INSTYTUT BADAWCZY DRG I MOSTW

Zakad Diagnostyki Nawierzchni

SPRAWOZDANIE
z realizacji pracy pt.:
Wpyw parametrw termiczno-mechanicznych nawierzchni asfaltowej na
trwao zmczeniow nawierzchni.
Zleceniodawca: Generalna Dyrekcja Drg Krajowych i Autostrad
Umowa Nr 685/2004 z dnia 07.04.2004

Opracowali:
mgr in. Jacek SUDYKA
Radosaw BORUCKI
Artur GRCZEWSKI
Jacek KUSIAK

Kierownik Zakadu
Diagnostyki Nawierzchni

mgr in. Tomasz MECHOWSKI

Warszawa, listopad 2005

Spis treci
ROZDZIA 1 WSTP

ROZDZIA 2 PRZEGLD ISTNIEJCYCH METOD OCENY TEMPERATURY NAWIERZCHNI W

POLSCE I ZA GRANIC

2.1 Wstp

2.2 Metoda BELLS3

2.3 Metoda Wistuby

2.4 Metoda Hermanssona

10

2.5 Bibliografia

12

ROZDZIA 3 PRACE BADAWCZO-POMIAROWE

13

3.1 Wstp

13

3.2 Zaoenia wykonawczo-pomiarowe

13

3.3 Realizacja prac

3.3.1 Podoe i podbudowa nawierzchni
3.3.2 Warstwa cieralna

16
17
21

ROZDZIA 4 WYNIKI POMIARW

26

4.1 Temperatury zarejestrowane dla miejsc pomiarowych w przekrojach

26

4.2 Temperatury powierzchni warstw cieralnych zarejestrowane pirometrem ST20

34

4.3 Monitoring warunkw atmosferycznych

38

ROZDZIA 5 OPRACOWANIE ALGORYTMU WYZNACZANIA TEMPERATURY MIARODAJNEJ

51

5.1 Analiza i weryfikacja rozkadu temperatur w nawierzchni z zastosowaniem

wybranych metod pod ktem uzyskanych w trakcie bada wynikw pomiarw

51

5.2 Opracowanie algorytmu wyznaczania temperatury miarodajnej warstw

asfaltowych na podstawie pomiarw temperatury powierzchni i otoczenia

54

5.3 Weryfikacja opracowanego algorytmu w warunkach terenowych dla bada

FWD

60

ROZDZIA 6 WPYW RODZAJU WARSTWY CIERALNEJ NA TRWAO ZMCZENIOW

KONSTRUKCJI

63

ROZDZIA 7 WNIOSKI

68

Rozdzia 1 Wstp

Modu sztywnoci warstw asfaltowych jest jednym z podstawowych parametrw

wpywajcych na trwao zmczeniow nawierzchni. Parametr ten moe by obliczony
mniej lub bardziej wyrafinowanymi programami komputerowymi, na podstawie pomiarw
ugi nawierzchni ugiciomierzem FWD. Niezalenie od stopnia zaawansowania uytego w
oprogramowaniu algorytmu obliczeniowego niezbdne jest, midzy innymi, okrelenie
temperatury lub gradientu temperatury w warstwach asfaltowych.
Wpyw na rozkad temperatury w warstwach asfaltowych ma w znacznym stopniu
przewodno cieplna warstwy cieralnej, ktra zaley od technologii wykonania warstwy
cieralnej, uytych materiaw, itp. Podczas sonecznych dni kolor nawierzchni odgrywa
istotn rol w wymianie ciepa midzy nawierzchni a otoczeniem. W przypadku nawierzchni
ciemnych absorbowana porcja krtkofalowego promieniowania sonecznego jest znacznie
wiksza ni w przypadku nawierzchni jasnych.
Celem pracy jest ocena rozkadu temperatury w nawierzchni o rnych, pod wzgldem
technologii wykonania, warstwach cieralnych a take okrelenie ich wpywu na trwao
zmczeniow konstrukcji. Wykorzystujc zebrane w trakcie bada wyniki planuje si rwnie
stworzenie bazy danych stanowicej podstaw opracowania nowego lub wdroenia
istniejcego algorytmu oceny temperatury warstw asfaltowych na podstawie pomiaru
temperatury powierzchni czujnikami IR1.

czujnik IR (InfraRed) czujniki mierzce temperatur powierzchni w podczerwieni, seryjnie montowane w

ugiciomierzach FWD

Rozdzia 2 Przegld istniejcych metod oceny temperatury

nawierzchni w Polsce i za granic
2.1 Wstp
W niniejszym rozdziale przedstawiono wybrane metody oceny temperatury nawierzchni.
Metody starsze lub rzadziej stosowane opisano w sposb skrcony. Szerzej opisano metody
nowsze oraz te bazujce na wynikach pomiarw temperatury uzyskiwanych w trakcie
pomiaru ugi aparatem FWD.
Podstaw wielu opracowa jest praca [SOU 68], w ktrej zarejestrowane temperatury
warstw asfaltowych przedstawiono w funkcji gbokoci, pory dnia oraz redniej temperatury
z ostatnich piciu dni. W pracy tej wykorzystano informacje o gruboci warstw asfaltowych
oraz wyniki pomiarw temperatury powierzchni uzyskane przy pomocy czujnika IR.
W pniejszym okresie opracowano wiele prostych procedur cznie z prb oszacowania
redniej temperatury nawierzchni z biecej i/lub 5-cio dniowej redniej temperatury
powietrza. Jedn z tych procedur jest, rekomendowana przez AASTHTO [AAS 86],
Procedura Szacowania Moduu Warstwy Nawierzchni. Temperatur przyjmowan do
dalszych analiz okrela si na podstawie pomiarw temperatury powierzchni czujnikami
podczerwieni oraz 5-cio dniowej redniej temperatury powietrza. Dodatkowo w ocenie
temperatury na rnych gbokociach stosowane s wspczynniki korekcyjne w celu
normalizacji uzyskanych moduw warstw do temperatury rwnowanej. W procedurze
AASTHTO wykorzystuje si redni arytmetyczn temperatur okrelonych dla grnej,
rodkowej i dolnej czci warstw asfaltowych.
W innych metodach szacowania temperatury warstw asfaltowych posugiwano si midzy
innymi takimi parametrami jak przenikalno cieplna, promieniowanie soneczne i prdko
wiatru. W pracy [STU 94] zaprezentowano metod BELLS wykorzystujc temperatur
powietrza z 5-ciu dni, por dnia, w ktrej wykonano pomiary, zarejestrowan czujnikiem IR
temperatur powierzchni oraz grubo warstw asfaltowych. Udoskonalone w ramach pracy
[LUK 00] metody BELLS2 i BELLS3 zalecane s do stosowania w badaniach LTPP2 i
rutynowych badaniach ugi. Porwnanie obliczonych obiema metodami temperatur na
zakadanej gbokoci przedstawiono na Rysunku 2.1.
W pracy [PAR 01] zaproponowano metod okrelania temperatury warstwy asfaltowej
wykorzystujc dwa parametry: temperatur powierzchni oraz por dnia, w ktrej wykonano
pomiary, natomiast w opracowaniu [HER 03] zaproponowano metod bazujc na pomiarach
temperatury powierzchni. W tej ostatniej dane zebrane w trakcie pomiaru urzdzeniem FWD
reprezentuj warunki graniczne w obliczeniach przenikalnoci cieplnej i rozwizuj problem
uwzgldniania dni sonecznych i z zachmurzeniem. Do obliczenia rozkadu temperatury w
warstwach asfaltowych w proponowanej metodzie wykorzystywane s pomiary temperatury
powierzchni oraz przenikalno cieplna okrelona zalenoci wyznaczon metod rnic
skoczonych. Przy pomocy tej metody moliwe jest oszacowanie rozkadu temperatury
2

Program badawczy LTPP (Long Term Pavement Performance) prowadzony przez Federal Highway
Administration (FHWA)

warstw asfaltowych dla kadego punktu pomiarowego FWD, dla ktrego przeprowadzona ma
by analiza nonoci nawierzchni.

Rysunek 2.1 Porwnanie modeli obliczeniowych BELL i BELL2 [LUK 00]

W pracy [WIS 03] przedstawiono model numeryczny oparty na przeksztaceniach
Fouriera wyznaczonych dla przewodnoci cieplnej. Poprzez kolejne obliczenia iteracyjne
przepywu ciepa midzy powietrzem, konstrukcj nawierzchni a podoem wyznaczane s
temperatury na rnych gbokociach. Wartoci te, wyznaczone w okrelonym momencie
daj tzw. profil temperatury.
Poniej omwiono w sposb szczegowy wybrane modele obliczeniowe.

2.2 Metoda BELLS3

W metodzie BELLS3 [LUK 00] wykorzystuje si redni temperatur z poprzednich dni
wraz z por dnia i temperatur powierzchni nawierzchni. Metoda BELLS3 jest znacznym
unowoczenieniem metody BELLS. Stosowana w metodzie oryginalnej piciodniowa
temperatura powietrza, w niektrych przypadkach trudna do osignicia, zostaa w tej
metodzie zastpiona jednodniow temperatur powietrza. Wedug [HER 03] takie podejcie
polepsza ocen, poniewa dzie pierwszy i pity ma t sam wag w oryginalnej metodzie
BELLS. W metodzie BELL3 funkcje sinusoidalne wykorzystywane w metodzie oryginalnej
do aproksymacji zachowa przy rozgrzewaniu i schadzaniu zostay zastpione skrconymi
funkcjami sinusoidalnymi (Rysunek 2.2).

Rysunek 2.2 Funkcje sinusoidalne zastosowane w metodzie BELLS3 [LUK 00]

Rwnanie opracowane w [LUK 00], rekomendowane w badaniach rutynowych,
przedstawia si nastpujco:
Td=0,95+0,892*IR+{log(d)-1,25}{-0,428*IR+0,553*(1-dniowa)+3,29*sin(h1815,5)}+0,037*IR*sin(h18-13,5)
gdzie:
Td temperatura nawierzchni na gbokoci d, C
IR temperatura zarejestrowana przez czujnik podczerwieni, C
d gboko, dla ktrej obliczana jest temperatura, mm
1-dniowa rednia temperatura powietrza dla dnia poprzedzajcego dzie
pomiarw,
sin funkcja sinusoidalna dla 18-godzinnego systemu zegarowego, gdzie 2
radianw rwna si 18-godzinnemu cyklowi
h18 pora dnia w 24-godzinnym systemie zegarowym ale obliczana w 18godzinnym systemie wzrostw i spadkw temperatury warstw asfaltowych
Na Rysunku 2.3 przedstawiono przykad wynikw bada porwnawczych,
przeprowadzonych w pracy [HER 03], dla temperatur obliczonych metod BELLS3 i
temperatur zmierzonych na gbokoci 130 mm

Rysunek 2.3 Obliczone metod BELLS3 i zmierzone temperatury nawierzchni na gbokoci

130 mm w funkcji czasu.

Temperatury obliczone metod BELLS3 w tym przykadzie nisze ni te zmierzone w

wczesnych godzinach porannych natomiast wysze od tych zmierzonych w cigu dni
zachmurzonych.

2.3 Metoda Wistuby

W metodzie tej, opartej na numerycznym modelu przewodnoci cieplnej opisanej
przeksztaceniami Fouriera, poprzez kolejne obliczenia iteracyjne przepywu ciepa midzy
powietrzem, konstrukcj nawierzchni a podoem wyznaczane s temperatury na rnych
gbokociach. Uzyskane w ten sposb temperatury na rnych gbokociach w okrelonym
momencie tworz tzw. profil temperatury.
Poniej przedstawiono rwnanie [WIS 03], przy pomocy ktrego mona wyznaczy
profil temperatury w czasie k+1, przy zaoeniu, e znany jest profil temperatury w czasie k.
Tn, k +1 = a

t
x 2

(Tn +1, k 2 Tn, k + Tn -1, k ) + Tn, k

gdzie:
Tk,n temperatura wyraona w Kelvinach [K]
n gboko [cm]
k godzina [h]
a dyfuzyjno termiczna [cm2/h]
t okres midzy profilami [h]
x odlego midzy gbokociami n i n+1 [cm]
9

Dokadno zastosowanego modelu zaley wg [WIS 03] od jakoci danych wejciowych

takich jak: pocztkowy profil temperatury, zmienno temperatury w czasie okrelona dla
podoa i powierzchni nawierzchni, parametrw warstw konstrukcji i jakoci modelu np.
liczba wykonanych iteracji.
Jak podaje [WIS 03] metoda ta stosowana bya w pracach badawczych zwizanych z
ocen temperatury warstw asfaltowych w rnych strefach klimatycznych na terenie Austrii.
W badaniach tych, trwajcych pi lat, wyznaczana bya temperatura godzinowa na podstawie
danych meteorologicznych tj godzinowej zmiennoci temperatury powietrza, nasonecznienia
i prdkoci wiatru oraz wynikw pomiarw temperatury podoa. Maksymalne odchylenie
obliczonych w trakcie tych bada temperatur do zmierzonych temperatur wynioso 5C.

