ANNA SCHEIBE Wydzia Prawa iAdministracji Uniwersytet im A. Mickiewicza wPoznaniu scheibe@amu.edu.

pl

Foresight korporacyjny na przykadzie rmy sektora IT

sowa kluczowe: Foresight korporacyjny, PEST, sektor IT, strategia, analiza SWOT streszczenie: Artyku opisuje sytuacj jednej zrm dziaajcych wsektorze it na tle przemian wotoczeniu. Celem analizy jest opisanie przyszych zmian wotoczeniu rmy. Wopracowaniu przedstawia si wyniki przeprowadzonych bada foresightowych, uwzgldniajcych sektor it oraz analiz czynnikw makrootoczenia pest. Na podstawie uzyskanych rezultatw, uzupenionych odane pozyskane zprzedsibiorstwa, przeprowadza si take analiz swot. Cao informacji pomocna by moe wopracowaniu oglnych zaoe strategicznych dla badanego przedsibiorstwa.

Corporate foresight the example of IT sector company

keywords: corporate foresight, PEST analysis, IT sector, strategy, SWOT analysis abstract: e article presents acase study of one of the it sector companies on the background of environment changes. e aim of the analysis is to describe possible future changes in the macro-environment of the company, using it sector foresight analysis and pest analysis. Obtained results complemented by the companys data analysis and swot analysis can be useful to develop the companys strategy.

Foresight w przedsibiorstwach. Nauka technologia wdroenie Krzysztof Borodako, Micha Nowosielski (red.) Instytut Zachodni, Pozna 2012 by Instytut Zachodni, Pozna 2012

228

Anna Scheibe ISTOTA FORESIGHTU KORPORACYJNEGO

Foresightem korporacyjnym nazywa si zachodzcy wprzedsibiorstwie systematyczny, partycypacyjny proces, ktrego celem jest wspieranie decyzji strategicznych poprzez antycypacj, analiz iinterpretacj dugookresowych kierunkw rozwoju otoczenia spoecznego, ekonomicznego itechnologicznego, jak rwnie aktywne ksztatowanie alternatywnych wizji iwyobrae oprzyszoci (Mller 2008, s.25; za: San). Jego celem jest uatwienie kierownictwu podejmowania decyzji ostrategicznym znaczeniu dla przedsibiorstwa. Ma on uatwia okrelenie wizji rmy oraz dugoterminowej strategii rozwoju (Badecka, Skonieczny). Ponadto dostarcza on wiedzy antycypacyjnej, pomaga ustala kierunki dziaa i priorytety, formuowa strategi, oraz stymulowa innowacje (Foresight technologiczny. Podrcznik). Foresight korporacyjny zreguy obejmuje okres 5-15 lat. Motywy jego podejmowania dzielone s na wewntrzne zwizane zrm oraz zewntrzne - zwizane zotoczeniem rmy. Cech bada foresightowych jest wielo metod wnich wykorzystywanych. Ich wybr zaleny jest od rnych czynnikw, jak na przykad dostpnych rodkw nansowych, czasu trwania bada, horyzontu czasowego bada, ich celu, kontekstu ekonomiczno-spoecznego czy zaangaowania iliczebnoci ekspertw iinteresariuszy. Celem niniejszego opracowania jest przeprowadzenie foreseightu korporacyjnego, wmaym przedsibiorstwie sektora it z wykorzystaniem wybranych metod badawczych.
METODYKA BADA

Firma, wktrej prowadzono badania, powstaa na pocztku lat 90. ubiegego stulecia iobecnie zatrudnia 11 osb. Specjalizuje si ona wkompleksowej obsudze przedsibiorstw wsferze it, dystrybucji sprztu it, doradztwie it oraz wdraaniu systemw erp. Sw dziaalno koncentruje gwnie wWielkopolsce. Firma otrzymaa wiele nagrd iwyrnie, atake jest certykowanym partnerem liczcych si marek globalnych. Wrd odbiorcw ceniona jest przede wszystkim za profesjonalizm ijako obsugi. Od kilka lat rma oferuje na rynku wasn mark produktw. Wobec szybkich przemian zachodzcych

