NR 31 (549) 29 LIPCA 2007 CENA 4,70 ZŁ (W TYM 7% VAT)

TYGODNIK FORUM: Eskadra ekstremalna str. 9

ISSN 0867-4523
INDEKS 337 374

www.zolnierz-polski.pl

SZKOLENIE STUDENTÓW: Sześć tygodni, i z głowy str. 44

NURKOWANIE: Rekreacja zawodowców str. 24
WOJSKO: REWOLUCJA W LOGISTYCE str. 14
W NUMERZE
NASZYM OKIEM

CALL FOR FIRE

Aby utrzymać wysoką gotowość bojową, żoł-
nierze Polskiej Grupy Bojowej w Sharanie
często biorą udział w ćwiczeniach polegają-
cych na wzywaniu artyleryjskiego wsparcia
ogniowego S T R . 3 2

TEMAT NUMERU
GROŹNY PORADY WOJSKO INTERWENCJE
PRZECIWNIK SZKOLENIE STUDENTÓW
WOJSKA LĄDOWE
Przed wyjazdem, 6 TYGODNI, I Z GŁOWY
szczególnie pierwszym, KONIEC ELDORADO
Jest sposób, żeby po studiach nie
wydaje się, że o życiu czekać przez rok w niepewności, czy nie Jeszcze kilka lat temu szkoły podoficerskie
na misji wiemy zostanie się powołanym do armii. przeżywały prawdziwe oblężenie. Teraz, gdy
wszystko albo Trzeba jednak zadbać o to na o jedno miejsce ubiegają się dwie osoby,
przynajmniej bardzo początku akademickiej nauki mówi się o sukcesie. Czy wojsko przestało być
wiele. A potem atrakcyjnym miejscem pracy, czy może armia
STR. 44
rzeczywistość boleśnie to za wysoko stawia poprzeczkę? STR. 34
weryfikuje STR. 4

WOJSKO SŁUŻBA ZDROWIA

FORUM
WOJSKA SPECJALNE PODCHORĄŻOWIE
ESKADRA ESKULAPA
EKSTREMALNA Resort postanowił uruchomić jeszcze
Trwają prace koncepcyjne w tym roku podchorążówkę kształcącą
związane z formowaniem – wzorem Wojskowej Akademii
eskadry lotniczej do działań Medycznej – przyszłych oficerów
specjalnych. Ale czy nasza armia lekarzy. Po wakacjach, na koszt wojska,
może w ogóle marzyć o rasowej edukować się w niej będą ochotnicy,
lotniczej jednostce studenci szóstego roku uczelni
specjalnej? STR. 9
medycznych STR. 17

TYGODNIK
www.polska-zbrojna.pl
Dyrektor Redakcji Wojskowej
Redaktor naczelny
Artur Bartkiewicz, tel.: (0-22) 684 53 65,
684 56 85, faks: 684 55 03; CA MON 845
365, 845 685, faks: 845 503;
sekretariat@redakcjawojskowa.pl
Al. Jerozolimskie 97, 00-909 Warszawa
Zastępca dyrektora Redakcji Wojskowej
sekretarz redakcji „Polski Zbrojnej”:
Wojciech Kiss-Orski, tel.: (0-22) 684 02 22,
CA MON 840 222;
wko@redakcjawojskowa.pl
Redaktorzy prowadzący:
mjr Artur Goławski , tel.: (0-22) 684 52 30,
CA MON 845 230; Aneta Wiśniewska,
(0-22) 684 52 13, CA MON 845213;
polska-zbrojna@redakcjawojskowa.pl
Publicyści:
Warszawa: Norbert Bączyk, Piotr
Bernabiuk, tel.: (0-22) 684 52 29, CA MON
845 229; Anna Dąbrowska, tel.: (0-22)
684 52 44, CA MON 845 244; Paulina
Glińska, tel.: (0-22) 684 52 29, CA MON
845 229; Sylwia Guzowska, tel.: (0-22)
684 02 32, CA MON 840 232; kpt.
Grzegorz Predel, tel.: (0-22) 684 08 68,
CA MON 840 868; Roman Przeciszewski,
tel.: (0-22) 684 52 44, CA MON 845 244;
Tadeusz Wróbel, tel.: (0-22) 684 52 44,
CA MON 845 244; Bydgoszcz: Krzysztof
Egzemplarze czasopism dostępne w wewnętrznym kolportażu wojskowym są bezpłatne
Wilewski, tel.: (0-52) 378 25 90, CA MON
415 200; Gdynia: kmdr ppor. Mariusz
Konarski, tel.: (0-58) 626 62 07, CA MON
266 207; Krzysztof Wygnał, tel.: (0-58)
626 24 13, CA MON 262 413; Kraków:
Magdalena Kowalska-Sendek, Jacek
Szustakowski, tel.: (0-12) 613 17 80,CA
MON 131 780; Poznań: Piotr Laskowski,
tel.: (0-61) 857 24 46, CA MON 572 446;
Wrocław: Bogusław Politowski, tel.: (0-71)
765 38 53, CA MON 653 853;
Fotoreporter:
Jarosław Wiśniewski,
tel.: (0-22) 684 52 29, CA MON 845 229;
Współpracownicy:
Andrzej Jonas, Krzysztof Głowacki, Marcin
Kaczmarski, Włodzimierz Kaleta, Stanisław
Koziej, Tadeusz Mitek, Wojciech Piekarski,
Aleksander Rawski, Henryk Suchar
Dział graficzny:
tel.: (0-22) 684 51 70, CA MON 845 170;
Marcin Dmowski (kierownik), Monika
Klekociuk, Paweł Kępka, Andrzej Witkowski
Korekta:
tel.: (0-22) 684 03 55, CA MON 840 355;
Renata Gromska (kierownik),
Katarzyna Kocoń, Małgorzata Mielcarz,
Katarzyna Pietraszek, Joanna Rochowicz
Biuro Reklamy i Marketingu:
Adam Niemczak (kierownik) ,
tel. (0-22) 684 53 87, 684 51 80,
684 55 03, faks: (0-22), CA MON 845 387;
Joanna Brodowska, tel.: (0-22 ) 684 51 80;
reklama@redakcjawojskowa.pl

