E WA B A D Z I S K A

Wydzia Inynierii Zarzdzania Politechnika Poznaska ewa.badzinska@put.poznan.pl

Perspektywy rozwoju iksztatowania pozycji konkurencyjnej jednostki naukowo-badawczej

sowa kluczowe: pozycja konkurencyjna, potencja rozwoju, konkurencyjno, dziaania promocyjne, szanse izagroenia streszczenie: Problemem badawczym niniejszej pracy s uwarunkowania rozwoju przedsibiorstwa (jednostki naukowo-badawczej) wkierunku ksztatowania pozycji konkurencyjnej. Celem jest analiza potencjau rmy wobszarze promocji ikomunikacji spoecznej oraz identykacja stosowanych obecnie instrumentw konkurowania. Do realizacji celu pracy wykorzystano metodyk foresight (studia literatury przedmiotu, panele eksperckie, wywiad pogbiony, burza mzgw, analiza swot, metody scenariuszowe).

Prospects for development and formation of acompetitive position of ascientic and research institution
keywords: competitive position, development potential, competitiveness, promotion, opportunities and threats abstract: e research problem of the paper are determinants of enterprise development (in the context of ascientic and research institution) towards the development of competitive position. e aim is to analyze the potential of acompany in the area of promotion and social communication and to identify currently used instruments of competing. To achieve the aim of the paper, the research was based on foresight methodology (literature studies, expert panels, in-depth interviews, brainstorming, swot analysis, scenario-based methods).

Foresight w praktyce zarzdzania przedsibiorstwem. Analizy i studia przypadkw Krzysztof Borodako, Micha Nowosielski (red.) Instytut Zachodni, Pozna 2012 by Instytut Zachodni, Pozna 2012

34

Ewa Badziska WPROWADZENIE

Wdobie gospodarki przesytu przedsibiorstwa zmuszone s coraz intensywniej walczy zinnymi oswoje pozycje konkurencyjne na okrelonych rynkach. Niezbdna jest budowa potencjau konkurencyjnoci, ktry umoliwi zastosowanie odpowiednich, wiadomie kreowanych instrumentw konkurowania izdobycie przewagi konkurencyjnej. Coraz bardziej konkurencyjne warunki, wjakich przyszo funkcjonowa podmiotom na rynku, wymagaj nie tylko przekazywania informacji osobie, oswojej ofercie iatutach wzgldem konkurentw, ale take odbierania sygnaw zrynku dotyczcych trendw rozwoju, przeobrae makro- imikrootoczenia oraz potrzeb ipreferencji nabywcw. Problemem badawczym niniejszej pracy s uwarunkowania rozwoju przedsibiorstwa (jednostki naukowo-badawczej) wkierunku ksztatowania pozycji konkurencyjnej. Celem poznawczym prowadzonych bada bya diagnoza potencjau rmy wobszarze promocji ikomunikacji spoecznej oraz identykacja stosowanych obecnie instrumentw konkurowania. Waga podjtego problemu badawczego wynika zfaktu, e pozycja konkurencyjna jest jednym zmikroekonomicznych wyznacznikw konkurencyjnoci przedsibiorstw. Tymczasem zarzdzanie konkurencyjnoci przedsibiorstw wci stanowi due wyzwanie dla menederw wPolsce. Istotne jest zatem ustalenie przesanek stanowicych podstaw modykacji obecnie stosowanych instrumentw konkurowania rm zuwzgldnieniem oczekiwa ipreferencji docelowych odbiorcw oraz otoczenia konkurencyjnego. Na podstawie studiw literatury przedmiotu, paneli eksperckich, metody burzy mzgw, wywiadu pogbionego zkierownikami zakadw oraz analizy swot wyrniono kluczowe czynniki warunkujce ksztatowanie przewagi konkurencyjnej przedsibiorstwa. Wskazano take na jego saboci izagroenia wbadanym obszarze. Wyniki uzyskane wtrakcie prowadzonych bada oraz opinie ekspertw ikadry zarzdzajcej na temat dalszego rozwoju przedsibiorstwa stanowiy dla autorki podstaw do stworzenia scenariusza moliwych zdarze. Artyku jest rodzajem raportu pobadawczego.
Scenariusz moliwych zdarze oparty jest na logice intuicyjnej autora, ale wykorzystuje rwnie dowiadczenie ekspertw. Istota scenariusza polega na