Foresight korporacyjny w rmie sektora IT

229

wotoczeniu, charakterystycznych dla sektora it, pojawia si potrzeba podjcia decyzji ostrategicznym znaczeniu dla przedsibiorstwa. Podjto wic prb wykorzystania narzdzi foresightu korporacyjnego (okres 3-5 lat), wcelu uatwienia podejmowania decyzji strategicznych. Zuwagi na rnorodno metod iograniczone moliwoci czasowe zdecydowano si na triangulacj danych, wykorzystujc dane ze rde pierwotnych iwtrnych, zbieranych przez rnych badaczy. Dziaania te miay na celu zwikszenie wiarygodnoci scenariuszy przyszoci oraz uzyskanie bardziej wyczerpujcych wynikw, co miao te pozwoli na formuowanie wnioskw poprawnych pod wzgldem metodycznym ilogicznym. Wpierwszym etapie bada analizie poddano dostpne wyniki bada foresightowych, dla sektora itc. Kolejny etap bada koncentrowa si na analizie literatury przedmiotu oraz publikacji dotyczcych oceny potencjau sektora itc wPolsce. Jego celem jest wyznaczenie oglnych trendw, jakie pojawiaj si wsektorze oraz dokonanie oceny wpywu poszczeglnych czynnikw makrootoczenia na rm. Wostatnim etapie bada przeprowadzono analiz potencjau strategicznego rmy oraz analiz swot, majc na celu uatwienie podejmowania kluczowych decyzji strategicznych. Wprzeprowadzonych badaniach wykorzystano wyniki przeprowadzonych projektw foresightowych, literatur naukow ipras tematyczn, dane statystyczne, informacje rm rynku it (dane sprawozdawcze, strony internetowe), wewntrzne dane rmy oraz wywiady zzarzdem ipracownikami. Wykorzystane metody badawcze to: studia literatury, benchmarking, studia baz danych, analiza swot, analiza pest, wywiady bezporednie, analiza trendw oraz punktowa ocena atrakcyjnoci sektora.
SEKTOR IT WWYNIKACH BADA FORESIGHTOWYCH

Sektor it opisywany jest wwielu publikacjach foresightowych jako ten, ktry wywiera bdzie ogromny wpyw na spoeczestwo wprzyszoci. Jego du rang podkrela si choby wNarodowym Programie Foresight Polska 2020, akcentujc jego wpyw na edukacj (wsferze e-learningu ipersonalizacji), business (e-business; dostp do informacji); media (nowe media zmieniajce ycie kulturalne, spoeczne igospodarcze) iadministracj (e-administracja). Wsparcie technologiczne dla zasobw ludzkich, kapitau spoecznego, kulturowego iedukacji

230

Anna Scheibe

bdzie rozstrzygajce dla optymalizacji rozwoju kraju iprzyniesie jakociow zmian cywilizacyjn. Jednak krytycznym obszarem dla rozwoju spoeczestwa informacyjnego jest nadal rozwj infrastruktury teleinformatycznej (Wyniki Narodowego Programu Foresight 2009). Rozwj informatyki znajduje si te wrd technologii kluczowych dla przemysu, opisanych wwynikach projektu Foresight Technologiczny Przemysu Insight 2030. Zauway mona tu wyrane tendencje do personalizacji oferowanych rozwiza oraz tworzenia systemw zintegrowanych. Wrd gwnych trendw wsektorach it wymienia si wzrost mocy obliczeniowej zgodnie zprawem Moorea, przechodzenie do komputerw kwantowych ioptycznych oraz zwikszanie mobilnoci sprztu. Wsferze oprogramowania zamiany dotycz inynierii wirtualnej, symulacji zachowa grupowych inetworkingu. Due znaczenie przywizuje si do rozwoju sieci sensorycznych iwzrostu moliwoci kompleksowej analizy danych niezbdnych do podejmowania decyzji. Wobszarze ict za priotytetowe kierunki badawczo-rozwojowe uznaje si sieci sensoryczne, medycyn spersonalizowan, oraz bezpieczestwo systemw komputerowych (Foresight technologiczny przemysu, s. 69 94). Zdaniem uczestnikw wiatowego Forum Ekonomicznego wrd dziesiciu technologii, ktre wywiera bd najwikszy wpyw na rozwj ludzkoci wymienia si a trzy zwizane zrodowiskiem it (Pielesiek 2012). Due znaczenie sektora itc oraz jego szybki rozwj wskazuj take wyniki programu Foresight kadr nowoczesnej gospodarki. Zawody zwizane zbran informatyczn wymieniane s jako te, ktrym przypisywa si bdzie wprzyszoci szczeglne znaczenie (Matusiak, Kuciski, Gryzik 2009).
ANALIZA MAKROOTOCZENIA (PEST)

