You are on page 1of 12

ALFRED BASZCZYK

Wydzia Towaroznawstwa Uniwersytet Ekonomiczny wPoznaniu alfred.blaszczyk@ue.poznan.pl

Kluczowe czynniki ksztatujce innowacje nanotechnologiczne wdziedzinie materiaw cementowych


sowa kluczowe: kostka brukowa, efekt samoczyszczenia, nanotechnologia, budownictwo streszczenie: Na podstawie podejcia foresightowego, przegldu literatury fachowej dotyczcej materiaw cementowych oraz analizy kluczowych czynnikw sukcesu zidentykowano kierunki rozwoju zakadu betoniarskiego produkujcego m.in. betonow kostk brukow. Najnowsze dane pochodzce zpublikacji powiconych materiaom cementowym wskazuj kierunki rozwoju wtej dziedzinie. Najbardziej obiecujcym iju coraz czciej stosowanym materiaem jest cement zawierajcy tlenek tytanu (iv) orozdrobnieniu nanometrycznym. Dziki swoim waciwociom fotokatalitycznym powierzchnie betonowe wykonane na bazie tego materiau wykazuj zdolno redukcji zanieczyszcze zawartych wpowietrzu oraz posiadaj waciwoci samoczyszczce. Analiza kluczowych czynnikw sukcesu zakadu betoniarskiego wskazuje na innowacyjne iekologiczne produkty jako najistotniejsze dla zwikszenia konkurencyjnoci irozwoju przedsibiorstwa. Wzwizku ztym zdecydowano si na prbn produkcj innowacyjnego na rynku lokalnym produktu, tj. betonowej kostki brukowej owysokich walorach estetycznych iekologicznych. Przeprowadzono wstpne badania potwierdzajce waciwoci samoczyszczce powierzchni kostki brukowej wyprodukowanej zwykorzystaniem fotokatalitycznego tlenku tytanu (iv).

Key factors shaping nanotechnological innovations of cement-based materials


keywords: concrete pavers, self-cleaning eect, nanotechnology, construction abstract: Based on the foresight approach, literature review of cementitious materials and analysis of the key success factors, the author identied development directions
Foresight w przedsibiorstwach. Nauka technologia wdroenie Krzysztof Borodako, Micha Nowosielski (red.) Instytut Zachodni, Pozna 2012 by Instytut Zachodni, Pozna 2012

164

Alfred Baszczyk
for aconcrete plant producing, among others, concrete pavers. Recent literature data indicates the development directions of cementitious materials. e most promising and increasingly used is the cement containing titanium oxide (iv) nanoparticles. Due to photocatalytic properties of TiO, the concrete surfaces have the ability to reduce pollutants in the air and self-clean. e analysis of the key success factors for the concrete plant shows that innovative and ecological products are crucial for higher competitiveness and growth of acompany. erefore, the plant decided to produce pilot concrete pavers with high aesthetic and ecological properties, being an innovation on the local market. Preliminary studies conrmed the self-cleaning properties of photocatalytic TiO-based surface of the concrete pavers.

WPROWADZENIE

Jednym zgwnych elementw podnoszcych konkurencyjno gospodarki jest jej innowacyjno technologiczna. Obecnie niezwykle intensywnie rozwija si innowacyjno technologiczna oparta na osigniciach nanotechnologii, zaliczanej do najbardziej obiecujcych technologii xxi w. Uwaa si, e bdzie miaa decydujce znaczenie wtransformacji przemysu, tworzeniu nowych produktw iusug oraz rozwizywaniu wielkich wyzwa spoecznych, przed ktrymi stoi wiat. Przewiduje si, e do 2015 r. warto produktw zwizanych znanotechnologi osignie 1 bln euro rocznie (nsf 2001). Wkrajach wysoko rozwinitych rozwj nanotechnologii traktowany jest jako podstawowy czynnik warunkujcy konkurencyjno przemysu. Take Komisja Europejska uznaa nanotechnologi za dziedzin warunkujc dalszy rozwj ikonkurencyjno wszystkich gazi przemysu (Commission Communication 2009). Innowacje nanotechnologiczne nabieraj szczeglnego znaczenia wtakich sferach gospodarki, jak: energetyka, elektronika, medycyna oraz budownictwo. Pozwalaj na popraw waciwoci, uzyskanie nowych funkcjonalnoci oraz redukcj niebezpiecznych substancji, ograniczenie konsumpcji energii imateriaw oraz redukcj tworzenia odpadw. Koncepcja nanotechnologii powstaa wlatach 60. xx w. Opiera si na wykorzystaniu waciwoci materiaw wskali poniej 100 nm. Wtym zakresie materiay posiadaj odmienne iunikatowe waciwoci wporwnaniu ztymi samymi materiaami wskali makro. Dwa podstawowe powody zmian waciwoci tych materiaw to zwikszona