Pozycja konkurencyjna jednostki naukowo-badawczej STUDIA LITERATUROWE ZZAKRESU ANALIZ

35

Wspczesne przedsibiorstwa prowadz dziaalno wotoczeniu charakteryzujcym si nie spotykan do tej pory dynamik zmian iniestabilnoci regu gry. Dy si do sformuowania paradygmatw funkcjonowania przedsibiorstw, ktrych podstaw bd nowe rda przewagi konkurencyjnej, mogce sprosta podejmowanym wyzwaniom gospodarki, wynikajcym zprocesu globalizacji iintegracji regionw. Wspomniane procesy rzutuj wistotny sposb na strategie idziaania marketingowe wspczesnych rm zwaszcza metody komunikowania si zklientami oraz sposoby prowadzenia dziaalnoci operacyjnej. Niezbdna staje si modykacja dotychczasowych strategii iprzestawienie si menederw na nowy sposb mylenia idziaania, wktrym istotn rol odgrywa gospodarka oparta na wiedzy inowoczesnych mediach elektronicznych (por. Badziska 2011a, s.7, 8). Wliteraturze przedmiotu od lat toczy si spr oto, czy decydujcy wpyw na proces ksztatowania pozycji konkurencyjnej przedsibiorstw bd miay wprzyszoci czynniki egzogeniczne czy endogeniczne. Dynamiczne zmiany zachodzce wotoczeniu instytucji gospodarczych, ich rnokierunkowo oraz pojawiajce si kryzysy ekonomiczne skupiy uwag decydentw na poszukiwaniu nowych narzdzi zarzdzania strategicznego, ktre zwikszayby tolerancj, niepewno iodporno na niespodziewane zdarzenia. Efektem tego byo opracowanie przez rm Royal Dutch-Shell metod scenariuszowych, polegajcych na stworzeniu rnych wersji rozwoju sytuacji wotoczetworzeniu zbioru potencjalnych wydarze wanych dla istnienia organizacji. Celem bada jest identykacja przyczyn tych wydarze, moliwych kierunkw ewolucji, siy ich oddziaywa na rm oraz okrelenie zdolnoci organizacji do dostosowywania si do nowych warunkw otoczenia. Dalszym efektem moe by opracowanie scenariuszy rozwoju wydarze wotoczeniu (scenariusza optymistycznego, pesymistycznego, najbardziej prawdopodobnego, atake scenariusza niespodziankowego) izaprojektowanie odpowiedniej reakcji organizacji (por. Gierszewska, Romanowska 2003, s. 65-91). Opracowanie scenariuszy rozwoju wydarze wotoczeniu bdzie stanowi efekt dalszych, bardziej pogbionych bada autorki.