2 Polska Zbrojna nr 31/2007

 SIŁY POWIETRZNE
POLSKIE TYGRYSY
W natowskich ćwiczeniach „Polish
Tiger” brała udział grupa polskich
pilotów z 7 eskadry lotnictwa
taktycznego STR. 36
MARYNARKA WOJENNA
ŚMIERCIONOŚNE
CYGARA
Wystrzelone z wyrzutni cicho
podążają za swoim celem.
Torpedy. Dzięki zaawansowanej
technologii są precyzyjną i bardzo
groźną bronią S T R . 3 8
Prenumerata:
RUCH SA, KOLPORTER SA, Garmond PRESS, GLM.
Informacja: (0-22) 684 04 00
Kolportaż i reklamacje:
PP DW Bellona – (0-22) 457 04 37,
6879 041, CA MON 879 041
Druk: Drukarnia Perfekt, ul. Połczyńska 99, Warszawa
Numer zamknięto: 24 .07.2007 r.
Zdjęcie na okładce: Jarosław Wiśniewski
Projekt graficzny: Łukasz Kaugan , CaStudio
Treść zamieszczanych materiałów nie zawsze
odzwierciedla stanowisko redakcji.
Tekstów niezamówionych redakcja nie zwraca.
Zastrzega sobie prawo do skrótów.
Nakład: 20 000 egz.
nr 31/2007
REDAKTOR
NACZELNY
Artur Bartkiewicz
Trzy miesiące
obowiązku
„W ojsko znów rzuca kłody pod nogi młodym, ambitnym Polakom” – zagrzmiała
prasa, oburzając się, że oto posiadacze wyższego wykształcenia nie będą już
„z automatu” przenoszeni do rezerwy kadrowej, za to przez 12 miesięcy będą w napięciu
oczekiwali na wyrok, jakim zdaniem dużej części opinii publicznej jest „bilet do wojska”.
Tylko czekać, aż znów pojawią się opracowania w stylu „101 porad, jak oszukać komisję
lekarską”, listy chorób zwalniających z dopustu bożego, jakim jest włożenie munduru,
i dobre rady prawników wyszukujących kruczki prawne pozwalające przechytrzyć armię.
Bo przecież jeśli nie my ich – to oni nas. Walka trwa.
Mało kto zauważa jednak, że takie przedstawianie sytuacji z jednej strony ociera się o pa-
radoks, a z drugiej o groteskę. O paradoks – ponieważ do postępowania co najmniej nagi-
nającego prawo, ba, nawet Konstytucję Rzeczypospolitej (tym, którzy nie są w stanie prze-
brnąć przez meandry ustawy zasadniczej, warto przypomnieć, że obowiązek służby wojsko-
wej jest w niej dość wyraźnie zapisany) nawołują ci, którzy w innych przypadkach są w sta-
nie walczyć do ostatniej kropli… atramentu o respektowanie prawa. Rozdział Konstytucji,
w którym zapisany jest obowiązek czasowego związania się z armią, nosi tytuł „Wolności,
prawa i obowiązki człowieka i obywatela”. Niech no ktoś spróbuje naruszyć którąś z wolno-
ści lub któreś z praw – wtedy protesty nie mają końca. Wolności i prawa przecież się nam
sprawiedliwie należą. Praworządność kończy się jednak w momencie dotarcia do przepisów
regulujących obowiązki. Czyż takie dwójmyślenie nie jest paradoksem?
A z drugiej strony groteska – bo buntując się, choćby po cichu, przeciwko obowiązkowe-
mu przeszkoleniu wojskowemu części obywateli, bojownicy o wolność magistrów od ka-
maszy de facto osłabiają obronność swego państwa. Jak na razie Polska nie ma armii za-
wodowej, a nawet mając ją, obronę swojego terytorium siłą rzeczy opierać będzie na ar-
mii pochodzącej z powszechnego poboru. Od przeszkolenia potencjalnych żołnierzy zale-
ży więc bezpieczeństwo tego, co jest dla każdego kraju wartością podstawową – wolności
i suwerenności terytorium państwowego. Tymczasem radząc, jak służby wojskowej uni-
kać, doprowadzamy do sytuacji, w której przyszły obrońca kraju nie do końca będzie wie-
dział, który koniec karabinu służy do strzelania. Z uśmiechem podcinamy więc gałąź, na
której wszyscy razem siedzimy. Groteska.
Postrzeganie służby wojskowej jako niezasłużonej kary nakładanej przez państwo na oby-
wateli – a tak chyba należy rozumieć bój o to, żeby magistrzy i inżynierowie mogli tej służ-
by uniknąć – jest zaskakujące. Owszem – jako kara mogła być traktowana 25-letnia służ-
ba w armii carskiej czy pruskiej, niemiłym obowiązkiem mogła być 2-letnia służba woj-
skowa w nękanej przemilczanymi patologiami armii PRL-u, ale dlaczego tak samo trak-
tujemy trzy miesiące (w przypadku magistrów) służby w siłach zbrojnych wolnej Polski?
Trzy miesiące to tyle, ile trwają studenckie wakacje – a każdy student wie, że są one za-
wsze za krótkie.
Posiadanie własnego państwa to ogromny przywilej – ale również pewien obowiązek. Pol-
skie obywatelstwo to przywilej bycia bronionym przez Rzeczpospolitą, gwarancja darmo-
wej opieki medycznej, darmowego kształcenia (również na uczelniach wyższych!) oraz
różnego rodzaju osłon socjalnych. Polskie obywatelstwo to również obowiązek odbywania
zasadniczej służby wojskowej. Prawa nie istnieją bez obowiązków, tak jak wolność nie ist-
nieje bez odpowiedzialności. Chociaż oczywiście wygodniej jest o tym nie pamiętać.
Najśmieszniejsze jest w tym wszystkim to, że ci, którzy zdecydują się uregulować stosunek
do służby wojskowej w czasie studiów (patrz artykuł Tomasza Szulejki „Magister w kama-
szach”, a także tekst Anny Dąbrowskiej „6 tygodni, i z głowy” i Krzysztofa Wilewskiego
„Wakacje na poligonie”), po wszystkim traktują wojsko jako ciekawą przygodę. Bo woj-
sko nie jest niczym strasznym. A spłacenie w ciągu trzech miesięcy długów, jakie się ma
wobec państwa, to naprawdę niezbyt wygórowana stawka.
Polska Zbrojna 3
TEMAT NUMERU

Przed wyjazdem,
szczególnie
pierwszym, wydaje
się, że o życiu na
misji wiemy
wszystko albo
przynajmniej bardzo
wiele. A potem
rzeczywistość to
boleśnie weryfikuje,
bo wiedza okazuje
się często raczej
powierzchowna,
a wyobrażenie
o pewnych
zjawiskach nazbyt
ubogie.

PIOTR BERNABIUK

yjazd na misję, to przenie-
sienie się do odrębnego
świata, gdzie wszystko jest
inne, począwszy od krajo-
brazu, klimatu, trybu życia, a skończyw-
szy na zadaniach służbowych. W Iraku,
podobnie jak w Afganistanie, największe
niebezpieczeństwo stanowią zasadzki, za-
grożenie ostrzałem czy wypadkiem dro-
gowym podczas patroli, konwojów, zadań
wykonywanych poza bazą. Nie mniej
groźnym przeciwnikiem, mogącym łatwo
uśpić czujność żołnierzy pełniących służ-
bę, są klimat i przyroda. W misji wpraw-
dzie służą żołnierze zawodowi, którzy po-
trafią zadbać o własną skórę. Każdy z nich
został odpowiednio przeszkolony i uświa-
domiony. Problem polega na tym, że to
często nie wystarczy.
Właśnie w tych najtrudniejszych sytu-
acjach, w upale, gdy każdy ruch wykonu-
jemy z największym wysiłkiem, czując,
że jednocześnie psychika odmawia nam
posłuszeństwa, musimy kontrolować wy-
darzenia, wiedzieć, co się z nami dzieje
i co należy zrobić. Do tego nie wystar-
czy pogadanka czy przeczytanie paru
stron w poradniku. Przygotowanie żoł-
nierza przez przedstawienie mu listy za-
grożeń i podanie sposobów przeciwdzia-
łania jest dopiero wstępem do właściwe-
go szkolenia.
Jeżeli człowiek ma przed sobą długi
i intensywny dzień w gorącym klimacie,
nie może reagować bezpośrednio na sy-
tuację – czuję pragnienie, to piję, jestem
bliski omdlenia, idę w cień i odpoczywam.
Wiedząc, że ludzki organizm przystoso-
wuje się do wysokich temperatur w nie-
wielkim stopniu, że możliwość napicia się
na zapas, czyli magazynowania wody jest
również znikoma, trzeba wypracować so-
bie odpowiedni system funkcjonowania.
Czyli w miarę możliwości przygotować
coś, co ochroni przed temperaturą, przed

4 Polska Zbrojna nr 31/2007

 Najczęstsze zagrożenia
pozamilitarne na misjach:
Przygotowanie żołnierza przez – wysoka temperatura – udar ciepl-
ny, udar słoneczny, odwodnienie,
przedstawienie mu listy zagrożeń wyczerpanie, kurcze mięśniowe
w trudnym klimacie i podanie sposobów – działanie słońca – oparzenia sło-
neczne, śnieżna ślepota
przeciwdziałania im, jest dopiero – wilgoć – stopa okopowa
wstępem do właściwego szkolenia – niska temperatura – hipotermia,
odmrożenie, odwodnienie
– warunki wysokogórskie – choro-
ba wysokościowa, krwawienie do
siatkówki, zmiany zakrzepowo-zato-
rowe, obrzęk płuc, obrzęk mózgu
– jadowite zwierzęta – węże, skro-
piony, pająki, skolopendra
– trujące rośliny
– wiatr, piasek, pył
– stres
– choroby, np. przenoszone drogą
pokarmową – biegunka, cholera;
przenoszone przez owady – mala-
ria, leiszmanioza, żółta febra;
przenoszone drogą oddechową
i przez kontakt bezpośredni
– gruźlica, ospa