Innowacje nanotechnologiczne materiaw cementowych

165

powierzchnia oraz dominujce kwantowe efekty. Zwikszona proporcja powierzchnia-objto powoduje, e materiay wskali nanometrycznej charakteryzuj si: wysz reaktywnoci chemiczn, wiksz hydrolowoci, waciwociami elektronicznymi zalenymi od wielkoci, odmiennymi waciwociami optycznymi, ulepszonymi waciwociami mechanicznymi, zmienionymi waciwociami transportowymi (ciepo, prd). Nanotechnologia umoliwia rozwj wielu dyscyplin naukowych. Oczekuje si, e wpynie na popraw warunkw ycia oraz ulepszenie stosowanych obecnie procesw technologicznych, jak iproduktw. Jednym zsektorw gospodarki, gdzie innowacje nanotechnologiczne mog odegra ogromn rol, jest budownictwo. Zarwno ekonomiczne, praktyczne, jak iekologiczne aspekty maj znaczenie dla tego sektora istanowi bodziec dla rozwoju nowych technologii. Innowacje nanotechnologiczne wprowadzane wbudownictwie oznaczaj przede wszystkim: wzrost wytrzymaoci itrwaoci produktw cementowych oraz zmniejszenie zanieczyszcze podczas ich wytwarzania istosowania, produkcj taszej stali odpornej na korozj, produkcj materiaw izolacyjnych oprzynajmniej 10-krotnie lepszych waciwociach ni obecne, produkcj powok wykazujcych efekt samoczyszczenia oraz zmiany koloru, zmniejszajc wten sposb zuycie energii, produkcj nanosensorw oraz materiaw zdolnych do samonaprawy. Dziki znajomoci podstawowych procesw zachodzcych wnanoskali podczas tworzenia betonu, najwikszy postp widoczny jest wrd materiaw cementowych (Scrivener 2008). Dziki rozwojowi technik umoliwiajcych analiz materiaw wskali nanometrycznej wyjaniono struktur podstawowych skadnikw betonw cementowych, tj. fazy zhydratowanej (C-S-H), oraz procesy hydratacji cementu, mechanizmy degradacji, pochodzenie kohezji cementu, znaczenie dodatkw itd. Celem przeprowadzonych bada jest oznaczenie kluczowych czynnikw ksztatujcych innowacje technologiczne wrmie betoniarskiej produkujcej betonow kostk brukow. Poprzez podejcie

166

Alfred Baszczyk

foresightowe wyselekcjonowano gwne technologie, na ktrych bdzie opiera si rozwj innowacji wprzedsibiorstwie. Pozwoli to rwnie na okrelenie pozycji na rynku lokalnym oraz zidentykowanie czynnikw sukcesu przedsibiorstwa.
PRZEGLD LITERATURY

