a0271.

qxd

03-01-03

18:41

Page 5

ANGORA PERYSKOP nr 2 (12.I.2003)

KATASTROFA I PRZYRODA

71

Czernobyl, jakiego nie znamy

W rajskim ogrodzie
13.12.02. Cena 2,80 GBP Wielka Brytania .

Czernobyl to prawdopodobnie ostatnie miejsce na ziemi, w ktrym spodziewalibymy si odnale wspomnienie Ogrodw Edenu. Jednak, w pobliu elektrowni, w ktrej miaa miejsce najwiksza na wiecie katastrofa nuklearna, rozgrywaj si sceny, wymykajce si naszemu dotychczasowemu wyobraeniu przyrody i skutkw promieniowania jdrowego.
Ukraiski przewodnik, ktry pomaga nam odkrywa wyjtkowo tego terenu, przez lornetk wypatrzy zagro odmian ora, ktry tu znalaz wietne warunki rozwoju. Zauwaylimy te wiele innych rzadkich ju dzi okazw, na przykad czarnego bociana. Nieco dalej natknlimy si na stado koni Przewalskiego, ktre paso si spokojnie, okoo 19 mil od strefy zamknitej, ziemi niczyjej, uwaanej za teren zbyt niebezpieczny, aby ktokolwiek mg tam osi. Logika wskazywaaby, e okolica powinna przypomina

opuszczon pustyni,
wypalony pomnik ludzkiej gupoty, gdzie nic nie powinno rosn, oddycha, rozwija si. Jednak Czernobyl coraz powszechniej uwaa si za ostoj natury, raj o niespotykanej ekologicznej i zoologicznej rnorodnoci. Trzeba by tylko wspomnie, e w ukraiskim safari mog uczestniczy tylko ci miakowie, ktrzy przed wejciem na obszar zwany stref mierci, zdecyduj si przyodzia w specjalny kombinezon, zabezpieczajcy przed promieniowaniem i s gotowi stawi czoo niespotykanym, czasami wrcz zdumiewajcym konsekwencjom tragicznych wydarze z 26 kwietnia 1986 roku. Przewodnik Jura mwi, e na wasne oczy moemy zobaczy, jak natura prbuje odrodzi si na nowo. Dodaje, e fakt niezwykej wprost odpornoci i siy przyrody dziaa uspokajajco. W trakcie podry przez stref zamknit, udao nam si dotrze do cakowicie wyludnionego miasta Pripiat, kilka mil od elektrowni. Zaraz po katastrofie

