HOMO-MAMY ŻURAWIECKI – BYŁEM DZIEWCZYNĄ HIV/AIDS PO PARADZIE

ISSN 1896 - 3617

dwumiesięcznik społeczno - kulturalny

 Tekst: Ewa Tomaszewicz
Nasza mała polska
Parada Równości
Miało być nielegalnie, niebezpiecz-
nie, policja miała lać nas pałami, a
prawicowi ekstremiści obrzucać ka-
mieniami, a było... Jak być powin-
no. No, prawie, ale o tym za chwilę.
Najpierw o tym, co było. A przede
wszystkim był tłum. A w tłumie
oczywiście standardowy zestaw
(tak, standardowy!): geje, lesbijki,
osoby heteroseksualne, metrosek-
sualne, bi- i überseksualne, rodzice
(wszelkich orientacji) z dziećmi,
starsze panie i panowie, goście z
Niemiec, Anglii, Ameryki...
Potem były platformy. Wprawdzie
niewielkie, ale za to dwie, a na
platformach zagraniczne drag
queens, działacze i działaczki orga-
nizacji LGBT, feministki i feminiści,
politycy i polityczki oraz entuzjast-
ki i entuzjaści wszelkiej maści i au-
toramentu.
Równolegle byli obserwatorzy –
przepiękni, przefantastyczni i prze-
niespodziewanie przemili. Starsza
pani o kulach machająca z balkonu.
Wyglądające na „dresiarzy“ mał-
żeństwo z dziećmi pozdrawiające
2
Foto: Oiko Petersen
nas z okna. Uśmiechnięci pasaże-
rowie przejeżdżających obok tram-
wajów. Oczywiście – nie wszyscy
byli przemili. Niektórzy byli zaże-
nowani. Inni zirytowani lub smutni.
Ot, naród na sobotnim spacerze.
Znalazł się też kontrprotestant z
transparentem „Zoophilia coming
soon“. I kilku innych „obrońców
moralności“, o których nie warto
wspominać. No, może z jednym
wyjątkiem. W kawiarni przy Ale-
jach Jerozolimskich siedział nie
kto inny jak poseł LPR Krzysztof
Bosak (niedawny sexmister porta-
lu Gaylife), który z coraz bardziej
wydłużającą się miną obserwował,
jak Parada szła i skończyć się mi-
mo mijających minut (o wredna!)
nie chciała.
A na końcu były przemówienia –
ciekawe i mniej ciekawe, długie i
krótkie, w wykonaniu organizatorów
Parady (Tomka Bączkowskiego, Ygi
Kostrzewy i Roberta Biedronia),
gości z Niemiec (Volkera Becka,
Claudii Roth i Elfi Scho-Antwerpes,
burmistrzyni Kolonii), stałych by-
walców Parad i Marszy, jak Piotr
Gadzinowski, Maria Szyszkowska i
Joanna Senyszyn, oraz nowych i
nieoczekiwanych jak Marcin Świę-
cicki. Jedni przemawiali z własnej
woli, innych, jak Ygę Kostrzewę,
trzeba było wyskandować.
I na uwieńczenie tak miłego dnia w
klubie Skarpa odbyło się fantas-
tyczne Afterparty, które uświetnił
40-minutowym recitalem, suto
okraszonym „Polish vodką“,
Jimmy Sommerville.
Za to jako postscriptum była cio-
teczna babcia mojej koleżanki, któ-
ra przyjechała na Paradę z Austra-
lii i, zapytana o wrażenia, skwito-
wała nasze święto krótkim „Nudno
było. Spokojnie. U nas jest cieka-
wiej“. I dlatego twierdzę, że było
prawie jak powinno. Ale od razu na
usprawiedliwienie naszej małej
wstępniak
zaściankowej Parady dodaję, że
jak dotąd nie mieliśmy zbyt wielu
okazji, żeby się na Paradach po
prostu bawić. Za rok się popraw-
imy. Obiecuję.
A teraz nie pozostaje mi nic inne-
go, jak życzyć Wam kolorowych i
bezpiecznych wakacji
...bo mimo wyczynów tercetu eg-
zotycznego PiS, LPR & Samoobro-
na z Radiem Maryja w tle, lato na
szczęście przyszło we właściwym
sobie czasie. I większość z nas bę-
dzie miała szansę choć przez kilka
tygodni bez ograniczeń cieszyć się
jego urokami. „Replikanci“ etatowi
i sezonowi zalecają na ten czas wy-
poczynek aktywny – choćby w gó-
rach z GiL-em czy na boisku piłkar-
skim z Chrząszczykami. A tym,
którzy już szykują się na letnie ro-
manse, życzymy, aby z wakacji
przywieźli tylko miłe wspomnienia
(i ewentualnie meble, w myśl ka-
wału „Co przynosi lesbijka na dru-
gą randkę“). I nic więcej.
Jeśli chcesz otrzymywać „Replikę“ na
bieżąco i do domu – wpisz się na listę dystry-
bucyjną! Aby pokryć koszty przesyłki (jeden
rok, przesyłka krajowa), konieczna jest wp-
łata 48 zł tytułem darowizny. Co dwa miesią-
ce otrzymasz „Replikę“ prosto do domu i w
dyskretnej kopercie.
Wpłat należy dokonywać na: Kampania
Przeciw Homofobii, numer konta: 35 2130
0004 2001 0344 2274 0001, z dopiskiem:
Replika – prenumerata (darowizna) oraz po-
daniem dokładnego adresu do przesyłania
magazynu.
Promocja! Zamów prenumeratę teraz a ot-
rzymasz przez rok wydania przewodnika po
klubach gejowsko-lesbijskich Navigaytor.
Wydawca: Stowarzyszenie Kampania Przeciw Homofobii, ul. Wołoska
58/62 m.5 Warszawa, tel.: 022 423 64 38, gazeta@kampania.org.pl
Redaktorka naczelna: Ewa Tomaszewicz
Stała współpraca: Mariusz Kurc, Anka Konieczna, Grzegorz
Południak, Agnieszka Szpak, Robert Biedroń, Marta Abramowicz,
Anna Stachelska, Krzysztof Śmiszek, Monika Detlaff, Marcin Sobczyk
Korekta: Edyta Pawlukiewicz
Zdjęcie na okładce: Oiko Petersen
Redakcja nie zwraca tekstów niezamówionych oraz zastrzega sobie
prawo do ich redagowania i skracania. Przedruki po uzyskaniu
pisemnej zgody wydawcy.
 okładka
Agata – rocznik 70, filolożka angiel-
ska, tłumaczka. Ewelina, urodzona w
1977, magister filozofii i psychologii,
Antoś – ich syn, w lutym skończył
rok. Rodzina. Zwykła, niezwykła.
Monika Detaff:
Jak to jest być mamą-lesbijką w
Polsce?
Ewelina:
Prawdę mówiąc, ja się nie utożsa-
miam z tym, że jestem mamą-les-
bijką. Jestem mamą po prostu.
Ciągle się uczę tej roli – jak być
mamą, jak dbać o związek, jak bu-
dować relacje w naszej rodzinie.
Zwyczajnie jesteśmy mamami –
jak inne mamy.
Społeczeństwo bardzo różnie
podchodzi do rodzicielstwa osób
homoseksualnych. Jak wy jesteś-
cie odbierane?
E. Nie opowiem ci nic sen-
sacyjnego. Agata normalnie mnie
odwiedzała w szpitalu, razem ro-
dziłyśmy. Co prawda, dla świętego
spokoju, na patologii ciąży odwie-
dzała mnie jako moja siostra, ale
generalnie nikt nam nie robił trud-
ności ani krzywo na nas nie patrzył.
Agata:
Rzeczywiście, w zakresie codzien-
nych kontaktów z ludźmi mamy
bardzo pozytywne doświadczenia.
Jednak jeśli chodzi o ogólną,
społeczno-polityczną, sytuację, to
niestety nadleciało ptactwo z
krewnymi i jeśli się to nie skończy,
jeśli nasze dziecko miałoby się wy-
chowywać wśród bojówek Gierty-
cha i chodzić do szkoły, w której
proponuje się zajęcia z wycho-
wania patriotycznego, co jest ja-
kimś przewartościowaniem pojęcia
patriotyzmu i pożywką dla ekstre-
malnie prawicowych ruchów, to
wyjedziemy z Polski – nie będzie-
my miały innego wyjścia.
Tam, gdzie jest miłość,
pojawia się dziecko
Rozmawiała: Monika Detlaff
Co byś odpowiedziała na zarzut
egoizmu i bezmyślności w stosun-
ku do matki-lesbjki: że rodzi dziec-
ko z góry skazane na społeczny
ostracyzm i brak akceptacji?
E. Jeżeli dwoje ludzi się kocha, bez
względu na to, czy są to dwie kobiety,
dwóch mężczyzn czy kobieta i męż-
czyzna, to zupełnie naturalne, że ci lu-
dzie chcą się podzielić swoją miłością,
sobą z kimś trzecim, najbliższym. W
stu procentach. Tym kimś jest dla nas
Antoś. To nie jest egoizm. Ciągle się
mówi, że społeczeństwo jest homo-
fobiczne, a ja tak naprawdę spot-
kałam się z dyskryminacją tylko raz.
A. Oczywiście, dziecko często może
być formą rekompensaty braku miło-
ści czy sposobem na scalenie lub ra-
towanie związku. Tak, takie rzeczy
mogą się zdarzyć, jednak podobne
sytuacje mają miejsce również w
związkach heteroseksualnych. Poza
tym myślę, że w przypadku Antosia
jeszcze nie można mówić o ostra-
cyzmie czy społecznej dyskryminacji,
jest za malutki. Naprawdę dobrze
sobie wszystko przemyślałyśmy.
Wiedziałyśmy, na jaki świat go spro-
wadzamy. Poza tym rodzina Adam-
sów może nie wiem jak się starać,
Foto: Oiko Petersen
pienić i nadwyrężać – i tak lesbijki i
geje będą mieć dzieci, bo prostu nikt
nam tego nie zabroni. Mamy takie
same prawa do rodzicielstwa jak inni
i do głowy by mi nie przyszło, żeby
pytać się kogokolwiek o zgodę. Inna
rzecz – za jakieś 5-6 lat sytuacja w
Polsce przecież może się zmienić.
Nie boisz się, że na gorsze?
A. Nie boję się. Widziałaś, co się dzia-
ło na ostatniej Paradzie. Ile osób się
do nas przyłączało. Różnych, zupełnie
Oczywiście, dziecko często
może być formą rekompensaty
braku miłości czy sposobem na
scalenie lub ratowanie związku.
Tak, takie rzeczy mogą się zda-
rzyć, jednak podobne sytuacje
mają miejsce również w związ-
kach heteroseksualnych.
nie związanych ze środowiskiem. A
widziałaś, ile par hetero było w tłu-
mie? Ile ciężarnych kobiet? Społe-
czeństwo zaczyna dojrzewać do my-
śli, że w demokracji mniejszości mają
takie same prawa jak większość.
To w takiej Warszawie, jednak jeżeli
rzecz by się działa w pięcio- dziesię-
3
 ciotysięcznym miasteczku? Tam prze- A. Tak, podejmuję wiele starań by gotowi, że będą potrafili walczyć o
cież jest o wiele gorzej. Geje i lesbijki „scalić” środowiska homoseksual- dziecko. To najważniejsze.
czują się zupełnie osamotnieni. nych rodziców. W tej chwili jesteś-
my na progu otworzenia FORUM Co wówczas, dwa lata temu,
A. No tak, ale żeby tak nie było, DYSKUSYJNEGO dla osób homo- skłoniło was do podjęcia decyzji o
mamy organizacje gejowskie, grupy seksualnych, które chcą mieć lub urodzeniu Antosia?
wsparcia, fora dyskusyjne, portale. mają dzieci. Mamy ogromną ilość
Żeby jakoś ze sobą być, chronić się już zapisanych, a wciąż napływają A. Zegar biologiczny. I miłość. Bo
wzajemnie, pomagać. Nawet po- zgłoszenia. Chcemy, by to FORUM to jest tak jak u Marii Dąbrowskiej
przez internet. To też pomaga lu- stanowiło podstawę do wymiany w „Nocach i Dniach” – „tam, gdzie
dziom. Wciąż tworzy się nowe fora, doświadczeń, wspólnych spotkań, jest miłość, pojawia się dziecko”.
grupy wsparcia. Między innymi dla spędzania razem czasu. Będą na
takich rodziców jak my. A jest ich na- nim poruszane problemy osób, E. Tak naprawdę chyba zawsze na to
prawdę bardzo dużo. Razem szyb- czekałyśmy. To jest nasze wymarzone
ciej znajdziemy rozwiązanie. Natomiast znajomi geje i les- życie. W zupełnie innych barwach.
bijki byli zdziwieni i tak na- Czy może być coś cudowniejszego niż
Musiałyście sobie jednak zdawać prawdę ciągle patrzą na nas niedzielny poranek z małym brzdą-
sprawę, że waszą trójkę czeka z niedowierzaniem. To właś- cem? Nasze śmiechy, zabawy, czyta-
niełatwa droga. Długo podejmo- nie im muszę się tłumaczyć z nie bajek, dzielenie się tym, co mamy
wałyście decyzję o sprowadzeniu i znamy najpiękniejszego z małą isto-
„pomysłu na dziecko” – im, a
Antosia na świat? tą? Brzmi sielankowo i trochę jak z ha-
nie tym, którzy przecież mo-
seł LPR-u, z tą różnicą, że ta rodzina
E. Tak. Dojrzałyśmy do tej decyzji. gliby podchodzić sceptycznie. to dwie kobiety i ich synek.
Rozmawiałyśmy o tym. Co prawda
zawsze wiedziałyśmy, że nie będzie które starają się o dziecko, jak Czy Antoś do was obu mówi
łatwo, ale nie zakładałyśmy, że Antoś również tych, które już dzieci mają, „mamo”?
będzie miał przez to bardzo źle, że to a także problemy samych dzieci.
będzie brzemię dla niego. Gdybyśmy Pomoże nam psycholog, będą też E. Ja bardzo chciałam, żeby tak by-
tak zakładały, nigdy byśmy się nie zde- tam zamieszczane różne informacje ło, bo tak czuję, ale Agata postano-
cydowały na macierzyństwo. Wiem, że ważne dla homo-rodziców. wiła, że będzie lepiej, jeśli do mnie
będzie dużo trudnych sytuacji dla nie- Antoś będzie mówił „mamo”, a do
go i dla nas, jesteśmy na to przygo- Jak można się zapisać na forum? niej po imieniu. Albo w ogóle do nas
towane. Mamy wielu znajomych, rów- obu po imieniu, chociaż nie chciała-
nież wśród osób heteroseksualnych. Wystarczy napisać do mnie na ad- bym go pozbawiać radości mówie-
Dzięki nim nauczymy Antosia, że świat res: ptactwopolskie@gazeta.pl. nia „mamo” w ogóle... Czas pokaże.
nie jest tylko czarno-biały, ale także w
kolorach tęczy. Poza tym moja żona Gdybyś miała udzielić jakiejś rady Czy to, że to ty rodziłaś wasze dzie-
szuka kontaktów z homoseksualnymi lesbijkom i gejom, którzy myślą o cko, spowodowało jakiś podział ról?
rodzicami, buduje grupy wsparcia. rodzicielstwie w Polsce, na co
Chcemy pokazać Antosiowi, że nie szczególnie chciałabyś ich uczulić? Agata jest tą mamą od szalonych
jest taki jedyny na świecie. zabaw, zwariowanych pomysłów i
A. Przede wszystkim ważne jest, niespodzianek. Uwielbiam patrzeć,
Agatko, starasz się kontaktować by dobrze sobie to przemyśleli. By jak się bawi z Antosiem. Ja pamię-
zrodzicami podobnymi do Was? nabrali pewności, że są na to tam o jego porach jedzenia,
szczepionkach, pieluchach, kosme-
Uwaga konkurs!
tykach. Podział powstał naturalnie,
Hurrra! Właśnie ukazały się (nakładem Best Filmu) ale chyba nie dlatego, że ja ro-
polskie wydania DVD brytyjskich seriali „Absolutnie dziłam Antosia – chodzi raczej o to,
Fantastyczne“ oraz „Mała Brytania“. Dla czytelników że spędzam z nim więcej czasu.
„Repliki“, którzy poprawnie odpowiedzą na pytania
związane z tymi serialami, mamy do rozlosowania aż A myślałyście o tym, by jakoś
po pięć takich płyt! prawnie „scalić” waszą rodzinę?
- Jeśli lepiej się czujesz w Anglii snobistycznych
dzielnic, Christiana Lacroix i pitej A. Jedynym rozwiązaniem byłoby
butelkami Stolicznej, odpowiedz zaadoptowanie przeze mnie An-
na pytanie: tosia. Wiąże się to z bardzo skom-
Jak ma na imię asystentka Ediny? plikowanymi, nieprzyjemnymi pro-
- Jeśli wolisz raczej klimat Brytanię przaśno- cedurami. Może z czasem znaj-
obleśnych przedmieść, zatęchłych pubów i młodo-
dziemy prostsze rozwiązanie.
cianych przestępców, odpowiedz na pytanie:
Jak ma na imię „the only gay in the village“?
Zapewnicie małemu „wzorzec
Odpowiedzi prosimy przesyłać na adres pawel@kam-
pania.org.pl do dnia 15 sierpnia. mężczyzny” i wszystkie te rzeczy,
które stanowią przetargowy argu-

