Dzieci lepiej rozwijaj si w przedszkolu

Rola przedszkola w wychowaniu i rozwoju dziecka Wszystkiego co naprawd trzeba wiedzie, nauczyem si w przedszkolu o tym jak y, co robi, jak postpowa, wspy z innymi, patrze, odczuwa, myle, marzy i wyobraa sobie lepszy wiat. Robert Fulghum Przytoczone powyej sowa stanowi sens edukacji przedszkolnej, bo wanie te umiejtnoci zdobywa dziecko w przedszkolu. Koczy si wiek XX zwany wiekiem dziecka, w ktrym poza szeregiem osigni w dziedzinie nauk pedagogicznych upowszechnia si wiadomo znaczenia przedszkola i jego istotnego wpywu na rozwj i przysze losy czowieka. Psycholodzy s zgodni, e od trzeciego roku ycia dziecka zaczyna si okres zwany przedszkolnym. Dla wikszoci dorosych oznacza to, e trzylatek rozpoczyna edukacj przedszkoln i e jest to korzystne dla jego rozwoju. Proces adaptacji dziecka czasami przebiega jednak inaczej, ni oczekuj tego rodzice: zakca rytm ycia rodzinnego, wywouje strach u rodzicw, rodzi szereg pyta (czy rzeczywicie jest to waciwa decyzja, czy nie za wczenie?). Prowadzi to do zabrania dziecka z przedszkola i wytworzenia negatywnego obrazu placwki. Gdy dziecko rozwija si wedug normalnego rytmu, w mniejszym stopniu przeywa dramat rozstania z najbliszymi. Dlatego warto dostrzec w nas, nauczycielach, sprzymierzecw w wychowaniu i rozwoju dziecka. Dziki naszemu zaangaowaniu i wsppracy z rodzicami dziecko na pewno zaaklimatyzuje si w nowych, nieznanych warunkach. Kiedy ju bdzie czuo si bezpiecznie, gdy dostrzee, e jego potrzeby mog by przez panie przedszkolanki zaspokojone, zacznie w peni korzysta z tego, co przedszkole mu oferuje a jest to bogata oferta. Gwnymi celami nowego programu wychowania i wyznacznikami pracy przedszkola s:

 wielostronny rozwj dziecka, monitorowanie, stymulowanie rozwoju psychicznego, emocjonalnego, spoecznego, umysowego, ksztacenie uniwersalnych umiejtnoci odpowiednio do fazy rozwoju dziecka, udzia w promowaniu opieki zdrowotnej uwzgldniajcej wczesne wykrywanie grup ryzyka zdrowotnego i spoecznego, konstruktywna wsppraca midzy przedszkolem i rodzin (jedno celw i zada), spontaniczne i zorganizowane wychowanie dziecka realizowane przy wsppracy z rwienikami i dorosymi, zabawa jako gwna forma aktywnoci dziecka przedszkolnego jej niezaleny i twrczy charakter, pomoc dzieciom w stworzeniu przez nie pozytywnego obrazu samego siebie (w tym szacunku dla siebie i innych) oraz w zrozumieniu i szanowaniu tych, ktrzy rni si ras, kultur, sytuacj ekonomiczn. Kada placwka przedszkolna ma na wzgldzie te cele i w oparciu o nie peni funkcje: opiekucz, wychowawcz, dydaktyczn i diagnostyczno-terapeutyczn. Przedszkole wprowadza 3-latka w wiat dotd dla niego obcy. Przede wszystkim uczy go tego, e istniej inne dzieci i ich potrzeby zaczyna odbywa si proces socjalizacji malucha. Ponadto dziecko nabywa wiele innych umiejtnoci i wiadomoci o otaczajcym go wiecie bliszych i dalszych znajomych. Nabywa umiejtnoci funkcjonowania w grupie rwieniczej, ksztatuje swoj osobowo, prbuje rozumie i akceptowa uczucia innych. Profesjonalnie przygotowana kadra pedagogiczna czuwa nad rozwojem dziecka, jego indywidualizacj, uznaje jego podmiotowo, na ktr skadaj si czynniki takie jak: akceptacja indywidualnych odczu, pomaganie w realizacji pomysw dziecka, unikanie sankcji prowadzcych do lku, stawianie zada na miar moliwoci dziecka, wyrobienie poczucia odpowiedzialnoci, ksztacenie poczucia wizi spoecznej i wspodpowiedzialnoci. Powysze elementy przedszkolnej kultury pedagogicznej i jej oddziaywanie powinny by przenoszone na wychowanie w rodzinie poprzez wspprac wychowawcw z rodzicami. Rodzice zawsze mog zasign obiektywnej rady, opinii dotyczcej rozwoju ich dziecka. Nauczycielka przedszkolna zna dobrze swoich podopiecznych, to ona stwarza odpowiedni klimat wychowawczy i dydaktyczny. Czasami jako pierwsza odkrywa szczeglne zdolnoci dziecka i dy do ich rozwijania i doskonalenia. Dostrzega rwnie deficyty w rozwoju dziecka, a wtedy wsplnie z rodzicami stara si pomc dziecku w jak najlepszy sposb.

