Wstpna i wskanikowa analiza sprawozda finansowych Dokonanie prawidowej oceny sytuacji finansowej przedsibiorstwa narzuca konieczno ustalenia relacji

pomidzy poszczeglnymi elementami majtku i rde jego finansowania. Dokona tego mona przy pomocy analizy bilansu. Obejmuje ona dwa etapy. Pierwszy z nich to wstpna analiza bilansu, natomiast drugi to analiza wskanikowa. ISTOT WSTPNEJ ANALIZY BILANSU jest umiejtno czytania bilansu, polegajca na znajomoci treci poszczeglnych pozycji bilansu, badania zmian i proporcji tych pozycji oraz trafnym ustaleniu, co one oznaczaj i jaki maj wpyw na gospodark finansow przedsibiorstwa. Obliczone wskaniki w ramach wstpnej i wskanikowej analizy bilansu su do: porwnania midzy jednostkami w ramach danej brany, czy gazi gospodarki. W tym wypadku wskaniki porwnuje si ze wskanikami uzyskanymi w firmach o podobnym kierunku produkcji lub ze wskanikami z danej gazi gospodarki, aby ustali jaka jest sytuacja finansowa przedsibiorstwa na tle innych podmiotw gospodarczych, analizy trendu, w ktrej wybrane parametry finansowe szacuje si na podstawie danych historycznych. Analiza wstpna bilansu moe by przeprowadzona w ujciu statycznym i dynamicznym. Ujcie statyczne polega na badaniu struktury majtku przedsibiorstwa i rde jego finansowania w wybranym momencie czasu, natomiast ujcie dynamiczne pozwala oceni kierunki zmian struktury oraz dynamik poszczeglnych elementw aktyww i pasyww, poprzez porwnanie danych z kilku kolejnych lat. ANALIZA POZIOMA BILANSU Analiza pozioma polega na ustaleniu zmian w ujciu wartociowym i procentowym poszczeglnych skadnikw bilansu w cigu okrelonego czasu, najczciej kilku lat. Analiza pozioma polega na porwnywaniu poszczeglnych pozycji bilansu oraz rachunku zyskw i strat w ujciu wartociowym i procentowym w przecigu okrelonego czasu. Rozpoczyna si obliczeniem zmian pozycji bilansu pomidzy rokiem poprzedzajcym i bazowym [1]. (stan pozycji rok 2 zmiana X 100 stan pozycji rok 1) Indeks = X 100% stan z roku % = stan z roku 1 bazowego Oprcz analizy dla dwch lat, moliwe jest take przeprowadzenie analizy poziomej dla kilku lat z rzdu. Dziki temu moliwe jest pokazanie sytuacji przedsibiorstwa i zmian jakie w nim zachodz w przekroju kilku okresw, a take zaprezentowanie tendencji w formie graficznej. Do obliczania dynamiki zmian pozycji bilansu uywa si innych indeksw [2]. Dynamika zmiany pozycji bilansowej stan z roku badanego X 100 % stan z roku bazowego W analizie porwnawczej chodzi nie tylko o ustalenie zmian poszczeglnych pozycji bilansu, ale rwnie o okrelenie czynnikw wywoujcych te zmiany oraz ich wpyw na wyniki finansowe przedsibiorstwa. Analiza trendw i odchyle wynikajcych z badania poszczeglnych wielkoci sprawozda finansowych, moe by podstaw do podjcia krokw zaradczych przy pojawieniu si niekorzystnych tendencji dla przedsibiorstwa. Istotnym utrudnieniem w analizie poziomej jest inflacja, poniewa wszystkie zmiany pozycji sprawozda finansowych naley skorygowa o jej wielko. ANALIZA PIONOWA BILANSU Analiza pionowa bilansu okrelana jako analiza struktury, polega na badaniu udziau poszczeglnych skadnikw aktyww i pasyww w sumie bilansowej. Analiza struktury bilansu (pionowa) obejmuje badanie: struktury majtkowej bilansu struktury kapitaowej bilansu struktury kapitaowo-majtkowej bilansu Badanie struktury bilansu ma na celu okrelanie przesuni, jakie nastpiy w rodkach gospodarczych i rdach ich pokrycia. Struktura aktyww informuje o sposobie zaangaowania kapitau przedsibiorstwa. Jest ona uzaleniona od szeregu czynnikw, wrd ktrych mona wymieni: rodzaj prowadzonej dziaalnoci, program produkcyjny, dugo cyklu produkcyjnego, Indeks =