4
ment w dyskusji nad rodzicielst-
wem par jednopłciowych?

E. Agata się trochę obawia, że Antoś

nie będzie miał męskich wzorców,
ale dla mnie jest to bezpodstawne.

A. No, często wracamy do tego w

dyskusjach. Dla mnie to ważne i cho-
ciaż sama mam sporo cech określa-
nych jako męskie, typowych dla pa-
nów zainteresowań, takich jak futbol,
majsterkowanie itp., to staram się,
by Antoś spotykał się w swoim życiu
z męskimi wzorcami. Wiemy, że im
będzie starszy, tym częściej będzie-
my musiały mu to zapewnić. Ale to
tak naprawdę nic trudnego. Mam
kontakt w wieloma homo- i hetero-
seksualnymi rodzinami, mogę więc w
każdej chwili zapytać o radę. Z dru-
giej strony, jak pisze Jeanette Win-
terson, „płeć to tylko ubranie”, nasz
Antoś urodził się chłopcem, ale prze-
de wszystkim jest człowiekiem, także
chcę wychować go na mądrego, wra-
żliwego i silnego człowieka.

Mężczyzną po prostu się stanie, gdy

pozna kobietę lub mężczyznę którą/
którego pokocha. Poza tym tak na-
prawdę obecna era Wodnika promu-
je androgyniczność (cechę bogów).
Dwupłciowość, również psychiczna,
jest cechą ducha kreatywności i
spełnienia, takiego zakończenia pro-
cesu jungowskiej indywiduacji – czyli
stania się pełnią człowieka. Obecnie
ciągle w mediach stawiamy sobie
pytania o „męskość” i „kobiecość”,
granice są coraz bardziej rozmyte.
Macie wsparcie ze strony waszych
rodzin?
E. Różnie. Moja mama jest osobą
bardzo dominującą, bardzo sta-
nowczą. Powiedziała, że nigdy nie
pogodzi się z tym, że jesteśmy ra-
zem. Ale kocha Antosia, przyjeż-
dża do niego, zaprasza nas do
siebie. Rodzina Agaty jest bardzo
otwarta. Jej ojciec podczas ostat-
nich świąt powiedział o Antosiu,
że jest jego wnukiem, robił sobie
z nim zdjęcia. Bawił się z nim bez
końca Bardzo mnie tym wzruszył.
A. O tak! Mój ojciec jest bardzo zako-
chany w Ewelinie i Antosiu. Prawdę
mówiąc, ogromnie mnie zaskoczył.
Mój ojciec to w sumie klasyczny
przykład antysemity i homofoba, ale
odkąd jesteśmy z Eweliną i odkąd
pojawił się Antoś, bardzo się zmienił.
Jak zareagowali znajomi na wa-
szą decyzję i na fakt pojawienia
się Antosia?
E. To jest coś, co nas bardzo zasko-
czyło, bo nasi heteroseksualni znajo-
mi bardzo się ucieszyli. Dopingowali
nas, byli z nami. Natomiast znajomi
geje i lesbijki byli zdziwieni i tak na-
prawdę ciągle patrzą na nas z niedo-
wierzaniem. To właśnie im muszę się
tłumaczyć z „pomysłu na dziecko” –
im, a nie tym, którzy przecież mogli-
by podchodzić sceptycznie. Przyzna-
ję, że jest mi z tym czasami źle.
A. Rzeczywiście, to było dziwne. Pra-
wie wszyscy znajomi geje się przes-
traszyli. Ale to chyba typowy męski
odruch paniki w sytuacji, kiedy ma się
pojawić dziecko. Za to nasi heterose-
ksualni znajomi bardzo nas wspierali.
Ewelina jest na urlopie ma-
cierzyńskim, ty pracujesz od świtu
do nocy – czy w pracy wiedzą, że
de facto zostałaś rodzicem? Biorą
to czasem pod uwagę?
A. Prawdę mówiąc, nie. Wiedzą, że
jestem rodzicem, ale jakoś stereo-
typowo podchodzą do podziału ról –
ja jestem osobą, która przynosi pie-
niądze, Ewelina ma się opiekować
dzieckiem. Jednak często rozma-
wiam w pracy o tym, co się dzieje z
Antosiem, pytam o rady, sama też
już ich mogę udzielać. Jest normal-
nie, tak jak powinno być.
Antoś idzie do żłobka. Będziecie roz-
mawiały z kierownictwem placówki
o nietuzinkowości waszej rodziny?
E. Niespecjalnie. Jedyne, co zrobimy,
to poinformujemy żłobek, że obie ma-
my równe prawa do odbierania Anto-
sia. Nie będziemy mówiły, że Antosia
wychowują dwie lesbijki. Oczywiście,
jeśli ktoś nas wprost zapyta lub jeśli
zacznie panować jakaś niezdrowa
atmosfera, to nie będziemy wymyślać
kłamstw, tylko powiemy, jak jest.
A szkoły później?

5
 E. Też tak samo. Jeśli sytuacja bę-
dzie tego wymagała, to będziemy
mówić otwarcie. Nie wyobrażam so-
bie tego inaczej. Ukrywanie się,
kłamstwa? Po co? Poza tym, jak w
tym czułby się Antoś? Tego też chce-
my go nauczyć. Żeby był silny, żeby
siebie akceptował. Żeby był otwarty.
A sąsiedzi?
A. W Warszawie miałyśmy bardzo
fajnych sąsiadów. Starsze małżeń-
stwo, które o nas wiedziało. Bardzo
się nami opiekowali, pomagali, ku-
powali Antosiowi zabawki, nawet
zabierali go do siebie. Płakali, gdy się
stamtąd wyprowadzałyśmy. Na wsi,
kupiłyśmy tam niedawno dom,
będzie inaczej. Tam zachowujemy
dużą ostrożność. Zresztą mieszkań-
cy sami dla siebie przyjęli wersję, że
jesteśmy siostrami. A my nie
zaprzeczamy.
Traktują nas jak jakieś cudo
– jednak my tak naprawdę sta-
nowimy rodzinę taką samą jak
każda. Z tymi samymi proble-
mami, radościami. Jesteśmy
zwykłymi mamami. A dlaczego
nie spytasz, czy Antoś będzie
miał na przykład siostrzyczkę?
Jednak myślę, że to generalizowa-
nie, że Antoś ze względu na to, że
ma dwie mamy, będzie predyspo-
nowany, by go nie akceptowano.
Wcale się tego nie boję. Tak samo
dokucza się okularnikom, piegu-
som, rudym. Jeśli stanie się coś
nieprzyjemnego, to zwyczajnie pój-
dę porozmawiać z innymi rodzica-
mi. I wiesz, wierzę, że uda mi się do
nich dotrzeć. Doświadczenie mnie
tego nauczyło. Poza tym dziecko
otoczone miłością, akceptowane,
traktowane z szacunkiem będzie
miało bardzo wiele siły i wiary, by
sprostać podobnym, nieprzyjem-
nym sytuacjom, a Antoś tę miłość
od nas otrzyma.
Ewelino, niedawno zdecydowałaś
się na pojawienie się w programie
Ewy Drzyzgi – „Rozmowy w toku”.
Co cię do tego skłoniło? Jakie
masz wrażenia po programie?
E. Teraz mam mieszane uczucia.
Troszkę żałuję, a trochę jestem za-
dowolona. Co mnie skłoniło?
6
Chciałam pokazać, że lesbijki mają
i mogą mieć dzieci. Żeby ludzie,
którzy to oglądają (tacy właśnie
jak ci z naszej wioski) przekonali
się, że „łola boga, gieje majom
dzieci” – jak to kiedyś pani powie-
działa w telewizji.
A. Rzeczywiście, na początku nie
chciałam, żeby Ewelina szła do te-
go programu. Nie podoba mi się je-
go formuła, ale zgodziłam się z jej
decyzją i tak naprawdę byłam i jes-
tem z niej bardzo dumna.
E. A dlaczego nie zapytasz o pier-
wszy ząbek Antosia, o to, jakimi
lubi bawić się zabawkami, o jego
pierwszy uśmiech? Ja wiem, że
jesteśmy swoistym „wybrykiem
natury” dla jednych ludzi, prekur-
sorkami dla innych. Traktują nas
jak jakieś cudo – jednak my tak na-
prawdę stanowimy rodzinę taką
samą jak każda. Z tymi samymi
problemami, radościami. Jesteśmy
zwykłymi mamami. A dlaczego nie
spytasz, czy Antoś będzie miał na
przykład siostrzyczkę?
Myślicie o drugim dziecku?
E. No pewnie. Na razie nasza
sytuacja finansowa musi się
ustabilizować, poza tym ja jestem
trochę zmęczona małym dzieck-
iem, ale fajnie by było mieć drugie.
Tak, myślimy o tym. Zupełnie
poważnie.
A. Chciałybyśmy mieć małą Balbin-
kę, poza tym jeszcze trzech synków.
Jednak wiemy, że nie wystarczy nam
na to czasu. Jesteśmy coraz starsze.
Wbrew powszechnie panują-
cej opinii, w Polsce osoba homo-
seksualna ma prawo przysposo-
bić dziecko. Kodeks rodzinny i
opiekuńczy (ustawa regulująca
tryb i warunki przysposobienia)
nie zakazuje osobom homosek-
sualnym ubiegania się o przys-
posobienie. Stawia jednak
określone, dość wysokie wyma-
gania takiej osobie.
Natomiast para gejów lub lesbi-
jek nie może wspólnie przyspo-
sobić małoletniego. Prawo do te-
go mają jedynie małżeństwa he-
teroseksualne.
A adopcja?
A. Jak najbardziej. Gdyby to było
możliwe, to zaadaptowałybyśmy
nie malutkie dziecko, tylko już star-
sze. Nam nie chodzi o to, by dziec-
ko było „z nas”. Nam chodzi o mi-
łość do niego. O rodzinę. Chcemy
zwyczajnie kochać dziecko. Pomóc
mu się wykształcić. Pomóc mu w
życiu. Gdyby adopcja była możli-
wa, nie zdecydowałybyśmy się
nawet na rodzenie Antosia.
A jeśli kiedyś nie będziecie razem?
E. Bycie razem ma tylko wtedy
sens, kiedy się zakłada, że będzie
się razem właśnie do końca życia –
czyż nie?
Zapewne cichutko każdy o tym ma-
rzy, ale mało kto się do tego przyz-
naje. Ale wróćmy do was: w
zeszłym roku spotkałyśmy się na
Paradzie Równości, w tym roku
również – dlaczego tam byłyście?
A. Poszłyśmy, żeby zaakcentować,
że jesteśmy. Że się kochamy, że
mamy dziecko i że jesteśmy rodzi-
ną. Myślę też, że nawet ci, którzy
teraz nie chodzą na Parady, kiedyś
dojrzeją, dotrze do niech to, co się
dzieje wokoło, wkurzą się i pójdą.
Po prostu każdy ma swój czas i
próg wytrzymałości – jak w piosen-
ce Lombardu „Przeżyj to sam”. Nie
można być obojętnym na jakiekol-
wiek przejawy dyskryminacji.
To co, do następnej Parady? Za rok?
A. Oczywiście!
Belgia Kraje, w któ-
rych pary ge-
Holandia jów i lesbijek
mają prawo
Hiszpania do występo-
wania z
wnioskiem o
Wielka Brytania
wspólną
adopcję dzieci
Szwecja
Dania* źródło:
http://www.
ilga-europe.org/
Islandia* europe/issues/
parenting
*tylko adopcja dziecka partnerki/partnera
 zoom Byłem dziewczyną