36

Ewa Badziska

niu biznesowym oraz zaprojektowaniu reakcji rmy na zachodzce zmiany. Coraz bardziej konkurencyjne warunki funkcjonowania przedsibiorstw na rynku globalnym spowodoway konieczno prowadzenia systematycznych studiw nad przyszoci. Nieodzowne stao si podejcie wieloaspektowe oraz formuowanie wizji przyszoci, jako syntezy ispjnego opisu ewolucji zdarze. Scenariusze maj za zadanie pobudzi decydentw do mylenia wariantowego, awic do gotowoci rozpatrywania zjawisk, ktre mog potoczy si odmiennie wstosunku do przewidywa (Liss 2000, s.4). Budowa scenariuszy nastpuje wwyniku analizy zoonych sytuacji. Nie stanowi one statycznych, pojedynczych obrazw przyszoci, lecz zawieraj seri obrazw ukadajcych si wpewn dynamiczn histori (Grundy, Brown 2004, s. 55). Wliteraturze przedmiotu znale mona wspczenie wiele metodologicznych wskaza charakteryzujcych zastosowanie metod scenariuszowych wprocesie budowy strategii organizacji (Radzikowska 2000, s.194; Stabrya 2000, s.147-150). Metody scenariuszowe wykorzystuje si przede wszystkim wsytuacjach, gdy badany problem jest zoony, istnieje wysokie prawdopodobiestwo zmian otoczenia, trudno jest okreli przebieg gwnych trendw, ahoryzont czasowy jest wzgldnie dugi (Locum 2003, za: Borodako 2009, s.84). Scenariusze budowane s zarwno na poziomie przedsibiorstwa, brany, jak igospodarki regionalnej czy krajowej, anawet caego wiata. Rni si nie tylko poziomem, na jakim s budowane, ale take form wynikajc ze sposobu ich konstrukcji. Jeden ztwrcw metody scenariuszowej Kees van der Heijden wyrnia nastpujce ich rodzaje: indukcyjne, dedukcyjne oraz tworzone metod przyrostow (Van der Heijden 2000, s.206-227). Nieco odmiennie przedstawia si podzia scenariuszy zaproponowany przez A.Klasika (1993, s.91-94) czy G.Ringlanda (2002, s.159-160). Zkolei podzia metod scenariuszowych opracowany przez G.Gierszewsk iM.Romanowsk (2003, s.65-91)
Koncepcja scenariuszy zostaa zastosowana po raz pierwszy przez koncern General Electric oraz rm Stell Nederland wlatach 70. xx w., awliteraturze przedmiotu metod scenariuszow spopularyzowali wtym okresie H. Kahn iA.J. Wiener (1967).

Pozycja konkurencyjna jednostki naukowo-badawczej

37

obejmuje: scenariusze moliwych zdarze, scenariusze symulacyjne, scenariusze stanw otoczenia oraz scenariusze procesw wotoczeniu. Zastosowanie metod scenariuszowych wbadaniach nad przyszoci moe przynie dla analizowanego systemu wymierne korzyci, takie jak: pomoc decydentom wwytyczaniu celw, odkrywanie mechanizmw dynamiki przedsibiorstwa czy znalezienie instrumentw aktywnego ksztatowania przyszoci przedsibiorstwa (por. Penc-Pietrzak 2010, s. 89). Metoda scenariuszowa obarczona jest jednak pewnymi sabociami, ktre wi si midzy innymi ztrudnoci przeoenia wypracowanych scenariuszy na konkretne decyzje ze wzgldu na liczne wizje prawdopodobnych wersji przyszoci, konieczno duego dowiadczenia wasnych specjalistw ipomocy ekspertw zzewntrz oraz posiadanie przez zespoy opracowujce scenariusze wiedzy ominionym iobecnym stanie rzeczy (Bieniok 1999, s.14, 15).
METODYKA BADA

Wniniejszym opracowaniu wykorzystano metodyk foresight do kreowania przyszego rozwoju rmy wzakresie promocji ikomunikacji spoecznej. Podstaw sformuowania scenariusza przyszych zdarze bya m.in. diagnoza stanu istniejcego iocena potencjau rozwojowego przedsibiorstwa oraz prognozowane tendencje zmian informacje uzyskano wprocesie aktywnych, zbiorowych konsultacji eksperckich, burzy mzgw, wywiadw pogbionych zkierownikami zakadw ianalizy materiaw rdowych. Wbadaniach foresightu istotna jest aktywna komunikacja zainteresowanych stron, by uwzgldni moliwie rne punkty widzenia. Korzystanie zszerokiej palety metod analizy, symulacji, prognozowania ma czy teraniejszo zprzyszoci przy uwzgldnieniu procesu cigego rozwoju. Metodyka foresight wie si m.in. zrozpoznawaSzerzej na temat charakterystyki metod scenariuszowych patrz: BadziskaE. (2011b, s.11-20), Metody scenariuszowe wbadaniach nad przyszoci, [w:] M.K.Wyrwicka (red.), Budowa scenariuszy transformacji wiedzy wspierajcych innowacyjn Wielkopolsk, tom ii, Wydawnictwo Politechniki Poznaskiej, Pozna.

