Autor: doc. dr hab.

Maria Tomczak

Wzmoona aktywno grup terrorystycznych w Niemczech

Od pocztku 2009 r. w Internecie pojawiaj si filmy wideo zawierajce groby pod adresem Niemiec. Ich autorzy zapowiadaj ataki terrorystyczne wymierzone w RFN. Pierwszy film umieszczono w sieci w styczniu, drugi w lutym, nastpne pojawiy si jesieni, tu przed wyborami parlamentarnymi. Filmom towarzyszy wzmoona aktywno i ruchliwo osb podejrzewanych przez niemieckie suby o kontakty z islamskimi ugrupowaniami terrorystycznymi. Obawy niemieckie potwierdzi wywiad amerykaski, wskazujcy na znaczce ryzyko zamachw terrorystycznych. Amerykanie mieli przechwyci liczne rozmowy radiowe czonkw Al-Kaidy, z ktrych wynika moliwo ataku na obiekty niemieckie. Na czterech filmach wystpi Niemiec pochodzenia marokaskiego, Bekkay Harrach, na jednym Ajman Zawahiri, jeden z najwaniejszych przywdcw Al-Kaidy. Jeden z filmw
Redakcja: Joanna Dobrowolska-Polak (redaktor naczelny), Marta Gtz, Piotr Cichocki

Nr 26 / 2009
091109
INSTYTUT ZACHODNI im. Zygmunta Wojciechowskiego Instytut Naukowo-Badawczy, Pozna

ukazuje te Osam bin Ladena, cho s to zdjcia archiwalne przywdcy Al-Kaidy. Najwaniejsze wydaj si by filmy urodzonego w Bonn Harracha. Przekazuje on swoje przesanie w jzyku niemieckim, co jest do rzadkie (z reguy enuncjacje tego rodzaju nagrywane s w jzyku arabskim) i wydaje si

wiadczy o duym znaczeniu, jakie wadze Al-Kaidy przypisuj caej akcji, a przynajmniej o ich chci bezporedniego dotarcia do obywateli RFN. Interesujce jest i to, e na dwu filmach trzydziestodwuletni niemiecki islamista wystpi w szarym garniturze, z popielatosrebrzystym krawatem, na tle czerwonej zasony. Zarwno strj, jak i sceneria wywoay zdziwienie specjalistw, przyzwyczajonych do wystpw na tego rodzaju filmach brodatych mczyzn w tradycyjnych arabskich czy muzumaskich strojach, uzbrojonych w karabiny. Po analizach okazao si, e tym razem chodzio o nawizanie do przemwienia prezydenta USA Baracka Obamy w Kairze. Wystpi tam w identycznym garniturze, krawacie w takim samym srebrzystym kolorze i na identycznym tle czerwonej zasony. Wane jest i to, e wypowiedzi przywdcw Al-Kaidy nawizyway do tych filmw i do zawartych tam grb pod adresem Niemcw. Nadao to wiarygodnoci Harrachowi, pokazujc zarazem, e mamy do czynienia nie z improwizacj, ale ze starannie zaplanowan akcj. Wszystkie nagrania odnosiy si do obecnoci wojsk niemieckich w Afganistanie. Filmy z pocztku roku byy jeszcze mao konkretne i mona byo je traktowa jako prby przekonania Niemcw o koniecznoci wycofania swych onierzy z tego kraju. Te z jesieni miay ju charakter ultimatum. Mowa bya o tym, e nard niemiecki powinien wpyn na swoich politykw. O przyszoci Niemcw zadecydowa mia wynik wyborw, jedyna moliwo wpywania narodu na polityk. Niemcy mieli zatem dokona takiego wyboru, ktry gwarantowaby zwrot w polityce zagranicznej i wycofanie wojsk z Afganistanu. Mwca obieca zarazem, e wraz z wycofaniem ostatniego niemieckiego onierza, z Niemiec wycofa si te ostatni bojownik islamski. W innym przypadku w cigu dwu