Rozmawiał: Mariusz Kurc Foto: Oiko Petersen

Bartosz Żurawiecki – krytyk filmowy, mediów psychologów,

recenzent „Filmu“ i „Przekroju“, au-
tor powieści „Trzech panów w łóżku
nie licząc kota. Romans pasywny“
(2005) oraz trzech dramatów
zebranych w tomie „Erotica alla
polacca“ (2005). W tekście „O tym,
którego nie ma“ opublikowanym je-
sienią 2002 r., napisał: „Oczywiście,
że jestem gejem, co deklaruję z
pewną niechęcią, nie dlatego, że się
wstydzę - po prostu chronicznie nie
znoszę wszelkich etykietek i dekla-
racji (...). Ale się deklaruję, bo mam
po dziurki w nosie z jednej strony
różnych „życzliwych“, którzy pod
płaszczykiem „bezstronnej tole-
rancji“ kryją wstydliwie własne upo-
dobania, z drugiej – ignorantów od
teologii, socjologii, psychologii itd.,
znających sprawę z trzeciej ręki. Np.
Ręki Boskiej.“
Mariusz Kurc:
Jak się czujesz jako wyautowany pub-
licznie gej z prawie 4-letnim stażem?
Bartosz Żurawiecki:
Nie odczuwam jakiejś kolosalnej
zmiany. Nie miałem żadnych nie-
przyjemności. Robię to, co robiłem.
Może gdybym mieszkał w małym,
konserwatywnym miasteczku, by-
łoby inaczej, ale obracam się w
środowisku liberalnym.
Co cię popchnęło do publicznego
ujawnienia się?
Wkurwienie. „Oficjalną“ deklarację
złożyłem w tekście „O tym, którego
nie ma“. Był on moją reakcją na
obłudną dyskusję, którą opubliko-
wano w czasopiśmie katolickim
„Więź“ (w lipcu 2002 r. – przyp.
MK). Walnąłem pięścią w stół. Za-
protestowałem przeciwko temu,
jak wygląda polska debata nt. ho-
moseksualizmu. Debata, w której
sami zainteresowani nie mieli pra-
wa zabrania głosu. Na dyskusję o
homoseksualizmie zapraszano do
psychiatrów, księży itp.,
ale nigdy samych gejów i
lesbijek. Dosyć miałem
już bycia gejem z za-
kneblowanymi ustami.
Niestety, mojego tekstu
nie zdecydował się opubli-
kować żaden tytuł wyso-
konakładowej prasy. Po
kilku miesiącach, jesienią
2002 r., „O tym, którego
nie ma“ ukazał się w niszo-
wym piśmie „Bez Dogma-
tu“ a w 2004 r. – w książce
„Homofobia po polsku“.
„Więź“ jakoś zareagowała?
Tak. Odpowiedzieli mi w duchu fałszy-
wego zatroskania, którego nie znoszę.
Że im smutno, że mam na pewno pro-
blemy psychiczne, a oni poczuli się
zranieni. Potem prawie całość mojego
tekstu ukazała się w ich książce „Męs-
ka rozmowa“ z podpisem „N.N.“ (naz-
wisko znane redakcji). Wściekłem się!
Ja z tej przysłowiowej szafy wyszed-
łem, a oni próbowali mnie z powrotem
do niej wepchnąć! Zmusiłem ich, by
dodali do książki erratę informującą,
kto jest autorem listu.
Poczułeś po tym coming oucie
ulgę, wyzwolenie?
Nie, ja już się wyzwoliłem wcześ-
niej. Ten coming out był bardziej
postawieniem kropki nad „i“, niż
jakimś początkiem.
Kiedy powiedziałeś rodzicom?
Gdy miałem 20 lat, ktoś powiedział o
tym moim rodzicom. Ja jeszcze wte-
dy nie byłem gotowy na coming out,
ale stało się. Był dramat i szlochy.
Ale zaakceptowali cię?
Byłem wtedy w ogóle w permanent-
nym konflikcie z rodzicami. Chciałem
się wybić na niepodległość i ten
przymusowy coming out mi w tym
pomógł. Ich pierwsza reakcja była
jednoznacznie negatywna, histerycz-
na. Natychmiast wyprowadziłem się
z domu do mojego chłopaka. Do-
szedłem do może trochę okrutnego
wniosku, że od pewnego momentu
to rodzice bardziej potrzebują nas
niż my ich. Ja już wtedy byłem samo-
dzielny, na dodatek zakochany… Po
dwóch tygodniach to rodzice wyszli z
inicjatywą unormowania stosunków.
Jaka konkretnie była ta ich pierw-
sza histeryczna reakcja?
Na przykład ojciec zażądał, żebym
się przebadał, czy nie mam AIDS.
Kategorycznie odmówiłem. To było
zupełnie absurdalne, zwłaszcza że
ja wtedy miałem bardzo skromne
doświadczenie seksualne. I żebym
poszedł do seksuologa się leczyć. A
ja już wtedy świetnie wiedziałem, że
homoseksualizm nie jest chorobą.
Sam się dokształcałeś?
Chodziłem do liceum w drugiej po-
łowie lat 80, studia zacząłem w pa-
miętnym roku 1989. Nie było inter-
netu, nie było czasopism gejows-
kich, kluby może i jakieś w Pozna-

7
 niu podziemne działały,
ale jako chłopiec z do-
brego domu i tak nigdy
bym do nich się nie wy-
brał. „Zmagałem się“
więc z homoseksualiz-
mem intelektualnie i...
raczej samotnie. Odkry-
łem Prousta, Geneta,
Iwaszkiewicza... Obej-
rzałem „Kabaret“, filmy
Pasoliniego, „Sunday,
Bloody Sunday“ Schle-
singera.
Pamiętasz jakieś inne
swoje znaczące co-
ming outy?
Nie bardzo. To, że jes-
tem gejem, jakoś wyni-
kało samo z siebie – za-
częliśmy wszędzie by-
wać razem z Maćkiem,
nie kryliśmy, że jesteś-
my parą… Z drugiej
strony, ja jestem dość
introwertyczny i wyda-
wało mi się, że nie ma
potrzeby zaznaczania
swojej orientacji seksu-
alnej. Potem przekonałem się, że to
był błąd. Wszystko, czego nie
powiesz, może zostać użyte prze-
ciwko tobie. Póki jasno się nie
określisz jako gej – nie istniejesz i
wysłuchujesz mnóstwa docinków,
jakichś aluzyjek. Albo jesteś wpy-
chany w heteronormę i musisz się
tłumaczyć, dlaczego nie masz
dziewczyny itd. Dlatego razem z
Robertem Biedroniem, Jackiem
Kochanowskim, Sławkiem Króla-
kiem i innymi osobami założy-
łem Kampanię Przeciw Homo-
fobii. Zacząłem odczuwać potrze-
bę, by homofobii postawić tamę.
Skąd się ta potrzeba bierze?
Z rozwoju świadomości. Nie jes-
tem typem gościa, który chce opo-
wiadać o sobie masom w talk sho-
wach. Co nie znaczy, że będę tole-
rował homofobiczne uwagi.
Ostatnio uderzyły mnie wypowie-
dzi gejów w czasopiśmie „Brief“.
Są oni np. przeciwni paradom, bo
„najpierw trzeba pokazać społe-
czeństwu, że jesteśmy normalnymi
ludźmi“. A wszyscy wypowiadali
się anonimowo! Z jak niskim po-
8
czuciem własnej wartoś-
ci muszą ci ludzie żyć,
skoro tak bardzo chcą
społeczeństwu cokol-
wiek udowadniać, tak
bardzo zabiegają o jego
łaskę, o certyfikat „nor-
malności“. Na dodatek
nie zdają sobie sprawy,
że oni nigdy nie będą
„tacy sami“ jak więk-
szość społeczeństwa.
Zawsze będą trochę in-
ni. I bardzo dobrze. Poza
tym, społeczeństwo to
nie jest obcy twór, jakaś
uprzywilejowana więk-
szość. Także i my jes-
teśmy częścią społe-
czeństwa.
Czy napisanie „Trzech
panów w łóżku nie li-
cząc kota“, twojej pierw-
szej powieści, też było
wynikiem „rozwoju świa-
domości“?
W naszej kulturze braku-
je gejowskiego głosu. Nie
ma świadectwa, że ist-
niejemy. Postanowiłem tę lukę
wypełniać na tyle, na ile mogę. Zaw-
sze gardziłem zakłamaniem i hi-
pokryzją, czyli tym, co jest funda-
mentem polskości. Zresztą, pisanie
w manierze Iwaszkiewicza, w po-
etyce „niewyrażalnego pożądania“,
byłoby teraz śmieszne.
Dziś, gdy rozmawiamy, mija ty-
dzień od Parady Równości w War-
szawie, na której byłeś. Jakie
masz wrażenia?
Bardzo dobre, zwłaszcza że było
spokojnie. Ale większość mediów
zachowała się jak zwykle głupio,
doszukując się afery. Cieszę się,
że dzięki paradom organizacje
gej/les przestały być traktowane
jak pokątne marginalne klubiki.
Cieszę się, że jest rezolucja Parla-
mentu Europejskiego potępiająca
homofobię. Z drugiej strony, drażni
mnie postawa niektórych działa-
czy, którzy mówią, że na przysz-
łość trzeba się jeszcze bardziej
unormować, trzeba np. wyrzucić
anarchistów, bo psują nam wizeru-
nek, „schować“ te drag queens...
Chętnie zobaczyłbym jeszcze wię-
cej drag queens za rok.
Sam też lubisz przebieranki?
W szkole na Prima Aprilis nie mia-
łem nigdy żadnych problemów, by
przebrać się w damskie ciuchy.
Mówiono mi, że mam delikatną,
dziewczęcą urodę i bardzo mi się
ten komplement podobał. Zawsze
było mi bliżej do świata „kobiece-
go“ niż „męskiego“. Przypomina mi
się pewne zdarzenie z pierwszych
lat podstawówki. Byłem wtedy eg-
zaltowanym religijnie dzieckiem i
gdy nadeszła informacja o konkur-
sie wiedzy na temat Maryi organi-
zowanym przez ojców salezjanów,
siostra-katechetka, której byłem
pupilkiem, wytypowała mnie do
udziału w nim. Po konkursie przy-
niosła mi pamiątkowe zdjęcie
uczestników. Zacząłem je uważnie
studiować i w końcu mój wzrok
padł na pewną dziewczynkę, której
sobie nie przypominałem. Przypat-
rzyłem się uważnie i w końcu doz-
nałem olśnienia: „ach, to przecież
ja!“. Wtedy po raz pierwszy spo-
jrzałem na siebie z dystansu, jak na
inną osobę.
Czułeś się odmieńcem?
Tak, zdecydowanie. Pewnego razu,
w trzeciej czy czwartej klasie
podstawówki nasza klasa dostała
zadanie powyrywania chwastów z
jakiegoś trawnika. Podzielono się
na dwie rywalizujące grupy –
dziewczynki i chłopcy. Nie miałem
najmniejszej ochoty na głupią
rywalizację. Naturalne wydawało
mi się, że będę te chwasty wyrywał
razem z dziewczynkami, bo z nimi
się głównie przyjaźniłem. I co się
stało? Chłopcy okrzyknęli mnie
zdrajcą, a dziewczynki uznały mnie
za piątą kolumnę – stwierdziły, że
na pewno chcę wyrywać chwasty z
„ich“ miejsca tylko po to, by znosić
je na kupkę chłopców. A więc
trochę nie pasowałem do żadnej z
płci. Nie mam transseksualnych
potrzeb. Po prostu ciasno pojmo-
wana męskość jest dla mnie
nieatrakcyjna.
Parę lat temu napisałeś w jednym
z artykułów, że „chciałbyś być
Catherine Deneuve“.
A któż by nie chciał?!
Specjalne podziękowania
dla kina Muranów.
 poradnia Prześladowanie w pracy
to także dyskryminacja
Tekst: Krzysztof Śmiszek

Większość gejów i lesbijek w Polsce
ukrywa prawdę o swojej orientacji
seksualnej przed swoimi pracodaw-
cami oraz kolegami i koleżankami z
pracy. Jednakże czasami bywa, że
ktoś „życzliwy“ pomoże nam w co-
ming oucie w miejscu pracy i nasza
orientacja staje się tajemnicą poli-
szynela. Coraz częściej także zdarza
się, że osoby homoseksualne nie
obawiają się ujawnienia swojej toż-
samości psychoseksualnej i wprost
informują swoich przełożonych i
współpracowników o swoim życiu. Z
reakcją otoczenia na te informacje
bywa różnie. Niestety, niejednokrot-
nie zdarza się, że geje i lesbijki spoty-
kają się z wrogimi i homofobicznymi
reakcjami kolegów i koleżanek. Cza-
sami, w ekstremalnych przypadkach,
homofobia w pracy przybiera wręcz
rozmiary przestępstwa.
Jak zatem skutecznie bronić się
przed takimi zachowaniami i jak do-
chodzić swoich naruszonych praw?
Należy pamiętać, że wszelka dyskry-
minacja w zatrudnieniu, także ze
względu na orientację seksualną, jest
bardzo wyraźnie zabroniona. Stanowi
tak najważniejszy polski akt prawny
regulujący stosunki prawne w zatrud-
nieniu, jakim jest Kodeks pracy. Ko-
deks ten uznaje homofobiczne zacho-
wania w zakładzie pracy za dyskrymi-
nację. Wrogie zachowanie pracodaw-
cy, czy też współpracowników moty-
wowane homoseksualną orientacją
innego pracownika może przybrać
różne formy - od słownych zaczepek i
niewybrednych żartów aż po psy-
chiczną i fizyczną przemoc. Polskie
prawo pracy zobowiązuje każdego
pracodawcę do uczynienia zakładu
pracy środowiskiem wolnym od dys-
kryminacji i przyjaznym wszystkim
osobom, także gejom i lesbijkom. Tak
więc pierwszym krokiem w dochodze-
niu swoich praw jest zgłoszenie tego
faktu (najlepiej na piśmie) przez ofia-
rę dyskryminacji bezpośredniemu
przełożonemu. W przypadku braku
stanowczej lub skutecznej reakcji ze
strony pracodawcy każdy, kto czuje
się ofiarą dyskryminacji ze względu
na orientację seksualną może wnieść
sprawę do sądu pracy i domagać się
odszkodowania za nierówne trakto-
wanie. Jeżeli dyskryminacja przyjmu-
je drastyczną formę, można oczywiś-
cie zgłosić ten fakt na policję lub do
prokuratury. Ważne jest, aby ofiara
dyskryminacji zachowała dowody np.
w postaci obraźliwych listów lub e-
maili, które otrzymywała od praco-
dawcy czy współpracowników. Bar-
dzo dużą wartość dowodową będą
miały także zeznania świadków, któ-
rzy mogliby potwierdzić informacje
dyskryminowanego pracownika. Na-
leży pamiętać, że osoba dyskrymino-
wana powinna tylko uprawdopodob-
nić fakt zaistnienia dyskryminacji. No-
we przepisy prawa pracy przerzuciły
ciężar udowodnienia niedyskrymino-
wania na pracodawcę.
Na koniec, należy pamiętać, że sko-
rzystanie z przysługującego prawa
do wniesienia pozwu o odszkodowa-
nie do sądu pracy nie może być po-
wodem do gorszego traktowania
pracownika. Prawo pracy w bardzo
skuteczny sposób chroni pracowni-
ków przed zemstą i odwetem ze stro-
ny pracodawców za wystąpienie
przeciwko nim, dając możliwość po-
nownego wystąpienia do sądu o
ochronę przed takim działaniem.