38

Ewa Badziska

niem elementw sprawczych irozwaaniami nad ich si, kierunkiem iokresem oddziaywania, atake przewidywaniem przyszych problemw iprzygotowaniem metod postpowania znimi (Wyrwicka 2011, s. 5). Tradycyjne formuowanie strategii marketingowych jest dzisiaj skazane na niepowodzenie, ze wzgldu na bazowanie na paradygmatach planowania linearnego, ktre powstay wokresie wzgldnej stabilizacji rynkw ibran. Obecnie konkurenci, dostawcy iklienci przechodz gwatowne transformacje, dlatego projekty strategii marketingowych, ktre zakadaj cigo trendw ijednoznaczno celw rynkowych, nie speniaj naleycie swej roli wzakresie trafnego prognozowania. Praktyczn iskuteczn alternatyw okazuj si metody planowania scenariuszowego. Scenariusze s szczeglnie przydatne jako podstawa planowania wniepewnym otoczeniu. Nie dotycz one pojedynczych elementw, lecz bazuj na zidentykowanych przez uczestnikw badania zwizkach przyczynowo-skutkowych (Mesjasz 2008, s.15). Przedstawiaj wsposb kompleksowy opis przyszego zachowania si systemu, ktry pozwoli funkcjonujcej organizacji poradzi sobie zniepewnoci igwatownie zmieniajcym si otoczeniem (Sadler 2003, s.44). Na potrzeby niniejszego opracowania przyjto podzia metod scenariuszowych opracowany przez G.Gierszewsk iM.Romanowsk. Wramach realizacji celu pracy zaproponowano scenariusz moliwych zdarze. Jest on oparty na logice intuicyjnej badacza, ale wykorzystuje rwnie dowiadczenie ekspertw. Proces tworzenia scenariusza polega na znalezieniu zbioru potencjalnych wydarze wanych dla istnienia organizacji. Celem bada jest identykacja przyczyn tych wydarze, moliwych kierunkw ewolucji, siy ich oddziaywa na rm oraz okrelenie zdolnoci organizacji do dostosowywania si do nowych warunkw otoczenia.
CHARAKTERYSTYKA PRZEDMIOTU BADA

Przedmiotem bada prowadzonych wInstytucie Wkien Naturalnych iRolin Zielarskich byy: identykacja ianaliza podejmowanych dziaa promocyjnych, diagnoza potencjau przedsibiorstwa wbadanym obszarze,

Pozycja konkurencyjna jednostki naukowo-badawczej

39

uwarunkowania przyszego rozwoju wkierunku ksztatowania pozycji konkurencyjnej. Instytut Wkien Naturalnych iRolin Zielarskich wPoznaniu utworzony zosta dnia 1 stycznia 2009 r. wwyniku konsolidacji dwch Instytutw, amianowicie Instytutu Wkien Naturalnych oraz Instytutu Rolin iPrzetworw Zielarskich. Poczenie nastpio wramach restrukturyzacji niektrych jednostek badawczo-rozwojowych podlegych Ministrowi Rolnictwa iRozwoju Wsi. Przesankami procesu konsolidacji byo zintegrowanie potencjau kadrowego iolbrzymiego dorobku naukowego Instytutw okilkudziesicioletniej tradycji, ponadto racjonalizacja zasobw majtkowych, optymalizacja kosztw dziaalnoci oraz spodziewany efekt synergii wynikajcy zaktywnoci badawczo-rozwojowej. Istotnym aspektem by take wzrost konkurencyjnoci nowo powstaego podmiotu gospodarczego wzakresie potencjau wdroeniowego. Instytut Wkien Naturalnych iRolin Zielarskich jest dzisiaj interdyscyplinarn jednostk naukowo-badawcz, ktra prowadzi badania teoretyczne iaplikacyjne wtakich obszarach, jak: biologia molekularna, inynieria genetyczna, biotechnologia, nanotechnologia oraz hodowla iagrotechnika rolin. Instytut ksztatujc swj rozwj wsystemie zarzdzania strategicznego wformule organizacji uczcej si, musi uwzgldnia istotne czynniki zewntrzne, ktre determinuj moliwe warianty podejmowanych decyzji. Nale do nich: otoczenie prawne (np. Ustawa oinstytutach badawczych; Prawo ozamwieniach publicznych), czynniki instytucjonalne, warunki ekonomiczne igospodarcze pastwa. Istotn determinant rozwoju Instytutu jest ponadto otoczenie regionalne, aszczeglnie polityka regionalna iaktywno wielkopolskich przedsibiorcw oraz ich zainteresowanie nowoczesn technologi produkcji rolin specjalnych (wknistych, energetycznych, zielarskich) (por. Spychalski 2012, s.92, 93). Niewtpliwie istotnym aspektem wpywajcym na rozwj iksztatowanie konkurencyjnoci Instytutu s uwarunkowania wewntrzne, czyli zasoby rzeczowe oraz coraz bardziej liczce si zasoby niematerialne, takie jak: unikatowe kompetencje, know-how, dowiadczenie czy kapita spoeczny organizacji. Oogromnym potencjale kadrowym

