wiat za mg

Maja Denisiuk (www.medigo.pl) Konsultacja: dr n. med. Jolanta Markuszewska-elbromska, dyrektor Wrocawskiego Centrum Okulistycznego

Znaczco pogarsza widzenie, a jedyn metod jej leczenia jest zabieg chirurgiczny. Zam mona w wikszoci przypadkw usun w warunkach ambulatoryjnych, jednak w Polsce pacjenci najczciej kierowani s do szpitali. Ludzie, ktrym przyszo y z zam, czsto mwi o niej, e to jak funkcjonowanie w wiecie za mg. I cho moe si wydawa, e mga to przecie nic strasznego, gdy ona gstnieje, ycie staje si bardzo trudne. Powszechnie przyjo si, e zama starcza (cataracta senilis) wystpuje, jak sama nazwa wskazuje, u osb w podeszym wieku. Jednak nie jest to prawd choroba zwykle pojawia si u osb po 50. r., cho moe rozpocz si nawet w czwartej dekadzie ycia. Gwnymi przyczynami zachorowa na ten rodzaj zamy s fizyczne oraz biochemiczne zaburzenia stanu biaek w soczewce, stenie biaek nierozpuszczalnych, jak i uszkodzenia pprzepuszczalnoci torebki soczewki. Proces zmtnienia soczewki moe trwa od kilku miesicy do kilku lat.
fot. Shutterstock

Jak przez zabrudzon foli Zwiastunem choroby jest sabsze widzenie w jasnym wietle. Pniej obraz staje si zamglony i nawet okulary nie s w stanie go wyostrzy. Zaburzenie widzenia zaley od umiejscowienia zmtnie w soczewce. Dalszy postp zmtnie pogarsza zarwno widzenie z daleka, jak i z bliska. Rozwojowi zamy zapobiega dieta bogata w antyoksydanty: witaminy C, E i lutein. Chroni one komrki przed uszkodzeniami. Dla oczu szczeglnie cenna jest luteina, ty barwnik rolin. Znajdziemy j w kapucie woskiej, brokuach, szpinaku czy zielonym groszku. Chorzy na zam pocztkowo odnosz wraenie, jakby widzieli wiat przez zabrudzon foli albo sabo przepuszczajc wiato cerat. Kolory trac intensywno, sabnie poczucie kontrastu, czasem, zwaszcza w soneczny dzie, widzi si podwjnie. Bywa, e pierwszym symptomem zamy jest potykanie si o przeszkody, ktrych si nie zauwaa.

