You are on page 1of 32

12 kwietnia 2013 Numer 19

ISSN 2084-9117

Specjalny dodatek - Zdrowie. Czytaj na str. 25-29


WWW.POZATORUN.PL

Reporta

Przejrze na oczy w Wierszynie

Nasz felietonista wyruszy na Syberi, aby ofiarowa okulary 7 potomkom zesacw

Wywiad

Prze odek do serca... kobiety rozmawiamy z Robertem Sow

Starsi ju mnie niczego nie naucz

30

BEZPATNA GAZETA REGIONU TORUSKIEGO

Jestemy te na facebook.com/pozatorun

Jestemy z Wami ju od roku!


Przekazanie Nawry wadzom wojewdztwa za rok? 12 Pracownice firmy Emex wygray walk z szefem 16

Gmina Chema

*** Aleksandrw Kujawski *** Gmina ysomice

Jak histori kryje za sob gaz w ysomickich lasach? 18 Uczennice z oglnopolskimi sukcesami 20 Wadze zaczynaj z ofensyw inwestycyjn 21 Fala wama na terenie gminy. Mieszkacy w strachu 22

*** Gmina Czernikowo *** Gmina Obrowo

*** Gmina ubianka

2 POZA TORU, 12 kwietnia 2013

Masz dla nas temat?


Red. Monika Olender czeka na informacje

Kontakt pod numerem: 537049 739

Stopka redakcyjna

Felieton
Pomc a nie zaszkodzi
TOMASZ WICAWSKI
Ch pomocy drugiemu czowiekowi jest w kadym z nas. Czasami a trudno uwierzy, e los jest dla innych tak okrutny. W dramatach, ktre obserwujemy, prbujemy odnajdywa znane nam emocje, sytuacje czy dowiadczenia. Nie ma rodzin wolnych od biedy, alkoholizmu lub chorb. Szczeglnie te ostatnie nie prowadz wstpnej selekcji. Mieszaj si w nas rne uczucia. Nie chcemy przyjmowa odpowiedzialnoci za czyje ycie. Najchtniej przekazujemy jaki grosz, by pomc biednym. Co si z nim pniej dzieje, nie ma dla nas szczeglnego znaczenia. Pomoglimy. Zabilimy wyrzuty sumienia, ktre trawi nas wszystkich. Bo mamy lepiej, atwiej, bo nam wyszo. Pastwowy system pomocy powinien jednak by wolny od tego rodzaju rozterek. Pomc, to nie zawsze oznacza da. Jedyn rzecz, ktrej mona oczekiwa od politykw, jest stworzenie warunkw. To strasznie trywialne, ale psuje ludzi ryba (stworzenie to ma w sobie wbudowane psucie si), a naprawia wdka. Czasem wystarczy pokaza, pochyli si, wytumaczy i da szans. Dwie dychy dane z budetu starcz na flaszk lub dwa kilo kiebasy. Oburza nas fakt, e kto wlewa w siebie ciko zarobion przez nas kas. Mamy racj, co nie oznacza, e kupno czegokolwiek innego za t kas jest duo lepsze. Jedynie pomnoenie tej kwoty przez prac ma sens. Ludzi trzeba edukowa, a nie leczy chorob w miertelnym stadium. Charytatywno powinna by domen prywatn. W pastwowym wydaniu nic nie daje. Kosztuje znacznie wicej i przynosi niewspmiernie nisze efekty.

Czy sta nas na najtaszy urzd w Polsce?


MACIEJ KARCZEWSKI
Od kilu lat, toruski urzd miasta wygrywa oglnopolsk rywalizacj w jednym z rankingw. Najtaszy urzd. Jest to od lat powodem do nieukrywanej dumy prezydenta Michaa Zaleskiego. Od niedawna, doszo dziki wielkim, kontrowersyjnym i nie terminowo oddawanym inwestycjom, kolejne pierwsze miejsce. Prowadzimy w kategorii - najbardziej zaduonego na jednego mieszkaca miasta Polski. Tutaj nasz krajowy prymat jest na wiele kolejnych lat absolutnie niezagroony. Budujemy na potg i najdroej w kraju, a wkrtce rozpocznie si budowa Sali na Jordankach, co na dziesitki lat zapewni nam t koszulk lidera. Po co nam wic najtaszy urzd, skoro jego (jak naley zakada) najgorzej w Polsce opacani pracownicy, prowadz inwestycje adekwatnie do poziomu ich zarobkw. Wolabym po stokro, aby nasz urzd by najlepszy w Polsce. Moe to powodowaoby, e wtedy wanie inwestycje byyby najtasze, przemylane, konsultowane z mieszkacami i oddawane w terminie. Chyba lepiej zatrudnia dobrze opacanego wirtuoza, ni pozbawionych motywacji rzemielnikw. A tak mamy kilka rozgrzebanych wielkich budw i niebezpiecznie zaduamy si na dziesitki lat. Wicej, rozpoczynamy kolejne i aspirujemy do pozycji superinwestora, na ktr nas zwyczajnie nie sta. Kto za ten rozmach zapaci? A pono tak krawiec kraje, jak mu materiau staje

Felieton

Redakcja Poza Toru


Zotoria, ul. 8 marca 28

Wydawca

Agencja PR Goldendorf

Redaktor Naczelny

Radosaw Rzeszotek radekrzeszotek@gmail.com GSM 609 119 016

Sekretarz Redakcji
Tomasz Wicawski (GSM 535 405 385)

Dzia reportau

Monika Olender, Marcin Tokarz, Maciej Koprowicz

Dzia samorzdowy Dzia foto

Agnieszka Kapela, Marcin Lewicki, Milena Kaszuba, ukasz Piecyk Tytus Szabelski, Maciej Pagaa, Maria Lewandowska

E-wydanie:

ukasz Piecyk

REKLAMA

Magorzata Paka (GSM 607 908 607), Karol Przybylski (GSM 665 169 292) Kinga Baranowska (GSM 796 302 471) reklama@pozatorun.pl

Skad

Studio Poza Toru


Redakcja nie odpowiada za tre ogosze. Na podstawie art.25 ust. 1 pkt 1b ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych Agencja Public Relations Goldendorf zastrzega, e dalsze rozpowszechnianie materiaw opublikowanych w Poza Toru jest zabronione bez zgody wydawcy.

ISSN 2084-9117
***

3 POZA TORU, 12 kwietnia 2013


REKLAMA

4 POZA TORU, 12 kwietnia 2013


REGION

Podpalacz, ktry puci dobytek z dymem


Monika Olender
Uciekajc przed ogniem, ktry goni go po schodach, zabra tylko dokumenty. Gdy pomienie urosy, przysza pora na strach. Straci wiele, cho niewiele mia. Czyja to bya zemsta? Jan Boguszewski z Wielkiej Nieszawki nie wie teraz czy marzy o tym, eby stodo porzdnie uprztn, czy eby ogie wrci i spali wszystko na amen. Wtedy kto musiaby pomc. Innej szansy na przetrwanie najbliszych miesicy nie ma. Nikt nie kupi jego domu na wolnym rynku. Dziaki sprzedaje za bezcen, a i tak kupcw nie moe znale. I jeszcze trzeba crce paci alimenty. W jego niewielkim gospodarstwie ogie zniszczy wszystko, co najcenniejsze. Nawet nasiona, odoone na czarn godzin, poszy z pomieniami w nieznane. Mia kilka maszyn rolniczych, adnej nie ubezpieczy. Ma najblisz rodzin po drugiej stronie drogi nikt nie pomg. Na pogorzelisku Ponad dwadziecia lat temu Jan Boguszewski zbudowa dom. Mia mieszka w nim razem z on i niepenosprawn crk. Mieszka sam. Nadal nie ma elewacji. Zamiast kominka stoi piecyk. Pustk po meblach wypeniaj rozwieszone w korytarzu linki z wypranymi ubraniami. Mieszka w tych czerwonych cegach bez przekonania. Moe bdzie trzeba ju niedugo si std wynie? Jest na to przygotowany: wymeldowa si ju dawno. ciany nie byy malowane od lat.

Byy groby, konflikty i wrogowie. Wielkie pomienie zabray wszystko. Dramat mieszkaca Wielkiej Nieszawki
mieszka kilkanacie metrw dalej. Dogada si nie mog. I jeszcze ten handlarz nielegalnymi papierosami, co Boguszewski policj na niego nasa. Podjecha na moje podwrze i chcia mi sprzeda te papierosy wspomina. Zaczlimy si szarpa, zabraem mu kluczyki od samochodu, zamknem si w domu i zadzwoniem po policj. W tym czasie on poszed i zostawi t torb z papierosami w lesie. To byo marlboro. Ruskie. Wrogw tylu si porobio, e Janowi Boguszewskiemu trudno wskaza podpalacza: ona, siostrzeniec, handlarz czy los? Podobno wszyscy mu grozili. Obiecywali, e mu poka. Ludzie ze wsi go lekcewa, bo on ze wszystkimi yje w konflikcie przyznaje ssiad Jana Boguszewskiego, ktry chce jednak pozosta anonimowy. Nikogo nie oszuka, to uczciwy czowiek. Ale charakter ma trudny. Straci w tym poarze wszystko. I nie ma szans na odbudowanie. Bo za co? *** Boguszewski kurtuazyjnie zaprasza nas do rodka. Nie jest chyba do koca wiadomy, e za chwil nie bdzie mia, co do garnka woy. Ja yj tutaj sam. W takich polowych warunkach mwi. Ale ja wszystko opowiem. Co dalej? pytam. Nie wiem, jestem bankrutem. Crka panu pomoe? Nie. Musiaem sprzeda ziemi, bo przysaa pismo, e zalegam z alimentami. Wstydz si to pokaza. Ona nawet nie pisze do mnie tato. A mnie moe nawet ju nie ma. Moe te si spaliem. Ja w to wszystko nie wierz.

Kiedy to byy zabawy...


Tomasz Wicawski
W Osieku nad Wis znajdziemy kapel, ktra swoim rodowodem siga czasw II RP. Rodzina Kamiskich wydaa na wiat wielu zdolnych muzykw. Ju ronie pokolenie nastpnych. Osiecka Kapela Ludowa im. Kamiskich koncertuje jako trio lub kwartet. Niewiele jest w naszym regionie zespow nawizujcych do prawdziwej tradycji polskich kapel. Obowizkowo musz by: akordeon, skrzypce i bben. Bez tego nie ma klimatu i zagranych piknie polek czy oberkw. - Zesp zaoy mj dziadek, Adam Kamiski, na pocztku lat 20. XX wieku mwi Henryk Kamiski, grajcy w zespole na akordeonie. Gra ze swoimi synami (Jzefem i Wacawem) po osieckich potacwkach. Wacaw by muzycznym samoukiem. Okazao si, e ma wielki talent. Na skrzypcach umia zagra praktycznie wszystko. - Trzon zespou od czasw powojennych stanowi Henryk i Stanisaw Kamiscy mwi Ryszard Cbrowski, obecnie grajcy w zespole na skrzypcach. Przez wiele

Nie ma kanalizacji. Nie ma wody. Jest telewizor. Ale gospodarz boi si go wcza od czterech miesicy. Nie moe patrze na ogie. Strach te, kiedy zadzwoni telefon. Bo si zawieci. Jak tamtego wieczoru Siedziaem w sypialni i ogldaem telewizj opowiada Jan Boguszewski. To bya niedziela, wieczr. wiato od pomieni przedostao si przez zasony. Wybiegem przed dom. Nie wierzyem w to, co widz. Wrciem po dokumenty. Ogie dochodzi pod dom. Nie pamita, ile razy prbowa dodzwoni si do stray poarnej. Ani razu nie wybra poprawnego numeru. Straacy otrzymali zgoszenie od kogo innego. Nie mg te patrze, jak ogie odbiera mu

wszystko, co ma. Ruszy w pomienie. Krzesa, pralka, tabletki, wszystko w domu zostao. Ale co z tego? Z tego wyy si nie da. To, co spono, dawao chleb. Prbowaem przede wszystkim ratowa cignik wspomina. Chciaem go odpali, wyjecha z tego ognia. Byo za zimno, silnik nie zaskoczy. Poparzyem sobie tylko rk, zrobi mi si ogromny bbel. Odwieli mnie do szpitala. Jeden ssiad natychmiast przybieg z pomoc. Dziki niemu kilka czci maszyn rolniczych nie spono doszcztnie. Jak tylko zobaczyem ogie, zabraem syna i pobieglimy mwi Zbigniew Woniak. To, co si dao, odstawialimy na bok. Zostao niewiele. Wszystko spalone, czarne. Szkielety. Wraki.

Gruzy. Trzeba to pogorzelisko jako z ziemi zrwna. Jan Boguszewski straci stodo, maszyny rolnicze, cignik, samochd, nasiona, farby. Szacuje straty na 250 tysicy zotych. ycz Ci jak najgorzej Jan Boguszewski czuje si w Wielkiej Nieszawce jak w puapce. Siedzi w zamokych gratach przed domem. Nikt si nim nie interesuje. ona odesza kilkanacie lat temu. Zabraa crk. Boguszewski zakasa wtedy rkawy, poszed w pole i zabra si do pracy. Ze wszystkiego, co kupi, tumaczy si przed sdem. Paci coraz wiksze alimenty na crk. Z ssiadami cigle ma konflikty. Siostrzeniec z konkubin

Kolejni gospodarze prosili ich do siebie. Koncerty zespou przeduay si do kilku dni. Bo kapela im. Kamiskich graa jak adna inna i drugiej takiej nie ma do dzi
Henryk Kamiski. Ju porobiy si na klawiszach wyobienia od palcw, jednake tylko raz musiaem go odda do kapitalnego remontu. Trzyma si rwnie dobrze jak ja. Humoru i radoci ycia muzykom kapeli mona pozazdroci. Do dzi wspominaj majwki, podczas ktrych grali. Schodzia si caa wie i tum goci. Wszyscy w doborowych nastrojach. Wytworni mczyni i pikne panie. - Sama przychodziam na takie zabawy mwi ona Henryka Kamiskiego. Nie znaam jeszcze wtedy ma. Nie najgorzej gra ten akordeonista mylaam w duszy. Do tego jaki przystojny. Zesp od dawien dawna wystpuje w klasycznych strojach ziemi dobrzyskiej. Wszystkie wyjazdy kapeli wspfinansowane s ze rodkw Urzdu Gminy. Muzycy dodaj, e w tej sprawie zawsze mona liczy na wjta. - Ronie nowe pokolenie, wic bdzie komu przekaza paeczk mwi Henryk Kamiski. Mj syn jest organist w kociele. Z nami nie gra, ale dzieciaki ma niezwykle uzdolnione. Mam nadziej, e wnuki pjd w nasze lady. Chocia ja si jeszcze nigdzie nie wybieram. Moe i mam 73 lata, ale czuj si najwyej na 40. Zaproszenia na ten sezon ju przychodz. Zesp, jak co roku, wystpi na pewno w Skudzewie. Na przegldzie kapel weselnych w Osieku te go nie moe zabrakn. W kocu s u siebie. Graj w Dobrczu, Czernikowie, Golubiu-Dobrzyniu i wielu innych miejscowociach z caego regionu. - Wychodzimy czsto, eby zagra kilka utworw mwi Ryszard Cbrowski. Jak poleczk, fokstrota, tango czy oberka. Publiczno nie chce nas jednak tak szybko wypuci. Cz utworw to klasyczne kompozycje ludowe, reszt napisa sam zesp. Z nostalgi w gosie przypomina sobie jednak Henryk Kamiski czasy, kiedy grao si przez trzy dni. Jak zapusty wypaday we wtorek, to koncert trwa przez sobot, niedziel i poniedziaek, a do wtorku wcznie. W ostatnim czasie problemy ze zdrowiem ma drugi filar zespou, Stanisaw Kamiski. Jego kompani maj jednak nadziej, e dojdzie do siebie przed rozpoczciem sezonu. Na koniec ycz akordeonicie kolejnych dwudziestu lat kariery. - Ja zamierzam pogra jeszcze przynajmniej czterdzieci mieje si muzyk.

lat gra z nimi ich ojciec, Wacaw. Po jego mierci kapel zasili Micha Kokot, ktry gra na klarnecie i piewa. Nowy nabytek zespou nie by osob przypadkow, gdy od pnych lat 70-tych peni rol kierownika artystycznego i technicznego. Pochodzcy z Osieka Cbrowski gra w zespole od kilku lat. Chce w ten sposb uczci pami crki, ktra przedwczenie zmara. - Piknie graa na skrzypcach. Nie to, co ja mwi dumny ojciec. Ale ona bya zawodowcem. Zdobya wyksztacenie w Aka-

demii Muzycznej, a nawet tam uczya. Graa w wielkich filharmoniach. Zesp wystpuje na wszelkiego rodzaju przegldach i festiwalach w caym regionie. Wielokrotnie muzycy otrzymywali nagrody i wyrnienia. Cz pucharw odnajdziemy w domu Stanisawa Kamiskiego, a reszt mona podziwia w Osieckiej Izbie Regionalnej. Koncerty zaczynaj si na przeomie kwietnia i maja. Ostatnie wystpy trafiaj si nawet w grudniu. - Mj zabytkowy akordeon ma ju ponad 50 lat mwi z dum

5 POZA TORU, 12 kwietnia 2013

Osiem osb na 30 metrach


Tomasz Wicawski
Osiem osb yje w dwch malutkich pokojach starej lepianki. Nastolatki wstydz si zaprasza rwienikw, bo czym mogyby im zaimponowa? Skra na rkach matki szstki dzieci nie jest aksamitna. Swoje robi pranie ubra w plastikowej misce i zimnej wodzie. Tak czsto budzi si w nocy. Przenosi si we nie do Bullerbyn. Zawsze jest Lis. Razem z Lasse i Bosse zatraca si w beztroskiej zabawie. wiat dookoa jest peen barw, zupenie pozbawiony szaroci. Pani w szkole kazaa kiedy przeczyta t ksik. I tak ju zostao. Olle bdzie jej mem. Nie chce otwiera oczu, pomimo, e nie pi. Wszystko znika jak baka mydlana. Pikny domek i pena kwiatw ka zamieniaj si w izb otoczon z kadej strony botem. Jednak jej serce wypenione jest marzeniami. Mama miaa w dziecistwie tak samo. Wiktoria jest pitym dzieckiem pastwa Sadeckich z Siemonia. Ma modsz siostrzyczk King, ktra skoczya siedem miesicy i czworo starszego rodzestwa. Tom i Jerry ukazuj si na szklanym ekranie kadego dnia. Ciocia podarowaa rodzicom DVD. eby tylko te ciany za telewizorem byy bielsze. Poldwica nie jest konieczna. Kanapka z demem i szklanka mleka wystarcz. Wane, eby nie zabrako Karolinie czy ukaszowi. Maj nacie lat, musz je wicej. Przy tegorocznej aurze ciko dosta si do domku pooonego pord pl. Z fotografem godzin poszukujemy domu numer 121. Pod dachem biednej chaupy znalelimy sporo uczu. Mioci starczyoby na kilka innych. Goryczy i alu te nie brakuje. rodkw do godziwego ycia jest jednak niewiele. Bez biecej wody, w dwch malutkich poko-

REGION

Maa Wiktoria chce by weterynarzem. Bardzo lubi zwierzta. Studia bd kiedy. Teraz chciaaby mie azienk i ciep wod. Rodzina z Siemonia potrzebuje pomocy

jach zimnej rudery toczy si ycie Agnieszki i Janusza Sadeckich. Szecioro dzieci trzeba nakarmi i ubra. - Oboje z mem pochodzimy z Torunia mwi Agnieszka Sadecka. Kiedy wynajmowalimy pokoje, ale pojawio si pierwsze, drugie, a potem trzecie dziecko i nie sta nas byo na taki luksus. Te zaproponowa, e moemy zamieszka w jego domu. Z dziesi lat tutaj mieszkamy. Ojciec ma nie chce jednak przepisa domu na syna. W gminie nie ma mieszka socjalnych. Podania o mieszkanie komunalne Sadeccy nie zoyli. - Wpyno do nas 38 wnioskw w tej sprawie mwi Jan Surdyka, wjt gminy Zawie Wielka. Wrd nich nie ma zgoszenia rodziny Sadeckich z Siemonia. Adoptujemy na mieszkania komunalne rnego rodzaju budynki. W tym roku uda si pomc kilku rodzinom. Dwa metry nad gow Agnieszki Sadeckiej jest strop. Jak wiatr wieje silniej, to dachwki lataj nad gowami. Wod trzeba przynie ze studni, bo nie ma podczenia do domu. Mieszkanie skada si z trzech pomieszcze.

Pierwsze jest nieogrzewane. Stoi w nim stara lodwka, walaj si jakie graty. W dwch malutkich pokoikach gniedzi si omioosobowa rodzina. Kto musi by w domu cay czas, bo 11-letni Dawid ma orzeczon niepenosprawno. Jest upoledzony w stopniu rednim i chory na padaczk. - Ataki ma najczciej w nocy mwi Agnieszka Sadecka. Dorosy musi by wtedy przy nim. Trzeba go wozi do specjalistw, ale nie mamy auta. Wszdzie trzeba dosta si autobusem. Dojazdy do Bydgoszczy sporo kosztuj. W szkole zgodzili si na specjalny tryb nauczania. Dawid chodzi na dwie lub trzy lekcje, ale zawsze musz go zaprowadzi i odebra. Staym dochodem rodziny jest zasiek rodzinny w kwocie ok.. 900 zotych miesicznie. Janusz Sadecki pracowa kiedy w Toruniu, ale go zwolnili. Z zawodu jest lusarzem. Ostatnio dosta sta w Rzczkowie. Sortuje tam odpady komunalne. Jego ona skoczya jedynie podstawwk. Edukacj zatrzymaa szybko powikszajca si rodzina. Z takimi kwalifikacjami trudno o prac. Z szstk dzieci w domu nie sposb jej szuka. Najstarsza crka chodzi do

drugiej klasy gimnazjum. Powinna uczy si w trzeciej, ale musiaa powtarza jeden rok nauki. Nie ma kto jej pomc. Mama boi si, e bez wyksztacenia bdzie jej ciko w yciu. Sama zna to najlepiej. - Zakad Gospodarki Mieszkaniowej z Torunia zaalarmowa nas o bardzo trudnej sytuacji w tej rodzinie mwi Ewa Hodana z Caritas Diecezji Toruskiej. Pani Sadecka zwrcia si do tej instytucji z prob o pomoc, ale nie moe jej otrzyma, bo nie jest to ten sam powiat. Przekazalimy paczki ywnociowe przed Wielkanoc. W miar moliwoci bdziemy udzielali rodzinie pomocy rzeczowej. W GOPS-ie w Zejwsi Wielkiej nie mog wiele wicej zrobi. Jeeli wpywa podanie z prob o pomoc, zazwyczaj rozpatrywane jest pozytywne. rodki s jednak ograniczone. Nie ma funduszu, ktry pozwoliby na gruntowny remont mieszkania rodziny Sadeckich. Wiktoria nie do koca jeszcze rozumie, czemu w telewizji pokazuj rodziny majce wielkie apartamenty. Nie wie, skd bior si tak wielkie rnice midzy

ludmi. Cukierki i czekolada, ktre otrzymaa z Caritasu, byy niezwykle sodkie. Tylko dlaczego tak sone s zy jej mamy, kiedy si do niej przytula? - Nie pacz powtarza zawsze. Najwaniejsze, e si kochamy. Wcz Toma i Jerrego. Zapomnijmy o tym mwi.