Poprzez zastosowanie innowacji nanotechnologicznych wbudownictwie moliwy jest szybki rozwj materiaw cementowych onowych iulepszonych waciwociach. Przykad stanowi betony cementowe charakteryzujce si wysok przenikalnoci dla wody oraz innych agresywnych zwizkw, co prowadzi do korozji wglanowej ichlorkowej niszczcej ich struktur. Zastosowanie nanomateriaw ma na celu zwikszenie odpornoci na korozj materiaw cementowych, zwikszenie wytrzymaoci oraz kurczliwoci, jak rwnie wprowadzenie nowych funkcji. Nanoczsteczki dziki wysokiemu stosunkowi powierzchni aktywnej do objtoci wykazuj silny wpyw na zyczne ichemiczne waciwoci materiaw cementowych. Ich zastosowanie prowadzi do utworzenia nowych jakociowo produktw owymienitych waciwociach zycznych. Na obecnym etapie bada materiay cementowe modykowane s gwnie nanoczsteczkami tlenkw metali (np. TiO2, SiO2, Fe2O3, Al2O3) wcelu poprawy ich waciwoci iutworzenia nowych jakociowo produktw (Gengying 2004). Spord nanoczsteczek najczciej stosowany jest tlenek krzemu (SiO2) onano-rozdrobnieniu, wzwizku zjego aktywnoci pucolanow (Qing et al. 2007). Obecno nano-SiO2 wmateriaach cementowych powoduje wzrost wytrzymaoci na ciskanie izgniatanie tych materiaw (Jo et al. 2007). Nanoczsteczki SiO2 reaguj zwodorotlenkiem wapnia tworzcym si podczas hydratacji krzemianw wapniowych, wwyniku czego powstaje najwaniejszy skadnik matrycy cementowej, uwodnione krzemiany iglinokrzemiany wapnia, okrelane jako faza C-S-H. Czsteczki tego tlenku mog rwnie wypenia bardzo mae pory wproduktach cementowych, powodujc redukcj porowatoci, atym samym zmniejszenie wpywu korozji wglanowych ichlorkowych. Dziki wypenianiu porw oraz efektowi pucolanowemu powoduj zmniejszenie absorpcji wody przez materiay cementowe, zwik-

Innowacje nanotechnologiczne materiaw cementowych

167

szajc tym samym odporno materiaw na korozje (Sadrmomtazi & Fasihi 2011). Wcelu zwikszenia odpornoci na cieranie betonu chodnikowego zastosowano tlenek elaza (iii) oraz tlenek krzemu onanorozdrobieniu (Li et al. 2006). Oprcz tego nano-FeO zwiksza wytrzymao materiaw cementowych na ciskanie oraz zginanie (Li et al. 2004). Natomiast nano-AlO wprowadzano do materiaw cementowych wcelu zwikszenia elastycznoci, ktra ju przy dawce 5% zwikszaa si o143% (Li et al. 2006). Innym nanotlenkiem wmateriaach cementowych, cieszcym si duym zainteresowaniem, jest tlenek tytanu (iv) (TiO). Nanoczstki tego tlenku przyspieszaj prdko hydratacji iwzrost stopnia hydratacji materiaw cementowych (Lee et al. 2009). Poza tym nano-TiO wzbogaca materiay onowe aktywnoci, tj. efekt samoczyszczenia oraz zdolno zmniejszania zanieczyszcze znajdujcych si wpowietrzu. Materiay budowlane zzawartoci nanoczsteczek TiO poprzez fotokatalityczn degradacj usuwaj takie zanieczyszczenia powietrza, jak: tlenki azotu, chlorofenole, aldehydy oraz wiele innych lotnych substancji organicznych (Mori 2005; Guo et al. 2009). Produkty betonowe zawierajce fotokatalityczny nano-TiO wykazuj zdolnoci samoczyszczenia, oczyszczania powietrza, waciwoci antybakteryjne oraz przeciwmgielne (Pacheco-Torgal & Jalali 2011). Na rynku budowlanym istnieje obecnie kilka produktw, wktrych skad wchodz nanoczsteczki TiO nadajce im now funkcjonalno, czyli zdolno samoczyszczenia. Przykadem fotokatalicznego cementu jest produkt onazwie TioCem wtechnologii tx Active (Cementownia Heidelberg), cement wtechnologii Nanogate rmy Nanogate oraz tx Arca oraz tx Aria rmy ItalCementi. Na bazie powyszych cementw produkuje si pytki, dachwki ceramiczne, fabrykaty betonowe oraz tynki zewntrzne. Dziki stosowaniu takich produktw zmniejszy si stenie toksycznych substancji wpowietrzu, awadze miasta zaoszczdz m.in. na usuwaniu grati, odnawianiu budynkw wmiejscach szczeglnie naraonych na zabrudzenia, wymianie zabrudzonych chodnikw. Na podstawie powyszego przegldu literaturowego okrelono kierunki rozwoju nowych produktw cementowych wsektorze produkcji elementw betonowych wzakadzie betoniarskim. Najbardziej obiecujcym innowacyjnym produktem bdzie betonowa kostka brukowa