Czynniki polityczne Polska naley do krajw ostabilnej sytuacji politycznej. Czonkostwo worganizacjach midzynarodowych (eu, nato) jest czynnikiem
Zuwagi na ograniczenia objtociowe wpublikacji pominito wiele wskanikw ekonomicznych, ktre posuyy za podstaw oceny .

Foresight korporacyjny w rmie sektora IT

231

wspomagajcym bezpieczestwo iprzewidywalno sytuacji politycznej. Cho wrd czynnikw utrudniajcych prowadzenie dziaalnoci gospodarczej nadal wymienia si gwnie polityczne, np. regulacje prawne, restrykcyjne prawo pracy, niewydajn biurokracj pastwow, system podatkowy (Schwab 2012), to sytuacja nieustannie zmienia si na korzy przedsibiorcw.
Tabela 1. Wpyw czynnikw politycznych
L.p. Czynnik 1. 2. Krtka charakterystyka Ocena 3 4

System nansowo- Trudny dostp do nansowania maych bankowy irednich rm. Interwencjonizm pastwowy Prawo pracy Malejca ingerencja rzdw wgospodark, postpujce procesy prywatyzacji. Restrykcyjne prawo pracy, moliwe wprowadzenie restrykcji dotyczcych innych form zatrudniania. Regulacje podatkowe wymieniane s wrd gwnych problemw wprowadzeniu dziaalnoci gospodarczej Dobra ocena regulacji prawnych wtym zakresie, atake instytucji zajmujcych si ochron konkurencji ikonsumentw (UOKiK 2009). Polska na 41. miejscu na 182 krajw biorc pod uwag Corruption Perception Index w2011r. (Corruption Perception Index 2012), jednak wgronie 30 pastw regionu Europy Zachodniej irodkowej zajmujemy 28. pozycj (Global Corruption Report 2009). Dane te pokazuj, e cho nie znajdujemy si wwiatowej czowce pod wzgldem poziomu korupcji, to pozostaje jeszcze wiele do zrobienia na tym polu. Czonkostwo wwielu organizacjach midzynarodowych.

3.

4.

Prawo podatkowe

5.

Ochrona konsumenta

6.

Prawo antykorupcyjne

7.

Wsppraca midzynarodowa czna ocena

5 3,57

rdo: opracowanie wasne.