Fot. Tytus Szabelski

6 POZA TORU, 12 kwietnia 2013

Przejrze na oczy w Wierszynie

REPORTA

Za oknem wci mrz do pidziesiciu stopni, ale w sercach gorca wdziczno. Wsplna akcja synnego podrnika i Macieja Karczewskiego, toruskiego optometry, felietonisty Poza Toru na dalekiej Syberii

Marcin Tokarz
S potomkami polskich zesacw. Dugo ycia mierz iloci benzyny w baku i si mini. Dla wikszoci z nich Syberia to pierwsze i ostatnie miejsce, jakie widz. Jednak dopiero od niedawna mog cieszy si tym przywilejem. Za spraw ekipy optykw z Polski, wraz z Maciejem Karczewskim z Torunia, przebadano i obdarowano okularami rodakw zamieszkujcych Wierszyn, niewielk osad na Syberii. W Rosji wszystkie dokumenty s istotne. Im wicej piecztek tym s waniejsze. Do syberyjskiej wioski przysano pismo obficie nimi zdobione. Pojawi si jednak problemem. Bez okularw nikt nie potrafi przeczyta jego treci. May Andrea szybko pobieg po jedyn dostpn par. Obserwowa to polski podrnik, Romuald Koperski, jeden z najsynniejszych polskich podrnikw. Zna czowieka, ktry podjby si akcji przeprowadzenia bada wzorku, a take dopasowania i przygotowania odpowiednich okularw. Maciej Karczewski, toruski optometra i spoecznik pomys podchwyci od razu. - Klimat mamy nieskomplikowany: dwanacie miesicy zimy, reszta lato artuj mieszkacy polskiej Wierszyny. Im dalej na pnoc, tym supek rtci jest niszy. Trudne warunki do ycia w Wierszynie oddalonej 130 kilometrw od Irkucka s codziennoci. Do wsi prowadzi tylko jedna droga. Po wielkich opadach staje si nieprzejezdna i odcina j od reszty wiata.

Cztery tomy Chopw


- Tam gwnym rodkiem lokomocji jest ko zaprzgnity do wozu - mwi Maciej Karczewski. - W jedynym lokalu usugowym, czyli sklepie, ekspedientka obsuguje klientw korzystajc z liczyda. Poy-

wienie daje tu tajga, bo stamtd wszystko jest za darmo. W Wierszynie mog tylko pomarzy o jakiejkolwiek opiece zdrowotnej. T polonijn enklaw nazywa si Ma Polsk. Mimo dystansu ponad szeciu tysicy kilometrw dzielcych j od macierzystego kraju, w Wierszynie zachowano ojczyst mow. - Przez przeszo sto lat pielgnuje si tam polsk tradycj. To ewenement na tle wszystkich orodkw polonijnych na wiecie komentuje Romuald Koperski. Na cianach wisi orze biay. Na szyi wsatego Wasilijewa te. To patrioci, ktrzy od rzdzcych ojczystym krajem dostaj obietnice politycznych reform tylko w trakcie wyborw. - Widziaem cztery tomy Chopw, ktre jedna z najwaniejszych postaci w Polsce przekazaa Wierszynie. Mino ptora roku, a wci leay nie rozpakowane. Nikt nie by w stanie ich przeczyta opisuje Maciej Karczewski. O ile zdezynfekowanie rany moczem, usztywnienie zamania dwoma klepkami obwizanymi tam czsto wystarcza, by kontynuowa prac w tajdze, o tyle saby wzrok lub jego brak trzeba leczy specjalistycznie. Z t misj 11 grudnia 2012 roku do Wierszyny przybya ekipa czterech lekarzy, w tym dwoje okulistw. Przebadali 350 osb. Gabinet optyczny powstay w polowych warunkach funkcjonowa od rana do wieczora. Mimo upywu dni, krzesa w poczekalni wci byy zajte. - Koszta akcji pokrylimy z wasnej kieszeni - mwi Maciej Karczewski. - W Irkucku wypoyczylimy autorefraktometr. Cay potrzebny sprzt zapakowalimy do bagay podrcznych. Gwn zawartoci plecakw byy szka i oprawy, ktre pozyskalimy ze zbirek w Polsce oraz te zakupione na wasny rachunek. Jeszcze w Wierszynie wydalimy okoo 200 par okularw.

W 60 przypadkach bardziej wymagajcych wykonano je w Polsce, po czym odesano na Syberi do ich nowych wacicieli.

Zawiadomienie Wjta Gminy Chema


o przystpieniu do sporzdzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Chema dla terenw pooonych w rejonie miejscowoci Koczewice.
Na podstawie do art. 17 pkt 1 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U. z 2012 r. poz. 647 z pn.zm) zawiadamiam, o podjciu w dniu 26 marca 2013 r. przez Rad Gminy Chema uchway Nr XXXI/251/13 w sprawie przystpienia do sporzdzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Chema dla terenw pooonych w rejonie miejscowoci Koczewice. Zainteresowani mog skada wnioski do wyej wymienionego planu miejscowego. Wnioski naley skada na pimie na adres: Urzd Gminy Chema, ul. Wodna 2, pok. nr 19, 87-140 Chema do dnia 08 maja 2013 r. (wcznie). Wniosek powinien zawiera nazwisko, imi, nazw i adres wnioskodawcy, przedmiot wniosku oraz oznaczenie nieruchomoci, ktrej dotyczy.

Donie Polakw z Syberii


Dla mieszkacw Maej Polski kady dzie to kontakt z tajg, ktra zapewnia byt, ale take poddaje czowieka prbie przetrwania, nierzadko ucieczki przed najgorszym. Wsparcie i wzajemna pomoc zwikszaj szanse. - Ci ludzie szanuj ycie. Potrafi wyrazi wdziczno w sposb, jaki u nas w Polsce jest ju obcy. Tego, a take rk mczyzn, ktrych badaem, nigdy nie zapomn. To nie byy donie kloszarda, ani recydywisty, tylko modego faceta utrzymujcego rodzin przy pomocy siekiery mwi optyk z Torunia. Donie drwali z syberyjskiej tajgi s szorstkie jak papier cierny, poranione jak zwierz zapltane w drucie kolczastym. Miny ponad trzy miesice od akcji Okulary dla Wierszyny. - Tam, na Syberii, 13 grudnia zapukano do naszych drzwi - koczy Maciej Karczewski. Trzech funkcjonariuszy sub FSB wzio nas na przesuchanie. Pytali o pozwolenia na wykonywanie zawodu lekarza, dokumenty celne. Niczego nie mielimy. Polakw trudno jednak zastraszy. Areszt, lampka w oczy, groby i rosyjski mundur - odporno na te choroby mamy w genach. Zwaszcza w Wierszynie na dalekiej Sybierii.

Fot. Archiwum Macieja Karczewskiego

Publikacja Dnia 12.04.2013 r.

Wjt Gminy Chema mgr Jacek Czarnecki

Obwieszczenie Wjta Gminy Chema


Na podstawie art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 3 padziernika 2008 r. o udostpnieniu informacji o rodowisku i jego ochronie, udziale spoeczestwa w ochronie rodowiska oraz o ocenach oddziaywania na rodowisko (Dz.U. Nr 199, poz. 1227 z pn.zm.) informuj o przystpieniu do opracowania projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Chema dla terenw pooonych w rejonie miejscowoci Koczewice zgodnie z uchwa Nr XXXI/251/13 Rady Gminy Chema z dnia 26 marca 2013 r. w sprawie przystpienia do sporzdzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Chema dla terenw pooonych w rejonie miejscowoci Koczewice. Zainteresowani mog skada uwagi i wnioski w Urzdzie Gminy Chema przy ul. Wodnej 2, pok. nr 19, 87-140 Chema, w terminie do dnia 08 maja 2013 r. w formie, o ktrej mowa w art. 40 ustawy z dnia 3 padziernika 2008 r. o udostpnieniu informacji o rodowisku i jego ochronie, udziale spoeczestwa w ochronie rodowiska oraz o ocenach oddziaywania na rodowisko. Organem waciwym do rozpatrzenia uwag i wnioskw jest Wjt Gminy Chema. Wjt Gminy Chema mgr Jacek Czarnecki

Publikacja Dnia 12.04.2013 r.

7 POZA TORU, 12 kwietnia 2013

Sprzedali nasz Polsk Ruskim


Tomasz Wicawski
Jej losy zbiegaj si z histori wolnej Polski. Uksztatowaa j II RP. Jasne byo dla niej, e za Ojczyzn warto odda ycie. Bdc czniczk, nie baa si dostarcza tajnych informacji, ani przenosi broni. To nic, e dziaalno konspiracyjn grozio rozstrzelanie. Zofia Noskowicz urodzia si w 1919 roku. Modo spdzia w oyni koo acuta. Polska obchodzia wtedy pierwsz rocznic niepodlegoci. - Ja jestem Galicjanka mwi Zofia Noskowicz. Ojciec walczy w I wojnie wiatowej. Sam nielegalnie przetrzymywa bro w domu. Ba si o mnie, gdy wstpowaam do partyzantki, ale serce mu si radowao. W ysomicach czniczka z II wojny wiatowej mieszka od lat 70-tych. Nigdy nie zabiegaa o zaszczyty. Za czasw III RP proponowano jej rnego rodzaju wyrnienia. Zawsze odmawiaa. - To niepotrzebne opowiada Zofia Noskowicz. Nigdy nie byam, i nie chc by, na wieczniku. Mj m walczy w AK. On mgby opowiedzie wicej. Niestety, ju od 10 lat nie yje. Dzielny by z niego czowiek. Leopold Noskowicz walczy w 1945 roku w polskiej party-

REGION

Wstpia do ludowych Batalionw Chopskich. Za ma wybraa jednak onierza wykltego. Kolejna odsona cyklu Poza Toru o ludziach, ktrzy powoli od nas odchodz
Tak poznaa przyszego ma. Pasowali do siebie - przystojny wojak i urodziwa dziewczyna ze zbrojn przeszoci. - Jako czniczka niewiele wiedziaam o tym, co przenosz opowiada Zofia Noskowicz. Wszystko byo tajne. Nie mogymy za wiele wiedzie, bo w razie wpadki mogybymy si wygada. W moim rodzinnym domu chopaki z partyzantki wiczyy strzelanie. Przecie wielu chciao walczy, a pierwsz styczno z broni miao dopiero w czasie wojny. Ojciec na to przyzwala, chocia kara byaby oczywista. Z alem w gosie mieszkanka ysomic opowiada o wydarzeniach z 1944 roku. - Ogromnie cieszylimy si, e Niemcy uciekaj mwi Stokrotka (pseudonim z Batalionw Chopskich). Miaa powsta wolna i niepodlega Polska. Ale sprzedali nas Ruskim. Legitymacj kombatanck Zofia Noskowicz ma w domu. Pamitek z czasw wojny nie posiada. Pokazuje zdjcia ma z jego oddziaem. Wybranka podziwia i kocha po dzi dzie. - Dorobilimy si 4 dzieci i 13 wnukw mwi Stokrotka. Teraz ma ju take 9 prawnukw. Swoje lata mam, ale zdrowie jeszcze dopisuje, dziki Bogu. Tylko tej Polski po wojnie al.

Dywan za dwa miliony


Wyremontuj drog z Rogwka do Lubicza Dolnego
Po witach podpisana zostaa umowa z wykonawc robt budowlanych. Now nawierzchni pooy wyoniona w przetargu firma STRABAG. Mieszkacy maj nadziej, e skocz si problemy z zalewaniem drogi, a jazda autem przestanie przypomina zmagania na torze przeszkd. - Prace modernizacyjne maj zakoczy do koca sierpnia mwi Henryk Dygasiewicz, dyrektor Powiatowego Zarzdu Drg w Toruniu. Pozyskalimy na ten cel dofinansowanie z Narodowego Programu Przebudowy Drg Lokalnych. Nasz wkad wynosi 50% ponoszonych kosztw. czna warto inwestycji przekracza 2 miliony zotych. Nawierzchnia zostanie poszerzona do 5,5 metra. Drogowcy poo dwie warstwy nawierzchni bitumicznej. Planowane s rwnie remonty przepustw oraz wyprofilowanie i umocnienie poboczy. - W Jedwabnie i Lubicz Dolnym pooony zostanie chodnik zapowiada Henryk Dygasiewicz. Powstanie rwnie zatoka autobusowa. Konieczna jest take modernizacja owietlenia na przystankach autobusowych. Nad prawidowym wykonywaniem prac piecz sprawowaa bdzie firma AGMARAL z Wocawka, ktra wybrana zostaa na inspektora nadzoru. (WT)

zantce. Nalea do oddziau noszcego kryptonim cigacz. Dowdc jednostki by ppor. Stefan Kaczmarczyk ps. Baca. Oddzia formalnie dziaa tylko przez kilka miesicy, ale onierze wyklci na trwae wpisali si w histori naszego kraju, toczc nierwn walk z reimem komunistycznym. - Ju jako dziecko wychowywany byem w domu w duchu antykomunistycznym mwi Jerzy Noskowicz, syn Zofii i Leopolda. Inne dzieci nie wiedziay, co naprawd zdarzao si w lesie katyskim. Mymy wiedzieli. Ojciec, zanim trafi do partyzantki, pracowa w fabryce kabli. Stamtd uciek na skradzionych Niemcom koniach. Nie zna za bardzo jzyka

wroga, ale wojna tak wpyna na jego psychik, e przez sen piewa po niemiecku. Rano tego nie pamita. Oddzia cigacz dziaa w okolicy Bochni. Jego onierze rozpierzchli si pniej po caym kraju. Komunici nie bawili si z takimi osobami. Rg (pseudonim Leopolda Noskowicza z czasw partyzantki) zosta aresztowany w Gdyni. Udao mu si unikn kary. - Mia podrobione dokumenty opowiada czniczka. Tylko to go uratowao. Wczeniej chcia wyemigrowa z kraju, ale nie dosta si na statek pyncy za granic. Traf chcia, e po wojnie Zofia Markiel (nazwisko panieskie) take trafia na Pomorze.

Fot. Tytus Szabelski

8 POZA TORU, 12 kwietnia 2013


REGION

Umarbym dawno, gdyby nie ciocia


Wygra walk z naogiem jest niezwykle trudno. Czasami jednak kto wycignie pomocn do. Trzeba j umie ucisn
oczy a mu si wiec. - Staram si przygotowywa mu codziennie co ciepego do jedzenia opowiada Halina Szczsna. Przecie czowieka nie mona zostawi samemu sobie. On ma tylko pidziesit jeden lat. Szmat ycia jeszcze przed nim. Sam powiedzia mi jednak kiedy, e dawno byby po tamtej stronie, gdybym nie pojawia si w jego yciu. Cioci trzeba rwnie doceni. Dzie kobiet sta si dla podopiecznego doskona okazj na okazanie wdzicznoci. Poprosi ekspedientk, by pomoga mu z bukietem kwiatw. W sklepie sam naby czekoladki. Pad na kolana i dzikowa. Oboje pakali jak dzieci. Tym razem jednak nie z alu czy godu, ale ze szczcia. Kady z nas wie, czym rni si takie zy. Sodki a sony smak, to spora rnica. - Marek prawie dwa miesice nie otrzymywa renty, bo nie dopeni pewnych formalnoci mwi samarytanka z Nawry. Jednake jeden telefon do ZUS-u wystarczy. Nie min tydzie, a pienidze si pojawiy. Koledzy nie byli zachwyceni takim obrotem spraw. Przychodzili jeszcze przez jaki czas, ale organista przesta ich wpuszcza do mieszkania. Jego priorytety ulegy zmianie, na nieszczcie kolegw. - Leki troch pomagaj mwi Marek. Ale ju nic nie wrci mi penego zdrowia. W kociele w Nawrze gram ju blisko 20 lat. Jak jest adnie, nawet

Tomasz Wicawski
Nie s ze sob spokrewnieni, ale czy ich wi silniejsza ni w niejednej rodzinie. Choroba topiona w morzu alkoholu bya drog w jedn stron. Przyjaciele pojawiali si, gdy przychodzia renta. Nie tacy na 100, ale na 40%. - Wracajc z pracy z Bydgoszczy, spotkaem Marka siedzcego przed wejciem do sklepu mwi m Haliny Szczsnej z Nawry. Paka dziecicymi zami. Z godu. Marek Hejda pracowa jako sanitariusz w pogotowiu ratunkowym. Uprawia ten zawd blisko 10 lat. Los nie by jednak askawy. Choroba nie przeprowadzaa selekcji zawadna yciem modego czowieka na zawsze. Uszkodzenie mdku midzynerwowego uniemoliwio dalsz prac. Pozostay codzienne zachwiania rwnowagi, kopoty z chodzeniem. Po flaszce atwiej o odwag, chocia i przed siebie wcale nie prociej. - Marek ma syna, ktry mieszka na stae w Anglii mwi Halina Szczsna. lubu nigdy nie wzi, a matka jego pierworodnego odesza, gdy zachorowa. Chopak raz na jaki czas odwiedzi ojca, ale niezbyt czsto. Na schodach sklepu oczekiwa nieuchronnie zbliajcego si koca. Bez pienidzy, z kredytami wzitymi na lichwiarski procent i such buk w rku.

Bez zdrowia, perspektyw i z naogiem niszczcym go jak rak. - Pooyam rk na stole i postawiam spraw jasno mwi Halina Szczsna. Albo koledzy, ktrzy zrobili sobie z jego mieszkania przytuln melin i hektolitry wypijanego alkoholu, albo jedzenie, ubrania, ciepo oraz szansa wyjcia na prost. Przysig, e nigdy wicej nie tknie wdki. Pomoc zacza si od kupienia najwaniejszych produktw ywnociowych. Przecie czowiek musi co je. Pniej przyszed czas na remont mieszkania. Marek nie mia nic. Podstawowe rzeczy osobiste to luksus, na ktry nie mg sobie pozwoli. W mieszkaniu hula wiatr, bo nie mia kto zadba o

ogrzewanie. Gospodarz hula w inny sposb. - Zapaem pana Boga za nogi mwi Marek Hejda. Kiedy moje ycie toczyo si miedzy jedn szyjk butelki a drug. yem, ale trudno to nazwa yciem. Pustelnik, to chyba dobre okrelenie. Wielu przyjaci i strasznie przygnbiajca samotno. Marek jest organist w kociele w Nawrze. Rower pomaga mu w utrzymywaniu rwnowagi. Proboszcz zaakceptowa go takiego, jaki jest. To nie problem, e czasem nie pojawi si na mszy, bo droga jest bardzo mokra, bd pokry j ld. Organista nie lubi jednak sytuacji, w ktrych nie moe gra. To jego pasja. Gdy siada za organami,

daj rad jecha rowerem. W dzie zamykam altank, bo nie chc, eby stare czasy wrciy. W GOPS-ie znaj sytuacj Marka Hejdy. To tam uzyskalimy pierwsze informacje o dzielnej kobiecie z Nawry, ktra bezinteresownie pomaga osobie niepenosprawnej. Z pomocy spoecznej organista otrzymuje przydzia opau na zim. Nie wystarcza on na cay sezon grzewczy, ale uatwia sytuacj. - Moe i mogabym si stara o jakie dodatkowe rodki na pomoc dla mojego podopiecznego, ale przecie ja nie robi tego dla zysku mwi Halina Szczsna. Pracowaam wiele lat w szpitalu, wic rozumiem istot pomocy drugiemu czowiekowi. Tak zostaam wychowana w domu rodzinnym i si nie zmieni. Nawet jakby kto za plecami czyni rne uwagi. Opinie stojcych przy sklepie nie s dla mnie szczeglnie wane. Pastwo Szczni staraj si, eby Marek Hejda nie by rwnie sam w czasie wit. Zapraszaj go do siebie do domu. Umoliwiaj mu rwnie kontakt z rodzin mieszkajc w okolicy. Mieszkaniec Nawry stwierdza, cho nie bez alu w gosie, e krewni nieszczeglnie interesuj si jego losem. To ciocia daa mu drug szans nowe ycie.

9 POZA TORU, 12 kwietnia 2013


FINANSE

Jak zmniejszy koszty kredytu hipotecznego


Doradcy Planet Finance Broker odkrywaj tajniki bankowych przepisw. Na co warto zwrci uwag?
Hanna Tarczykowska
Udzielenie kredytu hipotecznego wie si dla banku z ryzykiem, za ktre bank pobiera wynagrodzenie. Ponadto na kadym udzielonym kredycie bank te zarabia. Jest wic kilka elementw, ktre s rdem przychodw dla kredytodawcy i jednoczenie rdem kosztw dla klienta. Cz z nich jest jednorazowa i powstaje tylko w momencie wystpienia okrelonego zdarzenia. Taki charakter ma prowizja za udzielenie kredytu. Inne, przede wszystkim odsetki, towarzysz nam przez cay okres spaty. Im nisza mara tym niszy koszt odsetkowy, co znaczco wpywa na oszczdnoci jakie moemy poczyni na kredycie. Przyjmijmy, e chcemy zacign 300 tys. zotych kredytu na zakup mieszkania o wartoci 340 tys. Bank proponuje nam oprocentowanie stanowice sum zmieniajcej si rynkowej stopy procentowej WIBOR (na ktrej wysoko nie mamy wpywu) i mary w wysokoci ok. 2%. Dobrze znajcy ofert banku doradca moe zasugerowa, e zaproponowanie bankowi dodatkowej hipoteki pozwoli nam oszczdzi nawet do 0,5 pp. mary. Jak ta zmiana wpynie na koszty, ktre poniesiemy? W sumie przez 30 lat spaty kredytu zapacimy o ponad 30 tys. zotych mniej odsetek. Jest wic o co walczy, szczeglnie, e ustanowienie hipoteki na nieruchomoci wie si z wydatkiem tylko 200 zotych.