2.4 Metoda Hermanssona

W modelu obliczeniowym zastosowanym w pracy [HER 03] wykorzystuje si seri
wynikw pomiarw temperatury powierzchni nawierzchni asfaltowej. Aby obliczy
przenikanie ciepa model obliczeniowy reprezentujcy konstrukcj nawierzchni dzieli si na
dwie czci. Dla kadej czci okrela si porowato, stopie nasycenia wod oraz
wystpujc jako warto zmienna temperatur. Przewodno i pojemno ciepln warstw
poniej warstw asfaltowych oblicza si z wykorzystaniem danych o zawartoci wody i
gstoci objtociowej materiaw jak w typowych konstrukcjach. Dla kadej czci okrela
si temperatur pocztkow a nastpnie dokonuje si oblicze temperatur kilkakrotnie dla
kadej godziny. Obliczenia prowadzone s zgodnie z ogln teori przenikania ciepa, ktra
mwi, e ciepo przechodzi z obszarw ciepych do chodnych w zalenoci od rnicy
temperatur i przewodnoci termicznej. Zmiana temperatury obszaru zaley od iloci energii
zatrzymanej lub straconej oraz pojemnoci termicznej.
Opisana procedura jest aproksymacj rnic skoczonych jednowymiarowego wyraenia
przenikalnoci cieplnej:
u
2u
= 2
t
x
gdzie:
u(t,x) - temperatura,
- dyfuzyjno termiczna (stosunek przewodnoci termicznej do pojemnoci
cieplnej),
t czas,
x gboko.
Proponowana metoda wymaga penej serii danych z pomiaru temperatury powierzchni. W
omawianym modelu brakujce dane musz by oszacowane poprzez ekstrapolacj przy
pomocy regresji liniowej wyznaczonej dla danych z godzin, w ktrych przeprowadzono
pomiar temperatury. Sposb uzupeniania danych proponowany w pracy [HER 03]
przedstawiono na Rysunku 2.4

10

Rysunek 2.4 Sposb wyznaczenia temperatur dla okresu, w ktrym nie prowadzono ich
pomiaru

Rysunek 2.5 Obliczone i zmierzone temperatury nawierzchni na gbokoci 120 mm w funkcji

czasu. Pionowe linie oznaczaj wznowienie oblicze o godzinie 8.
Na Rysunku 2.5 przedstawiono przykad wynikw bada porwnawczych,
przeprowadzonych w pracy [HER 03], dla temperatur obliczonych metod Hermanssona i
temperatur zmierzonych na gbokoci 120 mm

11

2.5 Bibliografia
[AAS 86] The AASHTO Guide for Design of Pavement Structures, American Association
of State Highway and Transport Officials, Washington, D.C. 1986.
[DEM 85] DEMPSEY B.J., HERLACHE W.A. and PATEL A.J., Environmental effects on
pavements. Volume 3. FHWA/RD-84/115. Illinois University at Urbana-Campaign, Mclean,
VA, 1985.
[HER 01] HERMANSSON . and KNUTSSON S., Discussion to Park D.Y., Buch N. and
Chatti K. Development of effective layer temperature prediction model and temperature
correction using FWD deflections, Transportation Research Record 1764, TRB National
Research Council, Washington, D.C., pp.107-108, 2001.
[HER 01:2] HERMANSSON ., Mathematical model for calculation of pavement
temperatures: comparison of calculated and measured temperatures, Transportation Research
Record 1764, TRB National Research Council, Washington, D.C., pp.180-188, 2001.
[HER 03] HERMANSSON ., Simulation of asphalt concrete pavement temperatures for use
witch FWD, Road Materials and Pavement Design Vol. 3, HERMES Science Publishing Ltd,
Stanmore, United Kingdom 2003.
[JOH 76] JOHANSEN O., Varmetekniske Egenskaper av Jord og Bygningsmaterialer, Frost
I Jord NR 17, Oslo, Norway 1976.
[LUK 00] LUKANEN E.O., STUBSTAD R.N and BRIGGS R., Temperature prediction and
adjustment factors for asphalt pavement, Report No FHWA-RD-98-085, Federal Highway
Administration. McLean Virginia, 2000.
[PAR 01] PARK D.Y., BUCH N. and CHATTI K., Development of effective layer
temperature prediction model and temperature correction using FWD deflections,
Transportation Research Record 1764, 2001.
[SOU 68] SOUTHGATE H.F., An evaluation of temperature distribution of asphalt
pavements and its relationship to pavement deflection, MSCE Thesis, University of
Kentucky, Lexington, Kentucky, 1968.
[STU 94] STUBSTAD R.N., BALTZER S., LUKANEN E.O. AND ERTMAN-LARSEN H.J.,
Prediction of AC mat temperature for routine load/deflection measurements, 4th International
Conference on Bearing Capacity of Road and Airfields, Minnesota, 1994.
[WIS 03] WISTUBA M., Determining design temperatures for asphalt pavements, Road
Materials and Pavement Design Vol. 4, HERMES Science Publishing Ltd, Stanmore, United
Kingdom 2003.

12

Rozdzia 3 Prace badawczo-pomiarowe

3.1 Wstp
W ramach niniejszej pracy wykonano na terenie Instytutu Badawczego Drg i Mostw
odcinek dowiadczalny, na ktrym prowadzone bd pomiary temperatur poszczeglnych
warstw nawierzchni oraz otoczenia w celu okrelenia wpywu rodzaju warstwy cieralnej na
trwao zmczeniow konstrukcji nawierzchni.
Lokalizacj odcinka wybrano tak aby by on poddany jednakowemu dziaaniu warunkw
atmosferycznych, takich jak nasonecznienie, wiatr, opady itp. Na lokalizacj odcinka miay
rwnie wpyw wzgldy techniczne przewidziano zbieranie danych co p godziny ze 100
czujnikw zainstalowanych w nawierzchni. Dodatkowo, jako dane uzupeniajce,
przewidziano zbieranie i archiwizacj wynikw pomiarw temperatury powierzchni
nawierzchni przy pomocy pirometru rcznego oraz danych pogodowych ze stacji pomiarowej
umieszczonej na terenie Instytutu.

3.2 Zaoenia wykonawczo-pomiarowe

Przyjto, e dla wszystkich badanych konstrukcji zostanie wykonana podbudowa z betonu
asfaltowego o gruboci 20 cm uoona na podbudowie niezwizanej z tucznia gruboci ok.
12 cm oraz warstwie odcinajcej z piasku (Rysunek 3.1). Warstwa uszczelniajca
przedstawiona na poniszym rysunku stanowi bdzie jednoczenie spoin pyt warstwy
cieralnej i warstwy wicej.

Rysunek 3.1 Przyjty w badanych konstrukcjach ukad warstw

W modelowanych konstrukcjach nawierzchni (prbkach), w ktrych podoe, podbudowa
oraz warstwa wica s takie same zastosowane zostan rne, najczciej stosowane w
warunkach polskich, technologie wykonania warstw cieralnych. Warstwy cierane zostan
13

wykonane w laboratorium w formie pyt o wymiarach 50 x 40 cm. Grubo pyt powinna

wynosi 4 cm. Przygotowane zostan warstwy cieralne w technologiach SMA8 oraz
SMA12, BA12, KAMELEON8 w kolorach niebieski, czerwony, ty i zielony oraz
GUMA8. W mieszankach tych zastosowane zostan nastpujce kruszywa: bazalt, gabro,
dolomit, granit oraz melafir.
Gotowe pyty umieszczone zostan na odcinku badawczym wedug schematu
przedstawionego na Rysunku 3.2.

Rysunek 3.2 Rozmieszczenie pyt

Aby wyeliminowa wzajemne oddziaywanie midzy poszczeglnymi prbkami
zaoono, e kada z nich zostanie odseparowana od pozostaych warstw izolacyjn wg
schematu zamieszczonego na Rysunku 3.3.

14

Rysunek 3.3 Schemat izolacji prbek

W celu wyznaczenia profilu temperatury dla kadej prbki zostan zainstalowane czujniki
temperatury na gbokociach 2, 6, 10, 16 oraz 22 cm od powierzchni (Rysunek 3.4).

Rysunek 3.4 Zakadany ukad czujnikw

Do oceny warunkw atmosferycznych wykorzystana zostanie stacja pogodowa
zlokalizowana na terenie Instytutu (Rysunek 3.5). Wyniki pomiarw temperatur nawierzchni i
powietrza rejestrowane bd automatycznie z czstotliwoci 30 min.

15

Rysunek 3.5 Stacja pogodowa

Prowadzone bd dodatkowe pomiary temperatury powierzchni przy pomocy pirometru
rcznego (Rysunek 3.6). Pomiary te prowadzone bd w pojedynczych seriach w rnych
warunkach atmosferycznych. Dokadny opis techniczny przedstawiono w Zaczniku 3.

Rysunek 3.6 Pirometr do pomiaru temperatury powierzchni

3.3 Realizacja prac

Konstrukcj wykonanej nawierzchni przyjto zgodnie z zaoeniami opisanymi w punkcie
3.2. W kolejnych etapach wykonano podoe stanowice piasek drobny, podbudow
niezwizan z tucznia oraz warstw wic z betonu asfaltowego. Wyznaczono miejsca
uoenia pyt warstw cieralnych (segmenty pomiarowe) a nastpnie wykonano nacicia i
izolacje w warstwie wicej. W odpowiednich miejscach zamontowano czujniki
temperatury. Na tak przygotowanym odcinku rozmieszczono wykonane w laboratorium pyty
warstw cieralnych, ktre po zamontowaniu w nich czujnikw temperatury zostay
16

przyklejone do warstwy wicej. Kad pyt zaizolowano a miejsca midzy pytami

wypeniono odpowiedni mas. Na tym zakoczono prace zwizane z przygotowaniem
odcinka dowiadczalnego.
Poniej przedstawiono w sposb szczegowy przebieg poszczeglnych etapw prac.
Dokadne dane techniczne zamieszczono w odpowiednich zacznikach.
3.3.1 Podoe i podbudowa nawierzchni
W pierwszym etapie prac wykonano warstw odcinajc z piasku drobnego gruboci ok.
40 cm (Rysunek 3.7) oraz warstw tucznia o gruboci ok. 12 cm (Rysunek 3.8).

Rysunek 3.7 Przygotowanie warstwy odcinajcej

Rysunek 3.8 Przygotowanie warstwy podbudowy z tucznia

17

Na tak przygotowanej podbudowie uoono warstw wic o cznej gruboci 20 cm

wykonan z betonu asfaltowego BA25 (Rysunek 3.9).

Rysunek 3.9 Wykonywanie warstwy wicej z betonu asfaltowego

Rysunek 3.10 Gotowa warstwa wica

Gotow warstw wic (Rysunek 3.10) przygotowano do dalszych prac tj. wykonano
nacicia na gboko warstwy wicej wedug schematu przedstawionego na Rysunku 3.2.
Powsta po pile szczelin o szerokoci ok. 5 mm wypeniono warstwowo piank
poliuretanow w taki sposb, aby nie doszo do powstania pustek. Warstw wic
przygotowan do instalacji czujnikw temperatury przedstawiono na Rysunku 3.11.

18

Rysunek 3.11 Wypenienie szczelin

Instalacj czujnikw temperatury przeprowadzono zgodnie z zaoeniami opisanymi w
punkcie 3.2. W wyznaczonych miejscach zamontowano zastaw czujnikw rozmieszczonych
w taki sposb aby po naoeniu pyty warstwy cieralnej znalazy si na gbokociach 6, 10,
16 i 22 cm liczc od powierzchni pyty (Rysunek 3.4).
Sposb montau czujnikw w pojedynczym segmencie odbywa si nastpujco:
wykonano pytkie nacicie miejsca pomiarowego do wyprowadzenia przewodw
czujnikw,
wywiercono cztery otwory o rednicy 10 mm na gbokociach 2, 6, 10 i 18 cm, w
ktrych umieszczono czujniki temperatury,
otwory z czujnikami zalano emulsj a zabezpieczon wizk przewodw
wyprowadzono do pasw rozdzielajcych, midzy miejsca pomiarowe.
W zaprojektowanym ukladzie pomiarowym zastosowano czujniki pomiaru temperatury Pt
100 (Rysunek 3.12) bdce opornikami platynowymi, ktrych oporno zaley liniowo od
temperatury. Pomiar temperatury za pomoc tego typu czujnikw polega w praktyce na
okreleniu napicia na zaciskach. Uzyskane wartoci napi s odpowiednio przeskalowne do
wartoci rzeczywistych temperatur. Dokadno pomiarw kadego czujnika wynosi 0.1C.

19

Rysunek 3.12 Czujnik temperatury

Szczegowy opis techniczny przebiegu prac zwizanych z montaem czujnikw
temperatury w warstwie wicej wraz z opisem technicznym ukadu pomiarowego
zamieszczono w Zaczniku 2.
Na Rysunku 3.13 przedstawiono zamontowany zestaw czujnikw z wyprowadzon do
boku wizk przewodw oraz pozostawionym (do zamontowania w warstwie cieralnej)
pojedynczym czujnikiem temperatury.

Rysunek 3.13 Miejsce pomiarowe wyposaone w czujniki temperatury

20

Rysunek 3.14 przedstawia sposb wyprowadzenia wizek przewodw z poszczeglnych

miejsc pomiaru temperatury natomiast na Rysunku 3.15 przedstawiono monta przewodw w
skrzynce zbiorczej.

Rysunek 3.14 Wyprowadzenia wizek przewodw z miejsc pomiarowych

Rysunek 3.15 Monta przewodw w skrzynce zbiorczej

3.3.2 Warstwa cieralna

cznie wykonano 20 sztuk pyt warstw cieralnych o wymiarach 50x40x4 cm. Zgodnie z
zaoeniami zostay one wykonane w rnych technologiach z zastosowaniem rnego
rodzaju kruszyw (Tabela 3.1.). Dokadne informacje techniczne zawarto w Zaczniku1.
21

Tabela 3.1 Zestawienie wykonanych warstw cieralnych

kruszywa
technologie

BAZALT

GABRO

DOLOMIT

GRANIT

MELAFIR

SMA8

SMA8

SMA10

SMA8

SMA8

SMA12

SMA12

SMA12

SMA12

SMA12

BA12

BA12

BA12

BA12

BA12

ZIELONY

TY

NIEBIESKI

CZERWONY

SMA8

SMA10

SMA8

SMA8

SMA
BA
KAMELEON
GUFI

SMA8

Gotowe pyty rozmieszczono na odcinku dowiadczalnym (Rysunek 3.16) wedug

schematu przedstawionego na Rysunku 3.2. W kadej pycie zamontowano czujnik
temperatury na gbokoci 2 cm. Sposb montau czujnikw by analogiczny jak w
przypadku warstwy cieralnej z tym, e nacicie i otwr wykonywane byy od spodu pyty
(Rysunek 3.17).

Rysunek 3.16 Rozmieszczenie pyt warstw cieranych

22

Rysunek 3.17 Spd pyty wyposaonej w czujnik temperatury

Po zmontowaniu czujnikw w pytach przystpiono do ostatniego etapu prac tj do
przyklejenia pyt do warstwy wicej oraz zabezpieczenia odcinka pomiarowego.
Pyty przyklejono do warstwy wicej za pomoc zaprawy asfaltowej BORNIT
(Rysunek 3.18). Kad pyt zaizolowano paskami izolacyjnymi z spienionego PCV
uszczelniajc poczenia silikonem (Rysunki 3.19 i 3.20).

Rysunek 3.18 Przyklejona do podoa pyta

23

Rysunek 3.19 Izolacja pyt

Rysunek 3.20 Uszczelnienie pyt

Gotowy odcinek dowiadczalny przedstawiono na Rysunku 3.21.

24

Rysunek 3.21 Odcinek dowiadczalny po zakoczeniu prac

25

Rozdzia 4 Wyniki pomiarw

4.1 Temperatury zarejestrowane dla miejsc pomiarowych w przekrojach
Dokadne dane na temat dziaania oraz sposobu monitorowania temperatur w
poszczeglnych prbkach przedstawiono w Zaczniku 2. Dane uzyskane w trakcie pomiarw
zestawiono w Zaczniku 4
Poniej przedstawiono rednie roczne (Rysunek 4.1) oraz rednie miesiczne (Rysunek
4.2) temperatury zarejestrowane w poszczeglnych prbkach w cigu roku pomiarowego.
W trakcie oceny wynikw stwierdzono, e czujniki na gbokoci 6 cm w prbce 7 oraz
16 cm w prbce 17 daj bdne wartoci, tj znacznie mniejsze od tych rejestrowanych przez
inne czujniki. W zwizku z tym w analizie danych wyniki z tych czujnikw zostan
pominite.

