NR 28 (546) 8 LIPCA 2007 CENA 4,70 ZŁ (W TYM 7% VAT)

TYGODNIK FORUM: Piramida problemów str. 9

ISSN 0867-4523
INDEKS 337 374

www.zolnierz-polski.pl

STRACH
się bać
LOTNICTWO: Globemaster puka do drzwi str. 16
INTERWENCJE: (Nie)moje mieszkanie str. 43
INFORMATYZACJA: „PERSONEL” NIEOBECNY str. 19
AAAAAAA AAAAAAAA
W NUMERZE
NASZYM OKIEM

ORKIESTRY
NA PIERWSZYM PLANIE
Międzynarodowy Festiwal Orkiestr Wojskowych
od 17 lat jest organizowany w Krakowie. Tegoroczny Być może
uświetnił 750. rocznicę lokacji grodu na prawie już niedługo
magdeburskim pod Wawelem Polska stanie się
STR. 32 współposiadaczem kilku
potężnych samolotów
transportowych C-17A
TEMAT NUMERU Globemaster I

STRACH SIĘ BAĆ STR. 16

KULISYII MEDYCYNA
Lęk na misjach takich jak ta
w Afganistanie to rzecz normalna FALSTART
i bardzo ludzka. Żadne szkolenia,
Trzy lata temu w rozporządzeniu
doświadczenia, teorie nie są
MON zapisano, że dęblińscy piloci
w stanie przygotować kogokolwiek
do stopnia kapitana włącznie
na to, by potrafił zwalczyć w sobie
coroczne badania lekarskie,
to uczucie STR. 4
kwalifikujące do lotów, będą
WOJSKO INFORMATYZACJA przechodzić poza Wojskowym
Instytutem Medycyny Lotniczej.
„PERSONEL” NIEOBECNY W tym roku odbiło się to czkawką
STR. 28
Przed rokiem minister obrony SIŁY POWIETRZNE
zapewniał posłów, że system taki jak
„Personel” jest
PRAWDZIWE
wojsku potrzebny PTAKI GROMU
i powinien być Zgodnie z zapowiedziami, pod
wdrożony. Mimo koniec czerwca amerykański zespół
to nie mamy akrobacyjny „Thunderbirds” dał
go do dziś. Jest za pokaz w Krzesinach. Niestety,
to pomysł na nowe pogoda pokrzyżowała efektowne
rozwiązanie S T R . 1 9 przeloty STR. 36

TYGODNIK
www.polska-zbrojna.pl
Dyrektor Redakcji Wojskowej
Redaktor naczelny
Artur Bartkiewicz, tel.: (0-22) 684 53 65,
684 56 85, faks: 684 55 03; CA MON 845
365, 845 685, faks: 845 503;
sekretariat@redakcjawojskowa.pl
Al. Jerozolimskie 97, 00-909 Warszawa
Zastępca dyrektora Redakcji Wojskowej
sekretarz redakcji „Polski Zbrojnej”:
Wojciech Kiss-Orski, tel.: (0-22) 684 02 22,
CA MON 840 222;
wko@redakcjawojskowa.pl
Redaktorzy prowadzący:
mjr Artur Goławski , tel.: (0-22) 684 52 30,
CA MON 845 230; Aneta Wiśniewska,
(0-22) 684 52 13, CA MON 845213;
polska-zbrojna@redakcjawojskowa.pl
Publicyści:
Warszawa: Norbert Bączyk, Piotr
Bernabiuk, tel.: (0-22) 684 52 29, CA MON
845 229; Anna Dąbrowska, tel.: (0-22)
684 52 44, CA MON 845 244; Paulina
Glińska, tel.: (0-22) 684 52 29, CA MON
845 229; Sylwia Guzowska, tel.: (0-22)
684 02 32, CA MON 840 232; kpt.
Grzegorz Predel, tel.: (0-22) 684 08 68,
CA MON 840 868; Roman Przeciszewski,
tel.: (0-22) 684 52 44, CA MON 845 244;
Tadeusz Wróbel, tel.: (0-22) 684 52 44,
CA MON 845 244; Bydgoszcz: Krzysztof
Egzemplarze czasopism dostępne w wewnętrznym kolportażu wojskowym są bezpłatne
Wilewski, tel.: (0-52) 378 25 90, CA MON
412 590; Gdynia: kmdr ppor. Mariusz
Konarski, tel.: (0-58) 626 62 07, CA MON
266 207; Krzysztof Wygnał, tel.: (0-58)
626 24 13, CA MON 262 413; Kraków:
Magdalena Kowalska-Sendek, Jacek
Szustakowski, tel.: (0-12) 613 17 80,CA
MON 131 780; Poznań: Piotr Laskowski,
tel.: (0-61) 857 24 46, CA MON 572 446;
Wrocław: Bogusław Politowski, tel.: (0-71)
765 38 53, CA MON 653 853;
Fotoreporter:
Jarosław Wiśniewski,
tel.: (0-22) 684 52 29, CA MON 845 229;
Współpracownicy:
Andrzej Jonas, Krzysztof Głowacki, Marcin
Kaczmarski, Włodzimierz Kaleta, Stanisław
Koziej, Tadeusz Mitek, Wojciech Piekarski,
Aleksander Rawski, Henryk Suchar
Dział graficzny:
tel.: (0-22) 684 51 70, CA MON 845 170;
Marcin Dmowski (kierownik), Monika
Klekociuk, Paweł Kępka, Andrzej Witkowski
Korekta:
tel.: (0-22) 684 03 55, CA MON 840 355;
Renata Gromska (kierownik),
Katarzyna Kocoń, Małgorzata Mielcarz,
Katarzyna Pietraszek, Joanna Rochowicz
Biuro Reklamy i Marketingu:
Adam Niemczak (kierownik) ,
tel. (0-22) 684 53 87, 684 51 80,
684 55 03, faks: (0-22), CA MON 845 387;
Joanna Brodowska, tel.: (0-22 ) 684 51 80;

2 Polska Zbrojna nr 28/2007

 FORUMI SPRZĘT
PIRAMIDA PROBLEMÓW
Konflikty w Afganistanie i Iraku
pokazały, że żadne siły zbrojne
nie są w pełni przygotowane
do konfliktów asymetrycznych
STR. 9
MARYNARKA WOJENNA
ARMIA RATOWNIKÓW
Zdarza się, że przechodzimy
obojętnie obok nieprzytomnej
osoby, myśląc, że to kolejny pijak
na ulicy. A może nasza obojętność
wynika z banalnego powodu
– po prostu nie potrafimy pomóc
STR. 38
Prenumerata:
RUCH SA, KOLPORTER SA, Garmond PRESS, GLM.
Informacja: (0-22) 684 04 00
Kolportaż i reklamacje:
PP DW Bellona – (0-22) 457 04 37,
6879 041, CA MON 879 041
Druk: Drukarnia Perfekt, ul. Połczyńska 99, Warszawa
Numer zamknięto: 03 .07.2007 r.
Zdjęcie na okładce: Jarosław Micota/Marcin Dmowski
Projekt graficzny: Łukasz Kaugan , CaStudio
Treść zamieszczanych materiałów nie zawsze
odzwierciedla stanowisko redakcji.
Tekstów niezamówionych redakcja nie zwraca.
Zastrzega sobie prawo do skrótów.
Nakład: 20 000 egz.
nr 28/2007
REDAKTOR
NACZELNY
Artur Bartkiewicz
Będziemy walczyć dalej
D ziennikarzyna, pismak, redaktorek – to najłagodniejsze epitety, jakie usłyszał od
jednego z posłów sejmowej Komisji Obrony Narodowej nasz dziennikarz Artur
Goławski. Za co? Czyżby zachował się nierzetelnie, nieprofesjonalnie, nie dopełnił
obowiązku należytej staranności przy zbieraniu materiału do artykułu? Nie. Śmier-
telnym grzechem Artura okazało się to, że napisał prawdę. A ta często boli. Ale
prawda również wyzwala. Choć tego ostatniego często nie chcemy pamiętać.
Artykuł o zegrzyńskim księstwie był szokujący. Nie był jednak szokujący ze względu
na imaginacje redaktora Goławskiego (choć rzeczywiście w jednym miejscu użył
niezbyt zręcznego sformułowania, za co redakcja uczciwie przeprosiła), tylko ze
względu na zachowanie jego głównych bohaterów. Bezczelną pewność siebie i py-
chę osób, które za pieniądze podatników postanowiły z jednostki wojskowej uczynić
swój prywatny folwark. To, co napisała „Polska Zbrojna”, to nie są domysły czy
spekulacje, tylko twarde zarzuty, jakie bohaterom tekstu stawia prokuratura.
Skoro jednak sprawą zajął się prokurator, to po co o tym pisać – takie pytania słyszy-
my i pewnie będziemy słyszeć. No właśnie – po co? Po co epatować sensacją, krzy-
czeć prowokującym tytułem, szukać dziury w całym? Otóż zapewniam, że warto to
robić. Nie dla naszej prywatnej satysfakcji, zwiększenia liczby sprzedanych egzem-
plarzy gazety czy z czystej złośliwości. Warto to robić dlatego, żeby naśladowcy bo-
haterów zegrzyńskiego skandalu zdawali sobie sprawę, że nie są bezpieczni. Jeśli
powinie im się noga, nie skończy się na cichym, prokuratorskim śledztwie i niesła-
wie w wąskim środowisku znajomych. Jeśli powinie im się noga – z bezwzględną
szczerością o tym napiszemy. Taka jest rola prasy. Również tej wojskowej.
O mediach mówi się często, że są czwartą władzą. To prawda – w demokratycznym
społeczeństwie media odgrywają taką rolę. Na czym polega władztwo mediów? Na
kontroli. Kontroli tego, co dzieje się w naszym otoczeniu. Media mają informować
– zarówno o rzeczach dobrych, jak i złych. O tych pierwszych dlatego, aby zachęcać
do ich naśladowania. O tych drugich po to, aby przestrzec przed ich powielaniem.
Poseł sejmowej Komisji Obrony Narodowej nie posiadał się z oburzenia, że artykuł
o Zegrzu napisał oficer WP. To prawda – Artur Goławski jest majorem. I pisząc
o Zegrzu, zachował się tak jak na oficera przystało. Odważnie. Nie kalkulował, czy
mu się to opłaci, czy nie załamie wojskowej kariery, czy nie przeszkodzi w zdobyciu
wyższej emerytury. Dostrzegł zło – i podążył jego śladem do końca. Konsekwentnie.
Na przekór wszystkiemu.
Wiem, że Artur, mimo cierpkich słów, które usłyszał pod swoim adresem, będzie da-
lej bacznie przyglądał się temu, co dzieje się w polskiej armii. Bo jemu naprawdę,
tak jak nam wszystkim, dziennikarzom Redakcji Wojskowej, zależy na wojsku. Zale-
ży nam na tym, aby było lepsze, nowocześniejsze, a przede wszystkim – uczciwsze.
Polacy od zawsze szanują mundur. Chcemy, aby szanowali go jeszcze bardziej. Jed-
nak żeby tak było, patologie trzeba likwidować w zarodku. Oczyszczać się samemu.
Moglibyśmy faktycznie przemilczeć sprawę zegrzyńską czy wcześniejszy skandal
w Stargardzie Szczecińskim i Kobylance. Być może napisałyby o tym cywilne media,
a być może nikt. W tym pierwszym przypadku porządki w wojsku robiliby ludzie z ze-
wnątrz. W tym drugim winowajcy poczuliby się jeszcze bardziej bezkarnie. Dlatego
nie będziemy milczeć.
Wobec życia można przyjąć różne postawy. Najwygodniejsza jest postawa stoickiego
krytyka. „Wszystko jest źle, ale co mnie to obchodzi”. To bardzo komfortowe i bez-
pieczne. Ale można też, jak radził śp. bp Jan Chrapek, „iść przez życie tak, aby śla-
dy Twoich stóp przetrwały Ciebie”. I dziennikarze, prawdziwi dziennikarze, idą tą
drogą. Piszemy po to, aby świat wokół nas był lepszy. Nawet jeśli nie zyskujemy
w ten sposób przyjaciół.
To jeszcze nie koniec. Będziemy walczyć dalej.
Polska Zbrojna 3
TEMAT NUMERU

PAULINA GLIŃSKA

Ostatnie doniesienia mediów

o żołnierzach z 18 Batalionu
Desantowo-Szturmowego pełniących
misję w Afganistanie, którzy napisali
wnioski o powrót do domu, wywołały
gorącą dyskusję. Na forach
internetowych pisano, że być może
oficjalny, podany przez polskich
żołnierzy powód – zbyt słabe
opancerzenie użytkowanych w PKW
amerykańskich pojazdów typu
HMMWV (hummer) – to tylko
pretekst, by spokojnie mogli
powrócić do Polski.

STRACH
się bać
US DOD

T
o nie pierwszy przypadek
próśb o rotację, ale za to pierw-
szy tak medialnie rozdmucha-
ny. Wcześniej, tylko podczas
samej misji irackiej, na włas-
ną prośbę wróciło do domu
225 żołnierzy. Misja w Iraku – pierwsza na
taką skalę dla polskich żołnierzy – z pew-
nością była dużym stresem, okresem nie-
ustannego lęku i niepewności jutra. To mu-
siało rodzić strach o własne życie i potrze-
bę szybszego powrotu do domu. Wtedy jed-
nak nie było o sprawie tak głośno, ale i po-
wody były inne. Najczęściej rodzinne, choć
nie wiadomo, jakie konkretnie, bo żołnie-
rze akurat w tych sprawach zachowują dys-
krecję. Przypuszczać można jednak, że
część z nich potraktowała rodzinę jako pre-
tekst do powrotu do kraju, ponieważ oba-
wiała się po prostu o swoje życie.
Po sprawie żołnierzy z „osiemnastki” po-
wstać może pytanie, dlaczego tak postąpi-
li? Co doprowadziło do tego, że zdecydo-
wali się na taki krok. To przecież zawodow-
cy – zdawali sobie zapewne sprawę z kon-
sekwencji swojej decyzji. Tym bardziej że
na misję nie pojechali z marszu. Miesiąca-
mi byli do niej przygotowywani, zapozna-
wali się z warunkami, w jakich przyjdzie
im ją pełnić. Przechodzili szkolenia z psy-
choprofilaktyki, podjęto wobec nich wiele
działań osłonowych, przygotowanych
i skonsultowanych z Sekcją Interwencji

4 Polska Zbrojna nr 28/2007

Kryzysowej Polskiego Towarzystwa Psy- widzieć swojego zachowania. Zawsze Rozmowa z RAFAŁEM WOCHNĄ, dokto-
chologicznego, Ośrodkiem Interwencji w podświadomości pozostaje myśl, że to rantem Wydziału Psychologii Uniwersytetu
Kryzysowej w Krakowie oraz psychologa- tylko szkolenie, że tak naprawdę nic złe- Warszawskiego, zajmującym się psycholo-
mi cywilnymi i wojskowymi. Żołnierze go stać się nie może. Co innego realne gią katastrof; w sytuacjach ekstremalnych
uczyli się nie tylko tego, jak radzić sobie zagrożenie. udzielał pomocy osobom znajdującym się
z rozłąką, postępować z rodziną w warun- w głębokim stresie.
kach ograniczonych możliwości komuni- Lęk to rzecz normalna
kowania się, ale również poznawali sposo- Okazuje się, że najważniejszym moty-
by szybszej adaptacji, umiejętności radze- wem podjętej przez żołnierzy 18 bds decy- NIE GADAĆ,
nia sobie w sytuacjach kryzysowych, po-
mocy koleżeńskiej czy przeciwdziałania
zji była – jak przyznaje płk Patoka – towa-
rzysząca żołnierzom wszystkich armii
SŁUCHAĆ!
długotrwałemu stresowi. – zwykła, ludzka, najnormalniejsza w świe- Mówi się, że w Afganistanie chłopakom
cie obawa o własne życie i bezpieczeństwo. „klęka psychika”?
Teoria i praktyka Właściwie nie tylko o swoje, bo podejmu- – Przecież to jest absolutnie normalne.
Jednak co tu dużo mówić: szkolenie te- jąc taką decyzję, pokazali, że ważne jest Trudno byłoby nam jednak tutaj, siedząc
oretyczne to nie praktyka. – Elementy dzia- bezpieczeństwo wszystkich polskich żoł- w Warszawie przy herbacie, analizować
łań praktycznych są prowadzone podczas nierzy biorących udział w misjach. I wca- wydarzenia na taką odległość, nadto przy
ćwiczeń i zajęć, nie można jednak w wa- le nie chodzi o to, by tych żołnierzy uspra- minimalnej i nieprecyzyjnej wiedzy.
runkach bezpiecznych stworzyć takich sy- wiedliwiać. Ważne jest raczej to, by poka- W takich miejscach i sytuacjach powodów
tuacji, aby żołnierze reagowali psychicznie zać, że obawy i lęk na misjach takich jak do powstania sytuacji kryzysowej jest
tak, jak reagują w sytuacjach realnego za- ta w Afganistanie to rzecz normalna i bar- mnóstwo: rozłąka z bliskimi,
grożenia. Jednak każde działanie dzo ludzka. Żadne szkolenia, do- odległość od domu, klimat, warunki so-
w bezpiecznych warunkach świadczenia, teorie nie są cjalne, egzystencja w małej grupie,
daje pozytywne efekty w stanie przygotować kogo- na niewielkim terenie. Do tego dochodzi
i zwiększa odporność Obawy i lęk kolwiek na to, by potrafił jeszcze strach.
psychiczną – wyjaśnia na misjach takich jak ta w sobie te uczucia zwal-
płk Jerzy Patoka, ko- w Afganistanie to rzecz czyć. Można je jedy- Czego więc najbardziej potrzebują żołnie-
ordynator ds. psycho- normalna i bardzo ludzka. nie zminimalizować rze na misji, gdzie rodzą się konflikty, któ-
profilaktyki Dowódz- Żadne szkolenia, doświadczenia, w taki sposób, by nie rych nawet dowódca nie wytrzymuje?
twa Wojsk Lądowych. teorie nie są w stanie paraliżowały działań, – Najbardziej potrzebują wsparcia emocjo-
Co innego jest zatem przygotować kogokolwiek a pomagały w podej- nalnego – żeby ktoś ich posłuchał, pobył
na to, by potrafił w sobie mowaniu rozsądnych z nimi, napił się herbaty. A co dostają naj-
te uczucia zwalczyć decyzji. częściej? Dobre rady i pocieszenie. A to

U czestnicy forów inter-

netowych – nie czekając
na więcej szczegółów
Jeden z żołnierzy, którzy
napisali prośbę o powrót do
kraju, wiedział, z czym może się
jeszcze bardziej ludzi rozsierdza, bo czują
się niezrozumiani. Odreagować mogą tylko
wtedy, jeśli poczują się bezpieczni, dosta-
dotyczących wniosków polskich spotkać na misji. Nie był nowicjuszem, ną wsparcie. Jest bratnia dusza, ktoś mnie
żołnierzy o powrót do kraju miał świadomość ryzyka, utraty zdrowia słucha! I po to jest między innymi psycho-
– doszukiwali się drugiego dna i życia. Liczył się z tym, bo jest żołnierzem. log, czy ktoś inny, kto z rozsądkiem podej-
całej sprawy i dali upust swoim Wiele widział i wiele przeżył, a dzięki te- mie się jego roli. Na przykład dowódca.
złośliwościom: „jedni świetnie mu wiedział, na co przygotować swoich
odnajdują się na misjach, in- żołnierzy. Jednak czymś zupełnie innym Jacy ludzie są najmocniejsi?
nym siada psycha”, „najpierw jest narażać się na niebezpieczeństwo w sy- – Tacy, którzy bez zahamowań mówią
błagali o zgodę na wyjazd, tuacji, gdy ryzyko jest znacznie powyżej o swoich odczuciach, bólu, strachu... Mają
a teraz wymiękają”, „skąd oni dopuszczalnego, a zagrożenie życia dużo tego świadomość i są otwarci.
ich wzięli, to mają być żołnierze bardziej namacalne. Stąd taka decyzja.
elitarnej jednostki?”. Zdziwienie niektórych budzi fakt, że A jak ktoś mówi, że się nie boi?
prośby złożyli żołnierze z bielskiej jednost- – Jeśli mówi, że się nie boi, to znaczy, że al-
ki, która jest w pełni uzawodowiona. No bo oszukuje, albo jedynie redukuje lęk, któ-
mówić o zagrożeniu, strachu, obawach, i co z tego? Właśnie to, że są zawodowca- ry w nim jest, nie chce go dopuścić do świa-
a co innego to przeżywać. Z pewnością mi, pozwoliło im podjąć taką decyzję. Ich domości. Jeśli strażak w akcji lub żołnierz
tęsknota za rodziną, lęk o własne zdrowie zachowanie jest akurat w tym przypadku na wojnie mówią, że się nie boją, to jest to
i życie, wypadki, w których giną lub ranni w pełni zrozumiałe, a opinie, że wymiękli, bardzo niebezpieczne, bo może oznaczać,
zostają koledzy, nie polepszają sytuacji że są słabeuszami, najsłabszymi ogniwa- iż nie mają w siebie wglądu, nie rozumieją,
Czy można jednak oswoić się ze stra- mi – z pewnością są krzywdzące. Bo czy co się dzieje. I to jest ten typ, który
chem o własne życie, przygotować się do strach o własne bezpieczeństwo i o życie pierwszy klęknie.
niego? Szkolenia przedmisyjne pomagają podwładnych to coś złego? Na pewno nie.
w sytuacjach kryzysowych, ale – bądźmy Należy chylić czoła za to, że realnie potra- Czy czas leczy rany?
szczerzy – nigdy nie sprawią, że człowiek fili ocenić zagrożenie. W takich sytuacjach – Niekoniecznie, tylko pod warunkiem,
poczuje się w stu procentach bezpieczny. to umiejętność naprawdę cenna. Pamiętaj- że podejmiemy konkretne działania, żeby
Zresztą, gdyby nawet szkolenie przeprowa- my też o tym, że nikt nie jest w stanie obro- rozwiązać problem. Jeśli nie, to problem
dzono na najwyższym poziomie i w wa- nić się przed strachem o własne życie. Bez może przejść w formę chroniczną.
runkach jak najbardziej zbliżonych do tych względu na przygotowanie psychologicz-
rzeczywistych, nikt nie jest w stanie prze- ne czy stopień wojskowy.  Rozmawiał Piotr Bernabiuk

nr 28/2007 Polska Zbrojna 5

WYDARZENIA ZAPIS

Regulacje na wiosnę
Projekty dwóch nowych ustaw dotyczących obronności trafią do
parlamentu w pierwszym kwartale 2008 r. – obiecał członkom
Komisji Obrony Narodowej szef MON Aleksander Szczygło podczas
spotkania z posłami 28 czerwca.
Kobiecy jeden procent
P ierwsza regulacja to ustawa
o obronności państwa (obej-
mie m.in. zadania obronne oraz
że finansowaniu SZ. Celem
zmiany tej ostatniej ma być
zwiększenie wynagrodzeń pra-
S łużbę zawodową w polskim wojsku pełnią 782 kobiety, w szko-
łach wojskowych uczy się 209 – w sumie pań w służbie czynnej
jest około tysiąca – najwięcej w naszej powojennej historii. Stanowią
rodzaje obowiązku obrony nie- cowników wojska. – Wliczając one 1 proc. żołnierzy zawodowych – wynika ze specjalnego raportu
związane ze służbą wojskową), waloryzację inflacyjną, pracow- MON. W dokumencie czytamy też, że w porównaniu z ostatnimi lata-
druga ma skodyfikować funkcjo- nicy dostaną co roku o blisko mi najbardziej znaczącą różnicą jest pełnienie funkcji dowódczych
nowanie sił zbrojnych. Minister 9 proc. wyższe pensje – obiecy- przez absolwentki szkół wojskowych oraz rozszerzenie zakresu sta-
zapewnił, że zmiany nie obejmą wał minister. Zapowiedział też nowisk, na które wysyłane są panie na misje pokojowe. W 2006 r.
ustawy o zaopatrzeniu emerytal- dążenie do przywrócenia wielko- wprowadzono także poprawki do istniejących już regulacji w kwestii
nym żołnierzy i ich rodzin. ści budżetu MON odpowiadają- kobiet w ciąży i młodych matek. Ograniczono im m.in. wymiar go-
W tym roku resort skieruje do no- cego 1,95 proc. PKB roku plani- dzin służby i zakazano pracy w nocy. Raport informuje również, że
welizacji ustawy: o zakwaterowa- stycznego (obecnie mamy budżet w resorcie obrony podjęto działania, które mają zwiększyć udział ko-
niu SZ, powszechnym obowiąz- naliczany wg PKB roku poprzed- biet w misjach pokojowych i stabilizacyjnych. (ann)
ku obrony oraz przebudowie niego). Resort zyskałby wtedy
i modernizacji technicznej, a tak- ok. 1 mld zł rocznie. (ag) Nowy dyrektor tę funkcję od listopada 2006 r.
Wcześniej Cieciera kierował De-
generalny
Medyczne szlify w Łodzi Od początku lipca nowym dyrek-
partamentem Prawnym MON.
Natomiast Jacek Olbrycht został

J est zgoda Ministerstwa Obrony Narodowej na uruchomienie pod-

chorążówki kształcącej przyszłych wojskowych lekarzy. Pierwsi
kandydaci mają założyć mundury po wakacjach. Po połączeniu
torem generalnym MON jest Ja-
cek Olbrycht, dotychczasowy
szef Departamentu Kadr resortu
dyrektorem Departamentu Kadr
i Szkolnictwa Wojskowego
w maju 2006 r. Teraz to stano-
w 2002 r. Wojskowej Akademii Medycznej w Łodzi z tamtejszą obrony. Zastąpił na tym stanowi- wisko zajmie jeden z jego za-
cywilną Akademią Medyczną i utworzeniu Uniwersytetu sku Marka Ciecierę, który pełnił stępców. (ad)
Medycznego bazą dla przyszłych lekarzy armii miał być m.in.
Wydział Wojskowo-Lekarski uczelni. – Studenci takiego wydziału
– zgodnie z zapotrzebowaniem MON – otrzymywaliby stypendia
Jedna logistyka
i przechodzili szkolenie dla lekarzy wojskowych – mówi prof. dr
hab. n. med. Krzysztof Zeman, prorektor UM ds. rozwoju uczelni.
Mimo braku lekarzy przez ostatnie lata MON nie przeznaczył na
K ilkaset jednostek wojsko-
wych, w których pracuje łącz-
nie 40 tys. osób (w tym ok. 10 tys.
wanym w siedzibie Sztabu Gene-
ralnego WP uroczystym przeka-
zaniu wybranych jednostek logi-
ten cel żadnych pieniędzy. Brakuje także kandydatów do studium żołnierzy zawodowych), przeszło stycznych i administracyjnych
oficerskiego dla absolwentów cywilnych uczelni medycznych. 28 czerwca w podporządkowanie w podporządkowanie inspektora-
W tym roku na 60 miejsc zgłosiło się dwunastu kandydatów. Inspektoratowi Wsparcia Sił towi oprócz jego szefa wzięli rów-
Przyjęto dwóch. Aby choć częściowo uzupełnić braki lekarzy Zbrojnych. Powołanie IWSZ mia- nież udział: szef Sztabu General-
w jednostkach, MON zgodził się na utworzenie podchorążówki. ło na celu scentralizowanie logi- nego WP gen. Franciszek Gągor,
Studenci szóstego roku Wydziału Wojskowo-Lekarskiego zostaną styki trzech rodzajów sił zbroj- dowódca Sił Powietrznych gen.
skierowani do Centrum Szkolenia Wojskowych Służb nych – w podporządkowanie sze- dyw. pil. Andrzej Błasik, dowód-
Medycznych, gdzie odbędą szkolenie z przedmiotów wojskowo-le- fa inspektoratu gen. dyw. Zbignie- ca Marynarki Wojennej adm. flo-
karskich. Ponieważ akces do zostania lekarzami wojskowymi wa Głowienki przeszły jednostki ty Roman Krzyżelewski, zastęp-
zgłosiło tylko 18 osób z UM, MON zamierza rozszerzyć nabór na znajdujące się dotychczas pod ca dowódcy Wojsk Lądowych
studentów szóstego roku wszystkich uczelni medycznych w kraju. rozkazami dowódców Wojsk Lą- gen. dyw. Jerzy Michałowski oraz
Jak się dowiadujemy w Inspektoracie Wojskowej Służby Zdrowia, dowych, Sił Powietrznych, Mary- szef Centrum Planowania Do-
MON mogłoby przyjąć nawet 60 kandydatów na przyszłych ofice- narki Wojennej, a także Dowódz- wództwa Operacyjnego gen. bryg.
rów lekarzy. (WK) twa Operacyjnego. W zorganizo- Witold Poluchowicz. (AP)

A propos Gen. bryg. Zygmunt Duleba, dowódca Pomorskiego Okręgu Wojskowego

Bez rewolucji 1Siłlipca Inspektorat Wsparcia
Zbrojnych przejął POW.
odwoławczą drugiego stopnia.
Ponadto okręg będzie ciągle
stek, które tracimy, to nie
uważam, że jest to jakaś utra-
Co to oznacza dla okręgu? odpowiedzialny za logistyczne ta potencjału. Odchodzą m.in.
– To tylko zmiana szefa, nie re- wsparcie narodowych jedno- brygady OT, które i tak są
wolucja. Potencjał okręgu pod stek i związków taktycznych przekształcane w bataliony.
względem ludzi i sprzętu pozo- oraz jednostek NATO na swoim A co do ośrodków szkolenia
stanie bez zmian, może nawet obszarze. Po zlikwidowaniu lo- kierowców, to jestem przeko-
się zwiększy. Nie zmienią się gistyki Marynarki Wojennej nany, że jest to decyzja tymcza-
również zadania POW, który po- przejmiemy m.in. nabrzeża por- sowa i wkrótce wrócą one do
zostanie wojskową instancją towe i magazyny. Co do jedno- POW. (KW)

6 Polska Zbrojna nr 28/2007

Wspólne J ednym z priorytetów współpra-
cy polskich i rumuńskich wojsk
Rotacje w sztabie

doświadczenia
jest wymiana doświadczeń i wnio-
sków wynikających z zaangażowa-
nia żołnierzy obu państw w misję
ISAF w Afganistanie – wynika
ze spotkania gen. Franciszka Gą-
gora, szefa SGWP, z przebywa-
jącym na jego zaproszenie w Pol-
sce 2–4 bm. szefem Sztabu Ge-
neralnego Sił Zbrojnych Rumu-
nii admirałem Gheorghe Mariną.
Rumuński gość podkreślał, że ce-
lem jego wizyty jest dalsze za-
cieśnianie współpracy wojskowej
z Polską. – Szczególnie dotyczą-
cej bezpieczeństwa i ochrony na-
szych wojsk w rejonie misji – po-
wiedział gen. Gągor.
– Mamy te same cele, a nasze ar-
mie są na podobnym etapie trans-
JAROSŁAW WIŚNIEWSKI
N owym szefem Zarządu
Analiz Wywiadowczych
i Rozpoznawczych SGWP został,
decyzją ministra obrony narodo-
wej, płk Mieczysław Gocuł – do-
tychczasowy zastępca szefa
Zarządu Planowania
Operacyjnego P-3 SG.
Ustępujący szef Zarządu Analiz
gen. bryg. Anatol Czaban będzie
teraz szefem szkolenia Sił
Powietrznych. Podczas uroczy-
stego przekazania obowiązków
27 czerwca gen. broni
Mieczysław Stachowiak, I za-
stępca szefa SGWP, życzył
gen. Czabanowi powodzenia na
nowym stanowisku. Podkreślił
też, że nowego szefa Zarządu P2

formacji, dlatego wymiana do- czekają duże wyzwania, ponie-

świadczeń będzie bardzo pomoc-
na – stwierdził admirał Marina.
Gość spotkał się też z ministrem
obrony narodowej Aleksandrem
Szczygło. (ATU)
waż skuteczne rozpoznanie jest
bardzo ważnym elementem
sprawnego funkcjonowania sy-
stemu dowodzenia. (ATD)

Dublowanie przepisów ubiorczych, napisała

27 czerwca „Polityka”. Dublowa-
gwiazdek
nie polskiego stopnia stopniem
amerykańskim uznano w PKW za
zasadne ze względów praktycz-
Koniec batalionu
– LITPOLBAT spełnił już swoje tewskiego batalionu służącego
zadanie – powiedział minister utrzymaniu i przywracaniu poko-
obrony narodowej Aleksander ju oraz bezpieczeństwa podpisano

P rzygotowujemy w MON zmia-

ny przepisów mundurowych,
dzięki którym polscy oficerowie
będą mogli legalnie nosić dystynk-
cje innych armii podczas wielona-
rodowych operacji – powiedział
w sejmie minister Aleksander
Szczygło, prosząc, aby nie robio-
no z drobnej sprawy afery. O po-
dwójnych dystynkcjach noszonych
przez naszych wojskowych na mi-
sjach i o tym, że jest to łamaniem
LICZBA TYGODNIA
nych. Łatwiej wypełniać obowiąz-
ki służbowe tam, gdzie jest wielu
żołnierzy różnych armii, przypina-
jąc sobie do munduru amerykań-
ski odpowiednik polskich dystynk-
cji. Noszenie obcych gwiazdek
ułatwia polskim wojskowym kon-
takty z ich zagranicznymi kolega-
mi, dla których nasze oznaczenia
na naramiennikach mogą być nie-
zrozumiałe, są też często zakryte
przez kamizelki kuloodporne. (ad)
Szczygło 29 czerwca w czasie
uroczystego rozwiązania Litew-
sko-Polskiego Batalionu Sił Po-
kojowych. Szef MON, uczestni-
czący w ceremonii wraz z litew-
skim ministrem obrony Juozasem
Olekasem, podkreślił, że Polska ja-
ko członek NATO była ambasado-
rem Litwy w jej dążeniach do przy-
stąpienia do sojuszu północnoat-
lantyckiego.
– Wspólnie odbywaliśmy szkole-
nia, wymienialiśmy się doświad-
czeniami. Teraz oba kraje są już
członkami NATO i mamy zobo-
wiązania wynikające z członko-
w 1997 r. Ostatnimi manewrami
batalionu były międzynarodowe
dwutygodniowe ćwiczenia „Am-
ber Hope 2007” na poligonie Ka-
iriai koło Kłajpedy, których zakoń-
czenie zbiegło się z uroczystością
rozwiązania LITPOLBAT-u.
W manewrach wzięło udział
około 1700 żołnierzy i cywilów
z 11 państw NATO, w tym
60 wojskowych z Polski. Kolej-
nym etapem doskonalenia współ-
pracy wojskowej z Litwą ma być
utworzenie w przyszłym roku
polsko-ukraińsko-litewskiego ba-
talionu, którego zadaniem rów-

57 – o przydzielenie tylu samochodów terenowo-patrolowych

HMMWV PKW w Afganistanie poprosił sekretarza
Departamentu Obrony USA minister obrony Aleksander Szczygło.
stwa – dodał minister. Umowę
w sprawie utworzenia polsko-li-
nież będzie udział w misjach po-
kojowych. (an)

Przed wiosenną wyprawą pod Hindukusz poprzedni szef MON

Radosław Sikorski zamówił u Amerykanów 147 HMMWV najnow- Z głębokim smutkiem i żalem przyjęliśmy wiadomość o śmierci
szej, najbezpieczniejszej wersji. – Dostaliśmy 137 aut starszej gene- byłego zastępcy dowódcy Krakowskiego Okręgu Wojskowego
racji. Amerykanie dali to, co wtedy mieli – powiedział 28 czerwca
w sejmie dowódca Dowództwa Operacyjnego gen. broni Bronisław gen. bryg. Mieczysława KARUSA
Kwiatkowski. – Te HMMWV dostały w Afganistanie wieżyczki, szyby
kuloodporne, wzmocnienie podwozi, urządzenia zakłócające sygnały Rodzinie i Bliskim Zmarłego
detonujące bomby pułapki. Jesteśmy świadomi, że to nadal prowi- wyrazy głębokiego współczucia
zorka, a nie pojazd zapewniający bezpieczeństwo. Dlatego nasz mi- składają
nister wystąpił do Roberta Gatesa, szefa Pentagonu, z wnioskiem dowódca 2 Korpusu Zmechanizowanego
o wyposażenie naszej grupy bojowej w 57 HMMWV nowszej genera- oraz kadra i pracownicy wojska Korpusu.
cji. Czekamy na odpowiedź w tej sprawie. (art.)

