zdrowy krok w nowy rok

PROGRAM DZIECI W BADA PROFILAK T YCZNYCH SZKOACH PODSTAWOW YCH

W W W. FA Z I R . PL

BEZPATNY BIULETYN

zdrowy krok w nowy rok

Szanowni Pastwo, Fundacja Akademia Zdrowia i Rozwoju jest organizacj pozarzdow realizujc cele o charakterze pro-zdrowotnym, spoecznym, edukacyjnym i charytatywnym. Decyzja o jej powstaniu bya konsekwencj od lat prowadzonej w tych obszarach aktywnoci fundatorw oraz osb z nimi powizanych. Fundacja Akademia Zdrowia i Rozwoju dziaajca w imieniu jej fundatorw wcza si w wane spoecznie inicjatywy, nansuje i wspnansuje programy i projekty z zakresu prolaktyki zdrowotnej, edukacji, kultury i wolontariatu. Prowadzi take dziaalno charytatywn na rzecz spoeczestwa. Realizujemy projekty autorskie, a take wsppracujemy z polskimi i midzynarodowymi instytucjami spoecznymi. Zapraszamy Pastwa do ledzenia naszych dziaa zmierzajcych w kierunku realizacji zaoe statutowych, a take do szerokiej wsppracy. Zarzd Fundacji Akademia Zdrowia i Rozwoju

zdrowy krok w nowy rok

SZKOA OBJTA P R O G R A M E M

rowy krok w nowy rok zd

ww w.fa zir. pl
PAT R O N I PA R T N E R Z Y

uczniw w obecnej edycji programu (marzec-kwiecie Szanowni Pastwo, Chcielibymy przedstawi Pastwu program stworzony przez Fundacj Akademia Zdrowia i Rozwoju, ktry ma na celu przeprowadzenie bada profilaktycznych stanu zdrowia uczniw szczeciskich szk podstawowych. Naszym celem jest przebadanie 9000 uczniw z 45 szczeciskich szk podstawowych, z czego 1 200 2013 roku). Pozostae dzieci zostan objte badaniami prolaktycznymi w dalszych edycjach programu. Dokadne ustalenia bd czynione w zalenoci od pozyskanych przez Fundacj rodkw, jednak wedug wstpnych zaoe akcje bd odbyway si cyklicznie, a rocznie zostanie przebadanych ok. 1 500 uczniw. W obecnej edycji Programu badaniom poddane zostan dzieci klas II szk podstawowych.

zdrowy krok w nowy rok

W zakresie bada, ktre zostan niebawem przeprowadzone, znajduj si:

Badanie Ortopedyczne, Badanie stp, Badanie Okulistyczne, Badanie BMI (Badanie wskanika masy ciaa). Przegld dentystyczny Nauka poprawnego szczotkowania jamy ustnej wraz z kompletem pasta + szczoteczka dla kadego ucznia

Przegld dermatologiczny

Badania przeprowadzane bd przez wykwalikowanych i sprawdzonych lekarzy specjalistw. Badania bd przeprowadzane w gabinetach pielgniarskich na terenie szkoy take nie bdzie koniecznoci opuszczania szkolnych murw. Wyniki przeprowadzonych bada zostan przeanalizowane i przetworzone w celach naukowych. Pozwoli to na zobrazowanie oglnego stanu zdrowia
I PAT R O N I M E D I A L N

i poziomu rozwoju dzieci ze szczeciskich szk podstawowych, a w przyszoci porwnaniu ich z wynikami pozyskanymi w czasie kolejnych tego typu akcji i podjciu krokw zmierzajcych do poprawy stanu

Powysza grupa docelowa zostaa wybrana po konsultacjach z lekarzami, nauczycielami i dyrekcj szk, ktre wyraziy akces na przeprowadzenie akcji. Z obserwacji tych osb wynika, i ta wanie grupa dzieci, ze wzgldu na okres przejciowy pomidzy przedszkolem a gimnazjum, nie jest objta prolaktyk zdrowotn niezbdn w tym okresie rozwoju.

zdrowia naszych pociech. Uzyskane wyniki bada bd mogy suy Miastu Szczecin oraz zainteresowanym jednostkom do analizy stanu zdrowia dzieci. Opiek medialn nad programem objy: TVP o/Szczecin, Kurier Szczeciski, Polskie Radio Szczecin. Wierzymy take, i nasza akcja uwiadomi rodzicom i badanym dzieciom wag prolaktyki zdrowotnej.

zdrowy krok w nowy rok

Badanie BMI
BMI to skrt z jzyka angielskiego body mass index, co tumaczymy jako wskanik masy ciaa. Wskanik BMI (inaczej wskanik Queteleta II) charakteryzuje relacj pomidzy mas ciaa a wzrostem. BMI to wspczynnik powstay przez podzielenie masy ciaa podanej w kilogramach przez kwadrat wysokoci podanej w metrach.

BMI =

waga [kg] wzrost x wzrost [m]

Tabela do okrelania BMI

zdrowy krok w nowy rok

BMI u dzieci
Zasady liczenia BMI s zawsze te same, do obliczenia BMI potrzebujemy wzrost i waga dziecka. Wane jest e BMI nie liczy si dla dzieci poniej 2 roku ycia, wyniki jakie si uzyskuje s bardzo niedokadne. Pamitaj te, e wyniki BMI uzyskane po obliczeniu nie mog suy do interpretacji wagi wedug tabel dla dorosych! Spowodowane jest to dwoma czynnikami:

zawarto naturalnej tkanki tuszczowej zmienia sie wraz z wiekiem, szczeglnie za w latach rozwoju i dojrzewania dziecka. zawarto tuszczu w organizmie jest rna dla dziewczynek i chopcw. Badacze okrelili Percentyle, ktre (nie wgbiajc si w ich sens matematyczny) okrelaj poziomy rnych statusw wagi i tak:

Niedowaga poniej 5-tego percentyla Normalna waga od 5 do 85-tego percentyla Nadwaga od 85 do 95-tego percentyla Otyo powyej 95 percentyla

Zachowaj krytycyzm do wynikw BMI. Nie mierzy on bowiem poziomu tuszczu w organizmie. Jeeli twoje dziecko jest wysportowane i uminione to BMI kompletnie si nie sprawdzi. Zawsze moesz uda si do lekarza o porad.

Podwietlane litery przestrzenne Kasetony reklamowe Tablice wolnostojce projekt | wykonanie | monta www.pb-reklama.pl kontakt@pb-reklama.pl tel. +48 504 344 569

Serdecznie zapraszamy do nowootwartego sklepu Oh!

Szokujce gadety przy ul. Monte Cassino 38. Tylko u nas mona kupi Buty Trampit oraz wiato chemiczne.

Dziki naszym butom pragniemy rozpropagowa zdrowy styl ycia mieszkacom Szczecina, a take regionu. To Super zabawa, aprzy okazji wzmocnienie mini ng, poprawa rwnowagi izwikszenie wytrzymaoci.

wiato chemiczne to szeroki wachlarz produktw nadajcym kadej imprezie nowego szokujcego wymiaru (wiecce somki, wiecce szko uytkowe), co daje moliwo bezpieczestwo przy powrotach do domu.

