ANNA LASZUK HOMO ECONOMICUS KPH MA 5 LAT TRANSSEKSUALIZM

dwumiesięcznik społeczno - kulturalny

 Tekst: Ewa Tomaszewicz
wstępniak

Spis treści

03 O K Ł A D K A 15 W O K Ó Ł 18 A L E R T
Można wierzyć we wszystko Zamieszki antygejowskie w Rydze Transseksualność
Grzech i nienawiść Skandaliczne hasła i transparenty Bardzo krótkie wprowadzenie
Jak u Pana Boga za piecem działaczy PiS 20 P O W I D Ł O
08 Z O O M Pierwsza śluby homoseksualne Być jak Paris Hillton
Dziewczyny, wyjdźcie z szafy... w Czechach Syndrom drugiej randki
jako i ja wychodzę Nasza Sprawa – ostatnia odsłona 21 K U L T U R K A
wywiad z Anną Laszuk Dyskryminacja mężczyzn Szklany ekran na tęczowo
11 P O R A D N I A homoseksualnych w zakresie Nowy serial LGBT
Przemoc – jak reagować honorowego krwiodawstwa Haute Couture
12 O R G I 17 P O L I T Y C Z N I E Klątwa Edgara
Homo economicus Odcienie szarości Anais. Zycie erotyczne Anais Nin
5 lat KPH Prorodzinna Europa, prorodzinna Polska Nike dla „Lubiewa“?

Kościół nie dla lesbijek i gejów

W dniu święta
Matki Bożej
Jasnogórskiej,
26 sierpnia na
Jasnej Górze
kardynał Józef
Glemp wraz z
licznie zgro-
madzonymi
wiernymi od-
nowił Śluby
Jasnogórskie.
Zawierają one
m.in. zobowiązanie do ochrony życia, niero-
zerwalności małżeństwa, umacniania rodzi-
ny, dbałości o pokój, sprawiedliwość i dobre
współżycie sąsiedzkie i społeczne. W homilii
nie zapomniał o tych, którzy w jego mniema-
niu przeciwko tym zobowiązaniom zgodnie
występują. „Wrogowie Kościoła zadali mi
wiele ran“ – powiedział. – „Wbrew prawom
natury kwestionuje się instytucję małżeństwa
i stawia się na związki partnerskie. Czyżby
nowa epidemia nawiedziła ludzkość?“.
Wśród zgromadzonego na Jasnej Górze
przeszło 200-tysięcznego tłumu z pewnoś-
cią nie zabrakło gejów i lesbijek, którzy wraz
z innymi powtarzali słowa modlitwy-przy-
rzeczenia. I choć ich zobowiązanie było rów-
nie szczere jak heteroseksualnych wiernych,
już chwilę później zostali wykluczeni ze
wspólnoty, gorzej – nazwani wrogami reli-
gii, którą wyznają i która jest integralną
częścią ich samych. Oczywiście można się
zastanawiać, dlaczego tak wiele osób homo-
seksualnych trwa w religii, dla której połącze-
nie gej-katolik wydaje się być niemożliwe. Ty-
le że pytać kogoś, dlaczego wierzy, jest rów-
nie irracjonalne, jak kazać dowodzić ateiście,
że Bóg nie istnieje. Oczywiście osoba wierzą-
ca może zmienić religię, którą wyznaje, nie
zmienia to jednak faktu, że wielu gejów i les-
bijek to katolicy, czego polski Kościół prakty-
cznie zdaje się nie zauważać. Próby utworze-
nia duszpasterstwa osób homoseksualnych
spełzły na niczym. Jedynym, co Kościół, i to
wcale nie cały, ma do zaoferowania gejom
katolikom i lesbijkom katoliczkom, jest terapia
naprawcza (czytaj: mająca nas przerobić na
heteroseksualistów), której z zapałem oddają
się grupy w rodzaju lubelskiej „Odwagi“. Czy
taka postawa przyczynia się do budowania
dobrego współżycia społecznego, dbałości o
pokój, sprawiedliwości? Dla kardynała Glem-
pa z pewnością tak.
Prenumerata
Jeśli chcesz otrzymywać „Replikę“ na bieżąco i do
domu – wpisz się na listę dystrybucyjną! Aby
pokryć koszty przesyłki (jeden rok, przesyłka kra-
jowa), konieczna jest wpłata 48 zł tytułem da-
rowizny. Co dwa miesiące otrzymasz „Replikę“
prosto do domu i w dyskretnej kopercie.
Wpłat należy dokonywać na: Kampania Przeciw
Homofobii, numer konta: 35 2130 0004 2001
0344 2274 0001, z dopiskiem: Replika – prenu-
merata (darowizna) oraz podaniem dokładnego
adresu do przesyłania magazynu.
Promocja! Zamów prenumeratę teraz a otrzymasz
przez rok wydania przewodnika po klubach
gejowsko-lesbijskich Navigaytor.
Gejom i lesbijkom katolikom na pocieszenie mo-
gę zacytować słowa usłyszane niegdyś od pew-
nego jezuity: „Kościół jest długowieczną instytu-
cją. To, co dla nas jest całym życiem, dla niego
wydaje się być zaledwie chwilą. Dlatego nie
musi się spieszyć i zmieniać tak szybko jak rze-
czywistość. Ma dużo więcej czasu“. Także wie-
rzę, że zmiany nastąpią. Już następują. Warto
poczytać, co pisze o chrześcijańskim homosek-
sualizmie na łamach „Tygodnika Powszechne-
go“ ks. Jacek Prusak. Warto przyjrzeć się ewolu-
cji poglądów na temat gejów i lesbijek naczel-
nego „Tygodnika“ ks. Adama Bonieckiego. Mo-
że nie jest to w tej chwili główny nurt myślowy
polskiego katolicyzmu, ale co nam szkodzi wie-
rzyć, że już wkrótce będzie. W końcu jedno się
nie zmieni – geje i lesbijki byli, są i będą. „Bo są“
– powiedział przywołany już ks. Boniecki, uza-
sadniając, dlaczego Kościół powinien zmienić
nastawienie do osób homoseksualnych.
www.replika.kampania.org.pl
Wydawca: Stowarzyszenie Kampania Przeciw Homofobii,
ul. Żelazna 68, Warszawa, tel.: 022 423 64 38
gazeta@kampania.org.pl
Redaktorka naczelna: Ewa Tomaszewicz
Stała współpraca: Mariusz Kurc, Anka Konieczna, Grzegorz
Południak, Agnieszka Szpak, Robert Biedroń, Marta Abramowicz,
Anna Stachelska, Krzysztof Śmiszek, Tomasz Szypuła
Korekta: Edyta Pawlukiewicz
Okładka: Oiko Petersen
Skład: Agnieszka Kraska
Redakcja nie zwraca tekstów niezamówionych oraz zastrzega sobie
prawo do ich redagowania i skracania. Przedruki po uzyskaniu
pisemnej zgody wydawcy.

2
 okładka
Można mieć wszystko
Po prostu nie można mieć wszystkiego jednocześnie*

Tekst: mTV Foto: Oiko Petersen

Charakteryzacja: Karolina Kaźmierczak

Moje życie to powolne odkrywanie swojej

seksualności, powołania i Boga
Mam 30 lat. Jestem humani-
stą. Uwielbiam swoje okolicz-
ne góry. Poświęcam im wolny
czas – to mnie uspakaja, poz-
wala się zdystansować do
spraw szarych i śmiesznie ma-
łych. Chodzę często do kina
(preferuję filmy typu „Tylko
mnie kochaj“, „Tajemnica
Brokeback Mountain“, czy też
s-f, przygodowe, historyczne,
a nie horrory w stylu pił tek-
sańskich – dość brzydactwa i
okrucieństwa widzę na co
dzień). Jednakże chyba naj-
większą moją pasją są książki.
Kompletuję ostatnio biblio-
teczkę gejowską. Tylko komu
ją zostawię?...

Naturalny bieg rzeczy

Kiedyś zaskoczeniem dla mnie
było czyjeś oświadczenie, że
jest ateistą. Cóż, pomyślałem,
nikt nie jest idealny. Rzecz jas-
na nie jestem wojującym kle-
rykałem. Po prostu jestem oso-
bą wierzącą, choć jako gej
doświadczam ostracyzmu te-
raz już z dwóch stron: od ho-
mofobów za to, że jestem pe-
dałem, i od osób wierzących
za to, że ośmielam się wierzyć
na równi z nim. Tak trudno to
znieść. Nienawiść ludzką i ob-
raz Boga, w którego się wierzy
i kocha, w zamian mając per-
spektywę... No, nie najlepszą.
Ale to tylko ludzka arogancja,
połączona z niewiedzą! Wtła-
cza się przesądy co do peda-
łów i Boga – sędziego grze-
chów sodomitów, grzechów
*Oprah Winfrey

rzekomo wołających o pomstę

do nieba. Ale za co? Za prakty-
czną miłość?

3
 Odkąd pamiętam, zawsze byłem osobą wie-
rzącą. Naturalnym biegiem rzeczy kolejno by-
łem ministrantem, akolitą, kantorem i lekto-
rem. W podstawówce moim idolem był oczy-
wiście wuefista. Odkryłem, że podoba mi się
męskie ciało. Pociągało mnie jego paradowa-
nie na sali gimnastycznej i korytarzu w krót-
kich spodenkach, które opinały umięśnione,
zarośnięte uda. Urok męskiego ciała odczu-
wałem podświadomie, podskórnie. W ogóle
nie zastanawiałem się nad tym faktem.
Potem poszedłem do liceum. Był to czas pier-
wszych zakochiwań. Moim platonicznym za-
uroczeniem był… ksiądz katecheta. Byłem
nadal mocno związany z Kościołem, więc na
tym gruncie mieliśmy wiele okazji do częste-
go bycia ze sobą, rozmów, wyjazdów np. na
rekolekcje. Czego więcej chcieć w przyjaźni
czy bliższych relacjach z drugą osobą? Tak
więc uczucie miłego „łaskotania“ w sercu
dopadło mnie samo. Nigdy nie rozmawialiś-
my o tym, ale dobrze czuliśmy się ze sobą,
realizowaliśmy się codziennie w braterstwie
i planowaliśmy mój stan kapłański. W tym
czasie poczułem powołanie do służby bożej.
Na rozdrożu
Nadszedł kres naszej znajomości. On od-
szedł z parafii, a ja wybrałem studia filozo-
ficzno-teologiczne. Byłem pełen zapału i od-
dania. Tu poznałem życie kościoła nie tylko
od kruchty i zakrystii, ale i od pałacu bisku-
piego i kurii. Nie miałem wówczas żadnych
Pamiętam, jak ze łzami w oczach
wadziłem się z Bogiem
o to, że jestem inny.
Miałem do Niego pretensje.
znajomości ani kontaktów gejowskich. Ok-
reśliłem siebie jednak jako homoseksualistę.
To był okres pogodzenia tego z wiarą w Bo-
ga. Pamiętam, jak ze łzami w oczach wadzi-
łem się z Bogiem o to, że jestem inny. Mia-
łem do Niego pretensje. Nie było ani moją
winą, ani zasługą, że jestem, jaki jestem.
Chciałem być jak inni, jak większość. Przeży-
wałem męki dychotomii. Czego innego
chciał instynkt, a czego innego rozum.
Zrozumienie tej kwestii zajęło mi sześć lat.
Tak, sześć lat studiów i dogłębnej egzegezy
oryginalnego tekstu, i to całej Biblii, także w
różnych przekładach, faktów (medycznych,
historycznych i społecznych), wypowiedzi
ludzi uczonych i znających życie (odkryłem
ze zdziwieniem homofilne nauki ojców koś-
cioła, a nawet ich związki oraz pracę księ-
dza doktora Daniela A. Helminiaka „Co Bib-
lia naprawdę mówi o homoseksualności“).
4
Przeczytałem również święte księgi religii gisterską. Prowadziłem w niej dyskurs m.in.
świata. Poznałem ludzi inaczej wierzących. na temat miłości. „Jeżeli naprawdę kocham
Co nie znaczy – gorzej. Do dziś mam różne jakąś osobę, kocham wszystkich, kocham
znajomości. Na wykładach o Soborze Waty- świat, kocham życie. Jeżeli mogę powiedzieć
kańskim II zapoznałem się ze współczesną do kogoś: „kocham cię“, muszę także umieć
nauką kościoła. „Człowiek jest jedynym na temu komuś powiedzieć „kocham w tobie
Ziemi stworzeniem, którego Bóg chce dla wszystkich, przez ciebie kocham świat, ko-
niego samego“ (Konstytucja duszpasterska cham też w tobie samego siebie“ (Erich
o Kościele w świecie współczesnym Gau- Fromm „O sztuce miłości“ II, 3). Skoro naj-
dium et spes, numer 34). Zrozumiałem, że większe przykazanie chrześcijańskie uczy nas
miłości, to nie różnicuje jej na lepszą i gorszą.
Zrozumiałem, że to właśnie Jest jedno przykazanie, tak jak jedna jest mi-
jest moim bogactwem: łość. Miłością Boga kocham drugą osobę (do-
dam, że teraz z wzajemnością), świat – przez
że jestem inny. Każdy jest inny.
szacunek do przyrody i zwierząt (nie lubię
Każdy człowiek. mięsa, jestem pacyfistą), życie (takie jakie ono
jest – poliseksualne), siebie (w całej złożo-
to właśnie jest moim bogactwem: że jestem ności duszy, ducha i ciała). Ciężko było pod-
inny. Każdy jest inny. Każdy człowiek. Tak jąć decyzję na całe życie, także i przyszłe,
więc również gej i lesbijka. Także i ja jako wieczne. Sześć długich lat na ostateczne roz-
gej. To nie kwestia eugeniki. Doszedłem do wiązanie. Siła jednak prawdy i miłości, a tak-
wniosku, że to dzięki Bogu właśnie jestem że odpowiedzialności i uczciwości przeważy-
gejem. Moja orientacja nie jest wynikiem ła. Nie pracuję w „zawodzie“…
wczesnych doświadczeń homoseksualnych
czy innych „nieprawidłowych“, w wyniku Kochaj i rób co chcesz
których jestem „skrzywiony“, jak to przed-
stawiają opisy prasowo-książkowe. Moje Pragnąłbym pomóc każdemu, kto przecho-
życie to powolne odkrywanie siebie, swojej dzi ten sam etap, który ja przechodziłem:
tożsamości, teraz świadomie homoseksual- pogodzenia się z własnym seksualizmem
nej. Patrząc wstecz twierdzę, że to homo- oraz Bogiem – który mnie stworzył, bo
seksualna entropia. chciał, i który mnie osobiście kocha, a nie
nienawidzi. Z rodziną, z najbliższymi. Posta-
W tym czasie poznałem księdza homoseksu- wienia na miłość, związek z osobą tej samej
alistę, który godził te dwie sfery. Żył z face- płci... Stąd zależy mi na innych, bo wiem,
tami na saksach oraz pełnił posługę, do- przez co trzeba przejść, by wyjść na prostą
dam, że całkiem godną podziwu. Kielich go- jako gej czy lesbijka i to wierzący/a nadal w
ryczy przepełnił jednak pewien spowiednik, życie, ludzi i wartości. Przejście przez to pie-
który po wysłuchaniu zaproponował spotka- kło na ziemi. Dzięki wytrwałości ślimak do-
nie, podał swój numer telefonu i zaoferował tarł do arki Noego. Dzięki wytrwałości ja ja-
zaciszny pokoik. Sic! ko gej dotrę do Królestwa Bożego.
Stanąłem na rozdrożu. Albo sutanna i celibat, Jeśli chcesz żyć prawdziwie i kochać, bądź
albo życie w zgodzie z samym sobą i miłoś- sobą i wierz, a za św. Augustynem powta-
cią. Nie mogę żyć w obłudzie, okłamując Bo- rzam: „kochaj i rób co chcesz“ (Homilia do 1
ga, siebie, innych, Kościół. Pisałem pracę ma- Listu św. Jana; homilia 7).
Z ankiet przeprowadzonych przez portal homiki.pl wynika, że homoseksualiści określają się w 50% ja-
ko niewierzący albo agnostyczni. Co ciekawe, 70% szanuje jednakże uczucia religijne innych. Jest to
o tyle frapujące, że to właśnie ich – gejów i lesbijek – się nie szanuje. Spore grono, bo 37%, widzia-
łaby chętnie grupę wsparcia religijnego dla gejów i lesbijek. Tak więc homoseksualiści to w dużej częś-
ci ateiści, ale tolerancyjni, a do tego z klasą. Ankietowani geje i lesbijki przyznają, że przydatne byłoby
duszpasterstwo wierzących osób homoseksualnych. Obecnie jednak oficjalna wykładnia kościoła nie
stwarza takich możliwości. Nie znaczy to, iż inicjatywy oddolne, porywy serca i umysłów nie mogą się
realizować. Życie jest zbyt krótkie, by czekać na zamianę wykładni. W stolicy działa nie tylko takowa
grupa (przy Stowarzyszeniu Lambda), ale i odrębny kościół – Wolny Kościół Reformowany.
Tak samo jest poza granicami kraju. Są również strony poświecone tej tematyce. Niestety, więk-
szość gejów i lesbijek ma za daleko do Warszawy. Taka wyprawa jest kosztowna, czasochłonna i
epizodyczna. Nie każdy ma również dostęp do internetu. Rozwiązaniem byłaby inicjatywa na wzór
klubu górskiego GiL'a, czyli cykliczne spotkania w różnych częściach Polski osób chętnych i zainte-
resowanych. (mTV)
okładka Grzech i nienawiść
Tekst: Robert Biedroń Foto: Oiko Petersen
Charakteryzacja: Karolina Kaźmierczak