nr 28/2007 Polska Zbrojna 7

AAAAAAA AAAAAAAA
WYDARZENIA ZAPIS
Poligonowy tydzień
JAROSŁAW WIŚNIEWSKI
W minionym tygodniu mini-
ster Aleksander Szczygło
odwiedzał ćwiczących żołnierzy.
Na poligonie w Nowej Dębie
obserwował 27 czerwca
międzynarodowe manewry
Zmiana attaché
D uży wkład w rozwój wojsko-
wej współpracy Polski i Sta-
nów Zjednoczonych dotyczącej
transformacji naszych sił zbroj-
nych oraz szkolenia i wsparcia lo-
gistycznego polskich kontyngen-
tów w Iraku i Afganistanie wniósł
płk Henry Nowak (na zdjęciu
z prawej), ustępujący attaché
obrony USA w Polsce. Płk No-
wak, który pełnił obowiązki od
Wyrazy głębokiego żalu i serdecznego współczucia
z powodu śmierci
płk. rez. Karola SZAJDINGA
Rodzinie i Bliskim Zmarłego
dowódca, kadra i pracownicy wojska
2 Korpusu Zmechanizowanego.
Wyrazy głębokiego żalu i współczucia Rodzinie z powodu
śmierci szanownego kolegi i przyjaciela
płk. dypl. Zbigniewa KWIATKOWSKIEGO
kierownictwo, kadra i pracownicy
Zarządu Szkolenia-P7.
8 Polska Zbrojna
J.WIŚNIEWSKI
EUFRAT IX – ostatni etap
szkolenia IX zmiany PKW
przed wyjazdem do Iraku.
Oprócz Polaków ćwiczyli tam
żołnierze USA i Litwy. Minister
życzył wyjeżdżającym na mi-
sję, aby unikali rutyny i nie
nadużywali żołnierskiego
szczęścia. Tego samego dnia
na Centralnym Poligonie Sił
Powietrznych w Ustce szef
MON uczestniczył w strzela-
niach bojowych żołnierzy z puł-
ków przeciwlotniczych. (ann)
SGWP
lipca 2003 r., gościł wraz ze swo-
im następcą płk. Richardem
Runnerem (z lewej) 26 czerwca
u gen. broni Mieczysława
Stachowiaka, I zastępcy szefa
SGWP. W czasie spotkania roz-
mawiano o sytuacji w Afganista-
nie i współdziałaniu naszych
wojsk. Poruszono także kwestie
kształcenia polskich żołnierzy
w USA. (ATU)
składają
składają
PIOTR
BERNABIUK
Zagrożenie?
Z daniem mojej wyzwolonej koleżanki, fakt istnienia
kobiet w przyrodzie jest bezsprzeczny. Również
w wojsku nie ma problemu kobiet. W wojsku kobiety po
prostu są. I wygląda na to, jej zdaniem, że kłopoty z tym
mają głównie mężczyźni. I to wielorakie. Obłudnie,
w imię demokracji i europejskości, upominają się o pra-
wa kolejnej „mniejszości”, o prawo pań do wojskowych
buciorów, do odbierającego im cały wdzięk polowego
munduru, do czołgania i okopywania, strzelania z armat,
wreszcie, do oddawania życia za... i robienia karier gene-
ralskich. A w gruncie rzeczy czują się zagrożeni.
Zbliżając się do sześćdziesiątki, obserwuję u siebie coraz
większy pociąg do pań i z największym trudem odma-
wiam sobie pewnych zachowań, szczególnie wobec kobiet
młodych i grzeszących urodą. Rezygnacje te jednakże nie
wynikają z ulegania współczesnym psychozom, takim jak
mobbing czy molestowanie. Biorą się gdzieś ze środka,
wypływają ze mnie. Przez tyle dziesięcioleci obserwuję,
jak doskonale dziewczyny radzą sobie w sportach walki,
w survivalu, sportach ekstremalnych i na wyprawach na
skraj świata, jak polują na grubego zwierza... Gdy w raj-
dach przygody przyjęto regułę, że zespół ma być czteroo-
sobowy, w tym jedna osoba płci odmiennej, pojawiła się
na szlaku drużyna złożona z trzech kobiet i „odmienne-
go” faceta. I dawały czadu, aż miło.
Wielokrotnie uczestniczyłem z paniami w różnych przed-
sięwzięciach, może nie całkiem ekstremalnych, ale skraj-
nie wyczerpujących, w parszywych warunkach, w bru-
dzie i głodzie. Broniłem ich też potem przed opinią mię-
dzynarodowego mistrza survivalu, wskazującego babom
miejsce jedynie przy garach, przy bachorach, a przede
wszystkim w sypialni.
A ze służbą wojskową w pierwszej linii, w warunkach wo-
jennych, mam mały kłopot. Taki niuansik. Powiem
wreszcie wyraźnie, że chodzi o zabijanie. Kiedy ginie ko-
bieta czy dziecko, to jest zupełnie inaczej niż wówczas,
gdy ofiarą pada mężczyzna. Podobnie, gdy kobieta zabi-
ja. Znam, jak wszyscy, niezliczoną liczbę kobiet wojowni-
czek, kobiet bohaterek. Bardzo trudno jest mi przełamać
tę barierę, bo tworzy ją całe moje życie, kultura,
w której się wychowałem, psychika, mentalność,
czy jak to tam zwać.
Panie w mundurach urzekły mnie po raz pierwszy przed
laty, w amerykańskiej bazie wojskowej w Tuzli, na tere-
nie byłej Jugosławii. Prezentowały się znakomicie, jed-
nakże klimat tego miejsca nasyconego wojskiem, wojen-
nym sprzętem i syfiastym pyłem nie sprzyjał romantycz-
ności. Bardziej już tryskały erotyzmem miejscowe kobie-
ciny z miotłą. Sądząc jednakże po uzbrojeniu, wyposaże-
niu i postawie Amerykanek, nie przyjechały tu kokieto-
wać ani sojuszników, ani ewentualnych przeciwników.
I nie chciałbym im przypadkiem wejść pod lufę. Nie są-
dzę, by Polki były gorsze od sojuszniczek. Mimo to...
nr 28/2007

PIRAMIDA
problemów
Konflikty w Afganistanie i Iraku pokazały, że żadne siły zbrojne nie są
w pełni przygotowane do konfliktów asymetrycznych.
Kapitan armii brytyjskiej Leo Docher-
ty, który niedawno służył w Afganistanie,
po powrocie do kraju skrytykował zarów-
no stosowaną taktykę, jak i wyposażenie
wojsk Wielkiej Brytanii. Jego zdaniem,
działania powodujące straty wśród cywi-
lów sprawiają, że Afgańczycy sięgają po
broń. Ta opinia nie była odosobniona.
Wojskowi z innych armii uczestniczą-
cych w misjach w Afganistanie i Iraku
narzekają, że ich sprzęt często się nie
sprawdza. Związane jest to z charaktery-
stycznym sposobem działania przeciw-
nika, jak i warunkami teatru działań, po-
nieważ sprzęt przygotowywany był do
działań konwencjonalnych.
nr 28/2007
TA D E U S Z W RÓ B E L
Dopóki Amerykanie prowadzili kla-
syczną wojnę błyskawiczną, dopóty sa-
mochody HMMWV się sprawdzały, bo-
wiem zaprojektowano je z myślą o takich
właśnie konfliktach. Zachwyt minął wraz
z nasileniem się w Iraku działań o charak-
terze partyzanckim. Obnażyły one bezli-
tośnie wszelkie słabe strony amerykań-
skich pojazdów. Ataki na lekko opance-
rzone terenówki zaczęły przynosić krwa-
we żniwo. Nieufność do sprzętu pogłębia-
ły filmiki zamieszczane przez rebelian-
tów w internecie.
Początkowo żołnierze na własną rękę
zaczęli opancerzać pojazdy, często za po-
mocą płyt wyciętych ze zniszczonego
SPRZĘT FORUM
US DOD
sprzętu irackiego. Potem pojawiły się fa-
brycznie nowe wozy ze wzmocnionym
opancerzeniem, jak też zestawy pancerzy
dla starszych samochodów. Rozwiązanie
to miało raczej znaczenie psychologicz-
ne. Tymczasem podstawowy problem po-
zostawał nierozwiązany. HMMWV nie
zapewnia skutecznej ochrony przed mi-
nami, a przydrożne zasadzki z min lub im-
prowizowanych ładunków wybuchowych
są od lat codziennością w Iraku. Szacuje
się, że dotychczas spowodowały one na-
wet ponad połowę strat amerykańskich.
Co gorsza, ta metoda walki staje się coraz
powszechniejsza w Afganistanie. Stąd
Amerykanie rozpoczęli już program ba-
Polska Zbrojna 9
FORUM SPRZĘT
MASTIFF (na dole) to zmodyfikowany
pod brytyjskie wymogi COUGAR
(zdjęcie górne)
LAND-ROVER ma słabą odporność
na eksplozje min pułapek
i ostrzał z granatników.
UK MOD /ARCENT
dawczo-rozwojowy, który powinien wy-
łonić następcę humvee.
Kłopoty z land-roverem
Podobny problem pojawił się w armii
brytyjskiej z land-roverem. Na początku
maja media podały, że ze 170 ciężko
uzbrojonych wozów znajdujących się
w wyposażeniu sił działających na połu-
dniu Afganistanu sprawnych jest tylko
126. Pozostałe były zepsute bądź znisz-
czone przez przeciwnika. W Iraku nie
sprawdzała się też wersja land-rovera
– snatch. Powód był ten sam co w przy-
padku HMMWV: słaba odporność na eks-
10 Polska Zbrojna
ABY SKUTECZNIE walczyć z przeciwnikiem,
trzeba stosować podobną do niego taktykę.
W przypadku Afganistanu są to niewielkie
pododdziały.
plozje min pułapek i ostrzał z granatników.
Podobnie rzecz miała się z opancerzony-
mi mercedesami G kanadyjskiego kontyn-
gentu w Afganistanie.
Zaczęto poszukiwać nowych rozwiązań.
Brytyjczycy wysłali lepiej opancerzone od
land-roverów ciężarówki Pinzgauer Vec-
tor. Jednak nie rozwiązały one wszystkich
kłopotów ze względu na ograniczone moż-
liwości transportu ludzi i sprzętu. Londyn
podjął więc decyzję o zakupie amerykań-
skich pojazdów Cougar. Zmodyfikowane
pod brytyjskie wymogi wozy nazwano Ma-
stiff. Opancerzone pojazdy patrolowe, któ-
rych konstrukcja zapewnia zwiększoną
ochronę przed skutkami eksplozji min pu-
łapek, nabyły również inne armie, np. Ho-
lendrzy wyposażyli swój kontyngent w Af-
ganistanie w australijskie Bushmastery, zaś
m.in. Kanadyjczycy i Szwedzi postawili na
południowoafrykańskie RG-31. W użyciu
są też niemieckie wozy Dingo.
Kłopotów w misjach w Afganistanie
i Iraku przysparzają nie tylko lekkie pojaz-
dy. W armii amerykańskiej częściowo, choć
i tak wypadły lepiej w porównaniu z inny-
mi wozami bojowymi. Natomiast brytyjscy
wojskowi narzekali np. na słabą klimatyza-
cję bojowych wozów piechoty Warrior.
W efekcie w ich wnętrzu temperatura prze-
kraczała 60 st. C, co odbijało się na kondy-
cji żołnierzy. Ponadto wszystkie armie ma-
ją problem z szybko zużywającym się pod-
czas działań sprzętem. Ograniczone moż-
liwości finansowe powodują, że aby zapew-
nić jako taką sprawność pojazdów, docho-
dzi do kanibalizacji wozów w kraju. Mark
Smith, pisząc na początku maja br. na ła-
mach „Sunday Times” o sytuacji brytyj-
skich wojsk lądowych, po lekturze doku-
mentu przygotowanego przez brygadiera
Simona Leveya, zatytułował swój artykuł:
„Papierowa armia Tony’ego Blaira”.
nr 28/2007
 Według wielu wojskowych, wpływ na
wysokość strat wśród sił wielonarodowych
w Afganistanie i Iraku miało też niedo-
stateczne wyposażenie indywidualne.
Szczególnie nie najlepsze kamizelki ku-
lo- i odłamkoodporne. Pierwsze modele
nie miały płyt chroniących plecy, jak
również efektywnych osłon boków tuło-
wia, ramion i szyi. Przeprowadzone ana-
lizy wykazały, iż nowe rozwiązania mo-
głyby ograniczyć liczbę ciężko rannych
lub zabitych nawet o kilkadziesiąt pro-
cent. Zanim dostarczono pierwsze kami-
Uczestniczący w operacjach w górach
amerykańscy żołnierze narzekali, że
marzną. Z tego powodu opracowano
nowej generacji zestaw umundurowa-
nia dla bardzo chłodnego klimatu.
Pierwsi testowali go żołnierze 10 Dy-
wizji Górskiej.
Żołnierze mają też często problemy
z łącznością i brakiem odpowiednich środ-
ków rozpoznania. Przyznają, że w wielu
wypadkach nie przygotowano ich dosta-
tecznie do działań w konfliktach o cha-
rakterze asymetrycznym, szczególnie
w terenie zurbanizowanym. Przy okazji
pojawiły się krytyczne uwagi dotyczące
broni strzeleckiej. W opinii części wojsko-
wych, używana obecnie w większości
amunicja kal. 5,56 mm ma zbyt małą moc
obalającą w walkach na bliskich dystan-
sach. Dlatego są propozycje, aby zastąpić
ją kal. 6,8 mm.
Niestety, konflikty w Afganistanie i Ira-
ku jeszcze raz potwierdziły starą prawdę,
że wojskowi przygotowują się do wojen,
które już były, i potrzebują czasu, aby do-
stosować się do nowych wyzwań. 
W Iraku nie spełnił do końca
pokładanych w nim nadziei kołowy
transporter opancerzony STRYKER

Armie
mają problem
z szybko zużywającym się
podczas działań sprzętem.
ROBERT SIEMASZKO

Ograniczone możliwości finan-

sowe powodują, że aby zapew-
nić jako taką sprawność pojaz-
dów, dochodzi do kanibali-
zacji wozów w kraju
W konfliktach asymetrycznych
nie sprawdzają się nieopancerzone
US DOD (4)

(lub lekko opancerzone) terenówki.

zelki nowej generacji, żołnierze amery-

kańscy wzięli sprawy w swoje ręce i za-
częli kupować modele lepszej jakości na
własną rękę. Do dziś wśród amerykań- Jednym z priorytetów moderni-
skich wojskowych trwa jednak dyskusja, zacyjnych armii amerykańskiej
jest następca HMMWV.
czy ta kamizelka, którą preferuje armia, Na zdjęciu: prototyp
jest najlepsza (szerzej pisaliśmy o tym Lockheeda Martina.
w artykule „Wojna o smoczą skórę”,
„PZ” nr 27/2007). W tle sporu są oczywi-
ście wielkie pieniądze.
Z mundurami nie lepiej
Działania w ekstremalnych warunkach
klimatycznych Afganistanu uwidoczni-
ły też niedostatki w umundurowaniu.

nr 28/2007 Polska Zbrojna 11

NA CELOWNIKU
Absorbujący
Afganistan Rozmowa z gen. broni
WALDEMAREM SKRZYPCZAKIEM,
dowódcą Wojsk Lądowych
Chiński teoretyk sztuki wojennej Sun
Tzu dwa i pół tysiąca lat temu napisał:
„Sto zwycięstw w stu bitwach nie jest
szczytem umiejętności. Szczytem umie-
jętności jest pokonanie przeciwnika
bez walki”. Czy osiągnięcie tego ide-
ału jest możliwe w Afganistanie?
– Warunkiem jest przeciągnięcie
przez wojska koalicji afgańskiego spo-
łeczeństwa na swoją stronę. Jednym ze
sposobów są projekty CIMIC, jednak
nie można zapominać, że Afganistan
to bardzo zacofany kraj, którego lud-
ność pozostaje wciąż w relacjach ple-
miennych. Jeśli nie uwzględnimy
afgańskich uwarunkowań, ta operacja
nie zakończy się sukcesem. Nasi żoł-
nierze stacjonują przy granicy afgań-
sko-pakistańskiej, więc ogromny
wpływ na sytuację w rejonie mają nie
najlepsze relacje między tymi pań-
stwami. Afgańczyków trzeba mate-
rialnie przekonać, że lepiej będzie się
im żyło pod rządami demokratyczny-
mi niż al Kaidy i talibów. Nasi żołnie-
rze przygotowali już 19 projektów po-
mocowych, które, co niezwykle istot-
ne, zostały zaaprobowane przez wła-
dze plemienne i lokalne.
Czy pod koniec czerwca opuścił Pan
Afganistan z poczuciem, że nasza
grupa bojowa rozwinęła już w pełni
skrzydła?
– Niestety, nie. Duża część środków,
które są potrzebne żołnierzom, jeszcze
nie dotarła do miejsc przeznaczenia.
Dotyczy to m.in. radiostacji indywidu-
alnych PNR-500 i lamp stroboskopo-
wych. Dopiero dostajemy część sprzę-
tu, który zamówiliśmy w grudniu ub.r.
Do dzisiaj nie dotarło dziesięć kabin
opancerzonych do Jelczy, które są już
12 Polska Zbrojna
w Afganistanie. W wyniku podjęcia
w ub.r. decyzji o powołaniu Inspekto-
ratu Wsparcia zlikwidowano logistykę
Wojsk Lądowych. Od lutego do końca
czerwca br., czyli w fazie finalizacji
przygotowań do tak trudnej misji,
mieliśmy logistyczną czarną dziu-
rę. Musieliśmy uciekać się do ty-
powej polskiej improwizacji
w najgorszym tego słowa zna-
czeniu. Skutki tego odczuwa-
my do dziś. Od września
ub.r., kiedy powierzono mi
dowództwo Wojsk Lądo-
wych, przygotowanie mi-
sji afgańskiej pochłania
75 proc. mojego czasu,
wliczając w to także
weekendy.
Jeden z ostatnich
weekendów spę-
dził Pan w Afgani-
stanie, gdzie grupa
żołnierzy z bazy
Wazi Khwa popro-
siła o powrót do
kraju. Nie posta-
wiono im do tej
pory żadnych za-
rzutów, ani nie
wyciągnięto wo-
bec nich konse-
kwencji dyscypli-
narnych...
– Ci żołnierze zło-
żyli formalne wnioski o rotację do
kraju. W mojej ocenie nie można
w tym wypadku mówić o jakiej-
kolwiek zmowie. Swoją ocenę
przedstawi oczywiście żandarme-
ria, która prowadzi w tej sprawie
postępowanie.
nr 28/2007
Czy to oznacza, że żołnierze mieli ra-
cję, motywując swoje wnioski złym
wyposażeniem, m.in. niedostatecz-
nym opancerzeniem otrzymanych od
armii USA pojazdów HMMWV?
– Uwagi były racjonalne, ale odniosę
się do tej sprawy w inny sposób. Rosz-
czenia zgłaszają jedynie żołnierze 18 Ba-
talionu Desantowo-Szturmowego, co bu-
dzi we mnie poważne wątpliwości co do
kondycji tej jednostki. Takich problemów
nie było w Ghazni, kiedy żołnierzy
17 Brygady Zmechanizowanej wysłano
do akcji na takich samych HMMWV. To
samo dotyczy żołnierzy w Iraku, którzy
są pod ciągłym ostrzałem i mają dużo
gorsze wyposażenie niż ich koledzy
w Afganistanie. Żołnierze z 25 BKPow
w Iraku nie narzekają i walczą z godno-
ścią. Problem polega na tym, że żołnie-
rze 18 Batalionu uwierzyli, iż są najwyż-
szej klasy szturmanami, i uznali, że
muszą otrzymać sprzęt najwyższej
klasy światowej. Niestety, jest to
poza zasięgiem naszej armii.
Procedury są takie, że od de-
cyzji dotyczącej zapotrze-
bowania na sprzęt do jej
wykonania mija 12–18
miesięcy. Irytuje mnie, że
żołnierze zgłaszają swo-
je pobożne życzenia, nie
dostrzegając zmian, jakie
nastąpiły w ciągu ostat-
niego pół roku. Zma-
gamy się z biurokra-
tycznymi procedura-
mi. Mam świado-
mość tego, że mnie
także ktoś prawdopo-
dobnie zarzuci pod-
jęcie takich, a nie in-
nych decyzji. Na ra-
zie każda inicjaty-
wa Wojsk Lądo-
wych zmierzająca
do poprawy wypo-
sażenia żołnierzy
służących w mi-
sjach ma aprobatę
szefa MON.
Czy informacje,
które do Pana
trafiają, potwier-
dzają, że w Ira-
ku Polacy wysta-
wieni są obecnie
na większe ryzy-
ko niż w Afganistanie?
– Oczywiście. Panami w naszej
strefie, zwłaszcza w nocy wokół
Diwanii, są główne siły sadrystów.
Takiej sytuacji nie ma w Afganista-
nr 28/2007
nie, zwłaszcza w prowincjach, w któ-
rych stacjonują i działają Polacy. Wy-
nika to z tego, że jest to jeden z naj-
biedniejszych regionów kraju, w któ-
rym nie ma nawet upraw maku.
Kiedy ostatecznie dotrą do Afganista-
nu pancerze kompozytowe do Roso-
maków i obiecane przez Pana w lutym
br. granatniki automatyczne?
– Do 15 lipca transportery, które są
przeznaczone do akcji bojowych, będą
już miały zamontowane dodatkowe opan-
cerzenie. Co do granatników, to ich zdo-
bycie w ramach obowiązujących nas pro-
cedur byłoby możliwe dopiero we wrze-
śniu. Jednak udało nam się pozyskać za
granicą bezpłatnie 20 granatników
Mk. 19 i 5 tys. sztuk amunicji do nich.
Większość do końca lipca z całą pewno-
ścią trafi do Afganistanu. Kilka wyśle-
my do Iraku. W sierpniu do Afganista-
nu trafią też bezzałogowe statki latające.
Zostaną kupione z budżetu Wojsk Lądo-
wych specjalnie na potrzeby tej misji.
A co ze śmigłowcami Mi-17, które mia-
ły trafić do Afganistanu z drugą zmia-
ną naszego kontyngentu?
– Niestety, nie uda się ich przygotować
do tego czasu. Problem braku własnych
śmigłowców jest boleśnie odczuwany
przez naszych żołnierzy, którzy nie za-
wsze mogą liczyć na maszyny amery-
kańskie. Armia USA w Afganistanie ma
zabezpieczone jedynie 20 proc. własnych
potrzeb dotyczących śmigłowców.
Czy uzupełniono już braki wynikają-
ce z rozszabrowania części sprzętu
podczas jego przerzutu?
– Nie miały one wpływu na zdolność
bojową naszych jednostek. Najpoważ-
niejszą stratą jest maszyna sapersko-in-
żynieryjna „Bożena”, która się nie odna-
lazła. Zamiast niej do Afganistanu wy-
syłamy kolejnego „Inspektora” – robota
do likwidowania ładunków wybucho-
wych. W sumie w Afganistanie będą trzy
takie maszyny.
Minister Aleksander Szczygło zapo-
wiedział, że do końca czerwca będzie
gotowa analiza, która wskaże, czy ko-
lejna brygada pancerna ma zostać
uzbrojona w czołgi rodzimej produk-
cji PT-91 Twardy, czy niemieckie Le-
opardy. Jak brzmi werdykt, tak istot-
ny dla krajowego przemysłu?
– Swoją opinię przesłałem 2 lipca sze-
fowi MON, który podejmie ostateczną
decyzję. Jestem zwolennikiem Leopar-
dów. Przemawiają za tym znaczne pro-
blemy z systemem kierowania ogniem
„Drawa” w czołgach PT-91, mimo wy-
dania przez MON na ten cel ogromnych
pieniędzy. Twardy to, moim zdaniem,
konstrukcja przestarzała. Jeden z posłów
zaproponował, aby dokonać konfronta-
cji przygotowanej dla Malezji wersji
Twardego z Leopardem. Nie mam nic
przeciw temu.
W maju kierownictwo MON i ar-
mii rozpatrywało pomysł przenie-
sienia dwóch „misyjnych” jedno-
stek – 6 BDSz i 25 BKPow spod
zwierzchnictwa Wojsk Lądowych do
tworzonego Dowództwa Wojsk Spe-
cjalnych. Obie brygady aeromobilne
zostały w Wojskach Lądowych, ale
podobno sprawa ich podporządko-
wania nadal pozostaje otwarta.
– W tej kwestii ktoś pomylił zasadni-
cze rzeczy. W żadnej armii na świecie
dowództwo sił specjalnych nie jest insty-
tucją kreującą cokolwiek. Nawet w USA
jest to jedynie dowództwo zadaniowe.
U nas ktoś myli taktykę z poziomu plu-
tonu czy kompanii ze sztuką operacyjną.
Jest to myślenie kategoriami bitwy pod
Żołnierze 18 Batalionu
uwierzyli, iż są najwyższej
klasy szturmanami
i uznali, że muszą
otrzymać sprzęt najwyższej
klasy światowej. Niestety,
jest to poza zasięgiem
naszej armii.
Arnhem, gdzie wylądowała brytyjska
1 Dywizja Powietrznodesantowa, która
po tej operacji, podobnie jak nasza Bry-
gada Spadochronowa, nie odzyskała już
gotowości bojowej. Współczesna teoria
mówi, że takie jednostki jak 6 Brygada
Desantowo-Szturmowa czy 25 Brygada
Kawalerii Powietrznej nie są wykorzy-
stywane do operacji głębokich. Takie
operacje wykonuje się przez uderzenia
najnowszych środków rażenia o dużym
zasięgu, a nie wojskami. Dobrze by by-
ło, aby twórcy tych teorii wzięli także
pod uwagę doświadczenia z użycia izra-
elskich wojsk specjalnych, które nie ode-
grały żadnej roli podczas ostatniej woj-
ny libańskiej. Propozycje, które widzia-
łem, świadczą o tym, że ich autorzy nie
mają poczucia odpowiedzialności za
swoje pomysły. 
Rozmawiał Andrzej Walentek
Polska Zbrojna 13
WOJSKO PROBLEMY
PIOTR LASKOWSKI
Mieszkańcy poznańskiego
osiedla Marlewo i towarzyszący
im sympatycy zablokowali
drogę dojazdową do lotniska
31 Bazy Lotniczej w Krzesinach.
Protestowali przeciwko
niedawnym pokazom lotniczym
amerykańskiego zespołu
„Thunderbirds”. To jedna z wielu
akcji, która ma pomóc
stowarzyszeniu w osiągnięciu
Czego chce
celów.
Marlewo?
Mieszkańcy Marlewa są skonfliktowa-
ni z wojskiem już od kilku lat. Po zatwier-
dzeniu decyzji o lokalizacji bazy F-16
w Poznaniu, Ministerstwo Obrony Naro-
dowej obiecywało, że osoby narażone na
uciążliwości związane z jej funkcjono-
waniem dostaną prawie od ręki odszko-
dowania, pozwalające im przenieść się
w inne miejsce. W założeniu takie od-
szkodowania mieli dostać mieszkańcy,
którym lotnisko faktycznie uniemożli-
wia normalne funkcjonowanie. Jednak
Polak potrafi, zaraz więc wnioski o od-
szkodowania złożył prawie każdy, kto
mieszka w okolicy lotniska. A jeśli ktoś
jeszcze tego nie zrobił, był zachęcany
przez sąsiadów i adwokatów, którzy
zwietrzyli dobry interes w wyciągnięciu
od wojska pieniędzy. W takiej sytuacji
wojsko przestało przyjmować wnioski
o odszkodowania.
– Okolice lotniska w Krzesinach zo-
stały włączone, jako pierwsze w Polsce,
do obszaru ograniczonego użytkowania.
Do tej pory nie było w tej sprawie jakich-
kolwiek doświadczeń. Dlatego wojsko
przyjęło zasadę, że wszystkie pozwy bę-
dą rozpatrywane przez sądy powszech-
ne – mówi płk Jacek Adamek, szef Woj-
skowego Zarządu Infrastruktury w Po-
znaniu. Wojsko liczy, że w krótkim cza-
sie ukształtuje się linia orzecznictwa,
która wskaże, czy i jakie kryteria moż-
na brać pod uwagę, jeśli chodzi o roszcze-
nia mieszkańców.
14 Polska Zbrojna
Na rozstrzygnięcie spraw w sądach trze-
ba czekać czasem i latami, a koszty zało-
żenia spraw muszą pokrywać skarżący. Nie
leży to w interesie mieszkańców Marlewa.
Gdy postanowiono o rozstrzyganiu wszyst-
kich roszczeń przez sądy, przeciwko sze-
fowi WZI zostało skierowane doniesienie
do prokuratury o podejrzeniu o popełnie-
nie przestępstwa. Oskarżano go, że nie wy-
płaca natychmiast odszkodowań, tylko kie-
ruje sprawy do sądów, czym naraża Skarb
Państwa na dodatkowe straty z tytułu po-
krycia kosztów sądowych. Sąd nie potwier-
dził tych zarzutów.
Broń „ekologiczna”
Mieszkańcy nie dali za wygraną i za-
łożyli Stowarzyszenie „Ekologiczne
Marlewo”, które ma „walczyć o niezby-
walne prawa mieszkańców Marlewa, zig-
norowane przy podejmowaniu decyzji
o lokalizacji bazy F-16 w Poznaniu-
Krzesinach”. A że w walce tej nie cofnie
się przed niczym, można się było prze-
konać, gdy członkowie stowarzyszenia
wzięli udział w wiecu antywojennym
obok sekcji Federacji Anarchistycznej.
Domagali się wtedy m.in. usunięcia
31 Bazy Lotniczej razem z samolotami
F-16, skandując przy tym hasło: „F-16
won z Poznania!”.
Jednak z realizacją haseł stowarzyszenia
nie jest najlepiej. Mają one wydźwięk wy-
łącznie propagandowy. Podczas czerwco-
wej debaty telewizji TVN z mieszkańcami
Marlewa, prezydentem Poznania i przed-
stawicielami wojska o przyszłości Marle-
wa i lotniska w Krzesinach, mieszkańcy
wywiesili kolejne hasło: „Pilotom tanio
działkę sprzedamy!”. Obecny podczas
debaty mjr pil. Cezary Wiśniewski, je-
den z pierwszych polskich pilotów F-16,
zainteresował się tą ofertą. Nadaremnie.
Hasło miało mieć tylko wydźwięk me-
dialny, a nie handlowy. Mieszkańcy Mar-
lewa oficjalnie chórem krzyczą, że nie
chcą żadnych odszkodowań, że walczą
teraz o wyprowadzenie z lotniska samo-
lotów, a nieoficjalnie poza kamerą mówią,
że wniosków odszkodowawczych nie
wycofają.
Stowarzyszenie dobrze wykorzystuje
media do swoich potrzeb, a te z kolei są za-
interesowane krótkimi newsami, które
w większości dotyczą biednych mieszkań-
ców Marlewa. Darmowy czas antenowy
w tym przypadku nie ma granic. Powtarza-
ne po wielekroć migawki z protestów prze-
ciwko występowi zespołu Thunderbirds
pokazywano częściej niż informację o sa-
mym pokazie.
Wielu dziennikarzy prasy lokalnej po-
wiela opinię, że nikt wcześniej nie infor-
mował mieszkańców okolic lotniska, iż za-
mieszkanie tu może być uciążliwe. Sięga
się nawet do przedwojennych planów za-
budowy, aby udowodnić, że w Krzesinach
lotniska nie było. Wybudowany przez
Niemców w czasie wojny pas startowy słu-
żył montowni Focke-Wulfów Fw-190. Po
nr 28/2007
 – Tutaj nie bę-
dzie można żyć. W tej
chwili startuje po cztery–sześć
samolotów. A będą 32. Coś musi zo-
stać zlikwidowane: albo osiedle, albo
baza lotnicza. Decyzja należy zapewne
do polityków. Może tę bazę przenieść do
Białegostoku. Nie musimy strzec za-
chodniej granicy, tylko wschodniej
– mówi Janusz Sklepowicz, prze-
wodniczący zarządu osiedla
Starołęka-Minikowo-
-Marlewo

OPINIE

PIOTR LASKOWSKI (2)

Krzysztof
Mączkowski,
wiceprzewodniczący
Rady Miasta
Niezasadne pozwy Poznania:
– Cała ta sprawa jest dla mnie zadzi-
W ojskowy Zarząd
Infrastruktury ma
szesnaście wyroków oddala-
cych częściowe odszkodo-
wanie. Będą one zaskarża-
ne przez strony. Znamienne,
z mieszkańców Marlewa na-
wet wielokrotnie niższe.
Żądał on ponad 85 tys. zł,
wiająca. Część mieszkańców uważa, że
F-16 zagrażają ich życiu, a następnie
bez żadnego skrępowania żąda odszko-
jących pozwy mieszkańców że wszystkie kwoty odszko- a sąd przyznał mu 11 tys.
dowania. Zastanawiam się wprost: czy
w całości jako niezasadne. dowań, które zostały przez – nie uwzględnił spadku
jeśli pieniądze wpłyną na ich konta, sa-
Dziewięć z nich to wyroki sąd przyznane, są przynaj- wartości nieruchomości, czy-
moloty przestaną im zagrażać?
prawomocne. Do tego do- mniej o połowę niższe li żądanie odszkodowawcze Obserwuję z przerażeniem postępującą
chodzi sześć wyroków nie- od pierwotnie żądanych, z tego tytułu zostało w cało- eskalację demagogii: mówi się o śmier-
prawomocnych przyznają- a w stosunku do jednego ści odrzucone. ci, o katastrofach, a wciąż znajdują się
odważni, którzy budują domy blisko lot-
niska, wierząc, że... właśnie, w co wie-
wojnie rozbudowano go, a na nowym lot- wiska” oraz wprowadzony w 2004 r. przez rząc? Jedynym rozwiązaniem jest prze-
nisku pojawiło się kilkadziesiąt sztuk wojewodę obszar ograniczonego użytko- niesienie się niezadowolonych miesz-
pierwszych w Polsce samolotów odrzuto- wania. Celem jest zaś zdobycie pieniędzy kańców Marlewa w inne miejsce
wych. Trudno więc twierdzić, że się nie z odszkodowań. Poznania. Sądzę, że kwoty, o które się
wiedziało, gdzie buduje się dom. Baza lot- Jest to sprawnie i konsekwentnie reali- starają, powinny być tak wysokie, by
nicza, tylko pod inną nazwą: pułku czy es- zowane. – Będziemy dalej walczyć. Nie da mogli na nowo się pobudować i prze-
kadry, zawsze tam była. Po wycofaniu się pogodzić wielkiej aglomeracji miej- prowadzić. Wciąż jednak nie mamy od-
z eksploatacji samolotów MiG-21 na lot- skiej z taką bazą lotniczą – mówi Edyta powiedzi na pytanie: kto pozwolił – i na
nisku prawie nic się nie działo. Niezbyt czę- Tyrakowska, aktywna działaczka mar- jakich prawach – budować się tym lu-
ste loty szkolnych Iskier nie mąciły zbyt- lewskiego stowarzyszenia. Podobnie wy- dziom obok lotniska? Niech prezydent
nio ciszy i spokoju. A jak napisał jeden powiada się powołany przez telewizję miasta ujawni wreszcie nazwiska tych
z internautów, mówienie o tym, że nie wie- ekspert Tomasz Hypki, który twierdzi, urzędników, którzy wydawali zgody na
działo się o uciążliwości lotniska to tak, że nie ma na świecie tak blisko usytuo- budowę! Jeśli powstały przy lotnisku do-
jakby wybudować się koło oczyszczalni wanych obok siebie lotnisk i domostw. my, które są samowolą budowlaną, też
i narzekać, że śmierdzi. Wojskowy Zarząd Odmiennego zdania są jednak piloci, któ- to ujawnijmy!
Infrastruktury doszukał się w archiwach rzy na wielu lotniskach już lądowali. Na
nawet oświadczeń dotyczących tego, że lu- przykład solista z zespołu „Thunderbir-
dzie mają pełną świadomość, iż budują się ds” major Ed Casey nie rozumie, o co
Miasto traci?
J
w bezpośredniej bliskości lotniska wojsko- chodzi w całym konflikcie. W USA lu- ak informuje Maciej Milewicz z Biura
wego i wiedzą o niedogodnościach z tym dzie mieszkają jeszcze bliżej lotnisk. Po- Prasowego UM Poznania, miasto
związanych. twierdza to mjr Wiśniewski, który szko- przeznaczyło w budżecie 500 tys. zł na
Poza tym główne parametry lotniska po lił się w USA: – Tam lotniska są w cen- wpis sądowy i założenie sprawy z tytułu
utworzeniu na nim bazy z samolotami trach dużych miast. Na przykład baza spadku wartości nieruchomości miej-
F-16 nie zmieniły się: długość, szerokość Nellis, Phoenix czy San Antonio – wszyst- skich wokół lotniska w Krzesinach.
pasa startowego i dróg kołowania są takie, ko blisko centrum – mówi. Łączna wartość szkody poniesionej
jakie były w czasie, gdy stacjonowały na „Ekologiczne Marlewo” wolałoby teraz przez miasto Poznań została oszacowa-
nich MiG-21. cywilne lotnisko zamiast wojskowego. Je- na na 13 mln 558 tys. 351 zł.
go członkowie jednak nie zdają sobie spra- Miasto uważa, że te tereny straciły na
Walka z lotniskiem wy, że w takim wypadku mieszkańcy bę- wartości, ponieważ taką opinię wydał
Stowarzyszenie „Ekologiczne Marlewo” dą mieli hałas 24 godziny na dobę i siedem rzeczoznawca majątkowy. Miasto ma
ma od samego początku sprecyzowany dni w tygodniu. ustawowy obowiązek dochodzenia swo-
plan działań. To walka z samolotami F-16 A wojsko ogranicza swoje loty. Nie lata ich roszczeń w sądzie (ustawa o finan-
i z lotniskiem, wraz z doprowadzeniem do w piątek po południu oraz w soboty i nie- sach publicznych). Nie robiąc tego, na-
jego fizycznej likwidacji. Orężem w tej dziele, właśnie po to, by ludzie mogli spo- raża się na zarzut niegospodarności.
walce są ustawa „Prawo o ochronie środo- kojnie spędzić weekend i odpocząć. 

nr 28/2007 Polska Zbrojna 15

WOJSKO LOTNICTWO
Planowaliśmy w tym
roku wydać na projekt
NSAC nieco ponad
4 mln zł , natomiast we-
dług wyliczeń amerykań-
skich oczekiwano od
nas zaangażowania
na poziomie blisko
100 mln. Nasi negocja-
torzy mają więc o czym
rozmawiać

Być może już niedługo Polska stanie się współposiadaczem sowe Rozwiązanie Strategicznego Transpor-
tu Powietrznego, jest przedsięwzięciem do-
kilku potężnych samolotów transportowych C-17A raźnym, opartym na samolotach państwa
Globemaster III. Nasz kraj przystąpił do programu NSAC niezwiązanego jeszcze ściśle z NATO.
i prowadzi rozmowy na ten temat. Pytaniem otwartym W dłuższej perspektywie oczekuje się, iż
część zadań przejmie flota samolotów
pozostaje, czy mamy dość pieniędzy, aby uważać się za A-400M, w które wyposażone mają zostać
ważnego gracza w tych negocjacjach. m.in. siły powietrzne Niemiec, Francji,
Wielkiej Brytanii czy Hiszpanii.
NORBERT BĄCZYK Jednocześnie jesienią zeszłego roku
ogłoszono jeszcze jedną inicjatywę. Kil-
Misje takie jak ta w Afganistanie jasno transportowych z ciężkim sprzętem służą kanaście państw, w tym Polska, przystą-
pokazują, iż państwa NATO potrzebują bądź samoloty amerykańskie, bądź czarte- piło do projektu NSAC – NATO Strategic
dziś pilnie wydajniejszego transportu po- rowane ukraińskie An-124. Państwa euro- Airlift Capability (Zdolność Strategiczne-
wietrznego na poziomie strategicznym. pejskie szukają więc sposobów na popra- go Transportu Powietrznego NATO).
Obecny, opierający się na flocie taktycz- wienie swych możliwości transportowych, W ten sposób planuje się pozyskać na wła-
nych C-130 i C-160, to jeszcze pozosta- a to przez takie inicjatywy jak NATO sność całego sojuszu trzy samoloty trans-
łość z czasów zimnej wojny, kiedy euro- SALIS (Strategic Airlift Interim Solution). portowe C-17A Globemaster III. Projekt
pejskie państwa NATO nie musiały same W tym projekcie sojusz może wykorzysty- nazywany jest też „Porozumieniem doty-
martwić się o międzykontynentalne mo- wać – będące zawsze do jego dyspozycji czącym uzyskania zdolności strategiczne-
sty powietrzne – leżało to w gestii US Air – samoloty strategiczne Antonowa. Jak jed- go transportu lotniczego NATO na bazie
Force. Teraz zresztą do odległych lotów nak wskazuje nazwa, SALIS, czyli Tymcza- samolotów C-17”.