wskanik udziau nalenoci w aktywach ogem [3] informuje jaki procent aktyww ogem stanowi nalenoci. W firmach o staej cigalnoci nalenoci wysoko tego wskanika jest wysoka. nalenoci X 100 % aktywa ogem wskanik udziau rodkw pieninych w aktywach ogem [4] przedstawia udzia rodkw pieninych (gotwka, rodki pienine w banku, lokaty bankowe do 3 miesicy) w sumie bilansowej. Im wskanik wyszy tym pynno finansowa firmy jest wysza. Wysoka warto wskanika oznacza nadpynno finansow, ktra jest zjawiskiem niekorzystnym, poniewa rodki pienine nie s angaowane w rne przedsiwzicia. Efektem jest spadek rentownoci firmy. rodki pienine X 100 % aktywa ogem

finansujcego aktywa obrotowe okrela si jako kapita obrotowy netto [2] lub kapita pracujcy. kapita obrotowy = kapita stay aktywa trwae AKTYWA PASYWA Aktywa trwae Kapita stay

Kapita obrotowy Aktywa obrotowe Zobowizania krtkoterminowe W sytuacji, gdy rnica midzy kapitaem staym, a skadnikami aktyww trwaych jest dodatnia, oznacza to, e cz rodkw obrotowych jest finansowana kapitaem wasnym lub kapitaem dugoterminowym obcym. Zgodnie z powyszym, kapita stay powinien pokry co najmniej warto aktyww trwaych oraz warto zapasw, jako skadnikw aktyww obrotowych o niskiej pynnoci finansowej.

wskanik udziau krtkoterminowych papierw wartociowych w aktywach ogem [5] informuje, jaki jest udzia krtkoterminowych papierw wartociowych w sumie bilansowej. Krtkoterminowe papiery wartociowe przetrzymywane s w firmie krcej ni 1 rok. Wynika z tego, e motywem ich nabywania jest motyw spekulacyjny. Wskanik ten jest wysoki, w przypadku kiedy firma angauje si w dziaalno finansow, polegajc na zakupie i sprzeday papierw wartociowych w krtkim okresie czasu. krtkoterminowe papiery wartociowe X 100 % aktywa ogem ANALIZA PIONOWA PASYWW Struktura pasyww okrela rda finansowania majtku firmy. W ramach analizy pasyww wykorzystuje si nastpujce wskaniki:

wskanik udziau kapitau obrotowego w finansowaniu aktyww ogem [1] ukazuje jaki jest udzia kapitau obrotowego w aktywach ogem. Przyjmuje si, e kapita obrotowy powinien finansowa w czci skadniki aktyww obrotowych firmy. Zakada si, e suma kapitau obrotowego i zobowiza krtkoterminowych powinna w 100% pokrywa skadniki aktyww obrotowych. kapita obrotowy X 100 % aktywa ogem

wskanik udziau kapitau obrotowego w finansowaniu aktyww obrotowych[2]. kapita obrotowy aktywa obrotowe X 100 %

wskanik wyposaenia przedsibiorstwa w kapita wasny [1] okrela jaki jest udzia kapitau wasnego w pasywach ogem. Im wskanik wyszy tym ryzyko finansowe dziaalnoci firmy jest nisze. Wskanik ten informuje w jakim stopniu majtek firmy finansowany jest kapitaem wasnym. kapita wasny X 100 % pasywa ogem wskanik obcienia przedsibiorstwa zobowizaniami dugoterminowymi [2] ukazuje jaki jest udzia zobowiza dugoterminowych w pasywach ogem. zobowizania dugoterminowe X 100 % pasywa ogem wskanik wyposaenia przedsibiorstwa w kapita stay [3] informuje jaki jest udzia kapitau staego w pasywach ogem. Kapita stay to suma kapitau wasnego oraz zobowiza dugoterminowych. kapita stay X 100 % pasywa ogem wskanik obcienia przedsibiorstwa kredytem krtkoterminowym [4] przedstawia udzia kredytw krtkoterminowych do 1 roku w pasywach ogem. kredyt krtkoterminowy X 100 % pasywa ogem