Poradnictwo prawne dla ofiar dyskryminacji

Jesteś dyskryminowana/dyskryminowany z powodu swojej orientacji sek-
sualnej? Jesteś ofiarą przemocy z tego powodu? Chcesz dochodzić swoich
praw, ale nie orientujesz się w gąszczu przepisów? Grupa Prawna Kampanii
Przeciw Homofobii prowadzi bezpłatne stacjonarne poradnictwo prawne dla
ofiar dyskryminacji na tle orientacji seksualnej. Zakres udzielanych porad
prawnych obejmuje prawo pracy, prawo karne, cywilne, mieszkaniowe i
administracyjne. Dyżury naszych prawników odbywają się w środę i
czwartek każdego tygodnia w godzinach 18.00-20.00 w siedzibie naszej
organizacji, ul. Wołoska 58/62 m. 5, Warszawa. Zachęcamy do korzystania
z ich usług, najlepiej po wcześniejszym kontakcie telefonicznym (22 423 64
38) lub e-mailowym: prawnik@kampania.org.pl. Porady prawne udzielane
są drogą elektroniczną pocztową, stacjonarnie oraz w wyjątkowych wypad-
kach – telefonicznie. Więcej informacji na www.mojeprawa.info

Poradnictwo prawne Kampanii Przeciw Homofobii jest dofinansowane

przez Fundację im. Stefana Batorego.