W listopadzie 1992 roku, po 359 latach, Kościół katolicki oficjalnie

przyznał, że mylił się, potępiając Galileusza jako heretyka.
Ile wody w Wiśle będzie musiało upłynąć, zanim Watykan
przeprosi za potępienie osób i zachowań homoseksualnych?
Kościół katolicki zmonopolizował pol-
skie życie religijne. Religia katolicka
jest wszędzie – w szkołach, mediach,
a nawet w parlamencie. Jest również
w polityce, szczególnie tej dotyczącej
spraw światopoglądowych. Hierar-
chia kościelna nigdy nie ukrywała
swoich sympatii dla partii prawico-
wych i niechęci wobec emancypacji
gejów i lesbijek. Ma to swoje od-
zwierciedlenie w mowie nienawiści
wielu, ale na szczęście nie wszystkich,
przedstawicieli Kościoła.

Zło złu nierówne

Kościół ma swoją definicję homosek-
sualizmu. Bardzo nośną i niebezpiecz-
ną. W wywiadzie dla jednej z gazet
ksiądz Andrzej Jóźwik nazwał homo-
seksualizm złem, bowiem zaliczony
jest, obok bratobójstwa, ucisku sierot,
wdów i ubogich oraz odmowy należ-
nej zapłaty, do tak zwanych „grze-
chów wołających o pomstę do nie-
ba“. Jednakże zło złu nierówne. W liś-
cie z 2000 roku prymasa Józefa Glem-
pa z okazji świąt Bożego Narodzenia
i Nowego Roku określono dwa rodza-
je zła – to, „za którego popełnienie
czeka kara więzienia“, oraz to naj-
groźniejsze – „zło przenikające do
kultury, prawa i obyczajów“ pod has-
łem wolności. Za takie zło, nazywane
próbą „nadszarpnięcia cywilizacji“,
uznał prymas Glemp „swobodę sek-
sualną posuniętą aż do zachowania
partnerstwa jednopłciowego“.

Dla księdza Mieczysława Kożucha, je-

zuity leczącego z homoseksualizmu
„nieerotycznym dotykiem“ (o „lecze-
niu“ z homoseksualizmu pisaliśmy w
majowo-czerwcowym numerze „Repli-

5
 ki“), homoseksualizm to „tragiczny Ostatnia kropla
brak – czyli niezdolność psychiczna goryczy
do przekazania życia i kontaktów
seksualnych z kobietą – oraz nie- Kościół katolicki ma też bardziej
dojrzałość ludzkiej natury“. Słowa praktyczne powody potępiania
te pokazują dystans, jaki dzieli pol- homoseksualizmu. Od lat Waty-
ski Kościół katolicki od poglądów kan broni się przed zarzutami,
społeczeństwa, również tego bę- że z powodu swej doktryny o
dącego częścią Kościoła. celibacie jest azylem dla męż-
czyzn homoseksualnych. W
O tym lepiej nie mówić marcu 2000 roku w katolickim
tygodniku „Famiglia Cristiana“
Hierarchowie Kościoła zapomina- pojawił się artykuł, w którym
ją, że porządek polityczny w Euro- stwierdzono, że księża najgwał-
pie opiera się od czasu pokoju towniej atakujący czynnych ho-
westfalskiego zawartego w 1648 moseksualistów często sami ma-
roku na zasadzie rozdziału państ- ją problem z tożsamością seksu-
wa od Kościoła. Retoryka waty- alną. Według amerykańskiego
kańska, odwołująca się do bliżej Towarzystwa Socjologii Religii
homoseksualistów wśród księży
Dyskurs wokół spraw świa- jest cztery razy więcej niż w in-
topoglądowych został w nych grupach społecznych. We-
naszym kraju zakrzyczany dług danych przedstawionych
przez środowiska religijne na kongresie tej prestiżowej or-
ganizacji w 1998 roku, nawet
nieokreślonego i różnie interpretowanego wej czy wyraźnie etyczne potępienie prze- 60 procent kapłanów katolickich w USA i
„prawa naturalnego“ oraz Boga obciążona mocy seksualnej interpretowano nadgorli- Kanadzie przejawia skłonności homoseksu-
jest historyczną spuścizną z czasów, kiedy wie w późniejszych stuleciach jako moralne alne. I hierarchia kościelna powinna sobie z
papież odgrywał decydującą rolę w polityce potępienie wszelkich zachowań homosek- tego zdać sprawę.
europejskiej. Od 1929 roku, zgodnie z trak- sualnych. Kościół zdaje się nie pamiętać, że
tatami laterańskimi, papież rządzi obszarem biblijnego Dawida, króla izraelitów będące- Kościół stara się jednak za-
o powierzchni 44 hektarów, gdzie mieszka go wzorem idealnego władcy i symbolem
pominać, że biblijnego Dawida,
tysiąc osób, będących obywatelami Waty- Mesjasza, łączył nieukrywany romans z księ-
kanu. Papież posiada być może znaczny au- ciem Jonatanem (1 Księga Samuela 18, 1-4, króla izraelitów będącego
torytet moralny, ale jego wpływy polityczne 2 Księga Samuela 1,26). Zapomina też, że wzorem idealnego władcy i
są bardzo niewielkie i ograniczone do ma- średniowieczny arcybiskup Tours, Ralf, któ- symbolem Mesjasza, łączył
łego skrawka Rzymu. rego homoseksualność była powszechnie nieukrywany romans z księciem
znana (pisano o niej nawet popularne pieś-
Jonatanem.
Nie zważa się również na fakt, że w historii ni), spowodował w 1098 roku wyniesienie
tradycji judeochrześcijańskiej zaobserwo- do godności biskupa Orleanu swojego ko- Dyskurs wokół homoseksualizmu wpisuje
wać można różne tendencje w podchodze- chanka Jana. Ówczesny papież Urban II od- się jednak w toczący się współcześnie spór
niu do zachowań homoseksualnych. Wspo- mówił podjęcia działań przeciwko wyboro- o wartości generalne. Dyskusja wokół miej-
mniane w Biblii ograniczenia natury kulto- wi partnera Ralfa. sca Polski w Unii Europejskiej jest tego naj-
lepszym przykładem. Problem moralności,
Stanowisko Kościoła katolickiego jej zanik w krajach Europy Zachodniej i spec-
jalna misja Polski, ojczyzny Ojca Świętego,
Homoseksualizm oznacza relacje między mężczyznami lub kobietami odczuwającymi pociąg płciowy, wy-
łączny lub dominujący, do osób tej samej płci. Przybierał on bardzo zróżnicowane formy na przestrzeni
jako moralnego obrońcy chrześcijańskiej Eu-
wieków i w różnych kulturach. Jego psychiczna geneza pozostaje w dużej części nie wyjaśniona. Trady- ropy, zdominowały dyskusję. Dyskurs wokół
cja, opierając się na Piśmie świętym, przedstawiającym homoseksualizm jako poważne zepsucie (…) zaw- spraw światopoglądowych został w naszym
sze głosiła, że „akty homoseksualizmu z samej swojej wewnętrznej natury są nieuporządkowane“ (…). Są kraju zakrzyczany przez środowiska religijne.
one sprzeczne z prawem naturalnym; wykluczają z aktu płciowego dar życia. Nie wynikają z prawdziwej Polska demokratyczna i pluralistyczna świa-
komplementarności uczuciowej i płciowej. W żadnym wypadku nie będą mogły zostać zaaprobowane.
topoglądowo nadal pozostaje więc piękną,
Pewna liczba mężczyzn i kobiet przejawia głęboko osadzone skłonności homoseksualne. Skłonność ale pustą deklaracją konstytucyjną.
taka, obiektywnie nieuporządkowana, dla większości z nich stanowi trudne doświadczenie. Powinno
się traktować te osoby z szacunkiem, współczuciem i delikatnością. Powinno się unikać wobec nich Według przygotowanego w 2001 roku
jakichkolwiek oznak niesłusznej dyskryminacji (Czy istnieje słuszna dyskryminacja? – przyp. ET). Oso- przez Stowarzyszenie Lambda Warszawa i
by te są wezwane do wypełniania woli Bożej w swoim życiu i – jeśli są chrześcijanami – do złączenia Kampanię Przeciw Homofobii „Raportu o dys-
z ofiarą krzyża Pana trudności, jakie mogą napotykać z powodu swojej kondycji. kryminacji i nietolerancji ze względu na orien-
tację seksualną w Polsce“ jedna piąta gejów i
Osoby homoseksualne są wezwane do czystości. Dzięki cnotom panowania nad sobą, które uczą wolnoś- lesbijek doświadczyła dyskryminacji w Koście-
ci wewnętrznej, niekiedy dzięki wsparciu bezinteresownej przyjaźni, przez modlitwę i łaskę sakramenta- le. Duża część tej grupy jako przykład dyskry-
lną, mogą i powinny przybliżać się one – stopniowo i zdecydowanie – do doskonałości chrześcijańskiej. minacji podaje publiczne wypowiedzi księży i
hierarchów Kościoła podczas kazań oraz in-
Katechizm Kościoła Katolickiego nych wystąpień publicznych.