40

Ewa Badziska

idowiadczeniu naukowym Instytutu wiadczy m.in. liczba ponad 50 realizowanych obecnie projektw badawczych nansowanych wramach programw krajowych (m.in.ncbir, ncn, poig), atake zagranicznych. Do najwaniejszych znich nale m.in.: Nowa ywno bioaktywna ozaprogramowanych waciwociach prozdrowotnych (poig1.1.2.), Funkcjonalne nano- imikromateriay wkiennicze nanomitex (poig 1.3.1), natex Natural Aligned Fibres and Textiles for Use in Structural Composite Applications (7pr), opracowanie technologii wytwarzania iaplikacji ekstraktu lignanw znasion lnu wsuplementach diety (Projekt Rozwojowy). Potencja Instytutu stanowi rwnie efekty dziaalnoci naukowo-badawczej zwizane zopracowywaniem, wdraaniem ikomercjalizacj technologii. Wymieni tu mona m.in.: opracowanie nowych technologii (6), wdroenia isprzeda technologii (65), patenty izgoszenia patentowe (31), nagrody iwyrnienia za dziaalno badawcz irozwojow (64). Wramach struktury funkcjonuje Dzia Koordynacji Bada, Controllingu iTransferu Technologii, ktrego gwnym zadaniem jest wsparcie administracyjno-organizacyjne realizowanych wInstytucie projektw badawczych, inwestycyjnych oraz tzw. mikkich. Pracownicy Dziau posiadaj wieloletnie dowiadczenie waplikowaniu, realizacji irozliczaniu projektw wramach funduszy strukturalnych, programw krajowych imidzynarodowych.
WYNIKI BADA

Realizacj bada prowadzonych wInstytucie Wkien Naturalnych iRolin Zielarskich wPoznaniu wramach Projektu B+R dla Wielkopolski rozpoczto od wstpnej identykacji obszaru dziaa przedsibiorstwa zapoznania si zdokumentacj wewntrzn dotyczc struktury organizacyjnej przedsibiorstwa, analizy materiaw ze rde wtrnych, bada obserwacyjnych ikonsultacji eksperckich. Wcelu zdiagnozowania badanego problemu przeprowadzono wywiad pogbiony zkierownikami ipracownikami: Zakadu Innowacyjnych Technologii Wkienniczych, Pracowni Technologii Przetwrstwa Rolin Wknistych iLaboratorium Wkienniczego,