168

Alfred Baszczyk

owaciwociach samoczyszczcych, jak iekologicznych. Produkt ten moe nie tylko podbi rynki lokalne, ale rwnie krajowe. Poza tym moliwe bdzie opracowanie technologii produkcji betonowej kostki brukowej tzw. szytej na miar, czyli owaciwociach zalenych od zastosowania ioczekiwa klienta.
METODYKA

Metodyka bada bazowaa na analizie foresightowej zwykorzystaniem przegldu literaturowego ikluczowych czynnikw sukcesu (kcs) oraz opracowaniu technologii nowego produktu wraz ztestow produkcj innowacyjnego na rynku lokalnym produktu, czyli betonowej kostki brukowej owaciwociach samoczyszczcych. Wpierwszej fazie bada na podstawie analizy kluczowych czynnikw sukcesu wyselekcjonowano 10 najistotniejszych czynnikw dla rozwoju zakadu betoniarskiego. Technika kluczowych czynnikw sukcesu polega na analizie sabych imocnych stron przedsibiorstwa, ktra daje moliwo wyznaczenia pozycji rmy wstosunku do pozostaych konkurentw na rynku lokalnym oraz okrelenia jej oczekiwanej zdolnoci konkurowania wswoim sektorze. Badanie kcs polega na wybraniu grupy kryteriw, ktre uwaane s za najwaniejsze dla danego sektora iktre decyduj opozycji konkurencyjnej imoliwociach rozwoju przedsibiorstwa. Przy wyborze kluczowych czynnikw sukcesu przyjmujemy, e istnieje pewna grupa czynnikw, ktrych wpyw ma najistotniejsze znaczenie dla rozwoju rmy. Wdrugiej fazie bada na podstawie danych literaturowych opracowano wstpn technologi produkcji innowacyjnego produktu, czyli betonowej kostki brukowej owysokich walorach estetycznych iekologicznych. Przeprowadzono rwnie wstpne badania potwierdzajce waciwoci samoczyszczce powierzchni kostki brukowej wyprodukowanej zwykorzystaniem fotokatalitycznego tlenku tytanu (iv).
WYNIKI BADA

Dla zakadu betoniarskiego zostaa opracowana grupa kluczowych czynnikw sukcesu (patrz tabela 1).

Innowacje nanotechnologiczne materiaw cementowych Tabela 1. Ocena kluczowych czynnikw sukcesu dla rmy betoniarskiej X.
Czynnik Udzia wrynku lokalnym Zakres oferowanych produktw Jako produktw Cena produktw Innowacyjne produkty Ekologiczne produkty Zdolno do wygrywania przetargw Tempo wzrostu udziau wrynku lokalnym Renoma rmy Promocje SUMA:
rdo: Opracowanie wasne.

