Piotr Słupski, Wydział Data:

Elektroniki, Mikrosystemów i 17.03.2009

Fotoniki

173105

ĆWICZENIE
#54
Temat:
Badanie zjawiska rezonansu
elektromagnetycznego

Cele ćwiczenia:
1. Zapoznanie się ze zjawiskiem rezonansu magnetycznego
w szeregowym obwodzie RLC
2. Wykreślenie charakterystyk prądowo-częstotliwościowych
3. Wyznaczenie częstotliwości rezonansowych obwodu z
krzywych rezonansowych
4. Wyznaczenie dobroci obwodu i indukcyjności cewki
5. Wyznaczenie przesunięcia fazowego między prądem a
napięciem
6. W jaki sposób rezystancja i pojemność wpływają na prąd

Schemat układu pomiarowego: C – Kondensator

L – Cewka indukcyjna
R – Opór
PO21:
Generator mocy PO-21
- +/- 3% pełnego wychylenia

V:
Multimetr METEX M-3860D
- klasa +/- 0.8% rdg + 3dgt

mA:
Multimetr MERATRONIK
V560- klasa +/- 0.1% wm +/- 0.2%wz

Kondensatory:
C1 : 9.51 nF
C2: 22.6 nF

Wzory robocze: 1. Opis doświadczenia i cele

1 2. Teoria i praktyka
1. Obliczenie indukcyjności obwodu: =L
2 2
 f r 4  C 3. Tabele pomiarowe dla
układów z C1
4. Tabele pomiarowe dla
Uc układów z C2
2. Obliczanie dobroci cewki dla różnych R i C Q=
U
 Zjawisko rezonansu elektromagnetycznego jest obecne i wykorzystywane w przesyłaniu
informacji, otrzymywaniu odpowiednio wysokich prądów, napięć, dobroci i indukcyjności.

Opis matematyczny zjawiska rezonansowego w elektromagnetyźmie jest analogiczny do

matematycznego opisu tego zjawiska w mechanice – układu drgającego z tłumieniem.
Indukcyjność odpowiada masie m, Rezystancja odpowiada współczynnikowi b a odwrotność
pojemności – współczynnikowi k. Poniższe równanie wyprowadzane jest z zasady zachowania
energii w układzie. Ładunek jest odpowiednikiem przemieszczenia x.

d2q dq 1
L 2
R  q= E m cos t
dt dt C

Em-Amplituda siły elektromotorycznej. W układzie siła elektromotoryczna jest dana

równaniem:

E= E m cos t

Badamy zadany obwód – w poszukiwaniu częstotliwości rezonansowej przebiegamy po

zakresie częstotliwości, szukając pików prądu w obwodzie. W zakresie częstotliwości rezonansowej
zagęszczono pomiary. Następnie, w obwodzie zmieniono najpierw rezystancję szeregową, później
zmieniono kondensator. Zmiana rezystancji szeregowej spowodowała ustabilizowanie się
większego prądu w układzie – wniosek jest taki, że R2<R1. Nie nastąpiło przesunięcie
częstotliwości rezonansowej – zależy ona od Cewki i Kondensatora. W układzie R2C2 istotnie
zauważono przesuniecie się częstotliwości rezonansowej.

Kolejne strony prezentują tabele pomiarowe oraz charakterystyki prądów płynących w

układzie zależne od częstotliwości.

Mniejsza oporność wydłuża wykres w zakresie częstotliwości rezonansowej – zgodnie z

prawem Ohma - nie zmieniając przy tym samej wartości częstotliwości. Większa pojemność
wydłuża wysokość wykresu oraz rozszerza go – przesuwa również częstotliwość rezonansową dalej
w zakresie. Kształt wykresu cały czas przypomina rozkład Gaussa.

Straty związane z kablami, miernikami i przyrządami są w przypadku tego doświadczenia

nieważne. Opis metrologiczny tego układu nie jest przedmiotem rozważań.

Częstotliwości rezonansowe we wszystkich układach spełniają równanie:

1
f r=
2   LC

Niepewności indukcyjności policzono z różniczki zupełnej wyrażonej wzorem:

1 −1 −2
dL= 2
 2  3
4 C f rC f r

Niepewności dobroci policzono z różniczki zupełnej wyrażonej wzorem:

1 −U
dQ=  2 c
U U

Niepewności reszty zmierzonych wielkości wynikają z klasy przyrządu.

Tabela pomiarowa dla układu R1C1

f[kHz] 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39
+/- df[kHz] 0,07 0,08 0,08 0,09 0,09 0,09 0,10. 0,10. 0,11 0,11 0,11 0,12 0,12 0,12 0,12
I[mA] 7,57 8,63 9,98 11,93 14,54 18,73 24,19 29,85 26,69 20,09 15,15 11,52 9,26 7,52 6,48
+/- dI[mA] 0,06 0,07 0,08 0,10. 0,12 0,15 0,20. 0,24 0,22 0,16 0,12 0,10. 0,08 0,06 0,05
U dU Uc dUc fr dfr L dL dL/L Q dQ dQ/Q
[V] [V] [V] [V] [kHz] [kHz] [H] [H] % %
3 +/- 0.23 37.31 +/- 0.33 32 +/- 0.321 0,003. 0.0002 6,07 12,44 0,39 3

Tabela pomiarowa dla układu R2C1

f[kHz] 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39
+/- 0,07 0,08 0,08 0,09 0,09 0,09 0,10. 0,10. 0,11 0,11 0,11 0,12 0,12 0,12 0,12
df[kHz]
I[mA] 7,67 8,74 10,20 12,26 15,32 21,59 32,82 58,60 44,10 25,44 16,70 11,55 9,28 7,56 6,48

+/- 0,06 0,07 0,08 0,10. 0,13 0,18 0,27 0,47 0,36 0,21 0,14 0,10. 0,08 0,06 0,05
dI[mA]
U dU Uc dUc fr dfr L dL dL/L Q dQ dQ/Q
[V] [V] [V] [V] [kHz] [kHz] [H] [H] % %
3 +/- 0.23 72.12 +/- 0.61 32 +/- 0.321 0,003. 0.0003 10 24,04 0,77 4

Charakterystyki I[f] dla R1 C1/R2 C1 Pomarańcz - Prąd w R2C1

Granat - Prąd w R1C1
70

60

50

40

30

20

10

0
26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39
Częstotliwość f[kHz]
Tabela pomiarowa dla układu R2C2

f[Hz] 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67

df[Hz] 0,17 0,17 0,17 0,17 0,18 0,18 0,18 0,19 0,19 0,19 0,20. 0,20. 0,20.

I[mA] 15,60 18,80 23,30 30,60 42,40 65,10 91,20 67,90 45,20 31,55 23,23 18,49 15,45

dI[mA] 0,13 0,15 0,19 0,25 0,34 0,52 0,73 0,55 0,36 0,26 0,19 0,15 0,13

U dU Uc dUc fr dfr L dL dL/L Q dQ dQ/Q

[V] [V] [V] [V] [kHz] [kHz] [H] [H] % %
3 +/- 0.23 59,49 +/- 0.61 61 +/- 0.611 0,0004. 0,000006. 1,5 19,83 0,61 3

Charakterystyki I[f] dla R2 C2 Prąd

100

90

80

70

60

50

40

30

20

10

0
55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67
Częstotliwość f[kHz]