Serdecznie zapraszamy od poniedziaku do pitku w godzinach 10.00-19.00 oraz w sobot 10.00-15.00

tel. +48 508 506 324

ul. Dzieronia 68a 71-792 Szczecin kom. 602 725 707 tel/fax. 91 426 98 22 www.szkolaperkusji.pl

.B WWW

UOY.C

OM

STRONY INTERNETOWE GRAFIKA I WYDAWNICTWA WIZUALIZACJE 3D

L I c e n c j o n o Wa n y Z a r Z d c a n I e r u c h o M o c I

zarzdzanie nieruchomociami administrowanie lokalami mieszkalnymi i komercyjnymi zarzdzanie Wsplnotami Mieszkaniowymi utrzymanie techniczne nieruchomoci
www.retra.pl tel. 91 482 70 20 kom. + 48 604 502 939

zdrowy krok w nowy rok

Lekarz rodzinny, pielgniarka rodowiskowa i szkolna

Kade dziecko ma prawo do opieki lekarza rodzinnego i pielgniarki rodowiskowej. Lekarz rodzinny przyjmuje pacjentw w swoim gabinecie. W wyjtkowych przypadkach, medycznie uzasadnionych, moe odwiedzi chorego w jego domu. Dziecko, ktre wyjechao na wakacje, moe pj do obcego lekarza rodzinnego zawsze wtedy, gdy le si poczuje lub zachoruje. Podobnie jak dorosy, dziecko take moe zmieni lekarza. Deklaracj do nowego lekarza rodzinnego skada, w imieniu dziecka, jego rodzic lub opiekun prawny. Kady pacjent moe zmieni lekarza lub pielgniark dwa razy do roku. Za trzeci raz trzeba zapaci 80 z. Opaty nie pobiera si, jeli kto zmieni lekarza, bo si przeprowadzi, lub gdy lekarz przenis si do innej przychodni. Lekarz rodzinny moe skierowa dziecko na badania, do lekarza specjalisty lub do szpitala, na rehabilitacj lecznicz, a take do uzdrowiska; moe take wystawi mu recept na leki. Kade dziecko w wieku szkolnym, od klasy zerowej w szkoach podstawowych, po ostatni klas szkoy ponadgimnazjalnej, ma rwnie zapewnion opiek pielgniarki szkolnej.

Musz jednak pamita, e specjalistw od chorb dziecicych jest niewielu, jeli wic zajdzie konieczno, bd musiay skorzysta z opieki lekarza dla dorosych. Wikszo poradni jest czynnych trzy razy w tygodniu. Przynajmniej raz w tygodniu lekarz specjalista przyjmuje pacjentw przed poudniem, a co najmniej raz wtygodniu po poudniu, midzy godz. 14 -18. Lekarz specjalista moe skierowa pacjenta na kade badanie, ktre jest potrzebne, by si dowiedzie, na co pacjent choruje i jak trzeba go leczy. To lekarz decyduje, co trzeba i mona dla pacjenta zrobi. Skierowanie musi by na pimie, a lekarz musi wskaza pracowni lub laboratorium, w ktrym mona badanie wykona. Wtedy jest ono bezpatne. Skierowanie na badania kontrolne take wystawia lekarz specjalista, u ktrego pacjent si leczy. Te badania take s dla pacjenta bezpatne. Lekarz specjalista, ktry ma umow z NFZ, ma obowizek poinformowa na pimie lekarza rodzinnego, na co pacjent choruje, jak jest leczony, jakie leki zostay mu zapisane i kiedy musi przyj na wizyt kontroln. Na podstawie takiego zawiadczenia lekarz rodzinny moe wypisywa choremu recepty przez cay wskazany przez specjalist czas. To wygodniejsze dla pacjenta, bo do lekarza rodzinnego ma prawie zawsze bliej, ni do specjalisty. Skierowania nie trzeba mie, gdy idzie si np. do dentysty, dermatologa, ginekologa, okulisty, onkologa lub psychiatry.

W poradni u specjalisty
Dzieci korzystaj ze wiadcze opieki zdrowotnej na takich samych zasadach, jak doroli, tyle e musz by pod ich opiek. Jeli s kierowane do lekarza specjalisty, to mog wybra poradni lub samego lekarza.

12

zdrowy krok w nowy rok

Opieka stomatologiczna
Kade dziecko moe wybra dentyst, u ktrego chce leczy zby. Najlepiej by byo, gdyby zby nie choroway. Dlatego lepiej nie czeka, a ktry zacznie bole, tylko regularnie chodzi na badania lekarskie. A przede wszystkim - my zby chocia dwa razy dziennie i puka jam ustn po kadym posiku . W gabinecie dentystycznym bezpatne dla pacjenta s tak zwane gwarantowane wiadczenia stomatologiczne, wykonywane z uyciem gwarantowanych materiaw stomatologicznych - ich wykaz okrela minister zdrowia.

Pacjentom przysuguj midzy innymi:

badanie lekarskie stomatologiczne z instruktarzem higieny jamy ustnej jeden raz w okresie 12 miesicy badanie lekarskie kontrolne trzy razy w okresie 12 miesicy zdjcie zbowe wewntrzustne, do dwch zdj w okresie 12 miesicy - w powizaniu z gwarantowanym wiadczeniem stomatologicznym znieczulenie miejscowe powierzchniowe lub nasikowe - w powizaniu z gwarantowanym wiadczeniem stomatologicznym znieczulenie przewodowe wewntrzustne - w powizaniu z gwarantowanym wiadczeniem stomatologicznym leczenie prchnicy powierzchniowej opatrunek leczniczy na zbie staym cakowite opracowanie i odbudowa ubytku zba do trzech powierzchni usunicie zogw nazbnych jeden raz w okresie 12 miesicy usunicie zba jedno - i wielokorzeniowego zaoenie opatrunku chirurgicznego

Pacjentowi, ktry zgasza si z blem, wiadczenia gwarantowane udzielane s w dniu zgoszenia.

dodatkowe wiadczenia dla dzieci i modziey do 18. roku ycia

Dzieciom i modziey do ukoczenia 18 roku ycia przysuguj dodatkowo m.in.:

leczenie prchnicy powierzchniowej zabezpieczenie bruzd zbw szstych lakierem szczelinowym - 1 raz do ukoczenia 7 roku ycia impregnacja zbiny zbw mlecznych opatrunek leczniczy w zbie mlecznym