Praca w grupie odbywa si w oparciu o zatwierdzony przez MEN program nauczania. Dzieci nabywaj wiedz z kilku dziedzin, w szczeglnoci treci zwizane z wychowaniem umysowym, moralno-spoecznym i estetycznym, na ktre skadaj si: dziaalno plastyczno-konstrukcyjna i wychowanie muzyczne, a take treci ksztatujce pojcia matematyczne i przyrodnicze. Nie bez znaczenia jest wychowanie zdrowotne i aktywno ruchowa prowadzca do harmonijnego rozwoju. Opiekunka na kilka godzin nie jest w stanie zaspokoi tych wszystkich potrzeb rozwojowych, gdy nie posiada tak bogatej bazy dydaktycznej, jak dysponuje placwka przedszkola, lub fachowego wyksztacenia umoliwiajcego rozwj wszystkich predyspozycji dziecka. W domu przede wszystkim nie jestemy w stanie stworzy grupy rwieniczej, w ktrej nasze dziecko bdzie si realizowao, nawizywao przyjanie, uczyo rozwizywa konflikty i nabywao umiejtnoci wspycia w grupie. Wszystko to odbywa si pod czuym, bystrym, yczliwym i wyrozumiaym okiem wychowawczyni, ktra swoj subteln dziaalnoci wspomaga rozwj dziecka. Przedszkole XXI wieku w pewnym stopniu zmieni swoje role. Bdzie stanowio laboratorium przyszego czowieka. Dziecko jest bowiem nie tylko symbolem przyszoci, ale jej reyserem w nadchodzcej erze. W przedszkolu dziecko w ramach zaj dodatkowych zetknie si z jzykiem obcym. Tu nauczy si dobrych manier, rozwinie swoj osobowo i talenty. Wszystko to bdzie moliwe dziki wsppracy obu rodowisk: przedszkolnego i rodzinnego, a take dziki traktowaniu przedszkola nie jako przechowalni na czas pracy, ale jako miejsca bliskiego dziecku i otwartego na jego potrzeby. Przedszkole wyposay dziecko w potrzebne umiejtnoci umoliwiajce rozpoczcie nauki w zreformowanej szkole.
Ostanio opublikowano badania naukowcw. Jak wynika z norweskich bada dzieci, ktre chodz do przedszkola nie cierpi z powodu zaburze mowy. Magazyn "Early Child Development and Care" opublikowa badania przeprowadzone w norweskim Instytucie Zdrowia Publicznego. Przebadano blisko 20 tys. norweskich dzieci pod ktem opieki jaka jest sprawowana nad smykami w wieku od roku do trzech lat. Wyniki bada wskazuj, e dzieci, ktre rozpoczy edukacj przedszkoln midzy pierwszym a trzecim rokiem ycia nie cierpi na zaburzenia zwizane z rozwojem mowy nawet wtedy, gdy uwzgldni si takie cechy jak stopie komunikatywnoci dziecka czy stan jego zdrowia. Dla rodzicw z pewnoci dobr informacj bdzie wynik bada wskazujcy, e rozwj mowy u trzylatkw jest duo lepszy jeli dziecko chodzi do przedszkola pi dni w tygodniu. Naukowcy sdz, e te badania pozwol doceni jak bardzo wan placwk jest przedszkole i,

e jako instytucja zasuguje na dobre opinie ze strony rodzicw o ile kadzie si w niej nacisk na kontakty i relacje midzyludzkie w grupie rwieniczej.