16 Polska Zbrojna nr 28/2007

 VIANNEY

POLSKA wstępnie planuje zamówić 150 go-

dzin lotów rocznie i chciałaby zgłosić pięciu
lotników – dwóch pilotów, jednego technika
pokładowego oraz dwóch sztabowców (na
zdjęciu: kabina pilotów).
wania czy podziału godzin lotu między
uczestników. A jest ich, inaczej nieste-
ty niż planowanych transportow-
Negocjacje na temat ców, niemało. W zespole pracują-
NSAC nie są łatwe. cym nad NSAC znaleźli się
Najwięcej kontrowersji przedstawiciele Stanów Zjedno-
budzą kwestie prawne
i finansowe
czonych, Bułgarii, Czech, Danii,
Estonii, Łotwy, Litwy, Węgier,
Włoch, Holandii, Norwegii, Rumu-
nii, Słowacji, Słowenii oraz oczywiście
Polski. Dodatkowo w programie partycy-
W NATO organami odpowiedzialnymi za
zarządzanie programem będą nowo for-
mowane NAMO (NATO Airlift Manage-
ment Organization) i NAMA (NATO Air-
lift Management Agency).
KASA PRZEDE WSZYSTKIM
Obecnie trwają szczegółowe negocja-
cje na temat funkcjonowania NSAC. For-
macja lotnicza będzie się nazywać HAG
(Heavy Airlift Group) i obok trzech
C-17A powinna liczyć ok. 170 ludzi per-
sonelu lotniczego i organizacyjnego. Ma-
szyny Globemaster mają średnią spraw-
ność techniczną na poziomie 85 proc., co

PROJEKT NSAC
Inicjatywa NSAC przypomina tę zwią-
zaną z samolotami E-3A Sentry systemu
AWACS, gdzie właścicielami samolotów
jest wiele państw należących do NATO
i mają one międzynarodowe załogi (cho-
ciaż maszyny zarejestrowano w Luksem-
burgu i noszą one jego herb). Także trzy
C-17 miałyby być obsługiwane przez mię-
dzynarodowy personel i być może nosić
na bokach i skrzydłach charakterystycz-
ne oznaczenia NATO+OTAN. Trwają
właśnie negocjacje na temat kosztów po-
zyskania i eksploatacji samolotów, praw-
nych i technicznych aspektów ich użytko-
pują znajdujące się poza NATO Szwecja
oraz Finlandia. Dzięki licznym uczestni-
kom możliwe jest rozłożenie znacznych
kosztów eksploatacji samolotów, tak aby
składki nie rujnowały poszczególnych bu-
dżetów. Jak widać, w klubie NSAC zna-
lazły się przede wszystkim mniejsze pań-
stwa europejskie, które nie przystąpiły do
programu A-400M.
Szczególną rolę zajmują Amerykanie
– choć sami mają prawie dwie setki C-17,
zależy im na rozwoju transportu lotnicze-
go sojuszników, a dzięki największym pie-
niądzom mogą firmować ten projekt
i wspierać go z funduszy pomocowych.
oznacza, iż co najmniej dwie z trzech bę-
dą stale w dyspozycji członków progra-
mu. W ciągu roku mają wylatać 3500 go-
dzin. Największym uczestnikiem projek-
tu są USA, zainteresowane wykorzysta-
niem nawet tysiąca godzin pracy samolo-
tów. Polska wstępnie planuje zamówić 150
godzin lotów rocznie i chciałaby zgłosić
pięciu lotników – dwóch pilotów, jedne-
go technika pokładowego oraz dwóch
sztabowców. Negocjacje nie są jednak ła-
twe. Rozmawiać trzeba o wszystkim, łącz-
nie z tym, kto i jak ubezpieczy samoloty,
gdzie zostaną zarejestrowane, w której ba-
zie mają stacjonować itp. Jak łatwo się do- 

nr 28/2007 Polska Zbrojna 17

WOJSKO
myślić, najwięcej
kontrowersji
budzą kwestie
prawne i finansowe. Według danych z wio-
sny, występują znaczne dysproporcje mię-
dzy kosztami, jakie wyliczyli Amerykanie,
a tym, ile może wydać nasz kraj na rocz-
ne składki. Wprawdzie współuczestnic-
two w eksploatacji sojuszniczych C-17 zo-
stało zapisane w programach rozwoju pol-
skiej armii w latach 2007–2012, jednak
o ile my jesteśmy gotowi łożyć najwięcej
(nawet po 20 mln zł rocznie) po roku 2010,
czyli w okresie rozkręconego już progra-
mu, o tyle oczekiwania sojuszników są od-
wrotne. Najwięcej pieniędzy pochłonie bo-
wiem rozruch programu – szkolenie pierw-
szych załóg i potem eksploatacja jednego,
a następnie dwóch samolotów. Dopiero po
2010 r. – gdy dostępne będą wszystkie ma-
szyny i powstanie stosowna infrastruktura
– koszty jednostkowe zaczną maleć. Wte-
dy godzina lotu C-17 NATO powinna
kosztować „tylko” ok. 30 tys. dolarów (lub
50 tys. według innych danych). Stąd być
może na początku trzeba będzie zmniej-
szyć nasz udział w programie albo poszu-
kać dodatkowych pieniędzy.
A podawane różnice w kosztach są nie-
banalne. Zgodnie z informacjami sprzed
18 Polska Zbrojna
Formacja lotnicza będzie się
nazywać HAG (Heavy Airlift Group) i obok
trzech C-17A powinna liczyć ok. 170 ludzi
personelu lotniczego i organizacyjnego
W ciąż nie wiadomo,
gdzie powstanie baza
samolotów. Polska zgłosiła
koszty grają niebagatelną
rolę, ostatnio mówi się rów-
nież o węgierskiej bazie ko-
w Niemczech, biorąc pod
uwagę ewentualne przeloty
do Azji. To ważne, bo pań-
Powidz, ale nie uzyskał on ło Papa. Jest ona podobno stwo wybierające dany lot
aprobaty. Dość długo za fa- tańsza w utrzymaniu i zda- dla siebie płaci za usługę
woryta uchodziła baza niem Węgrów lepiej usytu- już od chwili startu maszyny
w Rammstein, ale ponieważ owana niż lotnisko z bazy macierzystej.
kilku tygodni planowaliśmy w tym roku fikowania samolotów. Kolejne Globema-
wydać na projekt NSAC nieco ponad stery pojawiałyby się w odstępach pół-
4 mln zł, natomiast według wyliczeń ame- rocznych, latem 2009 r. flota HAG była-
rykańskich oczekiwano od nas zaangażo- by skompletowana.
wania na poziomie blisko 100 mln. Nasi Należy pamiętać, iż ratyfikacja całego
negocjatorzy mają więc o czym rozma- porozumienia ciągle trwa. Amerykanie,
wiać. Czasu na dogranie szczegółów jest twórcy i główni użytkownicy C-17, mają
jeszcze trochę. Przewiduje się, iż ostatecz- sprawdzone procedury i proponują je te-
ne porozumienie powinno zostać ratyfi- raz sojusznikom. Ci jednak nie mają bu-
kowane jesienią, a w listopadzie oczeku- dżetu Pentagonu i muszą uważnie liczyć
je się podpisania umowy z Boeingiem każdy grosz. Jednak, jak zauważył sekre-
– producentem C-17. Gdyby do tego do- tarz generalny NATO Jaap de Hoop Schef-
szło, pierwszy C-17 dla HAG zjawiłby się fer, sojusz musi się zmieniać i być lepiej
w Europie dziewięć miesięcy później (li- przygotowany do nowych wyzwań Wła-
piec 2008), czyli w okresie, gdy ma za- śnie programy takie jak NSAC są krokiem
kończyć się proces rejestrowania i certy- we właściwą stronę. 
nr 28/2007

Przed rokiem minister obrony zapewniał posłów, że system taki jak „Personel” jest wojsku
potrzebny i powinien być wdrożony. Mimo to nie mamy go do dziś. Jest za to pomysł na
nowe rozwiązanie. Jednak zanim pojawi się w sztabach, przez kilka lat komputerowe
prognozowanie żołnierskich karier i dobór na stanowiska pozostaną w sferze fantastyki.
„Personel”
nieobecny
Pięć lat temu, przed wdrożeniem usta-
wy pragmatycznej, ówczesny dyrektor
Departamentu Kadr i Szkolnictwa Woj-
skowego MON gen. bryg. Zbigniew Ja-
błoński wierzył, że szczeble dywizyj-
no-brygadowe, gdzie wydaje się naj-
więcej decyzji kadrowych, otrzymają
do końca 2005 r. nowoczesny system
informatyczny do zarządzania perso-
nelem armii. Wzięty z sufitu termin
szybko się zdezaktualizował, a po
przekroczeniu go o 18 miesięcy jak
nie było, tak nie ma oprogramowania
wspomagającego działalność kadrową
w resorcie. Dokumenty kadrowe po-
wstają nadal za pomocą starego syste-
mu „Spirala K1” w powiązaniu z pa-
rametrami stanowiska z systemu
„Etat”. Choć istnieje prototyp opro-
gramowania pod nazwą „Personel”,
wykonany – w trybie przetargu na pra-
cę badawczo-rozwojową – przez spół-
ki Oracle Polska i ABG Ster-Projekt
za blisko 800 tys. zł na rzecz Depar-
tamentu Polityki Zbrojeniowej MON.
Obejmuje on pakiet oprogramowania,
dokumentację techniczną oraz sprzęt
komputerowy, tj. serwer i wyposaże-
nr 28/2007
INFORMATYZACJA WOJSKO
ARTUR GOŁAWSKI
nie pięciu stanowisk końcowych użyt-
kownika.
Przed rokiem, po demonstracji dzia-
łania prototypu w Dowództwie Wojsk
Lądowych, ówczesny minister Rado-
sław Sikorski powiedział, iż system jest
potrzebny wojsku i ma zielone światło.
Wtedy napisałem alarmistyczny w to-
nie artykuł sugerujący, że system nie
wejdzie do użytku do 1 lipca br., więc
kadrowcy nie dostaną narzędzia wspo-
magającego wyznaczenie ok. 8 tys. ofi-
cerów, którym teraz kończy się trzylet-
nia kadencja, na nowe stanowiska. Po
tym artykule „Personelem” zaintereso-
wał się poseł Mieczysław Łuczak (PSL)
z Komisji Obrony Narodowej. W odpo-
wiedzi na interpelację nr 3240 szef
MON wyjaśnił mu: – Badania prototy-
pu systemu w pierwszym kwartale 2006 r.
zakończyły się pozytywnie. Procedura
opracowania „Personela” nie nosi zna-
mion działania nietrafionego,
230a w opinii Komisji Badań Kwalifi-
kacyjnych wyrób nadaje się do wdro-
żenia w wojsku.
Minął rok, a systemu nie ma. I w tej
wersji raczej nie będzie.
Pierwszy
komercyjny
system informatyczny
w naszym wojsku miał być
bazą ewidencyjną wszystkich
żołnierzy zawodowych, tworzyć
dokumenty kadrowe oraz wspo-
magać dobór ludzi na stanowi-
ska. Proponowano, by
sieć łączyła około 500
komputerów
KOMITET I LIDER
S ukces wdrożenia systemu klasy ERP,
tak jak każdego innego, wymaga
stworzenia komitetu sterującego projek-
tem. – W zależności od zasięgu i funkcjo-
nalności systemu powinno w nim praco-
wać kilkanaście–kilkadziesiąt osób. Taki
komitet zabiera się do pracy, gdy jest już
napisane oprogramowanie i zamówiona
lub gotowa infrastruktura techniczna.
Zajmuje się instalacją i adaptacją syste-
mu do potrzeb zamawiającego – opisuje
Ewa Kwiecień z firmy komercyjnej wdra-
żającej rozwiązania ERP. Sukces wyma-
ga, by projekt był imiennie pilotowany
przez osobę delegowaną do nadzoru nad
realizacją. Przewodniczącym naszego ko-
mitetu powinien być wiceminister obrony
lub dyrektor Departamentu
Transformacji.

Polska Zbrojna 19
AAAAAAA INFORMATYZACJA
WOJSKO AAAAAAAA
– Program kadrowy jest wojsku nadal
potrzebny, ale nie taki jak „Personel”
– komentuje gen. bryg. Włodzimierz
Nowak, dyrektor Departamentu Infor-
matyki i Telekomunikacji MON, współ-
twórca przedstawionej właśnie ministro-
wi obrony do zatwierdzenia strategii in-
formatyzacji resortu na lata 2008–2012.
Wyjaśnia ważne dla istoty problemu
szczegóły: – Opracowując strategię,
dokonaliśmy wstępnej analizy naszej
branży. Rozpoczęliśmy proces oceny
stanu wykształcenia kadry informa-
tycznej, metodyki wdrażania syste-
mów, spraw związanych z planowa-
niem i nadzoru nad ich eksploatacją.
Zinwentaryzowaliśmy w większości
wsparcia samolotu F-16, zawierającym
w module kadrowym dane o pilotach
przydatne do planowania misji bojowych.
„Personel” w wersji zamówionej przez
DKiSzW nie mógłby tego robić. Nie
uwzględnia też obszaru uposażeń ani ist-
nienia różnych gestorów korpusów kadro-
wych i decydentów kadrowych. Stworzo-
no go pod przepisy obowiązujące 1 lipca
2004 r., więc połowicznie odpowiada
obecnym potrzebom resortu (zmieniły się
kompetencje organów kadrowych, zlikwi-
dowano podział stanowisk na obszary
– trzeba więc inaczej planować dobór lu-
dzi na stanowiska).
Aby uzyskać pożądaną funkcjonalność,
należałoby przebudować „ Personel” tak
stemami w rozległej, niejawnej sieci
szkieletowej Sec-WAN, lecz nie określił
swoich potrzeb w tym zakresie. Nie usta-
lono, gdzie będzie serwerownia „Perso-
nela”, zaś sam Sec-WAN nie powstał do
dziś – nie mamy certyfikowanych przez
ABW/SKW narodowych szyfratorów
IP-krypto o klauzuli „tajne” (mają się po-
jawić za kilka miesięcy). – Ten system
powstawał na bakier ze sztuką tworzenia
systemów teleinformatycznych i nie da-
wał nadziei na wdrożenie. Na etapie pro-
jektowania DKiSzW oraz Generalny Za-
rząd Dowodzenia i Łączności SGWP nie
opracowały praktycznie żadnej doku-
mentacji bezpieczeństwa wymaganej
ustawą o ochronie informacji niejaw-

System kadrowy powinien komunikować się np. z systemami logistycznymi, mobilizacyjno-

-uzupełnieniowymi, medycznymi, szkoleniowymi, a nawet z systemem wsparcia samolotu F-16.
„Personel” w postaci zamówionej przez DKiSzW nie mógłby tego robić

Będzie przetarg
M inisterstwo – wspomagane przez firmę doradczą – będzie za-
pewne musiało rozpisać przetarg wyłaniający dostawcę syste-
mu ERP. Wątpliwe, by system taki udało się stworzyć i wdrożyć siłami
wojska. Trzeba by do tego oddelegować rzeszę informatyków, których
w mundurach mamy coraz mniej. Czy decydentów nie przerazi cena
komercyjnego systemu? Mogą to być setki milionów, zważywszy na
to, ile zgodził się zapłacić za system informacyjny klasy ERP firmom
Siemens, SAP i IBM resort obrony Niemiec. Sąsiedzi podpisali kon-
trakt przewidujący wydanie na ten cel w ciągu pięciu lat 7 mld euro!
– Musimy ocenić, w jakich obszarach powinniśmy naśladować
Niemców, kupując części systemu ERP, a w jakich możemy
dołączyć do niego funkcjonujące już w wojsku systemy, takie jak
„Spirala-Zint”, czyli postawić na integrację informacyjną istniejących
już systemów. To drugie rozwiązanie jest łatwiejsze we wdrożeniu
i tańsze – wskazuje płk Kozak.

posiadane systemy i ich możliwości.
Wyciągnęliśmy wnioski, które przeło-
żyliśmy na kluczowe projekty. Kończy-
my z brnięciem w systemy nieperspek-
tywiczne, budowane jak odrębne wy-
spy, izolowane informacyjnie, wyko-
nane w archaicznych technologiach,
niepodatne na modyfikacje.
Jednym z takich nieperspektywicznych
projektów okazał się „Personel”, zda-
niem podwładnych gen. Nowaka zapro-
jektowany w sposób, który nie pasuje do
koncepcji systemu zintegrowanego infor-
macyjnie przedstawionej w nowej strate-
gii informatyzacji. Powstał system wyspo-
wy, funkcjonujący sam dla siebie. W ogra-
niczonym stopniu uwzględniono w jego
budowie powiązania z innymi systemami.
Docelowo system kadrowy powinien ko-
munikować się np. z logistycznymi, mo-
bilizacyjno-uzupełnieniowymi, medycz-
nymi, szkoleniowymi, a nawet z systemem
bardzo, że lepiej zrobić nowy system, pa-
sujący do koncepcji informatyzacji. I za-
planować jego wdrożenie z uwzględnie-
niem wszystkich kosztów: osobowych,
szkoleniowych, inwestycyjnych i utrzy-
mania systemu. Bez tego żadne próby po-
dejmowane w tym kierunku nie wypalą.
Ciastko za szybą
– Gdyby przyszło polecenie wdraża-
nia „Personelu”, kupilibyśmy ciastko za
szybą sklepową, które długo by tam jesz-
cze leżało. Za kilkadziesiąt milionów.
Myślę, że nikt rozsądny nie zgodziłby się
na wydanie takich pieniędzy na system,
który przez wiele miesięcy byłby wciąż
używany tylko w jednym budynku – ko-
mentuje płk Mirosław Kozak, szef od-
działu analiz i rozwoju nowych techno-
logii DIiT MON.
Przed laty DKiSzW założył, że system
będzie działał równolegle z innymi sy-
EKSPERT
Płk rez. Krzysztof
Polkowski,
były szef CBT WSI:
– Wciąż widzę zagrożenia dla wdrażania
niejawnych systemów teleinformatycz-
nych w MON. Zaliczam do nich niski po-
ziom wiedzy ludzi o kwestiach ochrony
informacji niejawnych w systemach TI
i bezpieczeństwa takich systemów, nie-
doskonałość naszego prawa oraz nagan-
ne praktyki jego stosowania w MON.
Staną one na drodze powstawania no-
wego systemu kadrowego. Będzie to za-
pewne niejawny system rozległy o klau-
zuli „tajne”. A zatem nie ma szans na po-
wstanie, jeśli od początku jego tworzenia
do prac nie zostanie włączona służba
ochrony państwa sfery wojskowej, SKW.

20 Polska Zbrojna nr 28/2007

nych, bez której WSI, a obecnie SKW
nie mogą się zgodzić na wdrożenie. Co
gorsza, do dziś MON nie dysponuje
możliwościami zbudowania bezpiecz-
nej rozległej infrastruktury teleinforma-
tycznej do klauzuli „tajne” – ubolewa
płk rez. Krzysztof Polkowski, były szef
Centrum Bezpieczeństwa Teleinforma-
tycznego WSI.
I jeszcze jedna wpadka pomysłodaw-
ców systemu – nie stworzyli jednolite-
go wzoru karty opisu stanowiska, nada-
jącej się – po wypełnieniu – do automa-
tycznego wprowadzenia do systemu. In-
nymi słowy, nie zastosowali kodów do
cyfrowego opisu kwalifikacji, preferu-
jąc zapisy tekstowe (np. w rubryce zna-
jomość języka, zamiast wpisywać 1 dla
angielskiego, można umieścić „język
angielski”, „j. angielski” lub „jęz. an-
gielski”). Bez sparametryzowanych
KOS kadrowcy mieliby kłopot z wyszu-
Gdzie kucharek sześć
SYSTEM „PERSONEL” zamówił w przetar-
gu w pierwszym kwartale 2003 r. DPZ na
zlecenie DKiSzW, a wdrożenie techniczne
miał koordynować ówczesny GZDŁiI SGWP.
Spośród ośmiu oferentów komisja przetargo-
wa wybrała propozycję spółki Oracle Polska
– najtańszą i porównywalną jakościowo z po-
zostałymi ofertami. Ponieważ realizacja pracy
związana była z dostępem do informacji nie-
jawnych stanowiących tajemnicę państwową,
firma zobowiązana była do uzyskania świade-
ctwa bezpieczeństwa przemysłowego. Pracę
badawczą rozpoczęto faktycznie w maju
2004 r., ze względu na brak świadectwa fir-
my Oracle. Tajemnicą poliszynela jest, że
kiwaniem ludzi nadających się do obsa-
dzenia konkretnych stanowisk. Nie dzia-
łałaby jedna z ważniejszych funkcji
systemu.
Na wzór firmy
Płk Kozak przewiduje, że resort bę-
dzie chciał zastąpić nietrafiony „Perso-
nel” zintegrowanym systemem klasy
ERP (Enterprise Resources Planning),
a we wszystkich wdrażanych systemach
postawi na technologie SOA (Service
Oriented Architecture) umożliwiające
wymianę danych między różnymi tech-
nologiami i systemami.
Systemy ERP zajmują się ewidencją
logistyczno-kadrowo-finansową oraz
sprawami administracyjnymi i kadro-
wymi – szkoleniem i kwalifikacjami
ludzi. Umożliwiają pracę grupową
i udostępnianie informacji. Stosują je
wielkie korporacje oraz siły zbrojne so-
nr 28/2007
juszników. – To sprawdzone rozwiąza-
nie – zapewnia Marek Michalewski, rad-
ca generalny DIiT, podkreślając, iż za-
mówiony system musi zostać dostoso-
wany do potrzeb resortu. Żadnego pro-
duktu „prosto z półki” nie uda się wdro-
żyć ad hoc do wojska.
Gen. Nowak oraz M. Michalewski
wierzą, że klapa z nowym systemem się
nie powtórzy. – Po to powstał nasz de-
partament, by wprowadzać nową jakość,
stosować rzetelne, sprawdzone metody
wdrażania systemów (Prince 2) oraz za-
rządzania obszarem IT (ITIL).
Przed porażką ma zabezpieczyć za-
proszenie do współpracy przy plano-
waniu i wdrożeniu systemu firmy do-
radczej, niezależnej od producentów,
dostawców, wdrożeniowców i odbior-
ców. Ma to być trzecia siła pomaga-
jąca zaplanować system, nadzorować
jego wdrożenie oraz dokonać audytu
wdrożenia i odbioru. Pomoże wybrać
technologię najlepszą pod względem
funkcjonalności i kosztów. A przede
wszystkim zrobi coś rewolucyjnego
dla wojska – stworzy mapę procesów,
również kadrowych, które należy
zinformatyzować. Tak ustalona zo-
stanie funkcjonalność także systemu
kadrowego.
W departamencie chwalą się pierw-
szym sukcesem na tym polu – specyfika-
cja do systemu wspierającego logistykę
dla F-16 powstała w kooperacji z kance-
larią doradczą. Chcemy, by taka metoda
postępowania była fundamentem nowej
jakości w informatyzacji resortu – w od-
niesieniu do ERP i 19 innych prioryteto-
wych projektów informatycznych.
Koło ratunkowe
Dyrektor DIiT MON zaproponował
tymczasowe rozwiązanie problemu bra-
ku nowoczesnego systemu kadrowego.
– Zasugerowaliśmy, że należy wstrzy-
mać prace przy „Personelu”, bo efekt
będzie żaden. Trzeba rozwijać „Spira-
lę-Zint”, która już jest wdrożona we
wszystkich WKU, znana użytkowni-
kom i współpracuje z systemami ze-
wnętrznymi (CEPIK, KRK i PESEL),
a powinna być pierwotnym źródłem da-
nych kadrowych, oraz doskonalić sy-
stem „Etat” – przyznaje płk Kozak.
„Etat” zawiera moduł ewidencji kadro-
wej (MEK) i powinien być dostępny
w każdej jednostce. Jego możliwości
są ograniczone na życzenie kadrowców,
którzy nie chcieli dublować funkcji
„Personela”. Zawiera tylko podstawo-
we informacje o żołnierzach (persona-
lia, stopień, kwalifikacje, znajomość
języków, grupa krwi, paszport) służą-
ce do sporządzania meldunków o go-
towości bojowej.
przetarg na „Personel” spółka wygrała
dumpingową ceną, nie mając zespołu infor-
matyków, którzy mogliby dostosować pro-
gram do wymagań MON. Dlatego podnaję-
ła ABG Ster-Projekt.
W całym projekcie DPZ pilnował prze-
strzegania procedury zamówienia pub-
licznego. Natomiast DKiSzW mający
wdrażać system – według naszych roz-
mówców – nie zgadzał się być instytucją
kierującą – zarządzać projektem i wdro-
żeniem. Na kłopoty nałożyły się jeszcze
skutki organizacyjne likwidacji WSI. Tak
oto „Personel” przerósł ówczesne zdolno-
ści wykonawcze resortu obrony.
– To niezły zalążek czegoś większe-
go. Ewidencjonuje nie tylko żołnierzy
zawodowych, ale także służby zasadni-
czej i pracowników wojska – akcentuje
płk Kozak.
W Centrum Informatyki i Łączno-
ści MON powstaje oddział mający zaj-
mować się wyłącznie tematyką syste-
mów ERP. Tworzące go osoby może-
my oddelegować na kilka miesięcy do
przygotowania prowizorycznego pro-
gramu wspomagającego kadrowców
i dowódców w planowaniu rotacji na
stanowiskach. Najpierw należałoby
spisać projekt wymagań stawianych
temu programowi. – Sądzę, że powi-
nien on umożliwiać zarządzanie ewi-
dencją zasobów ludzkich oraz sporzą-
dzanie podstawowych dokumentów
i zestawień kadrowych – ocenia płk
Kozak. – Tymczasowo rozwiązałoby
to problem. 
Polska Zbrojna 21
WOJSKO INFORMATYZACJA
oc z 26 na 27 kwietnia br.
W centrum Tallina zdemon-
towany zostaje pomnik żoł-
nierzy radzieckich. Wpraw-
dzie już parę dni później
ustawiono go na miejsco-
wym cmentarzu wojskowym, ale i tak
Izba Wyższa rosyjskiego parlamentu
zwróciła się do prezydenta Władimi-
ra Putina o zerwanie stosunków z nad-
bałtyckim sąsiadem. Ten dyploma-
tyczny konflikt miał drugie oblicze.
Dzień po usunięciu pomnika wypo-
wiedziano Estonii cyberwojnę. Na NASA
przełomie kwietnia i maja rosyjscy ha- W 2003 r. chińscy hakerzy zaatakowali komputery NASA.
kerzy przeprowadzili zmasowany atak
na estońskie serwisy internetowe, któ-
rego efektem było czasowe zawiesze- W tym konflikcie nie padł i zapewne
nie działalności rządowych stron in- nie padnie ani jeden strzał. Gdy media
ternetowych, witryn informacyjnych codziennie bombardują nas doniesieniami
oraz serwisów bankowych. Agresorzy
wykorzystali do tego tzw. komputery o bojach w Iraku i Afganistanie, ta wojna
zombie – takie, których użytkownicy toczy się cicho i prawie niezauważalnie.
nie wiedzieli, że mają zainstalowane
wirusy i trojany. Przejmując nad nimi To cyberwojna, z Ameryką
kontrolę, komputerowi piraci zasypa- i jej sojusznikami po jednej stronie
li serwery internetowe w Estonii fał-
szywymi prośbami o skorzystanie
barykady, a resztą świata po drugiej.
z ich usług. Dziesiątki, setki tysięcy KRZYSZTOF WILEWSKI
takich „próśb” na sekundę doprowa-
dziły do paraliżu zaatakowanych stron
i serwisów oraz do zawieszenia się ob-
sługujących je serwerów.
Wojna XXI wieku
Atak na komputery w Estonii poka-
zał światu, jak skuteczną bronią mo-
że być zwykły komputer. Zaskakują-
ca była jego skala, rozmach i cel, któ-
rym była infrastruktura informatycz-
na całego państwa. Dowiódł, że współ-
czesna wojna nie musi się toczyć
przy huku wystrzałów, łoskocie czoł-
gów i ryku przelatujących samolotów.
W świecie, gdzie komputery otacza-
ją nas zewsząd, uderzając w nie, pa-
raliżując ich pracę, można odciąć
szpitale i fabryki od prądu czy wyłą-
czyć banki i giełdę, wywołując cha-
os finansowy. Estonia stała się pierw-
szym państwem, w które hakerzy
uderzyli otwarcie, na taką skalę i tak
skutecznie.
Na pomoc rządowi w Tallinie ruszył
cały świat, w tym również polskie
służby, które zwalczały znajdujące się
w naszym kraju komputery-zombie.
Do walki włączyło się również
NATO, nie tylko koordynując unie-
szkodliwianie rozsianych po świecie
zainfekowanych komputerów, ale rów-
nież wysyłając do Tallina informaty-
ków. Dość szybko udało się, przynaj-
mniej teoretycznie, ustalić agresorów.

22 Polska Zbrojna nr 28/2007


W świecie,
gdzie komputery otaczają
nas zewsząd, uderzając
w nie, paraliżując ich pra-
cę, można odciąć szpitale
i fabryki od prądu czy wyłą-
czyć banki i giełdę,
wywołując chaos
finansowy
EKSPERT
Płk Michał
Malinowski,
Oddział Analiz Rozwoju Nowych
Technologii, Departament Informatyki
i Telekomunikacji:
– Sieci teleinformatyczne naszego resor-
tu są podzielone na sieć jawną i niejaw-
ną. Do pracy bieżącej w komórkach
i jednostkach organizacyjnych MON wy-
korzystywana jest ta druga. Brak
fizycznego kontaktu z internetem prak-
tycznie wyklucza możliwość bezpośred-
nich ataków. Cyberprzestępcy musieliby
przeniknąć fizycznie do struktur resortu,
bo sam dostęp do internetu w tym wy-
padku nie wystarcza.
Sieć jawna, mająca dostęp do internetu,
służy do prezentacji i wymiany informa-
cji jawnych, które są dostępne bezpo-
średnio na resortowych serwisach
WWW. Serwery tej sieci przechowują
głównie informacje publiczne istotne dla
społeczeństwa. Są w niej stosowane od-
powiednie systemy zabezpieczeń, lecz
w wypadku informacji ogólnie dostęp-
nych nie ma potrzeby stosowania dro-
gich zabezpieczeń, które obciążałyby bu-
dżet. W resorcie działają dwie wyspecja-
lizowane komórki zajmujące się monito-
rowaniem i zapobieganiem zagroże-
niom teleinformatycznym.
W Wojskowym Biurze Bezpieczeństwa
Łączności i Informatyki funkcje takie
spełnia Oddział Reagowania na
Incydenty Komputerowe. Drugi zespół
działa w Centrum Zarządzania
Systemów Teleinformatycznych. Na bie-
żąco badają one możliwe zagrożenia dla
wszystkich resortowych sieci i reagują
w wypadkach ich zaistnienia. (p.g.)
nr 28/2007
Byli nimi rosyjscy hakerzy, którzy na ku nie będą w stanie zaatakować całego
nacjonalistycznych serwerach za- państwa, ale gdy zbiorą się ich dziesiąt-
mieszczali nie tylko apele do przyłą- ki tysięcy?
czania się do ataku na zdradzieckich Wizja paraliżu zaatakowanego pań-
Estończyków bezczeszczących po- stwa staje się dziś coraz bardziej real-
mniki rosyjskich bohaterów, ale tak- na. Amerykanie to wiedzą. Zdaje so-
że instrukcje, jak takie ataki przepro- bie z tego sprawę amerykańskie woj-
wadzać. sko, które stworzyło internet, oddało
Bardzo poważnie informatyczny atak go we władanie ludzkości, a dziś WWW
na Estonię potraktowali Amerykanie, stanowi jedno z zagrożeń, z jakim mu-
również wysyłając do Tallina ekspertów. si się mierzyć.
Ta pomoc była bezcenna, bo to właśnie
oni mają największe doświadczenie Ameryka kontra reszta świata
w cyberwojnie. Gdy w 1999 r. chińscy hakerzy po raz
pierwszy tak otwarcie zaatakowali ame-
Cena hegemonii rykańskie serwery, rząd w Waszyngto-
Moonlight Maze i Titan Rain to nazwy nie mógł to potraktować jako przypad-
niewiele mówiące statystycznemu Ko- kowy sukces azjatyckiego kolosa. Co cie-
walskiemu. Dla ludzi z branży kompute- kawe, pierwsze informacje sugerowały,
rowej to dwie najbardziej znane porażki że ataku dokonano z terenu Rosji, która
amerykańskiego Departamentu Obrony nie mogła rywalizować z USA gospodar-
w kwestii ochrony wojskowych sieci czo, ale jej informatycy zawsze należeli
komputerowych przed atakami z inter- do czołówki.
netu. Moonlight Maze nazwano atak Dziś nie ma mowy o przypadkowości.
chińskich hakerów z 1999 r., w którego W ostatnim raporcie na temat chińskiej
efekcie udało się im m.in. wykraść da- armii Amerykanie informują, iż Pekin
ne o systemach naprowadzania poci- nie tylko pracuje nad nowymi metodami
sków. Titan Rain to atak chińskich ha- cyberataków, ale że ich głównym celem
kerów na powiązane z armią serwery, mają być Stany Zjednoczone. Cyberwoj-
tym razem z 2003 r. Ich łupem padły na, w której po jednej stronie barykady
m.in. dane z NASA, zbrojeniowego gi- są Amerykanie i sojusznicy, a po drugiej
ganta Lockheeda Martina, firmy zajmu- wielonarodowa mieszanka z Chińczyka-
jącej się badaniami nad bronią atomo- mi na czele, stała się bardziej realna niż
wą – Sandia National Laboratories oraz przedtem.
z serwerów bazy wojskowej Redstone Odpowiedzią na plany Pekinu jest
Arsenal. Jak ważne da-
ne mogły zostać wy-
W ostatnim raporcie na utworzenie przez Wa-
szyngton Centrum Do-
kradzione, świadczy temat chińskiej armii wodzenia Cyberprze-
reakcja chińskiego rzą- strzennego w Barksda-
du. Pekin zaprzecza Amerykanie informują, le w Luizjanie, które-
oskarżeniom Amery- iż Pekin nie tylko pracuje go szefem został gen.
kanów w obu spra- Robert Elder. Placów-
wach. Jednak jeszcze nad nowymi metodami ka ma zatrudniać po-
do niedawna Chiny nie cyberataków, ale że ich nad 20 tys. osób, które
dysponowały odpo- będą zajmowały się
wiednią technologią, głównym celem mają być walką z hakerami ata-
by rywalizować z USA kującymi wojskowe
w wyścigu zbrojeń, te- Stany Zjednoczone komputery. Elder nie
raz natomiast zapowiadają budowę sa- ukrywa, że jego ludzi najbardziej będą in-
molotu klasy F-22 Raptor, który produ- teresowały Chiny – największe, według
kuje właśnie Lockheed Martin. niego, źródło zagrożenia. To ogromna
Amerykanie wiedzą, że będąc hege- zmiana w stanowisku amerykańskiej ar-
monem w dziedzinie wojskowości, są mii, która unikała do tej pory konfrontacyj-
obiektem wzmożonego zainteresowania nego języka w stosunkach z Pekinem.
ze strony obcych wywiadów. Gdyby cy- Wojnę w Iraku czy Afganistanie mo-
berwojna ograniczała się do wykradania żemy śledzić jedynie na ekranach tele-
informacji za pomocą internetu lub do wizorów. Ona nas nie dotyczy. Obejrzy-
włamań na rządowe strony informacyj- my wiadomości, a potem idziemy do
ne, nazywaliby ją najwyżej potyczką. sklepu. Jeżeli w wirtualnym świecie wy-
Komputery są jednak wszędzie. W szpi- buchnie otwarta wojna Chin z Ameryką,
talach, fabrykach, urzędach, bankach. to dotknie ona każdego z nas. Telewizje
Gdy zostaną zaatakowane przez hakerów, przestaną nadawać, zamknięte zostaną
może to sparaliżować cały kraj albo za- kasy i bankomaty. Cofniemy się tech-
łamać gospodarkę. Jeden haker czy kil- nicznie o pół wieku. 
Polska Zbrojna 23
WOJSKO PROBLEMY