Pozycja konkurencyjna jednostki naukowo-badawczej

41

Zakadu Innowacyjnych Biomateriaw iNanotechnologii, wtym Laboratorium Palnoci iPracowni Ekstruzji, Zakadu Bada iPrzetwrstwa Nasion, Dziau Marketingu iWzornictwa, Sklepu Firmowego textilen. Ponadto konsultacje zkadr kierownicz pozwoliy na uzyskanie istotnych danych dotyczcych komercjalizacji wynikw prowadzonych bada ikierunkw wsppracy wsferze nauka-biznes oraz prowadzonych dziaa promocyjnych. Kolejnym etapem prowadzonych bada byy panele eksperckie na temat modykacji ipodjcia nowych dziaa na rzecz promocji Instytutu ibudowania wizerunku marki Bioax. Wdyskusjach panelowych uczestniczyli przedstawiciele Instytutu zZakadu Marketingu iWzornictwa, Zakadu Bada iPrzetwrstwa Nasion, Zespou Sprzeday, Dziau Informacji Naukowej iWsppracy zZagranic oraz Dziau Koordynacji Bada, Controllingu iTransferu Technologii. Wramach studiw wasnych przeprowadzono badania obserwacyjne dziaa konkurentw wobszarze dotyczcym promocji oferty produktowo-usugowej oraz dziaalnoci sklepu internetowego. Na podstawie rde pierwotnych iwtrnych przeprowadzono diagnoz potencjau jednostki wzakresie budowania relacji zmikrootoczeniem (wsppraca zuczelniami, orodkami B+R, Instytucjami Otoczenia Biznesu, wadzami Regionu). Kolejna runda konsultacji eksperckich na temat dziaa wizerunkowych ipromocyjnych Instytutu dotyczya zmiany nazwy sklepu rmowego iinternetowego na Biostyl idalszej strategii dziaania. Dziki ogromnemu wsparciu ze strony specjalistw-ekspertw Instytutu przeprowadzono analiz diagnostyczn potencjau przedsibiorstwa wzakresie promocji oferty produktowo-usugowej, atake przewidywanych kierunkw rozwoju wnajbliszych piciu latach. Ustalono przesanki stanowice podstaw modykacji obecnie stosowanych dziaa wzakresie promocji przedsibiorstwa zuwzgldnieniem oczekiwa ipreferencji docelowych odbiorcw. Syntetyczna ocena jakociowa organizacji pozwolia na sformuowanie scenariusza moliwych zdarze wkierunku ksztatowania przewagi konkurencyjnej wobszarze objtym badaniem. Wrd kluczowych czynnikw sukcesu

42

Ewa Badziska

irde ksztatowania przewagi konkurencyjnej placwki wymieni naley potencja kadry, wieloletnie dowiadczenie naukowo-wdroeniowe iinfrastruktur badawcz, dziki ktrym Instytut moe oferowa innowacyjne iunikatowe rozwizania produktowe (np. ocharakterze prozdrowotnym iekologicznym). Osile produktw marki Bioax oraz olejw lnianych stanowi: ich wysoka jako (posiadaj certykaty jakoci surowcw itechnologii), aspekty prozdrowotne oraz atrakcyjno pod wzgldem ceny. S to istotne atuty, wyrniajce mark Bioax na tle produktw konkurencyjnych, dlatego Instytut powinien podkrela je wprzyszych dziaaniach promocyjnych. Obecnie produkty te, pomimo tak silnej przewagi, nie s wystarczajco rozpoznawalne wrd konsumentw, co stanowi niewtpliw sabo Firmy. Analiza materiaw rdowych wskazuje, e przyczyn tego stanu jest brak skutecznych dziaa promocyjnych iwizerunkowych (wtym brak dziaa reklamowych, sponsoringowych, komunikacji wInternecie, mao atrakcyjna oferta sklepu internetowego). Istotn saboci jest rwnie obszar komunikacji wewntrznej (Intranet, regularne spotkania, przekaz informacji) oraz brak wydawnictw patronackich. Wocenie ekspertw scenariusz moliwych zdarze przedstawia si nastpujco: Wperspektywie piciu lat nastpi modykacja stosowanych instrumentw konkurowania ipoprawa skutecznoci podejmowanych dziaa promocyjnych. Instytut bdzie wwikszym stopniu wykorzystywa znaczc rol innowacyjnych produktw. Wdziaalnoci wizerunkowej zacznie podkrela ich jako, unikatowo iaspekty prozdrowotne. Szans rozwoju stanowi bdzie take prognozowany wzrost nacisku ze strony klientw iorganizacji (np. konsumenckich) na identykowalno surowcw idoskonalenie standardw bezpieczestwa ywnoci, awic badania, certykaty jakoci surowcw, np. na brak metali cikich, ktre Instytut ju posiada. Nowego wymiaru nabierze promocja wInternecie. Wtym celu Firma wykorzysta szans zwizan ze wzrostem oczekiwa konsumentw wzakresie informacji na temat zdrowotnoci iwartoci odywczych produktw (wzrost popytu na wyroby isuplementy diety zlnu) oraz szans dotyczc zwikszonego poziomu wykorzystania technologii