6
 okładka
Mówiąc o typowych dla
gejów zawodach, my-
ślimy najczęściej o
fryzjerach, dekoratorach
wnętrz, stewardach i
tancerzach. W tym zes-
tawieniu brakuje jednak
równie „gejowskiego“
zawodu – księdza
O tym się po prostu nie mówi, więc wszelkie
próby publicznej debaty na temat homosek-
sualizmu wśród duchownych uważane są za
złośliwy atak na Kościół. Pamiętam doskona-
le histeryczne reakcje Polaków na film Anto-
nii Bird „Ksiądz“. Minęło 11 lat i nic się w tej
materii nie zmieniło.
Bo jestem księdzem
Według mniej lub bardziej wiarygodnych ba-
dań, 20-60% katolickich duchownych to oso-
by homoseksualne. O tym, że co piąty ksiądz
jest gejem, pisał m.in. niemiecki teolog prof.
Hanspeter Heinz. Jego publikacja „Przełamać
milczenie“ wstrząsnęła w latach 90-tych nie-
mieckim Kościołem. Watykan jej nie skomen-
tował. Oczywiście do tego rodzaju badań na-
leży podchodzić z należytą ostrożnością. Jed-
nak nie liczby są tu decydujące. To, że zawód
księdza jest szczególnie atrakcyjny dla osób
homoseksualnych, jest logiczną konsekwen-
cją wprowadzenia w roku 1139 celibatu.
Jeśli zdrowy mężczyzna decyduje się – przy-
najmniej teoretycznie – na wstrzemięźliwość
seksualną i jeśli świadomie godzi się z fak-
tem, że nigdy nie będzie mógł założyć rodzi-
ny, to może to mieć tylko dwie przyczyny.
Pierwszą z nich – a według Kościoła jedyną
dopuszczalną – jest powołanie. Drugą, rów-
nie prawdopodobną, jest to, że dla niektó-
rych celibat nie stanowi żadnego wyrzecze-
nia. Do tej grupy należą wszyscy mężczyźni,
którzy niezależnie od wykonywanego zawo-
du nie odczuwają potrzeby założenia rodziny
Jak u Pana Boga
za piecem
lub nie są do tego zdolni. Dla homoseksual-
nego mężczyzny celibat jest bardzo niewiel-
kim wyrzeczeniem. W kulturach szczególnie
homofobicznych, a więc m.in. w Polsce, re-
zygnacja ze związku małżeńskiego jest ge-
jom nawet bardzo na rękę. Celibat daje im
na wszystkie trudne pytania, takie jak: „kiedy
się ożenisz“, „kiedy będziesz miał potom-
stwo“, „dlaczego nie interesujesz się dziew-
czynami“, bardzo prostą odpowiedź: „bo
jestem księdzem“.
A co z kontaktami seksualnymi? Tutaj zasady
patriarchalnego Kościoła katolickiego są tak-
że raczej pomocą niż przeszkodą. Seminaria
dla duchownych i klasztory są idealnym
miejscem do nawiązywania pierwszych męs-
ko-męskich kontaktów seksualnych. Au-
striacki kościół po dziś dzień nie może się ot-
rząsnąć po skandalu wywołanym przez kle-
ryków z seminarium w St. Poelten. Policja
zabezpieczyła fotografie oraz materiał filmo-
wy, z którego jasno wynikało, że w seminar-
ium tolerowane były wszelakiego rodzaju
praktyki seksualne. Austriacka prasa opubli-
kowała tylko najmniej szokujące materiały,
m.in. zdjęcia regenta, który patrząc lubieżnie
w obiektyw, trzymał swoją rękę w kroczu
jednego z uczniów. Skandali nie brak także
w Polsce. W prasie pojawiało się wiele naz-
wisk osób duchownych, które najwidoczniej
preferują własną płeć.
Masz trzy lata,
aby z tym skończyć
Reakcja Kościoła na homoseksualizm wśród
duchownych jest cyniczna. Najlepiej doku-
mentuje to sprawa abpa Paetza. Po ujawnie-
niu nadużyć prominentnego duchownego
Kościół wysłał biskupa na „zasłużoną“ emery-
turę. Cztery lata później abp Juliusz Paetz jest
honorowym gościem podczas obchodów ro-
cznicy czerwca 1956 w Poznaniu. Czyżby za-
pomniano, że duchowny był podejrzany o
molestowanie młodych kleryków?
Kościół pozostaje niewzruszony. Jedyną re-
akcją Watykanu na coraz głośniejsze skan-
dale seksualne z udziałem księży było opu-
blikowanie dokumentu o wdzięcznym tytule
„Instrukcja dotycząca kryteriów rozpoznania
Tekst: Radek Oliwa
powołania w odniesieniu do osób o skłon-
nościach homoseksualnych w perspektywie
ich przyjęcia do seminarium i dopuszczenia
do święceń“.
Kongregacja Wychowania Katolickiego
stwierdza w nim, że „sytuacja osób homo-
seksualnych dopuszczonych do stanu du-
chownego uniemożliwia utrzymywanie po-
prawnych relacji z mężczyznami i kobietami“
i w razie poważnych wątpliwości co do „doj-
rzałości emocjonalnej“ kandydata zaleca nie-
dopuszczenie do święceń kapłańskich. Aby
jeszcze bardziej rozmiękczyć nowe wytyczne,
kandydat na kapłana ma trzy lata, aby upo-
rać się ze swoim homoseksualizmem (czytaj:
lepiej go ukryć).
Sytuacja na pozór kuriozalna, ale dla Kościo-
ła najwygodniejsza. Z jednej strony Stolica
Apostolska musi reagować na skandale z
udziałem swoich podopiecznych. Czyni to na
przykład poprzez ogłaszanie wytycznych,
których nie sposób zrealizować. Z drugiej
strony Kościół boryka się z ogromnymi prob-
lemami personalnymi i bez homoseksual-
nych duchownych skazany byłby na niebyt.
Jedynym wyjściem z sytuacji byłoby zniesie-
nie celibatu. To jednak mogłoby się okazać
nawet dla tak zamożnej instytucji, jaką jest
Kościół katolicki, zbyt kosztowne. Łatwiej jest
przymykać oczy na „ludzkie słabości“, niż ut-
rzymywać rzeszę księży wraz z ich żonami i
potomstwem. Póki co, Watykan może liczyć
na skanseny obyczajowe, które tak jak Pol-
ska masowo produkują księży – także homo-
seksualnych.
7
 Dziewczyny, wyjdźcie z

zoom
szafy… jako i ja wychodzę
Rozmawiał: Mariusz Kurc Foto: Oiko Petersen
Charakteryzacja: Karolina Kaźmierczak

Chcę przybliżyć les-

bijki tym, którzy o
nich nic nie wie-
dzą, a posługują
się jedynie stereo-
typami, i chcę przy-
bliżyć lesbijki sa-
mym lesbijkom
Anna Laszuk
dziennikarka radia TOK FM,
autorka książki „Dziewczyny,
wyjdźcie z szafy“

O czym będzie twoja książka

„Dziewczyny, wyjdźcie z szafy“,
która ukaże się jesienią?
Przedstawiam w niej lesbijki z róż-
nych środowisk, z dużych i małych
miast, ze wsi, w różnym wieku –
od 20 do prawie 70 lat. Są byłe za-
konnice, są mamy, byłe mężatki,
singielki, „sparowane“ itd. Więk-
szość dziewczyn występuje niestety
pod pseudonimami.

No to co to za wyjście z szafy?
Nie powiedziałyby mi nic, gdyby mia-
ły wystąpić pod własnymi imionami i
nazwiskami. Na to zdecydowały się
tylko dwie. Ja sama, gdy wpadłam na
pomysł książki sześć lat temu, miałam
myśl, żeby wydać ją pod pseudoni-
mem. Ale jak odpowiadałabym wte-
dy na pytania typu: „Dlaczego zainte-
resowała się pani problemem lesbijek
w Polsce“? Książka spełniła więc dla
mnie rolę mobilizującą, jeśli chodzi o
zmierzenie się z kwestią publicznego
coming outu. Napisałam ją z różnych
powodów. Ponieważ interesuje mnie kwestia przybliżyć lesbijki tym, którzy o nich nic nie wie- łam się osobą publiczną. Niejednokrotnie mu-
równości ludzi bez względu na orientację sek- dzą, a posługują się jedynie stereotypami, i siałam zmierzyć się z tematem „homoseksua-
sualną, równoprawność społeczna orientacji, chcę przybliżyć lesbijki samym lesbijkom. No i lizm“ na antenie. I oczywiście zetknęłam się
interesuje mnie feminizm i istnienie kobiet (w dlatego, że podobnie jak moje bohaterki jes- bezpośrednio z przejawami wstrętnej homofo-
tym – lesbijek) w polskim życiu publicznym, in- tem lesbijką, więc temat dotyczy także mnie. bii (wśród niektórych słuchaczy), z którą wcześ-
teresuje mnie niewidoczność lesbijek. Chcę Poza tym, gdy zaczęłam pracować w radiu, sta- niej nie miałam do czynienia.