169

Waga 0,10 0,05 0,10 0,10 0,15 0,15 0,15 0,05 0,10 0,05 1,00

Ocena (1-5) 3 3 3 4 3 3 3 3 3 3

Warto waona 0,30 0,15 0,45 0,40 0,45 0,45 0,45 0,15 0,30 0,15 3,20

Ocena kluczowych czynnikw sukcesu dla zakadu betoniarskiego pozwolia na okrelenie pozycji przedsibiorstwa na rednim poziomie 3,20. Ztabeli 1 wynika, e mona zwikszy konkurencyjno rmy poprzez wprowadzenie albo innowacyjnych produktw, jakich nie oferuje konkurencja, albo produktw ekologicznych, dziki ktrym bdzie moliwe zwikszenie zdolnoci do wygrywania przetargw, szczeglnie na poziomie gminy lub powiatu. Celnym posuniciem bdzie rozszerzenie gamy produktw oinnowacyjne iekologiczne produkty, ktrych nie oferuj rmy konkurencyjne na rynku lokalnym, m.in. betonowej kostki brukowej owysokich walorach ekologicznych iestetycznych. Na podstawie przegldu literatury fachowej dotyczcej materiaw cementowych oraz analizy kluczowych czynnikw sukcesu zidentykowano kierunki rozwoju zakadu betoniarskiego. Najnowsze dane literaturowe zobszaru materiaw cementowych wskazuj, e najbardziej obiecujcym kierunkiem ich rozwoju jest wykorzystanie materiaw zawierajcych fotokatalityczny tlenek tytanu (iv). Dziki swoim waciwociom powierzchnie betonowe wykonane na bazie tego materiau wykazuj zdolno redukcji zanieczyszcze zawartych wpo-

170

Alfred Baszczyk

wietrzu oraz posiadaj waciwoci samoczyszczce. Poniewa analiza kluczowych czynnikw sukcesu zakadu betoniarskiego wskazuje na innowacyjne iekologiczne produkty jako najistotniejsze dla zwikszenia konkurencyjnoci irozwoju przedsibiorstwa, zdecydowano si na prbn produkcj innowacyjnego na rynku lokalnym produktu, tj. betonowej kostki brukowej owysokich walorach estetycznych iekologicznych. Wyprodukowano dwa rodzaje kostek brukowych zuyciem tlenku tytanu (iv) ornym rozdrobnieniu: aeroxide TiO P25 (Evonik Industries ag, Niemcy), orednim rozmiarze czstek 21 nm (oznaczenie P25); vp aeroperl P25/20 (Evonik Industries ag, Niemcy), tlenek orednim rozmiarze czstek 20000 nm (oznaczenie vp). Betonowe kostki brukowe zostay wyprodukowane wtechnologii dwuwarstwowej zbetonu wibroprasowanego. Na proces wibroprasowania betonowej kostki brukowej skaday si dwie fazy: wpierwszej nastpowaa tylko wibracja objtociowa, wdrugiej fazie rwnie wibracja objtociowa zjednoczesnym dociskiem aktywnym. Wzakadzie betoniarskim technologia produkcji betonowej kostki oparta jest na metodzie stacjonarnej, polegajcej na tym, e kada wyprodukowana warstwa kostek na palecie jest automatycznie usuwana zobszaru pracy maszyny, adruga warstwa kostek jest formowana na nastpnej palecie itd. Wtej technologii produkcji kada warstwa rozformowanych kostek spoczywa na oddzielnej palecie ijest na niej transportowana podczas caego cyklu produkcyjnego. Palety zkostk brukow s sztaplowane wstosy iprzewoone do dojrzewalni. Po 24 godzinnym dojrzewaniu nastpuje rozsztaplowanie stosw, przeoenie kostek betonowych na palety transportowe oraz oczyszczenie palet produkcyjnych iich powrt do maszyny formujcej. Technologia ta umoliwia biec kontrol jakoci kostek podczas caego cyklu produkcyjnego, pozwalajc na uzyskanie wysokiej jakoci ipowtarzalnoci betonowej kostki brukowej. Dziki stosowanym wibroprasom zzasypem rcznym moliwa bya modykacja warstwy nawierzchniowej wybranych palet produkcyjnych. Tlenek tytanu (iv) wprowadzony zosta tylko do warstwy nawierzchniowej, dziki czemu zmniejszono zuycie fotokatalizatora wcakowitej produkcji kostki, zwikszajc zyskowno procesu pro-