Znane rady, które jednak

warto przypomnieć:
– uważać na wysiłek przy dużej
temperaturze
– regularnie uzupełniać wodę
i elektrolity
– osłaniać ciało przez słońcem
– przy upale i mrozie nie naduży-
wać kofeiny
– uważać na leki hamujące wydzie- – odsunąć łóżko od ścian namiotu
lanie potu, jak atropina czy leki
przeciwhistaminowe
– nosić nakrycie głowy i przewiew-
JAROSŁAW RYBAK
– wytrzepać pościel i śpiwór
– nie spać na ziemi
– nie chodzić w terenie
w sandałach
– nie siadać na kłodach czy kamie-
niach bez sprawdzenia, co jest
pod nimi
czy pokoju
– przeszukując miejsce w terenie,
używać rękawic ochronnych

ne ubranie – stosować repelenty i używać

– przestrzegać zasad higieny moskitiery
osobistej – osłaniać twarz i oczy przed pyłem
– nosić okulary przeciwsłoneczne – nie kupować żywności z niepew-
PANOWANIE – powoli aklimatyzować się nego źródła
NAD SOBĄ do dużej wysokości – pić tylko wodę butelkowaną za-
Sztuka przetrwania sprowadzana jest – nosić odzież chroniącą mkniętą fabrycznie albo z kontro-
często do działania w sytuacjach ekstremal- przed zimnem – uważać lowanych źródeł
nych, skrajnych, na granicy życia i śmierci, oraz szczególnie na stopy, ręce – nie jeść lodów ani napojów
postrzegana jako zbiór technik. W rzeczywistości i głowę od lokalnych sprzedawców
jest to umiejętność pełnego panowania nad wła- – nie podchodzić do węży – dezynfekować warzywa i owoce
sną psychiką i fizjologią. By to osiągnąć, niezbędne i innych jadowitych zwierząt – dbać o właściwe przechowywanie
jest połączenie obszernej wiedzy teoretycznej z do- – wytrzepać ubranie i buty pożywienia
bezpośrednim na- świadczeniem, dopiero wówczas bowiem jeste-
przed włożeniem Oprac. AD
promieniowaniem śmy w stanie kontrolować reakcje organizmu
na zjawiska zewnętrzne, odczytywać sy- (ŹRÓDŁA – MINISTERSTWO SPRAW ZAGRANICZNYCH; „CHOROBY ZAKAŹNE
przez słońce, uni- I PASOŻYTNICZE”; „VADEMECUM ŻOŁNIERZA – IRAK”; KRZYSZTOF KORZENIOWSKI
kać także przebywa- gnały i z odpowiednim wyprzedze- „VADEMECUM ŻOŁNIERZA – ISLAMSKIE PAŃSTWO AFGANISTANU”)
nia w przegrzanych po- niem przewidywać, co się
mieszczeniach. wydarzy nych warunkach, w sytu- uczestnicy wypraw i rajdów ekstremalnych.
Czy można zrobić coś wię- acji grożącej odwodnieniem Gospodarowaniu siłami, wykorzystywaniu
cej? Schładzać głowę, a szczególnie czy przegrzaniem organizmu, mając każdej sposobności do odpoczynku i rege-
kark, mokrymi kompresami, co pewien w każdej chwili świadomość tego, co się neracji, starannie wypracowanemu syste-
czas, jeśli są takie możliwości, brać prysz- dzieje, i przewidując, co i kiedy może się mowi odżywiania i nawadniania organi-
nic. Przede wszystkim zaś nawadniać or- przydarzyć. zmu, ochronie przed wpływem czynni-
ganizm. Nawadniać, a nie pić do syta. Pić W codziennym życiu trwonimy wiele ków atmosferycznych, towarzyszy wsłu-
wodę często, ale w niewielkich ilościach, energii. Nie jesteśmy też zmuszani do za- chiwanie się we własny organizm i prze-
unikać alkoholu i kawy, które temu pro- chowania nadmiernej ostrożności, przesad- widywanie tego, co się wydarzy za godzi-
cesowi nawadniania przeciwdziałają, pa- nej higieny. W cywilizacji, którą sami stwo- nę, za dobę.
miętać też, że zupa czy woda z zagęsz- rzyliśmy, otaczająca nas rzeczywistość po- Służba w misji jest dla każdego żołnie-
czonych soków spełnia swoją funkcję do- zwala na spory margines swobody. Stąd fa- rza długotrwałym wydarzeniem ekstre-
piero po jakimś czasie. scynuje nas świat działań ekstremalnych, malnym, zarówno dla jego psychiki, jak
W tym przypadku nic nie można zor- gdzie wydarzenia odbywają się zazwyczaj i dla fizjologii. Przed wyjazdem więc po-
ganizować na rozkaz ani zbiorowo. Żoł- na granicy bezpieczeństwa, niosąc ze sobą winien być doskonale przygotowany do
nierz powinien być przygotowany do te- zagrożenie życia. Wzorzec stanowią tu za- tego, aby unikać zagrożeń i samodzielnie,
go, by samemu radzić sobie w niekorzyst- równo komandosi, jak i himalaiści czy w pełni dbać o własne zdrowie. 

nr 31/2007 Polska Zbrojna 5

AAAAAAA AAAAAAAA
WYDARZENIA ZAPIS

Reforma
przeciw
korupcji
P olski MON realizuje
kompleksowy program
antykorupcyjny – to główna
teza wystąpienia Macieja
Wnuka, dyrektora Biura
ds. Procedur Antykorupcyj-
nych, na seminarium NATO
„Budowanie przejrzystości
i prawości w narodowych in-
stytucjach obronnych”, które
odbyło się 16–19 bm. w Aka-
demii Obrony Wielkiej Bryta-
nii. Konferencja była kolej-
nym spotkaniem zorganizo-
wanym przez sojusz przy
współudziale Transparency
International, międzynarodo-
wej organizacji antykorupcyj-
nej. Uczestniczyli w nim
przedstawiciele państw człon-
kowskich NATO oraz partne-
rów sojuszu z Partnerstwa dla
Rząd o wojsku
N owe procedury przetargo-
we, przygotowania do pro-
fesjonalizacji armii, kontynu-
acja współpracy zagranicznej
z NATO i Stanami Zjednoczo-
nymi, w tym rozmowy na temat
umieszczenia w Polsce elemen-
tu amerykańskiego systemu
obrony przeciwrakietowej – to
działania w dziedzinie obron-
ności i bezpieczeństwa, które
uwzględniono w publikacji
z 18 bm. podsumowującej rok
działania gabinetu Jarosława
Kaczyńskiego. Rząd przypo-
mniał, że rozpoczęto przygoto-
wania do profesjonalizacji sił
zbrojnych. Liczebność armii
zostanie utrzymana na pozio-
Z Gatesem o traktacie CFE
P odczas spotkania sekreta-
mie ok. 150 tys. z podziałem na
żołnierzy zawodowych, żołnie-
rzy kontraktowej ochotniczej
służby wojskowej i narodowe
siły rezerwowe. W dokumencie
podkreślono też, że Polska
przystąpiła do NAPMO – Po-
wietrznych Sił Wczesnego
Ostrzegania i Naprowadzania
NATO, co zwiększa możliwo-
ści kontroli przestrzeni po-
wietrznej RP przez wcześniej-
sze wykrycie potencjalnego za-
grożenia. Rządowa broszura
zwraca też uwagę, że minister
obrony wprowadził jasne pro-
cedury zakupu uzbrojenia
i sprzętu wojskowego. Nowe
wytyczne określające organiza-
US DOD
cję przetargów dotyczą m.in.
bezpośrednich kontaktów woj-
ska z wykonawcami. Zamówie-
nia dla wojska nadzoruje biuro
ds. procedur antykorupcyjnych.
Publikacja wskazuje również,
że Polska uzyskała zapewnienie
o kontynuacji amerykańskiej
pomocy wojskowej dla polskie-
go wojska na dotychczasowym
poziomie. Rząd przypomina
ponadto, iż w październiku
2006 r. zostały rozwiązane
Wojskowe Służby Informacyj-
ne, a w ich miejsce powołano
Służbę Wywiadu Wojskowego
i Służbę Kontrwywiadu Woj-
skowego, poddane silniejszemu
nadzorowi premiera. (ATU)