Pozycja konkurencyjna jednostki naukowo-badawczej

43

informacyjno-telekomunikacyjnych. Moda na zdrowy styl ycia bdzie szczeglnie podkrelana wdziaalnoci promocyjnej sklepu rmowego Biostyl. Niezmiernie wanym aspektem bdzie ponadto otwarto Instytutu na wspprac zkrajowymi izagranicznymi orodkami B+R oraz dyfuzja wiedzy itransfer technologii na linii nauka-biznes. Poza wymiernymi efektami kooperacji, takimi jak np. wsplne projekty badawcze, komercjalizacja wynikw prowadzonych prac, bdzie suyo to budowaniu pozytywnego wizerunku oraz realizacji jego wizji. Przyszy obraz Instytutu to uzyskanie pozycji jedynej wPolsce interdyscyplinarnej organizacji badawczej bdcej pastwowym instytutem badawczym i zajmujcej si kompleksowymi badaniami nad pozyskiwaniem i przerobem naturalnych surowcw wknistych, zielarskich oraz energetycznych (Spychalski 2012, s.95). Atutami Instytutu s ibd niewtpliwie: znaczca pozycja wzakresie bada nad rolinami wknistymi izielarskimi, cenne zasoby wzakresie infrastruktury naukowej idowiadczalno-wdroeniowej oraz transfer technologii owysokiej efektywnoci technicznej. Szans dla przyszego rozwoju Instytutu bdzie rewitalizacja upraw lnu oraz rozwj dziaw specjalnych rolnictwa iprzetwrstwa surowcw wknistych ienergetycznych, ktre pozwol na efektywne wykorzystanie potencjau intelektualnego kadry ipotencjau produkcyjnego. Niezwykle wana bdzie tu spjno poszczeglnych form aktywnoci. Istotnym zagroeniem dla funkcjonowania Instytutu bdzie najprawdopodobniej spadek nakadw na dziaalno innowacyjn wzakresie innowacji produktowych iprocesowych, wzrost importu produktw substytucyjnych oraz wzrost liczby nowych, silnych przedsibiorstw kapitau prywatnego. Negatywny skutek izagroenie wutrzymaniu pozycji konkurencyjnej przyniesie ponadto dalsze ograniczanie donansowania sektora badawczo-rozwojowego zbudetu pastwa. Moliwe pogorszenie koniunktury, nieuczciwe zabiegi konkurentw ispadek zbytu wyrobw wymusz zwikszenie intensywnoci dziaa promocyjnych, wcelu podkrelenia jakoci ioryginalnoci

44

Ewa Badziska

produktw Instytutu oraz prowadzonych bada i realizowanych projektw wdroeniowych. Szanse rozwojowe wynika bd zminimalizacji saboci iumiejtnego wykorzystania pojawiajcych si moliwoci.
ZAKOCZENIE

Warunkiem skutecznoci przyszych dziaa promocyjnych bdzie niewtpliwie znalezienie nowatorskich technik gromadzenia, transformacji, przekazywania iuytkowania informacji, ktre stanowi bd oprzewadze konkurencyjnej przedsibiorstwa isprostaj przyszym wyzwaniom polskiej gospodarki rynkowej. Wspczesne podejcie do planowania strategicznego wymaga wyranego zwrcenia si ku niejednoznacznoci iniepewnoci wkwestii strategicznej. Strategia nie jest dzi raz ukoczon czynnoci, lecz permanentnym uczeniem si, szybk ielastyczn adaptacj do zmieniajcych si okolicznoci icigym doskonaleniem systemu. Budowanie scenariuszy rozwoju danego zakresu dziaa wymaga zaoenia eksploracji trendw iniepewnoci wkluczowych obszarach. Wodniesieniu do promocji ikomunikacji spoecznej obejmuj one m.in.: otoczenie komunikacyjne (np. takie trendy jak: indywidualizacja zachowa, interaktywno, mobilno), grupy docelowe, postawy zakupowe, cieki decyzyjne, zmiany wpercepcji inawykach, kanay istrategie sprzeday, zmiany wartoci marki wzalenoci od trendw zmian czy koncepcji rozcigania marki na inne produkty. Funkcjonowanie przedsibiorstw na rynku wsytuacji permanentnych zmian warunkw gospodarowania oznacza zagroenie wzdobyciu i utrzymaniu pozycji konkurencyjnej. Okonkurencyjnoci Instytutu Wkien Naturalnych iRolin Zielarskich wiadcz niewtpliwie prowadzone badania naukowe iposiadanie wysokiej jakoci laboratoriw badawczych oraz kreatywno pracy izaangaowanie kadry. To dziki temu wInstytucie powstaj innowacyjne rozwizania technologiczne chronione prawem patentowym. Stosujc ju dzisiaj najnowoczeniejsze formuy postpowania badawczego oraz gwarantujc najwysz jako wyrobw, atake speniajc kryteria efektywnoci ekonomicznej istandardy etyczne, Instytut ma szans realizacji swojej wizji.