Kryteria
i zasady
użycia siły
podczas misji
w Iraku (ROE)
KRYTERIA:
Każdy ma prawo do użycia siły (z wykorzysta-
niem broni włącznie) w obronie własnej, w celu
odparcia bezpośredniego zamachu na niego,
Nikt nie ma innych żołnierzy, wyznaczonych osób, cywilów
prawa do zabija- i ochrony własności.
nia. Każdy ma jed-
nak prawo do STOPNIOWANIE ODPOWIEDZI:
obrony Zasady ROE mówią także o stopniowaniu odpo-
wiedzi na zagrożenia, o słownych wezwaniach,
ostrzeżeniach, o oddaniu strzałów ostrzegaw-
czych, a w przypadku użycia broni, o prowadze-
niu ognia celowanego i w minimalnym zakresie.
ALEKSANDER RAWSKI

W PODSUMOWANIU STOPNIOWANIA
CZYTAMY:
Żadne z powyższych działań nie wyklucza
bezpośredniego (natychmiastowego) użycia

24 Polska Zbrojna nr 28/2007


K
apitan Ch., dowódca pododdziału
bojowego, który przygotowuje się
do kolejnej irackiej zmiany, mó-
wi, że najbardziej boi się, aby kiedyś zbyt
pochopnie nie pociągnąć za spust lub nie
wydać za szybko takiego rozkazu pod-
władnym. Na sugestie dziennikarza, że
opracowane są przecież jasne i precy-
zyjne zasady użycia broni na misji, tzw.
ROE, uśmiecha się znacząco. – Ow-
szem, to, co tam napisano, jest słuszne
i ogólnie przestrzegane. Jednak w eks-
tremalnych sytuacjach, w warunkach
bojowych, gdy adrenalina buzuje, a ner-
wy napięte są do granic, człowiek nie
myśli o formułkach. Działa instynktow-
nie, a instynkt zaprogramowany jest tak,
aby eliminować zagrożenie wszelkimi
metodami – podsumowuje uczestnik
trzech zmian.
broni, jeśli zwłoka w jej użyciu groziłaby
bezpośrednim niebezpieczeństwem dla
życia, zdrowia ludzkiego lub chronionej
własności.
W PODSUMOWANIU PRZYPO-
MINA SIĘ, ŻE:
Żadne z postanowień niniej-
szego ROE nie ogranicza pra-
wa i obowiązku dowódców
jednostek (pododdziałów)
wojskowych, aby użyć wszel-
kich dostępnych środków
oraz podjąć stosowne (konieczne)
działania w celu obrony podległych jed-
nostek (pododdziałów) wojskowych
i sił koalicji.
nr 28/2007
Procedur można się uczyć latami. Bywają jednak
sytuacje, kiedy najlepszy nawet żołnierz nie wie,
czy pociągnąć za spust, czy poczekać. Problem
w tym, że ci wyrywni stają później przed
prokuratorem. Natomiast ci, którzy czekają
zbyt długo, tracą życie.
Posterunek na irackiej drodze. Zapada
zmrok. Kilku żołnierzy pełni służbę. Strze-
lec na wieżyczce hummera uważnie lustru-
je okolicę. Nagle w oddali pojawia się czer-
wony samochód. Na odprawie ostrzegano,
że niedawno taki skradziono i może być
użyty w zamachu. Żołnierza ściskającego
kolbę PK oblewa pot.
Samochód zbliża się do posterunku. Mi-
mo że znaki nakazują zwolnić prędkość do
20 kilometrów na godzinę, jedzie o wiele
za szybko. Żołnierz kieruje lufę na szybę
pojazdu. Zgrywa przyrządy celownicze.
Serce wali mu jak oszalałe. Ma kilka se-
kund na analizę sytuacji. Jeśli to zamach,
zginie on i kilku jego kolegów. Wstrzymu-
je oddech, dotyka palcem spustu i... auto
zwalnia. Ulga miesza się ze złością na
młodą Arabkę, która chwilę później ła-
manym angielskim wyjaśnia, że w sta-
JAROSŁAW RYBAK
BOGUSŁAW POLITOWSKI
rym samochodzie zacina się pedał gazu.
Dziewczyna nie wie, że od śmierci dzie-
liła ją sekunda.
W podobnej sytuacji w Bagdadzie, na
posterunku amerykańskim, kilku Wło-
chów ze służb specjalnych wiozących
na lotnisko uwolnioną z rąk porywaczy
dziennikarkę miało mniej szczęścia.
Żołnierz, widząc jadący zbyt szybko sa-
mochód, zaczął strzelać. Były ofiary. Na
innym posterunku amerykański żołnierz
miał skrupuły, czy strzelać do nadjeż-
dżającej toyoty. Samochód wjechał na
teren posterunku i eksplodował. Zginę-
ło kilka osób.
Gdyby 18 lutego 2004 r. mongolski war-
townik Gambold Azzaya z bazy Charlie
w Al Hilli (pisaliśmy już o nim – „PZ”
26/2007) zawahał się i nie strzelił do kie-
rowcy ciężarówki pędzącej w kierunku
ogrodzenia polskiej bazy, mogło zginąć
bardzo wielu żołnierzy.
Procedury ROE są jasne. Każdy żołnierz
zna je na pamięć. Jednak w ostatecznym
rozrachunku o oddaniu strzału decyduje
nie formułka, lecz sytuacja, emocje, stres
i instynkt. Bywa, że w analogicznych sy-
tuacjach decyzja o użyciu broni raz ratuje
życie żołnierzy, innym razem okazuje się
tragiczną w skutkach pomyłką.
Najlepszą obroną jest atak
Nikt nie ma prawa do zabijania. Każdy
ma jednak prawo do obrony. Podczas mi-
sji irackiej, a już niedługo pewnie i w Af-
ganistanie, sprawdza się powiedzenie, że
najlepszą obroną jest atak. Amerykanie
wyznają tę zasadę od dawna, ale oni także
najczęściej się mylą. W działaniach wy-
przedzających i zapobiegających potencjal-
Polska Zbrojna 25
WOJSKO PROBLEMY
nym atakom często od ich pocisków giną
niewinni ludzie.
Co jakiś czas media informują o cy-
wilnych ofiarach. Wtedy burzą się ci, któ-
rzy nigdy nie byli i zapewne nie będą
w takiej sytuacji jak żołnierz błyskawicz-
Młode dziewczyny zakochane w swoich
narzeczonych wojskowych nie przejmują
się czekającymi je trudnościami. Wie-
rzą, że pokonają każdą przeszkodę.
A problem powstaje na przykład wtedy,
gdy mąż zostaje przeniesiony do innej

ALEKSANDER RAWSKI
nie podejmujący decyzję, czy strzelać.
Oni nie zrozumieją, że arabski operator
Pytania telewizji zginął nie z powodu kaprysu
amerykańskiego żołnierza, ale dlatego,
bez odpowiedzi że z daleka z kamerą na ramieniu do złu-
jednostki, do odległego miasta. Wówczas
albo przeprowadza się cała rodzina, albo
mąż wyjeżdża sam, a rodzinę odwiedza
raz na jakiś czas.
Kiedy już żona pójdzie za mężem, trud-

Ż ołnierze często stoją przed bardzo trud-

nymi decyzjami, które trzeba podejmo-
wać w ułamkach sekund. Dla przykładu
dzenia przypominał terrorystę trzyma-
jącego wyrzutnię RPG. Nie zrozumie-
no jej znaleźć pracę w nowym miejscu.
– Przeprowadziliśmy się do Elbląga
ją, że załoga czołgu wystrzeliła z arma- siedem lat temu – opowiada Anna Ko-
– fragment rozmowy żołnierzy służących ty w okno hotelu nie dla zabawy, ale do- walska. – Miałam wtedy malutkie dzie-
na misjach: piero po tym, jak zauważyła w tym miej-
– Czy podczas bojowej akcji, kiedy chwilę scu błyski przypominające odbicie KAROLINA KRAJEWSKA
wcześniej ktoś odpalił bombę i do ciebie promieni słonecznych od przyrządów ce-
strzelał, na widok mężczyzny, który się dziw- lowniczych. – Tylko nie wychodź za mąż za
nie porusza, a spod ubrania wystają mu ja- wojskowego – radzili rodzice
kieś kable, oddać strzały, czy nie? – pyta je- Trudna decyzja Danucie Gutowskiej z Elbląga.
den z oficerów misji irackiej. – A jeśli okaże Decyzja o użyciu broni zawsze jest bar- Ona ich nie słuchała. Poszła za
się, że zastrzelony Arab słuchał tylko walkma- dzo trudna i jak na ironię musi być podej- głosem serca. Od trzydziestu lat
na, to co wtedy? Prokurator? mowana w mgnieniu oka. Wiadomo, że na jest żoną Jerzego Gutowskiego,
– Czy strzelać do kobiety, która pod tradycyj- misje nie jadą psychopaci, spragnieni krwi obecnie w stopniu kapitana,
nym muzułmańskim strojem coś niesie i nie najemnicy, lecz normalni ludzie, którzy
reaguje na komendy do zatrzymania?
służącego w sztabie
z racji wykonywanego zawodu dostali roz- 16 Pomorskiej Dywizji
Strzelisz? A jak się okaże, że była to starsza kaz użycia broni.
i przygłucha babcia niosąca pod burką upo- Zmechanizowanej.
Niestety naszym żołnierzom też zdarza-

minek dla wnucząt? No dobrze – nie strze-
lisz. A jak podejdzie i podczas przeszukania
wysadzi w powietrze siebie i przy okazji two-
ich ludzi, to co?
– Jeśli podczas patrolu w mieście ktoś rzuci
granat w kierunku twojego wozu, strzelisz
w tłum? Nie? A jak za chwilę ktoś rzuci jesz-
cze dwa granaty...? A tak w ogóle, to czyją
śmierć wolałbyś mieć na sumieniu? Kilku nie-
znajomych Irakijczyków, czy kilku swoich lu-
dzi, którzy zginęli, bo się zawahałeś, bo zaczą-
łeś sobie przypominać regułki ROE, zamiast
dać komendę: ognia! – mówi znajomy pod-
pułkownik, uczestnik jednej z irackich misji.
Żoną w
ły się pomyłki. Podejmowali zbyt szybko
decyzje. Organy ścigania badały każdy ta-
ki przypadek – czy nie doszło do samowo-
li, do nieuzasadnionego użycia broni. Każ-
dy niepotrzebny strzał, każda seria oddana
w kierunku niewinnych cywilów, bez
względu na efekt, smuci. Jest porażką do-
wódcy i zwykłego żołnierza.
Jednak nawet najlepiej napisane prawa,
regułki i formułki, nawet najdłuższe i naj- ci. Nie byłam zainteresowana natych-
lepsze szkolenie, nie jest w stanie zmienić miastowym podjęciem pracy, ale złoży-
natury ludzkiej i zagłuszyć instynktu sa- łam swoje CV u dowódcy 13 Elbląskie-
moobrony. To on powoduje, że czasami go Pułku Przeciwlotniczego. Po dwóch
ogień otwiera się zbyt szybko.  latach dostałam odpowiedź, i zostałam
pracownikiem wojska. Gdyby nie

N ajbardziej smuci i zawstydza tragiczny w skutkach friendly fire (przyjacielski ogień),

czyli przypadkowy ostrzał własnych (lub sojuszniczych) sił. Niestety, i w Iraku
i w Afganistanie miało miejsce wiele takich przypadków.
pomoc dowódcy, wówczas pułkownika
Jana Kantypowicza, byłoby ciężko
z pracą.
Rok 2003 – Karbala. Amerykańskie rakiety Patriot w wyniku błędu zestrzeliły F/A-18C – Kiedyś było łatwiej, bo zatrudniano
Block 46 Hornet. Pilot nie przeżył. Tego samego roku angielski czołg Challenger 2 został wszystkich. Każdy musiał pracować – mó-
ostrzelany przez inny angielski czołg w nocnych walkach. Zginęło dwóch żołnierzy. wi Danuta Gutowska. Teraz żony wojsko-
Rok 2006 – południowy Afganistan. Dwa amerykańskie A-10 zaatakowały oddziały wych starają się pomagać sobie nawzajem.
kanadyjskie. Zginął jeden szeregowy, a rannych zostało pięciu innych żołnierzy biorących – Jeżeli wiemy o jakimś zajęciu, informu-
udział w operacji przeciwko talibom. W tym samym roku w Iraku w amerykańskim ataku jemy natychmiast bezrobotne koleżanki
lotniczym zginęło ośmiu kurdyjskich żołnierzy. – mówi pani Danuta.

Przyjacielski Trzeba być otwartym

Jeszcze trudniej jest, gdy mąż musi
ogień wyjechać na poligon albo misję. Wte-
dy wszystkie obowiązki spadają na ko-
bietę. Jeżeli krótko mieszka w danym
mieście i nie nawiązała jeszcze żadnych
znajomości, czuje się osamotniona.
UK MOD

Musi szybko odnaleźć się w nowym

środowisku.

26 Polska Zbrojna nr 28/2007


– Ja od razu po przeprowadzce zapuka-
łam do sąsiadów, przedstawiłam się – mó-
wi Anna Kowalska. – Zawsze wyciągam
pierwsza rękę do sąsiadów.
– Ania jest otwarta na ludzi i ma smy-
kałkę organizacyjną – dodaje Celina Jan-
kowska, przewodnicząca elbląskiego Sto-
warzyszenia „Rodzina Wojskowa”.
Anna Kowalska przeprowadziła się
do Elbląga z Wrocławia, Celina Jankow-
ska przyjechała ze Śląska. Takie życie
hartuje.
Problem związany z częstymi prze-
prowadzkami dotyka również dzieci ro-
dzin wojskowych.
Musiała szybko odnaleźć się w nowym
środowisku. Musiała być otwarta na lu-
dzi. Takie życie ją zahartowało.
Anna Kantypowicz nie jest jeszcze
mężatką. Nie planuje wychodzić za mąż
za wojskowego. Wie, że to oznacza
częste przeprowadzki, częste rozłąki
z mężem.
– No, chyba że się bardzo zakocham
– dodaje pani Anna.
Danucie Gutowskiej właśnie coś takie-
go się przytrafiło, i nie narzeka.
– Zakochałam się – mówi pani Danuta.
– Nasze małżeństwo trwa już trzydzie-
ści lat. Mój mąż to człowiek z charak-
LUDZIE WOJSKO
nie chciałybyśmy założyć takiego koła
w Elblągu – mówi Celina Jankowska.
Obecnie członkinie tego stowarzyszenia
organizują różne imprezy, festyny, wspól-
ne grillowanie na działkach. Przychodzi
wówczas około dwudziestu kobiet.
– Rozmawiamy o dzieciach, o choro-
bach, wymieniamy przepisy kulinarne
– opowiada Danuta Gutowska. – Wspie-
ramy się. Gdy któraś ma problem, mo-
że się pożalić. My jej poradzimy. Nawet
jeżeli tylko się wygada, to już jest do-
brze – dodaje.
Kiedy żony wojskowych idą na bab-
skie spotkanie, oni w tym czasie zosta-

KAROLINA KRAJEWSKA
ą wojskowego być
– Zaczęłam się uczyć w szkole podsta- terem, ale w domu nie jest tyranem. ją w domu i zajmują się dziećmi. – Mę-
wowej w Koszalinie. Potem przeprowadzi- Czuły, opiekuńczy – nie zamieniłabym go żowie się nie burzą – mówi Danuta
liśmy się do Warszawy, skąd wróciliśmy na innego. Gutowska.
do Koszalina. Później – Mój tata mówił, że
przeprowadziliśmy się Jeszcze trudniej jest, gdy musi mieć albo wyrozu- Problemy znikają
do Elbląga. Stamtąd mąż musi wyjechać na miałą żonę, albo nie Żony wojskowych z Elbląga pomaga-
wyjechałam na studia mieć jej wcale – dodaje ją też innym. Ogłosiły konkurs wśród
do Olsztyna – opowia- poligon albo misję. Anna Kantypowicz. uczniów elbląskich szkół. Dzieci wy-
da Anna Kantypowicz, Aby wyobcowanie haftowały różne motywy: zajączki,
Wtedy wszystkie
córka pułkownika re- i trudy dnia codzienne- kwiatki, miśki. Panie uszyły z kawał-
zerwy Jana Kantypowi- obowiązki spadają na go mniej doskwierały ków materiału poduszki-przytulanki
cza, byłego dowódcy żonom wojskowych, i umiejętnie wkomponowały w nie dzie-
13 Elbląskiego Pułku kobietę. Jeżeli krótko w maju ubiegłego roku cięce wyszywanki. Pierwszych piętna-
Przeciwlotniczego. mieszka w danym mieście powstało w Elblągu Sto- ście poduszek trafiło pod koniec czerw-
– Zawsze z żalem opusz- warzyszenie „Rodzina ca do dzieci przebywających w hospi-
czałam stare środowi- i nie nawiązała jeszcze Wojskowa”. Istnieje ono cjum w Toruniu.
sko. Potrzebowałam pół żadnych znajomości, czuje przy 13 Elbląskim Puł- – Te chore dzieci bardzo się cieszą – mó-
roku, żeby zaadaptować ku Przeciwlotniczym. wi Celina Jankowska. – Ich rodzice rów-
się do nowego. się osamotniona. Musi Do stowarzyszenia nale- nież. My także mamy jakieś problemy, ale
Kiedy dorośli zmie- ży obecnie czterdzieści gdy popatrzymy na problemy tych chorych
niają miejsce zamiesz- szybko odnaleźć się kobiet, głównie żony dzieci, nasze znikają.
kania, bywa, że pod- w nowym środowisku i córki wojskowych. W ubiegłym roku wyszywali tylko ucz-
trzymują dawne znajo- – Dowódca 13 Pułku niowie z miejscowych szkół. W tym roku
mości. – Dziecko te kontakty zrywa – mó- płk Roman Cieślik był w Lesznie. Tam już żony wojskowych z Elbląga rozszerzyły tę
wi pani Anna. Ale jak sama ocenia z per- działało Stowarzyszenie „Rodzina Wojsko- działalność na całe województwo warmiń-
spektywy czasu, są i plusy takiego życia. wa”. Gdy wrócił, zaproponował nam, czy sko-mazurskie. 

nr 28/2007 Polska Zbrojna 27

KULISY MEDYCYNA
Z pisemnego oświadczenia dowódcy
klucza, który jest zarazem instruktorem
wytypowanym do szkolenia podchorą-
żych Wyższej Szkoły Oficerskiej Sił Po-
wietrznych w Dęblinie: w celu zalicze-
nia okresowych badań lekarskich kwali-
fikujących do lotów punktualnie o 8.00
zgłosił się do rejestracji miejscowego,
6 Szpitala Wojskowego. Dostał skiero-
wanie do laboratorium i jak inni stanął
w kolejce. Dokładnie o 8.45 oddał krew
do analizy. O 13.00 odebrał wyniki ba-
dań i udał się z nimi do internisty.
– Zostałem jednak odprawiony z kwit-
kiem. Okazało się, że nie ma moich akt,
które do tej pory znajdowały się w Woj-

Trzy lata temu

w rozporządzeniu MON
zapisano, że dęblińscy piloci
do stopnia kapitana
włącznie coroczne badania
lekarskie, kwalifikujące do
lotów, będą przechodzić
poza Wojskowym
Instytutem Medycyny
Lotniczej. W tym roku odbiło
się to czkawką.

Falstart
ROMAN
PRZECISZEWSKI

skowym Instytucie Medycyny Lotniczej,
gdzie zawsze byłem badany. Orzeczenie
o przydatności do latania dostałem do-
piero osiem dni później. W tym czasie
nie mogłem wykonywać niektórych za-
dań służbowych – akcentuje.
Jeszcze dziwniejsze przygody przeży-
li inni piloci z Dęblina.
Długie vacatio legis
– Niech pan napisze o tym cyrku, mo-
że coś się zmieni – mówią piloci
z 1 Ośrodka Szkolenia Lotniczego w Dę-
blinie, tłumacząc swój telefon z prośbą
o pomoc.
W ich relacji sprawa przedstawia się
następująco: jeszcze w pierwszych mie-
siącach tego roku piloci zaliczali wszyst-
kie badania związane z lataniem w Woj-
skowym Instytucie Medycyny Lotniczej.
Spokojnie, bez problemów i szybko. Nie-
spodziewanie jednak jeden z ich kolegów
oddelegowanych na kolejne badania zo-
stał z instytutu... wyproszony.
– Pojechałem do Warszawy i nikt nie
chciał ze mną rozmawiać. Usłyszałem
tylko, że zgodnie z nowymi ustaleniami
służbowymi muszę najpierw zgłosić się
do przewodniczącego Wojskowej Komi-
sji Lotniczo-Lekarskiej w Dęblinie, a ten
pokieruje mnie dalej – ukonkretnia ofi-
cer pilot.
– Pokierowałem – zgodnie z odpo-
wiednimi przepisami – nie do WIML, ale
do 6. Szpitala Wojskowego – potwierdza
ppłk Ryszard Woźny, szef tejże komisji.
Wspomniane przez niego „odpowied-
nie przepisy” znajdują się w Dzienniku
Urzędowym nr 133 z 2004 r. Można zna-
leźć w nim adnotację, że „do orzekania
o zdolności fizycznej i psychicznej do
zawodowej służby wojskowej są właści-
we komisje lekarskie”. W ich spisie jest
także Wojskowa Komisja Lotniczo-Le-
karska w Dęblinie. Z dalszej części
urzędowej decyzji wynika, że do kom-
petencji owej komisji należy orzekanie
o zdolności do zawodowej służby woj-
skowej żołnierzy personelu latającego,
personalnego-naziemnego, zabezpie-
czenia lotów i personelu służby inży-

28 Polska Zbrojna nr 28/2007


nieryjno-lotniczej – do stopnia etatowe-
go kapitana.
Zapis ten, będący rozporządzeniem mi-
nistra obrony, pochodzi sprzed trzech lat.
Dlaczego tak znienacka dał o sobie znać
dopiero w tym roku?
– Nie wiem. Wiem tylko, że wresz-
cie zaczął obowiązywać – tłumaczy
ppłk Woźny i po więcej informacji od-
syła do komisji lotniczo-lekarskiej Sił
Powietrznych.
Mjr Tomasz Kozicki, zastępca prze-
wodniczącego tejże komisji, odbija jed-
nak piłeczkę jeszcze wyżej.
– Więcej danych można uzyskać jedy-
nie w Centralnej Wojskowej Komisji
Lekarskiej.
nr 28/2007
Lipa na resorach
Tylko w 1 Ośrodku Szkolenia Lotni-
czego jest 43 pilotów do stopnia kapita-
na. Niektórzy tegoroczne badania lekar-
skie dopuszczające do dalszych lotów
zaliczyli po staremu w WIML w pierw-
szych miesiącach br. Pozostali mieli je
już przejść w miejscowym szpitalu. Nie-
stety, część z nich od razu podzieliła los
wymienionego wcześniej oficera do-
wódcy klucza, zarazem instruktora, i nie
dostała stosownego orzeczenia. Oficjal-
nie: ze względu na brak kart zdrowot-
nych, które pozostały w WIML. Jednak-
że następnych pilotów – gdy karty te do-
tarły już do Dęblina – też czekał zimny
prysznic.
– NIE DO PRZYJĘCIA
JEST FAKT, ŻE PILOCI
W RAMACH BADAŃ
WKLL TYGODNIAMI
NIE MOGĄ ZROBIĆ
BADAŃ
OKRESOWYCH,
PRZEZ CO TRACĄ
UPRAWNIENIA
DO WYKONYWANIA
LOTÓW. POCIĄGA TO
ZA SOBĄ OGROMNE
KOSZTY
GRAFIKA: MARCIN DMOWSKI
– Na badaniach poczuliśmy się intru-
zami. Zamiast szkolić podchorążych, po-
kornie staliśmy w kolejkach i czekaliśmy,
kiedy poproszą nas do gabinetu – opo-
wiada jeden z lotników.
– Te badania to lipa na resorach. Wie
pan, ile trzeba stracić na nie czasu? – do-
daje drugi.
Z „dziennego planu badań”, który
otrzymywał każdy pilot, wynikało, że
„dopuszczenie do lotów zajmie trzy dni”.
Pierwszego dnia trzeba było zaliczyć la-
boratorium, neurologa, laryngologa,
okulistę, zrobić ekg., rentgen klatki pier-
siowej i zatok oraz audiogram. Drugie-
go odwiedzić m.in. psychologa, stoma-
tologa i chirurga, a także przejść próbę
Polska Zbrojna 29
KULISY MEDYCYNA
wysiłkową i spirometrię. Trzeciego dnia
wykonać ostatnie badania u specjalistów,
po czym komisja miała wydać ostatecz-
ne orzeczenie.
– Poślizgi zaczynały się już pierwsze-
go dnia. Tym bardziej że garnizonowy
okulista przyjmuje tylko dwa razy w ty-
godniu: dwie godziny w poniedziałek
i dwie godziny w środy. Mało tego: przed
jego gabinetem obowiązuje lista.
– Przed innymi gabinetami także kłę-
bił się tłum ludzi. Najpierw wchodzili na
badania kandydaci do liceum lotnicze-
go, później wcześniej zapisani pacjenci,
na końcu my.
– Czy starszej pani czekającej od szó-
stej rano w kolejce mogłem powiedzieć:
przepraszam, ja muszę wejść pierwszy,
bo jestem potrzebny podchorążym?
Nie. I dlatego cierpliwie traciłem ko-
lejne godziny.
Kukułcze jajo
Cierpliwość stracili natomiast niektó-
rzy przełożeni. Ppłk nawig. Bogumił
EKSPERT
Płk Olaf Truszczyński,
dyrektor Wojskowego Instytutu
Medycyny Lotniczej:
– Nic na to nie poradzę, że personel
latający z powiatu ryckiego, czyli
z Dęblina, zgodnie z urzędowymi
zapisami nie może przechodzić badań
w mojej placówce. Powiem krótko: ci
piloci powinni być badani w WIML, który
ma odpowiednich specjalistów
i dysponuje potrzebną aparaturą.
W tej sytuacji mogę więc tylko złożyć
deklarację, że w każdej chwili jesteśmy
gotowi do przejęcia owych badań
i prowadzenia ich, jak dotąd, terminowo
oraz na najwyższym poziomie.
Znojek, występując w imieniu dowód-
cy 6 Bazy Lotniczej w Dęblinie, który
podpisał umowę z 6 Szpitalem Wojsko-
wym „na realizację świadczeń zdrowot-
nych na odpowiednim poziomie jako-
ściowym, jak również w określonym ter-
minie”, nie krył rozczarowania. W li-
ście do dyrektora dęblińskiego szpitala
nazywał rzeczy po imieniu. Po pierw-
sze – odnotowano liczne przypadki, że
pracownicy wojska i kadra mają trud-
ności z obyciem konsultacji specjali-
stycznych, a niekiedy słyszą nawet od-
mowę. Po drugie – żołnierze zawodowi
nie mogą dostać się m.in. do poradni
neurologicznej czy okulistycznej. Są
przy tym traktowani jak intruzi. – Nie
do przyjęcia jest fakt, że piloci w ramach
badań WKLL tygodniami nie mogą zro-
30 Polska Zbrojna
bić badań okresowych, przez co tracą
uprawnienia do wykonywania lotów. Po-
ciąga to za sobą ogromne koszty finan-
sowe zawinione przez 6 Szpital Wojsko-
wy – podkreślał ppłk Znojek.
Jaki więc był sens przeniesienia tych
badań z WIML do wojskowego, ale jed-
nocześnie prowincjonalnego szpitala?
Szpitala, trzeba dodać, który nie może
wykonać wszystkich badań, jakie mają
przejść piloci.
– Wcale tego nie kryję. Przykładowo
– nie mamy lotniczej wirówki, a próbę
wytrzymałościową możemy przepro-
wadzać jedynie w warunkach szpital-
nych – potwierdza Waldemar Klima-
siński, zastępca dyrektora dęblińskie-
go szpitala. – O tym, że mamy badać pi-
lotów do stopnia kapitana, dowiedzieli-
śmy się dosłownie z dnia na dzień. Nie
byliśmy na to przygotowani. Podrzuco-
no nam kukułcze jajo, a my – jako szpi-
tal wojskowy – nie mogliśmy powie-
dzieć „nie”. Mimo że mamy bardzo du-
że obciążenia wynikające z realizacji
ROMAN PRZECISZEWSKI
Czy badanie młodych pilotów z Dęblina w „te-
renie”, a nie w specjalistycznej, powołanej
właśnie do tego placówce wojskowej służby
zdrowia w Warszawie, ma sens?
kontraktów Narodowego Funduszu
Zdrowia i coraz mniej personelu.
Krótki rekonesans po szpitalu po-
twierdza słowa dyrektora. Przed niemal
każdym gabinetem są kolejki. Na doda-
tek można usłyszeć, że już wkrótce nie
będzie tu ortopedy a na kontrakcie po-
zostanie jeden anestezjolog, gdyż ten,
który ma etat, odchodzi.
Kontra i rekontra
Czym wytłumaczyć cały ten cyrk?
Czy badanie młodych pilotów z Dębli-
na w „terenie”, a nie w specjalistycznej,
powołanej właśnie do tego placówce
wojskowej służby zdrowia w Warsza-
wie, ma sens? Płk Sławomir Marat,
przewodniczący Centralnej Wojskowej
Komisji Lekarskiej, od razu zbija po-
wyższe wątpliwości:
– A wie pan, jak brzmi rozporządze-
nie ministra obrony sprzed trzech lat?
Zgodnie z nim, orzeczenia o dopuszcza-
niu tych pilotów do latania może wyda-
wać jedynie Wojskowa Komisja Lotni-
czo-Lekarska w Dęblinie. Przez kilka-
dziesiąt miesięcy wydawał je WIML,
zatem organ niewłaściwy, co oznacza,
że były one nieważne. Gdyby doszło do
jakiejś tragedii, to byłaby sprawa dla
prokuratora...
Zdaniem płk. Marata, sytuacja w Dę-
blinie już się ustabilizowała. Miejscowa
komisja lotniczo-lekarska przejęła
wszystkie karty pilotów, a żołnierze za-
wodowi skierowani na badania okreso-
we przyjmowani są w szpitalu poza ko-
lejnością. – Postępujemy zgodnie z prze-
pisami Ministerstwa Obrony Narodowej
– podkreśla. – Przecież wszystko zale-
ży od Dowództwa Sił Powietrznych. Je-
żeli stwierdzi ono, że komisja lotniczo-
lekarska w Dęblinie jest zbyteczna, na-
tychmiast podejmiemy odpowiednie
przedsięwzięcia służbowe i ją rozfor-
mujemy. Poza tym – ta komisja wyda-
je corocznie tysiące orzeczeń dla
uczniów liceum lotniczego oraz pod-
chorążych „Szkoły Orląt” i nikt do tej
pory nie narzekał na sprawność jej
działania.
Z perspektywy Warszawy praktycz-
nie nie ma więc problemu. Co prawda
zdarzył się falstart w czasie tegoroczne-
go badania pilotów, lecz to wcale nie
znaczy, iż tak musi być stale. Nieistot-
ne jest także to, że szpital w Dęblinie
nie może wykonywać niektórych ba-
dań, gdyż „akurat te badania nie obo-
wiązują wszystkich pilotów”. W razie
czego z powrotem odeśle się ich do
WIML. Czy wszystko jest zatem OK?
Niestety, nie.
– Całkiem niedawno oficjalnie poda-
wano, że dębliński szpital wkrótce nie
będzie już wojskowy. Czy jest to już nie-
aktualne? Poza tym oficjalnie wiadomo,
że WIML tylko wypożyczył nasze kar-
ty zdrowia. Co będzie dalej? – zastana-
wia się jeden z pilotów. Drugi ze stoic-
kim spokojem dopowiada:
– Papier przyjmuje wszystko. Nawet
największe odstępstwa od realiów.
Być może dlatego w Regulaminie
Lotów Lotnictwa Sił Zbrojnych RP
funkcjonuje przepis, że każdy pilot
wojskowy podlega obowiązkowemu
przeglądowi stomatologicznemu nie
rzadziej niż dwa razy w roku. Za orga-
nizację tych przeglądów odpowiedzial-
ny jest lekarz lotniczy jednostki. Kło-
pot w tym, że etat takiego lekarza zli-
kwidowano u nas przed laty i że do sto-
matologa możemy dostać się jedynie
raz w roku, właśnie podczas badań
okresowych. Jeżeli więc coś się zda-
rzy, to naprawdę zainteresuje się tym
prokurator? 
nr 28/2007
nr 28/2007 Polska Zbrojna 31
AAAAAAA OKIEM
NASZYM '&==k=_=Y=e=ÚÈ--°=<8=mÂÆ]=Ê==:=l=¬=¯=ÅÎ==5=FG=C={
AAAAAAAA
Ppłk Paweł Lewandowski, dyrektor
artystyczny XVII MFOW, był prze-
ciwny ponownemu zorganizowaniu
najważniejszego koncertu na stadio-
nie WKS Wawel Kraków i łączeniu
go z pokazami wyszkolenia żołnierzy.
Chciał, aby na pierwszym planie kon-
certu galowego znalazły się orkiestry
i ich muzyka. Poza tym na murawie
stadionu nie byłoby słychać przytupu
maszerujących muzyków. Zdaniem
dyrektora, Rynek Główny był lepszym
miejscem na koncert ze względów
akustycznych. Pułkownik chciał rów-
nież przybliżyć orkiestry do publicz-
ności i zapewnić im wspaniałą, nie-
kosztowną scenografię. Ku zadowo-
leniu ponad 2 tys. widzów festiwalu
udało się wykonać plany. Orkiestry za-
prezentowały się w scenerii Sukien-
nic, a udany koncert zakończyła defi-
lada muzyków i Kompanii Reprezen-
tacyjnej WP oraz pokaz sztucznych
ogni.

Międzynarodowy Festiwal Orkiestr Wojskowych od 17 lat jest organizowany

w Krakowie. Tegoroczny uświetnił 750. rocznicę lokacji grodu na prawie
magdeburskim pod Wawelem. Po raz pierwszy koncert galowy imprezy odbył
się w Sukiennicach na Rynku Głównym.

na pierwszym
planie JAC E K S Z U S TA KOW S K I

32 Polska Zbrojna nr 28/2007

{=|=<8=mÂÆ]=Ê=ÅÎÆ]=Ê==:=l=
|
FORUM | | |
SŁUŻBA
¬=¯=ÅÎ==5=FG=C={==_=Y=e=ÚÈ-
| | |
WYDARZENIA |
LUDZIE | |-°=<8=mÂÆ]=
MILITARIA W GARNIZONIE PORADY ŚWIAT TO I OWO SPORT HISTORIA

Gospodarze
W koncercie galowym na Rynku Głównym wystąpiło
sześć polskich orkiestr wojskowych: Orkiestra
Reprezentacyjna WP im. gen. Józefa Wybickiego,
Orkiestra Reprezentacyjna Wojsk Lądowych, Orkiestra
Reprezentacyjna POW, Orkiestra Reprezentacyjna ŚOW,
Orkiestra Garnizonowa Sił Powietrznych z Radomia
i Orkiestra Garnizonu Kraków. Ponadto zaprezentowały
się: Orkiestra Reprezentacyjna Straży Granicznej
z Nowego Sącza i Orkiestra Reprezentacyjna Policji.
Koncert galowy uświetniły: Kompania Reprezentacyjna
WP, Grupa Mażoretek „Wiraże” z Wilamowic oraz Chór
i Balet Reprezentacyjnego Zespołu Artystycznego WP.