Tylko chirurgicznie Aby upewni si, e pogorszenie widzenia u pacjenta nie ma innych przyczyn, takich jak krwotok czy odwarstwienia siatkwki, okulista musi wykona pene badanie okulistyczne. Powinien wic sprawdzi ostro wzroku do dali, jak i bliy, zmierzy cinienie rdgakowe, oceni zmtnienia soczewki po rozszerzeniu renicy, wykona mikroskopowe badanie oka oraz dna oka, a w przypadku braku wgldu w to ostatnie tzw. USG B. Gdy pacjent kwalifikuje si do zabiegu operacyjnego, wykonuje si jeszcze dodatkowe badania. Zam leczy si wycznie chirurgicznie. Chirurg wykonuje dwa bardzo mae cicia w rogwce, suce do wprowadzenia kocwki urzdzenia emitujcego ultradwiki. Rozbija ono cz tward soczewki i zarazem jest mikroskopijnym odkurzaczem, ktry odsysa rozdrobnion soczewk. Dzi poza ultradwikami do rozbijania chorej tkanki uywa si dodatkowo spronego pynu. Po usuniciu zmtniaej soczewki na jej miejsce wprowadza si now, sztuczn. Operacja jest bezbolesna. Pacjent czuje wycznie dotyk. Nie zakada si rwnie szww, a opatrunek z oka zdejmuje si nastpnego dnia. Zabieg usunicia zamy trzeba wykona wtedy, kiedy utrudnia ona codzienne funkcjonowanie, przeszkadza w pracy. Nie naley czeka, a dojrzeje. Bez operacji zmtnienie soczewki postpuje, a wzrok pogarsza si coraz bardziej, a z czasem chory rozrnia tylko wiato. Nie trzeba szpitala Usunicie zamy powinno si przeprowadza ambulatoryjnie, chyba e np. zama jest powikana. W Polsce wikszo tego typu zabiegw wykonuje si jednak w szpitalach. Po operacji na oko zakada si opatrunek lub ochronn osonk. W systemie ambulatoryjnym pacjent udaje si do domu bezporednio po zabiegu, cho konieczna jest kontrola lekarska po 24 godzinach, nastpna po tygodniu i kolejna po miesicu. Osoba operowana moe samodzielnie chodzi, wykonywa podstawowe czynnoci. Po tygodniu nie ma przeciwwskaza do schylania i podnoszenia cikich przedmiotw. Kilkanacie dni po operacji moliwy jest powrt do wczeniejszej aktywnoci. Cho kade oko goi si w rnym czasie, po operacjach zamy metod fakoemulsyfikacji zwykle nastpuje natychmiastowa poprawa ostroci widzenia, co rwnoznaczne jest z popraw jakoci ycia w stosunku do stanu przed operacj. Przeciwwskaza do zabiegu jest stosunkowo niewiele: niech pacjenta, jego ciki stan oglny oraz wspistniejce schorzenia oka, ktre nie rokuj poprawy widzenia po zabiegu. Nigdy wicej zamy Teoretycznie po zabiegu nie istnieje moliwo ponownego wystpienia zamy, jednak moe wystpi tzw. zama wtrna. Jakie s tego przyczyny? Sztuczna soczewka jest implantowana do pozostaoci, czyli do torebki soczewki naturalnej, z ktrej usuwa si tylko zawarto. W przedniej czci soczewki robi si otwr, za tylna cz pozostaje nienaruszona. Po implantacji soczewki namnaajce si komrki napywaj na tyln cz torebki i w niektrych przypadkach daj uczucie powrotu zamy, widzenia przez mg czy przez pergamin. Jest to uleczalne i to prostym sposobem przy uyciu lasera, bez ponownego zabiegu operacyjnego. Zabieg laserowy jest bezbolesny, natychmiast nastpuje poprawa widzenia. Tylko 5%

Powane powikania po zabiegu usunicia zamy wystpuj w zaledwie 5% przypadkw (najciszym jest zapalenie wntrza gaki ocznej). Wikszo z nich moe by skutecznie leczona, z przywrceniem dobrej ostroci wzroku. Aby nie doszo do powika, naley przestrzega higieny i stosowania lekw, a w razie wystpienia blu i pogorszenia widzenia natychmiast zgosi si do okulisty. WARTO WIEDZIE Paci czy nie paci? Zabiegowi wszczepienia sztucznej soczewki mona podda si odpatnie lub nieodpatnie. Niestety, standardem w chirurgii oka w wikszoci placwek pastwowych (gdzie zabiegi s bezpatne) jest implantacja soczewek starszego typu, czyli tzw. soczewek refrakcyjnych wewntrzgakowych jednoogniskowych. Soczewki te skutecznie lecz zam, jednak wymagaj po zabiegu dodatkowej korekcji okularowej oraz nie koryguj astygmatyzmu. W orodkach prywatnych s oferowane pacjentom soczewki tzw. pseudoakomodujce, dziki ktrym pacjent ma jednoczenie usunit zam i skorygowan wad wzroku (zarwno przy gorszym widzeniu z daleka, jak i z bliska), nawet w przypadku istniejcego przed zabiegiem astygmatyzmu. 95% pacjentw nie uywa po operacji okularw. Cena zabiegu jest uzaleniona od rodzaju wszczepianej soczewki i waha si midzy 4 tys. a nawet 7,5 tys. z za operacj oka. Innym problemem jest rwnie okres oczekiwania na bezpatny zabieg. W Polsce co roku przeprowadza si ok. 100 tys. takich zabiegw, a powinno ich by o wiele wicej. Niestety, kolejki w placwkach pastwowych s tak due, e w niektrych orodkach na operacj zamy trzeba czeka nawet 2 lata. *** Konsultacja: dr n. med. Jolanta Markuszewska-elbromska, dyrektor Wrocawskiego Centrum Okulistycznego.