12,5
0

13,0

13,5

14,0

14,5
profil 2
profil 4
profil 1

profil 3
profil 5
profil 6
profil 8

10

profil 9
profil 10
profil 11

15

profil 12
profil 13
profil 14
profil 15

20

profil 16
profil 18
profil 19
profil 20

25

Rysunek 4.1 rednie roczne profile temperatur wyznaczone dla kadej

prbki w roku pomiarowym

26

-5,0
0

0,0

5,0

10,0

15,0

20,0

25,0

30,0

35,0
listopad 04
grudzie 04

stycze 05
luty 05

10

marzec 05
kwiecie 05
maj 05

15
czerwiec 05
lipiec 05

20

sierpie 05
wrzesie 05
padziernik 05

25

Rysunek 4.2 rednie miesiczne profile temperatur wyznaczone dla

wszystkich prbek w miesicu
Z przedstawionych powyej danych wynika, e zarejestrowane profile temperatur
charakteryzuj si nieznaczn zmiennoci. rednie wartoci temperatur zarejestrowane w
poszczeglnych prbkach na rnych gbokociach w cigu caego roku wahaj od 13,3C
do 14,2C, natomiast rnice temperatur zarejestrowanych na tych samych gbokociach
wynosz redni 0,5C. W cigu roku pomiarowego temperatura w prbkach (Rysunek 4.2)
wahaa si rednio od -1,0C na gbokoci 2cm i -0,3C na gbokoci 22cm do 31,0C na
gbokoci 2cm i 29,3C na gbokoci 22cm
Na Rysunkach 4.3 4.14 oddzielnie dla kadego miesica przedstawiono w formie
wykresw temperatur powietrza rejestrowan co 30 minut oraz obliczone rednie dobowe
temperatury powietrza.

27

temperatura [C]

0,0

0,5

1,0

1,5

2,0

2,5

3,0

3,5

4,0

gboko [cm]

12

16

20

24

Rysunek 4.3 rednie profile temperatury zarejestrowanej na wszystkich

prbkach w listopadzie (kolorem czerwonym oznaczono redni profil
miesiczny)

temperatura [C]

1,3

1,8

2,3

2,8

3,3

gboko [cm]

12

16

20

24

Rysunek 4.4 rednie profile temperatury zarejestrowanej na wszystkich

prbkach w grudniu (kolorem czerwonym oznaczono redni profil
miesiczny)

28

temperatura [C]

0,0

0,5

1,0

1,5

2,0

2,5

3,0

gboko [cm]

12

16

20

24

Rysunek 4.5 rednie profile temperatury zarejestrowanej na wszystkich

prbkach w styczniu (kolorem czerwonym oznaczono redni profil
miesiczny)

temperatura [C]

-4,0
0

-3,0

-2,0

-1,0

0,0

1,0

2,0

gboko [cm]

12

16

20

24

Rysunek 4.6 rednie profile temperatury zarejestrowanej na wszystkich

prbkach w lutym (kolorem czerwonym oznaczono redni profil
miesiczny)

29

temperatura [C]

2,0

2,5

3,0

3,5

4,0

4,5

5,0

5,5

gboko [cm]

12

16

20

24

Rysunek 4.7 rednie profile temperatury zarejestrowanej na wszystkich

prbkach w marcu (kolorem czerwonym oznaczono redni profil
miesiczny)

temperatura [C]

14,0

14,5

15,0

15,5

16,0

16,5

17,0

17,5

gboko [cm]

12

16

20

24

Rysunek 4.8 rednie profile temperatury zarejestrowanej na wszystkich

prbkach w kwietniu (kolorem czerwonym oznaczono redni profil
miesiczny)

30

temperatura [C]

20,5

21,0

21,5

22,0

22,5

23,0

23,5

24,0

gboko [cm]

12

16

20

24

Rysunek 4.9 rednie profile temperatury zarejestrowanej na wszystkich

prbkach w maju (kolorem czerwonym oznaczono redni profil
miesiczny)

temperatura [C]

23,5

24,0

24,5

25,0

25,5

26,0

26,5

gboko [cm]

12

16

20

24

Rysunek 4.10 rednie profile temperatury zarejestrowanej na wszystkich

prbkach w czerwcu (kolorem czerwonym oznaczono redni profil
miesiczny)

31

temperatura [C]

28,5

29,0

29,5

30,0

30,5

31,0

31,5

32,0

gboko [cm]

12

16

20

24

Rysunek 4.11 rednie profile temperatury zarejestrowanej na wszystkich

prbkach w lipcu (kolorem czerwonym oznaczono redni profil
miesiczny)

temperatura [C]

25,0

26,0

27,0

28,0

29,0

30,0

31,0

gboko [cm]

12

16

20

24

Rysunek 4.12 rednie profile temperatury zarejestrowanej na wszystkich

prbkach w sierpniu (kolorem czerwonym oznaczono redni profil
miesiczny)

32

temperatura [C]

20,0

22,0

24,0

26,0

28,0

30,0

32,0

gboko [cm]

12

16

20

24

Rysunek 4.13 rednie profile temperatury zarejestrowanej na wszystkich

prbkach w wrzeniu (kolorem czerwonym oznaczono redni profil
miesiczny)

temperatura [C]

0,0

5,0

10,0

15,0

20,0

25,0

30,0

35,0

gboko [cm]

12

16

20

24

Rysunek 4.14 rednie profile temperatury zarejestrowanej na wszystkich

prbkach w padzierniku (kolorem czerwonym oznaczono redni profil
miesiczny)

33

4.2 Temperatury powierzchni warstw cieralnych zarejestrowane

pirometrem ST20
W niniejszym punkcie przedstawiono wyniki pomiarw powierzchni nawierzchni
przeprowadzonych w kilku seriach pomiarowych w cigu roku pomiarowego. Pomiaru
dokonano przy pomocy pirometru ST20, ktrego charakterystyki s bardzo zblione do
czujnikw podczerwieni montowanych w ugiciomierzach FWD. Szczegowe dane z
pomiarw pirometrem zamieszczono w Zaczniku 6.
Niestety pierwsze serie pomiarowe pokazay, e wbrew zapewnieniom producenta,
pirometr jest bardzo wraliwy na czynniki zewntrzne. Temperatury rejestrowane przez
urzdzenie byy obarczone do duym bdem, szczeglnie przy temperaturach otoczenia
poniej 20C. W zwizku z tym zdecydowano si ograniczy ilo serii pomiarowych w
miesicach o niskich temperaturach powietrza.
W Tabeli 4.1 zestawiono rednie temperatury zarejestrowane na prbkach wykonanych w
technologii BA i SMA w ramach serii pomiarowych, natomiast w Tabeli 4.2 zestawiono
rednie temperatury zarejestrowane na prbkach kolorowych. Na Rysunku 4.15 dokonano
porwnania uzyskanych danych.
Tabela 4.1 Zestawienie rednich temperatur powierzchni pyt zmierzonych pirometrem

BAZALT
GABRO
DOLOMIT
GRANIT
MELAFIR
rednia

SMA8
32,9
32,9
32,1
33,7
34,1

SMA12
32,5
32,7
32,3
33,5
35,1

BA12
34,2
33,5
32,6
33,5
35,3

33,1

33,2

33,8

rednia
33,2
33,0
32,2
33,6
34,8
33,4

Tabela 4.2 Zestawienie rednich temperatur powierzchni pyt nawierzchni kolorowych

zmierzonych pirometrem

GUFI (SMA8, bazalt)

Kameleon (zielony, gabro)
Kameleon (ty, gabro)
Kameleon (czerwony, melafir)
Kameleon (niebieski, gabro+granit)
rednia

34,9
32,6
31,8
34,4
33,7
33,5

Na podstawie przedstawionych wynikw (Tabela 4.1 i Rysunek 4.15) mona stwierdzi,

e w grupie prbek wykonanych w technologii BA i SAM najwysze temperatury (35,1C i
35,3C) zarejestrowano na prbkach, w ktrych zastosowano melafir, natomiast najnisze dla
prbek wykonanych z zastosowaniem dolomitu (31,8C ).
34

Na Rysunkach 4.16 i 4.17 przedstawiono rednie temperatury dla grup prbek

podzielonych ze wzgldu na zastosowane kruszywo oraz rodzaj technologii. O ile rnice
midzy prbkami o rnym kruszywie s do znaczne tj od 32,2C do 34,8C, o tyle rnice
midzy poszczeglnymi rodzajami technologii wykonania mieszanek s niewielkie i wahaj
si od 33,1C do 33,8C. Najnisz redni temperatur uzyskano dla prbek, w ktrych
zastosowano kruszywo dolomitowe (32,2C), natomiast najwysz dla prbek z melafirem
(34,8C).

35,3
34,4
34,9

33,7

35,1

36,0

33,5

34,2

35,0

32,6 33,5
31,8

33,5

34,1

32,6

34,0
33,7

32,7

32,3

33,0

32,5
32,9
32,9

32,0

32,1

Gufi+KAM

31,0

BA12

30,0
29,0

SMA8

SMA12

BA12

MELAFIR

GRANIT

GABRO

BAZALT

SMA8

DOLOMIT

SMA12

Gufi+KAM

Rysunek 4.15 rednie temperatury dla poszczeglnych prbek uzyskane z

pomiaru pirometrem w cigu roku pomiarowego

35

35,5

34,8

35,0
34,5
34,0

33,6
33,5

33,2
33,0

33,0
32,5

32,2

32,0
31,5
31,0
30,5

BAZALT

GABRO

DOLOMIT

GRANIT

MELAFIR

Rysunek 4.16 rednie temperatury dla prbek w technologii BA i SMA z rnymi

kruszywami
34,0

33,8
33,8

33,6

33,4

33,2
33,2

33,1

33,0

32,8

32,6

SMA8

SMA12

BA12

Rysunek 4.17 rednie temperatury dla prbek wykonanych w rnych

technologiach
Na podstawie przedstawionych powyej danych mona podzieli wszystkie prbki na trzy
grupy (Tabela 4.3), w ktrych:
1. rednia temperatura powierzchni wynosi 32,6C prbki wykonane w technologii
BA z kruszywem dolomitowym oraz SMA z kruszywami: bazaltowym, gabro i
dolomitowym,
2. rednia temperatura powierzchni wynosi 33,6C prbki z kruszywem
granitowym oraz prbka wykonana w technologii BA z kruszywem gabro,
3. rednia temperatura powierzchni wynosi 34,7C prbki z melafirem oraz prbka
wykonana w technologii BA z bazaltem
36

Tabela 4.3 Podzia prbek na grupy

kruszywa
technologie

BAZALT

GABRO

DOLOMIT

GRANIT

MELAFIR

SMA8

SMA8

SMA10

SMA8

SMA8

grupa 1

grupa 1

grupa 1

grupa 2

grupa 3

SMA12

SMA12

SMA12

SMA12

SMA12

grupa 1

grupa 1

grupa 1

grupa 2

grupa 3

BA12

BA12

BA12

BA12

BA12

grupa 3

grupa 2

grupa 1

grupa 2

grupa 3

SMA

BA

W celach porwnawczych na Rysunku 4.18 przedstawiono rednie temperatury

powierzchni prbek i rednie temperatury zarejestrowane na gbokoci 2cm.
36,0

34,8

35,0

34,0

33,6
33,2

33,0

33,0

32,2
32,0

31,0

30,2

30,1

29,8

30,0

29,5

29,4

29,0

28,0

27,0

26,0

BAZALT

GABRO

DOLOMIT
powierzchnia

GRANIT

MELAFIR

gboko 2cm

Rysunek 4.18 rednie temperatury z powierzchni i na gbokoci 2cm

Przedstawione dane wskazuj na brak zalenoci midzy temperatur powierzchni
rejestrowan pirometrem a temperatur zmierzon na gbokoci 2cm. W obu przypadkach
najmniejsze temperatury zarejestrowano dla prbek wykonanych z zastosowaniem kruszywa
dolomitowego.

37

4.3 Monitoring warunkw atmosferycznych

Dokadne dane na temat dziaania stacji pogodowej oraz sposobu monitorowania
warunkw atmosferycznych przedstawiono w Zaczniku 2. Dane uzyskane w trakcie
pomiarw zestawiono w Zaczniku 5
Poniej przedstawiono rednie miesiczne temperatury powietrza zarejestrowane na
wysokoci 3 m, 0,2 m oraz przy powierzchni gruntu.

30,0

25,0

temperatura na 300cm
temperatura na 20cm
temperatura na 0cm

17,0
17,0

21,8

25,6

28,3
19,2
19,6

17,5
18,1

padziernik

wrzesie

sierpie

lipiec

czerwiec

maj

kwiecie

luty

1,2
1,0
3,4

2,2
1,5
1,5
stycze

-5,0

marzec

2,7
1,9
1,6
grudzie

-1,9
-2,4
-1,7

1,6
0,9
1,3
listopad

0,0

10,7
10,0
11,0

10,5
11,1

5,0

15,2
15,6

21,9

10,0

21,1
21,3

24,7

15,0

15,7

temperatura [C]

20,0

Rysunek 4.19 rednie miesiczne temperatury powietrza na wysokoci 300cm,

20 cm oraz przy powierzchni gruntu
Jak wynika z przedstawionego powyej rysunku rednie temperatury powietrza w cigu
caego roku pomiarowego wahay si od -2,4C na wysokoci 20 cm do 28,3C przy gruncie.
Przedstawione dane pokazuj, e temperatury przy gruncie s nisze od tych
zarejestrowanych na wysokoci 3 m o 0,3-2,2C w miesicach z niskimi temperaturami
powietrza natomiast wysze o 0,2-7,3C w miesicach z wysokimi temperaturami powietrza.
Na Rysunkach 4.20 4.31 oddzielnie dla kadego miesica przedstawiono w formie
wykresw temperatur powietrza rejestrowan co 30 minut oraz obliczone rednie dobowe
temperatury powietrza.