232

Anna Scheibe

Otoczenie ekonomiczne Oglnie sytuacj ekonomiczn wPolsce mona oceni jako dobr. Cho odczuwamy efekty kryzysu wiatowego, to na tle innych pastw Unii Europejskiej sytuacja wPolsce jest relatywnie dobra. Znaczcym atutem jest utrzymujce si od wielu lat wysokie tempo wzrostu gospodarczego (przekraczajce rednie tempo rozwoju krajw Europy rodkowo-Wschodniej) iwysokie miejsce (41) w rankingu konkurencyjnoci wg World Economic Forum (Schwab 2012). Wrd pozytywnych czynnikw wymieni mona duy potencja rozwojowy, wzgldn stabilno ekonomiczn iotwarto gospodarki. Zagroenie mog za stanowi nieprzewidywalne skutki kryzysu wstree euro.
Tabela 2. Wpyw czynnikw ekonomicznych
L.p. Czynnik Krtka charakterystyka Ksztatuje si na poziomie 9,64% (dane IMF), jednak wostatnim czasie jego poziom wzrasta zuwagi na kryzys ekonomiczny. Wskanik aktywnoci zawodowej w2012 r. wynis 56,3% (May rocznik statystyczny 2012). Dochd na mieszkaca wPolsce wynis w2011 r. 13,539.8 dolara (IMF) iwykazuje tendencj wzrostow. Poziom inacji w2011 r. wynosi 4.26% iod paru lat ksztatuje si na wzgldnie ustabilizowanym poziomie. Wymieniane wrankingach konkurencyjnoci jako gwny atut naszego kraju. Wedug prognoz w2012 r. tempo wzrostu gospodarczego ma ksztatowa si na poziomie ok. 2,5%, jednak odczuwalne mog sta si tu skutki kryzysu, ktre spowoduj spowolnienie tempa wzrostu wnajbliszych latach. Pomimo zawirowa, jakie miay miejsce na rynkach wiatowych w2011 r., powiedzie mona, e na przestrzeni kilku ostatnich lat Polska cieszy si wzgldn stabilnoci wtym zakresie. Ocena

1.

Bezrobocie

2.

Poziom dochodw

3. 4.

Inacja Wielko rynku

4 5

5.

Tempo wzrostu gospodarczego

6.

Kursy walut

Foresight korporacyjny w rmie sektora IT

L.p. Czynnik 7. Koszty pracy czna ocena
rdo: opracowanie wasne.

233

Krtka charakterystyka Nadal relatywnie niskie, ztendencj wzrostow.

Ocena 4 4,17

Czynniki spoeczne Dla rm dziaajcych wsektorze it wrd czynnikw spoecznych najwiksze znaczenie bdzie niewtpliwie mia wzrost znaczenia istopnia wykorzystania technologii informatycznych wyciu codziennym. Przemiany takie widoczne s ju wodniesieniu do pokolenia Y, czyli osb wwieku 14-34 lat, dla ktrych korzystanie zInternetu stao si nieodcznym elementem dnia codziennego. Rewolucja informacyjna zwiksza si przetargow konsumentw izmienia sposoby funkcjonowania rm. Wefekcie wykorzystanie technologii informatycznych itelekomunikacyjnych wywiera wpyw na wszystkie sfery ycia.
Tabela 3. Wpyw czynnikw spoecznych
L.p. Czynnik 1. Poziom wyksztacenia Krtka charakterystyka 17,5% osb zwyszym wyksztaceniem, wyrana tendencja wzrostowa wcigu ostatnich kilku lat. Relatywnie dua otwarto, jednak problemem wich rozpowszechnianiu mog by mae zasoby nansowe rm ikonsumentw oraz niski poziom przedsibiorczoci wtym zakresie. sme miejsce wEuropie pod ktem liczby uytkownikw Internetu. Polak spdza wInternecie 24,9 godz./mies. przy redniej europejskiej 28,9 (comScore Media Metrix 2011). Pomimo relatywnie niskich wskanikw, wyranie zauwaalny jest wzrost zakresu wykorzystania Internetu. Ocena 5

2.

Otwarto na nowe technologie

3.

Wykorzystanie technologii komputerowych

234

Anna Scheibe
L.p. Czynnik Krtka charakterystyka Problem starzenia si spoeczestwa. Liczba osb wwieku produkcyjnym w2011 r. wynosia 24,739 mln osb, jednak wkolejnych latach ma si ona zmniejszy (GUS 2011). Liczba ludnoci Polski to 38,58 mln (GUS), co plasuje nas wgronie najwikszych krajw UE. Ocena

4.

Struktura wieku

5.

Liczba ludnoci czna ocena

4 3,25

rdo: opracowanie wasne.