Pokoju i Dialogu Śródziem- rza obrony Roberta

nomorskiego. Oprócz wymia-
ny doświadczeń uczestnicy
dyskutowali nad zasadami po-
lityki antykorupcyjnej, które
NATO mogłoby zalecić swo-
im członkom i partnerom,
oraz nad formułą szkoleń
z budowania przejrzystości
i zwalczania korupcji, prze-
znaczonych dla decydentów
w resortach obrony. Dyrektor
Wnuk zaprezentował genezę
i zasady reform przeprowa-
dzanych w MON w ciągu
ostatnich 18 miesięcy, omó-
wił zmiany w systemie pozy-
skiwania uzbrojenia i sprzętu
wojskowego oraz doświad-
czenia z wdrażania zasad an-
tylobbingowych wśród woj-
skowego i cywilnego perso-
nelu MON. (ATD)
Gatesa 17 bm. z ministrem
obrony narodowej
Aleksandrem Szczygło, towa-
rzyszącym prezydentowi RP
Lechowi Kaczyńskiemu w ro-
boczej wizycie w USA, omó-
wiono obecną sytuację bez-
pieczeństwa w Europie
w związku z rosyjską decyzją
o zawieszeniu udziału w trak-
tacie CFE. Rozmowy dotyczyły
również postępów w bilateral-
nych negocjacjach w sprawie
rozmieszczenia w Polsce ele-
mentów tarczy antyrakieto-
wej. Wymieniono także opinie
na temat wspólnych operacji
w Iraku i Afganistanie. (ad)
Skowyt bezsilności  56
Kuracja odchudzająca  58

Solidarni z ofiarami
KRZYSZTOF KARP

– Łączymy się z wami w bólu, bo ból z kimś
dzielony jest mniejszy – mówił do rodzin ofiar
ksiądz płk Sławomir Żarski, wikariusz gene-
ralny biskupa polowego, 23 bm. podczas mszy
w Katedrze Polowej Wojska Polskiego odpra-
wionej w intencji zmarłych i poszkodowanych
w wypadku polskiego autokaru pod Grenoble.
We mszy uczestniczyli też prezydent Lech Ka-
czyński z żoną Marią, premier Jarosław Kaczyń-
ski, ministrowie, prezydent Warszawy Hanna
Gronkiewicz-Waltz oraz wojskowi. – Pielgrzymi
wyjechali szukać Boga i znaleźli Go, On wyszedł
na ich spotkanie – mówił ksiądz Żarski. Wspomi-
nając własne pielgrzymki do sanktuarium La Sa-
lette, przyznawał, że pamięta, iż pielgrzymi bali
się niebezpiecznego zjazdu. Przypomniał także
o zbliżającym się święcie patrona kierowców
św. Krzysztofa i przestrzeganiu bezpieczeństwa na
drodze. Także w Afganistanie żołnierze Polskiego
Kontyngentu Wojskowego ze smutkiem przyjęli
wiadomość o tragedii, która wydarzyła się we
Francji. W geście solidarności oraz na znak łącz-
ności z krajem we wszystkich bazach flagi zostały
opuszczone do połowy masztów. Podobnie jak
w Polsce, w Afganistanie żałoba narodowa po tra-
gicznym wypadku potrwa trzy dni. (ann)

W bazie Sharana w Afganistanie opuszczono polską flagę do połowy.

6 Polska Zbrojna nr 31/2007

 Korpus wraca z Afganistanu
P o sześciu miesiącach służby w Kwaterze Międzynarodowych Sił
Wsparcia Bezpieczeństwa (ISAF) w Kabulu oficerowie i podofice-
rowie z Dowództwa Wielonarodowego Korpusu Północ-Wschód wraca-
ją 3 sierpnia do Szczecina. To pierwsza operacja pokojowa w ośmiolet-
niej historii dowództwa korpusu. Wzięło w niej udział około 160 żołnie-
rzy z dziewięciu krajów reprezentujących szczecińską kwaterę. Tylko je-

MND CS
den z oficerów służył w Mazar-e Sharif. Pozostała kadra korpusu była
częścią nowego modelu dowództwa kompozytowego ISAF X w Kabu-
lu. Dowództwo to – utworzone przez przedstawicieli różnych struktur
NATO – od 2007 r. zastąpiło wcześniejsze jednorodne dowództwa kwa- – Niech pamięć o Tobie będzie pamięcią o człowieku i bohaterze,
ter sojuszu. Najwyższe stanowisko spośród żołnierzy korpusu zajmował który służąc i kochając swoją Ojczyznę, zmarł poza jej granicami
zastępca dowódcy, gen dyw. Jan Brun Andersen, który był zastępcą sze- – mówił gen. dyw. Paweł Lamla, dowódca Wielonarodowej
fa sztabu ds. operacji. Pozostali oficerowie i podoficerowie wchodzili Dywizji Centrum–Południe 20 bm. na lotnisku w bazie Echo,
w skład prawie wszystkich komórek funkcyjnych kwatery ISAF. (ad) podczas pożegnania zmarłego mjr. Jarosława Posadzego.
Afgańskie (roz)rachunki  12
39-letni oficer nagle zasłabł na czył pośmiertnie zmarłego ofi-
terenie bazy Diwanija 17 bm. cera medalem wielonarodowej
IX zmiana – START Zmarł pomimo natychmiasto-
wej akcji reanimacyjnej. Do-
dywizji. W asyście Kompanii
Honorowej, wystawionej przez
– Polska obecność wojskowa Zbrojnych RP gen. broni Broni- kładną przyczynę jego śmierci żołnierzy 25 Brygady Kawale-
w Iraku, obok misji ISAF sław Kwiatkowski. Razem ustali sekcja zwłok. Żołnierz rii Powietrznej, trumna została
w Afganistanie, jest najwięk- z 119 żołnierzami odleciał do od 7 lipca pełnił służbę w Ira- przetransportowana do Bagda-
szym zagranicznym zaangażo- Iraku dowódca IX zmiany PKW ku w ramach IX zmiany PKW. du i jeszcze tego samego dnia
waniem Wojska Polskiego. Bi- gen. dyw. Tadeusz Buk. W skła- Zajmował stanowisko szefa samolot z ciałem mjr. Posa-
lans tego zaangażowania, pomi- dzie wylatującej grupy znaleźli sztabu Samodzielnej Grupy dzego wylądował na lotnisku
mo bolesnych strat, jakie ponie- się żołnierze 1 Warszawskiej Dy- Powietrzno-Szturmowej. w 31 Bazie Lotniczej w Krze-
śliśmy, jest pozytywny. Do- wizji Zmechanizowanej, 25 Bry- W kraju major służył sinach. Pogrzeb oficera odbył
świadczenia z misji irackiej gady Kawalerii Powietrznej oraz w 25 Brygadzie Kawalerii Po- się 24 bm. na poznańskim
przyspieszają modernizację pol- 1 Pułku Specjalnego z Lublińca. wietrznej w Tomaszowie Ma- cmentarzu Miłostowo. Mjr Ja-
skiej armii i jej dostosowanie do Wraz z polskimi wojskowymi do zowieckim. Uroczystości na rosław Posadzy to 22. żoł-
nowych wyzwań bezpieczeństwa Iraku udali się też nasi sojuszni- lotnisku poprzedziła msza nierz, a 26. obywatel naszego
– powiedział gen. Franciszek cy – 22 żołnierzy z Ukrainy, Li- święta w kaplicy p.w. św. Judy kraju, który stracił życie
Gągor, szef Sztabu Generalne- twy i Słowacji. Kontyngenty Tadeusza. Gen. Lamla odzna- w Iraku. (ann)
go WP 21 bm., żegnając na lot- wojskowe tych państw wchodzą
nisku wojskowym Kraków-Bali- w skład Wielonarodowej Dywi-
ce kolejną – czwartą już – grupę zji Centrum–Południe w Iraku. 17 lipca odszedł od nas nasz kolega
wojskowych odlatujących do Ira- Cztery dni później w bazie Echo
ku. W uroczystości uczestniczyli w Diwanii gen. dyw. Paweł Lam- mjr Jarosław POSADZY
także dowódca Wojsk Lądowych la, dowódca VIII zmiany PKW, wspaniały żołnierz,
gen. broni Waldemar Skrzyp- przekazał dowodzenie Człowiek odważny i prawy,
czak i dowódca operacyjny Sił gen. dyw. Bukowi. (ATD) wielkiej szlachetności i rzetelności
pełniący służbę w Polskim Kontyngencie Wojskowym
WRACAJĄ DO DOMU. Podsekretarz stanu w MON Bogusław Winid, w Republice Iraku, „siódmak”…
dowódca Śląskiego Okręgu Wojskowego gen. dyw. Fryderyk Czekaj Pozostanie na zawsze w naszej pamięci.
i rodziny witali we Wrocławiu 23 bm. kolejną grupę – 125 żołnierzy
VIII zmiany PKW Irak wracajacych do kraju. Składamy serdeczne wyrazy współczucia
dowódca, żołnierze i pracownicy wojska
BOGUSŁAW POLITOWSKI