8
Na przykład?
Niedawno zdarzył się atak personalny, o
którym dowiedziałam się od kolegi z nasze-
go radia. W audycji Woobie Doobie, poś-
więconej viagrze (wydawałoby się, z lesbij-
kami niemającej nic wspólnego), słuchaczka
wyraziła pogląd na mój temat: „A Laszuk
jest cipoletką i powinna się zająć swoim ku-
tasem!“. Osłupiałam. Nie rozumiem, skąd w
ludziach tyle agresji. Innym razem wzięłam
udział w panelu dyskusyjnym jako repre-
zentantka Porozumienia Lesbijek. W pew-
nym momencie wstał jeden pan i oświad-
czył, że przyszedł tu właściwie po to, żeby
mnie zobaczyć, i jest bardzo rozczarowany
moją deklaracją. Chodziło mu prawdo-
podobnie o Porozumienie Lesbijek. Udałam,
że zrozumiałam go inaczej, czyli że tak go
rozczarował mój wygląd. Zażartowałam, że
„przecież moje zdjęcia są w internecie“, ale
tak naprawdę wiedziałam, w czym rzecz.
Nie boisz się, że zostaniesz
teraz „etatową“ lesbijką?
Trochę się obawiam, bo się wcale do tego
nie palę, wolałabym mieć święty spokój.
Czy akurat to, że jestem lesbijką, jest we
mnie najbardziej interesujące? Nie sądzę,
ale wybór jest taki: albo udawać Greka, al-
bo zostać tą lesbijką na etacie, przynajm-
niej przez jakiś czas. Możemy sobie dysku-
tować w stylu akademickim o tożsamości i
o tym, na ile takie deklarowanie się jest z
nią zgodne i czy jej nie ogranicza. Ale po
prostu musimy przejść drogę od Stonewall
(kilkudniowe starcia policji z bywalcami
gejowskiego klubu Stonewall w Green-
wich Village w Nowym Jorku w czerwcu
1969 r., które uważa się za symboliczny
początek emancypacji gejów i lesbijek –
przyp. MK) do teorii queer. Unikanie za
wszelką cenę konfrontacji, która czasami
jest zwyczajnie potrzebna (choćby po to,
żeby stanąć mocno po swojej stronie),
przypomina unikanie dorastania.
Gdy na początku marca ujawnił się mój re-
dakcyjny kolega Kuba Janiszewski (wywiad
z Kubą Janiszewskim ukazał się w majowo-
czerwcowym numerze „Repliki“ – przyp.
MK), myślałam o coming oucie dość inten-
sywnie. Także ze względu na moją książkę.
I poczułam, że jestem gotowa do publiczne-
go powiedzenia: jestem lesbijką. Moja ma-
ma powiedziałaby pewnie, że nie ma się
czym chwalić. Na co ja odpowiedziałabym: i
nie ma się czego wstydzić. Z Marzeną
Chińcz, która wydaje moją książkę, wymyś-
liłyśmy z kolei hasło: „Błogosławieni ujaw-
nieni, albowiem nie szantażowani będą!“.
Niektórzy uważają, że orientacja
seksualna to prywatna sprawa.
Ten pogląd – niestety dość rozpowszech-
niony – zrobił prawdziwą karierę wśród
naszej prawicy, która lubi sprowadzać
kwestię orientacji seksualnej do prymityw-
nych sformułowań, zaganiać ją do sypialni.
Tymczasem nie o seks tu chodzi, ale o setki
sytuacji z pogranicza życia prywatnego i
publicznego (tej granicy tak naprawdę
określić się nie da), w których pośrednio o
orientację jesteśmy pytani. I w których z
góry zakłada się orientację heteroseksual-
ną. Czy możemy wyobrazić sobie współ-
czesną kampanię wyborczą ważnego poli-
tyka bez używania w niej jego życia pry-
watnego? W spotach wyborczych Donalda
Tuska była obecna jego żona i dzieci, a z
billboardów Lecha Kaczyńskiego spogląda-
ła na nas nawet jego wnuczka i zięć! A ar-
tyści, których życie prywatne jest stale
obecne na łamach różnych czasopism? Mo-
żemy przeczytać więc o kolejnych dziew-
czynach Brada Pitta, ale czy równie nor-
malną informacją byłaby ta, że np. Jodie
Foster ma nową dziewczynę? To na użytek
dyskryminacji próbuje się sztucznie ustalić
twardą granicę pomiędzy tym, co prywatne
a tym, co publiczne. Osób heteroseksual-
nych jakoś ta granica nie obowiązuje.
9
 Kiedy dokonałaś coming outu
po raz pierwszy?
Gdy miałam jakieś 17 lat, przemknęła mi
jak błyskawica myśl: „O! Jestem lesbijką!“.
Pewnie powiem coś dziwnego, ale wydało
mi się to… bardzo zabawne. Ucieszyło
mnie to odkrycie, ale niespecjalnie się
wtedy na nim skupiałam. Nie zdawałam
sobie sprawy, że właśnie odkryłam coś
bardzo ważnego na swój temat. Pierwszy
sygnał, że bycie lesbijką nie zawsze jest
tylko „zabawne“, otrzymałam na waka-
cyjnym obozie. Miałam 19 lat, zakochałam
się i – inaczej niż do tej pory – pos-
tanowiłam wyznać moje uczucie. Dziew-
Unikanie za wszelką cenę
konfrontacji, która czasami jest
zwyczajnie potrzebna (choćby
po to, żeby stanąć mocno po
swojej stronie), przypomina
unikanie dorastania.
czyna była przerażona. Momentalnie
skończyło się chodzenie za rączkę, przy-
tulanie. Czar prysł. Zmroziło mnie to, nie
bardzo rozumiałam, co takiego przeraża-
jącego czy złego ma być w miłości dwóch
kobiet. Natomiast jeśli chodzi o paczkę
moich przyjaciół, to załatwiliśmy coming
out podczas jednej sylwestrowej zabawy.
Był wśród nas jeden otwarty gej, który
ośmielił resztę. Nagle okazało się, że spo-
ra część moich przyjaciół to geje i lesbijki.
Czy był to dla ciebie przełom
w rozumieniu siebie jako lesbijki?
To było bardzo wyzwalające doświad-
czenie, ale nie pod tym względem, o któ-
ry pytasz. Gdy zetknęłam się z feminiz-
mem, to był prawdziwy przełom. Zdałam
sobie sprawę, że zostałam bardzo patria-
rchalnie wychowana. Dziewczynka jest
zobowiązana być delikatna, nie wyrywać
się przed szereg, nie kłócić się, nie być
agresywna itp. Wyjście za mąż i urodze-
nie dzieci wydawało mi się kiedyś oczy-
wistą przyszłością, normalnym porząd-
kiem rzeczy. Najpierw zaczęłam się więc
buntować jako kobieta wobec tych
„oczywistości“.
A co z byciem lesbijką?
Dla mnie to były emocje, erotyka, uczucia.
Pamiętam, że kiedy w ankiecie Joanny Mi-
zielińskiej, którą opublikowała później „Fur-
ia Pierwsza“, pojawiło się pytanie „Czy les-
bianizm jest dla Ciebie wyborem politycz-
nym?“, zupełnie nie wiedziałam, o co cho-
dzi. Zresztą podobnie jak większość moich
koleżanek lesbijek, które tę ankietę wypeł-
10
niały. Powoli weszłam jednak w środowis- Dlaczego lesbijki są mniej
ko lesbijek – feministek. Poznałam Olgę widoczne od gejów?
Stefaniuk, która założyła Ogólnopolskie Les- Jak zapraszam do radia geja i lesbijkę, to mam
bijskie Archiwum. Stopniowo otwierały mi wrażenie, że słuchacze i tak zapamiętają tylko
się oczy na feminizm i to, co ma do powie- geja. Gej bardziej zaburza ludziom „nor-
dzenia o lesbijkach. Uświadomiłam sobie, malny“ obraz świata, bo nie zgadza się być
w jaki sposób patriarchat, a więc system, Tarzanem. Ostatnio politycy przebrali geja za
kultura, tradycja tresuje mnie jako kobietę i demona. Nam, lesbijkom, dostaje się za coś
jako lesbijkę. Zobaczyłam to w dziesiątkach innego: złościmy tym, że nie reagujemy na
stereotypów, które miałam też sama, które męskie pożądanie i żądanie (bycia „na swoim
większość z nas ma. miejscu“). Nie podporządkowujemy się w
inny sposób. W mojej książce są wyłącznie
Czy więc lesbijki mają stereotypy lesbijki i o to właśnie chodziło. Ale chciałabym
na swój własny temat?
Pewnie! Coś takiego jak zwykła torba Gdy miałam jakieś 17 lat, przem-
urasta czasem do rangi symbolu. Jedna z knęła mi jak błyskawica myśl:
moich koleżanek zobaczyła mnie kiedyś „O! Jestem lesbijką!“. Pewnie po-
ze zwykłą – tak mi się wydawało – torbą.
wiem coś dziwnego, ale wydało
„Ale masz torebusię!“ – wykrzyknęła.
Według niej „torebusia“ to chyba był at- mi się to… bardzo zabawne.
rybut szarej kobietki czy laluni, a przecież
MY nimi nie jesteśmy! Inna dziewczyna podkreślić, że nasilona homofobia, z którą
podobnie skomentowała torebkę mojej teraz mamy do czynienia, to głównie homofo-
znajomej, też lesbijki: „Ależ Ty masz het- bia polityków, którzy nakręcają społeczeńst-
eroseksualną torebkę!“, na co tamta wo, a nie odwrotnie. W rodzinach, wśród
błyskotliwie zareagowała: „Nie wiedzia- znajomych, w miejscach pracy obserwuję
łam, że torebka ma orientację“. Jakie są zmiany na lepsze. Do niedawna mieliśmy
wobec tego lesbijskie torebki? Nie wiem. tylko do czynienia z radykalnym „nie“ dla
praw gejów i lesbijek. Dziś coraz częściej
W legendarnej knajpie „Rudawka“ na pojawia się również gromkie radykalne „tak“.
Żoliborzu zauważyłam kiedyś, że akcep-
towane były głównie dwa typy dziew- Dziękuję ci bardzo za rozmowę.
czyn: albo przerysowane „stuprocento- Mam prośbę: dopisz jeszcze, że zapraszam
we“ ślicznotki a la Marylin Monroe, albo lesbijki do mnie do studia. Wielka szkoda,
dziewczyny z krótkimi włosami i w bo- że niewiele jest tych, które zabierają głos
jówkach. Gdy wchodziła jakaś zwykła publicznie. Kiedy tylko mogę, chętnie odda-
kurka, o niewyraźnym image, nie miała ję im mikrofon, by mogły mówić o naszych
żadnych szans. sprawach. I być widoczne.
Nikt Cię nie rozumie? Sprawdź nas!
Wsparcie psychologiczne w KPH
Czy kiedykolwiek czułeś lub czułaś, że chcesz z kimś porozmawiać, ale nie bardzo wie-
działeś/wiedziałaś z kim?
A może pojawiały Ci się w głowie pytania, których nikomu nie zadawałeś/zadawałaś,
bo myślałeś/ myślałaś, że nikt nie potraktuje Cię poważnie?
Albo że i tak nikt nie będzie umiał na nie odpowiedzieć?
Spróbuj zadać je nam. Nie gwarantujemy, że znajdziemy odpowiedź, ale obiecujemy, że będziemy
jej szukać razem z Tobą.
Psycholodzy pracujący w Kampanii Przeciw Homofobii są do Twojej dyspozycji. Jeśli chcesz podzielić
się czymś wspaniałym, co właśnie Ci się przydarzyło albo czujesz, że wszystko idzie nie tak i masz
ochotę ponarzekać albo po prostu pragniesz pogadać – czekamy na Ciebie. Postaramy się wysłuchać
Ciebie i pomóc.
Napisz: psycholog@kampania.org.pl lub zadzwoń (22) 423 64 38 i umów się na konsultację. Kon-
sultacje odbywają się w siedzibie KPH w Warszawie, Żelazna 68 – nie wyznaczamy konkretnych dni
i godzin, ale postaramy się dopasować do Twojego czasu.
Konsultacje są bezpłatne. Jeśli nie jesteś z Warszawy i trudno Ci do nas dotrzeć, możesz również
umówić się z nami na rozmowę przez skype'a. Możesz czuć się bezpiecznie – wszystko, co powiesz
lub napiszesz, zostaje tylko między Tobą a psychologiem!
 poradnia
Przemoc fizyczna, której
podstawą jest orienta-
cja seksualna ofiar, jest
jednym z najczęstszych
przypadków dyskrymi-
nacji spotykającej
gejów, lesbijki oraz
osoby transseksualne
Wiele osób homoseksualnych doświadcza
nie tylko nieprzychylnych i złośliwych uwag
z powodu swojej orientacji, ale także staje
się ofiarami fizycznej napaści, czy też wręcz
pobicia. Każdy taki przypadek należy niez-
włocznie zgłosić policji lub prokuraturze,
czyli organom, których obowiązkiem jest
doprowadzenie do wykrycia i ukarania
sprawcy takiego czynu. Aby zrobić to w sku-
teczny sposób, najpierw same ofiary powin-
ny dysponować odpowiednią, chociażby
podstawową, wiedzą, jak i komu zgłosić
przestępstwo. Dobrze też wiedzieć, jakie
prawa w postępowaniu prowadzonym
przez policję, czy też prokuraturę przysługu-
ją zgłaszającemu/zgłaszającej.
Jeśli doznałeś/doznałaś
przemocy
Jeśli doznałeś/doznałaś przemocy na tle
swojej orientacji seksualnej, powinie-
neś/powinnaś zgłosić to w najbliższym ko-
misariacie policji. Jeżeli funkcjonariusze nie
zechcą przyjąć twojego zawiadomienia o
przestępstwie, zażądaj na piśmie uzasad-
nienia tej decyzji. Czasami zdarza się, że
policja i prokuratura niezbyt chętnie
wszczynają postępowanie przygotowaw-
cze, starając się zniechęcić ofiary przes-
tępstw do złożenia formalnej skargi i wy-
magając dokładnie udokumentowanej his-
torii przestępstwa (obdukcje, świadkowie).
Ma to miejsce nawet wówczas, kiedy fun-
kcjonariusze prawa sami byli świadkami
przestępstwa. Takie postępowanie funkcjo-
nariuszy jest zupełnie bezprawne. Warto
podkreślić, iż istnieje także możliwość zło-
Przemoc –
jak reagować?
Tekst: Krzysztof Śmiszek
ciągu sześciu tygodni od dnia przyjęcia za-
wiadomienia o przestępstwie. Przysługuje ci
również zażalenie na postanowienie o od-
mowie wszczęcia postępowania lub jego
umorzeniu. Masz także prawo przejrzenia
akt prowadzonej sprawy, o czym powinie-
neś/naś zostać pouczony/na.
Nie musisz milczeć,
kiedy jesteś ofiarą przemocy
foto: Oiko
Nie musisz milczeć, kiedy jesteś ofiarą
przemocy z powodu swojej orientacji sek-
sualnej. Prawo, tak jak każdemu innemu
żenia skargi do przełożonego funkcjonariu- obywatelowi/obywatelce, daje ci skutecz-
sza, który nie chciał przyjąć twojego zawia- ne możliwości do dochodzenia swoich
domienia o przestępstwie. Pobicie możesz praw. Musisz tylko odważyć się je wyko-
także zgłosić bezpośrednio do prokuratury rzystywać!
– z pominięciem policji – choć za-
zwyczaj prokuratura i tak zleca zba-
danie sprawy policji.
Pamiętaj!
Pamiętaj, że to prokurator zawsze
prowadzi postępowanie przygoto-
wawcze (czyli śledztwo), a policja
jest nadzorowana przez prokuratora
przy prowadzeniu swojego docho-
dzenia. Pamiętaj także, że policjanci
przyjmujący zawiadomienie nie ma-
ją prawa komentować, a tym bar-
dziej szydzić z twojej orientacji sek-
sualnej. Jeżeli będą to robić – masz
prawo złożyć skargę na ich postępo-
wanie do ich przełożonych (najczęś-
ciej będzie to szef komisariatu, w
którym pracują).
Masz prawo do zażalenia
Niezwłocznie po otrzymaniu zawia-
domienia o przestępstwie policja lub
prokuratura zobowiązane są wydać
postanowienie o odmowie postępo-
wania lub o jego wszczęciu i o wy-
daniu takiego postanowienia cię po-
wiadomić. Jako ofiara przestępstwa
masz także możliwość złożenia zaża-
lenia w przypadku, gdyby zobowią-
zany do tego prawem prokurator,
nie wydał tego postanowienia w
11
 Homo economicus
Tekstł: Mariusz Kurc
Proces emancypacji ge-
jów i lesbijek zaowoco-
wał na Zachodzie m.in.
rozwojem specyficznego
segmentu rynku, który
dostrzega ich potrzeby,
stara się na nie od-
powiadać i na nich, mó-
wiąc krótko, zarabiać
W rozwiniętych krajach już jakiś czas temu od-
kryto, że osoby homoseksualne to nie odmień-
cy wyłaniający się z niebytu raz na rok przy
okazji parad równości, ale zwykli ludzie, którzy
gdzieś pracują albo są bezrobotni i pracy
szukają, to pracodawcy lub pracobiorcy, ludzie
mniej lub bardziej zamożni, ludzie młodsi lub
starsi. Mężczyźni... oraz kobiety, o czym dość
często się – szczególnie u nas – zapomina.
Słowem: uczestnicy życia społeczno-gospo-
darczego, stanowiący część społeczeństwa,
która ma czasem troszkę inne potrzeby niż he-
teroseksualna większość, choć tak samo jak
heteroseksualiści pragnie być dostrzegana i
szanowana. I „zagospodarowana“ przez rynek.
Towarzystwo Ekonomiczne
na rzecz Gejów i Lesbijek
Proces emancypacji gejów i lesbijek zaowo-
cował na Zachodzie m.in. rozwojem specy-
ficznego segmentu rynku, który dostrzega
ich potrzeby, stara się na nie odpowiadać i
na nich, mówiąc krótko – zarabiać. Segment
ten wciąż się rozrasta i obejmuje coraz to no-
we branże. Michał Hucał śledzi dynamiczny
rozwój rynków LGBT (lesbijek, gejów, bi- i
transseksualistów) na Zachodzie. Od razu na
wstępie zaznacza, że to nie tylko rynek dóbr
luksusowych. – Nie chodzi tylko o to, by za-
możny gej mógł kupić sobie markowy samo-
chód, którego kampania reklamowa jest
przeznaczona specjalnie dla niego – tłuma-
czy. – Chodzi również o to, by gej – bogaty
lub nie – mógł pracować w niehomofobicz-
nym środowisku. By nie musiał ukrywać
swej orientacji przed współpracownikami,
przełożonymi czy podwładnymi. By w ban-
12
Foto: Oiko Petersen
ku, na poczcie czy w sklepie z ciuchami nie
musiał udawać, że towarzyszący mu facet to
jego kuzyn czy kolega. A doradca/-czyni ban-
kowy/-a, pani czy pan w okienku na poczcie
czy ekspedient/-ka nie mają prawa mieć ne-
gatywnego nastawienia do homoseksualis-
tów. A przynajmniej – nie mają prawa tego
nastawienia pokazywać. Niedawno rumuń-
skie linie lotnicze ogłosiły walentynkową
promocję. Gdy zgłosiły się gejowskie pary,
okazało się, że promocja dotyczy tylko par
różnej płci. Geje nie dali za wygraną – poz-
wali linie do sądu. I sprawę wygrali.
Mniej lub bardziej otwarci geje i
lesbijki to kilkaset tysięcy osób,
których potrzeby ekonomiczne są
przez rynek ignorowane.
W Polsce rynek LGBT praktycznie nie istnieje.
Trudno nawet mówić o jego potencjalnych
rozmiarach. Na Zachodzie obejmuje na razie
przede wszystkim branżę motoryzacyjną, tu-
rystyczną, bankową, ubezpieczeniową, nie-
ruchomości, spirytusową, ale wciąż docho-
dzą nowe. – Niemieckie analizy wykazały, że
ok. 50% niemieckich homoseksualistów uk-
rywa swą orientację i przed całym światem
udaje heteroseksualistów – opowiada Mi-
chał. – Niemiecki rynek LGBT stanowi więc
ta druga połowa. To wciąż ok. 6 mln ludzi –
masa! W Polsce kryptohomoseksualistów
jest pewnie więcej niż 50% wszystkich osób
homoseksualnych. Jak by jednak nie liczyć,
mniej lub bardziej otwarci geje i lesbijki to
kilkaset tysięcy osób, których potrzeby eko-
nomiczne są przez rynek ignorowane.
Temu wykluczeniu Michał postanowił rzucić rę-
kawicę. Najpierw założył stronę www.gejblade.pl,
na której można znaleźć wiele informacji
dotyczących rynków LGBT. Poprzez stronę
nawiązał kontakty z podobnymi pasjonata-
mi z różnych polskich miast. I w maju br.
założył Towarzystwo Ekonomiczne na rzecz
Gejów i Lesbijek, którego został prezesem.
– Na początku chcieliśmy stworzyć orga-
nizację pracowniczą gejów i lesbijek – ban-
kowców, ale okazało się to przedwczesne –
mówi. – Takie pracownicze organizacje to
kwestia przyszłości, a my jesteśmy na po-
czątku drogi. Musimy zacząć od ogólnej or-
ganizacji, na branżową specjalizację przyj-
dzie czas później.
orgi
Czego chce TEGL
Celem TEGL jest „zwalczanie stereotypów i
dyskryminacji mniejszości seksualnych,
szczególnie w związku ze świadczeniem
pracy, edukacja ekonomiczna w zakresie
segmentu LGBT, wspieranie przedsiębior-
czości wśród osób homoseksualnych oraz
pomoc gejom i lesbijkom w konkretnych
problemach związanych ze środowiskiem
pracy“. Towarzystwo współpracuje z organi-
zacjami pracowniczymi gejów i lesbijek w
innych krajach UE (przede wszystkim z Nie-
miec i Austrii).
Na jesień TEGL planuje realizację trzech po-
ważnych projektów. Pierwszy z nich to bada-
nie „rozpoznawcze“ potencjału rynku LGBT
w Polsce. – Chcielibyśmy przeprowadzić
dwa tysiące ankiet wśród gejów i lesbijek,
poznać potrzeby tych ludzi i ich środowiska
pracy. Przypuszczam, że na przykład obalimy
wzięty z Zachodu mit geja jako bogacza –
mówi Michał Pawlik, zastępca Prezesa TEGL.
– To spore przedsięwzięcie, liczymy na od-
zew wielu gejów i lesbijek. Ankieta będzie
dostępna m.in. w internecie. Gdy opracuje-
my wyniki, chcemy je nagłośnić na konferen-
cji prasowej. Myślimy też nad stworzeniem
rankingu banków działających w Polsce pod
względem ich „przyjazności“ dla klienta ho-
moseksualnego. Nieformalnie już od dawna
wymieniamy się informacjami na temat po-
dejścia do otwartych gejów i lesbijek w po-
szczególnych bankach. Naszym celem jest
pokazanie podmiotom gospodarczym działa-
jącym na polskim rynku, że warto w Polsce
dostrzec klienta homoseksualnego. Jeśli to
nam się uda, duże firmy zaczną inwestować,
rynek zacznie się napędzać.
Jednym z efektów tego procesu może być
powiększanie się klienteli, a więc przecho-
dzenie ukrywających się homoseksualistów
na „jasną stronę mocy“. Pawlik dodaje: –
Właśnie z tym związany jest zresztą nasz
drugi projekt – „Jawni w pracy!“, który ma
promować wiedzę o prawach osób homo-
seksualnych w miejscu pracy oraz informo-
wać o organizacjach takich pracowników,
które są już powszechne w dużych korpora-
cjach w Unii Europejskiej i w USA.
Strona internetowa TEGL: www.gejblade.pl/tegl