38

-8
04-11-17 00:00
04-11-17 05:00
04-11-17 10:00
04-11-17 15:00
04-11-17 20:00
04-11-18 01:00
04-11-18 06:00
04-11-18 11:00
04-11-18 16:00
04-11-18 21:00
04-11-19 02:00
04-11-19 07:00
04-11-19 12:00
04-11-19 17:00
04-11-19 22:00
04-11-20 03:00
04-11-20 08:00
04-11-20 13:00
04-11-20 18:00
04-11-20 23:00
04-11-21 04:00
04-11-21 09:00
04-11-21 14:00
04-11-21 19:00
04-11-22 00:00
04-11-22 05:00
04-11-22 10:00
04-11-22 15:00
04-11-22 20:00
04-11-23 01:00
04-11-23 06:00
04-11-23 11:00
04-11-23 16:00
04-11-23 21:00
04-11-24 02:00
04-11-24 07:00
04-11-24 12:00
04-11-24 17:00
04-11-24 22:00
04-11-25 03:00
04-11-25 08:00
04-11-25 13:00
04-11-25 18:00
04-11-25 23:00
04-11-26 04:00
04-11-26 09:00
04-11-26 14:00
04-11-26 19:00
04-11-27 00:00
04-11-27 05:00
04-11-27 10:00
04-11-27 15:00
04-11-27 20:00
04-11-28 01:00
04-11-28 06:00
04-11-28 11:00
04-11-28 16:00
04-11-28 21:00
04-11-29 02:00
04-11-29 07:00
04-11-29 12:00
04-11-29 17:00
04-11-29 22:00
04-11-30 03:00
04-11-30 08:00
04-11-30 13:00
04-11-30 18:00
04-11-30 23:00

temperatura [C]
12

10

-2

-4
rednia miesiczna = 1,5 C

-6

04-11-17
04-11-18
04-11-19
04-11-20
04-11-21
04-11-22
04-11-23
04-11-24
04-11-25
04-11-26
04-11-27
04-11-28
04-11-29
04-11-30
3m
3,7
8,1
1,4
-0,3
-1,1
-3,4
3,6
-0,7
-1,9
1,6
1,7
3,2
2,0
2,4
rednia temperatura dobowa
20cm
3,1
7,0
0,6
-0,7
-1,6
-3,9
2,7
-1,4
-2,7
0,8
1,0
2,4
1,3
1,8
0
3,9
6,0
1,2
0,4
0,2
-0,8
0,5
-0,7
-1,7
-0,2
0,6
2,3
2,0
2,5

Rysunek 4.20 Temperatura powietrza rejestrowana co 30 minut(wykres) oraz rednie dobowe

temperatury powietrza w listopadzie (tabela)

39

10

temperatura [C]

-2

04-12-01
04-12-02
04-12-03
04-12-04
04-12-05
04-12-06
04-12-07
04-12-08
04-12-09
04-12-10
04-12-11
04-12-12
04-12-13
04-12-14
04-12-15
04-12-16
04-12-17
04-12-18
04-12-19
04-12-20
04-12-21
04-12-22
04-12-23
04-12-24
04-12-25
04-12-26
04-12-27
04-12-28
04-12-29
04-12-30
04-12-31

3m
3,1
5,7
3,3
3,6
3,8
5,1
5,1
5,1
4,2
3,6
1,6
3,1
3,4
2,9
-0,4
0,6
-0,1
0,6
0,8
-1,1
-1,8
-0,6
0,8
6,5
5,2
4,6
5,4
2,4
2,2
1,3
3,6

rednia temperatura dobowa

20cm
2,4
4,7
2,6
2,8
3,1
4,1
4,4
4,2
3,4
3,0
1,0
2,5
2,7
2,2
-1,1
-0,5
-1,0
-0,3
-0,1
-2,1
-2,3
-1,3
-0,1
5,3
4,1
3,7
4,3
1,7
1,3
0,7
2,7

04-12-31 15:00

04-12-31 00:00

04-12-30 09:00

04-12-29 18:00

04-12-29 03:00

04-12-28 12:00

04-12-27 21:00

04-12-27 06:00

04-12-26 15:00

04-12-26 00:00

04-12-25 09:00

04-12-24 18:00

04-12-24 03:00

04-12-23 12:00

04-12-22 21:00

04-12-22 06:00

04-12-21 15:00

04-12-21 00:00

04-12-20 09:00

04-12-19 18:00

04-12-19 03:00

04-12-18 12:00

04-12-17 21:00

04-12-17 06:00

04-12-16 15:00

04-12-16 00:00

04-12-15 09:00

04-12-14 18:00

04-12-14 03:00

04-12-13 12:00

04-12-12 21:00

04-12-12 06:00

04-12-11 15:00

04-12-11 00:00

04-12-10 09:00

04-12-09 18:00

04-12-09 03:00

04-12-08 12:00

04-12-07 21:00

04-12-07 06:00

04-12-06 15:00

04-12-06 00:00

04-12-05 09:00

04-12-04 18:00

04-12-04 03:00

04-12-03 12:00

04-12-02 21:00

04-12-01 15:00

04-12-01 00:00

-6

04-12-02 06:00

rednia miesiczna = 2,7 C

-4

0
2,1
3,9
3,0
3,0
2,4
3,3
3,8
3,7
1,9
3,3
0,9
2,3
3,0
2,6
0,1
-1,5
-1,9
-1,0
-0,2
-1,3
-1,1
-0,9
-0,5
2,8
1,7
3,0
4,0
2,7
1,4
1,2
2,6

Rysunek 4.21 Temperatura powietrza rejestrowana co 30 minut(wykres) oraz rednie dobowe

temperatury powietrza w grudniu (tabela)

15

10

temperatura [C]

0
awaria stacji

-5

-10

05-01-01
05-01-02
05-01-03
05-01-04
05-01-05
05-01-06
05-01-07
05-01-08
05-01-09
05-01-10
05-01-11
05-01-12
05-01-13
05-01-14
05-01-15
05-01-16
05-01-17
05-01-18
05-01-19
05-01-20
05-01-21
05-01-22
05-01-23
05-01-24
05-01-25
05-01-26
05-01-27
05-01-28
05-01-29
05-01-30
05-01-31

3m
4,7
3,8
3,0
5,2
6,1
4,3
6,0
10,5
6,8
8,2
7,9
8,3
6,3
3,3
1,5
-1,0
-0,5
-0,2

rednia temperatura dobowa

20cm
3,8
2,9
2,3
4,1
5,2
3,4
5,1
9,7
5,9
7,2
7,1
7,8
5,5
2,4
0,9
-1,5
-1,1
-0,5

05-01-31 00:00

05-01-30 09:00

05-01-29 18:00

05-01-29 03:00

05-01-28 12:00

05-01-27 21:00

05-01-27 06:00

05-01-26 15:00

05-01-26 00:00

05-01-25 09:00

05-01-24 18:00

05-01-24 03:00

05-01-23 12:00

05-01-22 21:00

05-01-22 06:00

05-01-21 15:00

05-01-21 00:00

05-01-20 09:00

05-01-19 18:00

05-01-19 03:00

05-01-18 12:00

05-01-17 21:00

05-01-17 06:00

05-01-16 15:00

05-01-16 00:00

05-01-15 09:00

05-01-14 18:00

05-01-14 03:00

05-01-13 12:00

05-01-12 21:00

05-01-12 06:00

05-01-11 15:00

05-01-11 00:00

05-01-10 09:00

05-01-09 18:00

05-01-09 03:00

05-01-08 12:00

05-01-07 21:00

05-01-07 06:00

05-01-06 15:00

05-01-06 00:00

05-01-05 09:00

05-01-04 18:00

05-01-04 03:00

05-01-03 12:00

05-01-02 21:00

05-01-02 06:00

05-01-01 15:00

05-01-01 00:00

rednia miesiczna = 2,4 C

-15

0
3,9
2,2
1,5
3,5
4,3
3,2
3,7
6,4
3,8
5,1
5,8
6,0
4,9
2,6
1,4
-1,1
-2,9
-2,2

Awaria stacji

-2,9
-3,9
-5,5
-5,8
-4,9
-4,1
-2,5

-3,3
-4,4
-5,9
-6,4
-5,4
-4,6
-3,4

-0,6
-0,9
-1,3
-2,4
-3,1
-2,8
-2,9

Rysunek 4.22 Temperatura powietrza rejestrowana co 30 minut(wykres) oraz rednie dobowe

temperatury powietrza w styczniu (tabela)
41

10

temperatura [C]

-5

-10

05-02-01
05-02-02
05-02-03
05-02-04
05-02-05
05-02-06
05-02-07
05-02-08
05-02-09
05-02-10
05-02-11
05-02-12
05-02-13
05-02-14
05-02-15
05-02-16
05-02-17
05-02-18
05-02-19
05-02-20
05-02-21
05-02-22
05-02-23
05-02-24
05-02-25
05-02-26
05-02-27
05-02-28

3m
0,4
0,6
0,4
-4,4
-6,5
-8,3
-7,6
-8,0
-6,7
-3,2
2,6
-0,1
3,8
1,5
0,7
0,9
0,6
-0,3
-2,0
-0,5
-1,3
-0,1
3,1
1,3
-0,3
-2,5
-8,1
-8,6

rednia temperatura dobowa

20cm
-0,3
-0,2
-0,4
-4,6
-6,8
-8,6
-7,9
-8,3
-7,2
-3,5
1,6
-0,9
3,0
0,6
0,2
0,1
0,0
-0,9
-2,6
-1,2
-1,6
-0,7
1,9
0,3
-1,0
-2,9
-7,6
-8,8

05-02-28 12:00

05-02-27 21:00

05-02-27 06:00

05-02-26 15:00

05-02-26 00:00

05-02-25 09:00

05-02-24 18:00

05-02-24 03:00

05-02-23 12:00

05-02-22 21:00

05-02-22 06:00

05-02-21 15:00

05-02-21 00:00

05-02-20 09:00

05-02-19 18:00

05-02-19 03:00

05-02-18 12:00

05-02-17 21:00

05-02-17 06:00

05-02-16 15:00

05-02-16 00:00

05-02-15 09:00

05-02-14 18:00

05-02-14 03:00

05-02-13 12:00

05-02-12 21:00

05-02-12 06:00

05-02-11 15:00

05-02-11 00:00

05-02-10 09:00

05-02-09 18:00

05-02-09 03:00

05-02-08 12:00

05-02-07 21:00

05-02-07 06:00

05-02-06 15:00

05-02-06 00:00

05-02-05 09:00

05-02-04 18:00

05-02-04 03:00

05-02-03 12:00

05-02-02 21:00

05-02-02 06:00

05-02-01 15:00

05-02-01 00:00

rednia miesiczna = -1,9 C

-15

0
-0,9
-0,1
-0,2
-2,0
-4,5
-7,7
-8,5
-8,9
-8,7
-5,5
-0,1
-1,0
0,1
0,0
0,3
-0,1
0,0
0,0
0,0
-0,1
0,0
-0,1
1,5
0,7
0,0
-0,3
-1,0
-1,9

Rysunek 4.23 Temperatura powietrza rejestrowana co 30 minut(wykres) oraz rednie dobowe

temperatury powietrza w lutym (tabela)

42

20

15

temperatura [C]

10

-5

-10

05-03-01
05-03-02
05-03-03
05-03-04
05-03-05
05-03-06
05-03-07
05-03-08
05-03-09
05-03-10
05-03-11
05-03-12
05-03-13
05-03-14
05-03-15
05-03-16
05-03-17
05-03-18
05-03-19
05-03-20
05-03-21
05-03-22
05-03-23
05-03-24
05-03-25
05-03-26
05-03-27
05-03-28
05-03-29
05-03-30
05-03-31

3m
-4,5
-3,4
-4,0
-3,6
-2,0
-3,7
-2,3
0,7
-2,9
-5,4
-1,3
1,6
-1,1
1,4
3,2
5,4
9,4
6,2
-1,2
-1,5
-1,4
0,5
5,8
7,5
7,9
6,1
4,3
4,4
4,4
2,5
3,4

rednia temperatura dobowa

20cm
-5,2
-4,0
-4,4
-3,8
-2,0
-3,9
-2,6
0,0
-3,3
-5,3
-1,8
0,7
-1,3
0,7
2,7
3,8
7,9
5,1
-0,6
-1,5
-1,6
0,6
6,0
7,1
8,5
6,4
4,3
4,5
4,7
3,2
4,3

05-03-31 00:00

05-03-30 09:00

05-03-29 18:00

05-03-29 03:00

05-03-28 12:00

05-03-27 21:00

05-03-27 06:00

05-03-26 15:00

05-03-26 00:00

05-03-25 09:00

05-03-24 18:00

05-03-24 03:00

05-03-23 12:00

05-03-22 21:00

05-03-22 06:00

05-03-21 15:00

05-03-21 00:00

05-03-20 09:00

05-03-19 18:00

05-03-19 03:00

05-03-18 12:00

05-03-17 21:00

05-03-17 06:00

05-03-16 15:00

05-03-16 00:00

05-03-15 09:00

05-03-14 18:00

05-03-14 03:00

05-03-13 12:00

05-03-12 21:00

05-03-12 06:00

05-03-11 15:00

05-03-11 00:00

05-03-10 09:00

05-03-09 18:00

05-03-09 03:00

05-03-08 12:00

05-03-07 21:00

05-03-07 06:00

05-03-06 15:00

05-03-06 00:00

05-03-05 09:00

05-03-04 18:00

05-03-04 03:00

05-03-03 12:00

05-03-02 21:00

05-03-02 06:00

05-03-01 15:00

05-03-01 00:00

rednia miesiczna = 1,1 C

-15

0
-1,1
-0,8
-1,2
-1,4
-0,6
-0,5
-0,4
-0,1
-0,2
-0,4
-0,1
0,0
0,0
2,2
3,9
4,6
7,3
6,1
2,3
1,2
1,0
3,9
7,6
8,9
11,5
9,9
7,4
7,5
8,5
8,1
8,9

Rysunek 4.24 Temperatura powietrza rejestrowana co 30 minut(wykres) oraz rednie dobowe

temperatury powietrza w marcu (tabela)
43

25

20

temperatura [C]

15

10

-5

05-04-01
05-04-02
05-04-03
05-04-04
05-04-05
05-04-06
05-04-07
05-04-08
05-04-09
05-04-10
05-04-11
05-04-12
05-04-13
05-04-14
05-04-15
05-04-16
05-04-17
05-04-18
05-04-19
05-04-20
05-04-21
05-04-22
05-04-23
05-04-24
05-04-25
05-04-26
05-04-27
05-04-28
05-04-29
05-04-30

3m
4,3
6,4
8,3
10,7
14,5
10,8
14,1
16,1
9,5
6,8
8,3
12,1
13,3
14,5
14,2
14,0
14,9
13,7
12,8
5,8
4,1
5,8
5,2
6,2
9,8
9,7
11,2
10,0
11,2
12,4

rednia temperatura dobowa

20cm
5,3
7,4
9,1
11,0
14,3
11,3
13,4
15,9
8,7
6,7
8,3
12,0
14,1
15,2
14,0
14,0
15,4
14,7
14,1
7,7
5,6
6,3
6,2
8,3
11,1
9,9
12,5
9,1
12,5
14,2