Biuletyn Instytutu Zachodniego www.iz.poznan.pl

tygodni od wyborw spoeczestwu niemieckiemu grozi miao przykre przebudzenie. Grobie towarzyszy apel do niemieckich muzumanw, aby w cigu dwu tygodni po wyborach trzymali si z dala od wszelkich miejsc publicznych, ktrych odwiedzanie nie jest niezbdne dla przeycia. Mieli te przez cay ten czas pilnowa swych dzieci. Nagrania nie pozostawiy wtpliwoci, o jakie rozwizanie polityczne zabiegaj terroryci. W liczcym 28 minut nagraniu Al Zawahiriego pojawiy si oskarenia pod adresem niemieckiej kanclerz Angeli Merkel. Ma ona rzekomo wprowadza w bd opini publiczn w zwizku z dziaaniami w Afganistanie. W tym samym nagraniu podkrelono te wyranie, e najwikszymi wrogami islamistw s partie konserwatywne, spord ktrych wymieniono amerykaskich konserwatystw i niemieck CDU. Wspomniano rwnie socjaldemokratycznego kanclerza Gerharda Schdera, ktry sprzeciwi si wysaniu niemieckich wojsk do Iraku. Zawahiri zaatakowa te prezydenta Obam, ktrego nazwa hochsztaplerem oraz wadze tureckie prowadzce wojn przeciwko muzumaskim braciom. Niemcy nie przypadkowo stay si obiektem szczeglnego zainteresowania ze strony islamistw. Posiadaj oni trzeci co do wielkoci kontyngent wojskowy w Afganistanie (po USA i Wielkiej Brytanii). jego wycofanie si byoby dla misji afgaskiej prawdziw katastrof. Zdaj sobie z tego spraw niemieccy politycy, ale raczej nie spoeczestwo. Niech do pozostawania w Afganistanie nie wie si przy tym tylko z niekorzystnym dla koalicji antyterrorystycznej rozwojem sytuacji w tym kraju, ale take, a nawet przede wszystkim z pacyfistycznym nastawieniem znacznej czci spoeczestwa niemieckiego. Nastroje antywojenne podgrza dodatkowo incydent z pocztku wrzenia 2009 r.: zbombardowanie przez niemieckie lotnictwo dwu cystern uprowadzonych przez Talibw. W wyniku ataku

Biuletyn Instytutu Zachodniego www.iz.poznan.pl

zgino co najmniej 50 osb, w tym wielu cywili, znajdujcych si w pobliu cystern. Dochodzenie przeprowadzone przez NATO nie potwierdzio podejrze o przekroczenie kompetencji przez niemieckiego dowdc. dyskusja na temat w Afganistanie. Nic dziwnego, e w tej sytuacji przywdcy Al-Kaidy uznali Niemcy za tzw. najsabsze ogniwo najatwiejszy do zamania element koalicji midzynarodowej. Nie bez znaczenia jest i to, e Niemcy zaliczaj si do tzw. narodw elitarnych, tj. takich, ktrych zaatakowanie wywouje najwikszy efekt medialny. Nic te dziwnego, e przedstawiciele tych wanie narodw staj si czsto ofiarami terrorystw. Tak zmasowana akcja Al-Kaidy wymierzona w Niemcy jest stosunkowo now dla tego pastwa - form dziaalnoci terrorystycznej. Nie chodzi ju bowiem tylko o zastraszenie spoeczestwa w celu destabilizacji i osabienia pastwa, ale o precyzyjne realizowanie bardzo konkretnego zadania politycznego. Terroryci zwracaj si do Niemcw w ich wasnym jzyku i prbuj za pomoc grb i obietnic wywrze wpyw na demokratyczny proces decyzyjny. Oznacza to swojego rodzaju skrcenie perspektywy, przejcie od typowych dla terroryzmu do mozolnych dziaa dugoterminowych do krokw majcych wymusi efekty natychmiastowe. Dotd dziaanie takie terroryci podejmowali dwukrotnie. Po raz pierwszy i w sposb najbardziej spektakularny w marcu 2004 r. Eksplozja dziesiciu bomb umieszczonych w pocigach podmiejskich przegrali w Madrycie zmienia wynik wyborw za parlamentarnych, jakie odbyy si trzy dni pniej. Wybory konserwatyci, obciani odpowiedzialnoci wysanie hiszpaskich onierzy do Iraku. Zwycizca Jos Luis Rodrigez Zapatero zdecydowa si na szybki zwrot i wycofanie Jednak w Niemczech rozgorzaa celowoci dalszego pozostawania

Biuletyn Instytutu Zachodniego www.iz.poznan.pl

wojsk. Drugie dziaanie tego typu skierowane zostao przeciwko USA. Miao miejsce jesieni 2004 r., take w toku kampanii wyborczej. Groby zamachw terrorystycznych zadziaay jednak tym razem odwrotnie od zamierze wzmocniy zwalczanego przez Al-Kaid George W. Busha, ktrego Amerykanie uznali za bardziej kompetentnego w zwalczaniu terroryzmu od jego przeciwnika Johna Kerryego. Rwnie prba niemiecka nie przyniosa zamierzonych rezultatw. Mimo krcych w Internecie filmw, zawierajcych jasne przesanie dla obywateli RFN, w kraju nie wybucha pa nika. Spora w tym zasuga politykw CDU: Angeli Merkel, Wolfganga Schublego i Franza Josefa Junga. Wszyscy starali si zachowa umiar. Zwaszcza W. Schuble, sprawujcy w rzdzie wielkiej koalicji urzd ministra spraw wewntrznych robi wszystko, by uspokaja nastroje. Podkrela wic, e suby niemieckie odnotoway jedynie wzmoon aktywno mieszkajcych w Niemczech islamistw, nie zauwaono jednak jakichkolwiek konkretnych dziaa mogcych wiadczy o przygotowywanym zamachu. O profesjonalizmie niemieckich sub antyterrorystycznych mwili te inni politycy CDU. Wane byo przy tym podkrelanie, e Niemcy nie powinni da si zastraszy. Podkrelano, e Niemcy nie dadz sobie niczego narzuca Al-Kaidzie i e sami zadecyduj o dacie wycofania wojska z Afganistanu. Kanclerz Merkel zaproponowaa szerok publiczn debat na ten temat. Wypowiedzi chadekw i wtrujcych im w tej sprawie liberaw z FDP kontrastoway przy tym do wyranie z tym, co mwili czoowi politycy partii lewicowych, w tym wsprzdzcej w ramach wielkiej koalicji SPD. I tak minister spraw zagranicznych i przywdca SPD Walter Steinmeier naciska na wyznaczenie daty odwrotu, a byy kanclerz Gerhard Schrder nawoywa do jak najszybszego wycofania si z Afganistanu. Tym razem stanowisko to nie