Goście z zagranicy
T ylko trzy orkiestry zagraniczne zaprezento-
wały się publiczności na tegorocznym festi-
walu: Główna Orkiestra Reprezentacyjna
Wojsk Lądowych Francji, Sztab Muzyczny
Korpusu Bundeswehry i Orkiestra Wojsk
Lądowych z Lwowa. Ta ostatnia najpierw od-
mówiła udziału w XVII MFOW, ale na trzy tygo-
dnie przed imprezą powiadomiła organizato-
rów, że jednak przyjedzie do Krakowa.
Pokrzyżowało to plany komitetu organizacyjne-
go, któremu przewodził gen. dyw. Włodzimierz
Potasiński, p.o. dowódca 2 Korpusu
Zmechanizowanego. W końcu organizatorzy
zdecydowali się przyjąć orkiestrę wraz z grupą
baletową i nie żałowali decyzji. Goście
z Ukrainy tradycyjnie już podbili serca krakow-
skiej publiczności.
nr 28/2007 Polska Zbrojna 33
 WOJSKA LĄDOWE
tarszy chor. sztab. Jarosław
Krysiński jest pomocnikiem
dowódcy ds. podoficerów
w 12 Brygadzie Zmechani-
zowanej. Nie narzeka na brak
pracy: jednostka liczy prawie
3 tys. żołnierzy, w tym 800 podoficerów.
POW ds. podoficerów st. chor. sztab. Wal-
demar Kędziora, skrócenie zajęć z 11 mie-
sięcy do sześciu tygodni nie zubożyło prze-
kazywanej wiedzy: – Amerykański kurs
dla starszych podoficerów obejmuje wszyst-
ko, co jest potrzebne podoficerom w ich
codziennej pracy. Są to nie tylko lekcje

– Podczas niedawnej uroczystości przeka-
zania obowiązków dowódcy jednostki, gdy
przedstawiałem się dowódcy WL, usłysza-
łem od niego, że jestem pomocnikiem tak-
że wobec szeregowych zawodowych – mó-
wi chorąży Krysiński. Szeregowych zawo-
dowych brygada ma ponad tysiąc.
Krysiński był jednym z pięćdziesięciu
uczestników drugiego już kursu dla
podoficerów starszych, zorganizowanego
przez dowództwo WL, który odbywał się
w 16 Pomorskiej Dywizji Zmechanizowa-
nej od 21 maja do 28 czerwca. Miał m.in.
okazję podpatrzeć, jak Amerykanie orga-
nizują pracę w sztabach, jaką rolę pełnią
u nich podoficerowie, a w szczególności,
jakie zadania powierzane są w ich jednost-
kach pomocnikom. Kurs poprowadzili in-
struktorzy z Akademii Starszych Podofi-
cerów z Fortu Bliss w Teksasie.
Polacy przez sześć tygodni musieli opa-
nować to, czego amerykańscy instruktorzy
uczyli się w macierzystej jednostce 11 mie-
sięcy. Jak wyjaśnia pomocnik dowódcy
KRZYSZTOF WILEWSKI
z metodyki nauczania, z organizacji pracy
szkoleniowej czy rozwiązywania proble-
mów, ale również nauka opracowywania
setek dokumentów.
Filozofia dowodzenia
Mimo skrócenia kursu nie zmieniło się
podejście Amerykanów do kondycji fizycz-
nej. Kurs zaczął egzamin z WF według
norm armii USA. – Musieliśmy przebiec
dwie mile, zrobić brzuszki i pompki – mó-
wił jeden z Polaków. – Potem na podstawie
uzyskanych wyników sami opracowywali-
śmy sobie program poprawy kondycji. Oni
go tylko korygowali. Teraz codziennie rano,
przez godzinę zajęć z WF, staramy się ten
program zrealizować i na koniec kursu znów
będziemy zdawać egzamin ze sprawności.
Podejście Amerykanów do kwestii
sprawności fizycznej kadry podoficerskiej
jest dobrym przykładem ich filozofii do-
wodzenia. Skoro podoficer ma dowodzić
żołnierzami, odpowiadać za ich wyszkole-
nie, także za sprawność fizyczną, musi być
wzorem do naśladowania. – Idea jest pro-
sta i słuszna. Wymagasz czegoś od innych,
sam bądź w stanie to wykonać – mówił
st. chor. sztab. Grzegorz Dudziński, po-
mocnik dowódcy 16 PDZ ds. podoficerów.
Dodał, że Amerykanie, kładąc podczas
kursu nacisk na kwestie przywództwa, pod-
kreślali, że tylko własnym zaangażowa-
niem można zdobyć szacunek przełożo-
nych i podwładnych. – Trzeba żołnierzom
przygotować plan ćwiczeń i potem konse-
kwentnie razem z nimi go realizować. Oni
biegają, ty biegnij z nimi, oni ćwiczą skrę-
toskłony, ty też zrób ich tyle, ile trzeba.
Szefem sześcioosobowego zespołu in-
struktorów w Elblągu był Juan Ortiz, sier-
żant z ponaddwudziestoletnim stażem służ-
by. Wyjaśniał on, że przygotowany wspól-

Jak zbudować sprawny zespół, przezwyciężyć stres i podejmować właściwe decyzje

– to niektóre tematy kursu dla pomocników dowódców ds. podoficerów prowadzonego
przez Amerykanów w Elblągu. Dla pomocników kurs był szansą na uzupełnienie wiedzy

Lekcja
i wymianę doświadczeń.

KRZYSZTOF WILEWSKI

przywództwa
Dajcie im szansę
A merykanie zaczęli budowę korpusu podoficerskiego po porażce
interwencji w Wietnamie. Zajęło im ładnych parę lat, nim pod-
oficerowie mogli z dumą powiedzieć, że są dowódcami i zyskali sza-
cunek przełożonych. Nasi podoficerowie są na początku tej drogi,
i to od ich pracy zależy, jak i kiedy zbudują korpus podoficerski
z prawdziwego zdarzenia. Uda im się, pod jednym warunkiem:
muszą dostać szansę. Nawet na kursie w Elblągu można było
US DOD

bowiem usłyszeć, że w wielu jednostkach pokutuje sowiecki model

podoficera: stukać obcasami i krzyczeć gromko: „tak jest”.

34 Polska Zbrojna nr 28/2007

FORUM | SŁUŻBA | WYDARZENIA | LUDZIE | MILITARIA |Polacy
Bariera językowa
G dy kilka lat temu rozpoczęły się
prace nad programem szkolenia
korpusu podoficerskiego, kluczowym
problemem okazała się bariera języko-
wa. Wcześniej przełożeni rzadko wysyłali
podoficerów na kursy języków obcych.
W efekcie dziś wielu starszych podofice-
rów nie włada nimi w stopniu pozwalają-
cym wyjechać za ocean i tam poznawać
tajniki fachu. Zajęcia odbywają się więc
w Polsce, pod nadzorem amerykańskich
nie przez Amerykanów i Polaków kurs
koncentruje się przede wszystkim na kwe-
stiach dowodzenia i przywództwa: – Chce-
my podzielić się z polskimi kolegami wie-
dzą i nauczyć ich technik przywództwa.
Pokazujemy, jak budować zespół, radzić
sobie ze stresem, jak rozwiązywać poja-
wiające się problemy – mówił, podkreśla-
jąc, że to właśnie sytuacje problemowe są
testem dla każdego dowódcy.
Dyskusje o pracy
Kurs dla podoficerów był również oka-
zją do wymiany doświadczeń i dzielenia się
bolączkami codziennej pracy. – Rzadko ma-
my okazję spotkać się w tak dużym gronie
pomocników dowódców ds. podoficerów.
Teraz mogliśmy wymienić się doświadcze-
nr 28/2007
W GARNIZONIE | PORADY | ŚWIAT | TO I OWO | SPORT | HISTORIA
przez sześć
tygodni musieli opano-
wać to, czego amerykańscy
instruktorzy uczyli się
w macierzystej jednostce
11 miesięcy
instruktorów, i tłumaczone są na nasz język.
Polscy żołnierze, podzieleni na grupy, opra-
cowywali np. plan rozwoju korpusu podofi-
cerskiego oraz omawiali mocne i słabe stro-
ny pomysłów. Amerykańskiemu instruktoro-
wi referował je tłumacz.
niami, pogadać o tym, co zmienić w pracy,
tak aby ją lepiej wykonywać – podkreśla st.
chor. sztab. Grzegorz Chrzanowski z 12 Ba-
talionu Dowodzenia ze Szczecina.
Chorąży Krysiński ma konkretne pro-
pozycje. Sądzi, że opracowany podczas
kursu program zmian przebiegu służby
podoficerów, który zaprezentowany zosta-
nie wkrótce pomocnikowi dowódcy WL
ds. podoficerów, znajdzie poparcie. – Ma-
rzyłbym, aby w mojej brygadzie w batalio-
nach było stanowisko pomocnika dowód-
cy batalionu ds. podoficerów – mówił.
– W batalionie, mającym 800 żołnierzy, jest
ono niezbędne. U nas go nie ma, a w samo-
dzielnych batalionach, niejednokrotnie
znacznie mniejszych niż w 12 BZ, takie sta-
nowiska istnieją.  ły się 24 czerwca w Centrum Szkolenia na po-
SKORO PODOFICER ma dowodzić żoł-
nierzami, odpowiadać za ich wyszkole-
nie, także za sprawność fizyczną, musi
być wzorem do naśladowania
FLESZ
BYDGOSZCZ. Pokaz sprzętu wojskowego
oraz nowego umundurowania, multimedialna
prezentacja miejsc pełnienia służby w Iraku
i Afganistanie – to wszystko czekało na gości
obchodów święta 1 Pomorskiej Brygady
Logistycznej im. Króla Kazimierza Wielkiego,
które odbyły się 28 czerwca.
BYDGOSZCZ. W Pomorskim Muzeum
Wojskowym odbyło się 27 czerwca uroczyste
pożegnanie jednostek Pomorskiego Okręgu
Wojskowego, które przechodzą w bezpośred-
nie podporządkowanie Dowództwu Wojsk
Lądowych. Jednostkami DWLąd zostały:
1 Gdańska Brygada Obrony Terytorialnej,
18 Białostocka Brygada Obrony Terytorialnej,
1 Szpital Operacji Pokojowych, Ośrodek
Szkolenia Poligonowego Wojsk Lądowych
w Bemowie Piskim oraz 1 i 2 ośrodki szkole-
nia kierowców.
KIELCE. Uroczyste obchody Święta
Czwartaków oraz Święta Mazurka
Dąbrowskiego w 210. rocznicę prawykonania
„Pieśni Legionów Polskich we Włoszech” odby-
trzeby Sił Pokojowych. W uroczystości wziął
udział m.in. wicepremier Przemysław
Gosiewski.
KROSNO ODRZAŃSKIE. Żołnierze
11 Lubuskiej Dywizji Kawalerii Pancernej przez
dwa tygodnie szkolili się na wodnym poligonie
Biała Góra w okolicy Krosna Odrzańskiego.
Zasadniczym tematem zajęć było pokonywanie
szerokich przeszkód wodnych. Załogi podod-
działów pancernych, zmechanizowanych, rozpo-
znawczych oraz artylerii ćwiczyły pokonywanie
Odry, która ma tu szerokość 170 m. 26 czerw-
ca żołnierzy odwiedził minister obrony narodo-
wej Aleksander Szczygło, który razem z dowód-
cą Wojsk Lądowych gen. broni Waldemarem
Skrzypczakiem również pokonał rzekę,
w Leopardzie.
LITWA. Minister obrony narodowej
Aleksander Szczygło obserwował 29 czerwca
na poligonie Kairiai międzynarodowe ćwicze-
nia „Amber Hope 2007”, które trwały dwa ty-
godnie. Wzięło w nich udział około 1700 żoł-
nierzy i cywilów z 11 państw NATO, w tym
60 polskich żołnierzy z LITPOLBAT-u, a także
m.in. z USA, Wielkiej Brytanii, Finlandii,
Niemiec, Armenii i Azerbejdżanu.
Oprac. G.P.
Polska Zbrojna 35
AAAAAAA
SIŁY POWIETRZNE
DODATEK AAAAAAAAAAAAAAAAAAA

Z
ałamanie się w Polsce słonecznej, cie-
płej pogody w trzeciej dekadzie czerwca
sprawiło, iż zaplanowany na 26 czerwca
pokaz zespołu akrobacyjnego US Air Force
„Thunderbirds” stanął pod znakiem zapytania.
Rankiem tego dnia nad wiele krajowych lot-
nisk, w tym Krzesiny czy Okęcie, nadciągnęły
chmury deszczowe, wiał silny wiatr. Jednakże
warunki pogodowe nie odstraszyły poznania-
ków, którzy tłumnie ściągnęli na teren
31 Bazy Lotniczej. Czekały już tam na nich lot-
nicze atrakcje – osiem oryginalnie malowa-
nych i ustawionych „skrzydło w skrzydło” my-
śliwców F-16 zespołu „Thunderbirds” (w tym
dwa rezerwowe), dwa nie mniej ciekawe
C-17A Globemaster III, kilka wystawionych
w otwartym hangarze naszych Jastrzębi oraz
wystawa statyczna sprzętu latającego Sił
Powietrznych i Wojsk Lądowych, z MiG-29 i Su-
22 na czele. Zaciekawienie entuzjastów lotni-
ctwa budziły również przybywające na Krzesiny
statki powietrzne z gośćmi mającymi obejrzeć
pokaz, w tym ostatni sprawny obecnie Jak-40
ze Specpułku czy CASA-295M z krakowskiej
eskadry. Mimo porannych opadów deszczu
rozpogodziło się i zgromadzona publiczność
miała nadzieję na udane pokazy w locie.
Zaczęło się nieźle. Dynamiczna muzyka, efek-
towna prezentacja pilotów oraz synchroniczne
zajęcie przez nich miejsca w kabinach F-16,
znany element pokazów „Thunderbirds”, mo-
gły się podobać. Niestety, tym razem indiań-
ska legenda o wielkich ptakach gromu, które
trzepotaniem swych skrzydeł ściągają burze,
urzeczywistniła się. Gdy sześć biało-czerwono-
niebieskich F-16 z głośnym rykiem kołowało

Zgodnie z zapowiedziami, pod koniec czerwca amerykański zespół akrobacyjny

„Thunderbirds” odwiedził stolicę Wielkopolski, dając pokaz nad lotniskiem Krzesiny. Niestety, pogoda
pokrzyżowała efektowne przeloty. Choć przez dłuższy czas wydawało się, iż „ptaki gromu”
i zgromadzona publiczność będą mieli jednak szczęście.
NORBERT BĄCZYK

Prawdziwe
36 Polska Zbrojna nr 28/2007
 FORUM | SŁUŻBA | WYDARZENIA | LUDZIE | MILITARIA | W GARNIZONIE | PORADY | ŚWIAT | TO I OWO | SPORT | HISTORIA
na start, nad lotnisko nadciągnęły ciężkie
chmury burzowe. Wkrótce całe niebo zrobiło
się ciemnoszare, zwiastując załamanie pogo-
dy. Mimo to pokaz zaczął się od efektywnego
startu diamentu (cztery samoloty lecące w
ciasnej formacji) oraz występów solistów, któ-
rzy kręcili beczki i mijali się w bliskiej odległo-
ści. Doskonale wyszkolonym pilotom Eskadry
Akrobacyjnej Sił Powietrznych USA, celebrują-
cym w tym roku 60-lecie USAF, nie dane było
jednak pokazać wszystkich umiejętności. Silny
wiatr i potężna ulewa wkrótce przerwały poka-
nr 28/2007
zy. Wiele osób uważało, iż pokaz we wcześ-
niejszych godzinach rozwiązałby sprawę, po-
noć nie pozwolił na to dość intensywny ruch
lotniczy w tym rejonie. Przylot „Thunderbirds”
był na pewno okazją do promocji także in-
nych zespołów, np. „Biało-Czerwonych
Iskier”, które prezentowały się choćby na pik-
niku w Góraszce dziesięć dni wcześniej.
Może powinny były pojawić się również jakieś
akrobacyjne grupy cywilne? Ostatecznie trze-
ba mieć nadzieję, że Thunderbirds zjawią się
w Polsce ponownie jak najszybciej.  się z części pisemnej i ustnej, wyłoniono
FLESZ
POWIDZ. Zakończyły się przeprowadzone
25–26 czerwca eliminacje do XI Edycji
Olimpiady Społeczno-Pedagogicznej dla
Dowódców i Wykładowców Kształcenia
Obywatelskiego na szczeblu 3 Brygady
Lotnictwa Transportowego. Uczestniczyli
w nich przedstawiciele jednostek wojskowych
3 BLTr. W ramach konkursu, składającego
trzech laureatów: I miejsce – ppłk Zbigniew
Czarnota, II miejsce – ppor. Paweł
Szymański, III miejsce – kpt. Norbert
Puszyński.
RADOM. Cztery medale: złoty, dwa srebrne
i brązowy wywalczył st. szer. nadt. Sebastian
Pajdzik z 1 Komendy Lotniska w Radomiu
w Otwartych Mistrzostwach Polski
w Pływaniu w Kategorii Masters Poznań 2007.
Startując w kategorii 20–24 lata, wy-
walczył „złoto” na 200 m sty-
lem grzbietowym, na dwu-
krotnie krótszym dystan-
sie był drugi, a na 50 m
zdobył brązowy medal.
Drugi srebrny medal
wywalczył w wyścigu
na 200 m stylem
zmiennym.
WROCŁAW. Aby
uczcić pamięć tych,
którzy „odeszli na
wieczną wartę w obronie
polskiego nieba, pełniąc
służbę w szeregach
11 (3) Pułku Lotnictwa
Myśliwskiego”, 23 czerwca
na terenie 3 Bazy Lotniczej
odsłonięto tablicę upamięt-
niającą 24 pilotów pułku, któ-
rzy w latach 1944–2005 zgi-
nęli śmiercią lotnika.
Inicjatorami powstania tablicy
było grono wrocławskich pilo-
tów 11 plm. W uroczystości
wzięli udział byli piloci pułku
oraz rodziny poległych pilotów.
Tablicę odsłonili żona ppłk. pil.
Jerzego Stonsieka Bożena
Stonsiek oraz Piotr Osierda,
syn tragicznie zmarłego
w 1971 r. kpt. pil. Henryka
Osierdy. Wśród zaproszonych
gości był m.in. były dowódca
11 plm, pierwszy polski lotnik-
-kosmonauta gen. bryg. pil.
Mirosław Hermaszewski.
Oprac. G.P.
Polska Zbrojna 37
 MARYNARKA WOJENNA

ARMIA
AGNIESZKA ŁAKOMSKA

Zdarza się, że przechodzimy

obojętnie obok nieprzytomnej
osoby, myśląc, że to kolejny pijak
na ulicy. A może nasza

ratowników
obojętność wynika z banalnego
powodu – po prostu nie
potrafimy pomóc.

Każdy żołnierz w ramach szkolenia

medycznego uczy się, jak udzielać po-
mocy. Warto jednak zastanowić się, czy
takiego szkolenia nie należałoby roz-
szerzyć o dodatkowe kursy, zwłaszcza
teraz, gdy większość z nas wyjeżdża
na urlop.
Właśnie taki kurs zorganizowała
w czerwcu Fundacja Wielkiej Orkiestry
Świątecznej Pomocy Jerzego Owsiaka
wspólnie z Marynarką Wojenną w Cen-
trum Szkolenia MW w Ustce. Instrukto-
rzy z Fundacji WOŚP w ramach akcji
„Ratujemy i uczymy ratować” przepro- MOŻE KURSY PIERWSZEJ POMOCY
AGNIESZKA ŁAKOMSKA (3)

wadzili treningi dla marynarzy, jak rato- PRZEDMEDYCZNEJ powinni przecho-

wać życie, zanim dotrze fachowa pomoc dzić wszyscy żołnierze służby zasadni-
medyczna. Można było nauczyć się za- czej. Gdyby „uzbroić” ich w taką wiedzę,
powstałaby armia wykwalifikowanych
sad pomocy osobom starszym, dzieciom, osób gotowych nieść pomoc.
a nawet niemowlętom. Marynarze
z CSzMW trenowali pod okiem instruk-

Pomoc WOŚP
WOŚP przekazała dla CSzMW następujący
sprzęt do nauki udzielania pomocy:
• sześć fantomów (ma-
nekinów służących
do nauki udzielania
pomocy przed-
medycznej);
• dwa defibrylatory szko-
leniowe do ćwiczeń
INSTRUKTORZY Z FUNDACJI WOŚP w ramach akcji „Ratujemy i uczymy ratować” przeprowadzi-
li treningi dla marynarzy, jak ratować życie, zanim dotrze fachowa pomoc medyczna.

38 Polska Zbrojna nr 28/2007

torów wykonywanie prawidłowego
udrażniania dróg oddechowych, masażu
serca, sprawdzania tętna i miarowości od-
dechu. W czasie warsztatów nauczyli się
także jak używać defibrylatorów, podłą-
czać elektrody, stosować się do instruk-
cji głosowych i wizualnych. Chociaż i tak
przechodzą szkolenie medyczne w ra-
mach służby wojskowej, to warto prze-
cież skorzystać z wiedzy wielu fachow-
ców, nie tylko tych wojskowych.
Marynarze przyznali, że dodatkowa
wiedza, którą zdobyli na kursie, po-
zwoli im świadomie udzielać pierw-
szej pomocy, gdy zajdzie taka potrze-
ba. Chodziło głównie o udzielanie jej
niemowlętom i dzieciom, które trzeba
otoczyć szczególną troską w sytuacji
zagrożenia. Wielu z uczestników kur-
su wskazywało na to, jak istotne jest
wyzbycie się strachu przed rozpoczę-
ciem czynności podtrzymujących ży-
cie. – Teraz nie bałbym się pomóc na-
wet małemu dziecku – powiedział
mar. Marcin Sikora z CSzMW.
Oprócz marynarzy służby zasadni-
czej w kursie uczestniczyli instrukto-
STYPENDIA
FUNDACJI
SERVI PACIS
Z arząd Fundacji Pomocy Poszkodowanym
w Wojskowych Operacjach Pokojowych po-
za Granicami Polski oraz Ich Rodzinom „Se-
rvi Pacis”, uwzględniając swoje trzyletnie do-
świadczenie oraz zapotrzebowanie społeczne
wyrażane licznymi zapytaniami, podjął inicja-
tywę zwiększenia liczby stypendiów przyzna-
wanych dla dzieci i młodzieży szkolnej.
Dlatego też oczekujemy na zgłoszenia kan-
dydatów – dzieci żołnierzy-uczestników ope-
racji pokojowych i międzynarodowych potrze-
bujących pomocy finansowej.
Aby otrzymać pomoc w postaci stypen-
dium na jeden rok szkolny, należy przesłać
na adres fundacji kserokopie (lub oryginały)
następujących dokumentów:
• o udziale rodzica (opiekuna) w misji (ope-
racji) pokojowej;
• o dochodach przypadających na jednego
członka rodziny;
• ostatniego świadectwa szkolnego;
• opinii ucznia (charakterystykę) ze szkoły.
Komplet dokumentów należy przesłać do
1 września 2007 r. na adres fundacji. Sty-
pendia zostaną przyznane podczas wrze-
śniowego posiedzenia zarządu fundacji
i ogłoszone na stronie internetowej funda-
cji. Wielkość stypendiów będzie uzależnio-
na od liczby złożonych wniosków.
Sponsorem medialnym akcji zostaje
„Polska Zbrojna”.
nr 28/2007
rzy z CSzMW. Teraz oni będą uczyć
kolejnych marynarzy, którzy trafiają
do służby zasadniczej, a jest ich prze-
cież około 6 tys. rocznie. – W ten spo-
sób Centrum Szkolenia Marynarki
Wojennej w Ustce rocznie wyszkoli
kilka tysięcy osób, które będą umiały
udzielić pierwszej pomocy – powie-
dział kpt. Piotr Biernaczyk, rzecznik
prasowy CSzMW. – Ratownicy będą
mogli wykorzystywać swoją wiedzę
i umiejętności nie tylko w czasie służ-
by, ale również w życiu codziennym,
gdy są na przepustce, urlopie.
Można zatem zastanowić się, czy wła-
śnie takich dodatkowych kursów, jak ten
zorganizowany przez MW i WOŚP, nie
powinni przechodzić wszyscy żołnierze
służby zasadniczej. Przecież rocznie do
wojska trafia kilkadziesiąt tysięcy pobo-
rowych. Gdyby wszystkich tych ludzi
„uzbroić” w wiedzę na temat pierwszej
pomocy przedmedycznej, to powstałaby
armia wykwalifikowanych osób goto-
wych pomagać. Takich szkoleń nigdy
nie jest za dużo. Przecież chodzi tu
o ludzkie życie. 
PODZIĘKOWANIE
Zarząd Fundacji „Servi
Pacis” pragnie tą drogą
serdecznie i gorąco po-
dziękować wszystkim
darczyńcom, którzy przekazali na
rzecz realizacji jej statutowych zadań
dar w postaci kwoty równoważnej
1 proc. odpisu od wymiaru podatku
dochodowego za rok 2006.
J
uż trzeci rok mogli Państwo ofiarować
nam swoje pieniądze, które posłużą
wsparciu żołnierzy rannych podczas
operacji pokojowych i międzynarodo-
wych, oraz ich rodzin.
Szczególnie gorąco pragniemy podzię-
kować za okazane wsparcie ze strony
ministra obrony narodowej Pana
Aleksandra Szczygło oraz podsekretarza
stanu w MON – Pana Jacka Kotasa.
W tegorocznej akcji przekazywania
1 proc. podatku dochodowego za rok
2006 nasza fundacja pozyskała
30 549 zł, a lista darczyńców obejmuje
231 nazwisk. Wszystkim prześlemy po-
dziękowania.
Jednocześnie zapewniamy, że uzyska-
na kwota zostanie w całości wykorzy-
stana na udzielenie wsparcia poszko-
dowanym i ich rodzinom.
sekretarz zarządu Czesław
Marcinkowski
prezes zarządu Jerzy Bielecki
FLESZ
GDYNIA. Obchody 48. rocznicy utworzenia
Dywizjonu Zabezpieczenia Hydrograficznego
Marynarki Wojennej w Gdyni, 29 czerwca,
stały się okazją do uroczystego przekazania
obowiązków jego dowódcy. Obecny dowódca
kmdr Andrzej Kowalski, w związku z wyzna-
czeniem na stanowisko szefa szkolenia
8 Flotylli Obrony Wybrzeża, przekazał dowo-
dzenie kmdr. por. Dariuszowi Kolatorowi.
GDYNIA. Po raz pierwszy w Polsce odbywał
się Światowy Kongres Apostolstwa Ludzi
Morza. W XXII już kongresie, 25–28 czerw-
ca, wzięło udział prawie 300 delegatów z ca-
łego świata, w tym 34 biskupów, ponad stu
księży i wiele osób świeckich. Kongres odby-
wa się co pięć lat od 1920 r., czyli od założe-
nia duszpasterstwa ludzi morza.
GDYNIA. 23 czerwca na pokład okrętu-mu-
zeum ORP „Błyskawica” weszli jeszcze jako
podchorążowie, aby po uroczystej promocji
odsłonić naszywki podporuczników mary-
narki i zejść po trapie, słuchając pierwszego
w życiu przeznaczonego oficerom świstu tra-
powego. Tegoroczna promocja w Akademii
Marynarki Wojennej odbyła się w 85. roczni-
cę istnienia uczelni.
Świadkami tej doniosłej chwili byli zaprosze-
ni goście, z marszałkiem senatu Bogdanem
Borusewiczem i ministrem obrony narodo-
wej Aleksandrem Szczygło na czele.
Tegorocznym prymusem akademii został
ppor. mar. Leszek Pietrukaniec.
KOŁOBRZEG. Miasto było organizatorem
75. Centralnych Dni Morza, 23–24 czerw-
ca. Wśród zaproszonych gości znaleźli się
m.in. minister gospodarki morskiej Rafał
Wiechecki i zastępca dowódcy Marynarki
Wojennej – dowódca Centrum Operacji
Morskich adm. floty Marek Brągoszewski.
Odsłonięto pomnik kmdr. Stanisława
Mieszkowskiego, pierwszego kapitana
Portu Kołobrzeg i dowódcy floty Marynarki
Wojennej, oraz złożono kwiaty i wieńce pod
tablicą „Zginęli na Morzu”. W porcie koło-
brzeskim udostępniono do zwiedzania ORP
„Hańczę” z 12 Dywizjonu Trałowców.
Oprac. G.P.
Polska Zbrojna 39
ŻANDARMERIA WOJSKOWA

Najstarszy
żandarm Rozmowa z płk. w st. spocz.
WŁADYSŁAWEM WIERZBICKIM,
najstarszym żandarmem Rzeczypospolitej
Dlaczego właśnie żandarmeria? w Warszawie. Umożliwiło
– Po maturze podjąłem studia me- mi to ukończenie na Uni-
dyczne na Wydziale Lekarskim Uni- wersytecie Warszawskim
wersytetu Jana Kazimierza we Lwowie. przerwanych studiów me-
Gdy maturę zdał mój brat, a byłem dycznych.
wówczas po trzecim roku studiów, ro-
dziców nie było stać na jednoczesne fi- Dwa lata później wybu-
nansowanie naszej nauki. Byłem star- chła wojna...
szy. Musiałem sobie poradzić. Zdoby- – Wybuch wojny zastał mnie w War- go. Zostaliśmy wyzwoleni 28 kwietnia
cie samodzielności umożliwiło mi woj- szawie. Brałem udział w bitwie pod Kut- 1945 r. przez Amerykanów.
sko. Dostałem się do Szkoły Podcho- nem (przyp. red.: bitwa nad Bzurą).
rążych Piechoty w Ostrowi Komoro- W okupowanej stolicy działałem w kon- Po wojnie został Pan za granicą?
wie, gdzie trafiłem do 85 Pułku Strzel- spiracji pod pseudonimem „Wujko”. – Służyłem w 2 Korpusie, Centralnej
ców Wileńskich. Tam skierowano mnie 1 października 1939 r. trafiłem do hitle- Szkole Żandarmerii w Urobi i przy Ko-
na roczny kurs dla młodych oficerów rowskiej niewoli. Byłem w obozach mendzie Grupy Rozmieszczenia „Italia”.
żandarmerii w Centrum Wyszkolenia w Braunschweigu, Woldenbergu, Mur- W listopadzie 1947 r. uzyskałem dyplom
Żandarmerii w Grudziądzu. Później nau, gdzie zajmowałem się m.in. utrzy- doktora medycyny i chirurgii na Uniwer-
służyłem w korpusie oficerów żandar- mywaniem łączności z władzami Polski sytecie Bolońskim. Dzięki temu mogłem
merii i powierzono mi w centrum sta- Podziemnej, ochroną zebrań konspiracyj- rozpocząć praktykę medyczną jako or-
nowisko instruktora-wykładowcy kry- nych, przechowywaniem map, dokumen- dynator w 11 Polskim Szpitalu w Penley
minalistyki, służby śledczej i medycy- tów, pieniędzy. Pracowałem też w obozo- w Walii, w Polskim Korpusie Rozmiesz-
ny sądowej. Pod koniec 1937 r. obją- wej przychodni lekarskiej, prowadziłem czenia i Przysposobienia. Dyplom ten
łem stanowisko dowódcy plutonu żan- zajęcia dla szeregowych i podoficerów umożliwił mi pracę w prywatnych oraz
darmerii w 1 Dywizjonie Żandarmerii z historii, geografii i języka niemieckie- społecznych klinikach i lecznicach w An-
glii. Cały czas, również po zakończeniu
Niecodzienny życiorys służby wojskowej, działałem w organi-
zacjach polonijnych i kombatanckich.
Płk żand. w st. spocz. dr med. Władysław
We Fiori wstąpiłem do Stowarzyszenia
Wierzbicki jest najstarszym żyjącym oficerem
Polskich Kombatantów, a w Anglii do
żandarmerii II Rzeczypospolitej. Urodził się
Koła 106 „Żandarm”, którego w latach
28 marca 1909 r. w Buchaczu. Był ostatnim do-
1964–1968 byłem prezesem.
wódcą żandarmerii 2 Korpusu gen. Władysława
Andersa. Weteran walk o wolność. W czasie II woj-
Wrócił Pan do kraju dopiero 30 wrze-
ny światowej przebywał w niewoli w niemieckich
śnia 2001 r. Jak odnalazł się Pan w no-
oflagach. W 1947 r. uzyskał tytuł doktora medycy-
wej rzeczywistości?
ny i chirurgii na Uniwersytecie Bolońskim. Od tego
– Kiedyś znałem na Woli każdy kamień.
też roku przebywał na emigracji w Londynie, gdzie
Teraz, szczerze mówiąc, nie poznaję tego
ARCH. W. WIERZBICKIEGO

był wieloletnim przewodniczącym koła SPK nr 106

miasta. Czego mi brakuje? Żołnierzy
„Żandarm”. Dziś prawie stuletni oficer żandarmerii
w mundurach na ulicach. Czyżby wsty-
najchętniej wspomina lata nauki i pracy wykładow-
dzili się swoich mundurów?
cy w przedwojennym Centrum Wyszkolenia
Żandarmerii w Grudziądzu oraz włoski okres żoł-
Czy ma Pan kontakt ze swoimi kole-
nierskiej tułaczki.
gami po fachu?

40 Polska Zbrojna nr 28/2007

 ZAANGAŻOWANIE
W SŁUŻBIE
RZECZYPOSPOLITEJ
PŁK. WŁADYSŁAWA
WIERZBICKIEGO ZOSTAŁO
UZNANE I DOCENIONE.
Wyrazem tego są liczne od-
znaczenia, m.in.: Order Polski
Odrodzonej III, IV i V klasy;
Złoty Krzyż Zasługi; Medal
Komisji Edukacji Narodowej;
Krzyż Walecznych za 1939 r.;
Srebrny Krzyż Zasługi z Mie-
czami; Krzyż Kampanii
Wrześniowej; Krzyż Armii
Krajowej; Krzyż PSZ na
Zachodzie; brytyjska Gwiazda
za Wojnę; Gwiazda Italii; The
War Medal; The Demence
Medal; Krzyż Komandorski
Orderu Rzeczypospolitej
Polskiej. Ostatnio płk
Wierzbicki dostał Odznakę
Brytyjskich Weteranów.
W Komendzie Głównej ŻW powstaje publikacja o żyjących weteranach
przedwojennej żandarmerii. Zawarte zostaną w niej także wspomnienia
płk. Władysława Wierzbickiego.
– Oczywiście. Komenda Główna Żan-
darmerii Wojskowej i Stowarzyszenie
Żandarmerii Wojskowej „Żandarm” za-
wsze pamiętają o moich urodzinach.
W tym roku obchodził Pan 98. urodzi-
ny. Jaki jest sekret długowieczności?
– Czas wymusza zmiany w trybie ży-
cia, diecie. Zawsze lubiłem długie spa-
cery – np. by wypocząć po 30-kilome-
trowym marszu, przebierałem się w cy-
wilne ubrania i szedłem na… spacer.
Nigdy nie paliłem, nie piłem alkoholu
i mleka. Nigdy nie przepadałem za
mięsem, ale uwielbiam makaron. Te-
raz uważam na to, co jem, a życie osła-
dzam odrobiną cukru. Nie zapominam
też o czarnej kawie.
Na długość życia na pewno ogromny
wpływ ma udane małżeństwo. Mnie uda-
Komenda Głów-
na Żandarmerii
Wojskowej i Stowa-
rzyszenie Żandar-
merii Wojskowej
„Żandarm” zawsze
pamiętają o moich
urodzinach
SYLWIA GUZOWSKA (2)
ło się przeżyć szczęśliwie 55 lat z uko-
chaną kobietą. A teraz, w moim wieku,
na pewno ważna jest opieka i kontakt
z bliskimi. Moja córka Barbara bardzo
się o mnie troszczy.
Kiedy patrzy Pan na życie z perspek-
tywy stu lat, widzi Pan...
– Szczęście, szczęście i jeszcze raz
szczęście. Miałem go w życiu bardzo
wiele. Po pierwsze, większość żandar-
mów znajdujących się na ziemiach
wschodnich została zaskoczona agresją
Związku Radzieckiego i znalazła się
w obozach jenieckich, głównie w Char-
kowie. Niewielu uniknęło niewoli, ukry-
wając się w okupowanym kraju lub prze-
dostając do Rumunii bądź Węgier. Tra-
giczny los spotkał praktycznie całą ka-
drę Centrum Wyszkolenia Żandarmerii
z Grudziądza, która po 17 września
1939 r. dostała się do niewoli radzieckiej
i zginęła w Katyniu. Wyznaczenie mnie
na stanowisko w Warszawie uratowało
mi życie. Po drugie, w czasie bitwy pod
Kutnem cudem uniknąłem śmierci. Po
wybuchu pocisku zginęło dwóch żandar-
mów z Torunia, którzy zajmowali stano-
wiska naprzeciwko mojego – mnie na-
wet nie drasnęło. Po trzecie, przeżyłem
w obozach jenieckich, nie zabił mnie na-
wet morderczy, dwumiesięczny marsz do
obozu w Murnau. Po czwarte, nie zara-
ziłem się gruźlicą, chociaż przez lata pra-
cowałem na oddziałach gruźliczych. 
FLESZ
BYDGOSZCZ. 25 czerwca st. sierż.
Krzysztof Z. z 1 Pomorskiej Brygady
Logistycznej kupił do celów prywatnych
100 l oleju napędowego pochodzącego
z kradzieży. Olej sprzedał mu żołnierz z tej
samej jednostki.
OSUCHY. 24 czerwca w Osuchach żan-
darmi z Placówki ŻW w Zamościu zabez-
pieczali prewencyjnie uroczystość z okazji
63. rocznicy bitwy partyzanckiej. W uro-
czystości wzięli udział m.in. przedstawicie-
le prezydenta RP, Ordynariatu Polowego
WP oraz władz samorządowych.
TARNOWSKIE GÓRY. 24 czerwca 2007 r.
czterech żołnierzy zasadniczej służby woj-
skowej (wszyscy przebywający na prze-
pustkach stałych) z Pułku Chemicznego
w Tarnowskich Górach wdało się w bójkę
z dwoma cywilami. Obaj z rozległymi ura-
zami trafili do szpitala. Żołnierze i jeden
z cywilów byli nietrzeźwi.
WARSZAWA. 26 i 27 czerwca odbyła się
odprawa szkoleniowa kadry kierowniczej
Żandarmerii Wojskowej nt. „Zwalczanie
korupcji w Siłach Zbrojnych RP”. Wzięli
w niej udział: podsekretarz stanu w MON
Jacek Kotas, naczelny prokurator wojsko-
wy Tomasz Szałek, dyrektor Biura
ds. Procedur Antykorupcyjnych Maciej
Wnuk, dyrektor Departamentu Kontroli
MON gen. dyw. Andrzej Baran. Odprawę
prowadził komendant główny ŻW
gen. bryg. Jan Żukowski. Referaty doty-
czące problematyki zwalczania korupcji
i przestępczości zorganizowanej wygłosili
płk Edward Jaroszuk i płk Jarosław
Fortuna z KGŻW oraz przedstawiciele
Komendy Głównej Policji i Centralnego
Biura Antykorupcyjnego. Podjęto wstępne
ustalenia mające doprowadzić do rozsze-
rzenia współdziałania ŻW z innymi orga-
nami ścigania w zwalczaniu korupcji.
Uzgodniono szczegóły przewartościowa-
nia systemu szkolenia pionu dochodze-
niowo-śledczego i operacyjno-rozpoznaw-
czego ŻW w celu zwiększenia wykrywal-
ności przestępstw. Uczestnicy odprawy
byli zgodni co do konieczności rozszerze-
nia działań prewencyjnych, a w szczegól-
ności wytworzenia w społeczeństwie at-
mosfery braku przyzwolenia na korupcję.
Burzliwa dyskusja rozgorzała w kwestii
ewentualnych zmian w obowiązujących
uregulowaniach prawnych, które miałyby
wyeliminować zjawiska korupcjogenne,
coraz częściej pojawiające się w Siłach
Zbrojnych RP.
Oprac. G.P.
Polska Zbrojna 41
 DYREKTOR DEPARTAMENTU NAUKI I SZKOLNICTWA WOJSKOWEGO
MINISTERSTWA OBRONY NARODOWEJ
poszukuje kandydata na stanowisko