05-04-30 09:00

05-04-29 18:00

05-04-29 03:00

05-04-28 12:00

05-04-27 21:00

05-04-27 06:00

05-04-26 15:00

05-04-26 00:00

05-04-25 09:00

05-04-24 18:00

05-04-24 03:00

05-04-23 12:00

05-04-22 21:00

05-04-22 06:00

05-04-21 15:00

05-04-21 00:00

05-04-20 09:00

05-04-19 18:00

05-04-19 03:00

05-04-18 12:00

05-04-17 21:00

05-04-17 06:00

05-04-16 15:00

05-04-16 00:00

05-04-15 09:00

05-04-14 18:00

05-04-14 03:00

05-04-13 12:00

05-04-12 21:00

05-04-12 06:00

05-04-11 15:00

05-04-11 00:00

05-04-10 09:00

05-04-09 18:00

05-04-09 03:00

05-04-08 12:00

05-04-07 21:00

05-04-07 06:00

05-04-06 15:00

05-04-06 00:00

05-04-05 09:00

05-04-04 18:00

05-04-04 03:00

05-04-03 12:00

05-04-02 21:00

05-04-02 06:00

05-04-01 15:00

05-04-01 00:00

rednia miesiczna = 10,4 C

-10

0
9,9
11,6
13,2
14,4
16,5
15,9
14,4
18,1
11,6
10,2
12,6
14,8
18,8
19,9
18,2
17,4
19,0
19,7
20,4
15,0
12,9
12,1
13,0
15,2
17,1
14,5
17,5
12,1
17,1
20,7

Rysunek 4.25 Temperatura powietrza rejestrowana co 30 minut(wykres) oraz rednie dobowe

temperatury powietrza w kwietniu (tabela)
44

40

35

temperatura [C]

30

25

20

15

10

05-05-01
05-05-02
05-05-03
05-05-04
05-05-05
05-05-06
05-05-07
05-05-08
05-05-09
05-05-10
05-05-11
05-05-12
05-05-13
05-05-14
05-05-15
05-05-16
05-05-17
05-05-18
05-05-19
05-05-20
05-05-21
05-05-22
05-05-23
05-05-24
05-05-25
05-05-26
05-05-27
05-05-28
05-05-29
05-05-30
05-05-31

3m
15,5
17,1
19,0
15,2
12,4
10,7
10,3
7,9
8,7
9,2
10,3
9,1
10,1
13,0
16,2
13,0
12,1
10,3
11,1
12,7
16,1
18,7
20,4
17,0
16,9
19,9
22,4
24,9
27,2
26,2
16,4

rednia temperatura dobowa

20cm
16,3
18,6
19,7
14,4
12,0
10,7
10,9
7,3
9,1
10,5
11,7
9,8
10,0
14,3
16,1
13,8
11,4
10,3
12,2
14,4
17,8
19,9
21,4
16,4
18,6
21,1
23,5
24,5
25,7
25,0
16,0

05-05-31 00:00

05-05-30 09:00

05-05-29 18:00

05-05-29 03:00

05-05-28 12:00

05-05-27 21:00

05-05-27 06:00

05-05-26 15:00

05-05-26 00:00

05-05-25 09:00

05-05-24 18:00

05-05-24 03:00

05-05-23 12:00

05-05-22 21:00

05-05-22 06:00

05-05-21 15:00

05-05-21 00:00

05-05-20 09:00

05-05-19 18:00

05-05-19 03:00

05-05-18 12:00

05-05-17 21:00

05-05-17 06:00

05-05-16 15:00

05-05-16 00:00

05-05-15 09:00

05-05-14 18:00

05-05-14 03:00

05-05-13 12:00

05-05-12 21:00

05-05-12 06:00

05-05-11 15:00

05-05-11 00:00

05-05-10 09:00

05-05-09 18:00

05-05-09 03:00

05-05-08 12:00

05-05-07 21:00

05-05-07 06:00

05-05-06 15:00

05-05-06 00:00

05-05-05 09:00

05-05-04 18:00

05-05-04 03:00

05-05-03 12:00

05-05-02 21:00

05-05-02 06:00

05-05-01 15:00

05-05-01 00:00

rednia miesiczna = 15,2 C

0
22,3
25,3
24,6
17,9
15,0
14,7
15,5
10,9
13,9
17,0
19,3
15,5
14,0
20,5
22,1
19,8
15,1
15,1
19,2
22,8
25,8
27,5
28,8
21,3
26,4
29,4
31,4
33,8
35,6
35,6
22,4

Rysunek 4.26 Temperatura powietrza rejestrowana co 30 minut(wykres) oraz rednie dobowe

temperatury powietrza w maju (tabela)
45

35

30

awaria stacji

temperatura [C]

25

20

15

10

05-06-01
05-06-02
05-06-03
05-06-04
05-06-05
05-06-06
05-06-07
05-06-08
05-06-09
05-06-10
05-06-11
05-06-12
05-06-13
05-06-14
05-06-15
05-06-16
05-06-17
05-06-18
05-06-19
05-06-20
05-06-21
05-06-22
05-06-23
05-06-24
05-06-25
05-06-26
05-06-27
05-06-28
05-06-29
05-06-30

3m
12,2
13,1
16,2
19,8
17,7
14,7
13,1
11,5
13,4
15,0
14,8
13,8
17,4
21,6
20,8
21,3
17,2
18,5
16,4
18,8
18,6
18,5
21,9
24,9
20,7
19,8
19,5
17,7
16,6

rednia temperatura dobowa

20cm
12,5
14,2
15,9
20,2
19,1
14,6
13,5
11,4
13,9
15,2
15,4
13,9
18,3
22,3
21,1
21,5
awaria stacji
16,7
19,5
16,7
20,2
18,2
19,6
23,1
25,6
21,5
20,9
20,3
18,4
18,0

05-06-30 09:00

05-06-29 18:00

05-06-29 03:00

05-06-28 12:00

05-06-27 21:00

05-06-27 06:00

05-06-26 15:00

05-06-26 00:00

05-06-25 09:00

05-06-24 18:00

05-06-24 03:00

05-06-23 12:00

05-06-22 21:00

05-06-22 06:00

05-06-21 15:00

05-06-21 00:00

05-06-20 09:00

05-06-19 18:00

05-06-19 03:00

05-06-18 12:00

05-06-17 21:00

05-06-17 06:00

05-06-16 15:00

05-06-16 00:00

05-06-15 09:00

05-06-14 18:00

05-06-14 03:00

05-06-13 12:00

05-06-12 21:00

05-06-12 06:00

05-06-11 15:00

05-06-11 00:00

05-06-10 09:00

05-06-09 18:00

05-06-09 03:00

05-06-08 12:00

05-06-07 21:00

05-06-07 06:00

05-06-06 15:00

05-06-06 00:00

05-06-05 09:00

05-06-04 18:00

05-06-04 03:00

05-06-03 12:00

05-06-02 21:00

05-06-02 06:00

05-06-01 15:00

05-06-01 00:00

rednia miesiczna = 17,5 C

0
19,3
20,6
20,3
25,3
26,3
20,2
18,9
15,9
18,8
20,1
20,5
20,6
25,2
29,3
27,0
27,1
20,7
25,7
23,4
28,5
23,5
27,3
31,4
34,1
30,6
29,8
28,9
26,4
26,8

Rysunek 4.27 Temperatura powietrza rejestrowana co 30 minut(wykres) oraz rednie dobowe

temperatury powietrza w czerwcu (tabela)
46

40

35

temperatura [C]

30

25

20
awaria stacji

awaria stacji

15

10

05-07-01
05-07-02
05-07-03
05-07-04
05-07-05
05-07-06
05-07-07
05-07-08
05-07-09
05-07-10
05-07-11
05-07-12
05-07-13
05-07-14
05-07-15
05-07-16
05-07-17
05-07-18
05-07-19
05-07-20
05-07-21
05-07-22
05-07-23
05-07-24
05-07-25
05-07-26
05-07-27
05-07-28
05-07-29
05-07-30
05-07-31

3m
19,1
21,0
21,1
22,0
15,5

rednia temperatura dobowa

20cm
20,0
22,4
22,8
23,1
14,0

05-07-31 00:00

05-07-30 09:00

05-07-29 18:00

05-07-29 03:00

05-07-28 12:00

05-07-27 21:00

05-07-27 06:00

05-07-26 15:00

05-07-26 00:00

05-07-25 09:00

05-07-24 18:00

05-07-24 03:00

05-07-23 12:00

05-07-22 21:00

05-07-22 06:00

05-07-21 15:00

05-07-21 00:00

05-07-20 09:00

05-07-19 18:00

05-07-19 03:00

05-07-18 12:00

05-07-17 21:00

05-07-17 06:00

05-07-16 15:00

05-07-16 00:00

05-07-15 09:00

05-07-14 18:00

05-07-14 03:00

05-07-13 12:00

05-07-12 21:00

05-07-12 06:00

05-07-11 15:00

05-07-11 00:00

05-07-10 09:00

05-07-09 18:00

05-07-09 03:00

05-07-08 12:00

05-07-07 21:00

05-07-07 06:00

05-07-06 15:00

05-07-06 00:00

05-07-05 09:00

05-07-04 18:00

05-07-04 03:00

05-07-03 12:00

05-07-02 21:00

05-07-02 06:00

05-07-01 15:00

05-07-01 00:00

rednia miesiczna = 21,2 C

0
27,9
31,1
32,7
31,8
21,5

Awaria stacji

27,7
25,1
25,3
23,4
21,4
20,5
21,1
19,8
17,2
16,6
18,0
17,8
19,0
22,6
22,8
25,6
21,2

26,2
26,3
26,4
23,6
22,4
20,9
20,7
20,2
17,1
16,6
18,2
18,1
19,2
23,2
23,6
24,9
18,3

36,8
34,7
34,5
29,7
30,9
28,4
25,9
26,1
23,2
21,8
23,4
24,1
24,6
28,6
30,5
32,7
22,7

Awaria stacji

Rysunek 4.28 Temperatura powietrza rejestrowana co 30 minut(wykres) oraz rednie dobowe

temperatury powietrza w lipcu (tabela)
47

35

30

temperatura [C]

25

20

15

10

05-08-01
05-08-02
05-08-03
05-08-04
05-08-05
05-08-06
05-08-07
05-08-08
05-08-09
05-08-10
05-08-11
05-08-12
05-08-13
05-08-14
05-08-15
05-08-16
05-08-17
05-08-18
05-08-19
05-08-20
05-08-21
05-08-22
05-08-23
05-08-24
05-08-25
05-08-26
05-08-27
05-08-28
05-08-29
05-08-30
05-08-31

3m
21,6
23,6
23,4
19,4
17,2
16,4
16,8
15,5
16,3
17,4
15,2
16,8
16,1
16,3
19,1
19,5
21,5
20,7
21,3
20,8
20,7
21,1
21,5
20,6
22,3
19,7
16,3
18,5
20,2
21,6
18,7

rednia temperatura dobowa

20cm
23,3
26,1
24,4
18,5
17,0
16,6
17,8
15,5
16,0
17,4
14,7
16,6
15,8
16,5
19,7
19,4
22,2
21,7
21,9
21,5
21,3
21,5
21,5
21,0
22,5
19,4
16,8
19,4
21,1
22,1
19,7

05-08-31 00:00

05-08-30 09:00

05-08-29 18:00

05-08-29 03:00

05-08-28 12:00

05-08-27 21:00

05-08-27 06:00

05-08-26 15:00

05-08-26 00:00

05-08-25 09:00

05-08-24 18:00

05-08-24 03:00

05-08-23 12:00

05-08-22 21:00

05-08-22 06:00

05-08-21 15:00

05-08-21 00:00

05-08-20 09:00

05-08-19 18:00

05-08-19 03:00

05-08-18 12:00

05-08-17 21:00

05-08-17 06:00

05-08-16 15:00

05-08-16 00:00

05-08-15 09:00

05-08-14 18:00

05-08-14 03:00

05-08-13 12:00

05-08-12 21:00

05-08-12 06:00

05-08-11 15:00

05-08-11 00:00

05-08-10 09:00

05-08-09 18:00

05-08-09 03:00

05-08-08 12:00

05-08-07 21:00

05-08-07 06:00

05-08-06 15:00

05-08-06 00:00

05-08-05 09:00

05-08-04 18:00

05-08-04 03:00

05-08-03 12:00

05-08-02 21:00

05-08-02 06:00

05-08-01 15:00

05-08-01 00:00

rednia miesiczna = 19,0 C

0
27,7
36,9
32,2
23,0
21,9
22,5
24,6
21,0
20,1
22,7
18,6
20,8
19,6
21,3
25,8
24,6
28,0
29,1
28,7
28,6
28,5
28,9
27,6
27,2
28,0
24,6
22,4
25,8
27,9
28,1
27,5

Rysunek 4.29 Temperatura powietrza rejestrowana co 30 minut(wykres) oraz rednie dobowe

temperatury powietrza w sierpniu (tabela)
48

35

30

temperatura [C]

25

20

15

10

05-09-01
05-09-02
05-09-03
05-09-04
05-09-05
05-09-06
05-09-07
05-09-08
05-09-09
05-09-10
05-09-11
05-09-12
05-09-13
05-09-14
05-09-15
05-09-16
05-09-17
05-09-18
05-09-19
05-09-20
05-09-21
05-09-22
05-09-23
05-09-24
05-09-25
05-09-26
05-09-27
05-09-28
05-09-29
05-09-30

3m
17,7
17,1
17,9
19,2
19,1
19,6
21,2
23,9
23,2
23,1
23,0
20,1
15,3
18,0
17,7
13,1
10,2
10,5
12,2
13,4
15,8
13,6
14,9
16,2
17,1
18,0
18,7
18,2
15,2
12,5

rednia temperatura dobowa

20cm
18,6
17,9
18,6
20,2
20,2
20,1
21,5
24,2
22,9
22,7
22,3
19,6
13,9
18,1
17,5
11,9
10,1
11,5
12,8
13,9
16,4
13,3
14,7
15,9
16,6
17,9
18,4
18,1
14,7
12,0

05-09-30 09:00

05-09-29 18:00

05-09-29 03:00

05-09-28 12:00

05-09-27 21:00

05-09-27 06:00

05-09-26 15:00

05-09-26 00:00

05-09-25 09:00

05-09-24 18:00

05-09-24 03:00

05-09-23 12:00

05-09-22 21:00

05-09-22 06:00

05-09-21 15:00

05-09-21 00:00

05-09-20 09:00

05-09-19 18:00

05-09-19 03:00

05-09-18 12:00

05-09-17 21:00

05-09-17 06:00

05-09-16 15:00

05-09-16 00:00

05-09-15 09:00

05-09-14 18:00

05-09-14 03:00

05-09-13 12:00

05-09-12 21:00

05-09-12 06:00

05-09-11 15:00

05-09-11 00:00

05-09-10 09:00

05-09-09 18:00

05-09-09 03:00

05-09-08 12:00

05-09-07 21:00

05-09-07 06:00

05-09-06 15:00

05-09-06 00:00

05-09-05 09:00

05-09-04 18:00

05-09-04 03:00

05-09-03 12:00

05-09-02 21:00

05-09-02 06:00

05-09-01 15:00

05-09-01 00:00

rednia miesiczna = 17,3 C

0
26,5
25,7
25,8
26,7
27,0
26,4
26,8
28,4
27,7
27,2
26,3
23,7
17,9
22,8
21,3
15,4
14,9
16,4
18,6
19,3
21,7
17,9
18,7
19,4
19,5
20,7
21,2
21,4
18,2
15,8