Czynniki technologiczne Wrd czynnikw technicznych najwiksze znaczenie ma szybka cyfryzacja spoeczestwa iprby budowy spoeczestwa informacyjnego. Cho zauway mona wyrany wzrost liczby osb posiadajcych dostp do Internetu, to jednak problemem pozostaje tu dostp do szybkich cz internetowych (Poznaski 2010). Niekorzystnym zjawiskiem s take niskie nakady na badania irozwj.
Tabela 4. Wpyw czynnikw technologicznych
L.p. Czynnik Krtka charakterystyka Polska znajduje si wkocwce krajw Europy pod wzgldem nakadw na badania irozwj (wyniosy ok. 0,65% PKB). Cho nastpuje systematyczny powolny wzrost wzakresie wysokoci nakadw na mieszkaca. Wysoki poziom inwestycji wcyfryzacj. Cho wkraju dziaa wiele dobrych uczelni wyszych, zaledwie 4 zajy miejsce wrankingach wiatowych (QS World University Rankings), problem to take niewielka liczba patentw w2010 r. Polska zajmowaa 31 miejsce na 163 krajw. Ocena

1.

Nakady na badania irozwj

2.

Rozwj spoeczestwa informacyjnego

3.

Zaplecze badawcze

Foresight korporacyjny w rmie sektora IT

L.p. Czynnik 4. Tempo postpu technicznego czna ocena
rdo: opracowanie wasne.

235

Krtka charakterystyka Nadrabianie zalegoci wsferze dostpu do nowych technologii

Ocena 3 2,5

ANALIZA OTOCZENIA KONKURENCYJNEGO PRZEDSIBIORSTWA

Metoda punktowej atrakcyjnoci sektora pozwolia oceni sektor it jako atrakcyjny dla przedsibiorcw.
Tabela 5. Ocena punktowa atrakcyjnoci sektora IT (sprzeda sprztu, oprogramowania iusug IT) (Gierszewska, Romanowska 1997)
Kryterium Mare zysku - malejce Stopa wzrostu rynku Udziay liderw wrynku postpujca konsolidacja Pewno zaopatrzenia atwy dostp Ryzyko substytucji - niewielkie Bariery wejcia niskie czna ocena sprzyjajc.
rdo: opracowanie wasne.

Waga 0,4 0,3 0,15 0,05 0,05 0,05

Ocena* 1,5 2,5 2,5 3 3 1

Warto waona 0,6 0,75 0,375 0,15 0,15 0,05 2,075

*Ocena wskali trzypunktowej, gdzie 0 oznacza sytuacj niekorzystn, 3 maksymalnie

Przeprowadzona ocena atrakcyjnoci pozwolia oceni warunki konkurowania wsektorze. Do gwnych pozytywnych cech zaliczy tu naley:
Przedstawione badania stanowi jedynie fragment szerszej analizy otoczenia konkurencyjnego, jaka zostaa przeprowadzona wramach analizy sytuacji rmy.

236

Anna Scheibe

utrzymujce si wysokie tempo wzrostu - wsferze oprogramowania 11,4%, hardware 5,7% (PMR Publications 2012), wysoki poziom inwestycji wit, istnienie regionw oduym potencjale rozwoju it, popyt restytucyjny, szybkie tempo postpu technicznego, otwierajce moliwoci sprzeday nowych produktw; planowany wysoki poziom inwestycji duych przedsibiorstw wkluczowych branach (energetyka, telekomunikacja, nansowa) (PMR Publications 2012) kryzys ekonomiczny, zmuszajcy rmy do zwikszania efektywnoci Wrd negatywnych zjawisk wymieni naley: nisze tempo wzrostu sprzeday sprztu komputerowego, kryzys gospodarczy, zmuszajcy rmy (szczeglnie mp) do ograniczania wydatkw na it, rosnce nasycenie rynku sprztem komputerowym, wyduenie okresu uytkowania zakupionego sprztu, niskie bariery wejcia imalejce mare, postpujce procesy konsolidacyjne. Oglnie sektor it oceni naley jako atrakcyjny istwarzajcy due moliwoci rozwoju rmom, ktre bd potray wykorzysta pojawiajce si szanse.
ANALIZA SWOT