14

zdrowy krok w nowy rok

lakierowanie wszystkich zbw staych nie czciej ni 1 na kwarta cakowite opracowanie i odbudowa ubytku zba mlecznego kosmetyczne pokrycie niedorozwoju szkliwa w zbach staych opatrunek leczniczy w zbie staym cakowite opracowanie i odbudowa ubytku zba na 1 powierzchni, na 2 powierzchniach; cakowite opracowanie i odbudowa rozlegego ubytku zba na 2 powierzchniach, na 3 powierzchniach; leczenie endodontyczne (kanaowe) zba z wypenieniem 2 kanaw i 3 kanaw; nie obejmuje opracowania i wypenienia ubytku korony zba leczenie endodontyczne (kanaowe) zba z zakaonymi kanaami z wypenieniem 2 kanaw zba; nie obejmuje opracowania i wypenienia ubytku korony jednoszczkowym i dwuszczkowym, do ukoczenia 12 roku ycia; kontrola wynikw leczenia aparatem ortodontycznym ruchomym nie czciej ni dwanacie razy w cigu 12 miesicy, do ukoczenia 13 roku ycia; naprawa aparatu ortodontycznego wykonanego w ramach wiadcze gwarantowanych raz w roku do ukoczenia 13 roku ycia; nie przysuguje wymiana i naprawa aparatu uszkodzonego w wyniku nieprawidowego uytkowania

proteza dziecica czciowa i cakowita

Profilaktyczne wiadczenia dla dzieci do ukoczenia 6 roku ycia

ocena stanu uzbienia za pomoc wskanika intensywnoci prchnicy PUW * dla zbw mlecznych i staych

usunicie zogw nazbnych nie czciej ni jeden raz na 6 miesicy w obrbie caego uzbienia

Leczenie ortodontyczne wad zgryzu u dzieci

Leczenie ortodontyczne wad zgryzu obejmuje m.in.

kontrola higieny jamy ustnej profilaktyka profesjonalna prchnicy , w tym profilaktyka fluorkowa przy braku przeciwwskaza ocena stanu morfologicznego i funkcji ucia zastosowanie dziaa zapobiegajcych wadom zgryzu profilaktyka ortodontyczna

badanie lekarskie stomatologiczne z instruktaem higieny jamy ustnej jeden raz w okresie 12 miesicy badanie lekarskie kontrolne- trzy razy w okresie 12 miesicy badanie lekarza specjalisty z krtk pisemn ocen i wskazaniami diagnostyczno-terapeutycznymi dla lekarza prowadzcego, bez powizania z innymi wiadczeniami gwarantowanymi

PUW* - suma zbw z prchnic, usunitych z powodu prchnicy, wypenionych z powodu prchnicy

osoby niepenosprawne
Dzieciom i modziey niepenosprawnym do ukoczenia 16. roku ycia przysuguj, jeeli wynika to ze wskaza medycznych, kompozytowe materiay wiatoutwardzalne do wypenie oraz znieczulenie oglne przy wykonywaniu wiadcze gwarantowanych. Znieczulenia nie podaje si podczas pierwszej wizyty dziecka niepenosprawnego, do ukoczenia przez nie 6. roku ycia.

zdjcie pantomograficzne wraz z opisem jeden raz w trakcie caego leczenia ortodontycznego zdjcie cefalometryczne jeden raz w trakcie caego leczenia ortodontycznego, w uzasadnionym przypadku korekcyjne szlifowanie zbw leczenie aparatem ortodontycznym ruchomym,

15

zdrowy krok w nowy rok

Leczenie uzdrowiskowe
Skierowanie na leczenie uzdrowiskowe wystawia lekarz, ktry ma umow z NFZ. Bierze on pod uwag aktualny stan zdrowia pacjenta, wskazania i przeciwwskazania. Do skierowania lekarz docza aktualne wyniki podstawowych bada, wykonanych na zlecenie i koszt kierujcego:

zapewniajc sobie zakwaterowanie i wyywienie. NFZ finansuje zabiegi. W uzdrowisku dzieci mog leczy choroby drg oddechowych dolnych (pulmonologia) i grnych (laryngologia), choroby endokrynologiczne, kardiologiczne, choroby krwi i ukadu krwiotwrczego (hematologia), naczy obwodowych, nerek i drg moczowych (nefrologia i urologia), choroby oka i przydatkw oka, ortopedyczno - urazowe, reumatologiczne, choroby skry, ukadu nerwowego (neurologia), ukadu trawienia (gastroenterologia, hepatologia), cukrzyc (diabetologia), narzd ruchu, osteoporoz i otyo. Aktualizowany wykaz miejsc udzielania wiadcze znajduje si na stronie internetowej Zachodniopomorskiego Oddziau NFZ, w zakadce Dla Pacjenta.

badania dla dzieci: OB., morfologia, mocz, badanie kau na obecno jaj pasoytw (wane w dniu wyjazdu dziecka do uzdrowiska)

Skierowania na leczenie uzdrowiskowe dzieci traktowane s jako priorytetowe, poza kolejnoci. Dzieci i modzie do 18 roku ycia nie wnosz opat za leczenie w sanatorium i szpitalu uzdrowiskowym. Z opat zwolnione s take dzieci o znacznym stopniu niepenosprawnoci oraz dzieci uprawnione do renty rodzinnej. Leczenie w sanatorium uzdrowiskowym dla dzieci trwa 21 dni, leczenie w szpitalu uzdrowiskowym dla dzieci trwa 27 dni. Dzieci w wieku od 3 do 6 lat mog by kierowane na leczenie uzdrowiskowe same lub pod nadzorem rodzica lub opiekuna prawnego. Leczenie dzieci jest bezpatne, natomiast rodzice lub opiekun ponosz pen odpatno za pobyt w zakadzie uzdrowiskowym. Dzieci uczszczajce do szkoy podstawowej lub gimnazjum kierowane s na leczenie uzdrowiskowe przez cay rok, natomiast modzie szk ponadgimnazjalnych - w okresie wolnym od nauki. Uzdrowiskowe leczenie ambulatoryjne dla dzieci trwa od 6-18 dni zabiegowych; w przypadku leczenia uzdrowiskowego w trybie ambulatoryjnym pacjenci ponosz koszty pobytu, we wasnym zakresie

Leczenie cukrzycy za pomoc pompy insulinowej

Dzieciom chorym na cukrzyc typu I Narodowy Fundusz Zdrowia finansuje pomp insulinow. Jest to niewielkie urzdzenie przeznaczone do cigego podawania insuliny do tkanki podskrnej, z ktrej wchania si ona do krwioobiegu. Bezpatne dla pacjenta jest take oprzyrzdowanie pompy (wkucia), wydawane na zlecenie lekarza specjalisty pediatrii lub lekarza specjalisty diabetologii.

www.nfz-szczecin.pl
Siedziba ZOW NFZ 71-470 Szczecin, ul. Arkoska 45 tel. 91 425 10 00 faks 091 425 11 88 Caodobowy tel. informacyjny Tel-Med Szczecin tel. 91 46 45045

16

Senior i wnuk. wiczenia w domu.

Senior i wnuk. czym si rni? Senior wykonuje mniejsz ilo powtrze, wnuk Senior i wnuk. W czym s podobni?
Kolor tamy Thera-Band dobieramy adekwatnie do wieku, a przede wszystkim w zalenoci od sprawnoci fizycznej. Zwracamy szczegln uwag na wykonanie wicze oddechowych dwukrotnie duszy wydech. Podczas wicze dbamy o poprawno ich wykonywania (powoli, ale dokadnie) oraz o utrzymywanie prawidowej postawy. Piki rehabilitacyjne dobieramy adekwatnie do wzrostu.

wiksz. Dusze przerwy midzy wiczeniami dla seniorw. Podczas zabawy aktywizujcej senior powinien uwaa, aby si nie przemczy. Podczas wicze wymagajcych rozcigliwoci tamy Thera-Band uczestnik rozciga j na tyle, na ile pozwala mu zakres ruchu w stawie (starsze osoby posiadaj mniejszy zakres ruchu, ni dzieci). Piki rehabilitacyjne, kije, tama

Potrzebujemy:
thera-band, balony

cel wicze: Wzmacnianie mini posturalnych,

utrzymanie prawidowej postawy ciaa, wzmacnianie mini koczyn dolnych i grnych.