Rysunek 4.30 Temperatura powietrza rejestrowana co 30 minut(wykres) oraz rednie dobowe

temperatury powietrza w wrzeniu (tabela)
49

30

25

temperatura [C]

20

15

10

05-10-01
05-10-02
05-10-03
05-10-04
05-10-05
05-10-06
05-10-07
05-10-08
05-10-09
05-10-10
05-10-11
05-10-12
05-10-13
05-10-14
05-10-15
05-10-16
05-10-17
05-10-18
05-10-19
05-10-20
05-10-21
05-10-22
05-10-23
05-10-24
05-10-25
05-10-26
05-10-27
05-10-28
05-10-29
05-10-30
05-10-31

3m
12,0
15,3
14,3
14,4
13,1
12,6
13,5
13,9
13,4
12,9
11,6
11,0
9,1
10,3
9,6
8,8
8,4
6,8
6,6
7,6
11,2
14,9
15,4
10,7
11,8
16,0
12,1
4,8
3,2
3,0
4,7

rednia temperatura dobowa

20cm
11,8
15,3
13,7
14,3
13,2
12,4
13,3
13,7
13,3
12,7
11,1
10,5
8,3
9,7
8,4
8,3
7,2
5,2
5,2
6,5
9,7
13,2
13,6
9,7
10,7
14,4
10,7
4,0
2,7
2,7
4,3

05-10-31 00:00

05-10-30 09:00

05-10-29 18:00

05-10-29 03:00

05-10-28 12:00

05-10-27 21:00

05-10-27 06:00

05-10-26 15:00

05-10-26 00:00

05-10-25 09:00

05-10-24 18:00

05-10-24 03:00

05-10-23 12:00

05-10-22 21:00

05-10-22 06:00

05-10-21 15:00

05-10-21 00:00

05-10-20 09:00

05-10-19 18:00

05-10-19 03:00

05-10-18 12:00

05-10-17 21:00

05-10-17 06:00

05-10-16 15:00

05-10-16 00:00

05-10-15 09:00

05-10-14 18:00

05-10-14 03:00

05-10-13 12:00

05-10-12 21:00

05-10-12 06:00

05-10-11 15:00

05-10-11 00:00

05-10-10 09:00

05-10-09 18:00

05-10-09 03:00

05-10-08 12:00

05-10-07 21:00

05-10-07 06:00

05-10-06 15:00

05-10-06 00:00

05-10-05 09:00

05-10-04 18:00

05-10-04 03:00

05-10-03 12:00

05-10-02 21:00

05-10-02 06:00

05-10-01 15:00

05-10-01 00:00

rednia miesiczna = 10,8 C

-5

0
15,5
17,8
16,4
16,8
15,7
14,6
14,5
14,5
14,2
13,8
12,5
12,3
10,5
11,6
9,8
9,3
8,8
7,4
6,4
6,6
9,0
11,4
12,2
10,9
10,7
12,9
10,9
5,5
2,8
2,1
2,6

Rysunek 4.31 Temperatura powietrza rejestrowana co 30 minut(wykres) oraz rednie dobowe

temperatury powietrza w padzierniku (tabela)
50

Rozdzia 5 Opracowanie algorytmu wyznaczania temperatury

miarodajnej
Jednym z celw niniejszej pracy byo opracowanie nowego lub wdroenia istniejcego
algorytmu oceny temperatury warstw asfaltowych na podstawie pomiaru temperatury
powierzchni czujnikami IR.
Istniejce metody zostay przedstawione w Rozdziale 2. W kolejnych punktach zostan
przedstawione porwnania wynikw oblicze tymi metodami z faktycznie zmierzonymi
temperaturami warstw asfaltowych dla wybranego okresu pomiarowego.
Jak ju wczeniej wspomniano (punkt 4.2) w trakcie bada napotkano na znaczne
problemy z dokadnoci pomiaru pirometrem. W zwizku z tym ograniczono ilo pomiarw
tym urzdzeniem do miesicy o wysokich temperaturach, co z kolei spowodowao
ograniczenie iloci dostpnych w trakcie analizy danych. Mimo tych ogranicze podjto
prb opracowania algorytmu wyznaczania temperatury miarodajnej przy zaoeniu, e
danymi pocztkowymi w nowym algorytmie bd:
temperatura powietrza rejestrowana na wysokoci 20 cm (wysoko na jakiej
rejestrowana jest temperatura powietrza w urzdzeniach FWD wynosi ok50 cm),
temperatura powierzchni mierzona czujnikiem IR.

5.1 Analiza i weryfikacja rozkadu temperatur w nawierzchni z

zastosowaniem wybranych metod pod ktem uzyskanych w trakcie
bada wynikw pomiarw
Przedstawione w niniejszym punkcie analizy porwnawcze dokonano dla wytypowanego
okresu pomiarowego, tj. od 20 do 24 lipca 2005. Dane pomiarowe z tego okresu
przedstawiono w Zaczniku 6.
Oblicze dokonano dla jednej gbokoci tj. w poowie warstw asfaltowych (120mm),
wedug metod: BELLS 3, Wistuby i Hermanssona. Kada z tych metod wymaga innych
danych pocztkowych. W metodzie BELLS3 konieczne jest wprowadzenie redniej dobowej
temperatury powietrza z dnia poprzedniego oraz temperatury powierzchni zarejestrowanej
przez czujnik IR. W metodzie Wistuby niezbdne jest okrelenie pocztkowego profilu
temperatury oraz wspczynnika dyfuzji termicznej nawierzchni. Metoda Hermanssona
wymaga, oprcz wspczynnika dyfuzji termicznej nawierzchni, serii pomiarw powierzchni
nawierzchni, przy czym nie chodzi tu o temperatur zmierzon czujnikiem IR lecz o
temperatur zmierzon na gbokoci 15mm.
Uwzgldniajc rodzaj danych zbieranych w trakcie standardowych pomiarw FWD
(midzy innymi: temperatura powietrza i temperatura powierzchni mierzona czujnikiem IR)
wydaje si, e metoda BELLS3 jest najlepiej przystosowana do oblicze temperatury
miarodajnej dla potrzeb oceny trwaoci nawierzchni.
Poniej przedstawiono wyniki oblicze temperatury nawierzchni na gbokoci 12 cm
metod BELLS3 (Rysunki 5.1 i 5.2), metod Wistuby (Rysunek 5.3) oraz metod
Hermanssona (Rysunek 5.4). W celach porwnawczych dla kadej metody obliczono redni
rnic midzy temperaturami obliczonymi a temperaturami zmierzonymi.

05
-0
0 5 7 -2
-0 0
05 7-2 09:
-0 0 0 0
05 7-2 12:
-0 0 3 0
05 7-2 16:
-0 0 0 0
05 7-2 19:
-0 0 3 0
05 7-2 23:
-0 1 0 0
05 7-2 02:
-0 1 3 0
05 7-2 06:
-0 1 0 0
05 7-2 09:
-0 1 3 0
05 7-2 13:
-0 1 0 0
05 7-2 16:
-0 1 3 0
05 7-2 20:
-0 1 0 0
05 7-2 23:
-0 2 3 0
05 7-2 03:
-0 2 0 0
05 7-2 06:
-0 2 3 0
05 7-2 10:
-0 2 0 0
05 7-2 13:
-0 2 3 0
05 7-2 17:
-0 2 0 0
05 7-2 20:
-0 3 3 0
05 7-2 00:
-0 3 0 0
05 7-2 03:
-0 3 3 0
05 7-2 07:
-0 3 0 0
05 7-2 10:
-0 3 3 0
05 7-2 14:
-0 3 0 0
05 7-2 17:
-0 3 3 0
05 7-2 21:
-0 4 0 0
05 7-2 00:
-0 4 3 0
7- 04
24 :0
07 0
:3
0
05
-0
0 5 7 -2
-0 0
0 5 7 -2 0 9
-0 0 : 0
0 5 7 -2 1 2 0
-0 0 : 3 0
0 5 7 -2 1 6
-0 0 : 0
0 5 7 -2 1 9 0
-0 0 : 3
0 5 7 -2 2 3 0
-0 1 : 0 0
0 5 7 -2 0 2
-0 1 : 3
0 5 7 -2 0 6 0
-0 1 : 0 0
0 5 7 -2 0 9
-0 1 : 3
0 5 7 -2 1 3 0
-0 1 : 0
0 5 7 -2 1 6 0
-0 1 : 3 0
0 5 7 -2 2 0
-0 1 : 0
0 5 7 -2 2 3 0
-0 2 : 3
0 5 7 -2 0 3 0
-0 2 : 0 0
0 5 7 -2 0 6
-0 2 : 3
0 5 7 -2 1 0 0
-0 2 : 0
0 5 7 -2 1 3 0
-0 2 : 3
0 5 7 -2 1 7 0
-0 2 : 0 0
0 5 7 -2 2 0
-0 3 : 3
0 5 7 -2 0 0 0
-0 3 : 0
0 5 7 -2 0 3 0
-0 3 : 3 0
0 5 7 -2 0 7
-0 3 : 0 0
0 5 7 -2 1 0
-0 3 : 3
0 5 7 -2 1 4 0
-0 3 : 0
0 5 7 -2 1 7 0
-0 3 : 3
0 5 7 -2 2 1 0
-0 4 : 0 0
0 5 7 -2 0 0
-0 4 : 3 0
7- 04
2 4 :0
07 0
:3
0

35,0

30,0

25,0

20,0

15,0

10,0

5,0

5,0
rednia rnic 1,86C

0,0

Temperatura zmierzonana gbokoci 120mm

Temperatura obliczona - obliczenia rozpoczte dnia 20.07.05 o godzinie 9.00

Temperatura powierzchni zmierzona pirometrem

Rysunek 5.1 Porwnanie temperatur zmierzonych i obliczonych metod BELLS3 obliczenia

temperatur rozpoczto o godzinie 9.00 20 lipca
35,0

30,0

25,0

20,0

15,0

10,0

rednia rnic 1,55C

0,0

Temperatura zmierzonana gbokoci 120mm

Temperatura obliczona - obliczenia rozpoczynane codziennie o 9.00

Temperatura powierzchni zmierzona pirometrem

Rysunek 5.2 Porwnanie temperatur zmierzonych i obliczonych metod BELLS3 - obliczenia

temperatur rozpoczynano codzienni o godzinie 9.00

52

05
-0
05 7-2
-0 0
05 7-2 09
-0 0 : 0
05 7-2 12 0
-0 0 :30
05 7-2 16
-0 0 : 0
05 7-2 19 0
-0 0 : 3
05 7-2 23 0
-0 1 : 0
05 7-2 02 0
-0 1 :30
05 7-2 06
-0 1 : 0
05 7-2 09 0
-0 1 : 3
05 7-2 13 0
-0 1 : 0
05 7-2 16 0
-0 1 :30
05 7-2 20
-0 1 : 0
05 7-2 23 0
-0 2 : 3
05 7-2 03 0
-0 2 :00
05 7-2 06
-0 2 : 3
05 7-2 10 0
-0 2 : 0
05 7-2 13 0
-0 2 : 3
05 7-2 17 0
-0 2 :00
05 7-2 20
-0 3 : 3
05 7-2 00 0
-0 3 : 0
05 7-2 03 0
-0 3 :30
05 7-2 07
-0 3 : 0
05 7-2 10 0
-0 3 : 3
05 7-2 14 0
-0 3 : 0
05 7-2 17 0
-0 3 : 3
05 7-2 21 0
-0 4 :00
05 7-2 00
-0 4 :30
7- 04
2 4 :0
07 0
:3
0

05
-0
05 7-2
-0 0
05 7-2 09
-0 0 : 0
05 7-2 12 0
-0 0 :30
05 7-2 16
-0 0 : 0
05 7-2 19 0
-0 0 : 3
05 7-2 23 0
-0 1 : 0
05 7-2 02 0
-0 1 : 3
05 7-2 06 0
-0 1 :00
05 7-2 09
-0 1 : 3
05 7-2 13 0
-0 1 : 0
05 7-2 16 0
-0 1 :30
05 7-2 20
-0 1 : 0
05 7-2 23 0
-0 2 :30
05 7-2 03
-0 2 : 0
05 7-2 06 0
-0 2 : 3
05 7-2 10 0
-0 2 :00
05 7-2 13
-0 2 : 3
05 7-2 17 0
-0 2 : 0
05 7-2 20 0
-0 3 :30
05 7-2 00
-0 3 : 0
05 7-2 03 0
-0 3 :30
05 7-2 07
-0 3 : 0
05 7-2 10 0
-0 3 : 3
05 7-2 14 0
-0 3 : 0
05 7-2 17 0
-0 3 : 3
05 7-2 21 0
-0 4 : 0
05 7-2 00 0
-0 4 :30
7- 04
2 4 :0
07 0
:3
0

35,0

30,0

25,0

20,0

15,0

10,0

5,0

5,0
rednia rnic 1,75C

0,0

Temperatura zmierzonana gbokoci 120mm

Temperatura obliczona - obliczenia rozpoczynane codziennie o 9.00

Rysunek 5.3 Porwnanie temperatur zmierzonych i obliczonych metod Wistuby

40,0

35,0

30,0

25,0

20,0

15,0

10,0

rednia rnic 1,05C

0,0

Temperatura zmierzonana gbokoci 120mm

Temperatura obliczona

Rysunek 5.4 Porwnanie temperatur zmierzonych i obliczonych metod Hermanssona

Z przedstawionych danych wynika, e najlepsze odwzorowanie temperatur uzyskano za

pomoc metody Hermanssona (rednia rnic 1,05C). Naley jednak pamita, e w
metodzie tej korzysta si z serii pomiarw temperatury na gbokoci 15mm.
Porwnywalne temperatury uzyskano metod BELLS3, gdzie rednia rnic wyniosa
1,86C i 1,55C. Nisz warto, a wic lepsze odwzorowanie uzyskano wznawiajc
obliczenia codziennie o godzinie 9.00. Mona sdzi, e w przypadku danych z
standardowych pomiarw FWD, w ktrych temperatura powierzchni rejestrowana jest w

53

kadym punkcie pomiarowym, rnica midzy temperatur zmierzon i obliczon bdzie

znacznie mniejsza. Tym nie mniej ju na tym etapie wida konieczno weryfikacji tej
metody w warunkach polskich z wykorzystaniem danych rejestrowanych przez czujnik IR
zamontowany na ugicimierzu FWD. W trakcie takich bada naleaoby przeprowadzi
rwnie testy nad wprowadzeniem kontaktowego czujnika temperatury powierzchni
nawierzchni.