Planet Finance Broker


ul. Grudzidzka 79 (Bumar) 87-100 Toru www.planetfinance.pl Tel: 56 663 53 53

Co mona zrobi, eby te koszty ograniczy?


Przede wszystkim warto ograniczy ryzyko, z jakim wie si udzielenie nam kredytu. Mona to zrobi na kilka sposobw. Pierwszym jest zwikszenie zabezpieczenia, ktrym bdzie dysponowa bank. Mona na przykad zaproponowa ustanowienie dodatkowej hipoteki na nieruchomoci innej ni ta, ktr zamierzamy kupi. Dziki temu stosunek wartoci kredytu do wartoci sumy zabezpieczenia (poziom tzw. wskanika LTV) spadnie, co zmniejszy ryzyko banku i pozwoli w wielu bankach uzyska nisz mar.

Zdajemy sobie spraw, e niektre sformuowania z ofert czy metody wylicze mog dla kredytobiorcy brzmie niezrozumiale. Dlatego staramy si tumaczy klientom wszelkie zawioci. Chcemy, eby klient zna warunki, na jakich zaciga kredyt i rozumia najwaniejsze postanowienia umowy kredytowej, bo przecie wie si z kredytem na dugie lata. To pozwala na komfortow wspprac i zadowolenie obydwu stron. kont, kart kredytowych i inwestowania w fundusze. Jednak w tym przypadku korzyci trudniej obliczy, poniewa za kady dodatkowy produkt finansowy bdziemy musieli kiedy zapaci. mog zda si na wasne umiejtnoci negocjacyjne. Ci, ktrzy nie poruszaj si swobodnie w meandrach bankowych ofert i chc oszczdzi sporo czasu mog si zwrci do doradcy Planet Finance Broker, ktry cao relacji z bankiem wemie na siebie. Dodatkowym argumentem, ktry przemawia za takim rozwizaniem jest fakt, e doradcy komunikuj si z bankami w jzyku, ktrego te uywaj na co dzie, a ktry dla klienta moe brzmie obco.

Warto pyta jak obniy prowizj


Mniejsze, chocia bardziej odczuwalne w momencie zacigania kredytu oszczdnoci daje zmniejszenie prowizji za udzielenie kredytu. Banki s skonne zrezygnowa z czci przychodu z tego tytuu jeeli zdecydujemy si na skorzystanie z innych produktw, ktre maj w ofercie. Na rynku tego typu propozycje dotycz m.in.

Kolumn FINANSE redagujemy z

najlepszymi doradcami finansowymi w Toruniu

Wane jest umiejtne negocjowanie


Rozpoczynajc poszukiwania nie naley ogranicza si do zapoznania z ofert tylko jednej instytucji. Osoby, ktre lubi walk na argumenty

10 POZA TORU, 12 kwietnia 2013


MIASTO CHEMA

Jeszcze po nuteczce
Jest ich coraz mniej, ale nadrabiaj zapaem. Szukaj wieej krwi, aby chr mg zapiewa z nalen moc
ukasz Piecyk

Gdy tylko dyrygent zrobi pauz, rozlega si gwar rozmw i miech. Gdyby nie karteczki z religijnymi pieniami, mona by da sobie gow uci, e w salce przy bazylice gromadzi si spora rodzina. czy ich jednak piew i bogosawiestwo w. Cecylii trwajce ju ponad 140 lat. Spotykaj si dwa razy w tygodniu na niecae dwie godziny. W sali przy bazylice wicz do coniedzielnych mszy witych. - Co tydzie piewamy co nowego, aby si nie powtarza mwi Nikodem Sotys, prezes chru. Nikodem Sotys jest jednoczenie tenorem. - Mimo e jest tu gwarno i rodzinnie, to niestety brakuje nam gosw dodaje prezes. W czasach wietnoci w chrze piewao nawet ponad 70 osb. Teraz ciko i z poow tej liczby wystpi. Modzi i zdolni wyjechali na studia, a starszym zabrako ju nut na yciowej piciolinii. S jednak i tacy, ktrych siy w pucach nie opuszczaj przez dziesiciolecia. - Na pocztku stwierdziem, e si nie nadaj wspomina Tadeusz, bas. Chyba nie byo potrzeby si zamartwia, bo od tamtego momentu mino ponad 40 lat, a ja obecnie udzielam si w trzech chrach. Tymczasem w zespole chrzystw okrg rocznic swojej dziaalnoci obchodzi Mieczysaw. - Do piewania wcign-

Alfons Dorawa dyryguje chrem od 1958 roku. Zesp natomiast spotyka si w dwa razy w tygodniu

li mnie koledzy tumaczy 75-letni tenor, ktry z bogosawiestwem w. Cecylii piewa od 30 lat. W sumie to ju niewane, jak dugo to wszystko trwa. Najlepiej, aby cigle mona byo tu poartowa i zapewni sobie dobr pogod ducha. Gdzie ci mczyni? Mskich gosw w chrze jednak jak na lekarstwo. - Chopw nam trzeba, bo tu ju praktycznie same wdowy i stare panny miej si kobiety. - ebycie tak pieway, jak gdakacie ucisza je przed prb jeden z panw. - Ty e od matki yowa tyle, to si teraz nie wcinaj odpowiada jedna z nich. Wszystko z umiechem i bez cienia urazy. Prezes mwi, e wanie to stanowi o sile chru. - Czasem czuj si jak w

szkole, bo towarzyszy nam gwar uczniowskich docinek. Ta nie bdzie siedziaa z tamt, a ten jest taki i taki sysz to co chwil na naszych prbach mieje si Nikodem Sotys. Jedyne trudnoci, ktre napotykamy w piewie, to osignicie dwiku ciszy. Nad rozgardiaszem panuje Alfons Dorawa, dyrygent, ktry od 55 lat dyscyplinuje gosy w. Cecylii. Gdy zacznie gra na pianinie, wszyscy s ju skupieni wycznie na muzyce. - Paeczk dyrygenta przejem po mierci mojego ojca, ktry rwnie peni t funkcj wspomina Alfons Dorawa. Najwikszym zaskoczeniem jest to, e jestem dopiero czwart osob, ktra kieruje zespoem. Wszyscy zgodnie przyznaj, e pod batut Alfonsa Dorawy jest i sympatycznie, i pracowicie. Sam dyrygent uwaa jednak, e kieruje zespoem

ju tylko po czci. - Swoje lata mam, wic to tylko 1/3 etatu. Wikszymi sprawami zajmuje si ju nasz nowy nabytek, ale prb nie opuszcz mieje si zza stou, na ktrym le teczki z tekstami i nutami. To jednak praca pod napiciem, bo jak nie wychodzi, to trzeba wakowa i wakowa. Lania przecie nie dam ani grozi nie bd. Pierwsze koty za poty Wszyscy wychodz. Dyrygent musi przesucha Wioletty. Nowy gos staje przy pianinie i wiczy skal dwikw razem z Alfonsem Doraw. Po klasyfikacji zostaje do koca prby. - Zawsze marzyam o piewaniu w podobnym klimacie, ale z chrem kocielnym nie byo mi po drodze, bo do kocioa trzeba chodzi przyznaje si Wioletta. Tutaj jednak warto zosta, a e znam

wikszo z czonkw, to tym lepiej. Swoje pierwsze prby ma natomiast za sob 18-letni Jdrzej, ktrego 4 lata temu na spotkania przyprowadzia mama z babci. W grupie chrzystw jest najmodszy. - Nigdy nie mog poj, czemu modych jest tu tak mao. Przecie tu jest naprawd towarzysko i kady si tu odnajdzie zastanawia si Jdrzej. A przecie piew w chrze w. Cecylii to nobilitacja. Na koncie maj m. in. udzia w mieszanych chrach w czasie pielgrzymek Jana Pawa II do Polski. Jako nieliczni na wiecie zostali uhonorowani w 1996 roku przez Ojca witego papieskim odznaczeniem Pro Ecclesia et Pontifice. Na 140. urodziny burmistrz, w imieniu Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, wrczy zespoowi srebrny medal Zasuony Kulturze Gloria Artis. Brzowe odznaczenie otrzyma Alfons Dorawa za dugoletni prac. A wystarczy pojawi si w poniedziaek lub pitek o 18 w sali prb domu kapitalnego przy bazylice w. Trjcy, aby wsptworzy muzyczn histori Chemy.

Pomost na start
Magistrat wybra firm, ktra zajmie si budow pomostu na Jeziorze Chemyskim. Inwestycja, ktra poczy oba brzegi akwenu, ma by skoczona w listopadzie tego roku. Deptak Poudniowy, bo tak nazywa si oficjalnie pomost, to jedna z inwestycji zwizanych z modernizacj Bulwaru 1000-lecia na potrzeby turystyki i rekreacji. Poczy okolice klubu Wkniarz ze ciek piesz i rowerow w cigu ulicy Plaowej. - Czekamy, a zniknie ld na Jeziorze Chemyskim tumaczy Marek Kuffel, zastpca burmistrza Chemy. Wtedy ruszamy z pracami. Urzd Miasta zapewnia, e budowa nie zakci spokoju na Bulwarze. Wszystkie sprzty budowlane bd po stronie tzw. stolbudowskiej play. - Prace zaczniemy z drugiej strony, aby nie naruszy brzegu od strony Wkniarza dodaje Marek Kuffel.

Na nauk nigdy nie jest za pno


Po p roku funkcjonowania Uniwersytet Trzeciego Wieku w Chemy wci przyciga spore grono suchaczy
Do sali Chemyskiego Orodka Kultury na wykady przychodzi ponad 70 osb. To standard dla tutejszego oddziau Uniwersytetu Trzeciego Wieku. Wszyscy zgodnie przyznaj, e inicjatywa sprawdza si wietnie. - Aktywno studentw przesza nasze najmielsze oczekiwania - mwi Jerzy Czerwiski, burmistrz Chemy. - Ta inicjatywa bya naszym marzeniem od lat. Mog zdecydowanie stwierdzi, e UTW u nas funkcjonuje wietnie. Semestr studiw kosztuje 50 zotych. Sami studenci przyznaj, e s to wietnie zainwestowane pienidze. - Tematyka wykadw jest zrnicowana i naprawd kady znajdzie co dla siebie - mwi Marian liwiski. - Oczywicie jestemy otwarci na nowe osoby. Na wykady zapisao si cznie ponad 100 osb. I co najwaniejsze, jest to wyjtkowo aktywna grupa ludzi. - Na inauguracji roku prorektor Wyszej Szkoy Gospodarki powiedziaa, e tak

Niedugo zacznie si budowa Deptaka Poudniowego


Deptak Poudniowy o dugoci 360 metrw bdzie osadzony na stalowych palach. Kadki pomostu umoliwi cumowanie maych dek, a caa konstrukcja wyposaona bdzie w ukowe mosty przsowe, pod ktrymi bdzie mona przepyn Budowl owietl 34 lampy. W skad inwestycji wchodzi bdzie slip do wodowania dek. Deptak ma by gotowy do koca listopada tego roku. Inwestycja w kwocie ponad 1,7 mln zotych jest dofinansowana ze rodkw europejskich. W ramach rewitalizacji terenw rekreacyjnych zmodernizowana zostanie take toaleta publiczna przy ulicy aziennej. Do tego powstanie Punkt Informacji Turystycznej przy ulicy Tumskiej 12. Jego pracownicy zajm si udostpnianiem, gromadzeniem i przetwarzaniem informacji zwizanych z turystyk miejsk. (P)

Wykady odbywaj si w sali Chemyskiego Orodka Kultury

modej filii jeszcze nie widziaa - dodaje Jerzy Czerwiski. Wrd nich s zarwno emeryci i rencici, jak osoby aktywne zawodowo. - Najwaniejsze to znale si wrd ludzi - tumaczy Barbara Kuna, wicestarosta grupy. - Wsplne spdzanie czasu jest budujce i wspiera nasz aktywno. Czonkowie UTW organizu-

Fot. ukasz Piecyk

j rwnie wykady prowadzone przez zewntrzne osoby, np. funkcjonariuszy policji, ktrzy na jednym z wykadw mwili o zagroeniach zwizanych z oszustwami na wnuczka. Za dodatkow opat jed na wycieczki, rwnie kilkudniowe poza granic Polski. Semestr filii w Chemy koczy si 19 czerwca. (P)

11 POZA TORU, 12 kwietnia 2013


MIASTO CHEMA

Kochanie, wanie przelatuj nad domem


Dla wielu skoczyo si tragicznie: kolega straci palce, inny ma wypalon dziur w nodze. Nawet to nie jest w stanie powstrzyma ukasza od speniania marze.
Marzya kiedy o czym? Jeli tak, to powinna zna uczucie, ktre towarzyszy Ci, gdy speniasz swoje pragnienia. I wanie dlatego nie zamierzam przesta. ukasz: na pozr zwyky trzydziestokilkulatek, mieszkaniec Chemy. Odkd w 2007 roku sprbowa tego po raz pierwszy, wiedzia, e tamten raz nie bdzie ostatnim. Cae ycie zaczo krci si wok jednego. ukasz codziennie, a waciwie nawet kilka razy dziennie, sprawdza prognoz pogody. Przewiduje, kiedy aura bdzie sprzyja: nie bdzie mokro, mglisto, ani zbyt wietrznie. Najlepszy jest lekki powiew, do 4 m/s. Dokadnie analizuje dane, aby wybra odpowiedni dzie. - Kiedy siedz w pracy (ukasz zajmuje si obsug sprztu do dializ przyp. red.), a za oknem widz idealne warunki, to po prostu nie mog wytrzyma! Zdarza si, e bior urlop, pakuj sprzt i jad na moj k wyznaje. Perfekcjonista w kadym calu - Od razu wiem, e ukasz si zdecydowa. Duo wczeniej czuj, kiedy zamierza to zrobi. Sprzt stoi przygotowany ju poprzedniego dnia zdradza Sylwia, partnerka ukasza. Zawsze chodzi wtedy taki poddenerwowany. Prognoz pogody przeglda praktycznie non stop. Jest bardzo drobiazgowy. Cigle co analizuje, sprawdza, planuje - dodaje Sylwia. Ale jej to nie przeszkadza. W sumie to j nawet cieszy. Dziki temu, e ukasz podchodzi do tego tak profesjonalnie, nie boi si o niego. A mogaby. niedbuje. Zna granice. Dzieli czas rwno s chwile na latanie i dni, ktre spdza z Sylwi. - Poza tym, nawet jak jest w powietrzu, to i tak jestemy w cigym kontakcie. Czy lata sam, czy z kolegami, melduje mi o wszystkim przez radio. Czasem sysz jak mwi kochanie, wanie przelatuj nad domem mieje si Sylwia. Wanie nad domem ukasz najbardziej lubi lata. I jeszcze nad wiatrakami. Robi wtedy mnstwo zdj i oglda je razem z Sylwi. Fotografia to druga pasja ukasza. Przed startem dopada mnie lekki niepokj, bo chc by wszystko byo okej, adrenalina ronie. W powietrzu czuj totalne odprenie, a gdy wracam na ziemi, spadaj na mnie wszystkie te cudowne emocje, ktrych dostarczy mi lot. Wtedy wracam do domu, zgrywam zdjcia i ogldajc je, kady lot przeywam na nowo. To naprawd cudowne! wyznaje. Chocia chcia tego od dziecka, gdy pierwszy raz samodzielnie wzbi si w powietrze mia 30 lat. Od tego czasu, z kadym kolejnym lotem czuje, e spenia swoje marzenia. U gry jestem szczliwy. Czasem myl, e teraz to ju mog umrze artuje ukasz. Adrenalina i widoki Dlaczego kochasz lata? Mogaby zada to pytanie kilku paralotniarzom i pewnie wszyscy podaliby Ci inny powd. Kadego przyciga co innego wyjania ukasz. - Naprawd trudno to opisa. Mimo to prbuje. Opowiada o niesamowitym uczuciu, ktre towarzyszy czowiekowi w grze. O oderwaniu od ziemi dosownie i w przenoni. Zapewnia, e w chmurach problemy nie istniej, liczy si tylko tu i teraz. Adrenalina i widoki. Dlatego fotografuje. Jak mgbym nie robi zdj rzeczom tak piknym, ktre tylko nieliczni mog oglda? pyta retorycznie. - Nie konkuruj z paralotni podkrela Sylwia. Po prostu zazdroszcz ukaszowi tego, e ma pasj dodaje. Sama nie pokna bakcyla. Jeszcze nie czuje si pewnie w uprzy. Ale ukasz jej nie odpuci. Teraz moim celem jest zrobi licencj na latanie w tandemie opowiada. Chc mie moje dwie mioci przy sobie: Sylwi i paralotni razem, w chmurach.
Paralotniarstwo to najtaszy sposb, by wzbi si wpowietrze. Uywany sprzt do latania swobodnego mona kupi ju wokolicach 3 tys. z. Kurs iuprawnienia to koszt ok. 2-2,5 tys. Do tego wystarczy dokupi ubezpieczenie iju mona lata.

W kocu nie jeden ich znajomy zosta kalek. Koledze migo ucio palce. Inny wpad na sup wysokiego napicia powanie poparzyo mu nog. Wielu

poamao koczyny, czy doznao urazw krgosupa. ukasz te kiedy zaliczy wypadek. Podczas startu nie zapanowa nad skrzydem. Drobny bd. Chwila nieuwagi wystarczya, by wyldowa na drzewie. Dzi si z tego miej, chocia wiedz, e takie sytuacje mog skoczy si tragicznie. Teraz ju mog umrze Pytam, czy jest zazdrosna o paralotni. Jak mogabym by zazdrosna o co, co sprawia, e ukasz jest szczliwy?! odpowiada. Chce, eby pielgnowa swoje pasje. ukasz jej nie za-

12 POZA TORU,12 kwietnia 2013


GMINACHEMA CHEMA GMINA

Wehiku czasu to byby cud


ukasz Piecyk

Przed paacem w Nawrze ostatnia prosta na prawniczej ciece. Skoczy si po myli dawnych wacicieli?
- By pomys, eby gmina przeja obiekt, ale to dalece wykracza poza nasz budet mwi Jacek Czarnecki, wjt gminy Chema. Najwiksze zainteresowanie wzbudzi jednak pomys przejcia paacu przez urzd marszakowski. Przypominalimy o tym m. in. w propozycjach do strategii wojewdztwa na lata 20142020. Dotychczas Piotr Cabecki podtrzymywa decyzj o przejciu i odrestaurowaniu zabytkowego obiektu. Spraw komplikuje wci niejasny status prawny.

Zesp paacowo-parkowy w Nawrze od przejcia przez wadze wojewdztwa dzieli ju tylko wyrok sdu kasacyjnego. Optymistyczna wersja zakada, e to ju ostatni etap przed powstaniem muzeum ziemiastwa. Potomkowie rodu Sczanieckich czekaj na rozwizanie sprawy, ktra cignie si latami. Pojawio si jednak wiateko w tunelu, bo wszystko wskazuje na to, e odwoanie do sdu najwyszego zoone przez Instytut Hodowli i Aklimatyzacji w Radzikowie, dotychczasowego zarzdc budynku, to formalno. - Na decyzj Sdu Najwyszego moemy czeka nawet 1,5 roku - tumaczy Wojciech Gorczyca, przedstawiciel spadkobiercw. - Przedstawiciele IHiA zoyli apelacj zaraz po ostatniej decyzji wymiaru sprawiedliwoci. Chc oni przej przez wszystkie etapy sprawy sdowej. Pierwsi Sczanieccy pojawili si w Nawrze na przeomie lat 60. i 70. XIX wieku, wchodzc w posiadanie zespou paacowo-parkowego. Do 1939 roku rodzina zgromadzia tam najwiksz bibliotek w pnocnej Polsce. Dwa lata pniej wojska niemieckie przejy posiadoci rodu, a sami Sczanieccy uciekli z terenw obecnej gminy. Po wojnie majtek rodu przej Skarb Pastwa. Od 1946 roku posesja bya domem wypoczynkowym dla Uniwersytetu Mikoaja Kopernika.

Fot. ukasz Piecyk

W planach jest utworzenie muzeum ziemiastwa na terenie zespou paacowo-parkowego

10 milionw na odrestaurowanie
- Jestemy cay czas zainteresowani obiektem w Nawrze, ale czekamy na uregulowanie prawne wasnoci tumaczy Beata Krzemiska, rzecznik prasowy marszaka. Bardzo nas cieszy ostatnia decyzja sdu. Nieoficjalne szacunki mwi, e koszt odrestaurowania paacu moe sign nawet 10 milionw zotych. Apelacja otworzyaby drog do podjcia prac, ale Feliks Stolkowski studzi zapa. - Na zakoczenie swojej ksiki pisaem, e byoby piknie, gdybym mg zakoczy j ze wiadomoci, e paac nie popadnie w jeszcze gorsz ruin ni podobny obiekt w Studziecu. Niestety tak na razie nie jest, ale obym by zym prorokiem dodaje regionalista.

Zabytkowy kompleks przey take PGR. W planach na lata 70. XX wieku byo nawet utworzenie w budynku Filharmonii Pomorskiej. Ostatecznie spocz w rkach wspomnianej firmy z Radzikowa, ktra jest przedsibiorstwem Skarbu Pastwa. Przez ten okres paac w Nawrze zosta powanie nadszarpnity zbem czasu. - Wedug naszej oceny obiekt pozostaje w bardzo zym stanie tumaczy Sambor Gawiski, wojewdzki konserwator zabytkw. - W ostatnich latach nie prowadzono przy paacu prac konserwatorskich.