Senior i wnuk. wiczenia na powietrzu.

Wnuk powinien: mie buteleczk wody lub soku by ubrany na cebulk aby w zalenoci

od warunkw pogodowych unikn przegrzania lub wychodzenia naladowa ruchy bawicego si seniora pomaga seniorowi w noszeniu i przygotowywaniu sprztu (kijw do wicze) to niezwykle odpowiedzialne zadanie! prbowa sam wyregulowa wysoko kijw, zapi paski rkawiczek

Senior powinien: zabiera na dusze spacery czy wycieczki may plecak

z prowiantem i wod dla siebie i swojego wnuka pamita o zabezpieczeniu ostrych grotw gumowymi nakadkami na czas zabawy z wnukiem pamita, e dziecko chtnie uczestniczy we wspzawodnictwie i angauje si emocjonalnie w odniesiony sukces wiedzie o tym e mae dzieci szybciej si mcz ale te szybciej regeneruj po wysiku ni osoby starsze podczas zabaw dozowa wysiek tak, aby narasta stopniowo

Materia edukacyjny programu profilaktycznego Aktywny Senior Umiechnity Wnuk, oprac. fizjoterapeuci SPONDYLUS.

22

WIczenIa W dOMu

wiczenie 1: Balon na uwizi

Stajemy naprzeciwko, twarzami do siebie, w lekkim rozkroku. Kady trzyma w doni nadmuchany balon. Podrzucajc go do gry dmuchamy tak, aby nasz balon nie spad na podog.

wiczenie 2: Zabawa aktywizujca Motylki

Wyobraamy sobie, e jestemy motylkami i poruszamy skrzydekami (ugite w okciach ramiona). W tej pozycji biegamy po pokoju.

wiczenie 3: Rajdowi kierowcy

Trzymamy w doniach kijki, wykonujemy ruch kierownicy raz w prawo, raz w lewo. Ilo powtrze dla seniora: 5-10 razy, dla wnuka: 10-15 razy.

wiczenie 4: Jak na grzbiecie konia

Siedzimy na pice rehabilitacyjnej, nogi w lekkim rozkroku, stopy oparte o podoe, donie le na udach. Prostujemy praw nog w stawie kolanowym naprzemiennie z lew nog. Podczas wiczenia zwracamy uwag na utrzymanie prostych plecw oraz rwnowagi. Ilo powtrze dla seniora: 5-10 razy, dla wnuka: 10-15 razy.

wiczenie 5: Rociganie tamy Thera-Band

Stoimy prosto. Pod stopami oraz w doniach tama Thera-Band. Podcigamy tam do gry jak najwyej, powracamy do pozycji wyjciowej. Ilo powtrze dla seniora: 5-10 razy, dla wnuka: 10-15 razy.

wiczenie 6: Spacerek z tam

Trzymamy w doniach kijki, wykonujemy ruch kierownicy raz w prawo, raz w lewo. Ilo powtrze dla seniora: 5-10 razy, dla wnuka: 10-15 razy.

23

 W I c z e n I a n a P OW I e T r z u

wiczenie 1: Balansowanie kijem na doni

Balansujemy kijem pionowo ustawionym na doni, starajc si utrzyma go w tej pozycji. Po wykonaniu zmieniamy rk wiczc. Dla bezpieczestwa wiczymy z naoon na ostry koniec gumow nakadk.

wiczenie 2: Boksowanie
Imitujemy boksowanie rkami z kijami trzymanymi w zacinitych piciach. wiczenie wykonujemy min. 20 razy.

wiczenie 3: Przekadanie kija pod kolanem

Przekadamy kije naprzemiennie pod prawym i lewym kolanem. Kije trzymamy razem. Wykonujemy to wiczenie min. 10 razy na kad nog.

wiczenie 4: Ciuchcia
Pozycja wyjciowa: stoimy jeden za drugim w odlegoci jednego kroku. Podajemy sobie kije chwytajc ich przeciwlege koce (na ostrych kocwkach kijw gumowe nakadki). Osoba stojca z tyu nadaje rytm, tempo oraz mwi z ktrej nogi zaczyna maszerowa osoba z przodu, staramy si utrzyma naprzemienny ruch prawa rka lewa noga tak, jak podczas zwyczajnego marszu. W takim ustawieniu maszerujemy wsplnie odcinek 50 m i zamieniamy si rolami

wiczenie 5: Zamiana miejsc

Pozycja wyjciowa: stoimy twarz do siebie w odlegoci jednego kroku, trzymajc praw rk przed sob kij, pionowo wsparty o podoe (nie wbijamy kija). Na umwiony sygna puszczamy kij i szybko zamieniamy si miejscami aby chwyci kij wspwiczcego. Po kilku powtrzeniach zmieniamy rk trzymajc kij. Chcc utrudni wykonanie wiczenia zwikszamy odlego np. o p kroku.

wiczenie 6: Stretching
Pozycja wyjciowa: wykrok lew nog - palce stp zadarte, wsparcie na kijach. Powoli obniamy sylwetk, rozcigajc tyln cz uda i okolice dou podkolanowego. Wytrzymujemy ok. 15 s., zmieniamy nog i powtarzamy wiczenie (wykonujemy z wyczuciem).

25

26

27

zdrowy krok w nowy rok

Tym

czasem

wczesne

rozpoznanie

zagroenia i zmiana sposobu odywiania na waciwy, poczone ze zwikszeniem aktywnoci fizycznej, bardzo szybko i radykalnie obniaj ryzyko wystpienia

Podaj to, co najlepsze

Znakomite haso reklamowe firmy Tchibo powinno w naszym yciu by jak najczciej stosowane i praktykowane w wielu wanych jego obszarach. Ale przejdmy do kwestii dla wielu z nas w yciu najwaniejszej, czyli do kwestii naszych dzieci. W trosce o nie jestemy wstanie zrobi wszystko to, co jest dla nich najlepsze. Kiedy si urodz, kupujemy adne ubrania, markowe odywki. Nieco pniej zawozimy do przedszkoli, kierujemy do jak najlepszych szk, wysyamy na dodatkowe zajcia, tymczasem wsplnie spdzanego czasu jest coraz mniej. Jedn z najwaniejszych dziedzin, jak jest ich dbao o ich odpowiednie odywianie, powierzamy ywieniu zbiorowemu i innym. P nieszczcia, jeeli jest to szkolna stowka, ale niestety, bardzo czsto zastpuje j wygodny fast food, z ktrego sami te czsto korzystamy. A taki scenariusz to prosta droga do powanych i niebezpiecznych w swoich konsekwencjach problemw ze zdrowiem. W ostatnich kilkudziesiciu latach upowszechni si wanie taki styl ycia. Jego konsekwencje to nadcinienie ttnicze i zaawansowana miadyca, rozpoznawane si ju u 10-letnich dzieci! Cukrzyca, otyo, zesp metaboliczny i choroby ukadu krenia, dawniej praktycznie niewystpujce u modych osb, teraz niestety zajy trzecie miejsce wrd przyczyn zgonw u dzieci poniej pitnastego roku ycia. Analiza tych nieszcz praktycznie zawsze wskazuje na bdy nabyte w dziecistwie, a wynikajce z lekcewaenia zasad poprawnego ywienia. Problem potguje fakt, e wikszo rodzicw nie zauwaa nadmiernej masy ciaa u swoich dzieci. Dotyczy to 1/3 matek i 50% ojcw.

cukrzycy i chorb ukadu krenia w yciu dorosym.