Innowacje nanotechnologiczne materiaw cementowych

171

dukcyjnego. Wyprodukowano kostki brukowe szare ozawartoci 1%, 3% oraz 6% wag. tlenku tytanu P25 oraz vp wwarstwie nawierzchniowej. Betonowa kostka brukowa szara bez zawartoci TiO wwarstwie nawierzchniowej stanowia odnonik wbadaniach sprawdzajcych waciwoci samoczyszczenia. Na powierzchniach badanych kostek zosta naniesiony wskanik brudu, czyli roztwr rodaminy B. Barwnik ten wybrany zosta na podstawie literatury naukowej (Folli et al. 2012). Po wyschniciu roztworu barwnika (24h), kostki brukowe byy nawietlane lamp Ultra-Vitalux (300 W) przez 48 godzin. Wtrakcie nawietlania dokonywano pomiaru temperatury, irradiacji (fotoradiometr hd2302.0 zsond L4711 uva wzakresie pomiarowym 315 do 400 nm) oraz zmiany barwy na powierzchni kostek brukowych. Zmiany barwy dokonywano przy uyciu kolorymetru Minolta cr-300 wsystemie barw cielab. Na podstawie wynikw obliczony zosta stopie degradacji barwnika rodaminy B dla kadej kostki brukowej oraz odnonika wedug wzoru:

a(%)=

a at a 100%

gdzie: a(%) jest to procentowa zmiana natenia barwy badanej kostki, a natenie barwy wyraone jako wspczynnik aprbki wyjciowej (t=0) wskali cielab, at natenie barwy wyraone jako wspczynnik aprbki badanej po czasie nawietlania t. Wyniki bada wykazay zmiany stopnia degradacji barwnika (wskanika brudu) wczasie nawietlania oraz rnice midzy aktywnoci fotokatalityczn badanych kostek brukowych zzawartoci tlenku tytanu (iv) wpostaci nanoczstek aaktywnoci fotokatalityczn kostek brukowych ztlenkiem tytanu (iv) wpostaci mikroczstek. Wykres 1 przedstawia zaleno stopnia degradacji barwnika od procentowej zawartoci tlenku tytanu (iv) wnawierzchniowej warstwie po 300 minutach nawietlania dla kostki brukowej zzawartoci tlenku tytanu (iv) vp, P25 oraz kostki brukowej bez zawartoci tlenku tytanu (iv).

172

Alfred Baszczyk

Zwykresu wynika, e wprzypadku kostek ozawartoci 1% oraz 3% wag. TiO wwarstwie nawierzchniowej stopie degradacji rni si wnieznacznym stopniu dla tlenkw ornym stopniu rozdrobnienia. Zkolei wprzypadku 6% zawartoci TiO wwarstwie powierzchniowej kostki brukowej rozdrobnienie nanometryczne wpywa znacznie na zwikszenie aktywno samoczyszczenia (degradacji zanieczyszcze). Na podstawie wykresu 1 przyjto, e najniszym steniem wagowym aktywnym dotyczcym waciwoci samoczyszczenia betonowej kostki brukowej jest zawarto tlenku tytanu (iv) na poziomie 1% wagowego wwarstwie nawierzchniowej. Wzwizku zczym innowacyjny iekologiczny produkt zakadu betoniarskiego bdzie wytwarzany poprzez modykacj nawierzchniowej czci kostki brukowej na poziomie 1% wagowego tlenkiem tytanu (iv). Wprzyszoci planowane jest sprawdzenie waciwoci samoczyszczenia powierzchni kostki przy obnieniu iloci stosowanego TiO poniej 1% wag. Natomiast owyborze rodzaju tlenku tytanu (iv) bdzie decydowaa jego aktualna cena rynkowa.
Wykres 1. Stopie degradacji wskanika brudu na powierzchni kostek brukowych zdwoma rnymi tlenkami tytanu(IV) oraz odnonikiem po 5 godzinach nawietlania. VP
90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 1% 3% 6%
P25 Odnonik

rdo: Opracowanie wasne na podstawie bada.