5.2 Opracowanie algorytmu wyznaczania temperatury miarodajnej

warstw asfaltowych na podstawie pomiarw temperatury powierzchni i
otoczenia
W opracowaniu algorytmu wyznaczania temperatury miarodajnej wykorzystano dane z
wybranych dni roku pomiarowego. Dane te przedstawiono w Zaczniku 7.
W celu wyznaczenia funkcji przeliczeniowych przeprowadzono szereg oblicze majcych
na celu porwnanie i wyznaczenie zalenoci midzy wynikami pomiarw temperatury
powietrza na wysokoci 20 cm (Temp20), temperatury powierzchni (Temp naw) i
wartociami temperatury zmierzonymi na gbokoci 4, 6, 8, 10 i 12 cm. Wyniki oblicze
przedstawiono na Rysunkach 5.5-5.14.
0,9534

y = 1,4173x
2
R = 0,9579

Temp20/4
50,0
45,0
40,0
35,0
30,0
25,0
20,0
15,0
10,0
5,0
0,0
0,0

5,0

10,0

15,0

20,0

25,0

30,0

35,0

40,0

Rysunek 5.5 Porwnanie temperatur powietrza zmierzonych na wysokoci 20 cm i temperatur

zmierzonych na gbokoci 4cm
0,936

Temp20/6

y = 1,4044x
2
R = 0,9455

50,0
45,0
40,0
35,0
30,0
25,0
20,0
15,0
10,0
5,0
0,0
0,0

5,0

10,0

15,0

20,0

25,0

30,0

35,0

40,0

Rysunek 5.6 Porwnanie temperatur powietrza zmierzonych na wysokoci 20 cm i temperatur

zmierzonych na gbokoci 6cm
54

0,9199

Temp20/8

y = 1,4273x
2
R = 0,9373

45,0
40,0
35,0
30,0
25,0
20,0
15,0
10,0
5,0
0,0
0,0

5,0

10,0

15,0

20,0

25,0

30,0

35,0

40,0

Rysunek 5.7 Porwnanie temperatur powietrza zmierzonych na wysokoci 20 cm i temperatur

zmierzonych na gbokoci 8cm
0,9031

Temp20/10

y = 1,4513x
2
R = 0,9247

45,0
40,0
35,0
30,0
25,0
20,0
15,0
10,0
5,0
0,0
0,0

5,0

10,0

15,0

20,0

25,0

30,0

35,0

40,0

Rysunek 5.8 Porwnanie temperatur powietrza zmierzonych na wysokoci 20 cm i temperatur

zmierzonych na gbokoci 10cm
0,8865

Temp20/12

y = 1,4923x
2
R = 0,9147

45,0
40,0
35,0
30,0
25,0
20,0
15,0
10,0
5,0
0,0
0,0

5,0

10,0

15,0

20,0

25,0

30,0

35,0

40,0

Rysunek 5.9 Porwnanie temperatur powietrza zmierzonych na wysokoci 20 cm i temperatur

zmierzonych na gbokoci 12cm

55

1,0198

y = 0,726x
2
R = 0,8739

Temp naw/4
50,0
45,0
40,0
35,0
30,0
25,0
20,0
15,0
10,0
5,0
0,0
0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

60,0

Rysunek 5.10 Porwnanie temperatur nawierzchni zmierzonych pirometrem i temperatur

zmierzonych na gbokoci 4cm

Temp naw/6

0,9943

y = 0,7455x
2
R = 0,8507

50,0
45,0
40,0
35,0
30,0
25,0
20,0
15,0
10,0
5,0
0,0
0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

60,0

Rysunek 5.11 Porwnanie temperatur nawierzchni zmierzonych pirometrem i temperatur

zmierzonych na gbokoci 6cm

Temp naw./8

0,9732

y = 0,7765x
2
R = 0,8364

45,0
40,0
35,0
30,0
25,0
20,0
15,0
10,0
5,0
0,0
0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

60,0

Rysunek 5.12 Porwnanie temperatur nawierzchni zmierzonych pirometrem i temperatur

zmierzonych na gbokoci 8cm

56

0,951

y = 0,8105x
2
R = 0,8176

Temp naw./10
45,0
40,0
35,0
30,0
25,0
20,0
15,0
10,0
5,0
0,0
0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

60,0

Rysunek 5.13 Porwnanie temperatur nawierzchni zmierzonych pirometrem i temperatur

zmierzonych na gbokoci 10cm

Temp naw./12

0,9307

y = 0,8504x
2
R = 0,8039

45,0
40,0
35,0
30,0
25,0
20,0
15,0
10,0
5,0
0,0
0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

60,0

Rysunek 5.14 Porwnanie temperatur nawierzchni zmierzonych pirometrem i temperatur

zmierzonych na gbokoci 12cm
Porwnano rwnie wartoci wspczynnikw funkcji wyznaczonych dla temperatury
powietrza, powierzchni i temperatur zmierzonych na rnych gbokociach warstw
asfaltowych. Przedstawione na Rysunkach 5.15-5.16 wyniki oblicze wskazuj na dobr
korelacj wyznaczonych funkcji.
1,5

0,96

y = 0,0098x + 1,3598
R2 = 0,8084

y = -0,0083x + 0,9865
R2 = 0,9999

0,95

1,48

0,94
1,46

0,93

1,44

0,92
0,91

1,42

0,9
1,4

0,89

1,38

0,88
0

10

12

14

10

12

14

Rysunek 5.15 Porwnanie wspczynnikw funkcji wyznaczonych dla temperatur powietrza

zmierzonych na wysokoci 20 cm i temperatur zmierzonych na gbokoci 12cm
57

0,86

1,03

y = 0,0157x + 0,6563
R2 = 0,9858

0,84

y = -0,0111x + 1,0624
R2 = 0,9984

1,02
1,01

0,82

0,8

0,99
0,98

0,78

0,97

0,76

0,96

0,74

0,95
0,94

0,72

0,93
0,92

0,7
0

10

12

14

10

12

14

Rysunek 5.16 Porwnanie wspczynnikw funkcji wyznaczonych dla temperatur nawierzchni

zmierzonych pirometrem i temperatur zmierzonych na gbokoci 12cm

W efekcie przeprowadzonych analiz wyznaczono dwie funkcje przeliczeniowe:

funkcj wyznaczania temperatury nawierzchni na gbokoci h w zalenoci od
temperatury powietrza zarejestrowanej na wysokoci 20 cm
Th(20)=(1,36+0,01 h)T20(0,9865-0,0083 h)

oraz funkcj wyznaczania temperatury nawierzchni na gbokoci h w zalenoci od

temperatury powierzchni zarejestrowanej pirometrem
Th(naw)=(0,6126+0,0162 h)Tnaw(1,0845-0,0116 h)

Na zamieszczonych poniej rysunkach przedstawiono wyniki oblicze temperatur na

gbokoci 12 cm wykonanych przy uyciu nowych funkcji przeliczeniowych. Na Rysunku
5.17 przedstawiono obliczenia dla danych wykorzystanych w analizie nowych funkcji
przeliczeniowych, natomiast na Rysunku 5.18 przedstawiono porwnanie wynikw oblicze
opracowanymi funkcjami przeliczeniowymi, metod BELLS3 oraz danymi zmierzonymi w
okresie od 20 do 24 lipca 2005 na gbokoci 12 cm.

58

05-07-24 07:30

05-07-24 04:00

05-07-24 00:30

05-07-23 21:00

05-07-23 17:30

05-07-23 14:00

05-07-23 10:30

Th(20)

05-07-23 07:00

05-07-23 03:30

05-07-23 00:00

Temperaury zmierzone

05-07-22 20:30

05-07-22 17:00

05-07-22 13:30

05-07-22 10:00

05-07-22 06:30

05-07-22 03:00

05-07-21 23:30

05-07-21 20:00

05-07-21 16:30

05-07-21 13:00

05-07-21 09:30

5,0

05-07-21 06:00

05-07-21 02:30

05-07-20 23:00

05-07-20 19:30

05-07-20 16:00

05-07-20 12:30

05-07-20 09:00

04
-1
04 1-1
-1 7
05 1-3 14:
-0 0 00
05 4-0 12:
-0 6 30
05 5-0 11:
-0 9 00
05 5-0 11:
-0 9 00
05 5-1 13:
-0 1 00
05 5-1 09:
-0 1 00
05 5-1 11:
-0 1 00
05 5-1 13:
-0 1 00
05 5-1 15:
-0 7 00
05 6-1 10:
-0 5 00
05 7-1 10:
-0 5 00
05 7-1 10:
-0 5 00
05 7-1 12:
-0 5 00
05 7-2 14:
-0 0 00
05 7-2 09:
-0 0 00
05 7-2 11:
-0 0 00
05 7-2 13:
-0 0 00
05 7-2 15:
-0 1 00
05 7-2 10:
-0 1 00
05 7-2 12:
-0 1 00
05 7-2 14:
-0 2 00
05 7-2 09:
-0 2 00
05 7-2 11:
-0 2 00
05 8-2 15:
-0 5 00
05 9-0 14:
-0 8 00
9- 12
0 8 :3
14 0
:3
0

45,0

40,0

35,0

30,0

25,0

20,0

15,0

10,0

rednia rnic 2,8C

0,0

Th(naw)

Rysunek 5.17 Porwnanie temperatur nawierzchni obliczonych nowymi funkcjami

przeliczeniowymi oraz temperatur zmierzonych na gbokoci 12cm
35,0

30,0

25,0

20,0

15,0

10,0

5,0
rednia rnic 6,0C

0,0

Temperatura zmierzonana gbokoci 120mm

Temperatura obliczona - Th(20)

Temperatura obliczona metod BELLS3

Rysunek 5.18 Porwnanie temperatur nawierzchni obliczonych funkcj Th(20), metod

BELLS3 oraz temperatur zmierzonych na gbokoci 12cm

59

50,0
45,0
40,0
35,0
30,0
25,0
20,0
15,0
10,0

rednia rnic 4,5C

5,0

05
-0
05 7-2
-0 0
05 7-2 09
-0 0 :0
05 7-2 12 0
-0 0 :3
05 7-2 16 0
-0 0 :00
05 7-2 19
-0 0 :3
05 7-2 23 0
-0 1 :0
05 7-2 02 0
-0 1 :3
05 7-2 06 0
-0 1 :0
05 7-2 09 0
-0 1 :30
05 7-2 13
-0 1 :0
05 7-2 16 0
-0 1 :3
05 7-2 20 0
-0 1 :0
05 7-2 23 0
-0 2 :3
05 7-2 03 0
-0 2 :00
05 7-2 06
-0 2 :3
05 7-2 10 0
-0 2 :0
05 7-2 13 0
-0 2 :3
05 7-2 17 0
-0 2 :00
05 7-2 20
-0 3 :3
05 7-2 00 0
-0 3 :0
05 7-2 03 0
-0 3 :3
05 7-2 07 0
-0 3 :0
05 7-2 10 0
-0 3 :3
05 7-2 14 0
-0 3 :00
05 7-2 17
-0 3 :3
05 7-2 21 0
-0 4 :0
05 7-2 00 0
-0 4 :30
7- 04
24 :0
07 0
:3
0

0,0

Temperatura zmierzonana gbokoci 120mm

Temperatura obliczona - Th(naw)
Temperatura powierzchni

Rysunek 5.19 Porwnanie temperatur nawierzchni obliczonych funkcj Th(naw) oraz

temperatur zmierzonych na gbokoci 12cm
Na podstawie zaprezentowanych wynikw oblicze mona stwierdzi, e wyznaczone
funkcje przeliczeniowe w sposb dostateczny odwzorowuj temperatur nawierzchni dla serii
pomiarowej, ktrej dane wykorzystano do wyznaczenia tych funkcji. Znacznie gorzej
(Rysunki 5.18 i 5.19) jest w przypadku niezalenej serii pomiarowej. Rnice w
wyznaczonych temperaturach s znaczne i wynosz od 4,5 do 6,0C. Oznacza to, e
wyznaczone funkcje powinny zosta wzbogacone (tak jak jest to w metodzie BELLS3) o dane
o temperaturze powietrza z dnia poprzedniego. Wydaj si, e tego rodzaju analiza moe
zosta przeprowadzona w oparciu o szczegow weryfikacj uzyskanej w ramach niniejszej
pracy bazy danych.

5.3 Weryfikacja opracowanego algorytmu w warunkach terenowych dla

bada FWD
Zgodnie z programem pracy przeprowadzono weryfikacj opracowanego algorytmu dla
danych uzyskanych w trakcie standardowych bada FWD. Do analizy wybrano 42 punkty, w
ktrych wykonano pomiar ugi oraz zarejestrowano temperatur powietrza, powierzchni
oraz temperatur w poowie warstw asfaltowych. Dane wykorzystane w analizie
przedstawiono w Tabeli 5.1.
Na Rysunkach 5.20 oraz 5.21 przedstawiono wyniki oblicze dokonanych wedug
opracowanego algorytmu przeliczeniowego w porwnaniu z wynikami pomiarw temperatur
w poowie warstw asfaltowych.

60

Tabela 5.2 Dane z bada terenowych

Lp

Temperatura
powietrza

1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42

11
10
10
11
11
11
12
10
11
19
18
18
16
16
15
16
19
19
11
11
14
13
20
19
18
17
16
17
18
18
18
19
24
18
19
16
28
26
23
30
19
19

Temperatura
powierzchni
zmierzona
czujnikiem
podczerwieni IR
14,0
16,0
16,0
14,0
13,0
14,0
14,0
14,0
14,0
18,0
18,0
22,0
13,0
14,0
13,0
13,0
21,0
18,0
11,0
10,0
9,0
9,0
16,0
16,0
12,0
12,0
13,0
14,0
14,0
14,0
16,0
16,0
15,0
16,0
13,0
14,0
19,0
19,0
18,0
19,0
14,0
14,0

Temperatura
zmierzona na w
poowie gruboci
warstw
asfaltowych
15,0
16,0
16,0
14,0
14,0
15,0
14,0
14,0
15,0
16,0
16,0
16,0
15,0
15,0
11,0
11,0
17,0
17,0
11,0
11,0
18,0
18,0
17,0
17,0
14,0
14,0
14,0
14,0
18,0
18,0
18,0
18,0
18,0
18,0
18,0
18,0
22,0
22,0
22,0
22,0
18,0
18,0

Temperatura
obliczona Th(20)

Temperatura
obliczona Th(naw)

12,4
11,4
11,4
12,4
12,4
12,4
13,4
11,4
12,4
20,2
19,2
19,2
17,3
17,3
16,3
17,3
20,2
20,2
12,4
12,4
15,4
14,4
21,1
20,2
19,2
18,3
17,3
18,3
19,2
19,2
19,2
20,2
24,8
19,2
20,2
17,3
28,4
26,6
23,9
30,2
20,2
20,2

9,8
11,1
11,1
9,8
9,1
9,8
9,8
9,8
9,8
12,4
12,4
15,0
9,1
9,8
9,1
9,1
14,3
12,4
7,8
7,1
6,4
6,4
11,1
11,1
8,5
8,5
9,1
9,8
9,8
9,8
11,1
11,1
10,4
11,1
9,1
9,8
13,1
13,1
12,4
13,1
9,8
9,8

61

35,0

30,0

25,0

20,0

15,0

10,0
rednia rnic 3,1C
5,0

41

39

37

35

33

31

29

27

25

23

21

19

17

15

13

11

0,0
punkty pomiaru ugi
Temperatura zmierzonana w poowie gruboci warstw asfaltowych
Temperatura obliczona - Th(20)

Rysunek 5.20 Porwnanie temperatur nawierzchni obliczonych funkcj Th(naw) oraz

temperatur zmierzonych w poowie gruboci warstw asfaltowych podczas bada FWD
25,0

20,0

15,0

10,0

5,0
rednia rnic 4,9C

41

39

37

35

33

31

29

27

25

23

21

19

17

15

13

11

0,0
punktu pomiaru ugi
Temperatura zmierzonana w poowie gruboci warstw asfaltowych
Temperatura obliczona - Th(naw)

Rysunek 5.21 Porwnanie temperatur nawierzchni obliczonych funkcj Th(naw) oraz

temperatur zmierzonych w poowie gruboci warstw asfaltowych podczas bada FWD
Na podstawie przedstawionych powyej danych mona stwierdzi, e obliczone wartoci
temperatur znacznie rni si od temperatur zmierzonych (rednia rnic wynosi od 3,1C
do 4,9C). Przyczyn tek sabego odwzorowania temperatur nawierzchni moe by, jak to
stwierdzono w punkcie 5.2, brak w funkcjach przeliczeniowych danych o temperaturze
powietrza z dnia poprzedniego.