Jeli naprawd chcecie da swoim dzieciom to, co najlepsze, to sprawcie aby jego mody organizm regularnie otrzymywa wszystkie wartociowe i potrzebne skadniki pokarmowe. Kady z nas dobrze wie jakie konsekwencje moe spowodowa w silniku jego samochodu zatankowanie go paliwem zanieczyszczonym lub o niskiej jakoci. Czsto troszczymy si o nasze pojazdy znacznie bardziej ni o siebie i swoich bliskich. Moemy mie wiele sygnaw wiadczcych, e nasze dziecko jest nieodpowiednio odywione. Pierwszy i najbardziej czytelny to nadmierna masa ciaa dziecka. Ale s te liczne inne jak: nadmierna senno apatia, wzmoona pobudliwo (ADHD), agresywne zachowanie, gorsze postpy w nauce. Wszystkie te sygnay mog by spowodowane nieodpowiednim odywianiem. Nie wolno ich lekceway. I moe tak by, e po wywiadwce w szkole pretensje, zamiast do dziecka, powinnimy mie do siebie samych. Zdrowe odywianie nie oznacza te tego, e musi by ono kosztowne, wymaga jednak przeznaczenia na jego przygotowanie (deficytowego dla wielu z nas) czasu. Jednak warto podj ten trud, bo gra toczy si o bardzo wysok stawk. O to mianowicie, aby nasze dziecko w swoim dorosym yciu byo zdrowym, sprawnym fizycznie i intelektualnie czowiekiem i dziki temu lepiej ni inni bdzie radzio sobie w rzeczywistoci. Tej, w jakiej przyjdzie mu y.

28

zdrowy krok w nowy rok

nutrigenomika pozwala precyzyjnie ustali, co je i ile oraz czego unika.
Nutrigenomika to nowa dziedzina nauki, zwizana z genetyk pozwalajca precyzyjnie okreli, jak dany rodzaj pokarmu wpywa na nasz organizm i chocia w 99,9% wszyscy posiadamy podobny zestaw genw, to jednak kady z nas jest niepowtarzalny. Celem badania genetycznego jest taki dobr diety ustalonej t metod, by stanowia ona lek dla danej osoby. Tak jak genetyka, nutrigenomika jest bardzo mod nauk, ale niezwykle dynamicznie rozwijajc si. Ma ju wielkie osignicia w diagnostyce medycznej i skutecznym leczeniu wielu chorb dietozalenych za pomoc indywidualnie dobranych zalece. Opracowujc tak spersonalizowan diet, eliminuje si z niej te skadniki, ktre nasilaj lub wywouj objawy choroby. Wynika to z rosncych moliwoci badania genomu, umoliwiajcych dobieranie skadnikw pokarmowych w zgodzie z naszym osobniczym DNA. To przeom w diagnostyce i przyszo w leczeniu, ale take w utrzymaniu zdrowia w dobrej kondycji, a do pnej staroci. Czsto nie wiemy co nam szkodzi i na co moemy sobie pozwoli. Zdarza si, e organizm dugo toleruje ignorowanie jego faktycznych potrzeb. Przez czas pewien moe nawet nie dawa nam adnych sygnaw ostrzegawczych, ale wszystko do czasu. W ktrym momencie buntuje si i mamy nowego chorego. Dlatego warto cyklicznie robi sobie badania okresowe i zdy z interwencj przed ujawnieniem si alarmu. Diagnostyka oparta na badaniu wybranych genw pozwala (znacznie precyzyjniej ni inne dotychczasowe metody) okreli predyspozycje metaboliczne danej osoby. Takie badanie okrela nam profil ywieniowy badanej osoby raz na cae jej ycie. Diagnoza jest pozbawiona uoglnie, przypuszcze. Otrzymujemy bardzo konkretne wskazania, ktrych przestrzeganie pozwoli przebadanej osobie unikn trudnoci z powrotem do waciwej masy ciaa, a wprowadzenie zalece radykalnie zmniejszy ryzyko zachorowania na wiele chorb cywilizacyjnych. Ju dzisiaj szczeciska firma dietetica daje moliwo zbadania genu FTO, sygnalizujcego predyspozycje do otyoci. Otyo jest chorob wielogenow (co oznacza, e wpyw na jej rozwj ma wicej ni jeden gen), to jednak gen FTO (Fatt Mass and Obesity Associated Gene) w sposb niekwestionowany wyrnia si na tle innych genw swoj si predysponowania do otyoci. Zdaniem bardzo wielu naukowcw to gwnie zmiany w budowie tego genu tumacz, dlaczego niektrzy ludzie s bardziej skonni do tycia ni inni. Udowodniono, e osoby noszce wariant genu FTO, sygnalizujcy informacj o wysokim stopniu ryzyka otyoci, wa rednio o 3 kg wicej ni osoby bdce nosicielami kopii niskiego ryzyka. Gwny wysiek zapobiegania otyoci musi odnosi si do dostarczania prawidowej iloci kalorii w diecie oraz dostarczania codziennej porcji ruchu, jednak wczesne wykrycie predyspozycji do otyoci moe nam pomc wczy odpowiednie dziaania zaradcze, sprawiajce, e do niej nie dojdzie. Szczeglnie wane jest wic jak najwczeniejsze ustalenie czy dziecko posiada wanie ten wariant zmutowanego genu FTO, czyli wariantu z wysokim stopniem ryzyka.

co powinnimy zrobi dowiadujc si, e nasze dziecko jest nosicielem wariantu a genu FTo?
Podj dziaania. Jest to wana informacja, dlatego wprowadzenie zalece dietetycznych sprawi, e dziecko bdzie si normalnie i zdrowo rozwijao, w niczym nie ustpujc swoim rwienikom. Musi jednak wiedzie o potrzebie wyeliminowania lub powanego ograniczenia spoywania niektrych produktw. wiadomo, w powizaniu z odpowiednio skomponowanym i urozmaiconym sposobem odywiania spowoduje, e dziecko bdzie miao doskonale zbilansowan i dostosowan do potrzeb rozwijajcego