Analiza wstpna rachunku wynikw Wstpn analiz rachunku zyskw i strat firmy przeprowadza si w oparciu o jego wersj analityczn. Uatwia to formuowanie ocen o ksztatowaniu si poszczeglnych wielkoci rachunku zyskw i strat w przeszoci oraz o przewidywanych rozmiarach przychodw, kosztw, wynikach finansowych i rentownoci. Wstpna analiza rachunku zyskw i strat obejmuje: analiz poziom rachunku zyskw i strat (najczciej w latach), analiz pionow (struktury) rachunku zyskw i strat. Analiza pozioma rachunku zyskw i strat nazywana jest analiz porwnawcz. Polega na porwnaniu midzy sob poszczeglnych pozycji rachunku zyskw i strat w przecigu okrelonego czasu. W analizie wstpnej poziomej kada pozycja rachunku moe by porwnana z t sam pozycj w roku poprzednim lub wczeniejszym. Takie porwnania dla okresu dwuletniego lub duszego pozwalaj ustali dynamik zmian pozycji rachunku zyskw i strat. Jeeli analiza dotyczy okresu kilku lat, to moliwe jest ustalenie trendw wielkoci poszczeglnych pozycji rachunku, np. przychodw ze sprzeday, kosztw wytworzenia wyrobw i usug, kosztw wasnych produkcji sprzedanej, zysku operacyjnego, przychodw i kosztw finansowych, zysku brutto i zysku netto. Analiza trendu uatwia planowanie dziaalnoci firmy, co jest aspektem bardzo istotnym. Analiza pionowa rachunku zyskw i strat nazywana jest analiz struktury. Polega ona na ustaleniu udziau poszczeglnych pozycji rachunku wynikw w przychodach ze sprzeday. Wskaniki struktury mona porwnywa w czasie w tej samej firmie lub w innych z danej brany. W analizie pionowej rachunku zyskw i strat najczciej jako podstaw odniesienia przyjmuje si przychd ze sprzeday netto. Wszystkie inne pozycje rachunku zyskw i strat odnoszone s do tej wielkoci bazowej. W analizie pionowej rachunku zyskw i strat naley wszystkie pozycje skorygowa o poziom inflacji. Analiza wstpna - pozioma i pionowa sprawozda finansowych traktowana jest jako wstpna ocena sytuacji majtkowo - finansowej firmy.

rodzaj stosowanych materiaw i surowcw,

efektywno wykorzystania rodkw gospodarczych. ANALIZA PIONOWA BILANSU AKTYWA TRWAE W ramach pionowej analizy wstpnej bilansu oblicza si nastpujce wskaniki struktury:

wskanik udziau skadnikw aktyww trwaych w aktywach ogem [1] informuje, jaki jest udzia aktyww trwaych w sumie bilansowej firm. Wskanik ten jest wysoki w firmach produkcyjnych, natomiast niski w firmach handlowych i usugowych. aktywa trwae X 100 % aktywa ogem

wskanik udziau rzeczowych skadnikw aktyww trwaych w aktywach ogem [2] ukazuje jaki jest udzia rzeczowych skadnikw aktyww trwaych w sumie bilansowej. Chodzi tu o budynki, budowle, maszyny, urzdzenia, grunty i rodki transportu. Warto tego wskanika jest wysoka w firmach produkcyjnych, niska za w handlowych i usugowych. rzeczowe aktywa trwae X 100 % aktywa ogem

wskanik udziau wartoci niematerialnych i prawnych w aktywach ogem [3] okrela udzia wartoci niematerialnych i prawnych w sumie bilansowej. Warto tego wskanika w porwnaniu z rzeczowymi skadnikami aktyww trwaych w firmach jest niska. niematerialne i prawne aktywa trwae X 100 % aktywa ogem ANALIZA PIONOWA BILANSU AKTYWA OBROTOWE