9
 Rzeczpospolita nierezolutna
Parlament Europejski przyjął więk-
szością głosów rezolucję w spra-
wie nasilenia przemocy powodo-
wanej rasizmem i homofobią w Eu-
ropie. Dokument wyjątkowy. Par-
lament zachował się jak spokojny
starzec, który nagle uderzył pięś-
cią w stół i powiedział zdecydowa-
nym głosem „dosyć“.
Nic dziwnego, że odezwały się noży-
ce. Najbardziej dyplomatycznie za-
chował się premier Marcinkiewicz,
który zdążył się już zorientować, że
jego prywatne fobie powinny pozos-
tać w zaciszu mieszkania. Zaprze-
czył zarzutom sformułowanym przez
PE i zaprosił europarlamentarzys-
tów do naszego tolerancyjnego kra-
ju. Do tego wszystkiego uśmiech
numer pięć i wszystko gra. Nie ma
problemu, więc i tematu nie ma.
Zareagowali też główni bohatero-
wie dokumentu, czyli politycy Ligi
Polskich Rodzin. Giertych i jego
ekipa postawili jak zwykle na roz-
rywkę. Sygnatariusze rezolucji nie
tylko są w błędzie, lecz na dodatek
nie są uprawnieni do jakiejkolwiek
krytyki naszego kraju. Poniżanie
pedałów i lesbijek to przecież wew-
nętrzna sprawa Polski.
10
Tekst: Radek Oliwa
Były też liczne wypowiedzi innych
osobistości, które dokumentu PE
nigdy nie ujrzały. Wnioskując z ich
zarzutów, europarlamentarzyści uz-
nali naród Polski za bandę rasistów.
Może zamiast wyciągać tego rodzaju
wnioski, warto byłoby przeczytać za-
ledwie siedmiostronicowy dokument
PE. „Parlament Europejski mając na
uwadze, że w związku z planami
przeprowadzenia w Warszawie mar-
szu na rzecz praw osób homoseksu-
alnych od członka partii rządzącej w
Polsce wyszły wezwania do otwartej
przemocy o charakterze homofobicz-
nym, apeluje do Rady o osiągnięcie
porozumienia w sprawie wyraźnego
rozszerzenia tej decyzji (w sprawie
zwalczania rasizmu i ksenofobii –
przyp. red.) na przestępstwa na tle
homofobii“ – czytamy w projekcie re-
zolucji. „UE powinna podjąć odpo-
wiednie środki dla wyrażenia swych
obaw, a zwłaszcza zajęcia się kwes-
tią udziału w rządzie Ligi Polskich Ro-
dzin“ – oto kolejny fragment. Pada
też nazwa innej kontrowersyjnej in-
stytucji: „Parlament Europejski jest
poważnie zaniepokojony ogólnym
wzrostem nietolerancji (...) w Polsce,
co jest częściowo wywołane przez ta-
kie platformy religijne, jak Radio Ma-
ryja“. Ten ostatni fragment był naj-
częściej cytowany przez wypowiada-
jących się polityków. Szkoda tylko,
że wszyscy wypowiadający się koń-
czyli w połowie zdania. PE nie kryty-
kował Polaków, nie zarzucał nam bra-
ku tolerancji. Sygnatariusze rezolucji
zaatakowali Ligę Polskich Rodzin
oraz Radio Maryja – „instytucje“,
które także w Polsce uważane są za
bardzo kontrowersyjne.
Politycy mają z góry rozpisane role.
Role polskich polityków należą do
ról tragikomicznych – trudno. Mnie
zaniepokoiła wypowiedź innej oso-
by. Oto rzecznik praw obywatels-
kich dr Janusz Kochanowski stwier-
dził: „nie można dopuszczać do
sytuacji, w której dyskryminowany
Dodatek sponsorowany przez Fundację Róży Luksemburg
politycznie
zaczyna być brak odmienności (...)
brak wystarczającego entuzjazmu
dla postulatów osób o innej orien-
tacji seksualnej nie może być nazy-
wany homofobią“. Z jednej strony
ucieszyłem się, gdy przeczytałem w
prasie o wypowiedzi RPO – przynaj-
mniej wiem, że pan Kochanowski. Z
drugiej strony, wypowiedź ta mnie
także zasmuciła. Gdzie był pan Ko-
chanowski, gdy poseł W. z Ligi Pol-
skich Rodzin chciał pałować gejów?
Czy grupa bandytów, która za-
atakowała demonstracje w Krako-
wie i w Warszawie cechowała się po
prostu „brakiem wystarczającego
entuzjazmu dla postulatów“ osób
homoseksualnych?
W Polsce ostatnie wybory wygrała
prawica. Nikt nie oczekuje od koalicji
rządzącej przełomowych ustaw doty-
czących praw mniejszości seksual-
nych. Nie może być jednak zgody na
obelżywe wypowiedzi, które słyszymy
na nasz temat od polskich polityków.
Padły ostre słowa. Kto chce, może je
uznać nawet za zbyt ostre. Rezolucja
mogła być równocześnie okazją do
nawiązania dialogu. Histeryczna re-
akcja polskich polityków dialog ten
uniemożliwia. „Wprowadzanie do ję-
zyka debaty europejskiej pojęć ta-
kich jak homofobia, to wprowadza-
nie do Europy języka skrajnych śro-
dowisk homoseksualnych, języka,
który dyskwalifikuje całą moralną
tradycję judeochrześcijańską“ – po-
wiedział Marszałek Jurek. Niech on
w tym artykule ma ostatnie zdanie –
tak będzie zabawniej.
Post scriptum: Korzystając z okazji
pragnę przypomnieć, że biuro rzeczni-
ka praw obywatelskich jest odpowied-
nią instytucją dla tych, którzy czują się
dyskryminowani z powodu swojej or-
ientacji seksualnej. Informacje doty-
czące składania skarg do biura rzecz-
nika opublikowane zostały na stronie:
http://rzecznik.innastrona.pl
 politycznie
Słowa posłanki SLD Joanny Seny-
szyn, będące nawiązaniem do his-
torycznej wypowiedzi Jana Pawła II,
wywołały histerię prawicy. „Niech
ta parada odmieni oblicze ziemi, tej
ziemi“ - powiedziała podczas Para-
dy Równości posłanka. Obok niej
młodzieńcy spod znaku neofa-
szystowskich bojówek wrzeszczeli
„Wyp…lać“. Słowa te nie wywoła-
ły niczyjej histerii. Przyzwyczailiś-
my się już w naszym kraju, że geja
i lesbijkę można obrażać. Dwie
drag queens, które przyjechały na
Paradę Równości z Chicago, sie-
dząc na platformie otwierającej
marsz, starały się nie zwracać
uwagi na jajka i kamienie, którymi
rzucali chłopcy spod znaku swasty-
ki. Ich słów na szczęście amery-
kańskie dziewczyny nie rozumiały.
Parada Równości w bólach wywal-
czyła sobie miejsce w kalendarzu
warszawskich imprez. To wielkie
zwycięstwo nie tylko naszego śro-
dowiska. To zwycięstwo demokra-
cji i szacunku dla praw i wolności
obywatelskich w kraju, w którym
wartości te są często negowane.
Pamiętam pierwszą Paradę Rów-
ności w 2001 roku. 300 osób prze-
Zmienione oblicze Parady
Tekst: Robert Biedroń
szło ulicami Warszawy - bez ka-
mieni, sensacji, przemocy. Było
wesoło i kolorowo, chociaż nasze
hasła i postulaty były poważne.
Podobnie było w 2002 i 2003 roku.
Jednak w następnym roku, roku
wyborów do europarlamentu, po-
jawił się Lech Kaczyński, ówczes-
ny prezydent stolicy. Nastraszył
społeczeństwo, że jeśli zezwoli na
Paradę, będziemy widzieli obsce-
nę i publiczny seks, „promocję“
homoseksualizmu i obnoszenie się
ze swoim zboczeniem. Zadziałało -
partia Kaczyńskiego zdobyła trze-
cie miejsce w wyborach do Parla-
mentu Europejskiego, LPR drugie.
Okazało się, że na lęku przed geja-
mi i lesbijkami można zrobić poli-
tyczny interes. Więc Kaczyńscy
grali dalej. W 2005 roku ponownie
zakazano Parady. Ale wtedy tysią-
Dodatek sponsorowany przez Fundację Róży Luksemburg
Foto: Agnieszka Kraska
ce osób wyszło na ulice Warsza-
wy, by pokazać swój sprzeciw wo-
bec łamania prawa. Organizacje
gejowsko-lesbijskie złożyły pozew
przeciwko Polsce do Europejskie-
go Trybunału Praw Człowieka w
Strasburgu. W sprawę zaangażo-
wały się autorytety prawne, polity-
cy, dziennikarze. Dzięki determi-
nacji organizacji gejowsko-lesbij-
skich prawo o zgromadzeniach –
poprzez wyroki Trybunału Konsty-
tucyjnego oraz Naczelnego Sądu
Administracyjnego – zostało zmie-
nione. Dzisiaj żadna władza lokal-
na nie może arbitralnie zakazywać
pokojowej demonstracji tylko dla-
tego, że nie zgadza się z głoszony-
mi podczas niej poglądami.
Parada Równości z roku na rok jest
coraz większa. Jej rozmiary tak
przerażają środowiska prawicy, że
liczba uczestników i uczestniczek
tegorocznej Parady została w niek-
tórych mediach specjalnie zaniżona.
Siła oddziaływania warszawskiej
manifestacji jest tak duża, że wzbu-
dza emocje na wiele tygodni przed
nią i po niej. Prowokuje do zastano-
wienia się nad naszym stosunkiem
do inności, negatywnymi stereoty-
pami i uprzedzeniami. Według son-
dażu TVN24 aż 75% polskich gos-
podarstw domowych dyskutowało o
Paradzie Równości. Czy chcemy
więc, czy nie – o Paradach, gejach i
lesbijkach rozmawiamy. To siła ta-
kich manifestacji. Nie możemy
przejść obok nich obojętnie – może
więc warto się przyłączyć?
11
 Teksty: Agnieszka Szpak
Fobie posła Wierzejskiego
„Władze Warszawy nie mogą dać
zgody na ten przemarsz! Jeżeli de-
wianci zaczną demonstrować, to
należy dolać im pałą“ – takie słowa
wypowiedział Wojciech Wierzejski
z LPR dla „Życia Warszawy“ do ar-
tykułu o Paradzie Równości.
W dalszej części swojej opinii Wie-
rzejski stwierdził, że nic go nie ob-
chodzi, że mają przyjechać jacyś po-
litycy z Niemiec, gdyż zdaniem pos-
ła LPR „to nie są żadni poważni po-
litycy, tylko geje“. Co z nimi zrobić?
„Jak dostaną parę pał, to drugi raz
nie przyjadą. Gej to przecież z defi-
nicji tchórz“ – powiedział Wierzejski.
W swoim liście z 12 maja br. skierowa-
nym do ministra sprawiedliwości Zbig-
niewa Ziobro i ministra spraw wew-
Prawo do sztucznego zapłodnienia
dla lesbijek w Danii
Duńskie lesbijki i kobiety samotne
będą mogły skorzystać ze sztucz-
nego zapłodnienia – tak 24 maja
zdecydował parlament Danii.
„Osoby homoseksualne od lat były
dyskryminowane przez publiczny
system opieki zdrowotnej“ – po-
wiedział Kamal Qureshi z Socjalis-
tycznej Partii Ludowej, która po-
parła projekt. „Teraz się to skoń-
czyło. Lesbijki i równouprawnienie
odniosły dziś w Danii zwycięstwo“.
Terminu wejścia w życie nowej us-
tawy jeszcze nie ustalono; naj-
pierw podkomisja parlamentarna
musi zdecydować, czy rząd będzie
płacił za sztuczne zapładnianie les-
bijek, tak jak płaci za to w przy-
padku kobiet heteroseksualnych.
Warto wspomnieć, że Dania jako
pierwszy kraj na świecie wprowa-
dziła w 1989 roku związki partner-
skie osób homoseksualnych. Pań-
stwowy Kościół luterański uznaje
te związki, ale ślubów nie udziela
(24.05.06).
12
nętrznych i administracji Ludwika Dor-
na Wierzejski stwierdził, że „pow-
szechnie wiadome jest, że środowiska
homoseksualne programowo zaintere-
sowane są upowszechnianiem postaw
dewiacyjnych wśród młodzieży, oraz –
co gorsza – powiązane są ze światem
quasi-przestępczym o charakterze
m.in. pedofilskim“. Poseł Wierzejski
zwrócił się do wspomnianych mini-
strów z zapytaniem „czy i jak dalece
sięgają powiązania organizacji gejow-
sko-lesbijskich ze środowiskami pedo-
filskimi i zorganizowanym światem ma-
fii narkotykowej; jakie są legalne i nie-
legalne źródła finansowania tych orga-
nizacji oraz jak daleko sięga penetracja
tych organizacji w polskich szkołach“.
Prokuratura Krajowa stwierdziła jed-
nak, że nie ma danych na temat po-
wiązań organizacji gejowsko-lesbij-
skich ze światem przestępczym.
Mega Gay Pride w Sao Paulo
Parada Gay Pride w największym
mieście Brazylii Sao Paulo przyciąg-
nęła w sobotę 17 czerwca rekordową
w skali świata liczbę od 2,5 mln do 3
mln uczestników. Zorganizowana pod
hasłem „Homofobia to przestępstwo“
parada skoncentrowała się – tak jak
w minionych latach – na głównej alei
metropolii, Avenida Paulista. Tam
właśnie przy dźwiękach samby prze-
jechały samochody z tancerzami. Jej
uczestnicy po raz kolejny domagali
się legalizacji związków osób tej sa-
mej płci, które są legalne jedynie w
stanie Rio Grande do Sul.
Dziesięć lat temu w pierwszej pa-
radzie w Sao Paulo wzięło udział
zaledwie 2 tys. uczestników, a w
zeszłym roku prawie dwa miliony.
Brazylia jest najludniejszym (182 milio-
ny mieszkańców) krajem katolickim na
świecie. Kościół sprzeciwia się małżeń-
stwa gejowskim. W Sao Paulo funkcjo-
nuje ok.100 barów, restauracji i klubów
przeznaczonych głównie dla gejów
(18.06.06).
wokół
Prokuratorzy w całym kraju przez
3 tygodnie sprawdzali, czy organiza-
cje i środowiska homoseksualne są
powiązane z grupami pedofilskimi.
Nie znaleźli na to żadnych dowodów.
Skandalicznymi wypowiedziami Woj-
ciecha Wierzejskiego zainteresowała
się międzynarodowa organizacja poza-
rządowa Human Rights Watch, która
w liście skierowanym do premiera Ka-
zimierza Marcinkiewicza 5 czerwca
stwierdziła, że niedawne groźby części
polskich polityków wymierzone prze-
ciw działaczom i środowiskom lesbijek,
gejów, osób bi- i transseksualnych za-
grażają podstawowym prawom nas
wszystkich oraz domaga się od
premiera Marcinkiewicza publicznego
odżegnania się od wszelkich gróźb kie-
rowanych pod adresem organizacji
LGBT i potępienia działań oczerniają-
cych te środowiska (16.06.06).
Serdecznie zapraszamy wszystkie
Projekt finansowany przez Europejski Fundusz Społeczny (SPO RZL). Matronat: Fundacja Feminoteka
Panie do Mazowieckiej Szkoły
Edukacji Pozarządowej dla Kobiet!
U nas nauczysz się, jak założyć i pro-
wadzić organizację pozarządową.
Chcesz zmienić coś wokół siebie?
Zdobyć pasjonującą pracę? Wyko-
rzystaj Twoją szansę na zatrudnienie!
Weź udział w jednej z trzech, bez-
płatnych edycji Szkoły:
- wrzesień-grudzień 2006
- luty-maj 2007
- lipiec-październik 2007
Oferujemy ciekawe, praktyczne
zajęcia w przyjaznej atmosferze i
w niewielkich grupach. Warun-
kiem uczestnictwa jest posiada-
nie statusu bezrobotnej i zamel-
dowanie na terenie województwa
mazowieckiego.
Szczegółowe informacje na stro-
nie www.szkola-kampania.org.pl.
Na pytania i zgłoszenia czekamy
pod numerem telefonu: 0-22 423
64 38 oraz adresem mailowym:
szkola@kampania.org.pl.
 orgi
Banki przyjazne gejom i lesbijkom
W przeprowadzonej rok temu przez
Magazyn Gejblade.pl ankiecie o pol-
skich bankach ich klienci – geje i les-
bijki – mieli sprzeczne opinie, który z
banków jest im przyjazny, a często
wpisywali komentarz: nie ma takie-
go. O tym, czy bank można uznać za
przyjazny osobom homoseksualnym,
decyduje m.in.: czy doradcy traktują
jawnie homoseksualne osoby z sza-
cunkiem, czy usługi bankowe
uwzględniają, że pary mogą być tak-
że jednopłciowe, czy bank podejmu-
je kampanie reklamowe kierowane
W stadzie raźniej
Od świńskich stron w internecie do
świńskich ryjków do jedzenia. Świńs-
ki temat kręci nie tylko facetów,
którzy po świńsku dowcipkują i piją.
Świńskie myśli, robienie świńskich
rzeczy. Świństwo robi kolosalną ka-
rierę. Zwłaszcza wśród dziewczyn.
Towarzystwo miejskich świń powo-
łały do życia dziewczyny z Wrocła-
wia. U podłoża ich przemian w bru-
daski i rzekomo leniwe, głupie świ-
nie leży bunt ideologiczny. Świnie
protestują i domagają się głośno
większej swobody wyboru i zaspo-
kajania apetytu. Na życie i seks.
Nie pamiętają, kiedy dokładnie za-
częły świntuszyć. Motyw świni
zdominował ich życie po lekturze
książki Marie Darrieussecq zatytu-
łowanej „Świństwo“. Po przeczyta-
niu tej surrealistycznej bajki z 1996
roku o przemianie bohaterki w świ-
nię epitet „ty świnio“ brzmi w ich
ustach niemal pieszczotliwie. Trud-
no się dziwić. Lektura feministycz-
nej książeczki, która uczy bezgra-
nicznej wolności w stosunku do
własnego ciała, działa kojąco. Spo-
łeczeństwo wyznacza ci normę,
której trudno sprostać? Zostań
maciorą, lochą, prosiaczkiem i żyj
w zgodzie z własną naturą.
Teksty:
Michał Hucał
Agnieszka Kłos
do gejów i lesbijek, a także jak jej
pracownicy o takiej orientacji trakto-
wani są wewnątrz firmy.
Wśród organizacji mniejszości seksu-
alnych powstała właśnie nowa, która
chce zająć się uczynieniem banków i
firm z innych branż bardziej przyjaz-
nymi gejom i lesbijkom – Towarzys-
two Ekonomiczne na rzecz Gejów i
Lesbijek (TEGL). Organizatorzy
przewidują powstanie kilku grup zaj-
mujących się różnymi sektorami, ale
pierwszą z nich będzie grupa banko-
wa. Komitet założycielski liczy bo-
wiem kilku pracowników banków w
Miejskie świnie w swoich ulicznych
marszach i działaniach nawiązują do
burleski, komedii i działań słynnej w
ruchu podziemnym lat 80. Po-
marańczowej Alternatywy. Chcą,
żeby ludzie zauważyli związek
między kobietami i świniami. – Na
co dzień świnie wykorzystuje się
równie bezwzględnie co kobiety –
przekonują. – Pozbawia się je moż-
liwości swobodnego ruchu, niewoli,
zmusza do jedzenia świństw, a
potem zabija i ćwiartuje zgodnie z
tabelą. Podobnie traktuje się w
społeczeństwie niektóre kobiety.
Patrzy się na nie jak na najniżej
stojące „zwierzę“ w drabinie
społecznej. Takiej eksploatacji ma-
my dość – dodają.
Foto: Jerzy Piątek
kraju, ale inicjatorzy liczą na włącze-
nie się do prac Towarzystwa wszyst-
kich osób, którym bliskie są jego cele
– nie tylko w zakresie bankowości.
Towarzystwo działa w Warszawie,
Poznaniu i Krakowie. Jego członka-
mi są nie tylko osoby homoseksual-
ne, lecz takie, które są zaintereso-
wane potencjałem ekonomicznym
segmentu GLBT oraz zwalczaniem
homofobii w środowisku pracy.
Kontakt:
tegl@gejblade.pl
www.gejblade.pl/tegl
Zorganizowały kolorowy marsz z ry-
jami na poznańskim deptaku, wys-
tępowały na legendarnym poznań-
skim skłocie Rozbrat, promowały
kolejny numer pisma literackiego
„Rita Baum“ we Wrocławiu. Marsz
świń przeszedł do historii II Festiwa-
lu Młodej Sztuki „Wrocławnonstop“
w 2005 roku. Dziewczyny z niefor-
malnej grupy zaanektowały do swo-
ich happeningów budynki Starego
Browaru. Ich działania zostały
utrwalone przez jedną z amerykań-
skich ekip filmowych i jako reportaż
trafiły do telewizji za Ocean.
Kontakt: miejskie.swinie@gmail.com
Cały tekst na:
www.replika.kampania.org.pl
13
 Teksty:
Douillet
Yga Kostrzewa
GiLołazy
W schronisku na Krawców Wierchu
para w średnim wieku ze zdziwie-
niem obserwuje, jak malutka jadal-
nia wypełnia się wyłącznie męskim
tłumem. Zaciekawiony turysta pyta,
czy jesteśmy zakonnikami, ale gdy
tylko słyszy rozmowy o najnowszej
płycie Kylie Minogue i zauważa
połyskujący od deszczu kolczyk w
uchu jednego z „zakonników“, już
WIE. Żartuje (było to tuż po pier-
wszym zakazie parady wydanym
przez Kaczyńskiego): „A dostaliście
od burmistrza Żywca zezwolenie na
wiec?“. Na szczęście GiL nie pot-
rzebuje żadnych pozwoleń...
Wszystko zaczęło się w marcu
1997 roku. Miłośnik gór Hiker za-
mieścił w „Inaczej“ ogłoszenie, że
poszukuje kompanów do aktyw-
nego wypoczynku. Pierwsza 5-oso-
bowa grupa wyruszyła w Pasmo
Babiogórskie. Tak narodził się ruch
„Geje i Lesbijki“. Początki były
trudne. Obecnie nie sposób sobie
wyobrazić zorganizowania wyjazdu
bez komórki i dostępu do interne-
tu. Dziewięć lat temu dochodziło
do, dziś wspominanych jako za-
bawne, ale wówczas niezbyt przy-
jemnych sytuacji, gdy np. przez
kiepską pogodę GiLowcy, czescy
czy słowaccy, spóźniali się na umó-
wione z Polakami spotkanie i obie
Zapraszamy do Lambdy Warszawa
w wakacje
Podczas nadchodzących gorących
dni wakacyjnych Lambda Warsza-
wa oferuje m.in. spotkania w ra-
mach Dyskusyjnego Klubu Filmo-
wego.
15 lipca: „Różowe lata“ (reż. Alain
Berliner), 1997. Ludovic jest
siedmioletnim chłopcem, przebiera
się w ubrania matki i twierdzi, że
chciałby zostać dziewczynką.
14
Foto: Oiko Petersen
grupy przez wiele godzin szukały
się w górach.
W GiL-u każdy znajdzie coś dla
siebie. Obok sekcji górskiej, wyso-
kogórskiej czy Extreme (naprawdę
trudne górki, niekoniecznie w Euro-
pie) są też: narciarska, kolarska czy
kajakowa. Na stronie www.klubgil.net
nie tylko można sprawdzić plan naj-
bliższych wypraw, ale też zapro-
ponować swoją wycieczkę czy dać
ogłoszenie o poszukiwaniu kompa-
nów na żagle lub rower. Obok wy-
jazdów typowo turystycznych orga-
nizowane są też: wiGiLia, GiLwes-
ter czy GiLkanoc. GiL jest też za-
przyjaźniony z imprezą „Boskie
Ciała“, organizowaną dwa razy do
22 lipca: „Żyć szybko, umierać
młodo“ (reż. Roger Avary), 2002,
Niemcy/USA. Amerykański col-
lege w Nowej Anglii. Piątka przyja-
ciół prowadzi łatwe życie bez zobo-
wiązań – wśród nich jest biseksual-
ny Paul borykający się z uzależnie-
niem od marihuany.
29 lipca: „Querelle“ (reż. R.
Fassbinder). Brest – francuski port,
gdzie rozgrywa się akcja filmu, to miej-
sce magiczne, kipiące zmysłowością...
Na ląd schodzi ze statku młody mary-
narz o imieniu równie niezwykłym, jak
on sam: Querelle. Portowe życie,
orgi
roku – w weekend Bo-
żego Ciała – oraz we
wrześniu. Na BC jest
mniej turystyki, za to
więcej zabawy.
Nikt nie prowadzi sta-
tystyk, ale jeśli przy-
jąć, że co roku odby-
wa się 10-12 wyjaz-
dów, to GiL ma na
swoim koncie już po-
nad setkę wypraw. Na
każdej stawia się
średnio od 3 do 15
osób, niestety prze-
ważnie samych pa-
nów, choć organizato-
rzy nieustająco zapewniają, że
dziewczyny są mile widziane. Chy-
ba tylko na wyjeździe w Góry
Świętokrzyskie udział płci rozłożył
się po połowie.
Jeśli część grupy po kilkugodzin-
nym marszu woli sobie odpocząć
na polance, nie ma problemu. W
tym czasie stare grotołazy zdoby-
wają szczyt i po godzinie dwie gru-
py wracają razem do schroniska.
Pewien wysiłek jest oczywiście wy-
magany, ale wspaniała atmosfera i
poczucie wspólnoty wynagradzają
podejście pod każdą stromiznę.
Najlepszy dowód – na wyprawach
GiL-a zawiązała się niejedna przy-
jaźń i powstał niejeden związek.
którego uroki zaczyna właśnie poz-
nawać, jest jak kiepska sztuka.
Spotkania rozpoczynają się w
soboty zawsze o godzinie 18:00 w
siedzibie Stowarzyszenia Lambda
Warszawa, Warszawa, ul. Hoża 50
lok. 40. e-mail: dkf@lambda.org.pl
Ponadto będzie działał Telefon Za-
ufania od wtorku do piątku w godz.
18:00-21:00, tel. 0-22 628-52-22.
Zapraszamy też na spotkania na-
szych grup, bliższe informacje na
stronie www.lambda.org.pl
 alert
O wiele mądrzejsze ode mnie
głowy już dawno zauważyły, że
sport niesie wielkie znaczenie
społeczne. Pozornie błahostka
– czym jest sport w porówna-
niu z wojnami czy problemami
gospodarczymi. A jednak.
Dziwnym trafem osiem lat temu
Francja mistrzostwa w piłce wy-
grała jako państwo – gospodarz.
Może to przypadek, ale te kilka lat
po wygranej były okresem względ-
nego spokoju w tym kraju. A także
poczucia wspólnoty - wszyscy byli
dumni, że są Francuzami, że sprzy-
jali tej fantastycznej zwycięskiej
drużynie. Mistrzostwa świata „od-
waliły“ wychowanie patriotyczne
wśród najbardziej opornych lepiej
niż wszelkie potencjalne Instytuty
Wychowania.
Sport integruje. Sport pokazuje
wspólnotę. Bo ludzie w ich psychi-
ce, w naszej psychice, potrzebują
wspólnoty. Jesteśmy stadni. Sport,
niby błahostka, niczym teatr czy ki-
no, taki niewinny, pełni fantastycz-
ną rolę społeczną. Dowody mają
Państwo przed sobą. Jak fantasty-
cznie czuli się Francuzi po zwycięst-
wie? Jakie sukcesy odnieśli w „po-
ważniejszych“ dziedzinach po zdo-
byciu pucharu? Wymieniać? Nie bę-
dę zanudzał. A dlaczego pani Otylia
Jędrzejczak odniosła najwspanial-
sze sukcesy tuż po „fali“ Małysza?
Socjologowie nie od dziś wiedzą,
jak wspaniałą machinę nakręcają
sukcesy sportowe. Zadowolenie,
które procentuje w pracy, tej, co
przekłada się na PKB. To chyba
ważne dla pokolenia 1200 brutto.
Futbol to pewien wizerunek państ-
Co ty wiesz o kopaniu?
Tekst: Michał Minałto
wa. Francja wygrała, bo wiedziała,
że opłaca się wybudować stadion
na 50 tys. widzów w 40 tys. mieś-
cie Lens. Wiedziała, że kibice
stworzą kluby sportowe i koszt
stadionu zwróci się choćby koszta-
mi zaoszczędzonymi na proble-
mach zdrowotnych, jakie by czeka-
ły tych samych kibiców, gdyby nie
„moda na zdrowie“, na sport, wy-
wołana przez mistrzostwa. Koszta-
mi zaoszczędzonymi na znajdowa-
niu „na siłę“ hobby kibicom.
Tymczasem w Polsce zamiast bu-
dowy stadionów i promowania spor-
tu na wuefach jako zdrowego trybu
życia, funduje się nam i naszej
młodzieży inne atrakcje. W szkołach
- wychowanie w patriotyzmie. Kto
będzie lepszym polskim idolem? Pan
na zdjęciu w zakurzonej książce czy
zdolna gwiazda sportu? Kto lepiej
wszystkich zintegruje? Na nikogo się
nie wypnie? Zamiast budowania
wspólnoty o zdrową rywalizację
sportową mamy budowanie wspól-
noty w poczuciu wykluczania. Już nie
wystarcza nam wykluczanie tych,
którzy tradycyjnie byli wykluczani,
więc ich miejsce niech zajmą choćby
osoby homoseksualne.
Foto: Oiko Petersen
Wróćmy do sportu. Jak dobrze, że
np. Lambda w Warszawie promuje
integrację poprzez sport, organizu-
jąc niedzielny pedalski basen.
Chwała wszelkim homiczym góro-
łazom, kajakarzom, siatkarzom i
piłkarkom. Dziewuchy, chłopaki,
ukłony po pas. Sport to jest narzę-
dzie. Dla nas, dla naszego samo-
poczucia, dla wspólnotowości.
Czasami warto pobiegać za piłką
małą czy dużą, niż wysiadywać mą-
drości na kolejnej konferencji
queer w zatęchłej atmosferze.
Warto pójść w góry, niż kisić się w
hałasie na kolejnej „exklózywnej“
imprezie. Wspominani przeze mnie
i chwaleni Francuzi przegrali w Ko-
rei i Japonii na mistrzostwach, bo
piłkarze, zamiast na sporcie, skupi-
li się na występowaniu w rekla-
mach. Nasze państwo jak na razie
występuje w reklamach. Reklamy
to też sport, wie o tym Krystyna z
gazowni. Ale gdzie tu fair play?
My bądźmy prawdziwymi gwiazda-
mi sportu. Jak fantastyczni Brazy-
lijczycy czy Argentyńczycy, którzy,
jak na razie, zaprezentowali naj-
wspanialsze piłkarskie widowisko.
A nasza bramka, wbrew nawet pa-
nom politykom, to akceptacja i
związki partnerskie. My strzelamy
lepiej niż Rasiak!
Ja i Mundial:
Ankieta z portalu homiki.pl
Boję się latających 25%
piłek
Zawsze stałem (stałam)
9,44%
na bramce
W Mundialu najlepsze
5,56%
jest piwo i orzeszki
Stroje piłkarzy powinny
być bardziej seksowne
22,22%
Mundial wyzwala
12,78%
zwierzęce instynkty
Pytania są tendencyjne 25%
15
 HIV wciąż zabija