W rkach Temidy
Batalia o ustalenie wasnoci przed wymiarem sprawiedliwoci trwa od 2009 roku. Wte-

dy wpyn pierwszy wniosek ze strony rodziny. Po dwch latach Sd Rejonowy w Toruniu oddali wniosek rodziny. Pod koniec zeszego roku losy cakowicie si odmieniy i akt wasnoci moe trafi do potomkw Sczanieckich. Instytut zoy jednak wniosek o kasacj. - Zachowanie obecnego waciciela moe troch dziwi, ale jest na nie wytumaczenie komentuje Feliks Stolkowski, regionalista. Paac generuje olbrzymie koszty, m. in. w postaci kar nakadanych przez konserwatora zabytkw. Odwoywanie si od wyroku do najwyszej instancji moe uchroni instytut z Radzikowa przed zarzutem naraenia Skarbu Pastwa na straty. Feliks Stolkowski Nawr zajmuje si od kilku lat. Na

wydanie czeka jego publikacja Nawra z tamtych lat. To bogato ilustrowana ksika, w ktrej pisze m. in. o zespole paacowo-parkowym na podstawie rozmw z Janem Sczanieckim, ostatnim wacicielem obiektu. W swoim archiwum regionalista zgromadzi 70 godzin materiau. - Publikacja pki co nie ukae si ze wzgldw finansowych. Miaem wstpnie uzgodnione kwestie sfinansowania ksiki, ale na razie chyba nie nadszed czas, aby ujrzaa wiato dzienne.

W oczekiwaniu na muzeum?
Najbardziej prawdopodobnym wariantem jest stworzenie w budynku paacu muzeum ziemiastwa.

Zejdcie z drogi, bo autobus pojedzie?


Jest szansa na autobus dla mieszkacw Zajczkowa. Przewonik zacznie rozmowy?
ukasz Piecyk

Modym okiem
Samorzd konsultuje si z modymi
Gmina przeprowadzia pierwsze konsultacje z grup osb w wieku 20+. Analiza SWOT sporzdzona przez modych ludzi pomoe w okreleniu strategii na lata 2014-2020. Warsztaty konsultacyjne przeprowadzia Ewa Pudo, sekretarz gminy. Modzie analizowaa mocne i sabe strony samorzdu oraz sporzdzia list szans i zagroe dla gminy Chema. Mamy swoj wsplnot, staramy si dba o swoich mieszkacw zwrci si do modziey Jacek Czarnecki, wjt gminy. - Przed kolejnym rozdaniem rodkw unijnych warto si zastanowi, na co je wyda. Chc pozna wasze oczekiwania. Urzd Gminy przewiduje jeszcze dwa spotkania w tej grupie wiekowej. (P)

Do Chemy maj 15 kilometrw. Autobusem do miasta jednak nie dojad. Mimo e przez Zajczkowo przejeda autobus szkolny, to o transporcie dla wszystkich mieszkacw na razie mona pomarzy. Urzd Gminy Chema skierowa do Veolii, gwnego przewonika na terenie powiatu, wniosek o kurs autobusu przez Zajczkowo. Pismo zostao wysane 21 wrzenia zeszego roku. Proba urzdu dotyczya uwzgldnienia wsi minimum dwa razy w tygodniu: we wtorki i pitki. Autobus miaby kursowa w kierunku Chemy przed poudniem, a wraca przez Zajczkowo w godzinach popoudniowych. - Tu chyba brakuje dobrej woli mwi Jacek Czarnecki, wjt gminy. Mgby to

Fot. ukasz Piecyk

W Zajczkowie jest tylko przystanek dla szkolnego autobusu

by nawet jeden kurs tygodniowo. Starsi ludzie mogliby wtedy jecha na zakupy, a potem wraca pniejszym autobusem. Jeli okazaoby si, e ludzi na przystanku nie ma, to likwidacja kursu byaby oczywista, ale mieszkacy zgaszaj tak potrzeb. Najbliszy przystanek

znajduje si na drodze wojewdzkiej na trasie Chema-Wbrzeno. Dla starszych osb to odcinek, ktry czsto jest nie do pokonania. - Modsi mog przej te 2 kilometry mwi Jolanta Sarnowska, sotys Zajczkowa. Starsi s praktycznie odcici od wiata. Najbliszy

lekarz czy apteka znajduj si w Zelgnie, bo o Chemy to ju nawet nie ma co wspomina. Skd taka zwoka ze strony Veolia Transport? - Ten temat na razie utkn w martwym punkcie tumaczy Dariusz Lewandowski, przedstawiciel przewonika. Mamy jednak nadziej, e w przyszym tygodniu uda nam si spotka z wadzami gminy, aby zrobi analiz trasy pod ktem obecnoci przystankw i jej dokadnego przebiegu.

13 POZA TORU, 12 kwietnia 2013

Urodzinowa galeria Poza Toru

W NASZYM OBIEKTYWIE

Fot. Filip Kowalkowski

Fot. Tytus Szabelski

1 kwietnia papierowa wersja pierwszego numeru Poza Toru ujrzaa wiato dzienne. Wtedy by to nowy miesicznik, dzisiaj rozpoznawalny dwutygodnik. Od naszych Czytelnikw wielokrotnie dostajemy sygnay, e takiego produktu na rynku prasy brakowao. Brakowao poruszajcych historii, inspirujcych wywiadw i dokadnych wiadomoci. Teraz w Pastwa rce oddajemy nasz urodzinow galeri zdj, aby w skrcie opowiedzie, czym zajmowalimy si przez ten rok. Dzikujemy za Pastwa obecno przez ten rok!

Fot. Tytus Szabelski

Fot. Tytus Szabelski

Fot. Maciej Pagaa

Fot. Maciej Pagaa

Fot. Filip Kowalkowski

14 POZA TORU, 12 kwietnia 2013

By blady jak wielu zim


Tomasz Wicawski
Leczenie ostrej biaaczki limfoblastycznej trwa kilka lat. Chemioterapia jest niezwykle uciliwa. Dziecko potrzebuje wielu litrw krwi, szczeglnie na pocztkowym etapie leczenia. Pomc moe kady z nas, bo potrzebujcych jest mnstwo. Maciej Goj uczy si w pitej klasie szkoy podstawowej w Gronowie. W lutym okazao si, e bdzie musia stoczy nierwn walk z chorob. W blisko 80% przypadkw wspczesnej medycynie udaje si pokona biaaczk. Czasami jednak pojawiaj si nawroty choroby, ktre s niezwykle grone dla ycia. - Syn nie chorowa nigdy powanie mwi Zbigniew Goj z Brzena, ojciec Maka. Od grudnia by jaki blady, ale przecie wszystkie dzieci tak maj, jak nie ma soca. Zaczlimy si jednak z on niepokoi, wic postanowilimy wysa go na badania. Nikt nie myla nawet, e to moe by biaaczka. Mama Macieja musi by z nim cay czas w bydgoskim szpitalu. Dwjk pozostaych dzieci opiekuje si babcia, ktra przeprowadzia si do domu zicia. Pytanie o to, jak rodzestwo znosi rozk z mam i bratem nie wymaga odpowiedzi. Oczy ojca i babci mwi wszystko. Nie jest atwo, ale nie mog si podda. - W Brzenie mieszkam kil-

GMINA LUBICZ

Wikszo z nas postrzega nowotwory jako chorob osb dorosych. Przecie dzieci nie zmagaj si z rakiem
nauczania w czasie choroby. Trzeba przecie normalnie y. - Oddaj krew nie pierwszy raz mwi Ewa Matusewicz, ktra pojawia si w autobusie pobierajcym krew w Gronowie. Tym razem czuj si jednak wyjtkowo, bo pomagam konkretnej osobie. Znam rodzin chopca (jego cioci), wic nie mogam zosta obojtna. Na samym pocztku choroby Maciej dosta wiele litrw krwi. Nie wiadomo, ile bdzie jej potrzeba w dalszym leczeniu. Wiele zaley od tego czy konieczny bdzie przeszczep szpiku. Krew, ktr oddajemy w punktach krwiodawstwa, nie marnuje si jednak. Kada jej kropla moe uratowa ludzkie ycie. - Syn schud ju sze kilogramw od pocztku chemioterapii mwi ojciec chopca. Nie mg przekn wielu potraw, bo z blu paka. Dwa lata temu syn mia robione badania i wszystko byo w porzdku. Teraz poziom hemoglobiny i czerwonych pytek nie dawa wtpliwoci. Ta choroba nie wysya sygnaw ostrzegawczych.
Kady moe pomc rodzinie Gojw z Brzena. Wystarczy wpaci pienidze, ktre pomog w walce z chorob ich syna, na numer konta:

Tumy pojawiy si w Gronowie, eby odda krew dla Maka Goja

kanacie lat mwi Zbigniew Goj. Prowadz tutaj warsztat lusarski, ludzie mnie znaj. Dyrekcja szkoy zorganizowaa zbirk krwi dla Maka. Specjalny autobus przyjecha do Gronowa w sobot 6 kwietnia. Wielu ludzi si do mnie zgosio, e przyjdzie i pomoe. Lekarze nie mwi w tym momencie gono o przeszczepie. Najpierw dziecko otrzymuje chemioterapi. Jeeli ta przyniesie zakadane rezultaty, moliwe, e szukanie dawcy szpiku nie bdzie konieczne. Dawki chemii maj jednak swoje skutki uboczne. Jednym z nich jest grzyb powstajcy w ukadzie pokarmowym, ktrego trzeba puka specjalnymi pynami. - Szpital czasami zapewnia

ten lek, ale nie zawsze wystarcza go dla wszystkich. ona kupia na razie jedno opakowanie, ktre kosztowao 300 z. Taka dawka starcza na 10 dni, bo trzeba puka organizm kilka razy dziennie. Dojazdy do Bydgoszczy te kosztuj. Dobrze, e mielimy oszczdnoci, bo na bieco mogoby by ciko. Zobaczymy, jak bdzie dalej. Po piciu latach od zakoczenia leczenia, o ile nie ma nawrotw, uznaje si chorob za wyleczon. Nie ma moliwoci, by przy tej chorobie rodzic nie by na stae z dzieckiem w szpitalu. Nie ma znaczenia czy jest to piciolatek czy szesnastoletni mody czowiek. Rodzice czsto le w salach na pododze.

W Gronowie pojawiy si tumy. Kady chcia pomc synowi Zbyszka Goja. - Nie mona obojtnie patrze na tragedi drugiego czowieka mwi oddajcy krew Andrzej Klugowski, naczelnik OSP w Gronowie. Spodziewaem si, e przyjdzie tak wiele osb, bo znam to rodowisko. Wszyscy tutaj szanuj rodzin Gojw. Znalaza si ona w trudnej sytuacji, wic moemy pomc chocia w taki sposb. Ojciec dwunastolatka chorego na biaaczk nie traci nadziei. Ufa, e wszystko bdzie dobrze. Chopak bardzo dobrze si uczy, wic przymusowa przerwa w szkole nie bdzie a tak dotkliwa. Rodzice staraj si o specjalny tok

Fot. Tytus Szabelski

98949100030000000090740001
We wszystkich punktach krwiodawstwa mona rwnie odda krew dla Maka Goja.

Pisz listy dla Ziemi


Konkurs Segreguj, nie marnuj to si opaca wkracza w decydujc faz
W kwietniu i maju rozstrzygn si losy uczestnikw akcji wspierajcej segregowanie odpadw. Bierze w niej udzia 8 placwek edukacyjnych z gminy Lubicz: sze podstawwek i dwa zespoy szk. Zwieczeniem zmaga bdzie happening, ktry zaplanowano na 18 maja w Grbocinie. Organizatorem konkursu jest Urzd Gminy w Lubiczu. W projekcie edukacyjnym mog bra udzia szkoy, gimnazja i soectwa lece w gminie Lubicz. Zmagania patronatem objli wojewoda kujawsko-pomorska - Ewa Mes, marszaek wojewdztwa - Piotr Cabecki, a take Regionalna Dyrekcja Lasw Pastwowych i Wojewdzki Fundusz Ochrony rodowiska. - Wstpny etap projektu jest ju za nami mwi Mariola Marcinkowska, koordynator projektu, radna gminy Lubicz. Uczestnicy przeprowadzili ankiety dotyczce wiadomoci spoecznej w zakresie segregowania mieci. Uczniowie przygotowali take prace plastyczne, ktre oceni niezaleny plastyk z Torunia. Pogoda utrudnia organizacj plenerowej czci projektu, ale od poowy kwietnia planowane s kolejne etapy konkursu. Soectwa bior udzia w akcji w odmiennej kategorii ni szkoy. W ramach zmaga o tytu Soectwa przyjaznego rodowisku, bd ze sob rywalizoway. - Ju 18 kwietnia odbdzie si gminny etap Quizu wiedzy o odpadach mwi Mariola Marcinkowska. Preselekcja szkolna jest ju za nami. Modzie bdzie rwnie przygotowywaa albumy ukazujce dzikie wysypiska mieci z naszej okolicy. Kady uczestnik zmaga bdzie musia wyszuka takiego miejsca w swojej miejscowoci (i stworzy album zdj), w ktrym poza fotografiami znajd si opisy oraz mapki. W ramach konkursu mieci si rwnie oglnopolska akcja pisania Listw dla Ziemi, ktr monitoruje fundacja Arka. Soectwa maj jeszcze czas, eby zgosi swoich reprezentantw do zmaga o miano Soectwa Przyjaznego rodowisku. Termin zgosze upywa z kocem kwietnia. Szczegowe informacje na temat projektu mona uzyska u koordynatorw. - Jeeli nie zadbamy o wasne otoczenie sami, to obudzimy si kiedy na jednym, wielkim wysypisku mieci mwi uczennica szkoy podstawowej w Gronowie. A przecie nasza okolica jest niezwykle urokliwa. (WT)

nieg hamowa prace


Rozpocza si budowa pierwszego etapu kanalizacji w Grbocinie
Budowlacy zmagaj si z wieloma problemami. O uksztatowaniu terenu wiedzieli od dawna, ale zima w kwietniu jest sporym zaskoczeniem. Miejscowo zostanie jednak skanalizowana w trzech etapach. Wykonawc robt jest firma EKOINSTAL. Plac budowy zosta przekazany wykonawcy w poowie lutego. Prace trwaj pomimo niekorzystnej aury. S jednak pewne opnienia. Pierwszy etap zakada powstanie ponad 10 kilometrw kanalizacji grawitacyjnej. Do sieci przyczonych zostanie 277 budynkw, w ktrych mieszka okoo 1250 osb. cieki popyn w kierunku Torunia, bo przyczenie ich do gminnej oczyszczalni w Lubiczu Grnym byoby praktycznie niemoliwe. - To tylko cz kanalizacji tej duej wsi mwi Marek Olszewski, wjt gminy Lubicz. Trzeba mie jednak na uwadze fakt, e tyle kilometrw sieci oraz dua liczba podcze wystarczyaby do skanalizowania caej niewielkiej gminy rolniczej. Grbocin nabra jednak w ostatnich latach cech typowej wsi podmiejskiej, zatem skala przedsiwzicia musi by wiksza. - Wie ta przecita jest wanymi szlakami komunikacyjnymi: drog krajow nr 15 i tzw. wschodni obwodnic Torunia wskazuje Marek Olszewski. Budujc system kanalizacyjny, trzeba byo doliczy spore koszty ponad dziesiciu przeciskw pod tymi arteriami. Nie sposb je wyczy z uytku na czas robt. Prac nie uatwia uksztatowanie terenu. Pooenie wsi w dolinie Strugi Toruskiej sprawia, e teren jest mocno i nierwnomiernie pofadowany. Wymusio to na projektantach zaplanowanie kilku dodatkowych przepompowni ciekw oraz ponad kilometra kanalizacji tocznej. Przez wiele lat w okolicy wydobywano glin na potrzeby dziaajcej cegielni. - Teraz te zasoby naturalne s przeklestwem budowniczych mwi wjt gminy. Glina jest niestabilna i nie pomaga w konstruowaniu sieci kanalizacji, jak rwnie drg. (WT)

15 POZA TORU, 12 kwietnia 2013

Wirtualna rewolucja
Marcin Tokarz
Pasj do piki nonej poczyli z wiedz informatyczn. Jednak, by stworzy pierwszy polski, darmowy pikarski menager on-line, mogcy stawia czoo konkurencji, potrzebny by pomys. Za kolorowym interfejsem Total Football Menagera kryje si tylko dwch programistw. Jeden z nich wkrtce zamieszka w Zotorii. W Total Football Menagerze, by poczu namiastk pracy, jak wykonuje Jose Mourinho, bez wstawania od komputera, potrzeba realnego zaangaowania. Wanie to jest rdem zabawy proponowanej przez gr przegldarkow produkcji niezalenej firmy deweloperskiej 2DEV. Podobiestwo jej wygldu do portalu Facebook, wcale nie jest przypadkowe. - Nasz produkt czy w sobie to, co kady internauta zna i lubi, ju za porednictwem innych serwisw. Z pen wiadomoci moemy powiedzie, e jest stylizowany na podob Facebooka. Dziki temu gracze mog intuicyjnie rozpozna wiele rzeczy mwi Micha Rygielski, jeden z kreatorw internetowego menagera pikarskiego. Nie nastawiaj si na ilo uytkownikw. Zaley im na staych graczach bdcych integraln czci produkcji. Zdaniem twrcw Total Football

GMINA LUBICZ

Ich dewiza to denie maymi, ale przemylanymi krokami w stron doskonaoci. W naszym regionie powsta pierwszy darmowy menager pikarski on-line

Menager proponuje rozwizania, jakich prno szuka u konkurencji. Innowacyjno wida na kadym kroku. W TFM istnieje sposobno organizacji konkursw polegajcych na wybieraniu przez reszt graczy, tego jednego, ktry dan czynno wykona najlepiej. Uytkownicy mog sami tworzy turnieje, co znacznie urozmaica rozgrywk. Bycie menagerem w wiecie wykreowanym przez Michaa i Tomasza to nie atwe zadanie. Zarzdzanie finansami klubu, ustalanie taktyk, rozbudowa infrastruktury oraz dokonywanie

transferw zawodnikw to tylko kropla w morzu obowizkw naczelnego zespou. Gwarantem satysfakcji korzystania z menagera jest swoboda narzucona uytkownikowi ju na samym starcie. - Moliwo stworzenia wasnej druyny, a take pojedynczych zawodnikw to atut naszego produktu. W innych tego typu grach, losowa druyna jest przydzielana uytkownikowi po pierwszym zalogowaniu si. My poszlimy w inn stron dajc graczom pen autonomi zdradza Micha Rygielski, przyszy mieszkaniec Zotorii.

Co, czyni Total Football Menager wyjtkowym, to fakt szybkiego rozrostu bazy danych, wykorzystywanej na obsug lig z ponad 200 krajw. Wszystkie inne tego typu produkcje opieraj si o wirtualne, wymylone imiona, nazwiska i nazwy klubw. Mimo krtkiego czasu funkcjonowania firmy, duet programistw ma ju w zanadrzu pomys na kolejny twr. Nie chc zdradza szczegw, jednak zapewniaj, e bdzie to maa rewolucja, gra jeszcze przez nikogo na wiecie nie wprowadzona.

Fot. Tytus Szabelski

16 POZA TORU, 12 kwietnia 2013


ALEKSANDRW KUJAWSKI

Wygray walk z nieuczciwym szefem


Pracownice z firmy Emex otrzymay tylko cz swojego wynagrodzenia. Z pomoc przyszed radca prawny burmistrza
Monika Olender
Najpierw pracownice zakadu odzieowego spki Emex byy kilka miesicy zwodzone przez swojego szefa. Potem przez niespena rok walczyy o zalege pensje. Mimo to, nie wszystkie odzyskay nalene im pienidze. W ubiegym roku przedstawilimy histori szwaczek z zakadu odzieowego spki Emex, ktre przez p roku pracoway za darmo. Niekiedy po godzinach, czsto w nocy. Kadego dnia byy zwodzone przez szefa. Z jednej firmy przeszy do drugiej. Obiecano im pienidze za niewykorzystany urlop. Otrzymay tylko kilka tygodniwek. A pienidze za grudzie otrzymay w marcu. W pracy siedziaymy czsto ca dob przyznaje jedna ze szwaczek, ktra przepracowaa w zakadzie kilkanacie lat. I to wszystko za naprawd mae pienidze. Przypomnijmy, e kiedy kobiety poprosiy o pomoc burmistrza Andrzeja Ciel, to on problemy z wypacaniem pracownikom wynagrodzenia zaczy si w sierpniu 2011 roku. Waciciel Marek K., powoa wwczas now spk Emex Grup. Wkrtce wyszo na jaw, e sprawa nie dotyczy tylko niewypacania pracownikom wynagrodzenia, ale take zasikw chorobowych oraz nieodprowadzania skadek do ZUS-u. Marek K. popeni rwnie przestpstwo, nie zgaszajc do sdu wniosku o upadoci firmy w odpowiednim czasie. Kobiety wygray w sdzie z wacicielem zakadu. Na szczcie pojawi si syndyk w osobie Romualdy Nasiadko. To ona wystpia w imieniu pa do Funduszu wiadcze Gwarantowanych. W ten sposb udao si zabezpieczy pewne kwoty pienidzy na wynagrodzenie. Jednak zalege pensje nie trafiy do wszystkich szwaczek. Te, ktre pracoway w pierwszej firmie Marka K., nie dostay ani grosza. Niektre czekaj jeszcze na wiadczenia z ZUS-u. Inne dostay duo mniej, ni si spodzieway.

skierowa je do swojego radcy prawnego, Mariusza Monety. Nastpnie sprawa trafia do Sdu Rejonowego we Wocawku. Kada z pa zoya indywidualny pozew o wypacenie wynagrodzenia.