Biuletyn Instytutu Zachodniego www.iz.poznan.pl

przysporzyo jednak socjaldemokratom gosw. Niemcy przyznali racj chadekom i liberaom. Pewne znaczenie dla opanowania nastrojw spoecznych miao odkrycie w aktach enerdowskiej STASI w pierwszej poowie 2009 r. do sensacyjnej informacji. Okazao si bowiem, e policjant Karl-Heinz Kurras, kluczowa posta w wywoaniu niepokojw 1968 r. by dugoletnim, perfekcyjnie zakonspirowanym wsppracownikiem enerdowskich tajnych sub. To on zastrzeli podczas demonstracji z 2 czerwca 1967 r. studenta Benno Ohnesorga, co zapocztkowao, trwajce wiele miesicy, niepokoje modzieowe. Ujawnienie zwizku Kurrasa ze subami NRD wywoao w RFN oywion dyskusj. Mimo e w liczcych 17 tomw aktach nie znaleziono adnych konkretnych informacji w tej sprawie, zaczto zastanawia si na ile niepokoje, stanowice wan cezur w powojennych dziejach Niemiec, mogy zosta wiadomie sprowokowane przez wywiad enerdowski. Rezultatem tych przemyle moga sta si niech do ulegania dalszym prowokacjom, nawet popartym grobami. Innymi sowy: wiadomo, e historia dawnej RFN moga by manipulowana z zewntrz staa si nauczk, ktra kazaa wielu Niemcom nie poddawa si psychozie strachu w zjednoczonych Niemczech w 2009 r. Dwa tygodnie od wyborw miny bez zamachw. Wci jeszcze nie odwoano jednak alarmu.

Biuletyn Instytutu Zachodniego www.iz.poznan.pl

CZASOPISMA INSTYTUTU ZACHODNIEGO: Przegld Zachodni WeltTrends. Zeitschrift fr internationale Politik Siedlisko. Dziedzictwo kulturowe i tosamo spoecznoci na Ziemiach Zachodnich i Pnocnych Biuletyn Instytutu Zachodniego

NOWOCI WYDAWCZNICZE INSTYTUTU ZACHODNIEGO: M. Rutowska, Lager Glowna. Niemiecki obz przesiedleczy na Gwnej w Poznaniu dla ludnoci polskiej (1939-1940), Pozna 2009; Transformacja w Polsce i Niemczech Wschodnich. Prba bilansu, red. A. Sakson, Pozna 2009; lzacy, Kaszubi, Mazurzy i Warmiacy midzy polskoci a niemieckoci, red. A. Sakson, Pozna 2008; B. Koszel, Polska i Niemcy w Unii Europejskiej. Pola konfliktw i paszczyzny wsppracy, Pozna 2008; P. Cichocki, Wybrane problemy bada nad tosamoci europejsk, Zeszyty Instytutu Zachodniego nr 53/2009; B. Koszel, Integracja Turcji z Unia Europejsk z perspektywy RFN, Zeszyty Instytutu Zachodniego nr 52/2009; I. Romiszewska, Banki niemieckie w Unii Europejskiej, Zeszyty Instytutu Zachodniego: nr 51/2009, Pozna 2009; J. Kiwerska, Osabione mocarstwo. Pozycja USA w wiecie po omiu latach prezydentury Georgea Busha, Zeszyty Instytutu Zachodniego nr 50/2008, Pozna 2008; P. Kubiak, Pocztki wielkiej koalicji w Niemczech (2005), Zeszyty Instytutu Zachodniego nr 49/2008, Pozna 2008; M. Gtz, Czynniki wzrostu gospodarczego zwizane z wiedz. Niemcy na tle Unii Europejskiej, Zeszyty Instytutu Zachodniego nr 48/2008, Pozna 2008.

Nr 26 / 2009
INSTYTUT ZACHODNI im. Zygmunta Wojciechowskiego Instytut Naukowo-Badawczy, Pozna ul. Mostowa 27 A, 61-854 Pozna, tel. 061/852 76 91, fax 061/852 49 05, e-mail: izpozpl@iz.poznan.pl, www.iz.poznan.pl

Biuletyn Instytutu Zachodniego www.iz.poznan.pl