7 Batalionu Kawalerii Powietrznej

17 lipca 2007 r. w głębokim smutku

przyjęliśmy wiadomość, że odszedł od nas nasz Przyjaciel
mjr Jarosław POSADZY
wspaniały żołnierz,
Wielki Człowiek o Wielkim Sercu,
które przestało za wcześnie bić…
Szef Sekcji 25 Brygady Kawalerii Powietrznej
z Tomaszowa Mazowieckiego pełniący służbę
w Polskim Kontyngencie Wojskowym w Republice Iraku,
„kawalerzysta”…
Pozostanie na zawsze w naszej pamięci.
Rodzinie i Najbliższym składamy
serdeczne wyrazy współczucia
dowódca, żołnierze i pracownicy wojska
25 Brygady Kawalerii Powietrznej

nr 31/2007 Polska Zbrojna 7

AAAAAAA AAAAAAAA
WYDARZENIA ZAPIS

Słowacka wizyta

J.WIŚNIEWSKI
PIOTR
BERNABIUK

Zatrzymanie
czasu
JAROSŁAW WIŚNIEWSKI

J ednego z najgorętszych dni tego lata topiłem się w ża-

rze pod trybuną honorową, z nudów podsłuchując roz-
mowę gości, również honorowych. Ocienieni siatką ma-
skującą, poddawali konstruktywnej krytyce wszystkie zja-

P olsko-słowacka współpraca
związana m.in. z tworze-
niem Wyszehradzkiej Grupy
Bojowej Unii Europejskiej
i możliwościami wykorzysta-
nia polskiej bazy szkoleniowej
do ćwiczeń armii słowackiej
– to kwestie poruszone 18 bm.
na spotkaniu Bogusława Wini-
da, podsekretarza stanu
w MON, z przebywającym
w Polsce z oficjalną wizytą
gen. Lubomirem Bulikiem,
szefem Sztabu Generalnego Sił
Zbrojnych Republiki Słowac-
kiej. Słowacki gość rozmawiał
LICZBA TYGODNIA
także z szefem Sztabu General-
nego WP gen. Franciszkiem
Gągorem o transformacji i mo-
dernizacji polskiej armii
oraz doświadczeniach płyną-
cych z zaangażowania naszych
żołnierzy w misjach stabiliza-
cyjnych i pokojowych poza
granicami kraju. Szefowie szta-
bów wymienili także poglądy
na temat procesu profesjonali-
zacji armii. Podczas wizyty
w Polsce gen. Bulik odwiedził
również Dowództwo Operacyj-
ne oraz Dowództwo Marynarki
Wojennej. (ATU)
wiska, które zaszły od chwili, kiedy uwolnili od siebie
świętującą właśnie jednostkę. Wtem do uszu moich dotar-
ła fraza wypowiedziana z wyrzutem: –Popatrz, co to się na
tym świecie dzieje. Za moich czasów „Młody” z wywieszo-
nym ozorem za plutonem po krzakach ganiał. A teraz, do-
wódca pełną gębą. Na trybunie się rozpiera!
W tejże chwili zrezygnowałem z kumulowania nieprzyja-
znego uczucia do „byłych”, zrozumiałem bowiem, że dopa-
dło ich „zatrzymanie czasu”. „Młody”, nawet jak do węży
generalskich dorobi się kompletu gwiazdek, będzie dla
nich jedynie „Młodym”.
Zatrzymywanie czasu jest dość powszechne. Towarzyszyło
wykluwaniu się poznańskiej szkoły podoficerskiej, gdzie
rządy przejmował klan chorążych. Dopiero co wysokiej
rangi oficerowie zajmowali się tam sprawdzaniem stopnia
nawarstwienia kurzu na szafkach żołnierskich, a tu pod-
oficerom ktoś dawał pełnię władzy, czyli brzytwę do ręki...
Życzliwi przewidywali rychły koniec ryzykownego ekspe-
rymentu: – Przyjedzie „dewuląd” na kontrolę! Zobaczy-

3 TYSIĄCE – PRAWIE TY-

LE SZKÓŁ BĘDZIE OB-
JĘTYCH PROGRAMEM PRO-
kretna, zasłużona dla Polski
osoba, ale też szkoły noszą-
ce imiona na cześć oddzia-
cie! Przyjechał. Sprawdził. Postawił ocenę dobrą! Klub
życzliwych błyskawicznie ostudził euforię: – Nie mogli po-
stawić lufy, bo przecież sami to dziwactwo wymyślili. Sa-
MOCJI TRADYCJI WOJSKO- łów wojskowych lub grup lu-
mobója sobie nie strzelą.
WOŚCI – ocenia dzi walczących w służbie
Żywot przedsięwzięcia został więc odrobinę wydłużony: – Nie
Ministerstwo Obrony kraju, np. szkoły im. Bohate-
macie się co cieszyć, zobaczycie, co będzie, jak was sprawdzi
Narodowej. Resort obrony rów Westerplatte czy
Sztab Generalny WP. Do dziś przetrwała opowiastka, jak to
przygotowuje program skie- im. Poczty Polskiej w Gdań-
przewodniczący komisji SGWP, zobaczywszy strukturę orga-
rowany do placówek, których sku. Program, w którego ra-
patron związany jest z woj- mach MON będzie organizo- nizacyjną szkoły podoficerskiej, nie mógł uwierzyć, że to, co
skiem. Na razie MON aktu- wać konkursy, obozy i inne widział na własne oczy, było dziełem sierżantów i chorążych.
alizuje informacje o szko- imprezy edukacyjne, związa- Oczywiście, były pewne uwagi do dokumentacji, do systemu
łach. Programem zostaną ne z historią wojskowości, funkcjonowania... W każdej jednostce po kontroli są uwagi.
objęte nie tylko placówki, mógłby ruszyć na początku I ponownie ocena dobra za całokształt.
których patronem jest kon- 2008 r. (ad) Loża szyderców podtrzymująca swych młodszych stopnia-
mi kolegów nie przyjęła do wiadomości porażki: – Cudow-
ne przypadki sporadycznie występują w pakietach. Należy
założyć, że agonię przedłużono do chwili wjazdu Departa-
19 lipca 2007 r. zmarł w Warszawie w wieku 77 lat mentu Kontroli Sił Zbrojnych RP. Po trzeciej czwórce za-
płk w st. spocz. mgr Remigiusz SURGIEWICZ panowała cisza, którą przerwało ciężkie westchnienie:
dziennikarz gazet Pomorskiego i Warszawskiego Okręgu – Niewyobrażalni farciarze!
Wojskowego (1950–1953), redaktor gazety Akademii Sztabu Podobne historyjki można przytaczać w nieskończoność,
Generalnego (1956–1965), zastępca redaktora naczelnego jednakże, mimo tej powszechności, niedostrzeganie zmien-
„Żołnierza Polskiego” (1968–1972), szef Oddziału ności krajobrazu nie jest wojskowym schorzeniem zawodo-
Wydawniczego GZSBWP i redaktor naczelny „Przeglądu Wojsk wym. Cierpiącym na statyczne widzenie świata odradzam
Lądowych” (1973–1990). więc absorbowanie swą dolegliwością lekarzy, bo ani kropli
Wyrazy głębokiego współczucia na to nie dostaną, ani procentów za ubytek zdrowia do eme-
Rodzinie i Bliskim Zmarłego składają rytury. Trzeba z tym niestety żyć, i męczyć się okrutnie.
byli redaktorzy naczelni „PWL” i współpracownicy.