Mimo to, e zoyam pozew, to i tak nie wierz, e kiedykolwiek wywalcz wszystkie zalege pensje mwia wwczas jedna z pracownic zakadu. Zakad odzieowy Emex

to wocawska spka. Przez dugie lata siedziba firmy znajdowaa si przy ulicy Wojska Polskiego w Aleksandrowie Kujawskim, a potem zostaa przeniesiona na ulic Spdzielcz 2. Jak si okazao,

Te drogi drani kierowcw i pieszych


Monika Olender
Nikt nie chce jedzi przez ulice Tuwima, Szczygowskiego i Wspln w Aleksandrowie Kujawskim. Piesi nie czuj si bezpiecznie, gdy kierowcy wjedaj na chodniki. Problem, dotyczcy fatalnego stanu drg miejskich w Aleksandrowie Kujawskim, jest wci ywy. Wrd mieszkacw oraz przejezdnych podniosy si silne gosy krytyki. By moe dlatego, e topicy si nieg pogarsza sytuacj na drogach. Zwaszcza na tych ulicach, ktre w ogle nie posiadaj nawierzchni. W Aleksandrowie Kujawskim ciko jest znale ulice bez dziur mwi Micha Rybacki. Jedyn dobr drog jest ta przy samym wjedzie do miasta. Ulica Tuwima to dosownie sito. Nie ma tam nawet kawaeczka dobrej jezdni. To utrudnia ycie nie tylko nam kierowcom, ale take pieszym. Nie wspomn ju o tym, e dojazd dla karetek te jest utrudniony. No jak maj porusza si po takich wertepach? Kierowcy nie prbuj ju jedzi po jezdni. Korzystaj z chodnikw. Nie dziwi si, e ludzie jed po chodniku, bo jako

Pobi policjanta, poszed siedzie


Rzuca talerzami i szklankami. Dostao si te policjantowi
Pijany trzydziestopiciolatek podnis rk na policjanta. Nie szczdzi mu take obelg. Teraz grozi mu kara do trzech lat pozbawienia wolnoci. Kiedy policjanci z Aleksandrowa Kujawskiego otrzymali zgoszenie o awanturze domowej, natychmiast wyruszyli na pomoc osobie, ktra zawiadomia ich o niezwykle agresywnym zachowaniu trzydziestopicioletniego mczyzny. Nie tylko wszcz on sown awantur, ale take niszczy wszelkie przedmioty, znajdujce si w domu. Tuk talerze, rzuca szklankami. Jak si pniej okazao, mia on w organizmie ponad 2 promile alkoholu. Na miejscu interwencji, funkcjonariusze zastali osob zgaszajc oraz agresywnego mczyzn, ktry wszcz awantur informuje st. sier. Marta Biakowska Bachowicz, oficer prasowy KPP w Aleksandrowie Kujawskim. Mimo to, e policjanci starali si uspokoi awanturnika, nie reagowa on w ogle na wydawane przez nich polecenia. W kocu mundurowi podjli decyzj o jego zatrzymaniu. Jak si okazao, nie byo to wcale proste zadanie. 35-latek nie tylko ublia policjantom, ale take uderzy jednego z nich pici i kilka razy kopn w nog. Ostatecznie udao si zatrzyma agresywnego mczyzn i doprowadzi do jednostki. Za zniewaenie funkcjonariuszy i naruszenie nietykalnoci jednego z nich grozi mu kara do trzech lat pozbawienia wolnoci. (MO) mistrz Aleksandrowa Kujawskiego. Innym problemem jest brak kanalizacji sanitarnej i deszczowej, ale to powinno zosta ostatecznie uregulowane do poowy 2015 roku. Naley take poprawi stan drg miejskich i wojewdzkich oraz stan chodnikw przy drogach wojewdzkich. Mamy w planach pokrycie asfaltem ulic, ktre nie posiadaj nawierzchni. W zwizku z tym chcemy przygotowa ulic Tuwima pod inwestycj drogow na przyszy rok. Chodzi o cay cig komunikacyjny ulic Tuwima i Szczygowskiego, midzy drog wojewdzk a drog powiatow. Tam powstao kilka nowych instytucji i nawierzchnia tej drogi wymaga przebudowy. Kierowcy, ktrzy korzystaj z chodnikw, zagraaj bezpieczestwu pieszych. Budowa kanalizacji sanitarnej i deszczowej w ulicy Tuwima rozpocznie si jeszcze w tym roku. Niewielkiej czci kanalizacji brakuje take w ulicy Szczygowskiego. Zanim nawierzchnia zostanie pooona, trzeba zbudowa tam najpierw kanalizacj sanitarn oraz deszczow dodaje burmistrz. Dopiero pniej naley przygotowa projekt drogowy i rozpocz budow nawierzchni.

Mieszkacy i przejezdni skar si na stan aleksandrowskich drg. Jed po chodnikach


tych drg jest naprawd fatalna przyznaje Pawe Koodziejski. Mieszkam wprawdzie po drugiej stronie miasta, ale kiedy byem tam ostatnio kilka razy, to take korzystaem z chodnika. Gdy prbowaem przejecha po drodze, to si zakopaem. Podczas takiej pogody ta jezdnia przypomina bagno. Przy ulicy Szczygowskiego znajduje si aleksandrowski oddzia Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Spoecznego. Rolnicy, ktrzy tam dojedaj z pobliskich wsi, nie kryj swojego oburzenia. Problemem jest take ulica Wsplna. Jak si okazuje, tam nie ma nawet chodnika. Przez ulic Wspln to ju w ogle nie da si przejecha dodaje Pawe Koodziejski. Kiedy s roztopy, to chyba nawet terenwk byoby ciko. Kiedy ssiad przejecha ledwo traktorem. Najgorsze jest to, e tam chodnika nie ma. Niedawno mieszkacy zrobili jego atrap na wasn rk. Burmistrz Andrzej Ciela zdaje sobie spraw z problemw, z ktrymi borykaj si mieszkacy miasta. Szuka rodkw w budecie, aby je ostatecznie rozwiza. Jednym z problemw jest na pewno brak obwodnicy tumaczy Andrzej Ciela, bur-

Zapisy do przedszkola
Uwaga rodzice maluszkw
Trwaj zapisy dzieci do Przedszkola Samorzdowego Nr 1 im. Juliana Tuwima w Aleksandrowie Kujawskim, ul. Dworcowa 19 na rok szkolny 2013/2014 trwaj do dnia 20 kwietnia 2013r. Karty zgoszenia dziecka do przedszkola mona pobra na stronie internetowej www. ps1alekskuj.za.pl lub w sekretariacie przedszkola w godz. 7:00 15:00. Nastpnie wypenion kart naley zoy w sekretariacie przedszkola.

17 POZA TORU, 12 kwietnia 2013


REKLAMA

18 POZA TORU, 12 kwietnia 2013


GMINA YSOMICE

Unibax i Manchester w ysomicach


Czarny sport i domieszka rocknrolla 22 marca zawadny podtorusk gmin
2013. Znawc ula okaza si Sebastian Nijalik, ktry odpowiada najskuteczniej. - Pniej sal gimnastyczn zawadnli ulowcy mwi Paulina Opaka z Urzdu Gminy w ysomicach. Na spotkanie przyjechali: Adrian Miedziski oraz bracia Przedpescy i Pulczyscy. Oprcz zawodnikw publiczno podziwia moga rwnie trenerw: Jana Zbika i Mirosawa Kowalika. Gocie dzielnie odpowiaPrezentacja toruskich aniow odbya si w Zespole Szk numer 1. Pomimo tego, e zabrako Tomasza Golloba, atmosfera bya naprawd gorca. Fani speedwaya dopisali, przez cay czas trwania imprezy ywioowo reagujc. Spotkanie prowadzi Mariusz Skadanowski z radia Gra. W specjalnie przygotowanych na t okazj konkursach, mona byo wygra karnety na mecze Unibaxu w sezonie dali na wszystkie pytania publicznoci. Kady chcia zdoby rwnie autograf i zrobi sobie pamitkowe zdjcie z zawodnikami. Napicie roso. Sal wypeni dwik gitar. By to znak, e do zabawy zaprasza Manchester. Toruska kapela zagraa swoje najwiksze przeboje. Warto doda, e zesp jest autorem hymnu klubu ulowego Unibax. (WT)

W hodzie naczelnikowi
Marcin Tokarz
Znami minionych lat skryte w zieleni ysomickich lasw. Kamie pamitajcy burzliwy okres swej przynalenoci do terenw zaboru pruskiego. Na nim wygrawerowano enigmatyczn inskrypcj, ktrej pochodzenie jest znane niewielu. Gos, ktrym przemawia, wskazuje na jego zwizek z Tadeuszem Kociuszko. Co dokadnie chce nam przekaza? Znajduje si na szstym kilometrze toruskiego pieszego szlaku martyrologii. Niegdy sta przy drodze krajowej nr 1. Potem przeniesiono go tu za zabudowania leniczwki w ysomickim lesie. W 1955 roku nadano mu miano pomnika przyrody. To, co jest najbardziej nurtujce w jego historii, to pochodzenie wyrytego w nim napisu. Stanowi on zagadk nawet dla pracownika suby lenej. - W jego pobliu szed szlak Tadeusza Kociuszki, ale konkretnej genezy nie znam. Co roku przy kamieniu, w rocznic mierci wodza insurekcji, zjawia si pewien tajemniczy wdrowiec i skada pod nim kwiaty opowiada Jarosaw Romanowski, leniczy w ysomicach.

Zatacz pod okiem Pavlovi


W Turznie odbdzie si I Oglnopolski Turniej Taca Towarzyskiego
Amatorzy taca z caego kraju pojawi si 13 kwietnia w gminie ysomice. Jury w doborowej obsadzie oceni zmagania w kilku kategoriach wiekowych. Niewtpliw atrakcj bdzie przyjazd znanej z Taca z Gwiazdami Czarnej Mamby. Zmagania o Puchar Wjta Gminy ysomice organizowane s przez Urzd Gminy i Taneczny Klub Sportowy Dance&Dance. Impreza podzielona bdzie na 5 blokw tanecznych, podczas ktrych bdzie mona podziwia pary rywalizujce w oglnopolskich i midzynarodowych turniejach taca sportowego. Turniej rozpocznie si o godzinie 9.00 w Zespole Szk nr 2 w Turznie. Wieczorn gal poprowadzi, wystpujca w nietypowej dla siebie roli konferansjera, Iwona Pavlovi. - Mamy nadziej, e idea spodoba si mieszkacom gminy i gociom, ktrzy zdecyduj si nas odwiedzi mwi Katarzyna Kder, wsporganizator turnieju. O odpowiedni opraw imprezy zadba kwiaciarnia FLORUM pastwa Rumiskich. Jak zwykle mona liczy rwnie na straakw-ochotnikw, ktrzy pomog

Tajemniczy kamie i enigmatyczna inskrypcja w ysomickich lasach

Dzi gaz otacza drewniana, poamana barierka. Pokryty mchem zlewa si z kolorem kory drzew. Gdyby pomin wygrawerowany napis, nie zwracaby niczyjej uwagi. Po latach przetrwanych na osanianiu uciekinierw wojennych, budzi zaciekawienie wrd turystw, edukujc, wywoujc wspomnienia. Znalaz si na licie atrakcji zielonego szlaku PTTK w Toruniu. Ostatecznie zbadany i poddany analizom zdradza swoje pochodzenie. - Jest to gaz narzutowy o sporych rozmiarach: 250 cm w obwodzie i wysokoci 70 cm. Zalicza si go do pomnikw przyrody nieoywionej. Inskrypcja wyryta na gazie, powstaa z inicjatywy Jana Donimirskiego, waciciela dbr

ysomickich, znanego z obywatelskiej pracy w duchu narodowym na kresach polskoci. Kamie osadzono w lasach ysomickich w 1917 roku informuje Henryk Mioszowski, prezes PTTK w Toruniu. Lenictwo ysomickie przekonuje, e gaz ten nie jest ju pomnikiem przyrody z racji niespenionych kryteriw. Kci si to ze stanowiskiem wygoszonym przez PTTK. Kamie wci spowija mga niejasnoci i niedopowiedze. Inskrypcja (T. K. 1817-1917) zostaa uznana za upamitniajc setn rocznic mierci Tadeusza Kociuszko, jednak nie odnaleziono bezporedniego rda tej informacji.

Fot. Maria Lewandwoska

zabezpieczy zmagania i zadbaj o porzdek. Bilety bdzie mona naby na miejscu jedynie w dniu imprezy. Mieszkacy gminy zapac 10 z. Przyjezdni musz liczy si z wydatkiem 25 z za normaln wejciwk lub 15 z za bilet ulgowy. Miejsce przy stoliku kosztowa bdzie 50 z. Dzieci do lat 7 zostan wpuszczone na aren zmaga bezpatnie. (WT)

19 POZA TORU, 12 kwietnia 2013

Zrealizowali ukryte pragnienia i zaoyli teatr


Aktorskie szlify zdobyli w Kopciuszku. Potem przysza pora na kolejne sztuki amatorskiego teatru Bajarka z Cierpic
Monika Olender
Bajka Kopciuszek zostaa wystawiona dwa lata temu. I od razu stao si jasne, e mieszkacw Cierpic spotkao co wyjtkowego. Podobnego zdania byy dzieci, dla ktrych rodzice i nauczyciele przygotowali teatralne widowisko. Cierpice niewielka miejscowo pooona porodku malowniczego lasu. To tu nauczycielei rodzice, na czele z Iz Paczkiewicz i Monik Jankowsk, wymylili oryginalny prezent dla uczniw z okazji Dnia Dziecka. Od tej chwili mieszkacy gminy nie tworz ju wycznie spoecznoci wiejskiej, a jedn wielk rodzin, poczon teatraln pasj. do nas doczy. Misteria pasyjne to pomys Moniki. Pewnego wieczoru zadzwonia do Izy i powiedziaa: Bdziesz Maryj. Mamy niesamowite tempo pracy mwi. Prby zaczy si 8 marca, misterium wystawialimy ju 24 marca. wiczylimy w zimnym kociele. Codziennie przez wiele godzin. Nasz Jezus mia si, e dopiero premiera bya prb generaln. W teatr zaangaowanych jest obecnie okoo czterdziestu osb. Formalnie nie istniej. Nie starali si o adne dotacje. Prby organizuj w Gminnym Orodku Kultury w Maej Nieszawce. Nazw Bajarka wymylia Bogusia. Bajarka bya pierwsz postaci z Kopciuszka, ktra wysza na scen tumaczy Monika. suj umiechy maluchw tumaczy. Gra dla dzieci przynosi frajd, a gra dla dorosych wie si ze stresem. Niekiedy same sytuacje wymuszaj miech. Pamitam, jak podczas prby w momencie niezwykle patetycznej sceny, kto wszed i powiedzia: Dzie dobry. To ja, z gazowni.

GMINA WIELKA NIESZAWKA

Fot. Daniel Pach

Lucyna: Kada rola wciga bardziej


Lucyna Cierzniewska wcielia si w rol Damy Dworu w Balladynie i Ksiniczki w Krlowej niegu. Tym razem jest Niewiast w misterium. W Krlowej niegu gralimy na boso wspomina. Byam ju prawie na scenie, gdy zauwayam, e mam kozaki na nogach. W ostatnim momencie je zdjam.

Iza: Wrk w kapeluszu? Czemu nie!


Pierwszy raz na scen wysza w dugim, purpurowo-zotym paszczu. Mwia wolno i wyranie, ale wierszem. Bya wspania Dobr Wrk. Chc speni marzenia twoje, poycz ci swoje stroje mwia do Kopciuszka. Jan Brzechwa napisa t rymowan bajk z podziaem na role. Aktorzy wyuczyli si swoich kwestii co do sowa. I od tego przedstawienia wszystko si zaczo Nad scenariuszem do Balladyny pracowaam dwa miesice opowiada Iza. Tak naprawd, to wszyscy jestemy reyserami. Kady pracuje nad swoj postaci, ale podczas prb aktor jest zasypywany wskazwkami. Krzyczymy: Nie, ty nie moesz tak gra!. To jest fajna zabawa. Najwiksze wyzwanie byo przy Pchle Szachrajce, kiedy musielimy ubra owady. No i skd ten purpurowy paszcz? Jak wszystkie stroje skd wygrzebany. Przerobiony ze starych ubra czy zason, kupiony w lumpeksie albo wykopany ze

strychu. Czasami odnosz wraenie, e nazywamy si teatrem amatorskim tylko dlatego, poniewa nie organizujemy przedstawie za pienidze i robimy to tylko poza godzinami pracy mwi Iza. Wszyscy aktorzy zdolni s niesamowicie. Poza tym, jak kto ju wejdzie w to nasze teatralne tempo, to nie chce w ogle odchodzi. Iza przez wiele lat mieszkaa tu obok Teatru Dramatycznego w Elblgu. Uwielbia rosyjskich bajkopisarzy. Najwiksz frajd sprawia jej przygotowywanie dekoracji. Dla mnie najtrudniejsza jest gra dodaje. Najbardziej odpowiadaa mi rola wrki kwiatw w Krlowej niegu.

liy t wspania inicjatyw, od razu do nich doczyam. Kiedy Bogusia Broczyk odchodzia na emerytur, modsi koledzy przygotowali specjalny benefis. Sawek Zmiendak napisa utwr Z pamitnika modej nauczycielki. Hania Zejfert wspomina, e miaa straszn trem, gdy musiaa go wyrecytowa. Na warsztat bierzemy coraz trudniejsze sztuki dodaje Bogusia. Ze wzgldu na dowiadczenie zawsze staram si co podpowiada. Ale kady co wnosi od siebie, nikt nie dominuje. Z najwikszym podziwem patrz na modzie, ktra kosztem swojego wolnego czasu, angauje si w teatr.

Sawek: Dla tych rozemianych gbusi


Sawek Zmiendak ma na swoim koncie role Krla i Biedrona w Pchle Szachrajce, Kirkora w Balladynie oraz Kapana w misterium. Ca cik prac rekompen-

Sebastian pisze bajk


Monika i Iza myl w tej chwili nad now sztuk. Tym razem bdzie to na pewno bajka. Sebastian Kasak ma pomys. Zacz ju nawet pisa. Wierszem.

P wieku razem
Trzy maestwa z Wielkiej Nieszawki witoway rocznice lubw
W uroczystoci zorganizowanej w Orodku Kultury w Maej Nieszawce, 23 marca br., wzili udzia jubilaci, ich rodziny oraz zaproszeni gocie. Bernadeta i Eugeniusz ysiakowie spdzili wsplnie 55 lat. Tak dugi okres poycia maeskiego nazywamy szmaragdowymi godami. Pozostae pary maj nieco krtszy sta, poniewa Janina i Pawe Duszyn oraz Honorata i Jzef Grzekowiak spdzili ze sob a p wieku. Medale, przyznane przez prezydenta, Bronisawa Komorowskiego, oraz gratulacje wraz z yczeniami, wrczyli: wjt Kazimierz Kaczmarek i Krystyna Bach. Jubilaci otrzymali take kwiaty i upominki, a na wszystkich czeka sodki poczstunek. (MK)

Bogusia: Od razu zastrzegam sobie rol wdowy


Macoch w Kopciuszku zagraa Bogusia Broczyk nauczycielka jzyka polskiego. Przyznaje, e ju od dawna mylaa, aby stworzy podobne przedsiwzicie z innymi nauczycielami. Przez wiele lat pracowaam w szkole i wiele osb z teatru jest moimi uczniami opowiada. Monika i Iza aktywnie dziaay w Radzie Rodzicw. Kiedy wymy-

Monika: Teatr przyszed do mnie


Odkd tylko pamita, zawsze marzya, by pj do szkoy teatralnej. Nie chciaa jednak wyjeda ze swoich ukochanych Cierpic. mieje si, e to teatr przyszed do niej. Prowadzi take przykocielny teatrzyk dla dzieci. W rol Kopciuszka wcielia si niczym urodzona aktorka. Najwaniejsza jest pasja i satysfakcja przyznaje Monika. Czasem zdarza si tak, e ludzie nas zaczepiaj i pytaj, czy mog

20 POZA TORU, 12 kwietnia 2013


GMINA CZERNIKOWO

Co dwie druyny, to nie jedna


Czernikowska modzie wici tryumfy na oglnopolskich zawodach

Obie grupy sukcesy odniosy w marcu. Midzynarodowe konkursy wymagaj jednak wkadu wasnego. Dziewczyny szukaj osb, ktre pomogyby wspfinansowa wyjazdy
ukasz Piecyk

Dwie rne ekipy, dwa sukcesy dajce wstp na midzynarodowe rozgrywki. Szukanie sponsorw, ktrzy uatwi starty. Uczennice oraz wychowankowie szkoy podstawowej w Czernikowie maj szanse na wiatowe sukcesy. Marzec dla uczennic z gminy Czernikowo to pasmo sukcesw. W poowie miesica zesp wokalny Pikolo zosta nominowany do udziau w 34. Midzynarodowym Dziecicym Festiwalu Piosenki i Taca w Koninie. Tydzie pniej Czernikowo obiega informacja, e dziewczyny startujce pod szyldem stowarzyszenia Czy-nie lec do USA na wiatowy fina konkursu Odyseja Umysu. O takie miejsca kada z druyn walczya latami. Kierunek: Michigan Mwi o nich Odyseusze. W tym roku jednak zesp zdominowaa pe pikna. Siedem dziewczyn z Czernikowskich szk w finale oglnopolskim w Gdasku, a wczeniej take w Poznaniu, otworzyo sobie furtk do wyjazdu do Michigan, znajdujcego si w pnocno-wschodniej czci USA. - Dotychczas startowalimy w dwch grupach mieszanych, ale teraz zjednoczony zesp zdominoway dziewczyny

tumaczy Dorota Puciska, nauczycielka ze SP w Czernikowie, ktra razem z Marzen Szarszewsk i Beat Siekiersk opiekuj si Odyseuszkami. - Wczeniejsze prby nie koczyy si najgorzej, ale zawsze zabrako odrobiny szczcia, by przej do kolejnego etapu. miaymy si, e jestemy mistrzami III miejsca. Ide konkursu jest rozwijanie kreatywnoci wrd modych osb. Kada z druyn losuje tzw. problem dugoterminowy, ktry rozwizuje i opracowuje przez kilka tygodni. Moe to by np. konstruowanie urzdze i maszyn w oparciu o stare przedmioty i wykorzystanie ich w trakcie przygotowanego przedstawienia. W cigu 8-minutowej prezentacji uczestnicy musz wykaza si kreatywnoci oraz realizacj wymogw zadania. Liczy si rwnie wasny styl oraz humor. - Naprawd si nie spodziewaymy, e tym razem si uda przyznaje Julia, jedna z zawodniczek. Zdobyy w swojej grupie wiekowej 347 punktw, deklasujc zawodnikw z Gdyni i odzi. Dziewczyny mwi jednak skromnie o swoim sukcesie. W kocu nagrod gwn Odysei Umysu s tytuy i puchar. - Kogo tam nie byo, ten nie zrozumie istoty konkursu relacjonuje zachwycona konkursem Marta. W czasie trwania konkursu

nie mylay o zdobyciu tytuu mistrza Polski, cho na kilka dni przed wyjazdem traciy wiar w to, e w ogle pojad. - Najpierw zacza si nerwowa zmiana scenariusza, a potem choroby dodaje Alicja. A to zapalenie puc, a to przezibienie. Teraz czeka je praca nad ulepszeniem scenariusza i przetumaczeniem go na jzyk angielski. Wokale z tradycjami Do pokoju, w ktrym rozmawiam z zespoem Pikolo i jego opiekunk, Magorzat Janiszewsk, wchodzi Dariusz Chrobak, dyrektor SP w Czernikowie, w ktrej ucz si wokalistki. - Nigdy nie byem z was zadowolony rzuca w ich stron. Brak reakcji zdaje si potwierdza wypowiedziane sowa, ale to tylko podpucha, bo dziewczyny nie lubi chwali si swoimi sukcesami. - Widzi pan? Czowiek im nakamie w ywe oczy, a one s tak skromne, e nawet si nie sprzeciwi mieje si Dariusz Chrobak. Dziewczyny, wicej pewnoci siebie, bo jest co chwali! Docenili je m. in. Janusz Tylman oraz dr Anna Serafiska, gdy zdecydowali o tym, e Pikolo wystpi w midzynarodowej edycji konkursu w Koninie. - Stres by na pewno, ale uda-

o si mwi Klaudia, jedna z wokalistek zespou. Pomogy nam wiata, bo praktycznie nie widziaymy widowni. Czuymy si, jakby na sali nie byo nikogo. SP w Czernikowie ma spore tradycje wokalne. Ostatnio jej absolwentka, Joanna Kaczmarkiewicz, wystpia w talent-show, zyskujc uznanie jurorw. Dziewczyny z Pikolo te miay swoje pi minut. I maj szanse na wicej. - To naprawd mie, gdy z kadego miejsca pyn gratulacje wspomina Ewelina. Dziewczyny na scenie w Koninie zaprezentoway utwr Romance a la France. Wedug opiekunki grupy takich konkursw dla dzieci brakuje. - Dla naszych podopiecznych to niesamowite wraenia mwi Magorzata Janiszewska. Szkoda, e tak mao mamy festiwali dla najmodszych, ktre s transmitowane przez media. Ten sta na naprawd wysokim poziomie, rwnie pod wzgldem transmisji. O Zoty Aplauz, gwn nagrod w konkursie w Koninie, zesp Pikolo bdzie walczy od 5 do 9 czerwca. Bo talent to nie wszystko Oba zespoy, mimo e utalentowane, bez funduszy na wyjazdy nic nie zrobi. O ile w przypadku wokalistek skala problemu jest mniejsza, to Odyseuszki

maj o wiele ciszy orzech do zgryzienia. Cao podry dla caej grupy ksztatuje si w okolicach 80 tysicy zotych. - Do tej pory nasze potrzeby, np. na dojazdy do miejsc konkursowych, wspfinansoway wadze gminy dodaje Marzena Szarszewska. Tym razem potrzebujemy zewntrznych sponsorw. Opiekunki zaznaczaj, e pierwsze pienidze ju wpyny. Wszystkich zainteresowanych pomoc zespoom zachcamy do kontaktu ze Szko Podstawow w Czernikowie lub ze stowarzyszeniem Czy-nie w przypadku dziewczyn z Odysei Umysu.