wskanik udziau aktyww obrotowych w aktywach ogem [1] okrela udzia aktyww obrotowych w sumie bilansowej. Im udzia tego wskanika jest wyszy tym pynno finansowa firmy jest wysza. Aktywa obrotowe w porwnaniu z rzeczowymi skadnikami aktyww s o wiele atwiej zamieniane na gotwk. aktywa obrotowe X 100 % aktywa ogem wskanik udziau zapasw w aktywach ogem [2] obrazuje udzia zapasw w sumie bilansowej. W firmach produkcyjnych wielko tego wskanika jest duo wysza ni w firmach handlowych i usugowych. zapasy ogem X 100 % aktywa ogem

wskanik obcienia przedsibiorstwa zobowizaniami biecymi [5] okrela jaki procent pasyww ogem stanowi zobowizania biece (krtkoterminowe). zobowizania biece X 100 % pasywa ogem Wysoki udzia kapitau wasnego w jednostce gospodarczej wiadczy o mniejszym ryzyku finansowym prowadzonej dziaalnoci. Z drugiej strony firma majc wysoki udzia kapitau wasnego nie wykorzystuje efektu dwigni finansowej, co jest zjawiskiem niekorzystnym. W firmie powinno si dy do takiej struktury kapitau, ktra zapewniaaby najwysz rentowno prowadzonej dziaalnoci. ZOTA REGUA FINANSOWANIA kapita wasny X 100 % aktywa trwae Wanym aspektem wstpnej analizy bilansu jest badanie relacji gwnych pozycji aktyww i rde ich finansowania. Analiza ta pozwala oceni, czy wystpujcy sposb finansowania aktyww sprzyja utrzymaniu rwnowagi finansowej przedsibiorstwa. Pierwszym ze wskanikw struktury kapitaowo-majtkowej jest wskanik pokrycia aktyww trwaych kapitaem wasnym. Zgodnie z zasadami "zotej reguy bilansowej" aktywa trwae w firmie powinny by w 100% sfinansowane kapitaem wasnym. Bardzo czsto w wielu podmiotach gospodarczych nie jest speniona ta zasada, szczeglnie w firmach powikszajcych swe inwestycje i korzystajcych z kredytw. W takim wypadku warto tego wskanika jest nisza ni 100%. Przyjmuje si, e wielko tego wskanika powinna wynosi 100%. Oznacza to, e warto kapitau wasnego w firmie nie powinna by nisza ni warto aktyww trwaych ZOTA REGUA BANKOWA kapita stay X 100 % > = 100 % aktywa trwae Kolejnym wskanikiem jest wskanik pokrycia majtku kapitaem staym. Zgodnie ze "zot regu bankow" dopuszcza si moliwo sfinansowania aktyww trwaych kapitaem staym, na ktry skada si kapita wasny i zobowizania dugoterminowe. Ze wzgldu na to, e aktywa trwae charakteryzuj si niskim stopniem pynnoci, musz by one finansowane kapitaem dugoterminowym. Musz by one pokryte ze stabilnych rde finansowania, nie wymagajcych szybkiego zwrotu. Nieprzestrzeganie tej zasady i czciowe finansowanie aktyww trwaych krtkoterminowym kapitaem obcym grozi zachwianiem rwnowagi finansowej jednostki gospodarczej, co moe doprowadzi do jej upadoci. Wielko wskanika pokrycia aktyww trwaych kapitaem staym powinna by rwna lub wysza od 100 %. AKTYWA PASYWA Kapita wasny Aktywa Kapita Zobowizania trwae stay dugoterminowe Aktywa Zobowizania obrotowe krtkoterminowe KAPITA KRTKOTERMINOWY A AKTYWA OBROTOWE. Relacj kapitau krtkoterminowego do aktyww obrotowych w jednostkach gospodarczych przedstawia si przy pomocy wskanika relacji kapitaw krtkoterminowych do aktyww obrotowych [1]. kapita krtkoterminowy X 100 % aktywa obrotowe Powszechnie uwaa si, e kapita krtkoterminowy powinien w 100% pokrywa aktywa obrotowe. Jednake niewielkie odchylenia od tej wartoci w jednostkach gospodarczych s zjawiskiem dopuszczalnym. KAPITA STAY A AKTYWA OBROTOWE. Klasyczne ujcie zasad finansowania majtku firmy zakada rwnie moliwo pokrycia kapitaem staym czci aktyww obrotowych, zwaszcza niskopynnych jego skadnikw. Cz kapitau staego