62

Przedstawione wyniki bada potwierdzaj konieczno szczegowej weryfikacji

opracowanych funkcji z uwzgldnieniem danych rejestrowanych przez czujnik IR
zamontowany na ugicimierzu FWD. Rejestrowanie danych w taki sposb pozwoli
wyeliminowa te czynniki, ktre w znaczny sposb wpywaj na dokadno i powtarzalno
pomiarw. Takie podejcie pozwoli na dokadniejsze wyznaczenie funkcji przeliczeniowych
oraz wprowadzenie innych parametrw wyznaczania temperatury miarodajnej warstw
asfaltowych.

Rozdzia 6 Wpyw rodzaju warstwy cieralnej na trwao

zmczeniow konstrukcji
W niniejszym rozdziale przedstawiono wpyw rozkadu temperatury w nawierzchni o
rnych, pod wzgldem technologii wykonania, warstwach cieralnych na trwao
zmczeniow konstrukcji. W tym celu uzyskane w trakcie roku pomiarowego dane o
temperaturze nawierzchni podzielono na pory roku. Dla kadej z pr wybrano losowo tydzie
reprezentujcy dan por roku. Dla tak przygotowanych danych dokonano oblicze w celu
wyznaczenia temperatur minimalnych i maksymalnych dla danej pory roku.
Na podstawie przeprowadzonych oblicze stwierdzono, e dla wikszoci pr roku
(wiosny, lata i jesieni) najnisze temperatury rejestrowane s na prbce Kameleon koloru
tego z kruszywem dolomitowym, natomiast najwysze na prbce SMA12 z kruszywem
granitowym. Zestawienie profili temperatur dla tych prbek przedstawiono na Rysunkach 6.16.4.
zima
-1,0

0,0

1,0

2,0

3,0

4,0

5,0

10

15

20

25

maksymalna temperatura w poowie warstwy asfaltowej 0,3C

minimalna temperatura w poowie warstwy asfaltowej -0,1C
30

Kameleon ty

SMA12 granit

Rysunek 6.1 Profile temperatur wyznaczone dla zimy (prbka Kameleon ty temperatury
minimalne, SMA12 granit temperatura maksymalne)

63

wiosna
0,0

5,0

10,0

15,0

20,0

25,0

30,0

35,0

40,0

10

15

20

25

maksymalna temperatura w poowie warstwy asfaltowej 29,7C

minimalna temperatura w poowie warstwy asfaltowej 28,5C

30

Kameleon ty

SMA12 granit

Rysunek 6.2 Profile temperatur wyznaczone dla wiosny (prbka Kameleon ty

temperatury minimalne, SMA12 granit temperatura maksymalne)

lato
0,0

5,0

10,0

15,0

20,0

25,0

30,0

35,0

40,0

10

15

20

25

maksymalna temperatura w poowie warstwy asfaltowej 32,3C

minimalna temperatura w poowie warstwy asfaltowej 31,0C
30

Kameleon ty

SMA12 granit

Rysunek 6.3 Profile temperatur wyznaczone dla lata (prbka Kameleon ty temperatury
minimalne, SMA12 granit temperatura maksymalne)

64

jesie
10,0

12,0

14,0

16,0

18,0

20,0

22,0

10

15

20

25

30

Kameleon ty

SMA12 granit

Rysunek 6.4 Profile temperatur wyznaczone dla jesieni (prbka Kameleon ty temperatury
minimalne, SMA12 granit temperatura maksymalne)
Obliczenia trwao zmczeniowej przeprowadzono dla dwch modeli obliczeniowych, z
ktrych pierwszy reprezentuje konstrukcj typu A dla KR2 (wg Katalogu Typowych
Konstrukcji Nawierzchni Podatnych i Psztywnych - KTKNPP), natomiast drugi
reprezentuje konstrukcj typu A dla KR5. W pierwszym modelu grubo warstw asfaltowych
wynosi 12 cm, natomiast w drugim 27 cm. Dane materiaowe dla modeli obliczeniowych
przyjto zgodnie z Katalogiem KTKNPP. Wartoci moduw warstw asfaltowych przeliczono
do temperatur minimalnych i maksymalnych wyznaczonych w poowie gruboci warstw na
podstawie przyjtych dla danej pory roku profili temperatur. W Tabelach 6.1 i 6.2 zestawiono
dane przyjte w modelach obliczeniowych.
Tabela 6.1 Dane wejciowe dla modelu obliczeniowego KR2
Pora roku

Temperatura [C]

Modu sztywnoci warstwy

Modu

Modu

asfaltowej [MPa]

podbudowy

podoa

[MPa]

[MPa]

200

100

Modu sztywnoci warstwy

Modu

Modu

asfaltowej [MPa]

podbudowy

podoa

[MPa]

[MPa]

200

100

minimalna

maksymalna

minimalny

maksymalny

zima

-0,1

0,1

20274

20263

wiosna

25,3

26,1

2555

2392

lato

28,5

29,4

1964

1824

jesie

17

17,2

5054

4971

Tabela 6.2Dane wejciowe dla modelu obliczeniowego KR5

Pora roku

Temperatura [C]
minimalna

maksymalna

minimalny

maksymalny

zima

-0,1

0,3

20274

19943

wiosna

28,5

29,7

1964

1779

lato

31

32,3

1599

1437

jesie

17,8

18

4732

4655

65

Obliczenia trwaoci zmczeniowej przeprowadzono zgodnie z Katalogiem Wzmocnie i

Remontw Nawierzchni Podatnych i Psztywnych KWRNPP. Wyniki przeprowadzonych
oblicze przedstawiono w Tabelach 6.3 i 6.4.
Z przedstawionych danych wynika, e rnice trwaoci konstrukcji nawierzchni
obliczonych dla wyznaczonych temperatur minimalnych i maksymalnych wynosz:
dla modelu KR2 od 3,5% dla warstw asfaltowych do 8,5% dla podoa gruntowego,
dla modelu KR5 od 9,0% dla warstw asfaltowych do 20,0% dla podoa gruntowego.
Oznacza to, e w przypadku zastosowania w mieszance mineralno-asfaltowej kruszywa
janiejszego np. dolomitowego trwao konstrukcji nawierzchni w okresie 20 lat moe by
wiksza o 0,003-0,043 mln osi 100 kN w przypadku konstrukcji nawierzchni dla kategorii
ruchu KR2 i o 0,657-2,900 mln osi 100 kN wiksza w przypadku konstrukcji nawierzchni dla
kategorii ruchu KR5. Daje to ywotno nawierzchni dusz rednio o 1,2 roku dla
konstrukcji nawierzchni dla kategorii ruchu KR2 i 2,9 roku dla konstrukcji nawierzchni dla
kategorii ruchu KR5.

66

Tabela 6.3 Obliczona trwao zmczeniowa dla modelu obliczeniowego KR2

Pora
roku

rozcigajce w
warstwie
asfaltowej

Odksztacenia (x 10E-6)
pionowe w
rozcigajce w
podou
warstwie
gruntowym
asfaltowej

dla temperatury minimalnej

zima
wiosna
lato
jesie

106
362
405
254

390
872
932
692

Trwao nawierzchni w [mln] osi 100 kN

pionowe w
podou
gruntowym

dla temperatury maksymalnej

106
390
374
890
418
952
256
696
trwao wg teorii Minera

dla temperatury
minimalnej
warstwy
asfaltowe
0,641
0,066
0,057
0,118
0,087

podoe
gruntowe
2,587
0,070
0,052
0,198
0,094

dla temperatury
maksymalnej
warstwy
asfaltowe
0,641
0,063
0,055
0,117
0,084

podoe
gruntowe
2,587
0,064
0,047
0,193
0,086

Tabela 6.4Obliczona trwao zmczeniowa dla modelu obliczeniowego KR5

Pora
roku

rozcigajce w
warstwie
asfaltowej

Odksztacenia (x 10E-6)
pionowe w
rozcigajce w
podou
warstwie
gruntowym
asfaltowej

dla temperatury minimalnej

zima
wiosna
lato
jesie

32
172
191
97

68
241
256
155

Trwao nawierzchni w [mln] osi 100 kN

pionowe w
podou
gruntowym

dla temperatury maksymalnej

33
69
182
252
203
272
98
156
trwao wg teorii Minera

dla temperatury
minimalnej
warstwy
asfaltowe
30,250
0,957
0,808
2,973
1,382

podoe
gruntowe
6518,000
22,390
17,080
162,100
33,000

dla temperatury
maksymalnej
warstwy
asfaltowe
29,830
0,864
0,724
2,915
1,256

podoe
gruntowe
6105,000
18,330
13,020
157,400
26,109

Rozdzia 7 Wnioski
W ramach niniejszej pracy udao si stworzy obszern baz danych o temperaturach
nawierzchni. Ilo uzyskanych danych (1,75 mln wartoci temperatur nawierzchni i
powietrza) moe wiadczy o dokadnoci przeprowadzonych bada. Utworzona baza danych
moe stanowi podstaw wielu dalszych, dokadniejszych analiz rozkadu temperatur w
nawierzchniach o rnych warstwach cieralnych.
Analiza zabranych danych wykazaa, e pirometr wykorzystywany do pomiaru
temperatury powierzchni jest zbyt czuy na czynniki zewntrzne. Temperatury rejestrowane
przez urzdzenie s obarczone znacznym bdem, szczeglnie przy temperaturach otoczenia
poniej 20C. W zwizku z tym ilo danych, ktra moga by wykorzystana w opracowaniu
algorytmu wyznaczania temperatury nawierzchni na podstawie temperatur powietrza i
powierzchni bya do ograniczona. Dlatego wyznaczone funkcje przeliczeniowe wymagaj
szczegowej weryfikacji w oparciu o dane z pomiarw czujnikiem IR zamontowanym na
ugiciomierzu FWD. Przedstawione wyniki analiz wykazay, e wyznaczone funkcje
powinny zosta wzbogacone (tak jak jest to w metodzie BELLS3) o dane dotyczce
temperatury powietrza z dnia poprzedniego. Wydaje si, e tego rodzaju analiza moe zosta
przeprowadzona w oparciu o szczegow weryfikacj uzyskanej w ramach niniejszej pracy
bazy danych.
Przeprowadzona analiza porwnawcza metod wyznaczania temperatur nawierzchni
wykazaa, e najlepsz, dajc zblione wartoci temperatur nawierzchni i jednoczenie
wymagajc jedynie danych wejciowych takich jak rednia dobowa temperatura powietrza z
dnia poprzedniego oraz temperatura powierzchni, jest metoda BELLS3. Chocia
przedstawione dane wskazuj, e rnice midzy temperatur zmierzon a obliczon wynosz
rednio od 1,86C i 1,55C to naley pamita, e dysponowano do ma iloci danych o
temperaturze powierzchni. Mona sdzi, e w przypadku danych z standardowych pomiarw
FWD, w ktrych temperatura powierzchni rejestrowana jest w kadym punkcie pomiarowym,
rnica midzy temperatur zmierzon i obliczon bdzie znacznie mniejsza. Tym niemniej
ju na tym etapie wida konieczno weryfikacji tej metody w warunkach polskich z
wykorzystaniem danych rejestrowanych przez czujnik IR zamontowany na ugicimierzu
FWD.
Z przedstawionych danych wynika, e rnice trwaoci konstrukcji nawierzchni obliczonych
dla wyznaczonych temperatur minimalnych i maksymalnych wynosz rednio od 6% dla
warstw asfaltowych do 14% dla podoa gruntowego. Oznacza to, e w przypadku
zastosowania w mieszance mineralno-asfaltowej kruszywa janiejszego np. dolomitowego
trwao konstrukcji nawierzchni w okresie 20 lat moe by wiksza rednio o 0,023 mln osi
100 kN w przypadku konstrukcji nawierzchni o kategorii ruchu KR2 i o 1,778 mln osi 100 kN
wiksza w przypadku konstrukcji nawierzchni o kategorii ruchu KR5. Daje to ywotno
nawierzchni dusz rednio o 1,2 roku dla konstrukcji nawierzchni o kategorii ruchu KR2 i
2,9 roku dla konstrukcji nawierzchni o kategorii ruchu KR5.

INSTYTUT BADAWCZY DRG I MOSTW

Zakad Technologii Nawierzchni

ZACZNIK 1
zaprojektowanie i wykonanie pyt z MMA typu SMA8, SMA12, BA12,
GUFI oraz kolorowych MMA z lepiszczem KAMELEON, z zastosowaniem
rnego rodzaju kruszyw

69

INSTYTUT BADAWCZY DRG I MOSTW

Zakad Systemw Zarzdzania i Telematyki

ZACZNIK 2
Opis stanowiska do pomiarw temperatur nawierzchni oraz stacji
pogodowej

70

INSTYTUT BADAWCZY DRG I MOSTW

Zakad Systemw Zarzdzania i Telematyki

ZACZNIK 3
Specyfikacja techniczna pirometru ST20

71

INSTYTUT BADAWCZY DRG I MOSTW

Zakad Systemw Zarzdzania i Telematyki

ZACZNIK 4
Wyniki pomiarw temperatur w przekrojach

72

INSTYTUT BADAWCZY DRG I MOSTW

Zakad Systemw Zarzdzania i Telematyki

ZACZNIK 5
Wyniki pomiarw z stacji pogodowej

73

INSTYTUT BADAWCZY DRG I MOSTW

Zakad Systemw Zarzdzania i Telematyki

ZACZNIK 6
Wyniki pomiarw pirometrem

74