Zesp Odyseuszy od lewej: (grny rzd) Daria Grodziska, Julia Pospiech, Bernadeta Marchlewska, Beata Siekierska, Marta Masalska, Dorota Puciska, Marzena Szarszewska, (dolny rzd) Alicja Grzywiska, Weronika Paul, Karolina Strychalska Zesp Pikolo od dou: Klaudia Pokorzyska, Katarzyna Popawska, Martyna Janiszewska, Ewelina Florczak, Klaudia Korzeniewska, Magorzata Janiszewska (poza zdjciem)

Fot. ukasz Piecyk

21 POZA TORU, 12 kwietnia 2013


GMINA OBROWO

Umowy z marszakiem podpisane


W gminie Obrowo realizowane bd cztery inwestycje ze rodkw programu Odnowa i rozwj wsi
bdzie wynosi ok. 420 tysicy zotych. Place zabaw dla najmodszych s kolejnym wydatkiem rzdu 240 tysicy zotych. - Boisko wielofunkcyjne w Brzozwce pozwoli modziey znale poyteczne zajcie po szkole wskazuje Andrzej Wieczyski. Powstanie takiego obiektu kosztowao bdzie ok. 365 tysicy. Dofinansowanie zewntrzne pokryje 221 tysicy. Ostania z umw zawartych z marszakiem wojewdztwa opiewa na kwot 128 tysicy zotych pomocy. W ramach tej inwestycji wietlica wiejska w Stajenczynkach przejdzie gruntowny remont i zostanie ocieplona. Spoeczno lokalna bdzie moga spotyka si w lepszych warunkach. - Nasza sytuacja budetowa jest obecnie stabilna, dlatego moemy podejmowa decyzje o rozpoczciu kolejnych inwestycji - dodaje wjt Andrzej Wieczyski. - Poza tym, to przecie nasze liczne inwestycje tak radykalnie poprawiy jako ycia w naszej gminie. Nie zamierzamy schodzi z tej drogi. (WT)

Samorzd w maym palcu


Uczniowie Gimnazjum nr 2 w Dobrzejewicach znw najlepsi w wojewdztwie

Fot. Maria Lewandwoska

Tomasz Wicawski
Uroczyste parafowanie dokumentw odbyo si 8 kwietnia w Muzeum Etnograficznym w Toruniu. Cakowita kwota dofinansowania wynosi 750 tysicy zotych. Wszystkie dziaania rozpoczn si jeszcze w tym roku. Na licie projektw przyjtych do wspfinansowania przez Zarzd Wojewdztwa Kujawsko-Pomorskiego znajduj si: renowacja zabytkowej siedziby Urzdu Gminy, budo-

wa placw zabaw w Brzozwce i Gogowie, powstanie boiska wielofunkcyjnego w Brzozwce oraz odrestaurowanie wietlicy wiejskiej w Stajenczynkach. - Remont siedziby urzdu jest nieodzowny mwi Andrzej Wieczyski, wjt gminy Obrowo. Musimy dba o dziedzictwo kulturowe, a obiekt ten jest jego elementem. Poprawa elewacji i remont dachu zabezpiecz budynek przed zgubnym dziaaniem pogody. Cakowity koszt napraw

Wiedza o administracji terytorialnej powoli staje si domen mieszkacw gminy Obrowo. Marszaek wojewdztwa doceni modzie interesujc si dziaalnoci samorzdu terytorialnego. Gimnazjum w Dobrzejewicach startowao w konkursie Wiedza o Samorzdzie po raz dziesity. Zmagania odbyway si w 3 etapach. Do marcowego finau zakwalifikowao si jedynie siedemnacioro najlepszych znawcw tematyki z wojewdztwa kujawsko-pomorskiego. W tym gronie znalazo si a 6 akw z gminy Obrowo. Czwrce spord nich udao si uzyska status laureata olimpiady. Na ostatniej sesji sejmiku wojewdztwa marszaek Piotr Cabecki wrczy dyrektorowi szkoy dyplom gratulacyjny i nagrod rzeczow laptop. Pierwsze miejsce w wojewdztwie przypada uczniom tej placwki ju po raz trzeci z rzdu. Uczen-

nica z Dobrzejewic, Kamila Rumiska, stana na najniszym stopniu podium w rywalizacji indywidualnej. Otrzymaa w nagrod 1000 z. - Taki konkurs moe by doskonaym przygotowaniem do pracy w samorzdzie terytorialnym w przyszoci mwi Janusz Iwaski, dyrektor Gimnazjum nr 2 w Dobrzejewicach. Modzie poznaje sposb funkcjonowania gminy, powiatu i wojewdztwa, dowiaduje si wielu przydatnych w codziennym yciu informacji. Laureaci konkursu WOST s zwolnieni z czci humanistycznej egzaminu gimnazjalnego oraz mog wybra szko ponadgimnazjaln bez wzgldu na obowizujce kryteria rekrutacji. Poza Kamil Rumisk wysokie miejsca w zmaganiach zajli rwnie: Karolina Myszkowska, Jagoda Winiewska i Artur Szubarga. (WT)

22 POZA TORU, 12 kwietnia 2013

Rozoy rce na Boej mce


Bierzgowo to pierwsze miejsce w wojewdztwie kujawsko-pomorskim, gdzie znajduje si wiatrak odrestaurowany do uytku w pierwotnym miejscu budowy
Agnieszka Kapela

GMINA UBIANKA

Kolorowe kramy, tradycyjne potrawy, rkodzieo wszystko to czekao w Niedziel Palmow na goci II Jarmarku Wielkanocnego Pod wiatrakiem. Pod wiatrakiem, ktry jeszcze kilka lat temu straszy odstrasza swym wygldem, a dzisiaj jest chlub gminy ubianka. Powsta w 1863 roku i nalea do rodziny mynarzy Waltrw. Wanie, Waltrw, nie Walterw tak odmienia si to nazwisko w okolicy. W 1958 roku wiatrak przesta jednak dziaa. Rosnce podatki, rozwj techniki nie by ju potrzebny. I tak niszcza przez prawie 50 lat. Znad morza do Bierzgowa W 2007 roku dziak, na ktrej stoi, rodzina zdecydowaa si przekaza parafii pw. Wniebowzicia Najwitszej Maryi Panny w Bierzgowie. Chciaem ratowa wiatrak, a sam nie miaem wielkich szans, eby dosta jakie fundusze na remont mwi Tomasz Walter, ktry wci mieszka obok. Sam mynarzem nie jest, ale tradycja rodzinna zobowizuje, wic opowiada o wiatraku potrafi jak nikt. I to do niego si telefonuje, to jego odwiedza si w domu, proszc o oprowadzenie. A naprawd ma kogo oprowadza. Kiedy robi si ciepo, turystw zainteresowanych zwiedzaniem nie brakuje. Przyjedaj nie tylko z

okolicy. W zeszym roku bya grupa z Pucka opowiada Tomasz Walter. Cay dzie tutaj spdzili. Zorganizowali sobie piknik, nawet akordeon przywieli. My jedzimy nad morze, a tu znad morza do nas przyjedaj. Dziki nawizaniu przez parafi w Bierzgowie wsppracy z Toruskim Stowarzyszeniem Ekologicznym Tilia, wiatrak odwiedzaj dzieci goszczce na Barbarce. Bior udzia w warsztatach edukacyjnych, poznajc tajniki mlenia zboa, a tym samym zaklt w tym miejscu tradycj i kultur. Jest taka zagadka ludowa dotyczca wiatraka: Stoi wach na drwach, rozoy rce na Boej mce przypomina Marlena Giziska, kierownik Centrum Kultury w ubiance. Bo skrzyda i podwaliny wiatraka tworz krzy. To zawierzenie, e dziki pomocy Boskiej wszystko uda si dobrze zemle i wiatrak bdzie dobrze pracowa. Patrzc na tempo renowacji wiatraka, chyba rzeczywicie mona dostrzec tu wsparcie siy wyszej. Wsplna praca si opaca W 2007 roku dziak z wiatrakiem przekazano parafii w Bierzgowie, w 2009 wpisano j do rejestru zabytkw wojewdztwa kujawsko-pomorskiego i pozyskano pienidze na remont. Na poow 2010 roku przypad pocztek prac, a ju 19 lutego 2011 zakoczono renowacj.

na ktr zuyto 63 m3 drewna, zajmowaa si firma Kazimierza Dbrowskiego z Lubienia Kujawskiego. By to szsty tego typu obiekt, ktry poddaa renowacji. Dowiadczenie bardzo si przydao, bo konstrukcja nona jest tu wykonana bez gwodzi, a to wymagao nie lada umiejtnoci ciesielskich. S wieowe, turbinowe, paltraki, a ten to kolak Bierzgowski wiatrak moe by dzisiaj jak za dawnych lat centrum ycia towarzyskiego wsi. Obok jest piec chlebowy i sporo wolnej przestrzeni. W rodku dwa pitra (mynarskie oczywicie na grze), gdzie mona poczu prawdziwy ludowy klimat. S i tablice informacyjne, i drewniane rzeby. I oczywicie caa maszyneria: poczenie oryginalnych k palecznych oraz kamieni myskich z elementami nowymi. W peni uruchomiono jednak wiatrak dotychczas tylko raz, gdy wci nie wszystko dziaa tak, jak powinno. Na to potrzeba pienidzy. I czowieka, ktry zapanuje nad majcym 9,7 m wysokoci kolakiem tak wanie nazw nosi ten rodzaj wiatraka. Oznacza to, e stoi na podwalinach, tzw. kozach i moe si obraca. Kiedy pracuje, jest takie niesamowite drenie opowiada Marlena Giziska. Mona si wystraszy. Ale wraenia s wtedy niezwyke.

Taka szybko dziaa nie byaby jednak moliwa, gdyby nie zainteresowanie oraz wsparcie wielu ludzi i instytucji. Ksidz Rajmund Ponczek, proboszcz parafii, nie zosta z problemem sam. Na pocztku finansowo pomg Wojewdzki Fundusz Ochrony rodowiska mwi Marlena Giziska. Dostalimy 50 tys. z, eby mona byo zrobi projekt techniczny. Ostatecznie 65% caej kwoty potrzebnej na rekonstrukcj wiatraka

pokryto z funduszy Unii Europejskiej: Regionalnego Projektu Operacyjnego. Rozwj Infrastruktury Spoecznej. Ochrona Dziedzictwa Kulturowego Wojewdztwa Kujawsko-Pomorskiego. Urzd Marszakowski wspomg remont w 15%. Wsparcie przyszo te z Urzdu Gminy i oczywicie od samych mieszkacw parafii, ktrzy wykonali wiele prac ziemnych, przekazujc wasne materiay na ogrodzenie. Sam rekonstrukcj wiatraka,

Oczy (nie drzwi) szeroko otwarte


Seria wama do domw w gminie ubianka. Czy to zorganizowany gang okrada mieszkacw, czy samotny zodziej?
Gmin ubianka nkaj wamania do domw i pomieszcze gospodarczych. Od pocztku roku doszo ju do siedmiu incydentw tego typu. Policja wci nie wie, kto jest sprawc przestpstw. Z uwagi na ich charakter nie wyklucza udziau grupy przestpczej Zniszczone klamki, zamki i podwaone drzwi witaj zaskoczonych wacicieli lokalw. W wikszoci przypadkw wamywacze mieli uatwione zadanie. Drzwi byy otwarte. Nieuwaga spotkaa si z przykrymi konsekwencjami. - Skradziono gwnie przedmioty codziennego uytku, takie jak: elektronarzdzia, olej napdowy, czy butle z gazem. W jednym przypadku upem wamywaczy pad sprzt RTV informuje Mariusz Sierzchua, rzecznik prasowy Komendy Miejskiej Policji w Toruniu. Podobn ilo przestpstw tego typu odnotowano w ubiegym roku. Mieszkacy boj si kolejnych wtargni na ich posesje. Wadze urzdu gminy ubianka zostay poproszone o publikacj stosownego ogoszenia. Policja apeluje do mieszkacw wszystkich soectw naszej gminy o przekazywanie informacji dotyczcych nieznanych i podejrzanie zachowujcych si osb, pojawiajcych si w naszym najbliszym ssiedztwie. Warto te zapisywa numery rejestracyjne samochodw, ktrymi si poruszaj czytamy na internetowej stronie gminy. Patrole policji z chemyskiej komendy s zawiadamiane pod ktem zwrcenia szczeglnej uwagi na osoby, ktre mogy dokonywa tych przestpstw. Jak mieszkacy gminy ubianka mog ustrzec si wama, a do czasu zapania sprawcw? - Obecnie istnieje szeroka gama rozwiza technicznych. Precyzyjne zabezpieczenia powinny powstrzyma wamywacza. Umieszczajc zdjcia wartociowych rzeczy na portalach spoecznociowych, powinno si zachowa ostrono, gdy stanowi to pewn pokus dla zodzieja. Nieoceniona jest te pomoc ssiedzka. Gdy mieszkacy danego osiedla widz nieznajomy samochd mog spyta: Czy w czym pomc?. To powinno odstraszy potencjalnego przestpc zapewnia Mariusz Sierzchua. Wrd miejscowoci, w ktrych miay miejsca wamania, policja wymienia: Zamek Bierzgowski, Leszcz, Dbiny, Bierzgowo i ubiank. W dwch ostatnich ju dwukrotnie doszo do popenienia przestpstwa. Okazuje si, e wtargnicia na posesje popenione wraz z kradzie, wydarzyy si kilkakrotnie take w gminie Lubicz. Trzej rabusie spldrowali tam niewykoczone jeszcze domy. W dniu 7 marca zostali zatrzymani przez policj. Czy mogli mie zwizek z kradzieami z gminy ubianka? - Z zezna wamywaczy odpowiedzialnych za incydenty z gminy Lubicz nie wynika, jakoby mieli zwizek z przestpstwami spoza wymienionego rejonu. Zostao to potwierdzone podczas zbierania materiau dowodowego informuje rzecznik policji. Cho trudno w to uwierzy, wedug statystyk policyjnych z 2012 roku wynika, e w Polsce rednio co 4 minuty zodziej wamuje si do domu. Jeli lokal nie jest odpowiednio zabezpieczony, dla dowiadczonego wamywacza proceder ten nie stanowi wikszego problemu. (MT)

Prba ognia
Jednostki OSP z caego regionu wiczyy na terenie bazy paliw w Zamku Bierzgowskim
Nieatwe zadanie czekao straakw-ochotnikw 22 marca. Bojow zapraw przygotowaa firma Naftor. Wyzwaniem sta si poar traw na trudnym do dziaania obszarze. Okoo godziny 11:00 OSP yn zostao zaalarmowane przez Miejskie Stanowisko Kierowania w Toruniu. Do akcji wysane zostay dwa wozy GBA. Dyspozytor wezwa po kilku chwilach kolejne zastpy z jednostek w ubiance, Toporzysku, Toruniu i Chemy. - Zaoenia taktyczne byy takie, e przed dojazdem na miejsce zdarzenia ZSO w wyniku niekorzystnych warunkw atmosferycznych poar obejmuje uszkodzon cystern samochodow oraz wypywajce z niej paliwo opowiada Wojciech Michalski, rzecznik prasowy OSP w ynie. Kierujcy dziaaniami ratowniczymi nakaza straakom z yna stworzy wasne, niezalene stanowisko wodne, stanowisko ganicze w postaci dziaka przenonego oraz podawa dwa prdy osaniajce las. Inne jednostki podaway wod z dziaek samochodowych i byy odpowiedzialne za osanianie lasu. W trakcie wicze

Fot. Tytus Szabelski

straacy musieli poradzi sobie rwnie z poparzeniem jednego z nich i zakrci zawr poncej cysterny. Cao akcji monitorowao MSK. Dziaania byy niezwykle trudne z uwagi na niesprzyjajc pogod. Nie pomaga rwnie trudny teren, na ktrym mieci si baza paliw. Celem akcji byo sprawdzenie zaoe wewntrznego planu operacyjno-ratowniczego, sprawnoci sieci hydrantowej i zbiornikw przeciwpoarowych. wiczono take wspdziaanie rnych jednostek w warunkach bojowych. (WT)

Fot. Maria Lewandwoska

23 POZA TORU, 12 kwietnia 2013


GMINA ZAWIE WIELKA

Ciao w konfrontacji z umysem


Zwyciy to niekoniecznie pokona, take uniknicie walki jest dobr wygran
Karate nie jest technik agresji. Te sowa zwyk wypowiada Gichin Funakoshi swoim uczniom. W nich zawarty jest sens tej dalekowschodniej sztuki walki, ktra do szkoy w Grsku dotara niecae dwa lata temu. Pod okiem medalistw mistrzostw Polski, Europy i wiata szkol si modzi adepci, rwnie odnoszcy sukcesy. Trening Karate dzieli si na trzy etapy: Kihon zbir technik podstawowych, zazwyczaj wykonywanych w powietrzu, Kata - sekwencja ataku i obrony oraz Kumite walka z przeciwnikiem, ktra stanowi najtrudniejsz cz. Klub Karate Shotokan Kiritsu, szkoa karate sportowego, ktrej wspzaoycielem jest Iwo Licznerski, wzbogaca program zaj o gimnastyk korekcyjn, czynic wiczenia zazwyczaj do monotonne, przyjemnymi dla ducha i poytecznymi dla ciaa w modym wieku. Klub mieci si przy Zespole Szk w Grsku. Treningi prowadzone s w godzinach korzystnych, nie zakcajcych zaj szkolnych. Ponadto w weekendy organizowane s zgrupowania prowadzone przez utytuowanych zawodniFot.Piotr Kaczmarek/Agencja Fotograficzna SNAPshot

kw i trenerw z caego wiata. Wrd osb parajcych si nauk karate obserwuje si zbawienne skutki treningw na matach, majce oddwik w yciu codziennym. W klubie Kiritsu swoj przygod z karate, dzieci mog rozpocz ju w wieku szeciu lat. Kwestia tego, czy uda si je odcign od komputera i telewizji, co w dzisiejszych czasach jest gwnym problemem ich wychowania fizycznego. - Dzieci z obszarw wiejskich bardziej ochoczo przychodz na treningi i aktywnie w nich uczestnicz. W porwnaniu z tymi wychowujcymi si w miecie, rozpraszajcymi si jego

zgiekiem, wida spor rnic mwi instruktor grskiego klubu, prowadzcy, take sekcj w Bydgoszczy. Do czasu wyjazdu podopiecznych Licznerskiego na Mistrzostwa Europy, ktre odbyy si 24 marca w Szczecinie, mieli na swym koncie Mistrzostwo Polski oraz Puchar Polski. Po powrocie zwikszyli dorobek o zoty medal w zawodach rangi europejskiej. Teraz zacieraj rce na Sheffield, gdzie w dniach 1620 padziernika odbdzie si prestiowy Puchar Europy. Cho, umiejtnoci im nie brakuje, potrzebne s fundusze, a to stawia ich udzia pod znakiem zapytania. (MT)