Innowacje nanotechnologiczne materiaw cementowych ZAKOCZENIE

173

Analiza foresightowa literatury fachowej oraz kluczowych czynnikw sukcesu pozwolia na okrelenie obszarw ikierunkw rozwoju zakadu betoniarskiego. Wprowadzenie technologii produkcji innowacyjnej betonowej kostki brukowej posiadajcej waciwoci samoczyszczce iredukujce zanieczyszczenia zawarte wpowietrzu pozwoli przedsibiorstwu na zwikszenie konkurencyjnoci rmy na rynku lokalnym. Zakad betoniarski bdzie jedyn rm wregionie oferujc innowacyjny produkt, tj. betonow kostk brukow owysokich walorach ekologicznych iestetycznych. Pozwoli to rmie na zwikszenie liczby wygrywanych przetargw, atym samym zwikszenie udziau wsektorze betoniarskim wregionie. Dziki zdolnociom samoczyszczcym na powierzchni kostki brukowej zostaje ograniczone gromadzenie si brudu oraz rozwj porostw igrzybw. Potwierdzeniem aktywnoci samoczyszczenia betonowych kostek brukowych s wyniki testu odbarwienia wskanika brudu rodaminy B na ich powierzchni. Planowane jest opracowanie innych nowych, innowacyjnych technologii produkcji betonowej kostki brukowej tzw. szytej na miar, czyli owaciwociach zalenych od przeznaczenia ioczekiwa klienta.

LITERATURA
Folli A., Pade C., Hansen T.B., De Marco T., Macphee D.E. (2012), TiO2 photocatalysis in cementitious systems: Insights into self-cleaning and depollution chemistry, Cement and Concrete Research 42, 539-548. Gengying L. (2004), Properties of high-volume y ash concrete incorporation nano-SiO2, Cement and Concrete Research 34, 1043-1049. Guo S., Wu Z., Zhao W. (2009), TiO2-based building materials: above and beyond traditional applications, Chinese Science Bulletin 54, 1137-1142. Jo B., Kim C., Tae G., Park J. (2007), Characteristic of cement mortar with nano-SiO2 particles, Construction and Building Materials 21, 1351-1355. Lee B.Y., omas J.J. Treager M., Kurtis K.E. (2009), Inuence of TiO2 nanoparticles on early C3S hydration. Nanotechnology in Concrete: The next big thing is small. In aci Convention, New Orleans, la, usa, cd-rom (sp-267), 35-44. Li H., Xiao H-g., Yuan J., Qu J. (2004), Microstructure of cement mortar with nanoparticles, Composites Part B: Engineering 35, 185-189.

174

Alfred Baszczyk
Li H., Zhang M., Ou J. (2006), Abrasion resistance of concrete containing nano-particles for pavement, Wear 260, 1262-1266. Li Z., Wang H., He S., Lu Y., Wang M. (2006), Investigations on the preparation and mechanical properties of the nano-alumina reinforced cement composite, Material Le ers 60, 356-359. Mori K. (2005), Photo-functionalized materials using nanoparticles: photocatalysis, kona 23, 205-214. Pacheco-Torgal F., Jalali S. (2011), Nanotechnology: Advantages and drawbacks in the eld of construction and building materials, Construction and Building Materials 25, 582-590. Preparing for our future: Developing acommon strategy for key enabling technologies in the EU (2009), Commission of the European Communities, Brussels com 512/3. Qing Y., Zenan Z., Deyu K., Rongshen C. (2007), Inuence of nano-SiO2 addition on properties of hardened cement paste as compared with silica fume, Construction and Building Materials 21, 539-545. Sadrmomtazi A., Fasihi A. (2011), The role of nano-SiO2 in the mechanical properties of RHA composite cement mortars, Nanotechnology and Nanoscience 2, 42-45. Scrivener K.L., Kirkpatrick R.J. (2008), Innovation in use and research on cementitious material, Cement and Concrete Research 38, 128-136. Societal implications of nanoscience and nanotechnology (2001), nsf, usa.

You might also like