Zebrane na wczeniejszym etapie bada informacje pozwoliy na przygotowanie analizy swot. Przygotowany zosta on nie tylko na podstawie analizy stanu obecnego, lecz rwnie zuwzgldnieniem moliwych zmian zarwno wotoczeniu, jak isamej organizacji, wperspektywie najbliszych 3-5 lat.
Ze wzgldu na poufno danych udostpnionych przez rm, analiza potencjau strategicznego rmy (wykorzystana do opracowania silnych isabych stron rmy), nie zostanie przedstawiona wniniejszym opracowaniu.

Foresight korporacyjny w rmie sektora IT Tabela 6. Analiza SWOT

Szanse:
1. wysokie tempo wzrostu rynku IT 2. dugoterminowy wzrost dochodw konsumentw 3. niepene nasycenie rynku sprztem IT (wiksze wodniesieniu do gospodarstw domowych ni rm) 4. tempo postpu technicznego 5. restytucyjny popyt

237

Zagroenia:
1. kryzys gospodarczy mogcy skutkowa niestabilnoci rynkw walutowych, zaamaniem popytu iutrudnieniami wdostpach do rde nansowania 2. nacisk na obnik mar 3. postpujca konsolidacja rynku 4. spadek pynnoci nansowej zwizany zobecn sytuacj rynkow

Silne strony:
1. stabilna pozycja iduga tradycja na rynku 2. grono lojalnych nabywcw 3. wysoka jako obsugi iprofesjonalizm 4. lojalna wykwalikowana kadra, niski wspczynnik rotacji 5. szeroka oferta produktw umoliwiajca kompleksow obsug rm 6. stabilne rda zaopatrzenia 7. stabilna sytuacja nansowa

Sabe strony:
1. niski udzia wrynku 2. sabo rozbudowana sie dystrybucji 3. may stopie wiadomoci marki ibrak jasnej strategii jej rozwoju, skutkujcy niskim stopniem pozyskania nowych klientw, 4. duy stopie koncentracji wjednym regionie, 5. mae zaangaowanie wsprzeda produktw iusug oduej szansie wzrostu wprzyszoci

rdo: opracowanie wasne.

Analiza swot wykazaa, e wprzedsibiorstwie przewaaj mocne strony, awjego otoczeniu pojawiaj si szanse. Sugerowan strategi mogaby by strategia agresywnej ekspansji rmy. Firma powinna skupi si na sposobach uycia swych zasobw do wykorzystania szans wszybko rozwijajcym si sektorze.
PODSUMOWANIE IWNIOSKI

Przeprowadzona analiza makrootoczenia, sektora oraz wntrza rmy pozwolia na stworzenie kilku scenariuszy jej rozwoju. Wscenariuszu pozytywnym zaoono, e rma maksymalne korzysta ze swych silnych stron wcelu wykorzystania szans wotoczeniu. Firma posiada duy potencja rozwojowy, ktry mogaby wykorzysta wcelu uzyskania maksymalnych korzyci wszybko rozwijajcym si sektorze.