8 Polska Zbrojna nr 31/2007


Trwają prace koncepcyjne
związane z formowaniem
eskadry lotniczej do działań
specjalnych. Ale czy nasza
armia może w ogóle marzyć
o rasowej lotniczej jednostce
specjalnej?
NORBERT BĄCZYK
o jest największą słabością
GROMU-u? To, że mimo do-
brego wyposażenia i doskona-
łego wyszkolenia swych opera-
torów, pełnię swych możliwości mogą oni
pokazać tylko dzięki wsparciu sojuszników.
Nasza armia nie ma bowiem odpowiednich
samolotów transportowych, aby w trybie
pilnym przerzucić swe formacje specjalne
na drugi koniec świata, nie ma też odpo-
wiednich śmigłowców, aby już na miejscu
samodzielnie przenieść ich na miejsce ak-
cji. A gdy zaczną już działać, to w przy-
padku większych kłopotów będą prosić
o pomoc nie własne, lecz sojusznicze lot-
nictwo uderzeniowe.
RAMIĘ W RAMIĘ
Możemy zatem być dumni z posiadania
formacji takich jak GROM, ale nawet naj-
lepsi komandosi bez szerokiego wsparcia
i odpowiedniego zaplecza militarnego są
tylko lekką piechotą. I to się zasadniczo nie
zmieni. Ponieważ Polska ma ograniczony
budżet na zbrojenia, nie należy się spodzie-
wać gigantycznego doinwestowania
i wzmocnienia Wojsk Specjalnych. Z dru-
giej strony czynione są starania, aby stwo-
rzyć przynajmniej częściowo własne, na-
rodowe siły wsparcia dla formacji tego ro-
dzaju. Krokiem w tym kierunku jest m.in.
formowanie 3 Brygady Lotnictwa Trans-
portowego, a w jej składzie 15 Eskadry
Działań Specjalnych.
nr 31/2007
WOJSKA SPECJALNE FORUM
JAROSŁAW WIŚNIEWSKI
Decyzja o formowaniu w Polsce samo-
dzielnych Wojsk Specjalnych spowodowa-
ła dyskusję wewnątrz armii. Padają pyta-
nia, jakie kompetencje i siły powinna mieć
ta formacja oraz w jakim stopniu miałaby
być niezależna od dotychczasowych ro-
dzajów sił zbrojnych. Kwestia wyposaże-
nia Wojsk Specjalnych w samoloty i śmi-
głowce wymagała uzgodnienia przede
wszystkimi z Siłami Powietrznymi, które
nie tylko użytkują większość statków po-
wietrznych, ale także odpowiadają za ich
logistykę oraz trening kadr. Każdy bowiem
używany przez armię samolot czy śmigło-
wiec to element większego systemu. Skła-
da się na niego eksploatacja, remonty,
szkolenie pilotów, personelu naziemnego,
utrzymywanie baz itd. Skromne liczebnie
Wojska Specjalne raczej nie mogłyby
utrzymać własnego komponentu lotnicze-
go. Dlatego planowana do sformowania
15 Eskadra działań specjalnych będzie czę-
ścią Sił Powietrznych. To one mają odpo-
wiadać za organizację i szkolenie. Jednak-
że, jeśli zajdzie potrzeba wysłania helikop-
terów czy samolotów w rejon jakiegoś
konfliktu, zostaną one na czas operacji
automatycznie podporządkowane Do-
wództwu Wojsk Specjalnych czy Do-
wództwu Operacyjnemu.
Formowanie 15 Eskadry wpisuje się
zresztą w szerszy program reorganizacji
polskiego lotnictwa wojskowego na lata
2007–2012. Za pięć lat możliwości SP 
SUPERPILOCI,
CZYLI WYMAGANIA
STAWIANE LOTNIKOM
15 ESKADRY
D owództwo Wojsk Specjalnych
chciałoby, aby lotnicy kierowani do
15 eds byli najwyższej klasy profesjo-
nalistami. Dowódca załogi powinien po-
siadać I klasę mistrzowską oraz nalot
rzędu 1000 godzin. Pozostali powinni
mieć co najmniej 750 godzin nalotu
i II klasę. Załogi, a zwłaszcza piloci, mu-
szą być wyszkolone w zakresie lotów
w dzień i w nocy w każdych warunkach
pogodowych (loty w goglach noktowizyj-
nych, loty w podczerwieni), posiadać
uprawnienia do lotów w górach i nad
morzem, umieć lądować na okrętach
i platformach morskich, a nawet tanko-
wać z okrętów i w powietrzu. Muszą
umiejętnie prowadzić korespondencję
radiową po angielsku z wykorzystaniem
specjalistycznego języka lotniczego, de-
santować przewożone oddziały w trud-
nym terenie z niskiego zawisu i przyzie-
mienia, desantować technikami linowy-
mi czy metodą spadochronową w syste-
mie SLFF. Do tego opanować techniki
przenoszenia ładunków na zewnętrz-
nym podwieszeniu i oczywiście wykony-
wania zadań ratowniczych. Jest to jak
widać długa lista. Nasi piloci będą po-
trzebowali wielu godzin treningów oraz
odpowiedniego sprzętu do szkolenia
(jak np. w przypadku tankowania śmi-
głowca w powietrzu).
Polska Zbrojna 9
FORUM WOJSKA SPECJALNE
w zakresie wsparcia działań Wojsk
Specjalnych mają być zdecydowanie
większe. W tym czasie wdrożymy do
służby samoloty bojowe F-16 i transpor-
towe Herculesy. Piloci Jastrzębi dzięki no-
woczesnemu uzbrojeniu oraz środkom
łączności będą mogli, przynajmniej
teoretycznie, sami udzielać
wsparcia polskim grupom spe-
cjalnym nawet w operacjach da-
leko poza granicami kraju. Ma-
szyny C-130 posłużyłyby do
przerzutu komandosów oraz ich
wyposażenia. Uzupełnieniem
Herkulesów stałyby się sprawdzo-
ne już CASA-295M. Na miejscu
zaś do działań wchodziłyby pol-
skie śmigłowce z 15. eskadry.
Gdyby jeszcze udało się pozyskać
zapowiadane tankowce powietrzne,
wówczas nasze możliwości w za-
kresie przerzutu i zabezpieczenia
10 Polska Zbrojna
ZADANIA STAWIANE 15 ESKADRZE
DZIAŁAŃ SPECJALNYCH W RAMACH
ROZPOZNANIA POWIETRZNEGO:
– rozpoznanie rejonu działań
– wskazywanie celów
– ocena zniszczeń i korekcja ognia
W ramach wsparcia operacyjnego:
– przerzut wojsk specjalnych do rejonu
działań i ich wsparcie ogniowe
– ogniowa izolacja obszaru działań
– dowodzenie i koordynacja działań
– niszczenie wskazanych celów
– zrzut zaopatrzenia
– ewakuacja rannych z obszaru działań
– misje SAR i CSAR
W ramach szkolenia:
– szkolenie personelu do działań w te-
renie zurbanizowanym
– szkolenie personelu do działań w górach
– szkolenie personelu do działań nad
morzem
działań grup specjalnych wzrosłyby nie-
pomiernie. Oczywiście wciąż bylibyśmy
uzależnieni od sojuszników i nigdy do re-
alizacji odległej misji nie moglibyśmy użyć
wyłącznie własnego sprzętu i oddziałów,
ale przynajmniej moglibyśmy je wykorzy-
stać częściowo.
nr 31/2007