Michał Hucał – prezes Towarzystwa Ekonomicznego na rzecz Gejów i Lesbijek
Jawni w pracy
Michał Hucał pracuje w jednym z wielkich ban-
ków. Jest i przełożonym, i podwładnym. Zdjęcie
jego chłopaka stoi na jego biurku. Michał Pawlik
zdjęcia chłopaka sobie nie postawił, bo właśnie
został singlem, ale jest w pracy otwartym gejem.
Niestety, obaj są raczej wyjątkami od reguły,
zgodnie z którą homoseksualista jest w pracy al-
bo „seksualnie neutralny“, albo udaje heterosek-
sualistę. – Pracownik, który lwią część swej ener-
gii życiowej poświęca w pracy na ukrywanie
swej orientacji, jest bardziej zestresowany, czuje
się gorszy od innych i gorzej pracuje. Łatwiej nim
manipulować, łatwiej go wykorzystywać, o
szantażu nie wspominając. Ujawnianie się w
pracy pozwoliłoby wielu gejom i lesbijkom na
wielki oddech ulgi, a tym, którzy spotkaliby się z
dyskryminacją, chcielibyśmy zapewnić pomoc.
Dyskryminacja w miejscu pracy jest zakazana
przez nasz Kodeks pracy. Poza tym, gdybym szu-
kał pracy i miał do wyboru dwie podobne oferty
z dwóch firm, z których jedna prowadzi politykę
zwalczania homofobii w miejscu pracy, a druga
– nie wiadomo, wybrałbym tę pierwszą. Ba! Być
może nawet przyjąłbym ofertę z mniejszym wy-
nagrodzeniem, ale za to w firmie promującej po-
stawy niedyskryminacyjne – mówi Pawlik. Pro-
blem w Polsce polega na tym, że firmy wciąż nie
dostrzegają tej kwestii. Projekt „Jawni w pracy!“
ma na celu również uświadomienie pracodaw-
com, że część ich pracowników to geje i lesbijki.
Na przykład w zachodnich oddziałach Hewlett
Packard są specjalne komórki wsparcia dla pra-
cowników homoseksualnych. TEGL chciałoby
stworzyć sieć kontaktów i bank informacji o tym,
jak poszczególne firmy traktują swych wyauto-
wanych homoseksualnych pracowników.
Towarzystwo przeprowadziło już wstępne
badania „Geje i lesbijki w środowisku pracy“.
Wynika z nich m.in., że część środowiska
LGBT zbyt negatywnie postrzegała swoje
miejsce pracy i w wielu przypadkach była
zaskoczona, że ich koledzy i koleżanki tak
normalnie podeszli do kwestii ich homosek-
sualnej orientacji. Zresztą wielu gejów i les-
bijek ukrywa się, pomimo że uznaje panują-
cą w pracy atmosferę za przyjazną, a współ-
pracowników – za otwartych.
Wspierajmy się wzajemnie
Trzeci projekt TEGL to promocja przedsiębior-
czości wśród samych gejów i lesbijek. – Szcze-
gólnie chodzi o rozwój małych i średnich firm
prowadzonych przez gejów i lesbijki i dla
gejów i lesbijek. – Niedawno powstała firma
Lesbud, założona przez lesbijki wykonujące
remonty domowe. Niedługo będę urządzał
sobie mieszkanie i na pewno zgłoszę się do
Lesbudu. To świetny pomysł. Zamiast zatrud-
niać kilku panów, którzy padliby trupem,
gdyby dowiedzieli się, że mają remontować
mieszkanie „dwóm pedałom“, z przyjemnością
do remontu zaangażuję dziewczyny – mówi
Hucał. Na podobnej zasadzie: lepiej spędzić
noc w hotelu prowadzonym przez otwartego
geja, w którym obsługa przyzwyczajona jest
do wizyt par jednopłciowych, niż w hotelu, w
którym recepcjonista/recepcjonistka daje
dwóm chłopakom (lub dwóm dziewczynom)
podwójny pokój, zapewniając z góry, że „łóż-
eczka są osobno“, bo nie przychodzi mu/jej do
Pracownik, który lwią część swej
energii życiowej poświęca w pracy
na ukrywanie swej orientacji, jest
bardziej zestresowany, czuje się
gorszy od innych i gorzej pracuje.
głowy, że ci ludzie są parą i być może woleli-
by jedno duże. Jestem przekonany, że jest w
naszym kraju wielu gejów i lesbijek myślących
o rozkręceniu interesu dla „branżowej“ kliente-
li. Chcielibyśmy tym osobom pomóc.
TEGL stara się również interweniować w
sprawach bieżących – w związku z donie-
sieniami prasowymi na temat naruszenia
przez b. prezydenta miasta Wrocławia zaka-
zu dyskryminacji ze względu na orientację
seksualną organizacja wystąpiła o informa-
cje na temat przestrzegania przez Urząd
Miasta wymogów prawnych oraz best prac-
tices, rekomendowanych przez Komisję Eu-
ropejską. Zareagowano również w kwestii
zrezygnowania z emisji programu „Gay Ar-
my“ przez Polsat. – Nie jesteśmy na tyle nai-
wni, by sądzić, że możemy doraźnie coś ty-
mi listami zmienić. Ale przynajmniej sprawi-
my, że nasz głos będzie słyszalny.
13
 KPH ma już 5 lat!
Teksty: Tomek Szypuła
Kiedy w 2000 roku za-
czynaliśmy działalność,
mieliśmy nadzieję, że po
11 latach od demokra-
tycznych przemian
wreszcie nadejdzie lep-
szy czas na dyskusję o
prawach gejów i lesbijek
Sytuacja w Polsce zdawała się temu sprzyjać.
W 2000 i 2001 roku temat osób homoseksu-
alnych na dobre zagościlił w mediach głów-
nego nurtu. W parlamencie największym
ugrupowaniem był Sojusz Lewicy Demokra-
tycznej, który miał w programie walkę o pra-
wa gejów i lesbijek, a perspektywa wejścia
do Unii Europejskiej była już całkiem realna.
Dobre złego początki
11 września 2001 – tak, właśnie 11/9 –
podpisaliśmy deklarację utworzenia Kam-
panii Przeciw Homofobii. KPH nie była
pierwszą organizacją gejów i lesbijek w
Polsce, ale jako pierwsza postawiła sobie
za główny cel dialog z heteroseksualną
większością. W całej Polsce jak grzyby po
deszczu zaczęły wyrastać nasze oddziały.
Na spotkania tylko w Krakowie, które odby-
wały się w niedużej sali przy ul. Krakow-
skiej, przychodziło po 50-60 osób. Często
nie dla wszystkich starczało miejsca.
14
Komiks: Oiko & Chris
Nasz początkowy entuzjazm szybko spotkał
się z oporem w większości konserwatywne-
go polskiego społeczeństwa. Pierwszym
kubłem zimnej wody był problemy, na które
natrafiliśmy zimą 2002/2003 podczas akcji
„Niech nas zobaczą“ (o „Niech nas zobaczą“
pisaliśmy w marcowo-kwietniowym nume-
rze „Repliki“). Jesienią 2003 roku, podczas
kolejnej kampanii „Jestem gejem. Jestem
lesbijką“, przyjaciele i działacze KPH na
spotkaniach ze studentami w największych
ośrodkach akademickich opowiadali o pro-
jekcie ustawy o związkach osób tej samej
płci i życiu osób homoseksualnych w Polsce.
Również ta akcja spotkała się z przejawami
niechęci i agresji. W Białymstoku i Gdańsku
głośno krzyczeli i przeszkadzali Wszechpola-
cy, którzy z kolei w Krakowie w obecności
mediów wręczyli prof. Szyszkowskiej miotłę,
żeby odleciała na zawsze z polskiej polityki.
W czerwcu 2004 roku uczestnicy pierwsze-
go krakowskiego Marszu Tolerancji zostali
brutalnie zaatakowani przez chuliganów i
pseudokibiców. Od tego czasu żadna de-
monstracja na rzecz praw osób homoseksu-
alnych nie przebiegła do końca spokojnie,
choć na pewno fakt, że ostatnia Parada
Równości była legalna i doszło podczas niej
tylko do kilku incydentów, napawa otuchą.
Nie tylko parady
Wbrew pozorom praca w KPH to nie tylko
współorganizowanie i uczestnictwo w para-
dach i marszach, utarczki z reprezentantami
prawej strony sceny politycznej, obecność w
mediach czy „kontrowersyjne“ wystawy i
spotkania otwarte. KPH to również porad-
orgi
nictwo prawne i psychologiczne, warsztaty
dla nauczycieli, szkolenia dla osób bezro-
botnych, konferencje, festiwale filmowe i
wiele innych działań. To setki spotkań, cie-
kawych dyskusji, zabawnych sytuacji i nie-
porozumień. W Trójmieście jedna z członkiń
KPH po kilku miesiącach działalności zrobiła
coming out jako… osoba heteroseksualna.
Kiedy zaczęła pojawiać się na spotkaniach,
wszyscy z góry założyli, że jest lesbijką – w
końcu była nonszalancka, zawsze w dżin-
sach, koszuli, krótkowłosa. Morał z tego ta-
ki, że walkę ze stereotypami należy zacząć
od siebie. Również w Trójmieście przewod-
niczący oddziału próbował zarejestrować
wiec na placu Trzech Krzyży. Problem w
tym, że w Trójmieście jest pomnik Trzech
Krzyży, a nie plac, a ta pomyłka postawiła
pod znakiem zapytania legalność planowa-
nej demonstracji. Z głupiego błędu wynikł
niespodziewany sojusz z stoczniową „Soli-
darnością“, która poparła nasze prawo do
manifestacji swoich poglądów.
I w końcu KPH to ludzie. To możliwość za-
warcia nowych przyjaźni, poznania osób
podobnie myślących, mających takie same
ideały i marzenia, to wspólna zabawa na
imprezach i wyjazdach.
Pięć lat temu zaczynaliśmy w Warszawie ja-
ko grupka zapaleńców, spotykająca się w
biurze Federacji na Rzecz Planowania Rodzi-
ny i Kobiet na Nowolipiu. Dziś jest nas na
pewno więcej. Jednak przed nami nowe
wyzwania. Jednego możemy być pewni –
KPH nie zabraknie pracy przynajmniej na
następne 5 lat działalności.
 wokół
Łotwa: Zamieszki antygejowskie w Rydze
Do zamieszek doszło w hotelu Reval, gdzie
zebrali się łotewscy geje i lesbijki na festiwa-
lu Riga Pride 2006, zorganizowanym za-
miast marszu przez miasto, na który nie ot-
rzymali zgody. Władze motywowały odmo-
wę względami bezpieczeństwa.
22 lipca w sobotę rano tłum kilkuset protes-
tujących przeciwko imprezom gejowsko-
lesbijskim obrzucił pomidorami, jajkami i
ekskrementami osoby, które opuszczały
kościół anglikański w Rydze po mszy w in-
Skandaliczne hasła i transparenty
działaczy PiS
Paweł Zyzak, student historii Uniwersytetu
Jagiellońskiego, opublikował w gazecie „W
prawo zwrot!“ artykuł „Diabeł jest zoofi-
lem“. Tekst jest pseudoteologicznym wy-
wodem, którego główną tezą jest przeko-
nanie, że osoby homoseksualne są wysłan-
nikami diabła. „Diabeł nie mógł wykończyć
Kościoła za pomocą ludzi, chce to zrobić za
pomocą zwierząt“ – pisze Zyzak. „Pedały,
wykorzystując pojedyncze napaści i słowne
wyzwiska, umiejętnie zjednują sobie ludz-
kie współczucie, stylizując się na ofiary re-
presji i „nietolerancji“. Do walki przyłączają
się zafascynowani ruchem lub okazujący
się być zdeklarowanymi pedałami intelek-
tualiści“ – pisze student UJ.
Gazeta, której Zyzak jest redaktorem na-
czelnym, to periodyk Frakcji Młodych PiS
na Podbeskidziu. Szefem tamtejszych
struktur regionalnych jest poseł Stanisław
Pięta, szef PiS w Bielsku-Białej, który ko-
mentuje: „To reakcja na agresywną propa-
gandę homoseksualistów, na sianie przez
nich publicznego zgorszenia, na ich drwiny
z chrześcijańskiej tożsamości narodu“. Nie
uważa, żeby Zyzak kogokolwiek obraził,
nie ma zamiaru wyciągać wobec niego
żadnych konsekwencji. „Czas zdyscyplino-
wać młodych działaczy PiS w Bielsku“ –
mówi natomiast poseł Tadeusz Cymański,
wiceprzewodniczący klubu parlamentarne-
go PiS. – Nie wolno porównywać żadnego
człowieka do zwierzęcia. Nasi działacze się
zagalopowali.
tencji praw dla osób homoseksualnych na
Łotwie. Szef skrajnie prawicowej organiza-
cji ANSS Viktors Biese powiedział, że „ho-
moseksualiści są grzesznikami“, których
„należy powstrzymać teraz“, nie czekając,
aż zaczną się domagać prawa do ślubów i
adoptowania dzieci.
Według relacji zaatakowanych, w pobliżu
kościoła nie było ani jednego policjanta.
Agencja BNS pisze, że policja jednak inter-
weniowała i zatrzymała pięć osób
Natomiast politycy PiS z Kościerzyny za-
wiesili na elewacji biura Prawa i Spra-
wiedliwości transparent, na którym m.in.
czytamy: „Dziś lesby-geje, jutro zoofiliści,
kto pojutrze? Czy tak ma wyglądać wol-
ność i demokracja? To jest SYFILIZAC-
JA!!!“. Autor – Waldemar Bonkowski,
szef partii w powiecie kościerskim i czło-
nek krajowej Rady Politycznej PiS – jest
dumny ze swojego dzieła (choć nawet nie
potrafił poprawnie napisać słowa zoofile):
„Zareagowałem w ten sposób na paradę
gejów“ – mówi. „Homoseksualiści to lu-
dzie chorzy, prywatnie niech sobie robią,
co chcą, ale nie powinni publicznie poka-
zywać swoich skłonności“.
Poseł Cymański w tym przypadku stwier-
dził: „Zgadzam się z kolegami z Kościerzy-
ny, że należy zatrzymać ekspansję homo-
seksualizmu. Nie podoba mi się natomiast
mocny język, bo słowo „syfilizacja“ jest chy-
ba trochę przesadzone. Warto jednak do-
dać, że ten, kto sieje wiatr, zbiera później
burzę. Gdyby nie duża aktywność środo-
wisk gejowskich, to nie byłoby takich trans-
parentów“. Niedawno „syfilizacja“ zniknęła
z budynku, a Bonkowski uważa, że odpo-
wiedzialni są za to geje: „Transparent
ukradli w nocy nieznani sprawcy – mówi. –
Podejrzewam, że stoją za tym jakieś przy-
jezdne środowiska gejowskie, bo w Koście-
rzynie takich nie mamy“. Oczywiście.
Wszystkiemu winna ta „ekspansja homo-
seksualizmu“. (08.08.06)
Dodatek sponsorowany przez Fundację Róży Luksemburg
Teksty:
Agnieszka Szpak
Foto: Kraska
W ubiegłym roku Rada Miejska łotewskiej
stolicy odmówiła zgody na paradę, lecz de-
cyzję tę zmienił sąd i Riga Pride 2005 się
odbyła. (22.07.06)
Pierwsze homośluby
w Czechach
Dwie pary zawarły pierwsze w historii
Czech małżeństwa homoseksualne. Od 1
lipca 2006 roku obowiązuje w tym kraju
prawo pozwalające na związki partnerskie
osób tej samej płci.
Pierwszy ślub odbył się rano w Ostrawie.
„Tak“ powiedzieli sobie panowie o imio-
nach Pepa i Karel. Para żyła ze sobą w
związku od siedmiu lat. Nowożeńcy wy-
jaśniali, że zdecydowali się zalegalizo-
wać swój związek z przyczyn praktycz-
nych. „Mamy trochę wspólnych oszczęd-
ności, jeśli któremuś z nas coś by się sta-
ło, mamy świadomość, że druga osoba
nie zostanie bez środków do życia“ – tłu-
maczyli. W tym samym urzędzie związek
partnerski zawarły także dwie kobiety –
Vendulka i Stepanka.
Uchwalenie prawa o związkach partners-
kich ma w Czechach długą i dramatyczną
historię. Aż pięciokrotnie projekt stosownej
ustawy trafiał pod obrady parlamentu. Pre-
zydent Vaclav Klaus zgłosił weto do ustawy
umożliwiającej legalizację związków osób
tej samej płci, jednak czeski parlament je
odrzucił. Przeprowadzony niedawno wśród
Czechów sondaż pokazał, że większość z
nich jest przychylna zawieraniu małżeństw
przez osoby tej samej płci. Niemal co piąty
Czech zgodziłby się też na to, by pary takie
mogły adoptować dzieci. Nowe prawo nie
pozwala jednak na adopcję dzieci przez pa-
ry jednopłciowe. (01.07.06)
15
 Teksty:
wokół
Ewa Tomaszewicz
Agnieszka Szpak