24 POZA TORU, 12 kwietnia 2013

Umiech prosz
Marcin Tokarz
Budz groz wrd najmielszych kierowcw. Klocki hamulcowe cieraj si na ich widok. Uczestnicy ruchu drogowego postrzegaj fotoradary jak dzieci warzywa - s potrzebne, ale wywouj zniesmaczenie. Tymczasem trwa burzliwa dyskusja na temat tego, jak dalej poprowadzi polityk pomiaru prdkoci? Urzdzenia kontrolujce prdko s umieszczane w strefach jej ograniczenia. Walczmy o to, by usuwa bezsensowne znaki, nakazujce zwolni w miejscach bezpiecznych przekonuje Grzegorz Stremyk, komendant Stray Gminnej w Chemy. - Przy takim rozwizaniu instalowanie radarw w miejscach o znikomym zagroeniu, straci racj bytu, jeli rzeczywicie miao na celu dofinansowywanie gmin, a nie dbao o bezpieczestwo ludzi. Wedug raportu przeprowadzonego przez Najwysz Izb Kontroli w 2010 roku do 40 % urzdze nie wpywa na zmniejszanie liczby wypadkw. Minister transportu, Sawomir Nowak, przygotowa projekt, wedug ktrego co 40 miesicy weryfikowana bdzie przydatno danego fotoradaru. Z kolei w powiecie to-

REGION

Jazda z cik nog sono kosztuje. Komendanci stray gminnych powiatu toruskiego debatuj nad rozmieszczeniem fotoradarw
ruskim odczuwa si niedostatek tego sprztu. Jestem stranikiem od piciu lat. W Grzywnie, gdzie znajduje si szkoa podstawowa, nie ma roku, eby jakie dziecko nie zostao potrcone, czy to wysiadajc z autobusu, czy przechodzc przez ulic informuje Grzegorz Stremyk. Pose PiS Piotr Adamczyk uwaa, e gwn przyczyn wypadkw nie jest nadmierna prdko, lecz zy stan drg. Jego stanowisko ma jednak przeciwnikw. Na pewno jest w tym ziarno prawdy, ale w obszarze naszych patroli na drodze krajowej nr 10 w Kawczynie nagminnie dochodzi do przekraczania prdkoci, czego konsekwencj s bardzo czste wypadki. Odcinek ten by remontowany w 2010 roku. W tym miejscu nie ma mowy o zych warunkach drogowych przekonuje ukasz Lewandowski, komendant Stray Gminnej w Obrowie. Utopi sprawnego i bezpiecznego ruchu drogowego byoby umieszczanie fotoradarw wycznie w miejscach rozsdnych, gdzie zagroenie naprawd istnieje. Osignicie tego celu przywieca Radzie Komendantw Stray Miejskich i Gminnych powiatu toruskiego. Suchamy mieszkacw, a ich zdaniem powinnimy kontrolowa kierowcw. Ich sugestia bywa czsto nieoceniona. Najczciej obstawiamy okolice szk, centra miejscowoci i tereny zabudowane. wiadomo, e radar jest w

pobliu, to najlepszy hamulec dla piratw drogowych. przekonuje Grzegorz Stremek. Kierowcy maj pretensje do wadz o subtelne oszustwo, ktre w wietle prawa wcale oszustwem nie jest. Puste puszki bez urzdzenia pomiarowego, czy te ruchome lub ukryte radary doprowadzaj uczestnikw ruchu drogowego do biaej gorczki. Dynamicznie zmieniamy pooenie fotoradarw, poniewa dysponujemy ograniczonym czasem i niewielk liczb ludzi. Przerzucamy go midzy Brzozwk a ynem tak, aby aden mieszkaniec nie czu si pominity artuje ukasz Lewandowski. - Jeli projekt PiS zostanie zatwierdzony przez sejm, fotoradary bd mogy dokonywa pomiarw prdkoci wycznie w staym miejscu. W Polsce pojazdom przekraczajcym dozwolon prdko robi zdjcia obecnie 550 fotora-

darw. Niekiedy ich wystpowanie budzi kontrowersje. Jednak w wielu miejscach robi zdjcia czciej ni fotograf na lubie. Nasz radar podczas jednej sesji rejestruje okoo 3500 pojazdw, ktre miny urzdzenie. Poowa z nich ju przekracza dopuszczaln prdko podaje komendant Stray Gminnej w Obrowie. Droga krajowa nr 10 kieruje si na zachd do niemieckich autostrad. Kierowcy za szybko decyduj si na gaz do dechy. Dogoni mier wcale nie jest trudno. Pewno siebie, wynikajca z wasnych umiejtnoci prowadzenia pojazdu, czsto bywa zgubna. Nikt nie jest w stanie przewidzie zachowa innych kierowcw, dlatego profilaktycznie lepiej zdj nog z gazu, aby nie doczy do grona 3520 miertelnych ofiar wypadkw z roku 2012.

25 POZA TORU, 12 kwietnia 2013

ZDROWIE
Implant gwarancj piknego umiechu!
O najnowoczeniejszych formach uzupenienia brakw zbowych z Radosawem Grulewskim, wacicielem Kliniki Stomatologicznej Aldent w Chemy, rozmawia Monika Olender
Implantologia to nowoczesna metoda przywracania zdrowego, piknego umiechu. Czym w ogle jest implant? Implant to element zastpujcy korze wasnego zba. Gwarancj jego trwaoci jest choby to, e jest on wykonany z tytanu, a teraz take z cyrkonu, co powoduje rwnie doskona integracj z tkank ludzk. Implant jest wprowadzany w ko w sposb chirurgiczny, dziki czemu zrasta si z ni w procesie osteointegracji. Wtedy dochodzi do wytworzenia trwaego poczenia midzy koci a implantem, ktry stanowi filar dla przyszej konstrukcji protetycznej w formie: mostw, pojedynczych koron oraz w stabilizacji protez czciowych i cakowitych. Na czym dokadnie polega wszczepienie implantu? Wszczepienie implantu obejmuje kilka etapw leczenia implantologicznego. Podczas pierwszej wizyty lekarz przeprowadza z pacjentem szczegowy wywiad, dokonuje take diagnostyki klinicznej i radiologicznej. Potem wykonywany jest zabieg implantacyjny. Jego pierwsza faza obejmuje wszczepienie implantu w ko szczki lub uchwy i pokrycie go tkank dzisa. W cigu kolejnych kilku miesicy zachodzi proces osteointegracji. Po jego zakoczeniu lekarz dokonuje odsonicia grnej czci implantu i usuwa rub zamykajc, ktra go pokrywa. W jej miejsce nakada natomiast rub gojc, ktra po upywie okoo dwch tygodni zostaje usunita. Ostatecznie do implantu zostaje przykrcony cznik, stanowicy trzon dla wczeniej przygotowanej pracy protetycznej. Od tej chwili pacjent moe cieszy si ju idealnie piknym umiechem? Tak. A wszczepienie implantu jest

W drodze po pikno
Co zrobi, by mimo upywajcych lat wci cieszy si wspaniaym wygldem?
Zmarszczki, wiotczejca skra, a moe wypadajce garciami wosy spdzaj ci sen z powiek? Jest kilka sprawdzonych sposobw, ktre sprawi, e twoja uroda znw bdzie zachwyca innych. Kluczem do pikna jest regularno i konsekwencja. Tykajcego zegara biologicznego nikt nie zatrzyma. Z roku na rok przybywa nam niedoskonaoci na skrze czy siwych wosw na gowie. Niewielu z nas moe sobie pozwoli na kosztowne zabiegi upikszajce, ktrymi szczyc si zarabiajcy krocie celebryci. Zatem co robi, by ratowa swe naturalne pikno? Chcc zachowa zdrowo wygldajcy koloryt skry, wprowad do swojego codziennego jadospisu marchew i jabko. Marchewka za spraw potasu ujdrni i wygadzi cer oraz pozwoli zachowa opalenizn na duej. Ponadto zawiera witamin A, ktra wygadza zmarszczki. Karoten w niej zawarty wyostrzy nasz wzrok i poprawi kondycj wtroby, ktra czsto odpowiada za pojawiajce si na cerze przebarwienia. Przecitna marchew ma niewiele kalorii, a spoywana w wikszych ilociach zmniejsza ryzyko zachorowa na nowotwory. Jabko natomiast wspomoe przemian materii. cierajc je razem otrzymamy zdrow surwk, ktra pozytywnie wpynie na nasz urod. Przed wypiciem porannej kawy warto sign po szklank wody z miodem. Pamitaj, by napj przygotowa odpowiednio wczeniej. Wystarczy, e zrobisz go wieczorem dnia poprzedniego. Rano moesz doda nieco soku z cytryny. Taka mieszanka dobrze zrobi naszej cerze, gdy usunie z organizmu toksyny. Staraj si rwnie ograniczy spoycie soli oraz cukru. W codziennej diecie przecitnego Kowalskiego znajduje si caa masa produktw bogatych w cukry. Spoywanie ciastek i sodzenie herbat nie jest zatem koniecznoci. Zamiast tego urozmai swoj diet w produkty zawierajce kwasy omega3 oraz witamin E. Suche, wypadajce wosy to kompleks zarwno mczyzn i kobiet. Sigajc po kuracj drodow moemy to zmieni. Pijc przez 4 tygodnie kadego dnia 1gram drody rozpuszczonych w szklance wrzcego mleka poprawimy nie tylko kondycj naszych wosw, ale rwnie cery oraz paznokci. Pamitajmy jednak, e przyczyny wypadania wosw mog by rne. Gdy jest to wywoane grzybic skry nie stosujmy kuracji drodowej, ktra w takim przypadku moe zaszkodzi zamiast pomc. Nie sta ci na lifting? Nic nie szkodzi. Za spraw snu, balsamw pielgnujcych skr, maseczek oraz wody spoywanej w odpowiednich ilociach, ktr nasz organizm traci z potem czy moczem, nawilymy i ujdrnimy skr zarwno od wewntrz, jak i od zewntrz. Pamitajmy o tym szczeglnie w okresie wiosennym, kiedy skra wystawiona jest na rne warunki pogodowe.

bolesne? Zabieg implantacyjny wykonywany jest w znieczuleniu miejscowym. Poza tym stosowane s nowoczesne rodki znieczulajce, ktre cakowicie likwiduj bl. Ile trwa taki zabieg? Dla jednego wszczepu okoo 20 minut. Kiedy implanty s przeciwwskazane? Istnieje kilka grup ryzyka. Niektrzy pacjenci nie mog zosta zakwalifikowani do zabiegu ze wzgldu na stan zdrowia lub przebyte choroby. Wikszo czynnikw ryzyka, po uregulowaniu i zastosowaniu odpowiedniego leczenia, umoliwia jednak wszczepienie implantu. S to midzy innymi cikie schorzenia ukadowe lub palenie tytoniu. Czy po zabiegu naley stosowa si do szczeglnych wskaza? O implant naley dba. Niezwykle wane s regularne wizyty u stomatologa i profesjonalne usuwanie osadu w gabinecie. Nie mona te zapomina o systematycznym myciu zbw i uywaniu nici dentystycznych. Warto rwnie korzysta z iry-

gatora czyli urzdzenia do przepukiwania jamy ustnej. Jakie s najwiksze zalety implantologii? Przede wszystkim implanty idealnie naladuj naturalne uzbienie, dziki czemu uatwiaj spoywanie posikw czy przywracaj zdolno atwego posugiwania si mow. Implant zapobiega take zanikowi koci. Co wicej, przy mostach protetycznych konieczne jest oszlifowanie take innych, zdrowych zbw, natomiast implanty tego nie wymagaj. Obecnie coraz czciej technicy dentystyczni wykorzystuj tlenek cyrkonu. Jakie s jego najwaniejsze waciwoci? Tlenek cyrkonu jest wykorzystywany do wykonania uzupenienia protetycznego. Ma du wytrzymao mechaniczn. Jest odporny na zamania, pkanie i zginanie. Kolejn jego zalet jest to, e do powierzchni, wykonanych z tego tworzywa, przylega mniej bakterii ni do innych materiaw wykorzystywanych przez technikw dentystycznych, dziki czemu mona zachowa odpowiedni higien jamy ustnej.

26 POZA TORU, 12 kwietnia 2013

ZDROWIE

Okulary czy soczewki kontaktowe?


Jeste skazany na okulary? Porozmawiaj ze specjalist, a moe uda si to zmieni
Jacek Laskowski
Okulary przez wielu s traktowane jako modny dodatek. Jednak dla niektrych to przeklestwo. Skazani na nie czsto twierdz, e potocznie zwane patrzay oszpecaj, a ich noszenie to znaczny dyskomfort. Na szczcie w wikszoci przypadkw moemy je zastpi soczewkami kontaktowymi. Drzwi gabinetw okulistycznych, optycznych czy optometrycznych nie zamykaj si. Godziny spdzone przed komputerem, telewizorem mog przyczyni si do ograniczenia pola widzenia. Naley pamita, by nie zaniedbywa pierwszych problemw ze wzrokiem, gdy nieleczone mog rozwija si w szybkim tempie. Dobrze dobrane okulary mog nie tylko przynie ulg ktre skutecznie odstraszaj okularnikw. W okularach czuam si le, najgorsze byy te zaparowane szkieka wspomina Marlena i dodaje. Ponadto, miaam wraenie, e wygldam w nich niekorzystnie. Upyno sporo czasu, nim zdecydowaam si na soczewki kontaktowe. Wczeniej baam si, e jedna z nich utknie mi w oku lub bdzie mnie w nie uwiera. Do tego dochodzi mj astygmatyzm, ktry pocztkowo wydawa mi si przeszkod nie do ominicia w drodze po soczewki. Dla wspczesnej kontaktologii astygmatyzm nie jest adn przeszkod mwi Anna Woniak i uzupenia. Z noszenia soczewek mog cieszy si osoby, ktre jednoczenie widz le z bliska oraz z daleka lub krtko bd dalekowidze. Pamitajmy te, e soczewka nie moe wbi si w gak oczn. Zdarzaj si przypadki, kiedy zawija si ona pod grn powiek. Wwczas powinnimy uda si do specjalisty, ktry bez problemu poradzi sobie w takiej sytuacji. Soczewki kontaktowe to genialne rozwizanie dla osb aktywnych fizycznie, dynamicznych, ktrym okulary w codziennoci przeszkadzaj. Te miniaturowe mikkie szkieka wkadane do oka, zapewniaj peni pola widzenia przy cakowitym zachowaniu jego ostroci. Za spraw szkie kontaktowych zapomnie mona czym s refleksy bd ukry due wady wzroku. Naley jednak pamita, e soczewki powinnimy wymienia. W zalenoci od tego, czy zakupilimy jednodniowe, dwutygodniowe, miesiczne czy roczne.

naszym oczom, ale rwnie uatrakcyjni nasz wygld zewntrzny. Co w sytuacji, gdy nie chcemy ich nosi? Z ratunkiem przychodz soczewki. Skutecznie zastpi okulary, a prostota w ich zakadaniu pozwala nosi je zarwno dzieciom, jak i osobom starszym. Specjalici twierdz, e to dobra alternatywa dla okularw, ale to nam pozostawiaj wybr.

To klient decyduje, czy bdzie nosi soczewki, czy okulary podkrela Anna Woniak, optyk ze Studia Optical i kontynuuje. W 95 proc. okulary mona zastpi soczewkami. Istotny wpyw przy doborze ma aspekt medyczny, ale rwnie zdolnoci manualne. Czasami nie radzimy sobie z ich zakadaniem. Przeciw soczewkom przemawia rwnie wiele mitw,

27 POZA TORU, 12 kwietnia 2013

ZDROWIE

Droga na skrty
Odchudzanie to test silnej woli. Kto naprawd chce straci na wadze, ten odnajdzie j w sobie
Statystyczna Polka podczas trwania zimy przybiera na wadze do 3 kg. W tym roku zima nieco si przeduya. To samo bdzie si tyczy obwodu w pasie, czyli wicej tuszczyku wylewajcego si za burt. Wakacje ju niedugo, wic niejednemu przyjdzie do gowy ratowa si diet cud. Niektre z nich s naprawd absurdalne. Jak si czowiek pieszy, to si diabe cieszy. Sprawom gwatownego odchudzania ma powicone, co najmniej trzy regay w swojej mrocznej kolekcji tortur. Zrzuci na wadze duo i zarazem szybko. Czy to moliwe? Brzmi nieco, jak zapewnienia upierdliwego akwizytora. Gdzie jest haczyk? Japoczycy oszaleli na punkcie porannej diety bananowej. Wystarczy codziennie rano zje jednego (lub wicej) banana. Obiad i kolacja mog przybiera dowoln form, o ile nie zakoczy je deser. Godzina 19:00 zamyka caodniow wyerk. A wic, poranne bananypodwyszaj metabolizm. Jeli par tych owocw ma zdziaa cuda, to nasi ewolucyjni przodkowie mapy powinni by w doskonaej formie. Czy s? Lataj po drzewach, wic chyba dziaa Ciasteczkowa dieta polega na zjadaniu dziennie szeciu specjalnie zbilansowanych wypiekw. Tylko jeden normalny posiek ma prawo znale si w menu dnia. Efekt to zrzucenie 7 kg w miesic. Jednak taka godwka liczy sobie zaledwie 800 kalorii, przyswajanych na dzie. Niski bilans kaloryczny czyni z niej cichego morderc, niszczcego organizm od rodka. Sensacyjna dieta z zastrzykw z moczu ciarnych kobiet to jedna z tych, ktr naley omija szerokim ukiem. Nie przynosi adnych ubytkw masy. Prdzej przypomina eksperyment genetyczny. Wrd skutkw ubocznych wymienia si: wahania nastroju, ble gowy, wysokie cinienie krwi oraz zatrzymanie wody w organizmie. U panw wrae jest troch wicej, bo przebadanie ich moczu testem ciowym daje wynik pozytywny. Zrzucanie tuszczu to jedno, ale bez wicze ciao bdzie zwiotczae, jak niedomagajcy interes dawno emerytowanego ju mczyzny. Dodatkowo przyspiesz proces odchudzania. Nie kady je lubi. Za to seks ochoczo uprawia wikszo, a to take wysiek fizyczny, jeli para kochankw zna si za rzeczy. Naley, zatem wpyn na wzrost popdu seksualnego, a mona to osign za spraw odpowiedniej diety. Wicej drobiu, owocw morza, warzyw, ryb, czekolady i pestek z dyni. Mniej pieczywa, kawy i herbaty, czerwonego misa i sosw. To akurat brzmi rozsdnie, szczeglnie dla mskiej czci widowni.

Nie dla kalorii


Zumba to nie tylko taniec. To powiew gorca wprost z Kolumbii, ktry wyzwala emocje i pozwala odkry, nieznane wczeniej pokady energii yciowej. Silnie uzaleniajcy dotar do Torunia. Pod postaci maratonu czeka na mionikw dobrej zabawy Rytm latynoskich brzmie wypeni sal gimnastyczn Zespou Szk Samochodowych w Toruniu 20 kwietnia. To dzie, w ktrym kady moe uczci przybycie wiosny egzotycznym tacem. Hektolitry wylanego potu s gwarantowane. Gdy ju zacznie si taczy, trudno bdzie przesta. W programie imprezy, obok tradycyjnej zumby fitness, po raz pierwszy w Toruniu znajdzie si zumba z krzesami, ktre bynajmniej nie bd suyy do siedzenia. - To poczenie treningu cardio z wiczeniami wzmacniajcymi przy wykorzystaniu krzesa. Trening szczeglnie skupia si na rodkowych i dolnych partiach miniowych. W do szybkim czasie mona uzyska zdecydowanie widoczne efekty, a zajcia to sama przyjemno i nieziemska zabawa przekonuje Kamila Fedorowska, instruktorka Centrum Sportu i Rekreacji Olender. Coraz czciej mwi si o fenomenie zumby, ktrej wpyw dostrzega si nie tylko w zmianie wygldu fizycznego kobiet, ale take w ich psychice. Osoby uczestniczce w zajciach poza dobr zabawi, odreagowuj stres, podnosz swoj samoocen, a take staj si bardziej otwarte. Maraton Zumby jest doskona okazj do rozrywki dla caej rodziny. Mczyni mog odkry sw gibko, panie podkreli swoj kobieco, a dzieci po prostu si wyszale.

Potrzebujesz biletu? Aquapark Olender czeka: 7979 069 06

28 POZA TORU, 12 kwietnia 2013

Od 1% do miliona
Przeka 1% podatku i uratuj komu ycie. To nic nie kosztuje
Miliony symbolicznych zotwek mog popyn do potrzebujcych z tytuu 1% podatku przekazanego na wybran organizacj poytku publicznego. Wystarcz tylko dobre chci podatnikw. Procedura przekazywania 1% swojego podatku powinna by znana kademu. W ubiegym roku rekordowa liczba podatnikw przekazaa swj 1% na rzecz organizacji poytku publicznego. Wraz z pocztkiem stycznia 2013 roku organizacje mog ponownie ubiega si o 1% podatku. Coraz wicej osb decyduje si na przekazanie 1% na konkretn organizacj poytku publicznego zapewnia Justyna Kowalska, rzecznik prasowy Pierwszego Urzdu Skarbowego w Toruniu. Pamitajmy zatem, wypeniajc roczne zeznanie podatkowe PIT przez Internet lub w sposb tradycyjny, aby przekaza swj 1% na jedn, wybran organizacj poytku publicznego. Aby to uczyni wystarczy, w odpowiedniej rubryce PIT, wpisa jej numer KRS oraz kwot, ktra nie moe by jednak wysza ni 1% podatku. Potem urzd skarbowy dokonuje przelewu na konto wybranej organizacji. Podatnicy, ktrzy wypenili ju zeznanie i nie przekazali 1% podatku dochodowego na rzecz okrelonego podmiotu, mog zoy jego korekt. Moe by ona rwnie dokonana drog elektroniczn poprzez system edeklaracje. Warto pamita, e bez wzgldu na kwot, ktr przekazujemy, wspieramy dziaalno danej placwki i pomagamy jej podopiecznym. Co roku na konta organizacji z tytuu 1% podatku wpywaj miliony zotych, co wiadczy o tym, e nawet symboliczna kwota, przekazana na rzecz okrelonego podmiotu, przyczynia si do rozwoju jego dziaalnoci. W przypadku, w ktrym podatnik nie zdecyduje si na podjcie takiego kroku, w 1% podatku trafia do ZUS. Wykaz wszystkich organizacji uprawnionych do otrzymania 1% podatku znajduje si na stronie internetowej Ministerstwa Pracy i Polityki Spoecznej. Podatnicy z duych miast przekazuj najczciej swj 1% na rzecz znanych fundacji i instytucji, ktre obejmuj swoim zasigiem cay kraj i dziaaj take poza jego granicami, takich jak np.: PAH, PCK, poszczeglne oddziay diecezjalne Caritasu czy wojewdzkie instytucje typu schroniska dla zwierzt lub konkretne filie oddziaw zdrowotnych. To wanie z tych rodkw budowane s szpitale i orodki, w ktrych przyjmowani s pacjenci bez ubezpieczenia spoecznego. Z kolei mieszkacy wsi bd mniejszych miejscowoci wspieraj regionalne organizacje. Naley pamita, e wiele podmiotw tego typu dziaa i pomaga take w naszym regionie.

