Co to jest dysleksja? Problem dysleksji istnieje odkd zaczto posugiwa si pismem.

Jednak dopiero od niedawna wiemy, e nagminne popenianie bdw ortograficznych, opuszczanie bd mylenie liter, niech do czytania nie wynikaj ze zej woli, czy zwyczajnego lenistwa, ale wiadcz niejednokrotnie o tym, e nasze dziecko cierpi na dysleksj. Pocieszajce jest to, e w chwili obecnej problem ten mona szybko zdiagnozowa i podj odpowiednie dziaania terapeutyczne zmierzajce do zminimalizowania jego skutkw. Warunkiem jednak koniecznym jest wnikliwa obserwacja dziecka prowadzona przez rodzicw waciwie ju od wieku poniemowlcego oraz minimum wiedzy na temat omawianych kopotw. Co zatem moemy uzna za dysleksj? Oglnie przyjmuje si, e dysleksj s trudnoci dziecka z opanowaniem czytania i pisania, mimo, e jest ono prawidowo rozwinite pod wzgldem intelektualnym, a nierzadko nawet jego potencja umysowy jest bardzo wysoki. Kopoty z czytaniem i pisaniem okrelane jako dysleksja rozwojowa (czyli wrodzona) wystpuj mimo duego wkadu pracy zarwno ze strony dziecka, jak i ze strony czuwajcych nad przebiegiem nauki rodzicw. Z reguy w miar upywu lat edukacji kopoty nie sabn, a wrcz ulegaj nasileniu. Obecnie moecie Pastwo zetkn si rwnie z bardziej szczegow terminologi dotyczc opisywanych problemw. Warto j wic przybliy. Spotykamy termin dysortografia, ktry oznacza niemono poprawnego opanowania strony ortograficznej pisma. Innymi sowy dysortografia wystpuje wtedy, gdy ucze popenia czste bdy w szerokim rozumieniu, nie tylko te typowe ortograficzne. Niejednokrotnie usterki w zapisie wystpuj mimo dobrej znajomoci zasad pisowni. Przykadowo: dziecko wie, e "rz" pisze si w przypadku wymiany na "r", ale w dyktandzie pisze bdnie wyrazy: gysty, miey, roweysta. Okrelenie dysgrafia dotyczy natomiast graficznej strony pracy, czyli wie si z jej estetyk i czytelnoci. Jeli u kogo stwierdza si dysgrafi, znaczy to, e pisze on mao czytelnie, kreli litery "kolawo", "niestarannie", niekiedy nie mieszczc si w linijkach zeszytu. Ucze z dysgrafi czsto uywa korektora, w jego zeszytach wida duo skrele i poprawek, co nie wpywa korzystnie na tzw. estetyk zeszytu, cigle jeszcze podlegajc ocenie szkolnej. Z okreleniem dysleksja zetkn si mona take w znaczeniu wszym, kiedy mamy na myli kopoty z czytaniem. O tak rozumianej dysleksji mwi si wtedy, kiedy tempo czytania obnione jest o jeden rok w stosunku do wieku ycia (co okrelaj specjalistyczne testy). Dziecko z dysleksj czyta powoli, czsto skadajc wyrazy "po literce", albo te bardzo szybko i niedokadnie z licznymi bdami. Czsto nie jest w stanie zapamita lub opowiedzie przeczytanych treci. Dzieje si tak, poniewa cay wysiek wkadany jest na tzw. stron techniczn czynnoci. Opisane trudnoci bardzo czsto wystpuj jednoczenie, nakadajc si na siebie. Osoby nimi dotknite okrelamy jako dyslektyczne. Przyczyny dysleksji: U podstaw kopotw w opanowaniu poprawnej pisowni i sprawnoci czytania le tzw. deficyty percepcyjno - motoryczne (dotyczce waciwego odbioru bodcw wzrokowych, suchowych, mniejszej sprawnoci manualnej), zaburzenia w funkcjonowaniu pamici wzrokowej oraz suchowej, koncentracji uwagi, spostrzegawczoci, obnienie funkcji jzykowych. Objawy sugerujce ryzyko wystpienia lub wystpowanie dysleksji: Pierwsze symptomy mogcych pojawi si w przyszoci trudnoci szkolnych mona obserwowa ju u dziecka 3 - 4 - letniego. Sygnaami mogcymi niepokoi s:

 maa sprawno ruchowa, opniony rozwj ruchowy (dziecko pno zaczyna chodzi, siada, moe w ogle nie raczkowa), niech do zabaw ruchowych maa sprawno dziecka w samoobsudze (zapinanie guzikw, wkadanie ubra, wizanie sznurowade), niech do rysowania, ukadania klockw, puzzli, opniony rozwj mowy, przekrcanie wyrazw (dziecko mwi korda zamiast kodra fusit zamiast sufit, kraktor, itd.), trudnoci z zapamitywaniem pr roku, dni tygodnia. W wieku 5 - 6 lat dzieci z grupy tzw. ryzyka dysleksji mog przejawia nastpujce trudnoci: kopoty z zapamitaniem wierszykw, piosenek nie odrnianie lewej i prawej strony ciaa leworczno lub oburczno (dziecko posuguje si raz praw, raz lew rk) kopoty z odwzorowaniem szlaczkw, prostych figur geometrycznych nie odrnianie gosek podobnych suchowo (dziecko nie wysuchuje rnicy w wyrazach typu: kura - gra, Tomek - domek, mwic, e s takie same) kopoty z dzieleniem i skadaniem sw z gosek i sylab gramatyczne bdy w wymowie trudnoci w pocztkowej nauce czytania W momencie rozpoczcia nauki w szkole (klasy I - III) do opisanych objaww doczaj nowe dotyczce uczenia si: dziecko myli litery podobne ksztatem (np. o- a, m- n, l- t- , u- y, p- d, b - g), zarwno podczas pisania, jak i przy czytaniu opuszczanie bd dodawanie liter w wyrazach przestawianie kolejnoci sylab w sowach pismo lustrzane (mylone litery b,d cyfry 6-9, litera E i cyfra 3) lub zapis w zeszycie od strony prawej do lewej mylenie liter - odpowiednikw gosek podobnych brzmieniowo (p -b, k- g, w- f, z- s, t - d) dlatego ucze pisze Litka, krasnolutki, niek, pocik itd. trudnoci z pisowni zmikcze (dziecko pisze np. jee, sinieg, koak, zirebak) bdy w pisowni gosek nosowych , (np. domb, gombka, legda) brzydkie pismo, mylenie linijek w zeszycie trudnoci z zapamitaniem tabliczki mnoenia wolne czytanie i oglnie niech do czytania. W klasach starszych cz z opisanych powyej symptomw ulega zanikowi, ale rwnie dochodz nowe, dotyczce wikszoci przedmiotw szkolnych, czsto zupenie nie kojarzone ze zjawiskiem dysleksji: nadal wystpuj race bdy ortograficzne, czsto odnoszce si do prostych wyrazw, ten sam wyraz i to czsto uywany (np."ktry") pisany jest raz dobrze a raz le utrzymuje si trudno pisowni gosek nosowych (Dombrowska, dtysta, pacjetw) ucze czsto zapisuje wyrazy tak jak je syszy (pisze np. patryjotyzm, sytuacja) ze wzgldu na sab sprawno analizatora suchowego gubi liter "" w czasownikach czasu przeszego l.poj. rodz. mskiego piszc "Heniek zdj czapk", "Mwca rozpocz przemwienie" - jest to jeden z bardziej symptomatycznych bdw dyslektycznych czsto uwaany przez nauczycieli i rodzicw za efekt roztargnienia dyslektykowi trudno jest zapamita poprawnie daty historyczne, wzory chemiczne

ma trudnoci z szybk orientacj na mapie nadal musi zastanawia si nad tabliczk mnoenia nie umie dokadnie odwzorowywa zoonych figur geometrycznych czsto nie jest w stanie opanowa materiau na klaswk z przedmiotw takich jak: biologia, geografia, historia popenia proste bdy w trakcie oblicze matematycznych moe pojawia si niechtne chodzenie do szkoy, w skrajnych przypadkach poczone z objawami ze strony organizmu (np. bl gowy, wymioty, biegunka), wiadczce ju o silnym lku przed szko.