DYREKTORA CENTRALNEGO OŚRODKA

NAUKOWEJ INFORMACJI WOJSKOWEJ W WARSZAWIE,
Al. Jerozolimskie 97, 00-909 Warszawa 60.
Kandydaci ubiegający się o stanowisko powinni spełniać następujące wymagania:
Wymagania konieczne:
1) obywatelstwo polskie;
2) ukończenie studiów wyższych drugiego stopnia lub jednolitych studiów magisterskich;
3) znajomość przepisów prawa pracy, o ochronie informacji niejawnych, postępowania administracyjnego;
4) udokumentowany minimum sześcioletni staż w pracy, w tym praca w administracji państwowej, na stanowiskach kierowniczych
oraz związanych z informacją naukową;
5) zdolności w zakresie zarządzania zasobami ludzkimi i kierowania zespołami oraz umiejętności organizatorskie;
6) udokumentowana znajomość języka obcego;
7) dobry stan zdrowia;
8) uregulowany stosunek do służby wojskowej;
9) niekaralność oraz brak toczących się postępowań karnych przeciwko kandydatowi;
10) posiadanie poświadczenia bezpieczeństwa uprawniającego do dostępu do informacji niejawnych stanowiących tajemnicę państwową
oznaczonych klauzulą „tajne”.
Wymagania pożądane:
1) ukończenie studiów wyższych na jednym z kierunków: informacja naukowa i bibliotekoznawstwo, prawo, administracja, ekono-
mia, finanse i rachunkowość oraz zarządzanie;
2) posiadanie stopnia naukowego w zakresie jednej z następujących dziedzin nauki: nauki matematyczne oraz nauki wojskowe
albo następujących dyscyplin naukowych: bibliologia, nauki o zarządzaniu, nauka o administracji, prawo oraz nauki o poznaniu
i komunikacji społecznej;
3) znajomość przepisów dotyczących działalności w dziedzinie informacji naukowej i naukowo-technicznej w resorcie obrony narodowej;
4) znajomość ustaw: o zasadach finansowania nauki, o jednostkach badawczo-rozwojowych, Prawo o szkolnictwie wyższym;
5) kompetencje do kierowania jednostkami organizacyjnymi będącymi osobami prawnymi, a w szczególności doświadczenie i umie-
jętności: organizacyjno-planistyczne, kontrolno-rozliczeniowe i kompetencyjno-normatywne niezbędne w działalności;
6) przeszkolenie z zakresu ochrony informacji niejawnych zgodnie z przepisami ustawy z 22 stycznia 1999 r. o ochronie informa-
cji niejawnych, przeprowadzone przez służby ochrony państwa;
7) znajomość przepisów dotyczących planowania, realizacji i rozliczania budżetu jednostek sektora finansów publicznych, w tym
resortu obrony narodowej oraz spraw organizacyjno-etatowych i kompetencyjnych tych jednostek.
Wymagane dokumenty i oświadczenia:
 życiorys z doświadczeniem zawodowym i dorobkiem naukowym lub naukowo-dydaktycznym (CV z aktualnym adresem i nr. telefonu);
 kopia pierwszych trzech stron dowodu osobistego lub nowego dowodu osobistego lub oświadczenie o posiadaniu obywatel-
stwa polskiego;
 list motywacyjny kandydata na stanowisko dyrektora Centralnego Ośrodka Naukowej Informacji Wojskowej;
 kopie świadectw pracy, dyplomów oraz zaświadczeń o posiadanych kwalifikacjach i uprawnieniach;
 kopie opinii z pracy zawodowej i naukowej oraz recenzji prac naukowych, w tym rozprawy doktorskiej;
 oświadczenie kandydata o korzystaniu z pełni praw publicznych i zaświadczenie o niekaralności za przestępstwo popełnione
umyślnie oraz o braku toczących się postępowań karnych przeciwko kandydatowi;
 pisemne opracowanie „Koncepcji funkcjonowania i kierowania Centralnego Oœrodka Naukowej Informacji Wojskowej” – 1 strona;
 zaświadczenie lekarskie o stanie zdrowia pozwalającym na pracę na stanowisku kierowniczym;
 posiadanie poświadczenia bezpieczeństwa osobowego uprawniającego do dostępu do informacji niejawnych stanowiących ta-
jemnicę państwową oznaczonych klauzulą „tajne”.
Powyższe dokumenty powinny wpłynąć w terminie do 13 lipca 2007 r. na adres:
Departament Nauki i Szkolnictwa Wojskowego Ministerstwa Obrony Narodowej
kancelaria jawna nr 6, Al. Niepodległości 218, 00-911 Warszawa
z dopiskiem „CONIW – oferta pracy”
Po zebraniu ofert i wstępnej weryfikacji wybrani kandydaci zostaną zaproszeni na rozmowy indywidualne, na których przedstawią opracowa-
ną „Koncepcję funkcjonowania i kierowania CONIW”. Terminy rozmów z kandydatami będą ustalane w trybie indywidualnych powiadomień.
Kandydat ma możliwość zapoznania się z funkcjonowaniem instytucji – odpowiednie dokumenty są dostępne w Centralnym Ośrodku Nauko-
wej Informacji Wojskowej, tel. (0-22) 6-845 099, http://www.coniw.wp.mil.pl lub w Departamencie Nauki i Szkolnictwa Wojskowego MON,
tel. (0-22) 6-846 738.
Uwaga:
 Kandydat na stanowisko dyrektora CONIW powinien być gotowy do ewentualnego podjęcia zatrudnienia
3 września 2007 r.;
 Pracodawca zastrzega sobie prawo nieskorzystania z oferty bez podania przyczyn;
 Koszty związane z ubieganiem się o stanowisko dyrektora CONIW ponoszą kandydaci.

42 Polska Zbrojna nr 28/2007

 KOSOWO POLEMIKI
INTERWENCJE WOJSKO
Zmiana ustawy o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych RP, która weszła w życie
1 lipca 2004 r., kwestie dotyczące lokali mieszkalnych po orzeczonym
rozwodzie pozostawiła samym zainteresowanym.
Wszystko – jak uzasadniano – ze względu na ich osobisty charakter.
Zamiar ustawodawcy może i był dobry, ale jak pokazała praktyka,
zrodziło to masę niepotrzebnych komplikacji.

(NIE)MOJE
MIESZKANIE PAULINA GLIŃSKA

Starszy sierż. sztab. Piotr Ossowski
rozwiódł się z żoną Krystyną w 2002 r.
Wcześniej, w 1999 r., wyprowadził się
ze wspólnie dotąd zamieszkiwanego lo-
kalu, który dostał z Wojskowej Agencji
Mieszkaniowej jako osobną kwaterę sta-
łą. W mieszkaniu została żona, dwóch
małoletnich synów i dwóch dorosłych
z poprzedniego małżeństwa pani Krysty-
ny. Sierż. Ossowski założył nową rodzi-
nę. Do czasu orzeczenia rozwodu żoł-
nierz w miarę swoich możliwości współ-
finansował koszty utrzymania mieszka-
nia, mimo że w nim już nie mieszkał.
Gdy w styczniu sąd I instancji orzekł roz-
wód, sierżant przestał płacić. Uznał, że
skoro Krystyna nie jest już jego żoną, to
ona powinna płacić za mieszkanie.
Okazało się, że nie jest to wcale takie
oczywiste. Według ustawy o zakwatero-
waniu sił zbrojnych, to na żołnierzu
– z racji posiadania tytułu prawnego (de-
cyzja osobnej kwatery stałej) – spoczy-
wa obowiązek uiszczania opłat. Była żo-
na natomiast zobowiązana jest do wno-
szenia opłat z tytułu korzystania z loka-
lu mieszkalnego (opłaty pośrednie).
Skończyło się na tym, że ORWAM
w Szczecinie podjął wobec sierżanta
działania windykacyjne.
Początek kłopotów
Dziś jest zbyt dużo różnych wątpliwo-
ści co do interpretacji przepisów ustawy.
W sprawę sierżanta zaangażował się na-
wet Konwent Dziekanów Korpusu Ofi-
cerów POW i dziekan tegoż korpusu ppłk
Waldemar Trzeszczkowski, który z racji
pełnionej funkcji czuje się szczególnie
zobowiązany, by pomagać żołnierzom.
– Wysyłaliśmy już do WAM wiele pism
w tej sprawie, ale przyznam szczerze, że
w zasadzie żadna z odpowiedzi nie usto-
sunkowała się do naszych argumentów
i nie wskazała jakiegoś mądrego rozwią-
zania tej sprawy – mówi dziekan. W piś-
mie do oddziału w Szczecinie i prezesa
Wojskowej Agencji Mieszkaniowej żoł-
nierz przedstawił swoją sytuację. Napi-
sał, że nie mieszka w spornym lokalu od
1999 r., a od grudnia 2000 r. jest wymel-
dowany. Jednak według ustawy, wymel-
dowanie się z mieszkania nie zwalnia
głównego najemcy z obowiązku pono-
szenia za nie opłat. WAM uważa, że przy-
jęcie odmiennej interpretacji mogłoby
prowadzić do tego, iż wymeldowanie się
oznaczałoby jednocześnie pozbawienie
żołnierza tytułu prawnego do zajmowa-
nia lokalu.
Problemy pojawiają się, jeśli chodzi
o artykuł 37 ustawy, który mówi, że kosz-
tami za lokal powinny być obciążone so-
lidarnie osoby tam zamieszkujące. We-
dług przepisów zamieszkanie to przeby-
wanie w lokalu mieszkalnym i korzysta-
nie z niego na podstawie tytułu prawne-
go lub prawa zamieszkania. Wyraźnie za-
tem widać, że co innego oznacza za-
mieszkanie, a co innego posiadanie ty-
tułu prawnego do lokalu mieszkalnego.
WAM jednak uważa, że skoro to żołnierz
ma tytuł prawny, to musi płacić. Podob-
ne wątpliwości budzi słowo „zajmowa-
nie”. W piśmie do sierż. Ossowskiego
czytamy: „Ponieważ ustawodawca nie
zdefiniował zajmowania, to posługując
się wykładnią językową, słowo to ozna-
cza »wziąć w użytkowanie jakiś lokal na
stałe lub umieścić się, ulokować gdzieś«
(Słownik Języka Polskiego, tom III, 

nr 28/2007 Polska Zbrojna 43

WOJSKO INTERWENCJE
PWN, Warszawa 1981, str. 9100). Zaj-
mowanie jest zatem pojęciem szerszym
niż zamieszkiwanie. Z kontekstu tego
wnioskujemy, że ustawodawca przyjął in-
terpretację art. 37 polegającą na tym, że
osoby, które zajmują lokal na podstawie
decyzji administracyjnej (tytuł prawny),
mają obowiązek wnoszenia opłat bez
względu na to, czy tam faktycznie za-
mieszkują”. Skoro zatem WAM nie wi-
dzi lub nie chce zauważyć tych „drob-

Dłużnik
–wierzyciel
Z godnie z treścią art.
366 kodeksu cywil-
nego wierzyciel może żą-
dać całości lub części
świadczenia od wszyst-
kich dłużników łącznie,
od kilku z nich lub od
każdego z osobna, a za-
spokojenie wierzyciela
przez któregokolwiek
z dłużników zwalnia po-
stawie art. 367 kc wy-
stąpić o roszczenie re-
gresowe w stosunku do
zostałych. W przypadku, pozostałych dłużników,
gdy wierzyciel otrzyma tzn. może domagać się
świadczenie w całości on zwrotu w równych
od jednego dłużnika, częściach od współdłuż-
dłużnik może na pod- ników.

nych” niuansów, to jak wytłumaczyć pro-

jekt nowelizacji ustawy i uzasadnienie
agencji, w którym jasno i wyraźnie wska-
zano na potrzebę precyzyjnego i osta-
tecznego uregulowania tej sprawy, tak by
możliwa była jednoznaczna interpretacja?
– WAM nie może odnieść się do projek-
towanych zmian w ustawie, bowiem są
one na etapie uzgodnień rządowych,
a ostateczny kształt ustawy jest agencji
nieznany – to stanowisko WAM.
Szukanie rozwiązań
W kolejnych pismach sierż. Ossowski
jednoznacznie oświadczał, że jest gotów
do natychmiastowego oddania lokalu do
WAM. – Choć obowiązek przekazania
mieszkania faktycznie ciąży na żołnierzu,
a zgodnie z orzecznictwem sądów zwol- WAM przyzna-
nienie lokalu oznacza przekazanie go je, iż pozostawianie
przez żołnierzy swych by-
w stanie wolnym od osób i rzeczy, to nie- łych małżonków w dotych-
stety żołnierz nie ma żadnych możliwości czas zajmowanym lokalu po-
ani tym bardziej uprawnień, by nakazać woduje, że proces odzyskiwa-
byłej żonie opuścić lokal – mówi ppłk nia mieszkań jest długo-
JAROSŁAW WIŚNIEWSKI

Trzeszczkowski. trwały i często znajduje

Rozwiązaniem mógłby być art. 38
ust. 1 ustawy o zakwaterowaniu, który po-
rusza kwestie tzw. procedury niepienięż-
nej: „Żołnierzowi służby stałej, który nie
uiszcza pełnych opłat za używanie lokalu
lub pełnych opłat pośrednich z tytułu zaj-
mowania lokalu mieszkalnego przez łącz-
ny okres dłuższy niż trzy miesiące, dyrek-
tor oddziału regionalnego WAM wydaje
decyzję o prawie zamieszkiwania w kwa-
terze zastępczej, a w przypadku odmowy
jej przyjęcia dyrektor OR zarządza przy-
musowe przekwaterowanie do tej kwate-
ry zastępczej, wraz ze wszystkimi wspól-
nie zamieszkującymi osobami”. Podob-
nie ustęp 2 ww. artykułu, który mówi:
„w stosunku do osób niebędących żołnie-
rzami służby stałej, które nie uiszczają peł-
epilog w sądzie
nych opłat za używanie lokalu lub pełnych
opłat pośrednich z tytułu zajmowania lo-
kalu mieszkalnego przez łączny okres
dłuższy niż trzy miesiące, dyrektor od-
działu regionalnego agencji zarządza
przymusowe wykwaterowanie”. Niestety,
WAM uznała, że skoro obecnie prowadzo-
na jest skuteczna egzekucja pieniężna od
obydwu małżonków, to art. 38 nie ma
zastosowania.
Sytuacja byłaby inna, gdyby żołnierz
został przez agencję zobowiązany do zda-
nia mieszkania. W świetle przepisów obo-
wiązujących od 1 lipca 2004 r., była mał-
żonka zamieszkująca lokal bez tytułu
prawnego poza wnoszeniem normalnych
opłat musiałaby płacić odszkodowanie
agencji w wysokości 200 proc. wartości
opłat za używanie lokalu za każdy roz-
poczęty miesiąc jego zajmowania. Nie-
stety, w tym przypadku agencja nie chce
przyjąć mieszkania, choć żołnierz chce
je zdać.
Jedyne rozwiązanie, według WAM, to
podanie byłej żony do sądu: „Zgodnie
z uchwałą Sądu Najwyższego z 21 grud-

44 Polska Zbrojna nr 28/2007


Z godnie z art. 37 ust. 1 ustawy,
nieuiszczone w terminie płatności
wraz z odsetkami podlegają przymu-
sowemu ściągnięciu w trybie
przepisów ustawy z 17 czerwca
1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym
w administracji w stosunku do osób,
które posiadają decyzję
administracyjną stanowiącą podstawę
prawną do zajmowania lokalu miesz-
kalnego.
nia 2006 r. dopuszczalna jest droga są-
dowa w sprawie z powództwa żołnierza
zawodowego przeciwko rozwiedzione-
mu małżonkowi o opróżnienie lokalu
przydzielonego jako osobna kwatera
stała”. Na potwierdzenie skuteczności
takiego rozwiązania WAM przyznaje,
że dysponuje wyrokami sądów po-
wszechnych, gdzie z powództwa żołnie-
rzy zawodowych sąd orzekł eksmisję by-
łej żony. Zważywszy jednak na trudną
sytuację materialną rodziny żołnierza,
takie rozwiązanie nie jest niestety naj-
nr 28/2007
lepsze. Innego jednak agencja nie za-
proponowała.
Trudna sytuacja
Nie ulega wątpliwości, że prawo do za-
mieszkiwania w lokalu przez małżonka
żołnierza należy wywodzić wprost od
W
uprawnień przysługujących żołnierzowi.
Tak mówi prawo. Przykład sierż. Ossow- yjątkowo
skiego pokazuje jednak, że w praktyce zadbany
różnie z tym bywa. Dziś żołnierz nie ma ośrodek
mieszkania. Jest pozostawiony samemu położony bezpośrednio
sobie, ponieważ ustawa o zakwaterowa-
niu nie daje mu żadnych uprawnień, by
przy plaży jest oazą
mógł wykwaterować swoją byłą żonę. spokoju i idealnym
Sytuacja jest trudna, a podjęte przez miejscem na relaks
ORWAM działania windykacyjne jesz- i wypoczynek.
cze ją pogarszają. Obecne dochody trzy-
Profesjonalnie
osobowej rodziny Ossowskich (niepeł-
nosprawne dziecko, żona bez pracy ze
względu na opiekę nad dzieckiem) to ok.
zorganizowane wczasy
rodzinne i kolonie
2200 netto, z czego 800 zł przeznaczone gwarantują wspaniałe
jest na alimenty na rzecz byłej małżon-
wakacje.
ki, 300 zł to koszty wynajmu mieszka-
nia i ok. 300 zł opłat za to mieszkanie.
Dodatkowo, od czerwca br. potrącenie
WAM z tytułu spłaty czynszu zadłużo-
nego mieszkania wyniesie ponad 800 zł
miesięcznie.
Inicjatywa kolegów z wojska, by pomóc
finansowo sierż. Ossowskiemu – aczkol-
wiek bardzo sympatyczna – nie jest roz-
wiązaniem na dłuższą metę, przynajmniej
do czasu, dopóki była małżonka żołnie-
rza mieszka w wamowskim lokalu.
Takich i podobnych spraw jest w woj-
sku znacznie więcej, a fakt, że w ogóle są,
świadczy tylko o niedoskonałościach obo-
wiązującej ustawy o zakwaterowaniu.
Problem jest, i nie można go chować pod
dywan, tym bardziej że WAM sama przy-
znaje, iż pozostawianie przez żołnierzy
swych byłych małżonków w dotychczas
zajmowanym lokalu powoduje, że proces
odzyskiwania mieszkań jest długotrwały,
często znajduje epilog w sądzie i rykosze-
tem odbija się na samych uprawnionych,
zainteresowanych otrzymaniem lokalu
mieszkalnego.
Z pewnością agencja ma nieco racji,
mówiąc, że trudno, by to właśnie ona po-
nosiła konsekwencje osobistych decyzji
żołnierzy (w tym przypadku rozwód).
Z drugiej jednak strony, aby tych konse-
kwencji ponosić nie musiała, należałoby
NASZ ADRES:
zapewnić żołnierzom w podobnych sytu- Wojskowy Dom
acjach rozsądne i konkretne rozwiązania. Wypoczynkowy w Rogowie
Takich na razie jeszcze nie ma.  72-330 Mrzeżyno Gryfickie
PS Konwent Dziekanów, przesyłając
całą dokumentację do prezesa WAM, po- Tel./fax 0913866269
prosił o życzliwe potraktowanie problemu CA MON: 225900, 225111
żołnierza w duchu podejmowanych już in- e-mail wdwrogowo@wp.pl
cydentalnie w agencji działań.
Polska Zbrojna 45
PRAWO
Przebudowa armii oraz sukcesywne skracanie
zasadniczej służby wojskowej powodują, że
wzrasta zapotrzebowanie na poborowych
mających kwalifikacje przydatne w wojsku.

Wśród zawodów przydatnych w wojsku do tej służby, wypłaca się od-

najważniejsze to:
• kierowcy o uprawnieniach do prowadze-
nia pojazdów – prawo jazdy kat. „C”;
• kierowcy o uprawnieniach do prowadze-
nia pojazdów – prawo jazdy kat. „C + E”;
powiednio zrewaloryzowany
ekwiwalent pieniężny z tytułu
poniesionych przed powoła-
niem do tej służby kosztów
związanych z uzyskaniem kwa- S

• operatora sprzętu do robót ziemnych lifikacji przydatnych w wojsku.

i urządzeń pokrewnych; Ten ekwiwalent pieniężny wypła-
• operatora maszyn i urządzeń dźwigowo- ca się na wniosek żołnierza.
-transportowych; Podstawę wypłaty należności
• nurka; z tytułu uzyskania kwalifikacji
• płetwonurka; przydatnych w wojsku stanowi
• skoczka spadochronowego; umowa (według określonego

• sanitariusza;
• kucharza.
ZWROT KOSZTÓW ZA SZKOLENIE
Obecnie przepisy prawne stwarzają moż-
liwości zawierania na zasadzie dobrowol-
ności umowy między wojskowym komen-
dantem uzupełnień a poborowym, w któ-
rej poborowy zobowiąże się uzyskać przed
powołaniem go do odbycia zasadniczej
służby wojskowej wyżej określone kwali-
fikacje, natomiast poniesione przez niego
koszty z tego tytułu zostaną mu zrefundo-
wane z budżetu Ministerstwa Obrony Na-
rodowej po odbyciu służby na określonym
stanowisku. Procedura ta przedstawia się
następująco:
Żołnierzom, którzy odbyli zasadniczą
służbę wojskową w ustalonym czasie jej
trwania na stanowiskach służbowych lub
funkcjach wojskowych odpowiadających ich
kwalifikacjom nabytym przed powołaniem
Jak być
wzoru) zawarta między woj-
BOGDAN ROSA ANDRZEJ ZALEWSKI
skowym komendantem uzupełnień a po-
borowym, na podstawie której poborowy
zobowiązał się do uzyskania przed powo-
łaniem do zasadniczej służby wojskowej
określonych kwalifikacji, a wojskowy ko-
mendant uzupełnień zobowiązał się do po-
wołania go do tej służby na stanowisko
służbowe lub funkcję wojskową, odpowia-
dające uzyskanym kwalifikacjom.
Taka umowa powinna określać w szcze-
gólności:
• datę jej zawarcia;
• umawiające się strony (z określeniem
skrótów);
• zobowiązania stron;
• podpisy stron.
EKWIWALENT PIENIĘŻNY
Ekwiwalent pieniężny z tytułu poniesio-
nych przed powołaniem do zasadniczej
służby wojskowej kosztów związanych
z uzyskaniem kwalifikacji przydatnych

nasz poradnik Do okresu zatrudnienia warunkującego dłu- wy o pracę (z wypowiedzenia na porozu-

Okresy wypowiedzenia gość okresu wypowiedzenia w niektórych
przypadkach wlicza się pracownikowi także
mienie stron).

umowy o pracę okres zatrudnienia u poprzedniego

Wielu pracowników nadal sądzi, że okres
wypowiedzenia umowy o pracę zależy od
długości łącznego stażu pracy we wszyst-
kich dotychczasowych zakładach pracy
i u dotychczasowych pracodawców.
Obecnie tak jednak nie jest.
Okres wypowiedzenia umowy o pracę za-
wartej na czas nieokreślony jest uzależ-
niony od okresu zatrudnienia u danego
pracodawcy i wynosi:
1) dwa tygodnie – jeżeli pracownik był za-
trudniony krócej niż sześć miesięcy,
2) jeden miesiąc – jeżeli pracownik był
zatrudniony co najmniej sześć miesięcy,
3) trzy miesiące – jeżeli pracownik był za-
trudniony co najmniej trzy lata.
pracodawcy.
Następuje to wówczas, gdy zakład lub jego
część przechodzi na innego pracodawcę
(w związku z czym staje się on – z mocy pra-
wa – stroną w dotychczasowych stosunkach
pracy), a także w innych przypadkach, gdy
nowy pracodawca jest następcą prawnym
w stosunkach pracy nawiązanych przez
pracodawcę poprzednio zatrudniającego
danego pracownika.
Należy zaznaczyć, że strony (pracownik
i pracodawca) po dokonaniu wypowiedze-
nia umowy o pracę przez jedną z nich mo-
gą ustalić wcześniejszy niż wyżej określony
termin rozwiązania umowy. Ustalenie takie
nie zmienia jednak trybu rozwiązania umo-
PODSTAWA PRAWNA: POSTANOWIENIA PRZEPISÓW
ART. 36 PAR. 1 I 11 ORAZ PAR. 6 USTAWY Z 26 CZERWCA
1974 R. – KODEKS PRACY (JEDNOLITY TEKST
OPUBLIKOWANY W DZIENNIKU USTAW RP NR 21 Z 16
LUTEGO 1998 R. POD POZ. 94 – Z PÓŹNIEJSZYMI
ZMIANAMI). (R. Z.)
Pomoc urzędowa
w postępowaniu
administracyjnym
Niejednokrotnie zdarzają się sytuacje,
że postępowanie administracyjne prowa-
dzone jest w znacznej odległości od
miejsca zamieszkania strony. Nie ozna-
cza to jednak, że strona musi bezpośred-
nio uczestniczyć w takim postępowaniu
i stawiać się na każde wezwanie organu
administracji.

46 Polska Zbrojna nr 28/2007


GRAFIKA: MARCIN DMOWSKI
przydatnym wojsku
w wojsku nalicza się, biorąc pod uwagę
przedstawione przez poborowego rachun-
ki, w wysokości bezpośrednich kosztów
poniesionych na uzyskanie kwalifikacji
przydatnych w wojsku, jednak nie wyższej
niż kwota ustalona w umowie zawartej mię-
dzy wojskowym komendantem uzupełnień
a poborowym.W związku z upływem cza-
su pomiędzy poniesieniem kosztów na uzy-
skanie kwalifikacji przydatnych w wojsku
a wypłatą z tego tytułu stosownej należno-
ści ekwiwalent pieniężny podlega rewalo-
W celu ułatwienia postępowania (oraz
zmniejszenia kosztów organizacyjnych) do-
puszczalne jest, aby organ wzywający oso-
bę spoza terenu właściwej gminy (miasta)
korzystał z pomocy organów administracji
rządowej oraz organów samorządu teryto-
rialnego właściwych ze względu na miej-
sce zamieszkania (przebywania) osoby
wzywanej.
Zwraca się wtedy do odpowiedniego orga-
nu właściwej gminy (miasta) o wezwanie
osoby zamieszkałej lub przebywającej na
jego terenie do złożenia przed nim wyja-
śnień albo zeznań lub też do dokonania in-
nych czynności związanych z toczącym się
postępowaniem, oznaczając okoliczności
będące przedmiotem wyjaśnień lub zeznań
albo czynności, jakie mają być dokonane.
PODSTAWA PRAWNA: POSTANOWIENIA PRZEPISÓW ART.
52 USTAWY Z 14 CZERWCA 1960 R. – KODEKS
nr 28/2007
ryzacji na podstawie prognozowane-
go w ustawie budżetowej na dany rok
wskaźnika wzrostu cen towarów
i usług konsumpcyjnych, obowiązu-
jącego w dniu zwolnienia żołnierza
z zasadniczej służby wojskowej.
Zrewaloryzowany ekwiwalent pie-
niężny wypłaca wojskowy komen-
dant uzupełnień w ciągu czternastu
dni od dnia złożenia wniosku, pod
warunkiem że wniosek został złożo-
ny nie później niż w terminie trzydzie-
stu dni od dnia zwolnienia żołnierza
z zasadniczej służby wojskowej.
Wypłaty dokonuje się bezpośrednio
żołnierzowi lub przelewa na wskaza-
ne przez niego konto bankowe.
Należności z tego tytułu są pokrywa-
ne z części budżetu państwa, której dyspo-
nentem jest minister obrony narodowej.
SKIEROWANIE NA SZKOLENIE
Inną formą pozyskiwania poborowych
mających kwalifikacje przydatne w woj-
sku jest możliwość skierowania na odpo-
wiednie szkolenie lub kurs przed powoła-
niem do służby wojskowej.
Poborowi przeznaczeni do odbycia za-
sadniczej służby wojskowej mogą być kie-
rowani do odbycia szkolenia (kursu) w ce-
lu uzyskania kwalifikacji przydatnych
w wojsku. Poborowych do odbycia szkole-
nia (kursu) kieruje wojskowy komendant
uzupełnień. Skierowanie takie stanowi de-
cyzję administracyjną.
Powyższe szkolenia (kursy) prowadzą
osoby fizyczne, osoby prawne lub jednost-
POSTĘPOWANIA ADMINISTRACYJNEGO (JEDNOLITY TEKST
OPUBLIKOWANY W DZIENNIKU USTAW RP NR 98 Z 17
LISTOPADA 2000 R. POD POZ. 1071 – Z PÓŹNIEJSZYMI
ZMIANAMI). (R. Z.)
Działać przez
pełnomocnika
Nie każdą sprawę urzędową musimy zała-
twiać osobiście. Dotyczy to również kwe-
stii podatkowych.
W sprawach podatkowych strona może dzia-
łać przez pełnomocnika, chyba że charakter
czynności wymaga jej osobistego działania.
Pełnomocnikiem strony może być osoba fi-
zyczna mająca pełną zdolność do czynności
prawnych. Pełnomocnictwo powinno być
udzielone na piśmie lub zgłoszone ustnie do
protokołu. Pełnomocnik dołącza do akt orygi-
nał lub urzędowo poświadczony odpis pełno-
mocnictwa. Adwokat, radca prawny lub do-
ki organizacyjne nieposiadające osobowo-
ści prawnej, z którymi szef wojewódzkie-
go sztabu wojskowego zawarł umowę na
realizację tego szkolenia (kursu).
Powyższa umowa powinna określać
w szczególności:
• datę zawarcia;
• umawiające się strony;
• zobowiązania stron;
• podpisy stron.
Należy zaznaczyć, że umowa sporządza-
na jest według określonego wzoru.
Do wyłonienia podmiotów realizujących
szkolenie (kursy) stosuje się przepisy o za-
mówieniach publicznych.
Czas trwania wspomnianego szkole-
nia (kursu) może wynosić do trzech mie-
sięcy. Może być ono realizowane w cza-
sie wolnym od pracy lub w przerwie
wakacyjnej.
Uczestnikom szkolenia (kursu), którzy
są pracownikami, przysługuje:
• zwolnienie z pracy na czas niezbędny do
odbycia zajęć, z uwzględnieniem czasu ko-
niecznego na dojazd,
• wynagrodzenie w pełnej wysokości za
czas zwolnienia z pracy z powodu odby-
wania zajęć.
Koszty związane z realizacją szkolenia
(kursu) oraz wynikające z przysługujących
świadczeń pokrywa się z części budżetu
państwa, której dysponentem jest minister
obrony narodowej. 
PODSTAWA PRAWNA: PRZEDSTAWIONE INFORMACJE
WYNIKAJĄ Z POSTANOWIEŃ NASTĘPUJĄCYCH PRZEPISÓW
PRAWNYCH: 1) ART. 132A I 132B USTAWY Z 21 LISTOPADA
1967 R. O POWSZECHNYM OBOWIĄZKU OBRONY
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ (JEDNOLITY TEKST
OPUBLIKOWANY W DZURP NR 241 Z 9 LISTOPADA 2004 R.
POD POZ. 2416 – Z PÓŹNIEJSZYMI ZMIANAMI), 2) PAR. 2–5
ROZPORZĄDZENIA MINISTRA OBRONY NARODOWEJ
Z 16 CZERWCA 2004 R. W SPRAWIE NABYWANIA PRZEZ
POBOROWYCH KWALIFIKACJI PRZYDATNYCH W WOJSKU
(DZURP NR 150 Z 30 CZERWCA 2004 R., POZ. 1581).
radca podatkowy może sam uwierzytelnić
odpis udzielonego mu pełnomocnictwa.
Jednocześnie informujemy, że w poszcze-
gólnych kwestiach mniejszej wagi wynika-
jących w toku postępowania organ podat-
kowy może nie żądać pełnomocnictwa, je-
żeli pełnomocnikiem jest małżonek stro-
ny, a nie ma wątpliwości co do istnienia
i zakresu jego upoważnienia do występo-
wania w imieniu strony.
W innych przypadkach stosuje się przepi-
sy prawa cywilnego (tzn. ustawy z 23
kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny
– Dziennik Ustaw nr 16 z 18 maja 1964 r.,
poz. 93 wraz z późniejszymi zmianami).
PODSTAWA PRAWNA: POSTANOWIENIA PRZEPISÓW
ART. 136 I ART. 137 PAR. 1–4 USTAWY Z 29 SIERPNIA
1997 R. – ORDYNACJA PODATKOWA (JEDNOLITY
TEKST OPUBLIKOWANY W DZURP NR 8 Z 14 STYCZNIA
2005 R. POD POZ. 60 – Z PÓŹNIEJSZYMI ZMIANAMI).
(R. Z.)
Polska Zbrojna 47
PO SŁUŻBIE
ŚWIAT ZZA STERÓW
B arwna opowieść Mariana Nowotnika,
wieloletniego pilota wojskowego i cy-
wilnego, to tak naprawdę spory kawałek hi-
storii naszego lotnictwa opisany żywym ję-
zykiem. Autor rozpoczął swoją przygodę
z pilotażem w 1953 r. w dęblińskiej szkole
wojskowej – były
to czasy ogolo-
nych do gołej
skóry głów, onu-
cy i trawiastych
pasów starto-
wych. Służył po-
tem w pułku lot-
nictwa szturmo-
wego w Miro-
sławcu na Ił-10
i marzył o lata-
niu odrzutow-
cami. Jego
pragnienie
spełniło się
w 15 Dywizji Lotnictwa
Bombowego w Modlinie, gdzie przesiadł
się na Ił-28. Po 13 latach służby przeszedł
do lotnictwa cywilnego i w maszynach
LOT-u zwiedził spory kawałek świata. Latał
jako pilot do połowy lat 90. Książka pełna
jest lotniczych przeżyć – zarówno drama-
tycznych, jak ciekawych i zabawnych.
Czytając, możemy też poznać osobiste re-
fleksje autora o polityce czy kulturze. To
wciągająca publikacja, nie tylko dla miło-
śników lotnictwa. Autor adresuje ją do
swoich kolegów i osób z lotniczą pasją,
ale też do tych, którym lotnictwo jest mało
znane. Ma nadzieję, że w opisach lotów
odnajdą cząstkę emocji i doznań wynika-
jących z obcowania z groźnym i pięknym
żywiołem, jakim jest powietrze. (ann)
Marian Nowotnik, „Ile startów tyle lądowań”,
Dom Wydawniczy Bellona, Warszawa 2007 r.
Hej sokoły!
N a daleką Ukrainę, ziemie leżące nad
Dnieprem, na Dzikie Pola i na Krym za-
prasza Katarzyna Węglicka, autorka drugiego
już tomu „Gawęd kresowych”. Wcześniej moż-
na było wybrać się jej śladami na Białoruś,
a wkrótce ukażą się dwa kolejne tomy z tego
cyklu: o bliskiej Ukrainie i Litwie.
Wielu Polaków zna Ukrainę głównie z „Trylogii”
Sienkiewicza i ten obraz tak utrwalił się w na-
szej świadomości, że „mit wymieszał się z rze-
czywistością”. Autorka chce przełamać te ste-
reotypy, pokazując nam współczesną Ukrainę
i jej mieszkańców, ale w kontekście historii.
Trudno bowiem bez niej zrozumieć mental-
ność Ukraińców i ich stosunek do Polski. Nie
należy zapominać, że oba kraje łączy wiele lat
48 Polska Zbrojna
Misjonarze z Puław
T owarzystwo
Przyjaciół Puław
wraz ze Stowarzy-
szeniem Komba-
tantów Misji
Pokojowych ONZ wy-
dało ciekawą publi-
kację poświęconą
wspomnieniom słu-
żących w misjach
pokojowych mieszkańców tego miasta.
Kilkanaście historii ukazuje nie tylko służbę,
czasem pełnioną w ekstremalnych warun-
kach, ale także przygody, osobiste przemyśle-
nia, opisy zabytków i krajobrazów. Można
przeczytać o misjach w Europie, Afryce i Azji,
m.in. o tym, jak było w Egipcie w 1974 r.,
w trakcie misji obserwacyjnej po „Pustynnej
Burzy” w 1993 r. czy w Syrii w 1979 r.
Relacje okraszone są smakowitymi i często
zabawnymi historiami, m.in. dlaczego pilno-
wano w Egipcie, aby panowie nie wchodzili
do budynku zajmowanego przez ich koleżan-
ki, dlaczego oficerów ds. kontrwywiadu de-
nerwowały spotkania naszych „misjonarzy”
z personelem „imperialistycznych” krajów
oraz czy do najpotrzebniejszych osobistych
rzeczy może należeć żubrówka. Książkę
wzbogaca krótka historia ONZ i prowadzo-
nych przez nią misji, dane dotyczące puła-
wian służących na tych misjach oraz ich no-
ty biograficzne. Większość z bohaterów
i jednocześnie autorów tej publikacji służyła
lub pracowała w Wojskowym Instytucie
Higieny i Epidemiologii lub Wojskowym
Ośrodku Naukowo-Badawczym Służby
Weterynaryjnej. (ad)
Książkę można zamówić na stronie interneto-
wej towarzystwa: www.tpp.pulawy.pl
„Puławianie w misjach pokojowych.
Wspomnienia znad Nilu i Eufratu”, Towarzystwo
Przyjaciół Puław, Puławy 2006.
Katarzyna Węglicka,
„Na dalekiej Ukrainie”,
„Gawędy kresowe”,
Książka i Wiedza,
Warszawa 2007
wspólnej, niekiedy
bardzo trudnej prze-
szłości. Katarzyna
Węglicka uważa, że
należy poznawać tę
historię i jej uczyć,
szczególnie młodzież. Dlatego przyświecała
jej taka myśl Adama Asnyka:
„Ale nie depczcie przeszłości ołtarzy,
Choć macie sami doskonalsze wznieść;
Na nich się jeszcze święty ogień żarzy
I miłość ludzka stoi tam na straży,
I wy winniście im cześć!” (awis)
SŁOWO KAPELANA
W liście świętego Paw-
ła Apostoła do Ga-
latów czytamy następujące
słowa: „Nie daj Boże, bym
się miał chlubić z czego in-
nego, jak tylko z krzyża Pa-
na naszego Jezusa Chrystusa”. Czym
więc był i czym jest krzyż dla ludzi?
Dla człowieka sprzed czasów Chrystusa
i z czasów Jego nauczania krzyż był
traktowany jako narzędzie męczeństwa
i okropnej śmierci, symbol jak najbar-
dziej pogardzany przez ludzi. Zmienił to
dopiero Jezus, dokonując zbawienia
wszystkich ludzi na drzewie Krzyża.
Rozważając poszczególne stacje Drogi
Krzyżowej, widzimy, jak Jezus Chrystus
z miłością przyjmuje krzyż i niesie go aż
na Górę Czaszki. Daje nam przykład,
jak my mamy przyjmować i nieść nasze
krzyże, które otrzymujemy w życiu.
A jak współczesny człowiek przyjmuje
swój krzyż? Pełen lęku, zadając ciągle te
same pytania: Dlaczego ja? Dlaczego
moja rodzina?
Pozwólcie, że przytoczę pewne opowia-
danie: jednemu człowiekowi śniło się, że
niesie krzyż. Na początku niósł go z god-
nością, jednak z upływem czasu krzyż
stawał się coraz cięższy, coraz trudniej
było go nieść. W pewnym momencie ów
człowiek zauważył piłę do drewna, posta-
nowił odciąć kawałek krzyża. „Przecież
nic się nie stanie, dalej będę niósł swój
krzyż” – pomyślał. Tak właśnie zrobił
i krzyż stał się lżejszy. Pod koniec swojej
wędrówki doszedł do przepaści. Po dru-
giej stronie był cel jego wędrówki. „Co
zrobić, aby przedostać się na drugą stro-
nę? Wykorzystam krzyż” – pomyślał. Ja-
kie przeżył rozczarowanie, gdy zauważył,
że do osiągnięcia celu brakuje mu tego
kawałka, którego z taką radością wcze-
śniej się pozbył. Również i dzisiaj ludzie
próbują pozbyć się krzyża, a co najmniej
go unikać. Przypomnijmy sobie te chwi-
le, kiedy krzyż towarzyszy nam przez cały
dzień. Dzień, który zaczyna się znakiem
krzyża, w którym czynimy ten znak, za-
nim odkroimy pierwszą kromkę z bo-
chenka chleba, przed posiłkiem, a także
w momencie, kiedy zmęczeni trudami
dnia przed snem, polecamy się Bogu.
Być może współczesnemu człowiekowi
trudno jest zrozumieć i zaakceptować
Krzyż, ale przecież to na krzyżu Chrystus
otworzył dla nas drogę do Zbawienia
i jest to droga, z której nie powinniśmy
tak łatwo rezygnować.
nr 28/2007