Nasza Sprawa – ostatnia odsłona

Jacek Tomczak i Przemysław Alexandro-
wicz, parlamentarzyści PiS, publicznie
przeprosili za wypowiedź z listopada 2004,
w której porównali homoseksualizm do
pedofilii, zoofilii i nekrofilii.

To wynik ugody zawartej przed poznań-

skim sądem. Przeprosiny przedstawili na
specjalnej konferencji prasowej.

Uzgodniona przed sądem treść przeprosin

brzmi: „Przemysław Alexandrowicz i Jacek
Tomczak oświadczają, iż nie porównywali
ani nie mieli zamiaru porównywać homo-
seksualizmu do pedofilii, zoofilii i nekro-
filii. Wyrażają ubolewanie wobec tego, że
sformułowania zawarte w relacjach z kon-
ferencji prasowej w listopadzie 2004 r.
mogły sugerować, iż dokonano takiego
porównania“.
Od lewej: Agnieszka Kraska, Alicja Podbielska, dr Monika Płatek, Maciej Bernatt, Agata Teutsch, Irmina Kotiuk,
Ydze, Agnieszce, Joannie i Sandrze – kobie- Dirk Lorenz, prof. Zbigniew Hołda, Sandra Rutkiewicz. Foto: Monika Serkowska

tom, które pozwały parlamentarzystów PiS i

poprowadziły sprawę do końca – składamy że nie są bezkarne. Jak również, że Wasz O tej sprawie pisaliśmy w styczniowo-lutowym
wyrazy najszczerszego uznania. Mamy na- przykład pokaże innym osobom homosek- numerze „Repliki“. Historia „Naszej Sprawy“
dzieję, że ta lekcja pokaże osobom publicz- sualnym, że warto walczyć o swoje prawa, na: http://kobiety-kobietom.com/naszasprawa.
nie znieważającym osoby homoseksualne, godność i szacunek. (11.09.06)

Dyskryminacja mężczyzn homoseksualnych

w zakresie honorowego krwiodawstwa
Powraca temat oddawania krwi przez
gejów.
Rzecznik Praw Obywatelskich Janusz Kocha-
nowski interweniował w tej sprawie, gdyż
niezgodnie z prawem gejom odmawia się
możliwości oddawania krwi. Wystosował
do ministra zdrowia pismo z prośbą o wy-
jaśnienie sprawy.
„W wielu stacjach krwiodawstwa na tere-
nie całego kraju mężczyznom homoseksual-
nym odmawia się prawa do honorowego
oddawania krwi“ – twierdzi Robert Bied-
roń, prezes Kampanii Przeciw Homofobii.
„To ewidentna dyskryminacja“ – mówi.
Przepisy dotyczące krwiodawstwa jasno
określają, kto nie powinien oddawać krwi i
w tej grupie nie ma osób homoseksual-
nych. „Jeśli ktokolwiek odmówi pobrania
krwi od osoby, która zdeklaruje się jako ho-
moseksualna, zrobi to bezprawnie“ – mówi
dr Aleksandra Dzieciątkowska z Instytutu
Hematologii i Transfuzjologii w Warszawie.
W rozporządzeniu ministra zdrowia z 2005 r.
wśród kryteriów dyskwalifikujących poten-
cjalnego krwiodawcę wymieniono „zacho-
wania seksualne“, co jest czasem błędnie
interpretowane jako orientacja seksualna.
Aby uniknąć takiej interpretacji, kryteria
ograniczające krąg krwiodawców wyszcze-
gólniono w informacji o chorobach zakaź-
nych dla krwiodawców. Zgodnie z nimi „ry-
zykowne zachowania“ to: zażywanie nar-
kotyków w postaci zastrzyków, kontakty
seksualne z osobami stosującymi takie nar-
kotyki, kontakty seksualne z wieloma part-
nerami lub takimi, których potencjalny
dawca zna od niedawna, a także kontakty
seksualne w celu zarobkowym lub z osoba-
mi chorymi na AIDS, kiłę i żółtaczkę zakaźną
typu B i C.
Robert Biedroń przekonuje jednak, że mimo
przepisów geje, którzy chcą oddać krew,
wciąż napotykają na problemy. Przytacza
głośny przykład mieszkańca Lublina, które-
mu w ubiegłym miesiącu odmówiono pob-
rania krwi. Ponadto na przykład na stronie
internetowej Polskiego Czerwonego Krzyża
geje zostali wymienieni jako osoby należą-
ce do grupy podwyższonego ryzyka obok
narkomanów i nosicieli wirusa HIV.
(11.08.06).

Dodatek sponsorowany przez Fundację Róży Luksemburg

16
 politycznie
W imponującym tempie
rodzina ewoluuje w
kierunku rozwiązań
alternatywnych, takich
jak na przykład rodzina
homoseksualna
Mąż, żona, (i dzieci) i ta trzecia (ten trzeci),
konkubinaty (niekoniecznie kryminogenne),
rozwodnicy z przyczyn ekonomicznych (zasi-
łek dla matki samotnie wychowującej) nadal
dzielący stół i łoże, dwie kobiety i dziecko,
trzech panów i kot, względnie jeden pan i
kot, a na dokładkę rodzicielka (pana, nie ko-
ta)… Ach ten postmodernizm.
Prorodzinna Europa
W imponującym tempie rodzina ewoluuje
w kierunku rozwiązań alternatywnych, ta-
kich jak na przykład rodzina homoseksual-
na. Od 1989 roku, kiedy Dania jako pierw-
szy kraj na świecie zalegalizowała związki
par tej samej płci, w jej ślady poszły: Wielka
Brytania, Finlandia, Francja, Niemcy,
Islandia, Norwegia, Portugalia, Szwecja,
Nowa Zelandia, Szwajcaria, Czechy, Węgry,
Chorwacja, Słowenia, Luksemburg, Ando-
ra, Izrael, RPA oraz niektóre części składo-
we państw federalnych, takich jak: USA,
Australia, Brazylia i Argentyna. Legalizacja
związków homoseksualnych została uzna-
na przez Parlament Europejski za standard
legislacyjny, ku któremu zmierzać powinny
państwa członkowskie Unii. Zmierzała i III
Rzeczpospolita. Staraniem senator Marii
Szyszkowskiej powstał projekt ustawy o re-
jestrowanych związkach między osobami
tej samej płci. Niestety ustawa nie weszła
nawet pod obrady ówczesnego Sejmu. Po-
mimo niedawnych zapewnień lidera partii
stanowiącej trzon koalicji Sejmu V kadencji,
że osoby o orientacji homoseksualnej są i z
prawej strony sceny politycznej, homoPiS-
lobby czy jakiekolwiek inne optujące za
uchwaleniem rzeczonej ustawy nie mieści
się nawet w mojej bogatej wyobraźni. W
mojej może nie….
Odcienie szarości
Tekst: Edyta Pawlukiewicz
Prorodzinna Polska
19 lipca w swoim expose premier gromkim
głosem zapewnił, że będą (on i brat?) „czy-
nić wszystko, by polska rodzina została ob-
roniona wobec tego ataku, który jest prowa-
dzony na nią, nie tyle z zewnątrz – bo tutaj
siły, które chcą ten atak prowadzić są nie-
wielkie – ale z wewnątrz“. W ferworze wal-
ki, mieszając istotę pojęć bliskiego sercu
manicheizmu zapewnieniem, że nie da so-
bie wmówić, że czarne jest czarne, a białe
białe, nie mniej żarliwie zadeklarował, że
małżeństwa w wersji konstytucyjnej będzie
zdecydowanie strzegł.
Nieważne, że nikt na nie nie dybie, nieważ-
ne, że, logicznie myśląc, mniejszości seksual-
ne poniechały obecnie starań o prawne ure-
gulowanie związków, ani że w planowanej
ustawie starannie unikano nie tylko nazywa-
nia związku homoseksualnego „małżeńst-
wem“, ale nawet aby nie „definiować pojęć
wbrew powszechnemu znaczeniu funkcjonu-
jącemu w języku polskim“ odrzucono nawet
nazwę „związek partnerski“. Wróg w mani-
chejskiej wizji świata jest niezbędny, a homo-
seksualiści – współcześni Żydzi i cykliści ra-
zem wzięci – świetnie się do tego nadają.
Kwestia nazwy
Pojęcia „małżeństwo homoseksualne“ czy
„rodzina homoseksualna“ to dla większości
Polaków-katolików oksymorony godzące w
fundament ich wiary. Dla mnie to jedynie
Dodatek sponsorowany przez Fundację Róży Luksemburg
Kolaż: Agnieszka Kraska
poszerzenie zna-
czenia. „Rzecz-
pospolita“ na po-
czątku lipca tego
roku przeprowa-
dziła sondaż, z
którego wynika,
że małżeństwom
homoseksualnym
przeciwnych jest
77% responden-
tów. Krzepiąco w
tej sytuacji brzmi,
że za – 18%. Dla
porównania we-
dług badań CBOS
w Czechach w 2005 roku przeciwnych mał-
żeństwom homoseksualnym było 52% res-
pondentów, przy 37% poparcia. Za to na
pytanie o związki niebędące małżeństwem,
w których partnerzy mieliby prawa majątko-
we przysługujące małżeństwom, 62% bada-
Pomimo niedawnych zapewnień
lidera partii stanowiącej trzon
koalicji Sejmu V kadencji, że
osoby o orientacji homoseksual-
nej są i z prawej strony sceny
politycznej, homoPiSlobby czy
jakiekolwiek inne optujące za
uchwaleniem rzeczonej ustawy
nie mieści się nawet w mojej
bogatej wyobraźni
nych u naszych południowych sąsiadów
opowiedziało się za. W rok później czeski
parlament uchwalił ustawę o związkach
partnerskich osób tej samej płci. Nie bez ko-
zery dodam, że według badań CBOS w lipcu
i listopadzie ubiegłego roku za prawnym
usankcjonowaniem niemałżeńskich związ-
ków gejów lub lesbijek opowiadało się od-
powiednio 46 i 42% Polaków, przy 44 i
47% przeciw. To napawa nadzieją na ure-
gulowanie w przyszłości sytuacji cywilno-
prawnej żyjących w stałych związkach osób
o orientacji homoseksualnej. Ekspansji no-
wych form rodziny nie da się bowiem zat-
rzymać. Nie od dziś też wiadomo, że pomię-
dzy czernią a bielą rzeczywistości jest cała
gama szarości.
17
 Transseksualność

alert
Bardzo krótkie wprowadzenie

Tekst: dr Katarzyna Bojarska Foto: Oiko Petersen

Dominik Piotrowski

Temat transseksualności w polskiej debacie publicznej nie istnieje w ogóle.