HH-60G PAVE
HAWK
a całym świecie śmigłowce
do zadań specjalnych to naj-
lepiej wyposażone i najnowocze-
śniejsze odmiany danego mode-
lu. Z tego też powodu tylko nie-
J. RYBAK, T. CHAD, C. HAENTJENS, S. FOX, US DOD
liczne armie stać na takie maszy-
ny. Największą różnorodnością
śmigłowców do zadań specjal-
nych mogą się oczywiście po-
szczycić Amerykanie, którzy użyt-
kują je w oddziałach specjalnych
armii, sił powietrznych, marynarki
wojennej i piechoty morskiej (pod-
legają one centralnemu
US Special Operations
Command). Przykładowo
w 160 Pułku Powietrznym
Decyzja do Operacji Specjalnych
o formowaniu „Night Stalkers”
w Polsce samodzielnych
Wojsk Specjalnych spowodo-
wała ożywioną dyskusję we-
wnątrz armii. Padają pytania, jakie
kompetencje i siły powinna mieć ta
formacja oraz w jakim stopniu
miałaby być niezależna od do-
tychczasowych rodzajów sił
zbrojnych
Plany zwią-
zane z formowa-
niem 15 eds wydają się bardzo interesują-
ce, ale tworzone dziś ambitne koncepcje
zweryfikuje życie. Sformowanie eskadry
do działań specjalnych jest bowiem proce-
sem skomplikowanym, wymagającym du-
żych nakładów finansowych oraz sporo
czasu. Stąd tworzenie „piętnastki” musi
mieć charakter ewolucyjny i ci, którzy są-
dzą, że już za rok czy dwa będziemy mie-
li w Polsce uzbrojoną po zęby i wyposa-
żoną w najnowsze maszyny lotniczą for-
mację specjalną, bardzo się rozczarują.
Jeśli chodzi o SP, to podstawą do for-
mowania nowej jednostki będzie zapew-
ne 2 Eskadra Lotnictwa Transportowo-
-Łącznikowego z Bydgoszczy, która już
obecnie współpracuje z oddziałami spe-
cjalnymi czy wykonuje misje SAR. Być
może trafi tam też część sprzętu z wro-
cławskiej 3 eltł. Można powiedzieć, że
nr 31/2007
MH-47E
CHINOOK
MH-53 CV-22 OSPREY
J A K I S P R Z Ę T ?
N z US Army helikoptery zgrupowa-
no w batalionach, te zaś dzielą
się na kompanie. Mamy tam lek-
uważany za maszynę bardzo
przydatną w działaniach wojsk
specjalnych, gdyż łączy cechy sa-
kie rozpoznawcze AH/MH-6 Little molotu i śmigłowca. W Europie
Bird, następnie wielozadaniowe warto przyjrzeć się z kolei rozwią-
i najbardziej rozpowszechnione zaniu francuskiemu. Śmigłowce
MH-60G Pave Hawk, wreszcie do zadań specjalnych służą tu
ciężkie MH-47E Chinook. Każda w siłach powietrznych i wojskach
kompania śmigłowców użytkuje lądowych. Największą powietrz-
jeden typ, natomiast w batalio- ną jednostką do zadań specjal-
nie mogą występować różne typy nych jest formacja DAOS podle-
maszyn. W innych oddziałach gła tym ostatnim. Ma ona trzy
Amerykanie stosują także ciężkie eskadry śmigłowców, po jednej
śmigłowce MH-53J/M Pave Low, lekkich Gazelle SA 342, trans-
zaś najnowszą „zabawką” na- portowych Cougar AS 532 oraz
szych sojuszników jest wchodzą- EC 725 Caracal. Te ostatnie to
cy do wyposażenia Marines największe i najnowocześniejsze
i US Air Force zmiennowirniko- śmigłowce, kupione tylko dla for-
wiec CV/MV-22 Osprey. Jest on macji specjalnych.
wszystko zostanie w rodzinie, bo już niebezpieczniejsze misje, w tym nocne po-
dziś obie te eskadry, podobnie jak szukiwania rozbitków nad terytorium wro-
bydgoska 2 Baza Lotnicza (typowa- ga bądź desanty komandosów na obsadzo-
na na bazę dla specjalnej), podlega- ne przez przeciwnika obiekty. Z drugiej
ją 3 BLTr. Początkowo podstawo- jednak strony brak jeszcze przez kilka lat
wym wyposażeniem 15 eds będą śmi- docelowych helikopterów wpłynie ujem-
głowce W-3 i Mi-8 oraz samoloty nie na termin pełnego przygotowania jed-
M-28 – a zatem sprzęt dobrze już znany, nostki do działań. No i zagadką pozostaje,
choć czasami nie najmłodszy. co to będą za śmigłowce?
U nas mówi się przede wszystkim
WYSOKIE WYMAGANIA o „śmigłowcu wielozadaniowym i wspar-
„Piętnasta” powinna wykonywać misje cia bojowego” dla Wojsk Specjalnych.
poszukiwawczo-ratownicze (służyć ma do Na świecie formacje tego rodzaju uży-
tego Lotnicza Grupa Poszukiwawczo-Ra- wają jednak kilku typów. Lekkich do roz-
townicza), transportowe, medyczne. Sprzęt poznania, wielozadaniowych do przerzu-
bardziej „bojowy”, czyli wyspecjalizowa- tu i wsparcia grup specjalnych oraz cięż-
ne śmigłowce rozpoznawcze i wielozada- kich, także do przerzutu ludzi i sprzętu,
niowe, pojawi się dopiero w ramach zaku- ale na większe odległości. Wybór mode-
pów w „Narodowym Programie Śmigłow- lu helikoptera w ramach NPŚ będzie miał
cowym”. Nie należy się ich zatem spodzie- zatem duży wpływ na możliwości eska-
wać przed 2010 r. Oznacza to, iż formowa- dry. Podobnie jak decyzje o wyposaże-
nie 15. eds potrwa dość długo, a docelowe niu specjalistycznym, w tym zwłaszcza
ukompletowanie osiągnie ona dopiero w systemy łączności. Jak widać formo-
ok. 2012–2013 r. Wówczas mogłaby liczyć wanie 15 eds, podobnie zresztą jak cała
16 śmigłowców w czterech kluczach oraz reorganizacja SP oraz tworzenie Wojsk
klucz czterech samolotów transportowych. Specjalnych, to procesy długotrwałe.
Oczekiwania Dowództwa Wojsk Specjal- Ważne jednak, aby przeprowadzać je roz-
nych względem wyszkolenia przyszłych ważnie, podpatrując rozwiązania sojusz-
pilotów nowej jednostki są bardzo wyso- ników, i dopasowywać je do własnych
kie. Mają bowiem oni być rzuceni na naj- planów i możliwości. 
Polska Zbrojna 11
NA CELOWNIKU
Rozmowa z gen. broni
ZDZISŁAWEM GORALEM,
dowódcą Wielonarodowego Korpusu
Północ-Wschód w Szczecinie
Afgańskie
(roz)rachunki
Pamiętam naszą rozmowę sprzed kil-
ku miesięcy. Było to tuż po przejęciu
przez Pana dowodzenia korpusem, któ-
ry akurat meldował o pełnej gotowości
do realizacji zadań ISAF w Afganista-
nie. O ile się nie mylę, towarzyszyły te-
mu pewne Pana emocje.
– Czy emocje? Powiedzmy, że niedo-
powiedzenia, wątpliwości. Do tej pory,
poszczególnymi zmianami misji ISAF
dowodziły dowództwa i sztaby korpusów
NATO. Było to zgodne z ustaleniami so-
juszu: korpusy miały bowiem wyjeżdżać
w określony obszar działania, przejmo-
wać dowodzenie i prowadzić operację.
Taką przypisano im rolę. Taki był prze-
cież cel powołania siedmiu korpusów
wysokiej i trzech niższej gotowości...
Szczeciński korpus od początku należał
do tej drugiej kategorii?
– Tak. Wielonarodowy Korpus Północ-
-Wschód był w grupie niższej gotowości,
osiągnął pełną gotowość operacyjną i jed-
nocześnie status Kwatery NATO Sił Niż-
szej Gotowości w listopadzie 2005 r.
Wcześniej niż zakładano okazało się, że
będziemy tworzyć X zmianę ISAF. Am-
bicją każdego żołnierza korpusu było,
aby nie zrobić żadnego falstartu. I fak-
tycznie go nie było.
Lecz, jak już Pan przyznał, pojawiły się
pewne niedopowiedzenia.
– Brały się one z nowo powstałej sytu-
acji. Sztab korpusu w X zmianie ISAF po
raz pierwszy nie miał kierować operacją,
tylko tworzyć podstawową, stałą bazę
– Standing Headquarters (zwaną teraz tak-
12 Polska Zbrojna
że Core Staff Element) – w tzw. do-
wództwie kompozytowym. Oczekiwa-
no od nas, że do Kwatery Głównej ISAF
w Kabulu na zasadnicze stanowiska skie-
rujemyprzynajmniej 160 doświadczo-
nych oficerów. Skierowaliśmy i...
... i coś w tym mechanizmie zazgrzy-
tało. Dotychczas dowódcą operacji
był dowódca korpusu, gdy tymcza-
sem teraz to stanowisko powierzono
amerykańskiemu generałowi Dano-
wi McNeillowi...
– Rozmawiałem z nim, to doświadczo-
ny żołnierz z krwi i kości.
W porządku, ale nie w tym rzecz. Bo
przecież korpus wyjeżdżał do Afgani-
stanu, a dla jego dowódcy nie było tam
miejsca. Nie popełniono błędu?
– Dla dowódcy korpusu rzeczywiście
nie było miejsca w strukturach ISAF. To
ewidentny błąd NATO. Tak nie powinno
się stać. Chociaż – i chcę to podkreślić
– zrobiono wiele, by mimo wszystko zna-
lazł się on w Kabulu w tym samym cza-
sie, co jego żołnierze. Tylko tym można
wytłumaczyć stworzenie stanowiska do-
radcy ministra obrony Afganistanu.
Jednak – jak się szybko okazało – nie
było ono dla Pana...
– Tak. Ten scenariusz napisało już ży-
cie. Po prostu: trafiłem do szpitala. Dało
znać o sobie serce i nie mogłem jechać na
misję.
Co czuje dowódca, gdy niemal sam zo-
staje w koszarach?
– Bardzo ża-
łowałem, że tak się stało. By-
ło mi przykro. Mówię to jako żołnierz i do-
wódca. Ale wiedziałem też, że muszę zro-
bić wszystko, aby dotrzeć do żołnierzy kor-
pusu w Afganistanie. I udało się. Pojecha-
łem tam kilka tygodni temu.
To był ten sam kraj, który poznał Pan,
będąc zastępcą dowódcy 3 Międzynaro-
dowego Korpusu Armijnego w Turcji,
który dowodził ISAF trzy lata temu?
– Biedę wciąż widać na każdym kroku,
w każdym miejscu. Mimo że na ulicach
jest coraz więcej samochodów, kobiet ro-
biących zakupy i dziewcząt idących do
szkół. Bardzo szybko można się jednak
przekonać, że są też zupełnie inne warun-
ki bezpieczeństwa. Gdy korpus turecki do-
Skoro jesteśmy
członkiem NATO, to czy
możemy sobie pozwolić
na lekceważenie misji
w Afganistanie, czyli naj-
większej i najważniejszej
operacji sojuszu?
nr 31/2007