enia radioaktywnego. Jeli roliny i zwierzta s w stanie poradzi sobie z takim napromieniowaniem, naley zastanowi si nad reakcj czowieka. Liczba ofiar, ktre pochona eksplozja, jest cay czas przedmiotem sporu, niektrzy twiermiejsce to pogryo si w miertel- pie promieniowania sta si naj- dz, e mona j szacowa na setki tysicy, inni upieraj si, e nie przenej ciszy, a teraz, tu w pobliu reak- czystszym miejscem na Ukrainie. Jednak stopie steniem radio- kroczya kilkudziesiciu razem najtora numer 4, w ktrym doszo do aktywnoci jest niewyobraalnie wy- wyej 45 osb. Mimo e oficjalne eksplozji, sycha piew ptakw. To zdumiewajce, ale pustynia nu- soki. Ziemia jest wprost nasiknita dane nie zostay opracowane, wedug szacunkw Narodw Zjednoczonych, liczba ofiar miertelnych waha si od 15 do 30 tysicy. Obecnie prowadzi si badania nad reakcj ekosystemu, ktry mimo ogromu tragedii, odradza si. Ich wyniki, bd wykorzystane podczas obliczania skutkw potencjalnych nuklearnych atakw terrorystycznych. Pierwsze rezultaty takich analiz wskazuj, e promieniowanie, mimo ogromnej To ekologiczne odrodzenie wynika z braku ludzkiej ingerencji, a przede wszystkim szkodliwoci, moindustrializacji, wycinki lasw, prowadzenia upraw Fot. East/News e w ostatecznym klearna staa si siedliskiem dla ponad szkodliwymi pierwiastkami, w a- rezultacie nie mie a tak straszliwych trzydziestu jeden gatunkw ptakw, cuch pokarmowy przenikn radio- skutkw, jak dotychczas sdzono. Do przeprowadzenia tego typu baw tym a dwudziestu siedmiu zagro- aktywny stront. Myszy i wilki s tak onych. Na wiosn i w lecie ich rzad- napromieniowane, e powinny ju da wykorzystano grup starszych kie odmiany przelatuj z trzepotem dawno nie y. Stranicy przyrody, osb, zamieszkaych w najbliszej przez pola, na ktrych kiedy uprawia- ktrzy przystawili licznik Geigera do okolicy Czernobyla. Ludzie ci zignono pszenic, a dzi rosn niezliczone okazaych rogw jelenia, odbiegli rowali nakaz przesiedlenia i zaraz po odmiany dzikich kwiatw. Cz tego w przeraeniu, gdy ten zacz wyda- eksplozji, wrcili do swoich domostw. terenu, o obszarze zblionym do po- wa z siebie zowrogo natrtne brz- Tak jak i zwierzta, codziennie jedz wierzchni centrum Londynu, porastaj czenie. U rebakw urodzonych i wdychaj atomow trucizn. Do taporaajco piknie, malownicze lasy przez klacze konia Przewalskiego kich osb naley 78-letnia Anastazja, sosnowe i przecinaj kanay, w kt- skaenie radioaktywne wyssane jest ktra do domu powrcia rok po traz mlekiem matki. Jednak, ku po- gedii. Jak twierdzi, rych roi si od abdzi i kaczek. Nowi ekoturyci mog wypatrzy wszechnemu zdziwieniu, u adnego popijajc domowej osie, dziki, jelenie i wilki, ktre wdru- z tych stworze, nie odnotowano roboty bimber, j swobodnie wrd radioaktywnej symptomw choroby. przyrody, a ta wydaje si nie mie na tu si urodzia, spdzia mode lanie negatywnego wpywu. W nocy na Z tego powodu naukowcy zaczli ta i tu chce umrze. Jeli ma to miejw wychodz sowy i nietoperze, zadawa sobie pytanie, czy przykad sce opuci, to tylko w trumnie. Na a rzeki i jeziora roj si od ryb. W jed- Czernobyla nie powinien zmusi nas pytanie o promieniowanie, wybucha nym z raportw strefa zamknita do zmiany dotychczasowych zapatry- miechem. w Czernobylu zosta okrelona jako wa na zagroenia, wynikajce z wyTake turyci zmieni swj stosunajwiksza w Europie oaza dzikiej sokiego stopnia napromieniowania. nek do tego miejsca. Wspomnienia przyrody. To ekologiczne odrodzenie Cham Dallas, profesor toksykologii tragedii ustpuj powoli miejsca wyprzypisuje si brakowi ludzkiej inge- na Uniwersytecie Georgia, twierdzi, mogom wolnego rynku. Kwitnie przerencji, a przede wszystkim industriali- e najbardziej zadziwia fakt, e pro- mys pamitkarski. Jeli tylko nie obazacji, wycinki lasw, prowadzenia mieniowanie wydaje si nawet w naj- wiamy si powstania radioaktywnoupraw. mniejszym stopniu nie dotyka zwie- -etycznej plamy na naszym sumieniu, Jak mwi Mikoa Dymitruk z ukrai- rzt. okolice te moemy opuci w koszulskiej organizacji, ktrej celem jest Myszy, ktre naukowcy wypucili ce prezentujcej kiedy tak jednopromocja tego zdewastowanego kie- w pobliu 4. reaktora, miay pocztko- znacznie i zowieszczo brzmice sody regionu, to jeden z wielu para- wo uszkodzone DNA ale potem na- wo: Czernobyl. Podobnie jak przydoksw, ktre mona tu zaobserwo- tura sama poradzia sobie z tym de- roda, odradza si i handel. (t) wa. Poniewa ludzka dziaalno zo- fektem. Pszenica posadzona westaa wstrzymana prawie wszdzie, wntrz strefy genetycznie nie rni WILL STEWART, region jeli pominiemy wysoki sto- si od tej uprawianej z dala od skaSVETLANA SKARBO