alert
Tekst: Marcin Sobczyk Foto: Oiko Petersen

Od jakiegoś czasu ponownie Wstyd się przyznać vers (obdarzający). HIV jako dar?
wzrasta liczba zakażeń HIV w W tym środowisku jest on trakto-
Polsce. Przez ponad 20 lat epi- „Zaraziłem się na studiach, pewnie przy wany prawie jak zwycięski plemnik.
demii, która nas podobno tak ćwiczeniach“, powiedział mi niedoszły
szczęśliwie ominęła, nauczyliś- lekarz, lat 33. Ale jego były chłopak nie „O tak, teraz będziesz miał moje
potwierdza tej wersji, malując dość roz- brudne aidsowe dzieci!“ opisuje
my się żyć ze świadomością, że
wiązły portret swojego byłego partnera. swoje seksualne podboje seropozy-
można się w miarę skutecznie tywny homoseksualista. Po ok.
leczyć, że ten wirus nie jest już Według ostatnich danych, notuje się sześciu tygodniach następuje „fuck
niebezpieczny, i że nie jest już wzrost zakażeń wśród heteroseksu- flu“ – postosunkowa grypa. Nazywa
stygmatyzującym śmiertelnym alistów, a wśród nowo zakażonych się bezpiecznie. Ale ta „grypa“ to
zagrożeniem, a ledwie jedną z grupy mężczyzn hetero- i homosek- ostra choroba retrowirusowa, bar-
wielu chorób przewlekłych. sualnych są mniej więcej równe. Mi- dzo gwałtowna reakcja organizmu
mo swojego uspokajającego wy- na pojawienie się w nim wirusa HIV.
Ale on wciąż zabija. Do końca maja dźwięku, te dane powinny alarmo-
tego roku zgłoszono 10.150 zaka- wać. W końcu wśród ogółu męż- „Dziewięć dni (po stosunku z zakażo-
żeń, a 816 spośród 1.778 chorych czyzn tylko ok. 5 procent to geje. nym) zaczęła mnie boleć głowa. Fuck
na AIDS zmarło. Wg Krajowego flu bardzo mnie dotknęła. Ale mimo te-
Centrum ds. AIDS, aby otrzymać W całym zachodnim świecie, rów- go odczuwanego bólu, tylko się uśmie-
faktyczną liczbę zakażonych, trze- nież w Polsce, wzrasta też liczba chałem. Wirus przejął kontrolę nad mo-
ba oficjalne dane pomnożyć przez zachorowań na syfilis wśród gejów. im ciałem, a ja byłem twardy i gotowy“,
trzy, co wciąż pokazuje, że HIV w Mimo znacznie większej zakaźnoś- napisał internauta na portalu dla chcą-
Polsce jest daleko mniejszym pro- ci tej choroby, oznacza to, że coraz cych się zarazić, barebackbug.net.
blemem niż u sąsiadów, tak na większa grupa gejów prezerwaty-
wschodzie, jak i zachodzie. wami się specjalnie nie przejmuje. Zwykle ostra choroba retrowirusowa
przychodzi do sześciu tygodni od zara-
Tymczasem atmosfera ciszy wokół Fuck flu żenia. Większość nowych zarażonych
HIV/AIDS sprawia, że wiele osób bagatelizuje ją, myśląc, że to grypa, i
zaczyna bagatelizować wirusa, myś- Jest też spora grupa takich, którzy zaraża kolejne osoby. Część zaraża
ląc, że wystarczy wziąć parę table- wręcz chcą się zarazić albo chcą zupełnie świadomie. Portal dla bug
tek, by pozbyć się problemu. Wielu zarazić innych. Jest ich tak dużo, że chaserów pełen jest starych i zupełnie
zaś w ogóle nie zaprząta sobie tym doczekali się własnego określenia – nowych opisów przypadków zakażeń
głowy i podejmuje ryzykowne za- bug chasers (szukający robaka – to HIV, wszystkie wśród dość rozwiąz-
chowania, nie wierząc w zagrożenie. ci, którzy chcą się zarazić) i gift gi- łych ludzi, z których wielu zaraża rów-
nież osoby nieświadome co do statu-
Lesbijki a HIV su HIV swojego przypadkowego part-
Bezpieczniejszy seks i ryzyko zakażenia wirusem HIV to sprawy, o których nera seksualnego. Niektórzy, korzys-
większość lesbijek nie myśli zbyt wiele. Wynika to z niebezpiecznego prze- tając z anonimowości internetu, przy-
sądu, że nie można zakazić się HIV poprzez lesbijskie kontakty seksualne. znają się, że kłamią i nie ujawniają
Tymczasem bycie lesbijką nie działa jak prezerwatywa. Wiele lesbijek mia- swojego zakażenia, byleby tylko prze-
ło heteroseksualne kontakty z mężczyznami, jeszcze przed ujawnieniem. kazać wirusa dalej i wprowadzić praw-
Bycie lesbijką nie usuwa automatycznie ryzykownych rzeczy, które robiły dopodobnie niezakażonego partnera
przedtem. Niestety, nie chroni też przed gwałtem. do „POZ brotherhood“, czyli „bractwa
Homoseksualne kobiety mogą się zakazić i zakażają się HIV przez ryzy- pozytywnych“.
kowne praktyki seksualne czy wspólne używanie tych samych igieł i
strzykawek. Zakażenie jest możliwe, gdy zainfekowane wirusem HIV Artykuł 161 KK
płyny ustrojowe, takie jak krew, mleko kobiece lub wydzielina pochwy i
szyjki macicy, dostaną się do organizmu partnerki – np. poprzez „Kto, wiedząc, że jest zarażony wiru-
wstrzyknięcie zakażonej krwi lub sztuczne zapłodnienie, lub też poprzez sem HIV, naraża bezpośrednio inną
kontakt płynów z błoną śluzową. Zakażenie może nastąpić podczas osobę na takie zarażenie podlega ka-
seksu oralnego w czasie menstruacji lub wspólne używanie "zabawek"
rze pozbawienia wolności do lat
seksualnych służących do penetracji.
trzech“. Tak mówi kodeks karny, ale

16

w ostatnich latach, poza przypadka-
mi desperatów szarpiących się z poli-
cjantami, nie było w Polsce spraw są-
dowych, w których zarażony skarżył-
by zarażającego. A przecież ze staty-
styk wynika, że w Polsce prawie co-
dziennie jeden gej zaraża drugiego.
Często jednak ilość partnerów sek-
sualnych nie pozwala na ustalenie, od
kogo HIV się złapało. Większość lu-
dzi nie jest też pewna swojego zdro-
wia i regularnie się nie bada. W Pols-
ce, poza bardzo ograniczonymi w za-
sięgu warsztatami organizowanymi
swego czasu przez Lambdę, nie są
również podejmowane żadne działa-
nia zachęcające w szczególności śro-
dowisko homoseksualne do świa-
domych wyborów w kwestii HIV.
Ostatnia kampania Krajowego Cen-
trum ds. AIDS, „ABC zapobiegania
AIDS“, ograniczyła się do przedsta-
wienia ogółowi społeczeństwa
trzech istniejących możliwości.
„Proponujemy A – Abstynencję se-
ksualną, B – zachęcamy do Bycia
wiernym jednemu partnerowi, C – na-
wołujemy do zabezpieCzania się pre-
zerwatywą“, mówiła na konferencji
prasowej Anna Marzec-Bogusławska,
dyrektorka Krajowego Centrum ds.
AIDS. „Namawiamy też do zrobienia
testu w kierunku HIV, jeśli ktoś cho-
ciaż raz zmienił partnera seksualnego
lub miał inne ryzykowne zachowania“.
nych leków). Ta terapia umożliwia nało-
żenie kagańca na HIV i zahamowanie
replikacji wirusa, aż do stanu niewykry-
walności dostępnymi obecnie testami.
Umożliwia normalne życie.
Ale tylko niektórym. W bardzo wielu
przypadkach pojawia się lekoopor-
ność i wirus ponownie się namnaża.
Sama terapia łączy się z ryzykiem wie-
lu powikłań, od złego samopoczucia i
wysypki po uszkodzenie wątroby.
Życie z HIV łączy się też z upoko-
rzeniami. Wiele HIV-dodatnich
osób wspomina o problemach na-
wet z leczeniem zębów.
„Ówczesna wiceminister zdrowia
przysyłała samochód, który przywo-
ził (mieszkańców ośrodka dla HIV-
dodatnich) do Warszawy do dentys-
ty. Tam czekała pani ubrana w strój
kosmonautki“, wspomina w niedaw-
Ale ta oferta, szczególnie jej opcje nym artykule w Rzeczpospolitej
A i B popierane przez społeczną na- Wojciech, sześćdziesięciolatek, któ-
ukę Kościoła, może nie być najbar- ry żyje z wirusem już dwadzieścia lat.
dziej skuteczna w grupie, która za-
raża się najczęściej – ludzi w najbar- Najgroźniejsze jednak jest to, że jest
dziej aktywnym seksualnie wieku dwudziestotysięczna grupa Polaków,
18-29 lat. Z pewnością nie przejmą którzy nie wiedzą, że mają HIV. Żaden z
się nią również bug chaserzy. trzech Polaków, u których w maju roz-
poznano pełnoobjawowy AIDS, nie był
Strój kosmonautki wcześniej leczony, a dwóch z nich naj-
prawdopodobniej nie wiedziało o swoim
W Polsce każdy, kto się do leczenia zakażeniu zanim nie zachorowali na
kwalifikuje, nawet jeśli nie jest ubezpie- AIDS. W kontaktach z nimi nikt nie
czony, ma prawo do bezpłatnej terapii ubierał stroju kosmonauty. Część upra-
HAART (Highly Active Anti-Retroviral wiała z nimi seks bez prezerwatywy.
Therapy, czyli leczenia koktajlem róż- Dowiedzą się o tym dopiero za kilka lat.
Nikt Cię nie rozumie? Sprawdź nas!
Wsparcie psychologiczne w KPH
Czy kiedykolwiek czułeś lub czułaś, że chcesz z kimś porozmawiać, ale
nie bardzo widziałeś/wiedziałaś z kim? A może pojawiały Ci się w gło-
wie pytania, których nikomu nie zadawałeś/zadawałaś, bo myślałeś/
myślałaś, że nikt nie potraktuje Cię poważnie? Albo że i tak nikt nie bę-
dzie umiał na nie odpowiedzieć?
Spróbuj zadać je nam. Nie gwarantujemy, że znajdziemy odpowiedź,
ale obiecujemy, że będziemy jej szukać razem z Tobą.
Psycholodzy pracujący w Kampanii Przeciw Homofobii są do Twojej
dyspozycji. Jeśli chcesz podzielić się czymś wspaniałym, co właśnie Ci
się przydarzyło albo czujesz, że wszystko idzie nie tak i masz ochotę
ponarzekać albo po prostu pragniesz pogadać - czekamy na Ciebie.
Postaramy się wysłuchać Ciebie i pomóc.
Napisz: psycholog@kampania.org.pl lub zadzwoń (22) 423 64 38 i
umów się na konsultację. Konsultacje odbywają się w siedzibie KPH w
Warszawie, Wołoska 58/62 m 5 - nie wyznaczamy konkretnych dni i
godzin, ale postaramy się dopasować do Twojego czasu.
Konsultacje są bezpłatne. Jeśli nie jesteś z Warszawy i trudno Ci do
nas dotrzeć, możesz również umówić się z nami na rozmowę przez sky-
pe'a. Możesz czuć się bezpiecznie - wszystko, co powiesz lub napi-
szesz, zostaje tylko między Tobą a psychologiem!
17
 Dlaczego zniewieściałe
cioty nie powinny wylegiwać
się n a z i e l o n e j t r a w c e ?
Tekst: Grzegorz Południak
Niebo jest błękitne, a trawa zielo-
na. Taki jest już „naturalny“ porzą-
dek rzeczy. Wszędzie wokół nas
zobaczyć można więcej przykła-
dów potwierdzających ten wręcz
cudowny ład. Prawie każda cząst-
ka naszej rzeczywistości ma swoje
„naturalnie“ określone miejsce i
role. Kobiety są z natury wrażliwe,
delikatne i uczuciowe. Mężczyźni
odważni, silni i zimnokrwiści. Tak
to już „naturalnie“ zostało ustawio-
ne, tak wygląda „normalny“ świat.
Jest absolutnie zrozumiałe, iż ja-
kiekolwiek odstępstwo od tego
„naturalnego“ porządku budzi
strach i niepokój. Pewne zanie-
pokojenie, a u wielu także i prze-
rażenie wywołuje kobieta z
wąsami. Mężczyzna z makijażem
budzi często nie tylko pogardę,
ale również strach i, co się z tym
wiąże, agresję. Są to być może
bardzo radykalne przykłady
odstępstw od „naturalnego“
porządku, mam nadzieję jednak,
iż uwidaczniają wyraźnie zasady
tego ładu. „Naturalnych“ zasad
łamać nikt dobrowolnie nie może.
Nasze miejsce na świecie jest
dokładnie zdefiniowane i nie
mamy prawa wyboru do samo-
wolnego określenia swoich ról.
Taki system myślenia powoduje,
że większość ludzi jest przekona-
na, iż kobieta powinna wychowy-
wać potomstwo, a najlepszymi
prezydentami, dyrektorami i gene-
rałami wielkich armii są mężczyźni.
Taki bowiem jest „naturalny“ po-
rządek. Tak to już wszystko zosta-
ło stworzone i ustalone. Łamanie
tych zasad prowadzi do wynatu-
rzeń i tragedii.
Na szczęście jednak jest pewna
grupa ludzi, która uważa, że te
„naturalne“ zasady nie mają nic
wspólnego z naturą i należy, a na-
wet powinno się je łamać. Chwała
18
Foto: Oiko Petersen
im za odwagę i poświęcenie. Dziwi
mnie jednak wielce, czemuż to wie-
lu moich przyjaciół gejów twierdzi,
iż porządku tego naruszać nie nale-
ży. Pomagają go wręcz podtrzymy-
wać i wzmacniać.
Jak wielu z was twierdzi, że są
„normalnymi facetami“? Jak częs-
to słyszycie, że Mirek czy Marek to
zwykła zniewieściała ciota? Dla-
czego, jeżeli ktoś nie budzi skoja-
rzeń, uznawane jest to za zaletę? I
co to właściwie znaczy budzić sko-
jarzenia? Odpowiedz jest prosta:
każda zniewieściała i zmanierowa-
na ciota budzi skojarzenia.
Zniewieściałe cioty budzą pogardę,
czasami śmiech. Są mężczyznami,
powinny zatem być odpowiednio
do swoich „naturalnych“ ról męs-
kie. Odważyły się zatem złamać
„naturalne“ zasady, zaburzają „na-
turalny“ ład. Nie podporządkowują
się swoim „naturalnym“ rolom.
Muszą wobec tego zostać ukara-
ne. Negatywna ocena, wyśmiewa-
nie i pogarda to sposób, w jaki na-
sze środowisko karze zniewieściale
cioty za złe prowadzenie się. Nie
rozumiem, dlaczego nie widzimy,
queer
jak szkodliwe i bezsensowne jest
takie rozumowanie. Czy naprawdę
tak zupełnie świadomie i na poważ-
nie chcemy funkcjonować w takim
modelu rzeczywistości? Czy tak
szczerze wierzymy, iż należy brać
udział w tej tragicznej zabawie?
Twierdząc, że przegięte pedały są
żałosne, stajemy się częścią „natu-
ralnego“ porządku, opartego na
nietolerancji i opresji.
Dziwi mnie to tym bardziej, że dla
nas gejów w tym wyimaginowanym
„naturalnym“ ładzie po prostu nie
ma miejsca. Mężczyzna, który
uprawia seks z drugim mężczyzną,
łamie podstawowe zasady „natu-
ralnego“ porządku. Jego czyny są
nie tylko śmieszne, ale też odraża-
jące i jak to dobrze wiemy, wiele
osób w naszym kraju uważa, iż
zasługuje on na surową karę. Z ta-
kim rozumowaniem nikt z nas zgo-
dzić się nie może. Z drugiej jednak
strony, nie chcemy zauważyć, iż
nasze wypowiedzi wpisują się ide-
alnie w ten model postrzegania
świata. Przekroczenie „natural-
nych“ ról powinno być uznawane
za „nienormalne“ i karane.
Na zakończenie proszę o chwilę
refleksji. Zastanówmy się, jak
bardzo chcemy podtrzymywać ilu-
zję „naturalnych“ praw, które od-
wiecznie rządzą naszym światem.
Być może nie mają one nic wspól-
nego z zieloną trawą i niebieskim
niebem, za to wiele z potrzebą
społecznej kontroli, która sprowa-
dza się do opresji. Jeżeli jednak
nie zgodzicie się z taką perspekty-
wą, następnym razem, gdy zoba-
czycie swojego ośmioletniego
siostrzeńca bawiącego się lalkami,
w te pędy zabierzcie go do psy-
chiatry. Istnieje bowiem niebezpie-
czeństwo, że wyrośnie na prze-
giętą ciotę. A takiego odstępstwa
od „naturalnych“ praw chyba byś-
my nie chcieli.
 spoza Ryby