USAF
K
ilkanaście dni temu
w wieku prawie 85 lat
zmarł na skutek niewy-
dolności serca amery-
kański pilot, generał
w stanie spoczynku Ro-
bin Olds. Urodził się 14 lipca 1922 r.
w Honolulu na Hawajach. Studiował
w akademii West Point, którą ukończył
w 1943 r. w stopniu podporucznika. Po
kursie pilotów został wysłany do Euro-
py i w maju 1944 r. przydzielony do
479 Grupy Myśliwskiej wchodzącej
w skład 8 Armii Powietrznej. Pierwsze
zwycięstwo powietrzne odniósł 14 sierp-
nia 1944 r. Leciał wówczas nad Francją
myśliwcem P-38J Lightning i zestrzelił
dwa myśliwce FW-190. Jedenaście dni
później, podczas misji nad Rostockiem,
zestrzelił trzy myśliwce Bf-109. Kolej-
ne zestrzelenie, tym razem za sterami
myśliwca P-51D Mustang, miało miej-
sce 6 października. Ostatnie, dwunaste
zwycięstwo w wojnie, odniósł 7 kwiet-
nia 1945 r., zestrzeliwując Bf-109 nad
Duneburgiem. Robin Olds wojnę zakoń-
czył w stopniu majora. Wziął udział
w 107 misjach bojowych.
PRZESIADKA NA ODRZUTOWCE
Po wojnie przesiadł się na samoloty
odrzutowe. W 1948 r. w ramach „wymia-
ny dowódców” dowodził 1 Dywizjonem
Myśliwskim RAF w Wielkiej Brytanii.
nr 28/2007
PILOT
dwóch wojen
Wojna w Korei zastała go w jednostce
obrony powietrznej w Pittsburghu. Po-
mimo wielu próśb, przełożeni nie zgo-
dzili się na jego udział w walkach.
W 1955 r. powrócił do aktywnego lata-
nia na myśliwcach F-86 Sabre, gdy ob-
jął dowodzenie 86 Skrzydłem Myśliw-
sko-Przechwytującym w bazie Landstuhl
w Niemczech. Po ukończeniu National
War College został dowódcą 81 Skrzy-
dła Myśliwsko-Taktycznego w brytyj-
skiej bazie Bentwaters. Powołał wów-
czas, bez zgody przełożonych, nieformal-
ny zespół akrobacyjny latający na my-
śliwcach F-101 Voodoo, który występo-
wał w Europie Zachodniej. Groził mu za
to sąd wojskowy. Uszedł jednak cało i zo-
stał przeniesiony do 4453 Skrzydła Szko-
lenia Bojowego, gdzie przeszkolił się na
myśliwce F-4C Phantom II.
WIETNAM
Jesienią 1966 r. 44-letni płk Robin Olds
został dowódcą 8 Taktycznego Skrzydła
Myśliwskiego stacjonującego w tajlandz-
kiej bazie Ubon, co było równoznaczne
z włączeniem się w wojnę w Wietnamie.
Robin Olds opracował plan wywabiania
myśliwców MiG-21 w powietrze. Nazwa-
no go „Bolo”. 2 stycznia 1967 r. Robin
Olds poprowadził grupę uderzeniową my-
śliwców F-4C nad terytorium Wietnamu
Północnego. Wietnamczycy poderwali
MiG-i myśląc, że mają do czynienia z ko-
HISTORIA LUDZIE
PAWEŁ HENSKI
Był legendą
amerykańskiego lotnictwa
i asem myśliwskim dwóch
wojen: II światowej
i wietnamskiej. Zestrzelił
16 samolotów,
uczestnicząc w prawie
trzystu misjach bojowych.
lejnym nalotem F-105. Amerykanie ze-
strzelili tego dnia siedem wietnamskich
MiG-ów bez strat własnych. Jednego z nich
zestrzelił Robin Olds. Kilka dni później,
używając podobnej taktyki, piloci 8 Skrzy-
dła zestrzelili kolejne dwa MiG-i, eliminu-
jąc praktycznie te samoloty z lotnictwa
Wietnamu Północnego. W Wietnamie Olds
zestrzelił w sumie cztery myśliwce wroga,
wziął udział w 152 misjach bojowych.
Po zakończeniu służby w Wietnamie,
jesienią 1967 r., Robin Olds objął stano-
wisko w Akademii Sił Powietrznych
w Colorado Springs. Niedługo potem zo-
stał awansowany na generała brygady.
W 1972 r. został ponownie wysłany do
Wietnamu, aby ocenić poziom wyszkole-
nia pilotów myśliwskich. Wziął wówczas
udział w kilku tzw. nieautoryzowanych lo-
tach bojowych. Jego spostrzeżenia przy-
czyniły się do unowocześnienia procesu
szkolenia w ramach ćwiczeń „Red Flag”.
Robin Olds chciał wówczas, by obniżono
mu stopień do pułkownika, dzięki czemu
powróciłby do służby operacyjnej. Sądził
bowiem, że mógłby być pomocny w szko-
leniu pilotów. Gdy przełożeni nie zgodzi-
li się na to, 1 czerwca 1973 r. postanowił
zakończyć karierę wojskową.
Za swoją służbę Robin Olds dostał naj-
wyższe odznaczenia amerykańskie, bry-
tyjskie i francuskie. Został pochowany
w Akademii Amerykańskich Sił Po-
wietrznych w Colorado Springs. 
Polska Zbrojna 49
AAAAAAA AAAAAAAA

Wojsko dzieciom
Wzorem lat ubiegłych minister obrony naro- Żołnierz zawodowy zainteresowany skierowa-
dowej wydał decyzję w sprawie pełnego po- niem dziecka na ten wypoczynek powinien
krycia kosztów wypoczynku dla dzieci żołnie- sprawdzić poziom uzyskiwanych dochodów
rzy zawodowych (decyzja nr 252/MON mini- i wystąpić do dowódcy jednostki wojskowej
stra obrony narodowej z 4 czerwca 2007 r. (komórki organizacyjnej), na której zaopa-
w sprawie pełnego pokrycia kosztów wypo- trzeniu finansowym pozostaje, z wnioskiem,
czynku dla dzieci żołnierzy zawodowych w którym określi m.in. miejsce i termin wy-
w 2007 r.). Umożliwia ona skorzystanie z tej poczynku.
formy wypoczynku dzieciom z rodzin żołnierzy W br. wypoczynek zaplanowano w formie ko-
zawodowych, w których dochód na osobę nie lonii i obozów, w 14-dniowych turnusach spo-
przekracza 30 proc. najniższego uposażenia trowo-rekreacyjnych oraz z poszerzonym pro-
żołnierza zawodowego, tj. aktualnie 546 zł. gramem pobytu, realizowanych od 23 czerw-
Wolne miejsca wczasowe:
WŁOCHY San Remo
20.08–03.09.2007 – 27,50 euro
za osobę za dzień (z pełnym
wyżywieniem)
WŁOCHY Ca’vio 20.08–
–03.09.2007 – 7 euro za osobę za
dzień (tylko zakwaterowanie)
ca do 31 sierpnia na bazie Wojskowego
Zespołu Wypoczynkowego w Zakopanem
oraz Wojskowych Domów Wypoczynkowych
w Unieściu i Waplewie. Szczegóły w zakresie
proponowanych form oraz turnusów przeka-
zane zostały do jednostek wojskowych (za po-
średnictwem RSZ) oraz do innych komórek or-
ganizacyjnych resortu obrony narodowej.
Niezależnie od powyższego, istnieje jeszcze
możliwość skorzystania w tym roku przez oso-
by ze środowiska wojskowego z wypoczynku
w zagranicznych wojskowych ośrodkach wy-
poczynkowych, realizowanego w ramach
członkostwa WP w CLIMS (Międzynarodowy
Komitet Koordynacyjny Wojskowych Służb
Socjalnych) oraz podpisanych porozumień
i umów dwustronnych.

AUSTRIA Iselsberg
14.07–26.07.2007 Wolne miejsca na
– 1 068 zł za osobę za turnus międzynarodowe obozy
młodzieżowe:
BUŁGARIA Varna 07.09–
–21.09.2007 – 17,50 euro za
osobę za dzień (ze śniadaniem) WĘGRY 23.07
BUŁGARIA Nessebar 31.07– –04.08.2007 – 1 600 zł
–10.08.2007 – 17,50 euro za
osobę za dzień (ze śniadaniem)

NIEMCY
PORTUGALIA Lagos 01.08–15.08.2007
08.09–22.09.2007 – 27 euro – 1 990 zł
za pokój 2-osobowy za dzień POLSKA Rogowo
(ze śniadaniem) 03.08–6.08.2007
– 1 370 zł
POLSKA Solina
GRECJA Kreta 23.07–4.08.2007
30.08–13.09.2007 – 1 200 zł – 1 300 zł
za osobę za turnus

HISZPANIA, FRANCJA,
BUŁGARIA – terminy
wg indywidualnych zamówień

Wszelkich informacji w zakresie wypoczynku udzielają pracownicy Oddziału Organizacji Wypoczynku DSS,
50 Polska Zbrojna nr 28/2007
tel. 6 874 684 (wypoczynek z pełnym pokryciem kosztów), 6 874 804, 6 874 035 (wczasy i obozy zagraniczne).
 POD NASZYM PATRONATEM
Dla wielu ludzi góry są pasją
i sensem życia. Prawie Alpinista zaw-
każdy alpinista na pytanie, sze czuje respekt
przed górami, turysta
dlaczego wciąż zdobywa często zapomina, że
tam warunki dyktu-
nowe szczyty, odpowie: je natura
– Bo są.

W
śród żołnierzy za-
wodowych są tacy,
którzy uprawiają
sporty ekstremalne.
Nie brakuje również
alpinistów. Jednym
z nich jest ppor. inż. Krzysztof Giziński,
dowódca plutonu w 10 Brygadzie Kawa-
lerii Pancernej w Świętoszowie. Jak
twierdzi, pasja do gór dopadła go dopie-
ro w szkole oficerskiej, kiedy po raz
pierwszy uczestniczył w kursie na in-
struktora ratownika górskiego. Wtedy za-
kochał się w górach. Od tamtej pory zgłę-
bia tajniki i techniki wspinaczki. Mimo
młodego wieku ma na koncie imponują-

Do serca
ce wyniki. Zdobył m.in. Mont Blanc, a tak-
że Grossglockner i Wildspitze – dwa naj-
wyższe szczyty Austrii.
Teraz zorganizował Military Expe-
dition Elbrus – wyprawę na Elbrus (prze-

Kaukazu
łom czerwca i lipca), której patronem me-
dialnym jest „Polska Zbrojna”. Razem
z ppor. Damianem Matkowskim, dowód-
cą plutonu w 25 Brygadzie Kawalerii Po-
wietrznej w Tomaszowie Mazowieckim,
ppor. Maciejem Maleckim i chor. Jackiem
Ludwiszewskim pragną zdobyć ten naj-

Walka z własnym organizmem

W warunkach wysokogórskich największym wrogiem człowieka jest nie tylko na-
tura, są nimi także ograniczenia własnego organizmu. Już na wysokości powy-
żej 2000 m n.p.m. może wystąpić choroba wysokogórska wywołana zmniejszającą
się ilością tlenu w powietrzu, co spowodowane jest spadkiem ciśnienia (już na wyso-
kości 4800 m n.p.m. wynosi ono zaledwie 500 hPa). Oprócz typowych objawów, ta-
kich jak ból głowy, nudności, zmęczenie, może wywołać uszkodzenia różnych orga-
nów, a nawet śmierć. W górach najgroźniejsza jest hipoksja, czyli niedotlenienie,
które w wielu przypadkach kończy się dla człowieka śmiercią, oraz hipotermia, czyli
obniżenie ciepłoty ciała poniżej 35 st. C.

wyższy szczyt Kaukazu. Dlaczego Kau-

kaz? Bo tam jeszcze nie byli. Poza tym
wśród alpinistów pokutuje przekonanie
(zresztą mylne), że aby mieć stuprocento-
wą pewność zdobycia szczytu Europy, na-
leży wejść, poza Mt. Blanc, również na El-
brus, który niby w tej Europie leży.
Jedno jest pewne. Uczestnicy tej eks-
pedycji mają zamiar sprawnie i bez
szwanku zdobyć najwyższy szczyt Rosji
i wrócić z niego. A nam pozostaje cze-
kać na relację z tej niecodziennej, woj-
skowej wyprawy. (j.b.c.) 
Konkurs:
1. Jaką wysokość ma Elbrus?
2. Jakie właściwości ma ma-
teriał Polartec i do czego jest
wykorzystywany?
Odpowiedzi proszę przesyłać
do 20 lipca na adres: joanna.
brodowska@redakcjawojsko-
wa.pl, aneta.wisniewska@re-
dakcjawojskowa.pl (w losowa-
niu biorą udział tylko odpowie-
dzi z pełnymi namiarami na
adresata) albo pocztą:
Al. Jerozolimskie 97,
00-909 Warszawa, z dopi-
skiem „Konkurs”. Wśród osób,
które poprawnie odpowiedzą
na pytania, rozlosujemy
nagrody: wyczynową kurtka
horn Bergsona i koszulki pro-
mo tej samej firmy.

nr 28/2007 Polska Zbrojna 51

MILITARIA AMUNICJA

Wolframowa strzała ADAM RYSZKOWSKI

Nowy pocisk podkalibrowy z wolframowym rdzeniem skonstruowany przez

polskich naukowców ma szanse stać się hitem eksportowym. Zaprojektowano

W
go na uczelni, która nie jest kojarzona z pracami militarnymi.

W czasach Układu Warszawskiego
Polska nie prowadziła badań nad unowo-
cześnieniem amunicji. Stosowne licen-
cje kupowaliśmy od ZSRR, podobnie jak
pozostałe kraje bloku wschodniego. Na
początku lat 90., kiedy na skutek prze-
mian politycznych polsko-radziecka
współpraca zaczęła się rozluźniać, po-
wstała obawa, iż nasza armia zostanie bez
amunicji. Zagrożenie dostrzegł Sztab
Generalny WP, który w opracowanej
wówczas koncepcji obrony za jeden
z kluczowych elementów uznał pozyska-
nie przez armię nowoczesnych pocisków,
w tym także przeciwpancernych.
Założenia techniczne nie były skom-
czym ulegnie zniszczeniu i odłączy się od
rdzenia zaraz po jej opuszczeniu.
– Tylko dwa materiały nadają się na
rdzeń: uran i wolfram – tłumaczy mgr inż.
Mirosław Rafalski z Politechniki War-
szawskiej. Zubożony uran, używany
w amerykańskich pociskach podkalibro-
wych, jest łatwy w obróbce i wykazuje
tendencję do samoostrzenia (co zwiększa
uzyskane przebicie), ale jest materiałem
radioaktywnym. Jeśli więc nie trafi w cel,
zalegnie w ziemi, szkodząc środowisku.
PRZYSZŁOŚĆ POCISKÓW
PODKALIBROWYCH
Surowiec strategiczny
Podczas II wojny światowej wolfram był używany
do wzmacniania pancerzy czołgów. Ponieważ
minerał ten występuje w Europie tylko w Au-
strii, Portugalii i Hiszpanii, szybko nabrał
strategicznego znaczenia. Rozbudowany
program produkcji ciężkiego sprzętu
w III Rzeszy wymagał dużych i nieprzerwa-
nych dostaw surowca, lecz zasoby austriac-
kie znajdujące się w rękach niemieckich od
1938 r. były niewystarczające, aby sprostać
wyzwaniu. Władze III Rzeszy rozpoczęły więc
jeszcze przed wybuchem wojny starania
o pozyskanie tego surowca z Portugalii. Na
przeszkodzie stało jednak to, że oficjalnie
wolfram mogła wydobywać i wywozić z neu-
tralnej Portugalii tylko Wielka Brytania.
Ówczesny dyktator Portugalii António

plikowane: nowe pociski musiały mieć
dużą prędkość i zasięg oraz miały nisz-
czyć silnie opancerzone pojazdy. Wojsko
i naukowcy stanęli przed dwiema moż-
liwościami: wszcząć prace nad unowo-
cześnieniem stosowanej dotychczas amu-
nicji przeciwpancernej albo rozpocząć
badania nad nowymi technologiami.
Brak perspektyw rozwojowych dla amu-
nicji konwencjonalnej ułatwił podjęcie
decyzji o rozpoczęciu prac nad rodzimy-
mi pociskami podkalibrowymi.
Technologia podkalibrowa miała wte-
dy 50 lat. Wynaleźli ją Anglicy w 1944 r.,
ale amunicja tego typu długo była tylko
ciekawym dodatkiem do amunicji kon-
wencjonalnej. Drzemiący w niej potencjał
dostrzegli na przełomie lat 70. i 80. Ame-
rykanie. Ich podkalibrowe pociski prze-
ciwpancerne 120 mm charakteryzowały
się ogromną siłą, niezwykłym zasięgiem
i niewielkimi rozmiarami (ok. 3 cm śred-
nicy i do 60 cm długości). Jak to możli-
we, że pocisk o tak małych rozmiarach,
przypominający w locie strzałę, niszczy
czołg z ponad 4 km?
TAJEMNICA MATERIAŁU
Najważniejszy jest rdzeń. Musi być
ciężki i bardzo wytrzymały. Część oddzie-
lającą się od pocisku, sabot, należy wy-
konać z materiału, który wytrzyma wa-
runki panujące w lufie podczas strzału, po
D
alszy rozwój amunicji podkalibrowej de Oliveira Salazar nie dołączył do państw
osi, ale zgodził się na tajną sprzedaż wolfra-
będzie związany głównie z ulepsza- mu Niemcom. O tym, jak dochodowy był to
niem materiałów używanych przy ich handel, świadczy fakt, iż w trakcie wojny za-
produkcji. Konstruktorzy będą próbowa- soby złota w Portugalii wzrosły aż siedmio-
li nadać wolframowi cechy samoostrze- krotnie! Niemcom bardzo zależało na wol-
nia, co zapobiegnie efektowi „grzybko- framie, a mając świadomość, że Portugalia
może w każdej chwili odmówić sprzedaży
wania” (rozpłaszczania się) rdzenia przy
surowca, kupowali wolfram w dużych ilo-
uderzeniu w cel i zwiększy możliwość ściach i zaczęli importować go z Hiszpanii.
penetracji pancerza. Prace badawcze Gdy w 1944 r., wraz z wyzwoleniem Francji
skupią się także nad wprowadzeniem przez aliantów, skończyła się możliwość
technologii podkalibrowej do innych po- transportu wolframu drogą lądową z Półwy-
spu Iberyjskiego, Niemcy dysponowały już
cisków w już stosowanej broni
blisko 1600 t surowca. Dzięki zapasom pro-
np. 12,7 mm, oraz ulepszaniem proce- dukcja pojazdów pancernych dla
su produkcji, zwłaszcza pod kątem ja- Wermachtu nie została wstrzymana,
kości otrzymywanego materiału. co przedłużyło wojnę o wiele miesięcy.
Pociski podkalibrowe
zwykle ok. 1, 2 cm średnicy kiem Amerykanie odnotowy-
Pocisk podkalibrowy i do kilku centymetrów dłu- wali skuteczne strzały poci-
(ang. APDS – Armour- gości) do kalibru lufy, z któ- skami podkalibrowymi z od-
-Piercing, Discarding rej jest wystrzeliwany. ległości ponad 4 km. Pociski
Sabot) służy do niszczenia Pociski podkalibrowe osią- podkalibrowe rozpryskowe
celów opancerzonych. gają prędkość nawet do (FAPDS – Frangible, Armour
Składa się z osłony (z ang. 1500 m/s, a zgromadzona Piercing Discarding Sabot),
sabot), która odpada po w nich energia kinetyczna dzięki nieco odmiennym
opuszczeniu lufy, oraz pozwala na przebicie pance- właściwościom rdzenia, są
z rdzenia. Sabot „dopełnia” rza z bardzo dużej odległo- dodatkowo przeznaczone do
średnicę rdzenia (który ma ści. W trakcie wojny z Ira- zwalczania celów lotniczych.

52 Polska Zbrojna nr 28/2007

Wolfram jest ekologicznie neutralny i sze-
roko stosuje się go w przemyśle (np. do
produkcji narzędzi skrawających, tokar-
skich, wierteł). Niestety, jest materiałem
niezwykle trudnym w obróbce.
Dla prac nad budową pierwszego pol-
skiego czołgowego pocisku podkalibro-
wego kal. 125 mm kwestia wyboru ma-
teriału na rdzeń była kluczowa. Postawio-
no na wolfram. W badaniach pocisku
brały udział firmy i instytuty badawcze,
w tym zespół prof. dr. hab. inż. Macieja
Bossaka z Instytutu Mechaniki i Kon-
strukcji Politechniki Warszawskiej. Po
stworzeniu planów teoretycznych nowy
pocisk skierowano do badań. Wojsko nie
było nim jednak zainteresowane z powo-
du niezadowalającej skuteczności.
LOARA
Przełom nastąpił w drugiej połowie
lat 90., gdy pojawiła się potrzeba uzbro-
jenia wprowadzanego do armii zestawu
przeciwlotniczego Loara. Ówczesny
Departament Rozwoju i Wdrożeń MON
zaprosił kilka firm do udziału w kon-
kursie na amunicję konwencjonalną
i ćwiczebną (kaliber 35 mm). Wkrótce
rozszerzył zamówienie o przeciwpan-
cerną amunicję podkalibrową (Loara
jest przystosowana do zwalczania lekko
nr 28/2007
opancerzonych celów naziemnych), pro- (zdjęcia, zagraniczne filmy z prób poli-
ponując politechnice udział w tej części gonowych), konstruktorzy zabrali się do
konkursu. Naukowcy z uczelni zgodzi- prac nad nowym rodzajem pocisków, nie
li się, bo właśnie opracowali i wdroży- przerywając jednak badań nad amunicją
li technologię produkcji prętów wolfra- przeciwpancerną. Równolegle ekspery-
mowych, co było częścią strategiczne- mentowali z materiałem wolframowym,
go projektu rządowego dotyczącego po- który – w zależności od przeznaczenia
szukiwania nowych materiałów na pro- pocisku – musi mieć inne właściwości.
dukcję elementów uzbrojenia. Politech- W trakcie prac nad przeciwlotniczymi
nika stała się tym samym jednym z nie- pociskami 35 mm opracowano nową me-
wielu miejsc w Europie produkujących todę obróbki wolframu, dostarczanego
pręty wolframowe. W dodatku potrafi przez rodzimą firmę Polam.
to robić dużo taniej niż konkurenci... – Pozwoliła ona stworzyć materiał
Po kilkumiesięcznych pracach teore- spełniający (a nawet przewyższający)
tycznych nad nowym pociskiem przeciw- wszystkie postawione przez wojsko kry-
teria. Po zakończeniu przez PW badań
PROWADZENIE OGNIA DO CELÓW
modelowych nad amunicją rozprysko-
NAZIEMNYCH PRZEZ ZESTAW wą uruchomiono produkcję partii pro-
PRZECIWLOTNICZY LOARA. Do ich totypowej, a po pomyślnym zakończe-
niszczenia przewidziane są pociski niu badań kwalifikacyjnych wojsko za-
z rdzeniem wolframowym. mówiło próbną partię pocisków – infor-
muje M. Rafalski.
BEZ PRZERÓBEK
Korzystając z dorobku prac nad
przeciwlotniczym pociskiem 35 mm,
konstruktorzy rozpoczęli w 2003 r.
prace nad amunicją podkalibrową
23 mm. Dotychczasowa amunicja te-
go kalibru nie spełnia już wymagań
pola walki, ale z braku alternatywy
jest stosowana (m.in. w ZSU-23-4
Szyłka). Jedno z zagranicznych kon-
sorcjów zbrojeniowych opracowało
wcześniej koncepcję pocisków podka-
AMUNICJA librowych 23 mm i zaproponowało
PRZYSZŁOŚCI ZM Mesko współpracę przy produk-
Mimo skomplikowanej technolo- cji. Wymagały one jednak zmian
gii produkcji budowa pocisków pod- konstrukcyjnych w sprzęcie woj-
kalibrowych jest prostsza niż konwen- skowym, dlatego oferta nie spotka-
cjonalnych, przede wszystkim dzięki ła się z zainteresowaniem.
usunięciu z nich zapalnika oraz elemen- Prace warszawskich inżynierów
tów pirotechnicznych. Oprócz skuteczno- skupiły się zatem na projekcie
ści i dalekiego zasięgu jest to także amunicji niewymagającej przeró-
amunicja praktyczna oraz bez- bek w broni. Naukowcy postanowi-
pieczna w stosowaniu. No li prowadzić badania równolegle nad
i ekologiczna… technologią do pocisków przeciwpan-
cernych i rozpryskowych. To był strzał
w dziesiątkę. Wojsko szybko zainte-
pancernym z rdzeniem wolframowym od- resowało się oboma typami amunicji
były się próby strzeleckie. Wyniki zachę- i chciało ją kupić. Partie modelowa
cały. Wojsko zdecydowało się na zamó- i prototypowa przeszły niedawno te-
wienie partii prototypowej, a naukowcy sty poligonowe. Obecnie kończą się
zaczęli rozmowy z Zakładami Metalowy- badania zdawczo-odbiorcze partii
mi Mesko, które miały produkować amu- próbnej. Nowe pociski podkalibrowe
nicję. Wkrótce jednak ustalono, że pocisk 23 mm zapewne przejdą i tę próbę, za-
przeciwpancerny może nie być użytecz- tem wkrótce zostaną wdrożone do pol-
ny dla Loary, i zlecono politechnice roz- skiej armii, co zapoczątkuje ich pro-
poczęcie badań nad podkalibrową amu- dukcję seryjną.
nicją rozpryskową kal. 35 mm do zwal- Uczeni pod kierunkiem prof. dr. hab.
czania celów powietrznych. Mieczysława Kaczorowskiego konty-
W Polsce temat podkalibrowej amuni- nuują prace nad udoskonaleniem poci-
cji rozpryskowej był nowością. Bazując sków podkalibrowych, uzyskując coraz
na dostępnych, skromnych materiałach lepszy materiał wolframowy, a także 
Polska Zbrojna 53
MILITARIA AMUNICJA
poszerzając asortyment o pociski sta-
bilizowane brzechwami i ćwiczebne.
Duże nadzieje wiążą zwłaszcza z po-
ciskami ćwiczebnymi, które do odle-
głości 1000 m mają takie same właści-
wości balistyczne jak pociski bojowe.
Żołnierze muszą się przecież nauczyć
obchodzenia z nową amunicją, a więk-
szość krajów nie ma poligonów, na któ-
rych można by strzelać amunicją o za-
sięgu ponad 4 km. – Każdemu zamó-
wieniu pocisków bojowych powinien
więc towarzyszyć kontrakt na pociski
ćwiczebne – ocenia M. Rafalski.
Czy polską armię stać na wprowa-
dzenie do użycia na dużą skalę poci-
sków podkalibrowych? Z powodu
skomplikowanego procesu produkcji
cena jednego pocisku jest niemal
2,5 razy większa niż pocisku konwen-
cjonalnego… Wysoki koszt to jednak
jedyne, co można tym pociskom za-
rzucić. A przecież to przede wszyst-
kim ich skuteczność i praktyczność na
polu walki, a nie cena, powinny prze-
sądzić o przydatności dla wojska. 
Hit eksportowy
Pomyślne testy pocisku 23 mm skłoniły
ZM Mesko do wykonania eksportowej partii
pocisków. Nową amunicję szybko zamówiły
kraje Dalekiego Wschodu, co świadczy
o zaufaniu kupujących do nowego produk-
tu, pomimo że MON wciąż nie podjął decy-
zji o jego nabyciu. Prawdziwy boom na
amunicję 23 mm dopiero nadejdzie.
Nowymi pociskami powinny się zaintereso-
wać kraje dawnego bloku wschodniego
oraz arabskie. Tam można znaleźć całą
gamę sprzętu kalibru 23 mm, który dzięki
nowoczesnej amunicji stanie się skutecz-
niejszy. Fachowcy oceniają, iż wymiana
amunicji może zwiększyć skuteczność bro-
ni nawet o 40 proc. Chętnych nie powinno
więc zabraknąć. Jeden z krajów NATO jest
zaś zainteresowany kupnem samych prę-
tów wolframowych do pocisków
kal. 30 mm. Do transakcji zapewne doj-
dzie, bo oferta PW jest atrakcyjna cenowo.
54 Polska Zbrojna
PRZETARG PUBLICZNY PISEMNY NR 01/OS/2007
NA SPRZEDAŻ NW. SPRZĘTU KONCESJONOWANEGO:
• sprzęt pancerny i opancerzony (m.in. czołgi T-72, wozy dowodzenia na SKOT i BRDM),
• sprzęt artyleryjski (m.in. 85 mm armaty D 44; 57 mm armaty S-60),
• sprzęt łączności i radiolokacji,
• sprzęt optyczny (m.in. celowniki, noktowizory, peryskopy),
• sprzęt lotniczy (m.in. samoloty JAK 40; AN-26),
• broń strzelecka i części do broni (m.in. 12,7 mm wkm DSzk; 7,62 mm kbk AKMŁ/
AKMS )
• sprzęt morski (m.in. kutry rakietowe proj. 205; kutry zwalczania okrętów podwodnych
proj. 918; mały okręt rakietowy proj. 1241 RE; okręt szkolny proj. 888; okręt dowo-
dzenia proj. 776),
• amunicja i materiały wybuchowe.
Otwarcie ofert nastąpi w dniu 30.07.2007 r., godz. 12.00,
w siedzibie Agencji Mienia Wojskowego, w Warszawie,
ul. Nowowiejska 26A, sala nr 502. (V piętro).
1. a) Do przetargu mogą przystąpić podmioty posiadające odpowiednią koncesję na pro-
wadzenie działalności gospodarczej w zakresie wytwarzania i obrotu materiałami wybu-
chowymi, bronią, amunicją oraz wyrobami i technologią o przeznaczeniu wojskowym lub
policyjnym zgodnie z ustawą z dnia 22 czerwca 2001 r. (kopię koncesji MSWiA poświad-
czoną przez zarząd firmy „za zgodność z oryginałem” należy złożyć wraz z ofertą).
b) W przypadku zapisu w posiadanej przez podmiot koncesji „bez prawa magazynowa-
nia”, podmiot powinien przedstawić wraz z ww. koncesją oświadczenie, że ma zabez-
pieczone możliwości przechowywania nabytego sprzętu zgodnie z obowiązującymi w tym
zakresie przepisami.
c) Podmiot przystępujący do przetargu zobowiązany jest do złożenia wraz z ofertą za-
świadczenia, że nie jest prowadzone przeciwko niemu postępowanie w sprawie cofnię-
cia lub zmiany koncesji wydanej przez MSWiA. Zaświadczenie powinno być wystawio-
ne nie wcześniej niż 30 dni przed terminem przetargu.
2. Informacje dotyczące przedmiotu przetargu (ilość, rodzaj, miejsce składowania, ce-
ny wywoławcze) w postaci szczegółowej oferty, stanowiącej załącznik do niniejszego
ogłoszenia, są dostępne wyłącznie dla podmiotów posiadających koncesję MSWiA
na stronie internetowej AMW: www.amw.com.pl/koncesjonowane.php. Pobranie spe-
cyfikacji będzie możliwe po wcześniejszym przesłaniu kopii koncesji MSWiA na nr fak-
su (022) 314 98 59 i otrzymaniu od organizatora przetargu kodu dostępu.
3. Sprzęt objęty przetargiem można oglądać po uprzednim uzgodnieniu terminu z dyrek-
torem Zespołu Gospodarki Mieniem Ruchomym i Obrotu Specjalnego.
4. Oferty zakupu wybranych pozycji asortymentowych z przetargu należy składać w za-
bezpieczonej kopercie, oznaczonej napisem „Przetarg nr 01/OS/2007 – ZGMRiOS”
w kancelarii Agencji (p. 516) w terminie do dnia 30.07.2007 r. do godz. 11.
5. Warunkiem przystąpienia do przetargu jest wpłacenie wadium w wysokości 10 proc.
ceny wywoławczej wybranego asortymentu na konto: Agencja Mienia Wojskowego, Kre-
dyt Bank S.A. IV O/Warszawa, nr: 13 1500 1777 1217 7003 0199 0000. Dowód wpła-
ty należy dołączyć do oferty lub dostarczyć w czasie otwarcia ofert.
6. Wadium przepada na rzecz organizatora przetargu w przypadku, gdy oferent, którego
oferta zostanie przyjęta, uchyli się od zawarcia umowy.
7. Wadium złożone przez oferentów, których oferty nie zostały przyjęte, będzie zwrócone
w terminie 7 dni roboczych od daty rozstrzygnięcia przetargu, a oferentowi, którego
oferta została przyjęta, będzie zarachowane na poczet ceny nabycia.
8. Sprzedawcy przysługuje prawo swobodnego wyboru oferty, jeżeli uczestnicy przetargu
zaoferują tę samą cenę.
9. Organizator przetargu zastrzega sobie prawo wyłączenia z przetargu lub zmiany ilości
oferowanego asortymentu, a także unieważnienia przetargu bez podania przyczyn.
10. Do ceny zakupu naliczony zostanie podatek VAT w wysokości 22 proc.
nr 28/2007
MILITARIA

Sponsor MiG-ów
SYRIA. Rosyjskie gazety
poinformowały, że
Rosoboronexport podpisał
w tym roku kontrakt na dosta-
wę samolotów bojowych do
Syrii, którego wartość jest sza-
cowana na miliard dolarów.
W jego ramach Damaszek ma
dostać pięć ciężkich myśliw-
ców przechwytujących MiG-
31E. Dziennik „Kommiersant”
napisał, że maszyny będą po-
chodzić z nadwyżek rosyjskich
sił powietrznych, bowiem ich
produkcję wstrzymano
w 1994 r. Samoloty zostaną
zmodyfikowane do wymagań
zamawiającego. Poza MiG-
31E Syryjczykom sprzedano
też myśliwce MiG-29M/M2.
Jest to pierwsza sprzedaż za
granicę maszyn, których spe-
cyfikacja techniczna jest po-
dobna do samolotów MiG-35
oferowanych Indiom.
Interesującą kwestią jest,
skąd Damaszek miał na ten
zakup pieniądze. Syria ma bo-
wiem problemy gospodarcze.
W 2005 r. Rosja zredukowała
o 70 proc. jej dług (z 13,4 do
3,6 mld dolarów). Odnowiona
została też dwustronna
DIMITRIY PICHUGIN
współpraca techniczna. Od tej
pory ciągle pojawiają się infor-
macje o negocjacjach dostaw
uzbrojenia. Eksperci zagra-
niczni podejrzewają, że
Syryjczycy kupują broń nie tyl-
ko dla siebie. Sugerują, iż
cześć z dostaw trafia do Iranu,
który w zamian sponsoruje
transakcje zawierane przez
Damaszek. (ww)

Europejski Grizzly LAND-ROVER

NA STERYDACH
NIEMCY. Firma Krauss-Maffei chowymi, minami i ogniem bezpo-
Wegmann dostała od Federalnego średnim. Pierwszy egzemplarz powi- WIELKA BRYTANIA

Biura ds. Technologii Obronnych
i Dostaw zlecenie na nowy pojazd
opancerzony, który ma zapewnić żoł-
nierzom wysoki poziom ochrony,
szczególnie przed ładunkami wybu-
nien być dostarczony na początku li- W przyszłym roku brytyjscy
stopada br. Pojazd nazwany „Grizzly” żołnierze służący
ma mieć masę 25 ton, czyli będzie w Afganistanie i Iraku będą
plasował się pomiędzy 12,5-tonowym dysponowali nowymi pojaz-
Dingo 2 a 33-tonowym wozem Boxer. dami patrolowymi. Resort
We wnętrzu przewidziano miejsce dla obrony poinformował
dziesięciu żołnierzy. Do budowy pojaz- w końcu czerwca, że zakupi
du „Grizzly” jest wykorzystana kon- 130 wozów Supacat/
strukcja podwozia Takker 6x6 wło- MWMIK 4x4. Jest to cztero-
skiej firmy Iveco, który zaadaptowano tonowy pojazd przeznaczo-
do potrzeb niemieckich. Jego napęd ny dla maksymalnie czte-
KRAUSS-MAFFEI
UK MOD
doczność i daje większą
prędkość. Z drugiej strony
ogranicza jednak jego moż-
liwe zastosowania na polu
walki. W uzbrojeniu znaj-
dzie się karabin maszynowy
kal. 12,7 mm lub granatnik
automatyczny kal. 40 mm
i kaem 7,62 mm. Silnik wy-

stanowić będzie silnik o mocy 331 rech żołnierzy. Nadwozie
kW pozwalający „niedźwiedziowi” MWMIK jest wykonane ze
osiągnąć prędkość do 90 km/h. stali walcowanej. Nie ma
Zasięg ma wynosić 700 km. (wr) opancerzonej kabiny, która
chroniłaby załogę. Mówi się,
że takie rozwiązanie zapew-
nia żołnierzom lepszą wi-
sokoprężny Cummins o po-
jemności 5,9 l zapewnia
maksymalną prędkość oko-
ło 130 km/h. Pewien brytyj-
ski wojskowy określił nowy
pojazd jako „land-rover na
sterydach”. (wt)

P I E R W S Z Y W H I S T O R I I
INDIE–USA. W bazie
US NAVY

USS „Trenton” należał do klasy jeden poduszkowiec, cztery

US Navy w Norfolk 22 czerw- Austin i został wycofany barki LCM-8 lub 24 opance-
ca odbyła się uroczystość 17 stycznia br. po ponad rzone amfibie. Na pokładzie
przekazania marynarce wo- 35 latach służby pod amery- rufowym jest lądowisko dla
jennej okrętu desantowego kańską banderą. Jednostka śmigłowców. Do samoobrony
USS „Trenton” (LPD 14). Pod ma 16,9 tys. ton wyporności. desantowiec wyposażono
nową banderą jednostka no- Poza ponad 400-osobową za- w dwa szybkostrzelne zestawy
si imię „Jalashwa” (LPD 41). łogą może zabrać 968 żołnie- artyleryjskie Phalanx kal. 20
Jest to pierwsze w historii rzy. Liczba pojazdów desanto- mm, dwie armaty kal. 25 mm
przekazanie okrętu wojenne- wych na pokładzie zależy od i osiem karabinów maszyno-
go przez USA Indiom. ich typu. W US Navy były to np. wych kal. 12,7 mm. (w)

56 Polska Zbrojna nr 28/2007

 Przenośna
centrala
telefoniczna
POLSKA. Podczas
47. Międzynarodowego
Paryskiego Salonu
Lotniczego w Le Bourget
ROBERT TEŚLEWICZ

firma DGT zaprezento-

wała najnowszą przeno-
śną cyfrową centralę
telefoniczną.