29

zdrowy krok w nowy rok

si organizmu diet, a posiki bd urozmaicone i smaczne. Co uzyskamy? Zaszczepimy w dziecku metody waciwego sposobu odywiania si. To z kolei, w poczeniu ze zwikszon aktywnoci fizyczn, obniy ryzyko powstania chorb metabolicznych do poziomu statystycznego, co w przypadku osb z tak zmutowanym wariantem genu FTO jest osigniciem nadzwyczajnym. powizanej z ywieniem czowieka, oferujemy rwnie osobom dorosym. Wicej na naszej stronie www.dietetica.com.pl Jeli po tej porcji informacji pojawi si u Pastwa refleksja i dojdziecie do wniosku, e warto dla siebie i swoich najbliszych zrobi badania, by moe zmieni nieco styl ycia, zwikszy aktywno fizyczn, to wspaniale, bo na to nigdy nie jest za pno. Taka decyzja to szansa na to, aby by ze sob duej, cieszc si przy tym dobrym zdrowiem. Chtnie pomoemy Pastwu taki cel osign. dr hab. n. med. Prof. PUM Ewa Stachowska biochemik i specjalista z dziedziny ywienia czowieka To, co dajesz dziecku do jedzenia jest zalkiem albo dobrego zdrowia, albo choroby dr Gerhard Schmitt

nasze dziecko interesuje si sportem. W jakiej dyscyplinie ma szans na sukces.

Analiza genu ACTN3 pozwala odpowiedzie na to pytanie, wskazujc czy jestemy naturalnie predysponowani do zawodw sprinterskich i siowych, czy te mamy wiksze szanse w dyscyplinach wytrzymaociowych. Nasz pomoc w diagnostyce genetycznej

30

zdrowy krok w nowy rok

Wybrane programy edukacyjne Pastwowej Inspekcji Sanitarnej kierowane do dzieci z kl. I-III szk podstawowych
Profilaktyka chorb odtytoniowych wprowadzenie
Do priorytetowych dziaa w dziedzinie profilaktyki chorb i promocji zdrowia prowadzonych przez Pastwow Inspekcj Sanitarn wrd dzieci i starszej modziey szkolnej na terenie woj. zachodniopomorskiego, naley profilaktyka uywania substancji psychoaktywnych, w tym palenia tytoniu. Istotne s tu dziaania zmierzajce do ograniczenia zachowa ryzykownych i ksztatowanie postaw zdrowotnych ju wrd przedszkolakw, a nastpnie uczniw szk podstawowych i gimnazjalnych. W tym celu opracowano dostosowane do moliwoci psychospoecznych dzieci przedszkolnych oraz modszych i starszych uczniw, programy edukacyjne powiecone profilaktyce chorb odtytoniowych. Nauczyciele, ktrzy decyduj si na realizacj programu otrzymuj z Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej wsparcie w formie materiaw edukacyjnych i merytorycznego szkolenia. Partnerami Pastwowej Inspekcji Sanitarnej w realizacji tych programw jest Ministerstwo Edukacji Narodowej oraz Stowarzyszenie na Rzecz Dziecistwa Wolnego od Tytoniu. Do najpowaniejszych problemw zwizanych z paleniem tytoniu w Polsce naley obniajcy si wiek dzieci eksperymentujcych z papierosami, z ktrych cz zostaje staymi palaczami, nie zmniejszajca si liczba palcych modych kobiet, w tym bdcych w ciy oraz osb palcych w obecnoci dzieci. Programy edukacyjne dotyczce profilaktyki chorb odtytoniowych ciesz si duym uznaniem wrd Program nauczycieli, gdy zawieraj gotowe scenariusze pozwalajce na ciekawe prowadzenie zaj.

Program nie pal przy mnie prosz

Skierowany do uczniw klas I-III szk podstawowych. Koordynatorami realizacji programu na terenie Szczecina s pracownicy Oddziau Owiaty Zdrowotnej i Promocji Zdrowia, Powiatowej Stacji Sanitarno- Epidemiologicznej w Szczecinie. Dziecko w tym wieku pozostaje wci pod duym wpywem rodzicw lub opiekunw, jednak jako ucze staje si uczestnikiem ycia w spoecznoci szkolnej. Poznaje normy obowizujce w grupie rwieniczej i zaczyna w niej peni okrelon rol. Uczniowie klas modszych, jeli jeszcze nie sigaj po pierwszego papierosa, mog poprzez modelowanie spoeczne utwierdzi si w przekonaniu, e palenie papierosw wiadczy o dorosoci i uatwia przynaleno do grupy starszych kolegw. ma na celu ksztatowanie

u dzieci wiadomej umiejtnoci radzenia sobie w sytuacjach, w ktrych inne osoby pal przy nich papierosy i uwiadamia, e czynne palenie tytoniu jest szkodliwe dla zdrowia, a take uwraliwia dzieci na szkodliwo biernego palenia. W scenariuszach zaj proponuje aktywizujce metody pracy wychowawczej z dziemi. Program skada si z wprowadzenia do problematyki palenia tytoniu oraz z 5 nastpujcych zaj warsztatowych: Zajcia 1. Co to jest zdrowie (planowany rezultat: zintegrowanie grupy, uporzdkowanie i poszerzenie wiadomoci na temat zdrowia) . Zajcia 2. Od czego zaley nasze zdrowie? (planowany

34

zdrowy krok w nowy rok

rezultat: ksztatowanie postaw odpowiedzialnoci za wasne zdrowie). Zajcia 3. Co i dlaczego szkodzi zdrowiu? (planowany rezultat: uwiadomienie dzieciom, e same mog unika szkodliwych dla zdrowia sytuacji. Przekazanie informacji o biernym paleniu). Zajcia 4. Co robi gdy moje zdrowie jest zagroone? (planowany rezultat: wyksztacenie u dzieci postawy gotowoci do radzenia sobie w sytuacjach, gdy ich zdrowie jest zagroone). Zajcia 5. Nie pal przy mnie, prosz (planowany rezultat: wyksztacenie postawy obrony przed biernym paleniem. Zdobycie przez dzieci umiejtnoci radzenia sobie w sytuacjach, gdy inni ludzie pal przy nich papierosy). Do realizacji programu wykorzystywany jest poradnik Nie pal przy mnie, prosz W wojewdztwie zachodniopomorskim w roku szkolnym 2011/12 zakoczya si realizacja II edycja tego programu, ktr realizowao 268 szk podstawowych, co stanowi 57% szk podstawowych woj. zachodniopomorskiego. Program realizowany by przez 19161 uczniw klas I-III szk podstawowych, 5043 rodzicw i opiekunw dzieci. Dodatkowo w w/w przedsiwziciu brao udzia 55 uczniw klas 0, 249 uczniw klas IV-VI, oraz 38 dzieci uczszczajcych do wietlic socjoterapeutycznych. ukadu krenia czy cukrzyc, poniewa rwnie wynika z niewaciwego stylu ycia czowieka. Dotyka 97% ludnoci w kadym wieku. Prchnica w zbach mlecznych jest bardzo powszechna. Proces jej powstawania najczciej rozpoczyna si ju okoo pierwszego roku ycia dziecka, a jego nasilenie ronie wraz z wiekiem dziecka. Zaniedbanie zbw dotknitych prchnic w wieku dziecicym, prowadzi do przedwczesnego wypadania zbw mlecznych, czego skutkiem s zaburzenia mowy, uszkodzenia narzdu ucia oraz do nieprawidowego zgryzu. Powstawanie prchnicy u dzieci ma charakter wieloprzyczynowy. Celem profilaktyki prchnicowej jest utrzymanie ywych i zdrowych zbw do okresu staroci. Aby zminimalizowa dynamik rozwoju procesu choroby prchnicowej naley: prowadzi skuteczn higien jamy ustnej, kontrolowa diet, uywa pasty do zbw z fluorem, stosowa rodki antyseptyczne, ktre wstrzymuj proces rozwoju zmian. Mineralizacja mlecznych nastpuje zbw ju