Tekst: Anka Konieczna Foto: Oiko Petersen

Krzysztof Nowiński

Jestem – powiedzmy to na począ- stoją niżej niż geje. To jednak tylko wani takiemu praniu mózgów na-
tek – szczęśliwą posiadaczką wagi- jedna z przyczyn. Odraza wobec bierają dość odrażającego wyobra-
ny. Mam wielu znajomych i przyja- kobiecości, zwłaszcza nakierowana żenia o kobiecych organach płcio-
ciół gejów, którzy – dodajmy dla tam, gdzie ta kobiecość jest naj- wych, które przecież dla większoś-
jasności – tego organu nie mają. bardziej dosłowna i zwierzęca, jest ci z nich pozostają poza obszarem
Przebywając wśród nich, czuję się uniwersalną metodą podkreślania i bezpośredniego doświadczenia.
lubiana, rozumiana, akceptowana, kreowania własnej męskości. Męż-
szanowana. Prędzej czy później czyźni, choćby nie wiem jak wspa- Słysząc takie komentarze moich
jednak zawsze słyszę coś w rodza- niale przegięci, wychowywani są znajomych, obruszam się bardziej
ju: „Naprawdę, z rybami miesz- do roli płciowej definiowanej jako czy mniej serio. „Ania, przecież my
kasz?“ (do współlokatora pary les- „nie bycie babą“. Podkreślanie tylko tak żartujemy!“, „Przepra-
bijek). „I co, zatykasz nos, jak one więc swojej odrazy do kobiecego szam, nie wiedziałem, że Tobie to
się bzykają?“ ciała stanowi kontynuację tego przeszkadza!“. Ja wiem, rozu-
mechanizmu, jest sposobem ob- miem, nie obrażam się. Tylko po-
Wyznanie dzielnej duszy, że przed wieszczania, że jest się mężczyz- myśl o tym: gdybyś usłyszał, jak
coming outem uprawiała seks z ko- ną, i to mężczyzną męskim, cokol- twój heteroseksualny przyjaciel
bietą, wita zbiorowe: „Fuj!“. Wid- wiek ma to oznaczać. Powiedzieć opowiada o kimś: „…no i przylazł w
mo kobiecych
narządów
płciowych, wy-
obrażonych z
wielkim zabar-
wieniem emo-
cjonalnym –
ohydne, oślizg-
łe, rybie – za-
wisa nad moimi
rozmówcami.
Widmo ma rolę
do spełnienia:
łączy, podsuwa
wspólny temat,
rozładowuje
napięcie.

Dlaczego aku-
rat waginy?
Wydawałoby
mi się przecież
naturalne, że
dla homosek-
sualnych mężczyzn kobiece ciało
jest obojętne, nie stanowi intere-
sującego obiektu obserwacji czy
przemyśleń. Można sięgnąć po wy-
jaśnienie uniwersalne wszystkich
problemów na linii geje – kobiety i
uznać po prostu, że ktoś, kto w
hierarchii społecznej plasuje się
dość nisko, zawsze będzie dążył do
odreagowania na kimś, czyja pozy-
cja jest jeszcze gorsza; kobiety
trzeba też, że rzeczywistość do-
okoła nas sprzysięga się, żeby wyt-
worzyć obraz kobiecego ciała jako
nieczystego, obfitującego w niepo-
żądane wydzieliny, wymagającego
bezustannej kontroli i korekty –
stąd niekończące się reklamy spe-
cjanych mydeł, płynów do higieny
intymnej, wkładek absorbujących,
obsesyjne dbanie o „świeżość“.
Trudno się dziwić, że i geje podda-
tej pedalskiej koszuli…“. Nie uwa-
żałbyś, że coś tu nie gra? I o tym:
jeśli heteroseksualny mężczyzna
wyrazi się z odrazą o seksie między
dwoma mężczyznami, posypią mu
się na głowę gromy za homofobię.
Dlaczego w takim razie jest w po-
rządku, jeśli niektórzy geje nie pot-
rafią wypowiedzieć słowa „łech-
taczka“ bez wykrzywiania twarzy z
obrzydzenia?

19
 Tekst: Anna Stachelska
Nie po drodze
- Męczy mnie już to gadanie o
ciotach. Zrobiliśmy się strasznie
modni i g… z tego mamy. Każdy
szanujący się brukowiec kolorową
flagą powiewa, ciota tu, ciota
tam, jacy ci geje są słodcy, za-
bawni. No i świetnie, bo tak wy-
gląda moje prawdziwe życie: jes-
tem kolorowy i trendy, ale wiecz-
nie w ukryciu i pod płaszczykiem
posiadania dziewczyny…
- Pod płaszczykiem to ty masz
"dziewczyno" coś całkiem imponu-
jącego, kiedyś podejrzałam, więc
nie narzekaj. A propos trendów,
powiedz mi, co o tym sądzisz.
Podałam przyjacielowi kolorowy
dodatek do „Financial Times'a“
pod przekorną nazwą: „How to
Spend It“. Piękna gra słów; ktoś
na pierwszy rzut oka mógłby po-
myśleć, że tu radzą, jak spędzić
weekend, ale tak naprawdę rzecz
w tym, jak wydać kasę w week-
end. Całe spektrum rzeczy i
miejsc modnych, pożądanych i
wygodnych. Wskazałam na ostat-
nią stronę, gdzie znani i lubiani
opowiadają, jak spędzają week-
endy. Otóż obfitują one w wypra-
20
wy do miejsc (sklepów, kawiarni,
mydlarni i innych „gadżeciarni“)
rzadko dostępnych dla zwykłych
śmiertelników z racji swego eks-
kluzywnego charakteru. Nie jest
jednak tak źle – niech czytelnik
nie czuje się gorszy: znajdzie on
na dole strony mały druczek z in-
formacją o adresach tudzież go-
dzinach otwarcia tychże miejsc.
Zresztą co tam rzeczy i miejsca…
Każdy najbardziej pragnie być ko-
chany i doceniany. Toteż po wypra-
wach na sklepowe łowy znani spę-
dzają wieczory z przyjaciółmi. I nie
ma znaczenia, kto jak się ubrał, bo
przecież wszyscy i tak się kochają.
I tu jest pies pogrzebany, bo trud-
niej pokochać kogoś, komu gumka
od majtek z odpowiednią inskryp-
cją nie wystaje z dżinsów.
Piotr przeczytał zwierzenia znane-
go (przez przypadek akurat geja) i
posmutniał lekko.
- Wcale nie jest tak łatwo się wy-
różnić. Gdzie nie spojrzę, tam
błyszczą paski, mrugają komórki,
łypią kolorowe soczewki, migają
metki... Skąd ci ludzie mają na to
kasę, przecież czasem ode mnie
nawet pożyczają na czynsz. Poza
tym mam fatalny nastrój, bo zaczę-
ły mi się robić zmarszczki, popatrz,
jakie olbrzymie - Piotr wyszczerzył
zęby, demonstrując monstrualne
kurze, a może nawet i kacze łapki –
Zarabiam 1600. Wczoraj kupiłem
krem pod oczy za 300, a przydałby
się jeszcze jakiś fajny ciuszek
przed sobotą…
- No, kochany, ja wiem, że Rupert
Everett używa właśnie tego kremu,
co stoi w twojej łazience, ale uwierz
mi, że on przede wszystkim ćwiczy
mięśnie twarzy, a to, jaki krem
wklepie, ma drugorzędne zna-
czenie. Tak samo i ciuszek: będzie
ładny, jak będzie leżał na fajnym
tyłeczku, choćby był z żorżety.
- No właśnie, to dlaczego nikt nie
powidło
wylansuje żorżety bez metki? Zos-
tałoby mi na książki…
- Bo tanich rzeczy nikomu nie opła-
ca się lansować. Tak samo jak ćwi-
czeń przeciwzmarszczkowych. Ani
książki, ani twój tyłek w żorżecie, ani
czynsz, ani twoja twarz nie znaczą
dla lansera nic. On tylko marzy, byś
chciał być popularny, a to zyskasz
dzięki wiadomym paskom i koszul-
kom albo jak wstrzykniesz sobie bo-
toks u najbardziej wziętego chirurga
plastycznego w Polsce. Wszystkie
twoje potrzeby wewnętrzne są dla
lansera cholernie daleko i nie po
drodze. Wracając jednak do
początku, do prawdziwego życia, do
tego twojego płaszczyka…
Piotr ziewnął i zaczął przeglądać cu-
downe zdjęcia cieszące oko, więc ja
na to wyłączyłam „Fashion TV“ i
postanowiliśmy, że skoczymy kupić
jakieś ciuszki. Po rozum do głowy
pójdziemy innym razem, teraz nam
jakoś nie po drodze.
Lepiej się gra
Houston Comets oraz Sheryl
Swoopes zostały okrzyknięte
parą Dziesięciolecia WNBA
(Amerykańskiego Stowarzysze-
nia Koszykarek). Sheryl, która
trzy razy otrzymała tytuł MVP
(Najlepsza Koszykarka ligi
WNBA) mówi, że nigdy nie grało
jej się tak dobrze, jak podczas
tych ośmiu miesięcy, które mi-
nęły od jej coming outu.
W wywiadzie dla „Sports Illus-
trated Hoops“ powiedziała, że
wsparcie, które otrzymała od fa-
nów i współzawodniczek, było
fenomenalne. „Przed ujawnie-
niem się, kiedy mnie przedsta-
wiano przed grą, słyszałam z try-
bun pojedyncze oklaski. Teraz
dostaję owacje na stojąco i to
nie tylko od gejów czy lesbijek.
To bardzo budujące“, przyznaje
sportsmenka.