Świadomość społeczeństwa na ten temat jest znikoma, znacznie mniejsza niż
na temat homoseksualności
Bardzo niepokojące jest to, że tę samą ten-
dencję obserwujemy również wśród osób
LGB (les, gay, bi). Temat ten jest notorycznie
pomijany, a „T“ traktowane jak marginalna
część środowiska, wręcz jak zbędny bagaż,
utrudniający proces emancypacyjny. Niektó-
re z zagranicznych organizacji, aby opisać
swój zakres działania, używają już skrótu
LGBTQIA (les, gay, bi, trans, queer, intersex-
ual, asexual). My, choć dumnie nazywamy
się środowiskiem LGBT, wciąż zapominamy
o osobach trans i często mylimy podstawo-
we pojęcia z tego zakresu.

Kim są osoby transseksualne,

i co to znaczy transgender
Transgender jest pojęciem szerszym niż
transseksualność. Obejmuje wszystkie oso-
by, których ekspresja płci, tożsamość płciowa
lub płeć biologiczna wyłamuje się poza spo-
łeczne założenia na temat dwoistości i roz-
dzielności płci lub jedności między płcią bio-
logiczną, tożsamością i pełnioną w społe-
czeństwie rolą płciową. Pojęcie to obejmuje
między innymi transseksualność, cross-dres-
sing, zwany wcześniej transwestytyzmem,
androgynię, interseksualność oraz wielką
ilość innych tożsamości, nawet takich, które
nie mają swojej nazwy.
Wskaźnik samobójstw wśród
osób transseksualnych jest bardzo
wysoki, a głównym ich powodem
jest uwewnętrzniona opresja
społeczna.
Początkowo (w latach ‘70 XX w.) termin tę przejął termin „genderqueer“ i obejmuje on dzenia z ich głęboko odczuwaną tożsamością
„transgenderyzm“ używany był stricte w opo- właśnie wszystkie te osoby, które nie chcą, płciową. Innymi słowy, społeczeństwo, kieru-
zycji do terminu „transseksualnośc“. Obejmo- aby ich płeć była w żaden sposób określana. jąc się biologicznymi cechami płciowymi, widzi
wał wtedy wyłącznie osoby trans, które czują kobietę w osobie, która czuje się mężczyzną,
niechęć, aby poddać się chirurgicznemu za- Transseksualnymi nazywa się te spośród osób lub mężczyznę w osobie, która czuje się kobie-
biegowi zmiany płci, lub te, które nie identyfi- transgenderowych, które mają poczucie, że ce- tą. Poczucie wewnętrznego konfliktu między
kują się z żadną z istniejących już nazw płci (z chy ich płci biologicznej oraz zdeterminowana własną tożsamością a tą narzucaną przez spo-
łaciny ‘trans’ = poza, z tamtej strony, z ang. przez nią rola płciowa, której pełnienia społe- łeczeństwo częstokroć skłania osoby transsek-
‘gender’ = płeć kulturowa). Współcześnie rolę czeństwo od nich oczekuje, są nie do pogo- sualne do podjęcia takich kroków prawnych i

18
medycznych, jak zmiana płci metrykalnej i
poddanie się tzw. chirurgicznej zmianie płci
oraz terapii hormonalnej, które doprowadzą
do upragnionego poczucia zgodności pomię-
dzy tożsamością a cielesnością.
Często pojęcia transseksualności i homosek-
sualności są ze sobą mylone. Zakłada się, że
osoby homoseksualne są jednocześnie trans-
seksualne. Tymczasem jest to od siebie nie-
zależne. Wśród osób trans znajdziemy za-
równo te, które mają pociąg do kobiet, jak i
te, które mają pociąg do mężczyzn, do oboj-
ga płci albo do innych osób trans.
Czy potrzebujemy płci
Transfobia (uprzedzenie wobec osób trans)
jest tak samo silna jak homofobia, również
wśród ludzi LGB, którzy często obwiniają
osoby trans za negatywny wizerunek gejów
i lesbijek w społeczeństwie. W rzeczywistoś-
ci osoby trans niekoniecznie chcą być utożsa-
miane ze środowiskiem LGB. Ideałem byłaby
sytuacja, w której społeczeństwo akcepto-
wałoby pewną niedefiniowalność płci. Teo-
ria queer mówi (co potwierdzają badania
historyczne i międzykulturowe), że transsek-
sualność jest efektem ubocznym społecznej
Wśród Arabów funkcjonują
xanith, rdzenni mieszkańcy
Ameryki Północnej mają swoje
berdache, na Madagaskarze żyją
sekrata, a w Indiach – hijry. Są
też kultury, które wyróżniają nie
dwie, nie trzy, ale aż siedem płci!
konstrukcji płci. W naszej kulturze każda
osoba, która nie jest mężczyzną, uznawana
jest za kobietę i odwrotnie. Przy takim zało-
żeniu jest możliwe, że to społeczeństwo
zmusiło osoby transseksualne do takiej dua-
listycznej identyfikacji płciowej, która często
zmusza ich do funkcjonowania w stricte
określonej, rozpoznawalnej społecznie toż-
samości płciowej.
Zdarza się, że osoba transgender bardzo pra-
gnie funkcjonować w odmiennej roli płcio-
wej, niż jej narzucono, i określać się inną naz-
wą, niż mówi jej akt urodzenia. Nie potrzebu-
je do tego chirurgicznej zmiany swoich narzą-
dów płciowych, z których funkcjonowania
jest zadowolona. Niestety, społeczeństwo i
jego produkty – system prawny i założenia
medycyny – żądają w tym względzie absolut-
nej zgodności między biologią a psychiką i
pełnioną rolą, i warunkowo tolerują osoby
trans, lecz tylko jeżeli dążą do osiągnięcia tej
zgodności. W ten sposób faworyzuje osoby
transseksualne, inne odmiany transgenderu
uznając za gorsze, nieprawdziwe, niepełne,
bardziej zaburzone. Gdybyśmy jako
społeczeństwo akceptowali różnorodność
ekspresji płci, ludzie nie musieliby postrzegać
siebie w zawężonych kategoriach płci. Są
przecież kraje, w których osoby transgen-
derowe funkcjonują w społeczeństwie, a ich
płeć ma swoją odrębną nazwę. Wśród Ara-
bów funkcjonują xanith, rdzenni mieszkańcy
Ameryki Północnej mają swoje berdache, na
Madagaskarze żyją sekrata, a w Indiach –
hijry. Są też kultury, które wyróżniają nie
dwie, nie trzy, ale aż siedem płci!
Osoby transseksualne żyją wokół nas, a po-
mimo to są w Polsce całkowicie niewidoczne.
Większość prawdopodobnie nigdy nie ujaw-
nia się przed otoczeniem i całe życie boryka
się z brzemieniem wewnętrznej niezgodnoś-
ci. Wewnętrzny konflikt najczęściej jest źród-
łem cierpienia, którego efekty mogą przybrać
postać kliniczną. Tzn. patrząc z zewnątrz, mo-
żemy dostrzec, że dana osoba bardzo cierpi,
np. na depresję, lub ma innego rodzaju prob-
lemy psychologiczne, których źródła nie po-
trafimy zrozumieć. Wskaźnik samobójstw
wśród osób transseksualnych jest bardzo wy-
soki, a głównym ich powodem jest uwew-
nętrzniona opresja społeczna. Ewentualna
decyzja o zmianie płci to długi i bolesny pro-
ces, a efekt jest często niesatysfakcjonujący
społecznie. Nawet po operacji, często pub-
licznie, osobom trans przypomina się o ich
pierwotnej, biologicznej płci, czego rezulta-
tem są dalsze istotne problemy emocjonalne.
Na szczęście przemianom ulega myśl akade-
micka oraz całe społeczeństwa. Włączenie
się do dyskursu emancypacyjnego w krajach
zachodnich samych osób transgender pro-
wadzi do tego, że z coraz większą troską
podchodzi się tam do tej kwestii.
W Stanach Zjednoczonych 65% społeczeńst-
wa uważa, że osobom transgender należą się
pracownicze prawa antydyskryminacyjne, a
90% słyszało o takich osobach.
19
 Teksty:
Łomża Kowalski
Anna Stachelska
Być jak Paris Hilton
Mam 25 lat i śliczne blond włosy. Rano przed
wstaniem z lóżka zastanawiam się, co muszę
zrobić tego dnia. Jestem aktywna i pracowita,
nie cierpię bezczynności. Każdą chwilę wypeł-
nioną mam tysiącem zadań i spotkań. Czuję
się szczęśliwa i spełniona. Ostatnio zostałam
nawet wybrana Gay Idol of Hollywood. Dla-
czego geje tak mnie kochają? Proste – jestem
cudowna i fascynująca. I mogę się beznadziej-
nie ubierać, a i tak wszyscy mnie podziwiają,
bo to ja dyktuję trendy w modzie. Ciekawe tyl-
ko, czy lesbijki kochają mnie równie mocno…
Mam 29 lat i nie mam ślicznych blond wło-
sów. Rano przed wstaniem z lóżka nie mam
czasu na rozmyślanie o moim dniu. Do pracy
zawsze jestem spóźniony, więc muszę zostać
dłużej. Gdy wracam do domu, jestem zmę-
„Umówiłem się z nim na dziewiątą“, nucił Gucio przed zwier-
ciadełkiem. Perfumki kupione na poprawę humoru po ostatnim
zawodzie miłosnym stały w pogotowiu. Brutus… Gucia
przeszył niemiły dreszcz na wspomnienie tej nocy, kiedy…
Brutus22 odezwał się pierwszy. Oględziny
zdjęć wypadły pomyślnie. Po niedługim
wstępie Brutus zaprosił Gucia na kawę, „a
może i bitą śmietankę“. Ten pobiegł jak na
skrzydłach! Najpierw kawa. Była i śmietan-
ka, a jakże! Tak pyszna, że Gutek o świecie
bożym zapomniał. „Tylko Brutus!“ śpiewało
jego serce, a w duszy mu grało: „lepszy
starszy i stateczny… Przed nami wielkie
perspektywy…“, bo Brutus miał na oko
trzydzieści pięć lat, a owe 22 to była war-
tość procentowa śmietanki. „Zadzwonię“ –
to było ostatnie słowo, jakie Gucio usłyszał
od boskiego Brutusa. Czekał na telefon…
choćby SMS-a, ale żaden nie nadfruwał.
Przełamawszy się, sam wystukał zajadle
tekścik krótki a kłamliwy o treści następują-
cej: „Wyjeżdżam na dwa tygodnie, czy
spotkamy się przedtem?“. Pozostawszy bez
odpowiedzi, postanowił znaleźć pociesze-
nie w kinie. Po filmie udał się kontemplo-
wać go samotnie do znanego klubu. Już za-
20
czony i nie
mam siły na
jogę czy si-
łownię. Wa-
kacje mam
raz w roku.
Tego lata po-
jechaliśmy ze
znajomymi
do Ustki. Nie
mieliśmy szczęścia: padało i było zimno. I
znów nie poznałem księcia z bajki, którego
rzuciłbym po tygodniu płomiennego uczucia,
tak jak Paris rzuciła swojego Parisa.
Gdy narzekam na swoje życie, znajomi pytają,
co innego chciałbym robić. Odpowiadam:
„Chcę być Paris Hilton“. Bo Paris to ideał. Za-
marzyła sobie, że będzie sławna, gdyż pragnę-
ła więcej niż tylko milionowej fortuny, która ot-
Syndrom drugiej randki
mawiał ulubione mojito, gdy nagle oczy je-
go wychłostał niemiłosiernie widok Brutu-
sa22 w objęciach Soczewy, znienawidzonej
przez Gucia cioty, znanej jako naciągaczka i
intrygantka! Gucio marzył o nadpróchniałej
desce, która by się pod jego ciężarem na
amen ukruszyła. Podłoga trzymała się moc-
no, Soczewa zaśmiał się szyderczo, a Brutus
zawołał wesoło w stronę Gucia: „Co, stary,
wyjazd nie wypalił?“.
Było, minęło i teraz Gucio czekał tęsknie na
dziewiątą! Użył zapachu, but wyglancował,
pryszcza przypudrował. To miała być druga
randka z Cichym_z_natury. Pierwsza była
grzeczna i intelektualna. Długa rozmowa o
życiu sprzyjała sączeniu drinków, jednak
chłopcy pożegnali się nieśmiałym pocałun-
kiem w policzek. Tym razem Cichy zaprosił
Gucia do domu. Ten w windzie trzęsącymi
się dłońmi uwalniał wino z bibuły. Pragnął
oczarować intrygującego Cichego elokwen-
powidło
rzymała w dniu urodzin. Teraz jest wszędzie: w
muzyce (o której za rok wszyscy zapomną, ale
nie szkodzi), filmie (który okazał się finansową
katastrofą, ale co tam), księgarniach i branży
porno (w prywatnym filmie wbrew jej woli roz-
powszechnianym w internecie, więc to nie jej
wina). Osiągnęła wszystko, nie robiąc nic.
Wystarczyło, że była sobą.
Uwaga! Konkurs!
Jeżeli chcesz usłyszeć w swoim domu piękny głos
Paris Hilton, odpowiedz na pytanie: Czy Twoim
zdaniem Paris Hilton ma najwiecej wspólnego z:
a) Madonną
b) Britney Spears
c) Christiną Onassis
Czekają trzy egzemplarze najnowszego albu-
mu Paris. Odpowiedź a, b lub c wyślij na adres:
pawel@kampania.org.pl do 15 października 2006.
cją i poczuciem humoru! Przed otwartymi
drzwiami ręce przestały drżeć z podniecenia.
Znieruchomiały za to ze strachu. W
drzwiach stała wielka dziewczyna i z groź-
nym wyrazem twarzy odpowiedziała na
przerażone „Dobry wieczór“: „Będzie dobry,
jak cię tu więcej nie zobaczę! Bartka nie ma.
Zabrałam mu komórkę i zablokowałam mai-
la, ty świrnięty Poszukujący_26(lat)“.
Rozklekotana winda wiozła bladego Gutka
prosto w otchłań wstydu. Wracając przez
park, zadawał sobie pytanie: „Znam tyle
udanych par. Jak oni to robią?“. Nagle ni-
czym Pomysłowy Dobromir poczuł uderzenie
niewielkiego żołędzia o czaszkę. Błysnął
myślą: „Gonię tego pieprzonego króliczka…,
ale jak ja go gonię, to on nie może gonić
mnie“. Dumnie podniósł głowę i skierował
się w stronę ulubionego klubu. Zamówił mo-
jito i usiadł w kącie z „Repliką“. Tego wieczo-
ra zmienił nick na Twoj_Kroliczek26.
 kulturka Szklany ekran
na tęczowo
Tekst: Tomik Tybora Foto: Oiko Petersen

Masz już dość nudnych filmów ze

scenami heteryckimi? Zawsze chcia-
łaś, aby twoja ulubiona aktorka
zagrała lesbijkę? Zawsze pragnąłeś
zobaczyć w swoim serialu pięknych,
czule przytulających się chłopców?
serialu, który będzie zabraknie jednak elementów kultury quee-
pokazywał nasz rowej. Będą więc występy wystrzałowych
queerowy świat, a Drag Queens oraz fascynujących Drag Kin-
nie molestujący nas gów. Stawiamy na różnorodność społecz-
zewsząd „hetero- ności LGBT. Chcemy pokazać coś zupełnie
matrix“?! Przystąpi- nowego, czego w dotychczasowym serialo-
liśmy do przygoto- wym szumie medialnym nie było. Mamy na-
wań. Obecnie robi- dzieję, że dzięki naszemu serialowi znikną
my pilota. stereotypy społeczne na nasz temat.