w okresie prenatalnym w 4 miesicu ciy, a dla zbw staych okoo 6 roku ycia z czego jasno wynika, i profilaktyka prchnicowa winna mie pocztek ju w okresie przedurodzeniowym. Prawidowo i systematycznie prowadzona higiena jamy ustnej jest jednym z najistotniejszych sposobw w profilaktyce prchnicowej. Waciwe i regularne stosowanie zabiegw higienicznych w jamie ustnej, zmniejsza wystpowanie prchnicy nawet o 30- 40%. Pasta do zbw oprcz dziaania higienicznego, powinna spenia rwnie zadanie profilaktyczne.

Profilaktyka chorb jamy ustnej wprowadzenie

Innym programem edukacyjnym skierowanym do dzieci klas I-III jest program edukacyjny opracowany przez Powiatow Stacj Sanitarno-Epidemiologiczn w Szczecinie pt. Zdrowy Umiech. Program jest realizowany przy wsppracy z Urzdem Miasta Szczecin. Prchnica jako choroba zakana stanowi niezwykle istotny problem dla zdrowia jamy ustnej, zarwno dzieci jak i dorosych. Niewiele osb zdaje sobie spraw, e znajduje si ona w jednej grupie chorb, z chorobami

Program Zdrowy umiech

Adresowany jest do uczniw klas I szk podstawowych. Celem programu jest zapobieganie prchnicy zbw wrd dzieci, ksztatowanie umiejtnoci i utrwalenie nawyku codziennego mycia zbw oraz podniesienie wrd dzieci odpowiedzialnoci

35

zdrowy krok w nowy rok

za higien jamy ustnej, a take zachcanie rodzicw dowspdziaania zdziemi narzecz prawidowej higieny jamy ustnej. Autorami i koordynatorami realizacji programu na terenie Szczecina s pracownicy Oddziau Owiaty Zdrowotnej i Promocji zdrowia Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Szczecinie. Realizatorami programu w szkoach s wychowawcy klas I, nauczyciele nauczania pocztkowego, pielgniarki szkolne. Zadaniami realizowanymi w trakcie trwania programu s: przekazywanie wiedzy nt. higieny jamy ustnej, szkodliwoci niewaciwych nawykw ywieniowych, sposobw zapobiegania prchnicy i chorobom przyzbia, prowadzenie pokazw prawidowego szczotkowania zbw, przeprowadzanie wicze szczotkowania zbw. W szkoach objtych programem przeprowadzane s zajcia edukacyjne na bazie materiaw edukacyjnych z lat poprzednich scenariuszy zaj, przewodnika dla nauczycieli oraz filmu edukacyjnego. Uczestnikami programu Ponadto w nastpujcych szkoach podstawowych koordynatorzy szkolni zorganizowali konkursy plastyczne: SP nr 10 przy ul. K. Krlewicza cznie 46 uczniw, SP nr 69 przy ul. Zamoyskiego cznie 104 uczniw, SP nr 47 przy ul. Jagielloskiej 59 cznie 75 uczniw, SP nr 1 przy al. Piastw 6 cznie 80 uczniw, SP Specjalna nr 67 ul. Wielkopolska cznie 15 uczniw, SP nr 54 przy ul. Obr. Stalingradu 14 razem 90 uczniw, SP nr 7 ul. Zotowska cznie 150 uczniw, SP nr 68 przy ul. Zakole 1a razem 80 uczniw, SP nr 74 ul. Seledynowa cznie 150 uczniw, SP nr 12 ul. F. Szarego cznie 70 uczniw, SP nr 5 ul. Kr. Jadwigi cznie 60 uczniw, SP nr 48 ul. Czorsztyska cznie 70 uczniw. Program jest rwnie kontynuowany w roku szkolnym 2012/2013. Edukacja Zdrowotna zachcajca

uczniw do wpywania na wasne zdrowie, jest istotnym elementem profilaktyki. Pastwowa Inspekcja Sanitarna wsppracuje w tym zakresie ze szczeciskimi szkoami od wielu lat.

w roku szkolnym 2011/2012 byy dzieci klas I szk podstawowych na terenie miasta Szczecina. Ogem 1000 uczniw z klas I co stanowi 33 % wszystkich uczniw z klas I (3049 uczniw klasach I w 43 szkoach podstawowych w powiecie) z 12 placwek , co stanowi 28% placwek, Kady ucze otrzyma pakiet: szczoteczka + pasta do zbw. Materiay zostay sfinansowane przez Urzd Miasta Szczecin. W szkoach biorcych udzia w programie przeprowadzono cykl szkole dotyczcych prawidowego dbania o higien jamy ustnej oraz nauk prawidowego szczotkowania zbw. Pielgniarki medycyny szkolnej oraz nauczyciele nauczania pocztkowego kontynuoway realizacj programu organizujc w trakcie roku szkolnego liczne konkursy plastyczne oraz przedstawienia teatralne z udziaem dzieci.

opracoway
mgr Dbrwka Zauska - kierownik Oddziau Owiaty Zdrowotnej Promocji Zdrowia, Wojewdzkiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Szczecinie, mgr Renata Stoecka - starszy asystent Oddziau Owiaty Zdrowotnej Promocji Zdrowia, Wojewdzkiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Szczecinie, mgr Magdalena Stachel - kierownik Sekcji Owiaty Zdrowotnej Promocji Zdrowia, Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Szczecinie, mgr Izabela Wojtal - starszy asystent Sekcji Owiaty Zdrowotnej Promocji Zdrowia, Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Szczecinie.