1%

29 POZA TORU, 12 kwietnia 2013


1%

Tato, bd przy nas zawsze


Czesaw Czekaa samotnie wychowuje siedmioro dzieci. ona zmara na jego rkach
Marcin Tokarz
Mama miaa sin twarz. Umara na zawa, na podwrku. Karetka do Nowego Dworu, niewielkiej wsi pod Kowalewem Pomorskim nie zdya na czas. Przyjechaa eby sanitariusz podpisa akt zgonu. Dzieci stay i pakay, nie wiedziay co robi. Siedmioro w tym picioro niepenosprawnych. W jednej chwili wiat caej rodziny leg w gruzach. Zosta tylko smutek. I resztki nadziei... ona Czesawa Czekay skonaa w jego ramionach. Zgasa. Kto poczu odchodzenie czowieka, zwaszcza bliskiego, ten z ju zawsz na to wspomnienie uroni. Czesaw take... - Samotny mczyzna wychowujcy siedmioro dzieci? To nie moe si uda kwitowali ssiedzi. Nikt nie dawa szans. Mao kto wierzy... Nikt z otoczenia poza samym Czesawem Czeka. Mimo tragedii odnalaz w sobie si. mier ony nie oznaczaa koca rodziny. Listy, wnioski, bagania wszystkie odrzucane. Pomoc finansowa - niemoliwa. Organizacje pomocy spoecznej odmawiay jej udzielenia. - Pada propozycja oddania dzieci do placwki opiekuczo wychowawczej. Tumaczono, e tak bdzie atwiej. Odwrciem si na picie i trzasnem drzwiami - dla Czesawa poddanie walki nie wchodzio w rachub. - Zwielokrotnione wysiki, dalsze poczyny. Jest wdziczny za ciepe sowa, ale wzicie na barki skutkw tragedii byo dla niego jedynym rozwizaniem. Niemniej postawa, jak reprezentuje nie moga zosta niedoceniona. Dzieci z domu dziecka, gdzie spoza Torunia, wysay darowizn, a wraz z ni list. Po przeczytaniu jego treci, zy poleciay ciurkiem po policzkach mczyzny. zy radoci i nadziei. To, co Pan robi dla swoich dzieci jest pikne. Chcielibymy mie ojca takiego jak Pan dzieci z domu dziecka.
Fot. Caritas DT

Pom Czesawowi Czekale. Przeka 1% Caritas Diecezji Toruskiej

KRS0000225584 z dopiskiem: dla Czesawa Czekay

szukiwania poskutkoway. Na horyzoncie pojawia si nadzieja. Oddzia fundacji Caritas w Toruniu odpowiedzia na arliwe proby mczyzny. Jeden rodzic mniej, a roboty wicej ni byo. Czas, jaki Czesaw powica na wykonywanie zawodu musia zastpi sta opiek nad dziemi. Teraz rodzina zmuszona jest do duych oszczdnoci, by starczyo na chlebDonie mczyzny s sterane wysikiem. - Dzieci, mimo modego wieku rozumiej, e liczy si kady zaoszczdzony grosz. Dom remontowany jest etapami. Stopniowo, gdy uda si zebra potrzebn sum. Nie jest to atwe. tuma-

czy gowa rodziny. - ZUS zwleka z przyznaniem zasiku. Renta dla niepenosprawnych dzieci nie wystarcza. Fundusze Czekaw uzalenione s od woli darczycw. Oczy mczyzny przepenione s smutkiem i boleci. Przed dziemi skrywa swoje lki. Ich utrata na rzecz domu dziecka oznaczaaby klsk. Dlatego Czesaw powica kad chwil na popraw bytu rodziny. Cay swj czas powica oddaleniu groby jej rozamu. Odetchnie ze spokojem dopiero wtedy, gdy kade z dzieci zaoy wasn. - Spad na mnie kamie. Musz go podnie oznajmia. Nie oczekuje podziwu za swe

Pom Magdzie Musze znw zobaczy jej synka

Przeka 1%, aby umoliwi operacj, ktra przywrci jej wzrok


KRS0000225584 z dopiskiem: dla Magdy Muchy

30 POZA TORU, 12 kwietnia 2013

Starsi ju mnie niczego nie naucz


W programach typu MasterChef i Ugotowani robi si z kulinariw zawody. Co pan o tym sdzi? Kiedy przed dwudziestoma laty, przyjechaem do Polski razem z Kurtem Schellerem, zaczlimy zmienia wizerunek zawodu kucharza. Jego dzisiejsza pozycja jest w Polsce inna, prestiowa. Mona wic uzna, e nam si udao. Moda na gotowanie trwa ju od pitnastu lat. Myl jednak, e obecnie bardziej powszechna jest moda na show ni na profesjonalizm, bo co wsplnego ma projekt Magdy Gessler z gotowaniem? Wchodzimy do restauracji, rzucamy garami, par sw na k i program jest gotowy. Jeli popatrzymy na MasterChefa, to ju tu wicej si gotuje. W Ugotowanych rwnie. Co do programw show: skoro nard oczekuje igrzysk, to je ma. Kucharzom coraz czciej przypisuje si miano celebrytw. Czy to dlatego, e kulinaria mona nazwa sztuk? Kulinaria to na pewno sztuka. Celebrytami powszechnie nazywa si osoby, ktre nie zajmuj si niczym innym, tylko chodzeniem na imprezy czy bankiety. Tacy ludzie w Warszawie istniej. Natomiast jeli kto uprawia swj zawd i przy okazji spotyka go efekt celebryty - nie ma z tym, co walczy. Pana to spotkao. Sawa mczy? Mi to nie przeszkadza dopki robi to, co lubi, czyli prowadz swoje interesy. Gorzej jak kto nie robi nic konstruktywnego, tylko czeka na zaproszenia na ci byka za rogi i uderza do miast, ktre daj szans. Dzisiaj organizuje si mas konkursw, warsztatw, ktre wanie daj moliwo pokazania swoich umiejtnoci. Pan take organizuje takie wydarzenia. Jakie wyzwania stoj przed uczestnikami konkursw kulinarnych Roberta Sowy? Przykadem niech bdzie mj autorski konkurs, ktry odbywa si na najwikszych targach kulinarnych w Polsce, EuroGastro. Oprcz przygotowywania da, konkurs ten jest bardzo medialny, daje sposobno oswojenia si z gotowaniem przed kamer, a nie jest atwe sieka cebul, opisywa wykonywane czynnoci do podoonego mikrofonu i jeszcze, cholera, si umiecha. Czy, ktry z pana uczniw moe przerosn mistrza? To proste. Konrad Mirek, ktry by moim zastpc w hotelu Jan III Sobieski w Warszawie, to dobry kandydat. Poza tym jest mody chopak, ktry ma dwadziecia pi lat i sprawuje u mnie funkcj jednego z szefw kuchni. Lubi otacza si modymi ludmi z tego wzgldu, e od starszych si ju niczego nie naucz. Gdy czowiek przekracza magiczny wiek czterdziestu lat, zaczyna tworzy sobie bariery. Modzi potrafi nakrci do roboty. Dziki nim ucz si podejmowa pewne ryzykowne kroki, inwestycje. Nie zawsze przynosz zyski, ale wcale tego nie auj. I nie dlatego, e nie mam, co robi z pienidzmi. Myl, e w yciu trzeba wszystkiego sprbowa. Choby po to,

KULTURA

O obecnym wizerunku kucharza, modzie na gotowanie, pokoleniu modych, potencjalnie bezrobotnych i uwodzeniu kobiet kulinariami, z Robertem Sow, mistrzem kulinarnym, wiceprezesem elitarnego Klubu Szefw Kuchni, rozmawia Marcin Tokarz
aby pniej wiedzie, e w przyszoci nie warto tego powtarza. Zamy, e spotyka pan urocz kobiet, ktra chce by zaproszona na przyrzdzon przez pana kolacj. Jak Robert Sowa wybrnby z tej sytuacji? Clue caej sprawy to dowiedzie si, co lubi kobieta. Jeli przechodzilibymy obok sklepu rybnego, a ona odwrciaby od niego gow, zdecydowalibymy si jednak na wizyt w sklepie misnym. Kupilibymy kawaek poldwicy woowej. W domu szybko bym j zamarynowa, robic mae filety Minio, obtaczajc je w grubo mielonym pieprzu, oliwie i odrobinie musztardy. Odstawibym to do lodwki i przykry foli aluminiow, eby miso nie przeszo innymi smakami. Na patelni wrzucibym dwie yki oliwy, czosnek, cebul pokrojon w kostk, do tego biae wino, mietana, ser pleniowy. Dodabym suszone pomidory oraz szpinak. Zrobiby si wymienity dodatek do przyrzdzanego misa. Naturalnie spytabym pikn kobiet, czy woli mniej lub bardziej wysmaone miso. Nastpnie pooybym je na rcznik papierowy, eby odsczy tuszcz, a potem poda z wczeniej przygotowanym sosem. Nic do picia? Oczywicie zapytabym, jaki rocznik czerwonego wina sobie yczy. Biae wino nie pasuje do poldwicy woowej. No i sprawa zaatwiona. A rano dowiedziabym si, co jada na niadanie

bankiety. To musi by dziwne uczucie. Od tego nie chciabym by uzaleniony. Jednak raczej mi to nie grozi, bo wikszo imprez w tym kraju jest mi zlecana, a na kadej wykonuj po prostu swoj prac.

Czy modym ludziom opaca si postawi na karier kucharza? Ja nie wierz w bezrobocie w tym kraju. Jeli kto twierdzi przeciwnie, to odpowiadam, e powodem jest lenistwo lub brak pasji. To wszystko. Trzeba chwy-

WYDARZENIA KULTURALNE W TORUNIU KALENDARIUM

Centrum Sztuki Wspczesnej


od 2013-03-15 do 201305-26
Cuda niewidy
Eksperyment wystawienniczy, wramach ktrego zaprezentowane bd nowatorskie dziaania prowadzone wobrbie sztuki, designu, mody iarchitektury. To wizualna podr przez wiaty umiejscowione na skrzyowaniu rnych odmian kreatywnoci iekspresji.

Fot. Tytus Szabelski

Teatr
Krlowa ciast
Reyseria: Ula Kijak
Spektakl balansuje na granicy rzeczywistoci i wytworw wyobrani, prawdy izmylenia, marzenia ilku. Ta groteskowa isurrealistyczna sztuka pokazuje jak spoeczny mechanizm przemocy przekada si na mechanizm przemocy wrodzinie.

5.04

Premiera

Martwe zo

Od nowa
12.04 Koncert: Strefa Mocnych Wiatrw
Po raz pierwszy w Od Nowie festiwal szant! Impreza adresowana jest do osb ozaciciu rockowo-marynistycznym. Wystp warszawskiej grupy, bdzie promowa ich najnowsz pyt.

Obsada: Jane Levy, Shiloh Fernandez, Jessica Lucas


ycie Mii lego w gruzach po bolesnej tragedii. Namawia rodzin iprzyjaci, aby wybrali si zni do domku na wsi. Niedugo potem zauwaaj, e do domku kto si wama, a piwnic zamieniono w groteskowy otarz, otoczony stosami wypchanych zwierzt.

ramami stylistycznymi ekspresyjn muzyk sprawio, e ARMIA staa si oryginalnym i niemoliwym do zaszufladkowania zespoem.

bilety: 40 z

15.04 Koncert: Czesaw piewa


Czesaw to zawodowy akordeonista, ktry komponuje rwnie muzyk dla potrzeb spektakli teatralnych. Na scenie charyzmatyczny i zwariowany, piewa do mikrofonu ustawionego na poziomie ppka, elektryzuje publiczno, ktra domaga si wci nowych bisw.

bilety: 16-25 z

bilety: 15-30 z

bezpatne

Pi r dla Jennifer
Reyseria: Maria Spiss
Akcja sztuki rozgrywa wmieszkaniu transwestyty Jennifer, ktra od trzech miesicy czeka na telefon od Franca, ktrego poznaa wjednym znocnych lokali. Urzdzenia na osiedlu ulegy awarii i wszystkie poczenia kierowane s do niej.

15.03

Premiera

13.04 Etniczny Zawrt Gowy


Festiwal obejmuje wystpy zespow folkowych, warsztaty, pokazy tacw, prezentacj kultury innych narodw imniejszoci etnicznych.

bilety: 40 z

19.04-19.05
Carla Accardi, Zatraci si w bezgosie
Celem prezentacji jest ukazanie najnowszych dzie Accardi, wielkiej woskiej artystki. Przedstawiona seria obrazw charakteryzuje si wieoci iinnowacyjnoci, dialogujc zniektrymi dzieami inspirowanymi tematem przeroczystoci.

Ukad zamknity

Obsada: Janusz Gajos, Kazimierz Kaczor, Urszula Grabowska

CH Plaza
13.04
Centrum otwarte, a do pnocy. Specjalnie rabaty midzy godzinami 20-24. Dodatkowymi atrakcjami bd darmowy make-up, porady stylistyczne oraz pokaz mody.

bilety: 20-30 z

bilety: 20-30 z

bezpatne

Kino Cinema City

Jest to dramatyczna historia trjki wacicieli spki NAVAR. Ciar gatunkowy tego przedsiwzicia sprawia, e codziennie walczymy o przetrwanie. Liczy si kade dobre sowo, bo codziennie robimy wszystko, eby usyszano otym, jak zabijana jest przedsibiorczo.

Lizzard King
14.04 Koncert: Armia
Poczenie poetyckich tekstw zszerokim instrumentarium inieskrpowan

20.04 Moto Hart


Charytatywna akcja oddawania krwi. Darmowe atrakcje dla rodzin.

31 POZA TORU, 12 kwietnia2013


SPORT

Nie ma zmiuj, zaciskam zby i do przodu


O rnicach midzy karate, kickboxingiem i boksem oraz o tym, co krci w sztukach walki z Jakubem Dbrowskim z Brzena, uczniem klasy paramilitarnej z Liceum Oglnoksztaccego w Gronowie, dwukrotnym mistrzem Polski w kickboxingu, rozmawia Monika Olender
Boisz si, kiedy wchodzisz na ring? Nie mam czasu na strach. Od razu musz si koncentrowa. Gdzie tam strach pojawi si tylko raz: podczas mojej pierwszej walki. Stoczyem j z mistrzem wiata w K1. Jak poszo? No, ciko byo. Wtedy nauczyem si, na czym dokadnie ten sport polega. O adnej taryfie ulgowej nie ma w nim mowy. Trzeba zacisn mocno zby i do przodu Rok trenujesz, a masz ju na koncie sukcesy wielkiego kalibru. Jak to moliwe? Trenuj od smego roku ycia. Wczeniej postawiem jednak na karate. Na treningi dojedaem do Torunia. Zrezygnowaem dopiero w pierwszej klasie gimnazjum. Potem przez dwa lata nic nie robiem, chodziem tylko na siowni. Jeli chodzi o kickboxing, to zawsze mi si ten sport podoba. Mj wujek poleci mi klub w Obrowie. Poszedem tam w styczniu ubiegego roku i zostaem. A dlaczego zrezygnowae z karate? Po pierwsze, mam za cik rk. Poza tym myl, e karate to zwyka walka punktowana na zasadach szermierki. Zaboli ci paluszek, walka jest przerywana. W kickboxingu tak nie grywa, bo wtedy jest si zbyt pewnym siebie. A przecie przegrana jest najlepsz lekcj pokory Mistrzem kickboxingu wedug Jakuba Dbrowskiego jest Marek Piotrowski dziewiciokrotny mistrz wiata, jednoczenie mao znany w Polsce. Jeszcze nie miaem okazji si z nim spotka. Ten sport to pasja na cae ycie? Mam nadziej. Wiadomo, e nie wiem, jak mi si to ycie uoy. Teraz jestem w liceum, ale niedugo matura. Nie mam pojcia, gdzie pjd na studia. Nie we wszystkich miastach s kluby, w ktrych mona trenowa. Zrobi wszystko, abym mg walczy. Najwyej bd trenowa we wasnym zakresie. Myl, e tak naprawd to czas pokae, w jakim stopniu zwi si z tym sportem. Teraz zamierzam powici cay wolny czas na przygotowywanie si do Mistrzostw Europy, ktre odbd si we wrzeniu w Krynicy Zdrj. Tym razem trzeba wygra A na ulicy te wygrywasz? Wiadomo, e w modoci byway jakie tam uliczne incydenty. Jak mnie ju kto zaczepi, to si nie patyczkowaem. Ale to bya zawsze forma samoobrony.

ma. Tam krew leci ci z nosa, a ty wstajesz i walczysz dalej. I to jest prawdziwa walka. Niezalenie od tego czy si wygra, czy przegra, jest zadowolenie z tego, e dao si z siebie wszystko. To moe boks? W boksie nogi za bardzo korc. Wracajc do kickboxingu: gwarancj sukcesu jest trening i dieta? Najwaniejszy jest trening. Bez niego nic nie ma. Na specjalnej diecie byem w wakacje,

kiedy przygotowywaem si do Mistrzostw wiata Juniorw i Kadetw WAKO, ktre odbyy si we wrzeniu w Bratysawie. Dzisiaj, z perspektywy czasu, myl, e zrobiem straszn gupot. W cigu dwch miesicy, i to przed sam walk, zgubiem a 15 kilogramw zdecydowanie za duo. Byem mocno osabiony. Masz jaki dzie bez treningu? Codziennie trzeba trenowa we wasnym zakresie. W sali w Obrowie spotykamy si dwa razy w tygodniu na oko-

o ptorej godziny. Wtedy kto chce, to przychodzi na trening. Nie ma adnych ogranicze czy podziaw na grupy. A obawa przed porak moe sparaliowa? Mam zasad: wychodz i walcz. Robi to, co kae trener. To, co zaoylimy przed walk. Staram si nie myle o rywalu. Zamiast myle o tym, z kim si bij, myl o tym, co robi. Nigdy nie wiadomo, co stanie si na ringu. Moe przyjecha na zawody kto lepszy. Zdaj sobie jednak spraw z tego, e nie mona cigle wy-

Pod ziemi biega si trudniej


Dwadziecia tysicy kilometrw ma w nogach Bartosz Wiligalski. Wyruszy z Pigy. Nie zamierza si zatrzymywa
Tomasz Wicawski
Na lekcjach wychowania fizycznego by najsabszy w klasie. Nikt nie przypuszcza, e kilka lat pniej bdzie startowa w midzynarodowych zawodach w Amsterdamie. Trzeba mie elazne zdrowie, eby ukoczy dwunastogodzinne zawody w kopalni soli. Mieszkaniec Pigy ma 23 lata. Jego motto jest banalnie proste chce by coraz lepszy. Bieganie sprawia mu wiele frajdy. Znakomite wyniki wydaj si by jedynie dodatkiem. - Moja przygoda rozpocza si w 2004 roku mwi Bartosz Wiligalski. Wjt naszej gminy namwi mnie do startu w Biegu Niepodlegoci, imprezie odbywajcej si z okazji 11 listopada. Trasa liczya 11 kilometrw. Udao mi si ukoczy zmagania bez wczeniejszych przygotowa. Pniej byo ju z grki. W ubiance powsta klub mawojewdztwa kujawsko-pomorskiego. Jednak prawdziwy sprawdzian umiejtnoci by dopiero przed biegaczem z Pigy. Impreza biegowa w Bochni jest jedn z najciekawszych w kraju. Zawodnicy pokonuj tras pooon 212 metrw pod powierzchni ziemi. Zmagania trwaj 12 godzin. Sztafeta zoona z 4 zawodnikw pokonuje rundy o dugoci 2,5 kilometra. - Wraz z kolegami, w 2011 roku, zajlimy drugie miejsce w tych zawodach relacjonuje mody mieszkaniec Pigy. Z t imprez wie si rwnie ciekawa historia, ktra wydarzya si rok pniej. Jeden chopak z naszego teamu zasab prze startem. Zaryzykowalimy udzia w trzyosobowym zespole. Przebieglimy 196 kilometrw. Byo jednak warto. Znw stalimy na drugim stopniu podium. Jednym z najwikszych sukcesw Bartosza Wiligalskiego w jego dotychczasowej karierze jest ubiegoroczne zwycistwo w czteroetapowej imprezie Tour The Run Ziemia Gotyku. By mc myle o takich wynikach, trzeba codziennie pokona kilkanacie, a nawet ponad 20 kilometrw. - Od pocztku roku wsppracuj z nowym trenerem - mwi Wiligalski. Jest nim Bogusaw Kuba. Pogoda si poprawia, wic startw bdzie coraz wicej. Planuj start w imprezie ORLEN Warsaw Marathon, ktra odbdzie si w stolicy naszego kraju 21 kwietnia. Moim celem bdzie przebiegnicie 10 kilometrw w czasie poniej 34 minut. Swoim dowiadczeniem przeajowiec z gminy ubianka dzieli si z innymi amatorami biegw. Wraz z Andelik Dzigiel prowadzi zajcia biegowe BiegamBoLubi. Wszyscy zainteresowani mog pojawia si na bezpatnych treningach w Toruniu. Trenerzy prowadz je w kad sobot od godziny 9.30 na stadionie miejskim przy ulicy Bema.

ratoski Truchcik. Wraz z kolegami Bartek startowa w rnych zawodach regionalnych i cyklach Grand Prix. Z czasem zaczy pojawia si lepsze wyniki. W 2007 roku przysza pora na start midzynarodowy. Celem w pmaratonie amsterdamskim byo

przebiegnicie trasy liczcej 21 kilometrw w czasie poniej 1 godziny i 20 minut. - Udao si opowiada Bartek Wiligalski. - Wpadem na met z czasem 1:19:38. W gronie 4000 biegaczy zajem 19 miejsce. Pniej udao mi si wygra kilka imprez na terenie

You might also like