238

Anna Scheibe

Optymistyczny scenariusz zakada, e rma, wykorzystujc scenariusze przyszoci, inwestuje wtechnologie iprodukty onajwikszych perspektywach rozwoju, dziki czemu nieustannie umacnia sw pozycj na szybko rozwijajcym si rynku. Wscenariuszu pesymistycznym rma podejmuje dziaania niedostosowane do zmian wotoczeniu. Kryzys gospodarczy przynosi dotkliwe skutki wpostaci znaczcego ograniczenia popytu na produkty it, co powoduje znaczce zwolnienie tempa wzrostu caego sektora. Wydaje si jednak, e nawet wsytuacji bardziej dotkliwych skutkw kryzysu rma ma szanse przetrwania. Przyszo zalena bdzie od podejmowanych ju dzi decyzji strategicznych.
LITERATURA
Badecka I., Skonieczny J., Corporate foresight jako narzdzie badania przyszoci przedsibiorstwa, h p://www.ptzp.org.pl/les/konferencje/kzz/artyk_ pdf_2009/005_Badecka_Skonieczny.pdf [dostp 27.10.2010]. comScore Media Metrix Corruption Perceptions Index 2011, h p://archive.transparency.org/publications/ publications/other/corruption_perceptions_index_2011 [dostp 27.10.12]. Foresight technologiczny. Podrcznik, Tom 2: Foresight technologiczny wpraktyce, h p://www.parp.gov.pl/index/more/2059, [dostp 27.10.2012]. Foresight technologiczny przemysu, Insight 2030, Streszczenie, analizy kocowe (2011), Warszawa h p://www.mg.gov.pl/les/upload/15048/Steszczenie%20 analizy%20ko%C5%84cowej.pdf. p:// p.cordis.europa.eu/pub/foresight/docs/st_corporate_foresight_040109.pdf. Gierszewska G., Romanowska M., Analiza strategiczna przedsibiorstwa (1997), pwe, Warszawa. Global Corruption Report 2009, h p://archive.transparency.org/publications/gcr/ gcr_2009 [dostp 27.10.12]. Gwny Urzd Statystyczny: Ludno bilans opracowany woparciu owyniki NSP 2011: 31.12.2011 r., h p://www.stat.gov.pl/gus/5840_13399_plk_html.htm [dostp 27.10.12]. http://www.comscore.com/Insights/Press_Releases/2011/7/comScore_ Releases_Overview_of_European_Internet_Usage_for_May_2011. imf, h p://www.imf.org/external/pubs/ /weo/2012/01/weodata/index.aspx [dostp 27.10.12]. May rocznik statystyczny Polski 2012, h p://www.stat.gov.pl/gus/5840_737_plk_ html.htm.

Foresight korporacyjny w rmie sektora IT

Matusiak K., Kuciski J., Gryzik A., (red.), Foresight kadr nowoczesnej gospodarki, Warszawa 2009, www.parp.gov.pl/les/74/81/305/5266.pdf, [dostp 27.10.12]. Mller A. W. (2008), Strategic Foresight Prozesse strategischer Trend- und Zukunftsforschung in Unternehmen, Zrich, za: San K., Foresight strategiczny jako narzdzie ksztatowania przyszoci, h p://www.qol.ue.wroc.pl/p/_/65/ foresight_strategiczny_jako_narzedzie.pdf, [dostp: 27.10.2012]. Pielesiek K., wiatowe Forum Ekonomiczne o10 najbardziej obiecujcych technologiach roku 2012, h p://technologie.gazeta.pl/internet/1,104530,11170986,Swiatowe_Forum_Ekonomiczne_o_10_najbardziej_obiecujacych.html. pmr Publications, Overview and structure of the IT market in Poland, September 2012. Poznaski P. (2010), Trudno odostp, niskie prdkoci. Internet wPolsce wci luksusem, h p://wyborcza.biz/biznes/1,101562,8532658,Trudno_o_dostep__ niskie_predkosci__Internet_w_Polsce.html [dostp 27.10.21]. QS World University Rankings, h p://www.topuniversities.com/university-rankings/world-university-rankings/2012. Schwab K. (2012), The Global Competitiveness Report, h p://www3.weforum.org/ docs/wef_GlobalCompetitivenessReport_2012-13.pdf. uokiK (2009) Raport: Znajomo prawa oochronie konkurencji izasad przydzielania pomocy publicznej wrd polskich przedsibiorcw, www.uokik.gov.pl/download. php?id=198, [dostp 27.10.12]. Wyniki Narodowego Programu Foresight, Polska 2020 (2009), Warszawa, http://foresight.polska2020.pl/export/sites/foresight/pl/news/files/ Wyniki_npf-Polska_2020.pdf, [dostp 27.10.12].

239