Bibliografia: Materiay do nauczania psychologii, red. W. Wooszynowa, seria II, tom 9, PWN, Warszawa E. Franus, Sprawdziany rozwoju dziecka od urodzenia do szstego roku ycia, NIK, Warszawa 1985 J. Kopczyska-Sikorska, Perspektywy rozwoju wychowania przedszkolnego w XXI wieku - wystpienie z konferencji OMEP 2000

Trudnoci w przystosowaniu si dziecka do rodowiska przedszkolnego Pierwsz, powan zmian w yciu dziecka jest przystosowanie do rodowiska przedszkolnego. W tym momencie zmienia si przecie wiele w yciu malucha. Bezpieczny dom i ukochani rodzice nie s ju jedynymi, z ktrymi si spotyka. Znajduje si teraz w nowej sytuacji, zupenie rnej od tej domowej, dobrze mu znanej. Naturalnym uczuciem staje si lk, ktry przeywa oraz utrata bezpieczestwa zwizana ze zmian otoczenia. Tutaj, w nowym miejscu, nie jest ju tak jak dawniej. Dziecko musi nauczy si y w innej rzeczywistoci. Z jednej strony nastpuje to poprzez kontakt z nauczycielem, ktry staje si jego przewodnikiem, z drugiej - przez kontakt z rwienikami. Poza tym musi take zyska orientacj w nowej przestrzeni, aby nauczy si w niej sprawnie funkcjonowa. Dopiero, kiedy pozna nowe pomieszczenia i sprzty, bdzie umiao si nimi posugiwa, poczuje si bezpieczne. U jednych dzieci nastpuje to po kilku dniach, u innych po tygodniach. Z czasem poczucie lku, a nawet zy zamieniaj si jednak w szczery umiech. Duym problemem zwizanym z adaptacj trzylatka do przedszkola s na pewno czynnoci dnia codziennego, jak: samodzielne jedzenie, odpoczynek, czy toaleta. To wywouje wiele negatywnych emocji, a nawet protestu. Rny jest przecie poziom umiejtnoci posiadanych przez dzieci, natomiast stawiane im wymagania

s jednakowe. Dlatego tak wane jest nabywanie tych sprawnoci poprzez trening w rodzinie, co przyczyni si do atwiejszej adaptacji. Maluchy, ktre w sabszym stopniu opanoway te umiejtnoci czuj si czsto osamotnione i bezradne, co z kolei wpywa na brak pewnoci siebie. Teraz przed nauczycielem stoi wane zadanie. Musi on zdoby jak najwicej informacji o umiejtnociach dziecka i jego trudnociach, by pomc mu je rozwiza. Innym problemem pocztkujcego przedszkolaka jest brak wiedzy o tym, co bdzie robi w nowym miejscu, czym bdzie si po prostu zajmowa. Dobrym wprowadzeniem moe by inicjatywa rodzicw, ktrzy wsplnie z dzieckiem przyjd do przedszkola podczas tzw. "otwartych drzwi", aby razem prbowa "oswoi" nowe miejsce. Nastpn cz wiedzy nabierze dziecko jednak dopiero przez wasne dowiadczenie, poznajc rytm dnia oraz uczc si kolejnych czynnoci. I chocia gwnym zajciem bdzie jeszcze zabawa, to jednak wane oka si kontakty z rwienikami, to w jaki sposb dziecko bdzie je nawizywa. Trzylatek na krtko zainteresuje si wspln zabaw z rwienikiem. To wynika z jego rozwoju spoecznego. Ale dziecko czteroletnie jest ju gotowe do duszych dziaa, nawizywania pierwszych przyjani. W tym momencie rozwoju wybiera coraz chtniej zabawy zespoowe, woli towarzystwo rwienikw ni dorosych. Psychologia rozwojowa dziecka podkrela cisy zwizek przystosowania i poznawania nowego otoczenia z emocjami. Silne i negatywne emocje z ca pewnoci niekorzystnie wpywaj na ten proces. Ujawniaj si one wtedy, gdy dziecko mao wie o nowej sytuacji, w ktrej si znalazo. Tak dzieje si podczas pierwszych dni pobytu w przedszkolu. Z czasem jednak, w wyniku nabywania wiedzy o nowym miejscu, silne emocje wyciszaj si, ustpuj miejsca pozytywnym. W jakim czasie to nastpi zaley od wielu czynnikw. Jednym z nich jest na pewno kontakt z nauczycielem. Na pocztku tej nowej drogi dzieci wol kontakty z osob doros, poniewa ich rwienicy maj podobne problemy, czyli zachwiane poczucie bezpieczestwa. Nowa przestrze rwnie nie sprzyja procesowi przystosowania. Jest "obca" i duo wiksza od tej domowej. Powoduje poczucie zagubienia, ktre ustpi z czasem, gdy dziecko nabierze w niej orientacji, lepiej je pozna. Dotyczy to nie tylko jednej sali, w ktrej bdzie spdzao wikszo czasu podczas pobytu w przedszkolu, ale rwnie innych miejsc, jak: azienka, szatnia czy plac zabaw. Innym problemem stanie si na pewno podporzdkowanie narzuconej przez przedszkole organizacji ycia, okrelonych zasad postpowania w grupie czy