Nasze serialowe
dziecko zwie się
„Queer Family“. Je-
go bohaterami ma
być grupa przyja-
ciół mieszkających
w jednej kamienicy
– lesbijki, geje,
osoby bi- i trans-
seksualne. Queer
Właśnie rodzi się pierwszy polski „branżo- Family to rodzina, do której należą wszyscy
wy“ serial dla gejów, lesbijek, bi, trans, drag odstający od heteronormatywnego modelu
– dla wszystkich queer! społeczeństwa. Chcemy opowiedzieć o ich
wspólnych perypetiach, miłościach, proble-
Na początku był pomysł stworzenia branżo- mach z coming outem, relacjach z rodzica-
wego programu. W trakcie pracy nad jego mi, funkcjonowaniu w swoim bliskim oto-
kształtem pojawiła się myśl: skomasowany czeniu. Pokażemy historie inspirowane wy-
atak na szklany ekran! Dlaczego nie stworzyć darzeniami dnia codziennego, w których nie

Poszukujemy do naszej ekipy realizato- r e k l a m a

rów obrazu, scenarzystów, technicznych,
wszelkiej maści ludzi (post)produkcji, jak rów-
nież speców od promocji i marketingu. Oraz
oczywiście osób, które chcą spróbować swo-
ich sił przed kamerą i zagrać jedną z serialo-
wych postaci.

Przez cały wrzesień odbywać się będą castingi

oraz spotkania dla wszystkich zainteresowanych.
Więcej na:
casting@queerfamily.pl, www.queerfamily.pl

21
 Tytuł wystawy: „Haute couture“
Autor prac: izanagi
Kontakt: izanagi@interia.pl
Termin wystawy : 9-16 września 2006 r.
Miejsce: PIANO CAFE & GALLERY, ul. Piotrkowska 80 – lewa oficyna, Łódź
Haute couture
Autor o wystawie i inspiracjach:
Haute couture (fr. „wysokie krawiectwo“)
powstało w XIX wieku w Paryżu. To
ubrania szyte na zamówienie, w pojedyn-
czych egzemplarzach, obecnie często ek-
strawaganckie.
Pierwszy prawdziwy dom haute couture za-
łożył Charles Frédéric Worth w 1858 roku na
Rue de la Paix 7 w Paryżu, gdzie szył ubra-
nia na indywidualne zamówienie klientek,
na ich czele cesarzowej Eugenii.
Najwięksi twórcy haute couture to Chanel,
Yves Saint-Laurent, Christian Dior, Christian
Lacroix, Givenchy, Paco Rabanne, Guy Laro-
che, Ungaro, Hermes, Versace, Louis Vuit-
ton i Valentino.
Samo pojęcie haute couture stało się dla
mnie inspiracją do przygotowania serii gra-
fik, na których najistotniejszym z elementów
Do tego dochodzi corrida i plaże na Costa
Brava lub Sol. Ale o hiszpańskim warto dziś
porozmawiać poważnie. To nie dzięki swej
melodyjności i cudownym wspomnieniom z
wakacji hiszpański jest dziś drugim, po an-
gielskim, językiem najczęściej używanym w
komunikacji międzynarodowej. Przyczyna –
siła ekonomiczna i kulturalna ludzi, którzy
posługują się tym językiem, i to nie tylko w
Hiszpanii, która jest potęgą ekonomiczną, ale
w dużej mierze Ameryce, i to także Północnej!
Hiszpańskim posługuje się na świcie ok. 400
mln ludzi. Około 40 mln w samym USA. Dla
przykładu 27% Nowego Jorku to osoby his-
panojęzyczne. I również to, że hiszpański
jest drugim językiem USA, powoduje wzrost
22
są stroje. „Wysokie krawiectwo“ stanowi
wg mnie kontynuację wyrafinowanej ele-
gancji XVIII-wiecznej Francji, a i obecnie
rozwija się, znajdując ujście w twórczości
wielu kreatorów mody w trendzie trwają-
cym od kilku miesięcy, zwanym retro-royal.
Siesta, fiesta i flamenco
To trzy słowa po hiszpańsku, które każdy z nas zna i
typowe skojarzenia z Hiszpanią i językiem hiszpańskim
zainteresowania nim także na naszym kon-
tynencie. Hiszpański cieszy się w Europie, w
tym w Polsce, coraz większą popularnością.
Spada liczba osób uczących się niemieckie-
go i francuskiego, natomiast wzrasta liczba
osób wybierających hiszpański.
Siłę tego języka buduje też niesłychana po-
pularność kultury hiszpańskiej i latynoskiej.
Sztuka, literatura, muzyka, film, architektu-
ra... Picasso, Dali, Miro, Gaudi, Garcia Mar-
quez, Isabel Allende, Vargas Llossa, Almodo-
var, Shakira, Salma Hayek. Tak różni twórcy,
a tak obecni w naszej świadomości...
Hiszpanie to tylko ok. 10% wielkiej społecz-
ności władającej tym pięknym językiem, to
jednak Hiszpania, tak bliska, i tak otwarta (to
największy w Europie kraj, który wprowadził,
małżeństwa jednopłciowe) zawsze przyciągać
kulturka
Moje grafiki, nawiązując do wspomnianej
mody XVIII-wiecznej i współczesnej tenden-
cji retro-royal, utrzymane są w konwencji
secesyjnej. Ich styl znajduje liczne odwoła-
nia wobec twórczości mojego Mistrza – Au-
breya Beardsleya – jednego z największych
artystów okresu L'Art Nouveau.
Postaci prezentowane na grafikach są
smukłe, wanitatywne nieomal, a inspiracją
dla ich ciał jest moje własne.... Moja twór-
czość określana jest też czasem mianem
kampowej.
izanagi jest również autorem ocenzurowa-
nej przez amerykański serwis deviantART
serii grafik „Niewinne igraszki“, przedsta-
wiającej homoerotyczne sceny figuraty-
wne, igraszki na przestrzeni różnych okre-
sów historii i mitologii. Obok tematyki ho-
moerotycznej, kontrowersje wzbudziły
symbole stosowane przez autora dla
wzmocnienia reakcji odbiorcy – krzyż,
drzewo sefirotyczne, symbole kabalistycz-
ne, symbole władzy, lilie itp.
a r t y k u ł s p o n s o r o w a n y
będzie swoim zachwycającym kolorytem, po-
zostałościami burzliwej historii, różnorodnoś-
cią, wspaniałymi muzeami i tętniąca nocnym
życiem. A język tego pięknego kraju jest dziś
kluczem otwierającym bramę wielkiego, inte-
resującego świata...
Kasia Walicka
Gdzie warto
uczyć się hiszpańskiego
Instytut Języka Hiszpańskiego
SIN FRONTERAS w BUW
ul. Dobra 56/66, Warszawa
Księgarnia hiszpańska na miejscu
www.sinfronteras.pl
Instituto Cervantes
ul. Myśliwiecka 4
00-459 Warszawa
e-mail: instituto@cervantes.pl
 kulturka
Klątwa Edgara
Marc Dugain, Wydawnictwo Sic!, 2006
John Edgar Hoover
przez 48 lat (!) był sze-
fem FBI. Przeszedł do
historii jako jedna z naj-
potężniejszych i najbar-
dziej zagadkowych po-
staci XX wieku. Żaden z
ośmiu prezydentów
USA, którym Hoover
„służył“, nie odważył się go zdymisjono-
wać, choć trzech próbowało. Edgar obse-
syjnie szpiegował wszelkich sabotażystów,
szczególny nacisk kładąc na prawdziwych i
domniemanych komunistów. Z dziwnym
Anais. Życie erotyczne Anais Nin
Noël Riley Fitch, Wydawnictwo Sic! 2006
Pisarka Anais Nin jest
najbardziej znana z li-
czącego 35 tysięcy
stron dziennika (nigdy
nie wydanego w całoś-
ci). Niewiele jest chyba osób, które tak do-
głębnie i na piśmie analizowały swoją włas-
ną osobowość. A jest to osobowość, której
z pewnością warto poświęcić 500 stron
drobiazgowej biografii.
10-letnia Anais z upodobaniem pozuje
własnemu ojcu nago do zdjęć. 11-letnia
Anais czuje się potwornie odrzucona, gdy
ojciec opuszcza rodzinę. Aby dać upust swe-
mu bólowi, rozpoczyna pisanie dziennika.
20-letnia Anais wstępuje w związek mał-
żeński, który przez kilka pierwszych lat po-
zostanie nieskonsumowany. Seks jest dla
niej czymś tak odrażającym i pociągającym
zarazem, że gdy w końcu odkrywa mastur-
bację i masturbuje się bez opamiętania, na-
zywa to w swym dzienniku „silnym kryzy-
sem narcyzmu“.
30-letnia Anais przeżywa romans z włas-
nym ojcem. Następnie zakochuje się w
Henrym Millerze oraz jego zjawiskowej żo-
nie June. Kilka lat później kupuje łódź, któ-
ra – przycumowana nad Sekwaną – będzie
pobłażaniem natomiast traktował walkę z
mafią. Był wściekłym antysemitą, rasistą i
ksenofobem. Miał szereg kompleksów i pa-
ranoi. No i był homoseksualistą, choć „do-
wodów“ na to nie ma, a sam zainteresowa-
ny – jak nietrudno zgadnąć – pewnie uci-
szyłby na wieki każdego, kto ośmieliłby się
o tym wspomnieć. Sam twierdził ponoć, że
podziwia kobiety tak bardzo, że nie jest w
stanie się do nich zbliżyć.
Przez cały okres szefowania FBI Hoover po-
zostawał w związku ze swoim najbliższym
współpracownikiem – Clydem Tolsonem. To
właśnie jego fikcyjne wspomnienia czytamy
w „Klątwie Edgara“. Niestety, zamiast wni-
kliwej analizy nieprzeciętnej osobowości
mamy do czynienia z niezbyt interesująco
służyła jej do spotkań z kolejnymi kochan-
kami. W dzienniku z tego okresu wylicza
swe grzechy: miłość do własnej krwi (ho-
moseksualny kuzyn Eduardo), do ducho-
wego ojca męża (Erskine), do kobiety (Ju-
ne), do męża innej (Henry Miller) oraz do
własnego psychoanalityka (Allendy).
„Wszystkie te przestępstwa popełniane są
pięknie“ – dodaje.
Jako 40-letnia dama słynie natomiast w No-
wym Jorku z otaczania się wianuszkiem
młodych przystojnych homoseksualistów,
których najpierw „emocjonalnie rozkochu-
je“ w sobie, a potem przekazuje w ręce (i
nie tylko) Eduarda.
50-letnia Anais dzieli swoje życie na pół
między dwóch mężów niemających o sobie
pojęcia. W Nowym Jorku z Hugonem oraz
kotkiem jest elegancką pisarką, odwiedzają-
cą galerie i kultowe księgarnie, wśród la-
sów nieopodal San Francisco – z Rupertem
oraz pieskiem – wiedzie żywot spokojnej
pani domu w średnim wieku, pilnującej od
czasu do czasu dzieci sąsiadów.
Spośród wszystkich dzieł Nin samo jej ży-
cie było najbardziej interesujące. Książka
Noël Riley Fitch daje o tym dziele intrygu-
jące wyobrażenie.
Teksty:
Mariusz Kurc
Ewa Tomaszewicz
przedstawionym katalogiem najważniej-
szych skandali, śledztw i spisków, w które
Hoover mniej lub bardziej był wplątany albo
sam się wplątywał: burzliwą historią Kenne-
dy'ego seniora i seksoholizmem jego syna-
-prezydenta, desperacją Marylin Monroe,
tragedią Ethel Rosenberg, gierkami z Fide-
lem Castro, komisją McCarthy’ego. To
wszystko samograje, a więc aż dziwne, że
czyta się je raczej bez zapartego tchu. Auto-
rowi nie udało się wyjąć głównego bohatera
z mroku, pokazać tajemnicy jego długo-
wieczności u władzy, obnażyć obłędnego
charakteru i psychologicznych motywów
postępowania.
Tak fascynująco odrażająca postać jak
Hoover zasługuje na głębszy portret.
Nike dla
„Lubiewa“?
Znamy już finalistów
nagrody literackiej Ni-
ke 2006. Obok „Lu-
biewa“ Michała Wit-
kowskiego w finało-
wej siódemce znalazły się „Dwukropek“
Wisławy Szymborskiej, „Warunek“ Eusta-
chego Rylskiego, „Paw królowej“ Doroty
Masłowskiej, „Ta chmura powraca“ Pio-
tra Matywieckiego, „Wszystkie języki
świata“ Zbigniewa Mentzla i „Wołoka“
Mariusza Wilka.
Wydane w styczniu 2005 roku przez Kor-
porację Ha!art „Lubiewo“ zdążyło już na-
robić niezłego zamieszania. Przez jednych
zostało uznane za odnowienie Genetow-
skiego modelu pisarstwa, pierwszą polską
książkę kampową, przez innych za wręcz
reportażowy opis środowiska homoseksu-
alnego czasów PRL-u, stanowiący silny ar-
gument przeciw emancypacyjnym dąże-
niom części środowiska LGBT.
Jedno nie ulega wątpliwości: Witkowski to
talent literacki pierwszej wody, który w peł-
ni zasłużył na obecność w gronie finalistów
i który w pełni zasłużył na zwycięstwo.
Czy wygra? Dowiemy się już w paź-
dzierniku.
23