36

Najnowsze zalecenia dotyczce indywidualnej profilaktyki fluorkowej choroby prchnicowej u dzieci i modziey sformuowane przez polskich Ekspertw z dziedziny stomatologii dziecicej i pediatrii. Pierwsza wizyta kontrolna u stomatologa powinna odby si midzy 6 a 12 miesicem ycia dziecka. Niezwykle istotna w profilaktyce choroby prchnicowej jest stosowanie rodkw zawierajcych fluorki, jednake dziaania te powinny odbywa si pod kontrol i zgodnie z zaleceniami dentysty, poniewa dobr metod ma charakter indywidualny i uzaleniony jest od wieku dziecka, stopnia zagroenia prchnic oraz ekspozycji na fluor pochodzcy z rnych rde. Z uwagi na zagroenie fluoroz zbw zaleca si, by u dzieci poniej 6. roku ycia ograniczy stosowanie rodkw profilaktycznych do pasty do zbw oraz lakieru, powyej 6. roku ycia mona wprowadzi ele i pukanki z fluorem, za dopiero powyej 16. roku ycia past z wysok zawartoci fluoru (5000 ppm F) jeli jest konieczna. Przy niskim ryzyku prchnicy zaleca si szczotkowanie zbw dwa razy dziennie past z fluorem, przy wyszym ryzyku prchnicy(za dieta, niesystematyczne szczotkowanie, widoczna pytka nazbna, aparat ortodontyczny itp.) wprowadza si dodatkowo pukanki fluorkowe oraz ele i lakiery. W przypadku widocznych biaych plam na zbach, prchnicy, wad rozwojowych szkliwa wskazane jest, poza wspomnian profilaktyk w pozostaych przypadkach, leczenie stomatologiczne. Profilaktyka domowa powinna opiera si na szczotkowaniu zbw past z fluorem od momentu pojawienia si pierwszego zba mlecznego (ok. 6-go m-ca ycia). U dzieci powyej 6. roku ycia mona te stosowa pukanki zawierajce fluor (jeli jest to konieczne). Po szczotkowaniu najistotniejsze jest zastpienie pukania jamy ustnej wypluwaniem nadmiaru pasty. Do 8. roku ycia szczotkowanie powinno by nadzorowane przez rodzicw. Zaleca si stosowanie u dzieci past o wyszym steniu fluoru 1000 i wicej ppm ale jej ilo powinna by ograniczona jednorazowo do ladowej iloci w przypadku dzieci do 2. roku ycia i do wielkoci ziarna groszku u dzieci od 2. do 6. roku ycia. Powyej 6. roku ycia zaleca si pasty o zawartoci fluoru 1450 ppm (ilo pasty na szczoteczce 1-2 cm). Profilaktyka profesjonalna ele, lakiery, pianki powinna mie miejsce tylko i wycznie w gabinecie stomatologicznym. Zaleca si ograniczenie stosowania tabletek/kropli fluorowych na rzecz egzogennej profilaktyki fluorkowej (pasty, ele, lakiery).

TWJ PARTNER W TROSCE O ZDROWIE JAMY USTNEJ

Pasty do zbw Colgate Smiles Wariant 2-6 lat: 1000ppmFWariant od 6 lat: 1450ppmFReceptura odpowiednia dla danej grupy wiekowej, opracowana dziki wiedzy i pomocy specjalistw stomatologii dziecicej. Zapewnia klinicznie udowodnion ochron przed prchnic i agodne czyszczenie. agodnie mitowy smak i znane postacie z kreskwek zachcaj dzieci do szczotkowania zbw. Szczoteczki do zbw Colgate Smiles Wariant 2-6 lat oraz od 6 lat Szczoteczki posiadaj gwki Szczote sowane do wieku dziecka. dopaso Dziki mikkim, zaokrglonym wknom wkno o rnej dugoci szczoteczka doskonale czyci zby dziecka redukujc ryzyko prchCentralnie uoone niebienicy. C wkna pomagaj odmierzy skie w waciw waciw ilo pasty. Wariant 6+ posiada posiad rwnie powierzchni czyszczc jzyk i policzki, dziki czyszcz czemu usuwa wicej bakterii. Pyn do pukania jamy ustnej Colgate Colgat Plax Magic od 6 lat Pukanka Pukank delikatnie barwi zby zachcajc dziecko do odpozachc wiednio dugiego i dokadnego szczotkowania a kolor zniknie. szczotk Zawiera fluor, ktry pomaga chroni zby przed prchnic i pyszny owocowy smak. ma pys Zawarto fluoru: 225 ppm F-. Zawart

www.colgateprofessional.pl

zdrowy krok w nowy rok

KOnKurS PLaSTYcznY dBaM O zdrOWIe Od naJMOdSzYcH LaT

Dla uczniw klas II szk podstawowych biorcych udzia w programie Zdrowy Krok w Nowy Rok.

Konkurs na prac indywidualn o nastpujcej tematyce (do wyboru):

W SUBIE ZDROWIU ZDROWE STOPY I KRGOSUP TO PODSTAWA OGLDAM WIAT ZDROWYMI OCZAMI DBAM O ZBY WIC MAM PIKNY UMIECH

organizator Konkursu:
Fundacja Akademia Zdrowia i Rozwoju

Termin nadsyania prac:

Do 15 kwietnia 2013r.

Prace nadsya na adres:

Ul. Bohaterw Warszawy 79/4, 71-061 Szczecin (dopisek Konkurs Plastyczny)

Regulamin konkursu dostpny na stronie www.fazir.pl

40

zdrowy krok w nowy rok

Postaw na zdrow postaw dbaj o prawidowe odywianie

Vademecum malucha
Jedzenie jest paliwem dla twojego organizmu Pamitaj aby przestrzega nastpujcych zasad:

Ograniczaj zjadanie sodyczy, Omijaj restauracje i jedzenie typu Fast -Food, zamiast tego udaj si na spacer na wieym powietrzu lub pograj w pik z kolegami,

Nie wychod z domu bez niadania, ono da ci energi do nauki i zabawy, Spoywaj warzywa i owoce oraz produkty zboowe s rdem witamin i mikroelementw oraz bonnika,

Posiki zjadaj z rodzin to te wietna zabawa.

rozwi krzywk wicz rwnie umys

1 2 3 4 5 6 7
Wpisz haso

czy wiesz e ?
1. Mog by przyjazne lub nieprzyjazne dla organizmu, najzdrowsze s pochodzenia rolinnego 2. Niezbdna do ycia wszystkich ywych organizmw 3. Moe by z Egiptu lub zdrowego ywienia 4. Znajduje si w ziarnach zb 5. Znajduj si w owocach i warzywach 6. S podstawowym budulcem organizmu 7. S rdem witamin

41

Wydawca
Fundacja akademia Zdrowia i rozwoju Al. Boh Warszawy 79/4 71 - 061 Szczecin www.fazir.pl

Grafika i skad
Blue Buoy degrski Szymanowicz s.c. Jakub Degrski tel. +48 600 365355 www.bbuoy.com

kontakt@fazir.pl Nr konta: 13 1090 2268 0000 0001 1388 8221

druk
drukarnia Kadruk s.c. ul. G. Romera 10E 71 - 246 Szczecin tel. 91 439 00 64

Prezes Krzysztof Maculewicz tel. +48 604 392 777

Wice-Prezes Radosaw Porzecki tel. +48 666 845 535

Materiay wykonane przez wydawc stanowi jego wasno. Wykonywanie kopii, powielanie oraz rozpowszechnianie ich bez zgody wydawcy w caoci lub czci, podlegaj ochronie praw autorskich. Przedruki mog by dokonywane za pisemn zgod wydawcy. Za tre umieszczanych reklam wydawca nie ponosi odpowiedzialnoci.

W W W. FA Z I R . P L

W CEL U WSPARCIA DZIA A F UNDAC JI MON A DOKON A W PAT Y N A KO NTO FU NDAC JA AKADEMIA ZDROW IA I ROZWO JU KONTO B ANKOWE B ZWB K 13 1090 2 2 6 8 0 0 0 0 0 0 01 13 8 8 8 2 21