zaspokajania podstawowych potrzeb. Dziecko musi nauczy si przebywania w gwarze kilka godzin, pogodzi z tym, e nie jest jedyne w centrum zainteresowania. rodowisko przedszkolne rni si od domowego wieloma czynnikami. Przedszkole nigdy nie bdzie tym samym, co rodzinny dom. Tak wiedz musi przyswoi may czowiek na pocztku swojej edukacji, oczywicie na miar swoich moliwoci. Wraz z przekroczeniem progu przedszkola dziecko uczy si y w dwch rodowiskach: rodzinnym i instytucjonalnym. Wielu rodzicw obawia si, e dziecko jest zbyt mae, nieporadne, aby da sobie rad w przedszkolu. Pokazujc swj lk nie pomagaj tym. To od nich zaley przecie wywoanie pozytywnego nastawienia, a nawet to, czy dziecko polubi nowe miejsce. Wane dlatego jest nie tyle opnianie momentu poznawania rodowiska przedszkolnego, ile waciwe przygotowanie do jego adaptacji. Przedszkole jest z ca pewnoci pierwszym krokiem dziecka w stron nabywania umiejtnoci ycia spoecznego. Kontakty zarwno z nauczycielem, jak i rwienikami ucz przecie norm postpowania w grupie spoecznej. Z tego wynikaj z kolei funkcje wychowawcze i dydaktyczne. Tutaj dziecko poszerza swoj wiedz dotyczc okrelonych norm zachowa, uczy si samodzielnoci i otwartoci. Tylko wtedy, gdy bdzie postrzegao przedszkole jako miejsce bezpieczne i atrakcyjne, szybciej przystosuje si do ycia w spoecznoci zbiorowej. May czowiek musi przecie poj t prost prawd, e nie jest sam, e obok niego s inni ludzie, z ktrymi musi nauczy si y. Problem przystosowania jest bardzo wany, gdy mwi si o dziecku wchodzcym w dorose ycie, ksztatujcym swoj osobowo. Sprawna adaptacja pozwoli na atwe nabycie poczucia przynalenoci do grupy spoecznej, a take rozwija motywacj do dziaania. Tym samym peni wan rol w caym procesie wychowania i ksztacenia dziecka w wieku przedszkolnym. Literatura: D. Chrzanowska: Sylwetki trzylatkw wstpujcych do przedszkola, "Wychowanie w Przedszkolu" 1977 nr 2 M. Jarosz: Elementy psychologii lekarskiej i psychopatologii oglnej, PZWL Warszawa 1971 M. Kkol: Z bada nad warunkami adaptacji dzieci trzyletnich do przedszkola, "Wychowanie w Przedszkolu" 1988 nr 2. J. Lubowiecka: Przystosowanie psychospoeczne dziecka do przedszkola, WSiP Warszawa 2000