Pozycja konkurencyjna jednostki naukowo-badawczej LITERATURA

BadziskaE.(2011a), Konkurowanie przedsibiorstw wsegmencie modych konsumentw, pwe, Warszawa. BadziskaE. (2011b), Metody scenariuszowe wbadaniach nad przyszoci, [w:] M.K.Wyrwicka (red.), Budowa scenariuszy transformacji wiedzy wspierajcych innowacyjn Wielkopolsk, tom ii, Wydawnictwo Politechniki Poznaskiej, Pozna. BorodakoK. (2009), Foresight wzarzdzaniu strategicznym, Wydawnictwo C.H.Beck, Warszawa. Budowa scenariuszy transformacji wiedzy wspierajcych innowacyjn Wielkopolsk (2011), M.K.Wyrwicka (red.), tom ii, Wyd. Politechniki Poznaskiej, Pozna. GierszewskaG., RomanowskaM. (2003), Analiza strategiczna przedsibiorstwa, pwe, Warszawa. Grundy T., Brown L. (2004), Be Your Own Strategy Consultant, omson, London. Heijden van der K. (2000), Planowanie scenariuszowe wzarzdzaniu strategicznym, Dom Wydawniczy abc, Krakw. Kahn H., Wiener A.J. (1967), The Year 2000. AFramework for Speculation on the Next Thirty Three Years, Macmillan, New York. Liss K. (2000), Scenario Planning Reconsidered, Harvard Management Update September. LocumN. (2003), Participatory Methods Toolkit. Apractitioners manual, King Baudouin Foundation, United Nations University, Helsinki, [za:] K.Borodako (2009), Foresight wzarzdzaniu strategicznym, Wydawnictwo C.H.Beck, Warszawa. Mesjasz Cz. (2008), Przewidywanie we wspczesnym zarzdzaniu strategicznym, Organizacja iKierowanie nr 3. Penc-PietrzakI. (2010), Planowanie strategiczne wnowoczesnej rmie, Wolters Kluwer Business, Warszawa. Planowanie strategiczne (1993), A. Klasik (red.), pwe, Warszawa. Podstawy zarzdzania przedsibiorstwem (1999), H.Bieniok (red.), cz. 2, Akademia Ekonomiczna wKatowicach, Katowice. RadzikowskaB. (2000), Scenariusze, [w: ] Prognozowanie gospodarcze. Metody izastosowania, M.Cielak (red.), Wydawnictwo Naukowe pwn, Warszawa. Ringland G. (2002), Scenarios in Business, John Wiley & Sons, Chichester. Sadler Ph. (2003), Strategic Management, Kogan Page, London. Spychalski G. (2012), Koncepcja rozwoju Instytutu Wkien Naturalnych iRolin Zielarskich wPoznaniu, [w: ] Folia Pomeranae Universitatis Technologiae Stetinensis, Seria: Oeconomica 292 (66), Szczecin. StabryaA. (2000), Zarzdzanie strategiczne wteorii ipraktyce rmy, Wydawnictwo Naukowe pwn, Warszawa-Krakw.

45