kulturka
Na festiwalu „Teddy on Tour in War-
saw“, zorganizowanym przez Funda-
cję Równości i kino Luna w dniach od
11 do 15 czerwca, były filmy krótko-
metrażowe i długometrażowe, doku-
mentalne i fabularne, dobre i złe, ale
nawet te drugie – interesujące. Roz-
czarowała niska frekwencja.
Imprezę otworzył pokaz „Kochanków
z Marony“ Izabelli Cywińskiej wg opo-
wiadania Jarosława Iwaszkiewicza
(patrz: recenzja, str. 22). Kazimierzowi
Kutzowi, senatorowi RP i reżyserowi,
wręczono nagrodę „Tolerancja“ przyz-
naną przez „Weimarski Trójkąt Ge-
jowski“ – inicjatywę zrzeszającą orga-
nizacje LGBTQ z Francji, Niemiec i
Polski. „Ostatnio w Polsce rozum chy-
ba przysnął i obudziły się demony.
Trudno mi zrozumieć, jak wielu Pola-
ków może łączyć głęboką wiarę z jesz-
cze głębszą nienawiścią“ skonstato-
wał reżyser, błyskając na koniec lekko
czarnym humorem: „Chciałbym, aby
na moim pogrzebie niesiono nagrodę
>>Tolerancja<< za trumną“.
Trzon programu stanowiły filmy pre-
zentowane wcześniej na Międzynaro-
dowym Festiwalu w Berlinie, gdzie od
20 już lat przyznawana jest – dziełom
poruszającym tematykę mniejszości
seksualnych – nagroda Teddy. Wie-
land Speck, pomysłodawca i organiza-
tor Teddy (który szczycił się, że pierw-
szymi laureatami nagrody byli – wów-
czas słabo znani – reżyserzy: Pedro
Almodovar i Gus Van Sant), a także
reżyser, towarzyszył widzom przez
większą część warszawskiej imprezy.
Na rozgrzewkę Speck pokazał nam
występ wspaniałej Niny Hagen z tego-
rocznej ceremonii wręczenia nagród
Teddy oraz inauguracyjne przemó-
wienie Klausa Wowereita, burmistrza
Berlina, który zasłynął niegdyś pub-
liczną deklaracją: „Jestem gejem i tak
jest dobrze“. Potem obejrzeliśmy
nagrodzone w Berlinie świetne krót-
kometrażówki: m.in. niemieckie
Festiwal filmów gej/les w ramach Dni Równości
Teddy On Tour In Warsaw
Tekst: Mariusz Kurc
„Bohaterki miłości“ Natalie Perciller i
Lily Besilly o zabawnych perypetiach
erotycznych dwóch żołnierek, amery-
kańskie „Alkali, Iowa“ Marka Christo-
phera o tym, jak młody farmer wycho-
wywany przez dziadka-quasifaszystę
odkrywa gejowską przeszłość swego
zmarłego ojca oraz błyskotliwego
„Trevora“ Peggy'ego Rajski o chłopcu
w wieku szkolnym zakochanym w
starszym koledze i w... Dianie Ross.
Gdyby natomiast do oscarowych ka-
tegorii dodano Best Coming-Out,
4-minutowa „Uroczystość“ Daniela
Stedmana nie miałaby chyba żadnej
konkurencji. Fantastyczna była też
„Letnia sukienka“ Françoisa Ozona,
który w 15 minutach zmieścił niepraw-
dopodobny ładunek zmysłowości i
seksualnej ambiwalencji.
Pokazano także w Lunie kilka doku-
mentów, nie zawsze dobrych war-
sztatowo, ale i tak interesujących.
Historie wyautowanych niemieckich
gejów żyjących na wsiach i w małych
miasteczkach („Nie znam nikogo ta-
kiego – sam wśród heretyków“ Jo-
chena Hecka) wlokły się bez końca,
choć od czasu do czasu potrafiły
wstrząsnąć – np. wypowiedzią jednej
z matek: „Miałam kiedyś psa homo-
seksualistę, zabiłam go. Teraz dowie-
działam się, że mój syn jest homo-
seksualistą. Nie mogę go zabić, co
więc mam zrobić?“. Ciekawy był też
film „Rainbow's end“ Jochena Hicka,
którego sporą część poświęcono nie-
chlubnym wydarzeniom w Polsce
(zakazy parad równości, kamienie
lecące w stronę uczestników parad,
mowa nienawiści płynąca z ust poli-
tyków). Wrażenie robił również kilku-
minutowy filmik dokumentujący
rundkę Benedykta XVI (w papa-
mobile) po Kolonii w zeszłym roku. W
tłumie oczekujących na przejazd
papieża aktywni i widoczni byli
również geje i lesbijki. Skandowali
swoje hasła, trzymali wielki tęczowy
krzyż i... nie spotkali się z żadną
(choćby słowną!) agresją.
Na szczególną uwagę zasługuje doku-
ment „Pułapka z celuloidu“ Roba Eps-
teina i Jeffreya Friedmana – świetnie
ukazujący ewolucję w prezentowaniu
postaci gejów i lesbijek przez kino hol-
lywoodzkie na przestrzeni lat, z
genialną wypowiedzią Susan
Sarandon, dotyczącą karkołomnych
homoerotycznych aluzji: „Butch
Cassidy i Sundance Kid (grani przez
Roberta Redforda i Paula Newmana
w kultowym filmie z 1969 r. – przyp.
MK) nie mogli tak po prostu wyjąć
fiutów z rozporków, więc zamiast tego
wyjmowali pistolety z kabury“.
Ciekawy był również dokument
„Przed Stonewall“ Grety Schiller, Hoj-
na Scagliotti i Roberta Rosenberga,
który opisywał sytuację gejów i les-
bijek od lat 20. XX wieku do przełomu
w 1969 r., kiedy to bywalcy klubu
Stonewall stawili zbrojny opór policji,
wywołując kilkudniowe zamieszki.
Miłośnicy Marleny Dietrich (których
wśród gejów i lesbijek chyba nie
brakuje) mieli nie lada gratkę: mogli
obejrzeć pełnometrażowy dokument,
który wnuk gwiazdy – J. Dawid Riva -
nakręcił o swej babci.
Wspomniany wyżej Wieland Speck
osobiście zaprezentował swój film
„Westler“ sprzed ponad 20 lat o mi-
łości dwóch chłopaków z dwóch stron
muru berlińskiego.
Natomiast zwycięzcami festiwalu
(nagrody publiczności) okazały się
filmy: w kategorii krótkiego metra-
żu – dowcipny „Dziesięć reguł –
poradnik dla lesbijek, które chcą
przeżyć“ Lee Friedlander, a w ka-
tegorii długiego metrażu – „Para-
graf 175“ Jeffreya Friedmana o
masowych (ok. 100.000) areszto-
waniach gejów w czasach nazis-
towskich (1933-45) w Niemczech.
Było więc ciekawie i różnorodnie.
Wielka szkoda, że niezbyt tłumnie.
21
 Teksty:
Mariusz Kurc
Anka Konieczna
KOCHANKOWIE
Z MARONY
reżyseria: Izabela Cywińska
grają: K. Gruszka, K. Zawadzki, Ł. Simlat
premiera: 23.06.2006 r.
Jesienią, wśród pastelowych lasów i
łąk, ponurych mokradeł i z nieprzyjaz-
nym jeziorem w tle rozgrywa się dra-
mat trojga ludzi. Ola (Karolina Grusz-
ka) jest prowincjonalną nauczycielką,
wegetuje w wynajmowanym od dyrek-
tora szkoły pokoiku. Ciężko chory Ja-
nek (Krzysztof Zawadzki) rezyduje w
MISS HIV
reżyseria: Maciej Kowalewski
grają: Ewa Szykulska, Maria Seweryn, Izabela
Kuna, Patrycja Szczepanowska, Tomasz Tyndyk
Teatr Polonia, Warszawa
Wybory Miss HIV, czyli najpiękniej-
szej spośród tych, które są nosiciel-
kami wirusa, odbywają się od kilku
lat w Botswanie. Owszem, trochę
trudno w to uwierzyć. Tytuł Miss
HIV jest dożywotni, a szczęśliwie
panująca miss sprzed roku nie zaw-
sze ma szansę nałożyć koronę swej
następczyni… Tak czy inaczej,
szczytnym celem imprezy jest pro-
pagowanie wiedzy o HIV/AIDS. Za-
inspirowała ona Macieja Kowalew-
skiego do napisania i wyreżyserowa-
nia sztuki, w której porzucił afrykań-
ski kontekst. Pierwsza część spek-
taklu ukazuje cztery finalistki (grane
znakomicie przez Ewę Szykulską,
Marię Seweryn, Izabelę Kunę i Pa-
trycję Szczepanowską) za kulisami,
tuż przed występem. Druga część to
już sam show, którego gospodarzem
22
pobliskim sanatorium a Arek (Łukasz
Simlat) na swoim motorze pojawia się
w Maronie znikąd i znika donikąd. Ola
zakochuje się w Janku, Janek balan-
suje pomiędzy życiem i śmiercią oraz
Olą i Arkiem. Arek jest zakochany w
Janku miłością szorstką i raczej nie
okazywaną, ale wielką i głęboką.
Jarosław Iwaszkiewicz, autor opo-
wiadania, na podstawie którego Iza-
bela Cywińska nakręciła „Kochan-
ków z Marony“, jankowo-arkową
miłość brutalnie ocenzurował. Dał
ledwie dwa mizerne sygnały, że po-
między nimi w ogóle istniało coś
więcej niż przyjaźń. Izabela Cywiń-
ska poszła o krok dalej w stosunku
do Iwaszkiewicza, ale pozostała ty-
siąc kroków przed dzisiejszymi moż-
jest wyjątkowo elektryzujący piękny
transwestyta Rafael (również świet-
ny Tomasz Tyndyk).
Maciej Kowalewski stworzył tekst
skrzący się czarnym humorem i ost-
rymi ripostami, obnażający fałsz ta-
nich łez, którymi codziennie karmią
nas media kierujące się rzekomo
szlachetnymi motywami. Nie znaj-
dziemy więc w „Miss HIV“ senty-
mentalizmu właściwego płytkim dra-
matom ze śmiertelną chorobą w roli
głównej. Jako publiczność staniemy
się za to pełnoprawnymi uczestnika-
mi medialnego cyrku, w którym
śmiech nierzadko uwięźnie w gardle,
a ręce nieraz będą się wahać: klas-
kać, jak nakazuje wodzirej Rafael,
czy nie klaskać, jak nakazuje… no,
właśnie, co? Poczucie przyzwoitości,
szacunek dla ludzkiej tragedii? Ale
przecież skoro same dziewczyny z
uśmiechem opowiadają o tym, jak
się zaraziły…
„Miss HIV“ wciąga i nie daje trzymać
się na dystans. A zamiast happy endu
mamy zwrot akcji jak u Hitchcocka…
Premiera sztuki odbyła się w klubie Le
Madame, teraz spektakle odbywają
się w Teatrze Polonia Krystyny Jandy.
kulturka
liwościami opowiadania o miłości
dwóch facetów. Arek i Janek raz
zetkną się czołami, raz fantazyjnie
pobiją, raz „po przyjacielsku“ uścis-
ną a raz - o, Matko Boska! - Janek
przesunie palcem po ustach Arka.
Teatralność gestów przy jednoczes-
nym oderwaniu opowiadanej historii
od jakiegokolwiek wpływu świata zew-
nętrznego (trudno w zasadzie odgad-
nąć, kiedy rozgrywa się dramat naszej
trójki) sprawia, że średnio przej-
mujemy się nadciągającą nieubłaganie
tragedią. Ma się za to wrażenie, że
gdyby kino istniało na początku XIX
wieku, kręcono by właśnie takie filmy.
Za to zdjęcia Marcina Koszałki są
piękne.
WYJĄTKOWE CZASY
Michael
Cunningham,
wydawnictwo Rebis
Poznań 2006
Oś nowej książki
Cunninghama
stanowi poezja
Walta Whitma-
na. Trzy opo-
wiedziane w
niej historie to-
czą się w tym samym miejscu, na
Manhattanie, ale w różnych epo-
kach; także i bohaterowie opowia-
dań są swego rodzaju własnymi re-
inkarnacjami. Pierwsze i najlepsze z
opowiadań pełne jest poezji i dła-
wiącego, przenikliwego smutku.
Pozostałe dwa zmieniają nastrój,
dążąc w stronę Whitmanowskiej
witalności i radości istnienia. Z jed-
nej strony jest to Cunningham po-
dobny do tego z innych swoich
książek, piszący trafnie i błyskotli-
wie o miłości, śmierci, stracie i kru-
chości życia. Z drugiej strony, jeśli
szukasz stojącej mocno nogami na
ziemi opowieści o ludziach, związ-
kach i kłopotach, jakie mają ludzie
w związkach, moja recepta brzmi:
nie najnowszy Cunningham, a Ha-
ruki Murakami.
 kulturka Tekst: Ewa Ślusarczyk Foto: Rarapi Team

CO ROBI GEJ/LESBIJKA
W ŁÓŻKU?
W Galerii dla..., klub NRD
ul. Browarna 6, Toruń

Takie hasło kojarzy się z nagością

lub nawet pornografią, a tu proszę
jak zwyczajnie.

Pojechałam 20 maja do Torunia,

by zobaczyć, co robią geje i lesbij-
ki w łóżku. Cel zacny, ale czemu
tak daleko? Gdyby wystawa miała
charakter objazdowy i zawitała do
mojego miasta, to wzięłabym ze
sobą znajomych i może zabrała-
bym mamę. Ale dobre i to. Mam

„Co robi gej/lesbijka w łóżku?“. lorowe. Żal, że nie byłam na otwar-

bliżej do Torunia niż np. do War-
szawy, więc chwała niebu, że nie
musiałam jechać aż do stolicy. To-
ruń jest nowicjuszem w organi-
zacji takich imprez.
Takie hasło kojarzy się z nagością,
lub nawet pornografią, a tu proszę,
jak zwyczajnie. Co przeciętny ho-
mo robi w łożu? Urządza wojnę na
poduszki, korzysta z laptopa, roz-
mawia przez telefon, zastanawia
się którą koszulę dziś ubrać, leży,
uśmiecha się. Fajnie? Do wystawy
należało też stylowe łóżko, umiesz-
czone pod jedną ze ścian. Ciekawy
element. Zdjęć niewiele, ale pew-
nie budżet przeznaczony na tę ak-
cję był zbyt skromny, by spodzie-
wać się hali wypełnionej setkami
fotografii. Grunt, że coś zorganizo-
wano! Fotki pokaźne, dobrej jakoś-
ci. Niektóre czarno-białe, inne ko-
ciu 17 maja.
Klub NRD działa od niedawna. Kie-
dyś był kawiarnią. Nie jest to miej-
sce typowo branżowe, ale nie her-
metyzuje się i na nikogo nie zamy-
ka. Może będzie to nasze toruń-
skie LeMadame? Ostoja kultury i
centrum imprez, czyli przyjemne z
pożytecznym.
Dzięki wystawie dowiedziałam się
co geje i lesbijki robią w łóżku, zlo-
kalizowałam ciekawy klub i spędzi-
łam miło czas. Wielkie dzięki toruń-
ska KPH, że działacie, i choć krót-
ko, to bardzo intensywnie.

23