K ompaktowe urządzenie ma działać

w trudnych warunkach. Zapasowe źródło
zasilania pozwala mu pracować przez osiem
godzin w przypadku awarii zasilania zewnętrz-
nego. Małe wymiary oraz masa (20 kg) wraz
z uprzężą zintegrowaną z MOLLE i „camel-
back” pozwalają na przenoszenie jej w terenie
przez jednego żołnierza. DGT 3450 EL może
przydać się jednostkom sił szybkiego reagowa-
nia, powietrznodesantowym oraz służbom ra-
towniczym na terenach dotkniętych klęskami
żywiołowymi. Producent podaje, że centrala
ma 128 portów FXS i 16 portów cyfrowych lub
analogowych (E&M, FXO, FXS) oraz osiem łą-
czy E1. Udostępnia wszystkie usługi telekomu-
nikacyjne w sieciach ISDN i VoIP. Może być
również podłączona do wybranego rodzaju ra-
diowego systemu komunikacji HF. Oficjalną
premierę urządzenia i pokazy polowe zapowie-
dziano na wrześniowe targi w Kielcach. (RT)

DODATKOWI STRAŻNICY
USA. Armia amerykańska zamówiła kolejne
369 pojazdów patrolowych M1117
Guardian (Strażnik) 4x4. W sumie zamó-
wienia sięgnęły już 1729 egzemplarzy.
Dotąd wyprodukowano ponad 950 „1117”,
z których 750 wykorzystano w walce z ter-
roryzmem. Pojazdów, zapewniających
o wiele lepszą ochronę załogom niż
HMMWV (mają m.in. przetrwać eksplozję
miny przeciwczołgowej), używa amerykań-
ska żandarmeria do ochrony konwojów,
oraz zespoły obserwatorów artyleryjskich.
Ich walorem jest też uzbrojenie. W wieżycz-
ce zamontowano zmodernizowany 40-mili-
metrowy granatnik automatyczny MK19
i karabin maszynowy kal. 12,7 mm. (wrt)
STRATEGY PAGE

nr 28/2007 Polska Zbrojna 57

ŚWIAT SZCZYT GUAM
Być może za
mniej więcej
pięć lat do Polski
popłynie ropa
wydobywana
przez kaukaską
republikę
z pokładów
znajdujących się
w Morzu
Kaspijskim.
Gdyby Azerbejdżan stał się naszym partnerem energetycznym, wówczas
ropa mogłaby być do nas pompowana rurociągiem biegnącym z Baku
do gruzińskiego portu Supsa nad Morzem Czarnym.
Po posiedzeniu przywódców Organi-
zacji na rzecz Demokracji i Rozwoju
GUAM w Baku, na którym gościł pre-
zydent Lech Kaczyński, bliżej jest do
utworzenia sił pokojowych tego bloku.
Kontyngent GUAM w przyszłości zastą-
pić może oddziały Rosjan, którzy nie za-
wsze bezstronnie wypełniają funkcje
wojskowych rozjemców na terenie sepa-
ratystycznych tworów: gruzińskiej Ab-
chazji i Osetii Południowej oraz mołdaw-
skiego Naddniestrza. Zresztą po bakiń-
skich obradach prezydent Micheil Sa-
akaszwili stwierdził, że za parę miesię-
cy w ogóle nie będzie już sporu o Ose-
tię Południową. Gruzja przygotowuje
plan, który mimo niechęci Moskwy
umożliwi rozwiązanie tego problemu.
Bliżej dywersyfikacji
Po zakończeniu spotkania w Baku
Lech Kaczyński też mógł mieć powody
do zadowolenia. Jego azerski kolega
58 Polska Zbrojna
HENRYK SUCHAR
Ilham Alijew zapewniał bowiem, że Azer-
bejdżan odgrywać będzie coraz znaczniej-
szą rolę w zapewnianiu bezpieczeństwa
energetycznego Europy. Dzięki temu być
może za mniej więcej pięć lat do Polski po-
płynie ropa wydobywana przez kaukaską
republikę z pokładów znajdujących się
w Morzu Kaspijskim. Aby ograniczyć po-
tencjalnie niebezpieczne uzależnienie od
Moskwy, Warszawa od dawna mówiła
o konieczności dywersyfikacji źródeł do-
staw ropy, ale jak dotąd kończyło się na za-
powiedziach lub na zrywaniu wstępnie
uzgodnionych porozumień.
Gdyby Azerbejdżan stał się naszym
partnerem energetycznym, to wówczas
brunatny surowiec mógłby być do nas
pompowany (istniejącym, lecz nie nad-
miernie eksploatowanym) rurociągiem
biegnącym z Baku do gruzińskiego por-
tu Supsa nad Morzem Czarnym. Tam
byłby ładowany na tankowce i trafiałby
do Odessy. Pilnym zadaniem dla naszych
odbiorców byłoby zbudowanie odnogi
do Płocka i Gdańska, stanowiącej prze-
dłużenie magistrali przesyłowej Odessa–
–Brody.
Poza szlakiem Baku–Supsa, Azerbej-
dżan jest w stanie eksportować swoje
płynne złoto rurą Baku–Noworosyjsk
oraz za pośrednictwem nowoczesnej tra-
sy Baku–Tbilisi–Ceyhan. Rok temu od-
danie do użytku BTC znacznie zwięk-
szyło możliwości eksportowe i zarazem
produkt krajowy brutto (o prawie
40 proc.) Azerbejdżanu. PKB powinien
zresztą dalej rosnąć, gdyż kraj ten ma ol-
brzymie zasoby nośników energii, na któ-
re czeka wielu klientów. Państwowy pro-
ducent SOCAR ujawnił niedawno rze-
czywisty potencjał wydobywczy tkwią-
cy w tamtejszych złożach: 1,35 mld ton.
To dwa razy więcej niż wcześniej po-
twierdzano. Warto odnotować, że bogac-
twa tego obszaru na przełomie XIX i XX
wieku eksplorowali również polscy in-
nr 28/2007
 GUAM to akronim powstały
z połączenia pierwszych li-
ter nazw czterech państw
członkowskich tego ugrupo-
wania: Gruzji, Ukrainy,
Azerbejdżanu i Mołdawii.
Inicjatorem powołania tej
regionalnej instytucji był po-
przedni gruziński prezydent
Eduard Szewardnadze,
który opowiedział się za in-
tegracją krajów Kaukazu
i Azji Środkowej z gospodar-
ką światową w 1994 r.
Współpraca Tbilisi, Kijowa,
Baku i Kiszyniowa rozpoczę-
ła się w 1996 r. na zorgani-
zowanej w Wiedniu konfe-
rencji na temat Traktatu
o Konwencjonalnych Siłach
Zbrojnych w Europie. Rok
później w Strasburgu we
Francji, podczas szczytu
Rady Europy wyłoniło się
Forum Konsultacyjne
GUAM. W 1999 r. przystąpił
do niego jeszcze
Uzbekistan, który jednak po
sześciu latach opuścił sze-
regi tego proamerykańskie-
go gremium. Stało się to po
krytyce przez USA krwawej
masakry w Andiżanie, zgo-
towanej demonstrantom,
których władze oskarżyły
o sprzyjanie terroryzmowi.

ku. Władimir Putin uchylił bojkot moł-

żynierowie (zwłaszcza Witold Zglenic-
ki, człowiek, który „uczynił z Baku naf-
towe Eldorado”).
Szczyt GUAM w Baku był wyjątkowo
licznie reprezentowany. Poza liderami
krajów założycielskich, w azerskiej sto-
licy stawili się także najwyżsi rangą po-
litycy z Polski, Rumunii i Litwy, oraz
przedstawiciele USA, Japonii, Chin
i Turkmenistanu. Zgromadzenie pod jed-
nym dachem grona wybitnych osobisto-
ści wywołało niepokój w Moskwie. Dla
jej interesów rozwój GUAM nie jest ko-
rzystny, gdyż prowadzi do dalszego ob-
niżenia rangi Wspólnoty Niepodległych
Państw, zdominowanej przez Kreml.
Dla Rosji WNP jest namiastką Związ-
ku Sowieckiego, który dzięki Borysowi
Jelcynowi, Leonidowi Krawczukowi
i Stanisławowi Szuszkiewiczowi prze-
stał istnieć w grudniu 1991 r. Choć
WNP jest jedynie namiastką dawnego
„bratniego” ZSRR, to jednocześnie dla
Moskwy może być poręczną dźwignią
manipulowania lub nawet sterowania
procesami zachodzącymi w całej prze-
strzeni posowieckiej.
Rosyjskie reakcje
To właśnie dlatego przed rozpoczęciem
bakińskiego spotkania rosyjskie media pró-
bowały propagandowo osłabić jego
dawskiego polityka, gdy ten zadekla-
rował, że nie zamierza wprowadzać
Mołdawii do sojuszu północnoatlan-
tyckiego.
W stronę Unii, a nie NATO
Woronin do NATO nie dąży, ale ina-
czej jest w przypadku Unii Europejskiej.
I to właśnie konieczność przeprowadze-
nia przez niego konsultacji w Brukseli,
a nie misterne intrygi aparatu dyploma-
tycznego z placu Smoleńskiego w Mo-
skwie, sprawiły, że w Baku był „tylko”
szef rządu. Tarlev zresztą godnie za-
stępował prezydenta, podpisał
Najprawdopodobniej w jego imieniu dokumenty
powstaną siły pokojowe szczytu. Ten drugi zaś po po-
GUAM, które będą mogły wrocie z brukselskiej eskapa-
znaczenie. Po- dy zakomunikował, że Moł-
dobnie robiły
zastąpić oddziały dawia ma wszelkie szanse,
w maju, gdy na Rosjan w Abchazji, by zostać członkiem UE.
Wawelu zebrali Ostetii Południowej W sumie okazało się, że Wo-
się przywódcy i mołdawskim ronin nie tylko nie zlekcewa-
niektórych pora- Naddniestrzu żył posiedzenia GUAM, ale
dzieckich państw jeszcze pchnął do przodu sprawę
– bez Kazachstanu – by pełnoprawnego udziału Mołdawii
zastanowić się, skąd i jakimi w strukturach kluczowej instytucji go-
drogami Polska, Ukraina i Litwa mo- spodarczej Zachodu.
głyby z pominięciem Rosji zaopatry- Rosyjskie środki przekazu miały się
wać się w ropę i gaz. Zwracano uwagę z pyszna. Podobnie jak maju, gdy okaza-
przede wszystkim na nieobecność moł- ło się, że to, iż prezydent Kazachstanu
dawskiego prezydenta Władimira Wo- Nursułtan Nazarbajew nie przybył do Kra-
ronina, za którego przyjechał premier kowa (wysłał swego zaufanego człowie-
Wasyl Tarlev, co uznano za zręczne po- ka), wcale nie oznacza fiaska energetycz-
sunięcie Moskwy, która ponoć celowo nych projektów Warszawy. O tym, że pra-
wykluczyła Woronina z grona uczest- ce nad nimi trwają, mówił sam Nazarba-
ników, by pokazać swą siłę. Wiarygod- jew, przyjmując niedawno w Astanie no-
ność spekulacji miały wzmacniać rów- wego ambasadora Polski. Za to pod zna-
noległe wypowiedzi rosyjskich urzęd- kiem zapytania stanęła budowa nowego
ników o rychłym zniesieniu embarga i modernizacja starego gazociągu przyka-
na produkty rolne, zwłaszcza na wina spijskiego, którym przez Rosję błękitne
mołdawskie. paliwo miałoby z Kazachstanu i Turkme-
Zakaz importu tych win do Rosji wpro- nistanu płynąć do Europy. W Astanie
wadzono w 2003 r., gdy Kiszyniów od- i Aszchabadzie pojawiły się wątpliwo-
mówił zgody na uregulowanie problemu ści. A tymczasem, gdy na Wawelu ob-
separatystycznego Naddniestrza według radowano „bez sensu”, w Moskwie trą-
recept kremlowskiego wysłannika Dmi- biono o tych obiektach jako o przesą-
trija Kozaka. Samemu Woroninowi cof- dzonych przedsięwzięciach bizneso-
nięto kartę wstępu na Kreml. Sytuacja wych, mających utrzeć nosa Europie,
taka utrzymywała się do lata zeszłego ro- m.in. Polsce. 

nr 28/2007 Polska Zbrojna 59

WYDARZENIA ZAPIS

Troska
o bezpieczeństwo
MACEDONIA. – Obecnie
głównym problemem tego re-
gionu jest Kosowo – przyznał
29 czerwca sekretarz general-
ny NATO na spotkaniu Euro-
atlantyckiej Rady Partnerstwa
w Ochrydzie w Macedonii.
Przewodniczył tam obradom
ministrów spraw zagranicz-
nych i obrony 26 państw
NATO i 23 krajów partner-
skich. Bezpieczeństwo i sta-
bilność Kosowa gwarantują
stacjonujące tam siły między-
narodowe pod dowództwem
sojuszu. Ważnym tematem
spotkania w Ochrydzie była
kwestia bezpieczeństwa
energetycznego państw
zamachowców to lekarze. Po-
wstało wówczas pytanie, czy
przypadkiem nie mamy do czy-
nienia z przekroczeniem progu,
za którym musimy dokonać
przewartościowania zjawiska
terroryzmu. Do czasu incyden-
tu w Glasgow skłonni byliśmy
sądzić, że wykonawcami dzia-
łań terrorystycznych są ludzie
oślepieni nienawiścią, zmani-
pulowani, poddani praniu mó-
zgów, sfanatyzowani, niezdolni
do obiektywnej oceny sytuacji,
Andrzej Jonas a nade wszystko niewrażliwi na
cudze cierpienie. Czyżby dwaj
REDAKTOR NACZELNY lekarze z Glasgow zmuszali nas
„THE WARSAW VOICE” do zmiany tych ocen?
Sądzę, że mieszanina psycholo-
Nowy stary gii, polityki i emocji, która jest
jednym z żyznych podłoży ter-
terroryzm
roryzmu, może objąć swym od-
działywaniem ludzi znajdują-
cych się na dowolnym szczeblu
ką. Mordercze komanda
z 11 września 2001 r. składały
się z ludzi normalnie funkcjo-
nujących wśród tych, których
zabili z całkowitą bezwzględ-
nością. Także organizacje nie-
mieckie, włoskie, palestyńskie
i japońskie, które zapisały się
w historii terroryzmu, składały
się z ludzi, których gotowi byli-
byśmy nazwać normalnymi,
wyposażonymi w wiedzę
i świadomość.
W moim przekonaniu, dwaj le-
karze-terroryści z Glasgow ani
nie świadczą, że al Kaida wkro-
czyła w nową fazę swego ist-
nienia, ani nie poszerzają na-
szej wiedzy o terroryzmie. Do-
wodzą jedynie, że niebezpie-
czeństwo nie stało się nawet
o jotę mniejsze i wciąż musimy
bronić się przed nim z najwyż-
szą starannością. I przed jego

NATO. Scheffer powiedział,
że siły sojuszu mogłyby
chronić rurociągi i szlaki
morskie, którymi na Zachód
transportowane są ropa naf-
towa i gaz. Przyznał jednak,
że plany te znajdują się we
wczesnym stadium i nie po-
wiedział, kiedy mogłyby zo-
stać zrealizowane. (wrt)
A
tak terrorystyczny w Glas-
gow i przygotowania do
ataków w Londynie wydawały
się kolejnym typowym epizo-
dem w globalnej wojnie z terro-
ryzmem, do momentu, gdy
okazało się, że dwaj spośród
społecznej drabiny. Stopień
świadomości wynikający z wie-
dzy i doświadczenia, nawet
z trybu życia i środowiska, któ-
re otacza człowieka, nie musi
być ani pancerzem chroniącym
przed fanatyzmem, ani odtrut-
objawami, i – profilaktycznie
– neutralizując jego źródła.
Zwłaszcza w tej drugiej sferze
nie widać szczególnego postę-
pu, przede wszystkim współ-
pracy międzynarodowej, bez
której nic zrobić się nie da.

Śmierć attaché
CYPR. Miejscowa policja
znalazła w mieście Lefka,
około 45 km na zachód od
stolicy kraju Nikozji, ciało
zaginionego attaché wojsko-
wego ambasady Stanów
Zjednoczonych na Cyprze.
Poszukiwania 45-letniego
ppłk. Thomasa Mooneya
rozpoczęto w ubiegły czwar-
tek, gdy po urlopie nie poja-
wił się w pracy. (w)
Dialog strategiczny
USA–ROSJA. – Szukamy punktów stycznych
w naszych stosunkach i często je znajdujemy.
Chciałbym, żebyśmy sobie pogratulowali wy-
konania dobrej roboty – powiedział 2 bm. pre-
zydent Rosji Władimir Putin po spotkaniu
z prezydentem USA Georgem W. Bushem w je-
go rodzinnej rezydencji Kennebunkport. Bush
nazwał rozmowy „dobrym dialogiem strategicz-
nym”. Podczas spotkania politycy dyskutowali
m.in. o sposobach pokrzyżowania planów nu-
klearnych Iranowi. Putin przedstawił „regional-
ną koncepcję obrony antyrakietowej, którą na-
leży omówić podczas rozmów dwustronnych,
jak i na forum Rady Rosja–NATO”. Prezydent
USA stwierdził, że koncepcja „podoba mu się”,
ale nie wyjaśnił jej szczegółów. Według gazet
amerykańskich Putin zaproponował stworzenie
wspólnego systemu, w którego skład weszłyby
poza radarem w Azerbejdżanie nowa baza na
południu Rosji oraz centra wczesnego ostrze-
gania w Moskwie i Brukseli. Jednak nadal kwe-
stią sporną pozostaje rozmieszczenie elemen-
tów tarczy antyrakietowej w Europie Środko-
wej. – Myślę, że Republika Czeska i Polska mu-
szą być integralną częścią tego systemu – pod-
kreśla Bush. (ww)

w skrócie
Cichy odwrót
AUSTRALIA. Premier John
Howard planuje rozpocząć
do lutego 2008 r. wycofy-
wanie wojsk z Iraku – po-
wiadomił 1 bm. tygodnik
AUSTRALIAN DOD
„Sunday Telegraph”. Gaze-
ta powołała się na anonimo-
wego informatora wojsko-
wego. Dotąd szef rządu za-
pewniał, że australijscy żoł-
nierze pozostaną w Iraku tak
długo, jak będzie trzeba.
Obecnie ich tam 1500.
Likwidacja baz
GRUZJA. W ubiegłą środę
(27 czerwca) Rosja całkowi-
kazać Gruzinom do końca
2008 r. Sprzęt z niej przerzu-
cany jest do sąsiedniej Arme-
nii. Likwidacji czterech ro-
syjskich baz domagał się gru-
ziński prezydent Micheil Sa-
akaszwili. Wcześniej, w wy-
niku zawartego w 2005 r. po-
rozumienia, władze w Tbilisi
przejęły kontrolę nad instala-
cjami wojskowymi w Waziani
i Gudaucie w Abchazji.
Dwa procent
procent produktu krajowego
brutto – oświadczył mini-
ster obrony Herve Morin
w wywiadzie dla sobotnie-
go (30 czerwca) wydania
dziennika „Le Figaro”.
Przyznał, że niektóre pro-
gramy zbrojeniowe mogą
się opóźnić lub zostać anu-
lowane. Cięcia nie obejmą
planów zbudowania drugie-
go lotniskowca, co było jed-
ną z obietnic wyborczych
nowego prezydenta Nicola-
sa Sarkozyego. Minister

cie opuściła Achalkalaki, jed- Morin potwierdził w wy-

ną z dwu ostatnich swoich FRANCJA. Budżet wojskowy wiadzie, że francuski kon-
baz wojskowych w Gruzji. Francji pozostanie na dotych- tyngent wojskowy pozosta-
Batumi Rosjanie mają prze- czasowym poziomie dwóch nie w Afganistanie. (wrt)

60 Polska Zbrojna nr 28/2007

 AMERYKANIE W JAPONII. Szkolenie
amerykańskich żołnierzy na terenie
bazy Fuji

JACEK MATUSZAK
Długa misja
AFGANISTAN. – Skoro podejmu-
jemy się jakiegoś zadania, to wyko-
najmy je do końca. Wtedy będzie-
my wiarygodni dla sojuszników oraz
obecnych i przyszłych przyjaciół
– stwierdził w rozmowie z PAP
gen. bryg. Marek Tomaszycki, do-
US DOD

wódca Polskiego Kontyngentu

Wojskowego w Afganistanie.

Kosztowna wypowiedź Generał uważa też, iż misja sił mię-

JAPONIA. Po raz pierwszy na
czele resortu obrony stanie ko-
bieta, 54-letnia doradczyni
ds. bezpieczeństwa narodowe-
go Yuriko Koike – poinformo-
wały japońskie media. Dotych-
czasowy szef resortu Fumio
Kyuma podał się do dymisji.
Polityk wywołał w kraju burzę
swymi komentarzami, które
usprawiedliwiały użycie broni
atomowej przez Amerykanów
przeciwko Japonii. – Rozu-
miem, że to zakończyło wojnę
i nie mogło być inaczej – po-
wiedział 30 czerwca. Słowa te
wywołały gniew rodzin ofiar
zrzucenia bomb atomowych na
Hiroszimę i Nagasaki.
Jeszcze w poniedziałek (2 bm.)
Kyuma uczestniczył w obcho-
dach 50. rocznicy utworzenia
Dowództwa Sił Zbrojnych USA
w Japonii, które zastąpiło Do-
wództwo Dalekiego Wschodu.
Obecnie zgrupowanie liczy
około 37 tys. żołnierzy. Mini-
ster Kyuma oświadczył pod-
czas uroczystości, że powtarza-
jące się groźby ze strony Korei
Północnej oraz wzrost poten-
cjału chińskiej armii powodują,
iż amerykańska obecność woj-
skowa ma kluczowe znaczenie
dla obu państw i jest niezbęd-
nym warunkiem pokoju w re-
gionie. Potwierdzeniem istnie-
jących zagrożeń były niedawne
testy północnokoreańskich po-
cisków bliskiego zasięgu. Ame-
rykanie potwierdzili, że były
one udane. – Są to nowoczesne
rakiety na paliwo stałe, co
oznacza, że są łatwe w obsłu-
dze i nadają się do natychmia-
stowego odpalenia – powie-
dział gen. B. B. Bell, dowódca
wojsk USA w Korei. (ww)
dzynarodowych w tym kraju potrwa
wiele lat. – Gdybyśmy porównali sy-
tuację, która jest w Afganistanie,
z tą w byłych republikach jugosło-
wiańskich, a w obu przypadkach
występuje duża różnorodność et-
niczna i kulturowa mieszkańców,
oraz to, jak długo trwa problem na-
prawy sytuacji po rozpadzie
Jugosławii, która była przecież wy-
żej rozwinięta niż Afganistan obec-
nie, to można założyć, że i tutaj dzia-
łania będą prowadzone dziesięć lat,
piętnaście albo dłużej – prognozo-
wał generał. – Najważniejsze, by
misja zakończyła się sukcesem,
aby jak najszybciej „wyprowadzić
Afganistan na prostą” – dodał
M. Tomaszycki. (wr)

Tragiczny Wizyta lotniskowca

wypadek INDIE. Podczas rozpoczętej 2 bm. czterodniowej trza oraz wody – oświadczył komodor indyjskiej
wizyty w Chennai (dawny Madras) amerykań- marynarki wojennej P. E. Vanhalteren. Była to
LIBAN. We wtorek (3 bm.)
skiemu atomowemu lotniskowcowi USS „Ni- reakcja na zaniepokojenie pracowników porto-
przed południem doszło do
mitz” towarzyszył wyposażony w laboratorium wych, że atomowe reaktory „Nimitza” mogą być
wypadku cysterny należącej do
radiologiczne okręt indyjskiej marynarki wojen- potencjalnym zagrożeniem ekologicznym. To
Polskiego Kontyngentu Woj-
nej. Ze względu na swe rozmiary lotniskowiec niejedyne kontrowersje, jakie towarzyszyły wi-
skowego w misji ONZ w Liba-
nie wszedł do portu, lecz zakotwiczył w jego zycie będącej przejawem ocieplenia stosunków
nie. Pojazd wojskowy zderzył
pobliżu. – Wprowadzono ścisłą procedurę moni- między Waszyngtonem i Delhi. Część indyj-
się na drodze do miejscowości
torowania radiologicznego, w której ramach bę- skich polityków obawia się wciągnięcia kraju
Markabe z samochodem oso-
dą okresowo pobierane i badane próbki powie- w orbitę wpływów wojskowych USA. (w)
bowym. W wyniku wypadku
śmierć poniosły trzy osoby.
US NAVY

Według agencji AFP ofiary

katastrofy to kierujący pojaz-
dem Libańczyk i jego dwie
córki. Natomiast żona kierow-
cy została ciężko ranna. Do
szpitala na obserwację trafili
też polscy żołnierze. Na miej-
sce wypadku udał się dowódca
PKW i żandarmi. (ted)

nr 28/2007 Polska Zbrojna 61

TO I OWO
UCY WILIZOWANY
SZPIEG
„Pacyfiści”
W weekend media obiegła informa-
cja, że „pacyfiści” z al Kaidy po
raz kolejny postanowili zademonstrować,
że będą walczyć o pokój do ostatniego
Europejczyka. Samochody pułapki
w Londynie na szczęście zostały odpo-
wiednio wcześnie namierzone przez poli-
cję. Mniej szczęścia mieli Brytyjczycy
w Edynburgu, gdzie rozpędzony jeep
uderzył w terminal lotniska. Po raz kolej-
ny w wojnę z „euroatlantyckim imperia-
lizmem” wciągnięci zostali cywile.
Patrzę na to z coraz mniej bezpiecznego,
cywilnego fotela ze zgrozą. I nie wiem, co
mnie bardziej przeraża – bezwzględność
terrorystów (nie bojowników – niezależ-
nie bowiem od celu walki ktoś, kto wcią-
ga w nią bezbronne, niezaangażowane
w konflikt osoby, jest zwykłym bandytą)
czy przerażająca ślepota i krótkowzrocz-
ność części zachodniej opinii publicznej.
Tej części, która nawołuje do natychmia-
stowego wycofania się z Iraku i Afgani-
stanu, prosi o prawo do wyboru dla
mieszkańców tych krajów polegające na
dobrowolnym oddaniu się pod despotycz-
ną władzę religijnych bądź świeckich sa-
trapów i nawołuje do złożenia hołdu „in-
nemu stylowi życia”. Ja bardzo przepra-
szam. Jeśli elementem tego „innego stylu
życia” jest podkładanie bomb pod cywil-
ne obiekty, to ja się z takiego układu wy-
cofuję.W Iraku czy Afganistanie napraw-
dę nie walczymy ze spokojnymi ludźmi,
którzy po broń sięgnęli tylko po to, by
walczyć z najeźdźcą. W tych krajach rze-
czywiście mieszkają miliony normalnych,
chcących żyć w spokoju osób – ale one
akurat do walki z koalicją się nie palą.
Koalicjanci – w tym również polscy żoł-
nierze – walczą tam z kolegami po fachu
zamachowców z Londynu i Edynburga.
Czy chcielibyśmy, aby terroryści rządzili
Polską? Nie. Więc dlaczego uważamy, że
chcą tego mieszkańcy Iraku czy Afgani-
stanu? A pacyfistom przypominam zasa-
dę – „Sivis pacem para bellum”.
62 Polska Zbrojna
nieniu od paintballowego pocisku z farbą,
plastikowa kulka ASG nie zostawia śladu na
ubraniu. Za to uderzenie kawałkiem plastiku
o średnicy 6 milimetrów może zostawić si-
niak. Dlatego na polu walki nie wolno zdej-
mować specjalnych okularów lub gogli chro-
niących oczy. Karabin do ASG jest dostępny
już za kilkadziesiąt złotych, ale bogatsi fani
tej zabawy mogą poszukać modeli nawet za
kilka tysięcy. Zgodnie z polską ustawą o bro-
ni na zakup i posiadanie takiej „zabawki” nie
potrzeba pozwolenia. Grę wymyślili podobno
Japończycy, którym po II wojnie światowej
nie wolno było tworzyć armii. Powoływali
więc oddziały obrony cywilnej i szkolili je,
używając wiernych replik prawdziwej broni
Wojna na kulki
na sprzężony gaz lub powietrze. ASG najbar-
dziej popularne jest w Stanach
Zjednoczonych, gdzie potyczki prowadzą ze
Po paintballu nową modą wśród miłośników sobą oddziały liczące po 400 żołnierzy, wypo-
walk na niby jest ASG (air soft game), czyli
zabawa w strzelaninę replikami autentycznej
broni o napędzie pneumatycznym. W odróż-
sażone w wozy pancerne i helikoptery. U nas
grupy ASG nie są tak liczne – mają po kilku,
kilkunastu uczestników. (ATU)
KOŁOBRZEG NAD WISŁĄ
CZY TEJ JESIENI USŁYSZYMY W STOLICY „GDY PIOSENKA SZŁA DO
WOJSKA” I „CHABRY Z POLIGONU”? Zabiegają o to północnopra-
scy radni, którzy chcieliby wskrzesić w Warszawie w nowej formule
J. WIŚNIEWSKI
kołobrzeski Festiwal Piosenki Żołnierskiej. Pomysłodawcą jest
Jacek Wachowicz, radny z Pragi. Na festiwal ma już upatrzone
miejsce – plac wokół pomnika Kościuszkowców, przy
Wybrzeżu Szczecińskim. Impreza kojarzyć się może jed-
nak z peerelowską propagandą. – Spróbujmy zdjąć to po-
lityczne odium. Piosenki wojskowe będą istnieć nieza-
leżnie od systemów politycznych – przekonuje
Wachowicz. Marzy, żeby chóry wojskowe zaśpiewały
o Iraku i Afganistanie, a za rok w to samo miejsce
chciałby zaprosić orkiestry wojskowe państw
NATO. Jego pomysł poparli pod koniec czerwca pra-
scy radni, teraz zabiega o wsparcie dla swojego pro-
jektu u prezydenta RP, premiera, w Ministerstwie
Obrony Narodowej, Ministerstwie Kultury i u biskupa
polowego. – Powołujemy komitet organizacyjny i szuka-
my sponsorów – mówi Wachowicz. Aby koncert odbył się we
wrześniu, potrzebne jest pół miliona złotych. (ann)
Nonsens tygodnia: Widzę ciemność
Znane każdemu młodemu Polakowi „Domowe Przedszkole” zaczynało się zawsze od
fundamentalnych i dotyczących samej istoty bytu pytań, takich jak: „Gdzie jest słoń-
ce, kiedy śpi?”, albo: „Czy wilk zawsze bywa zły?”. Dziennikarka jednej z poczytnych
gazet (z litości nie wymieniamy jej nazwiska ani tytułu gazety), natchniona być może
przez wyżej wymieniony program, postanowiła wyjaśnić równie fundamentalną kwe-
stię – gdzie jest światło, kiedy go nie ma.
Aby pytanie nie było jednak rzeczywiście powiedział to, czarną dziurą, w której świa-
zbyt filozoficzne, postanowi- co powiedział), zaczęła pro- tło całkowicie przestaje ist-
ła przekuć je na konkretny wadzić „śledztwo” dotyczące nieć. I to powinien być praw-
problem – zaczęła więc zjawiska ciemności absolut- dziwy temat dziennikarskie-
„zgłębiać zagadnienie” gogli nej w Afganistanie. Piszemy go śledztwa – gdzież podzie-
noktowizyjnych. Powołując ciemności absolutnej, bo wa się ono, kiedy go nie ma?
się na swoich tajemnych in- – zdaniem rzeczonej gwiaz- Niestety, cała sprawa okaza-
formatorów (tajemny infor- dy mediów – w kraju tym no- ła się plotką – a szkoda, bo
mator ma to do siebie, że ce są tak ciemne, że nokto- chętnie przeczytalibyśmy fi-
– ze względu na jego tajem- wizja po prostu przestaje lozoficzny wywód na temat
niczość – trudno zadać mu działać. Innymi słowy, na światła i ciemności. W każ-
jakieś dodatkowe pytanie al- czas trwania nocy Afgani- dym razie – gratulujemy in-
bo choćby zweryfikować, czy stan staje się kosmiczną wencji. (Ap)
nr 28/2007