wodził tą
operacją, w Kabulu
i innych miastach były nawet piesze pa-
trole ISAF-u. Teraz jest to bardzo niebez-
pieczne. Każdy patrol zamyka się
w opancerzonym wozie i dosłownie gna
przed siebie, do określonych zadań.
Niemal sześć lat temu obalono
w Afganistanie reżim talibów, miało
iść ku lepszemu, a jest coraz gorzej.
Dlaczego?
– Pamiętam, jak podczas jednej z od-
praw w 2004 r. oficer ISAF meldował,
że 20 proc. afgańskiego społeczeństwa
popiera nową władzę kraju, 10 proc. ab-
solutnie jest na nie, a 70 proc. wciąż się
waha. I tych trzeba przeciągnąć na naszą
stronę. Będąc niedawno w Afganistanie,
zainteresowałem się, jak te relacje wy-
glądają obecnie. Ku mojemu zaskocze-
niu nic się nie zmieniło.
Nie sądzi Pan, że te dane odzwiercie-
dlają także jakość misji ISAF?
– ISAF stara się wykonać swoje zada-
nia jak najlepiej. To trudna operacja. Ale
jak Pan wie, nie tylko ISAF prowadzi tam
działania. Jest także mnóstwo innych or-
ganizacji z całego świata. Ich role i za-
dania trzeba rozróżniać. Niestety, koor-
dynacja wspólnych działań pozostawia
wiele do życzenia, nie układa się tak, jak
powinna.
Rozgrzesza więc Pan 83 proc. Polaków,
którzy nie popierają udziału polskich
wojsk w tej operacji?
nr 31/2007
– Rozumiem, że na wynik ta-
kiego sondażu mogły wpłynąć
trudy misji, albo też niebezpie-
czeństwa służby w Afganista-
nie. One istnieją, to oczywiste.
Nikt przecież nie kryje, że ta
operacja nie będzie bezbole-
sna. To wszystko jest ważne.
Lecz dla mnie, żołnierza,
istotne jest także coś inne-
go. Bo skoro jesteśmy
członkiem NATO, to czy
możemy sobie pozwolić
W
na lekceważenie tej naj-
P
UM WK
większej i najważniej-
szej operacji sojuszu?
ARCHIW
Pamiętam, gdy kilka lat
temu w Sztabie Gene-
ralnym WP była dys-
kusja na temat nasze-
go realnego zaangażowania
w Iraku i potencjalnego, znacznie
większego w Afganistanie. Opowiada-
łem się wtedy i opowiadam teraz przede
wszystkim za naszym uczestnictwem
w ISAF. Bo to jest misja NATO. A my
jesteśmy członkiem tego paktu i musi-
my udowodnić, że poczuwamy się do
sojuszniczych zobowiązań.
Generał McNeill, który szacuje teraz
armię talibów na mniej więcej 20 ty-
sięcy ludzi, przyznaje, że w tym roku
biją się oni lepiej i mądrzej oraz są no-
wocześniej uzbrojeni...
– Jak już powiedziałem, McNeill to
żołnierz z krwi i kości. On się zna na rze-
czy i wie, co mówi. Amerykańskiemu
generałowi mogę więc tylko przytaknąć.
Byłem niemal we wszystkich dowódz-
twach regionalnych ISAF i wiem, że każ-
dy żołnierz biorący udział w tej operacji
musi być gotowy na wszystko. W Afga-
nistanie czeka najsurowszy egzamin.
Zdali go Pana ludzie, powracający
właśnie do kraju?
– Jak najbardziej. Zarówno z rozmów
z dowódcą ISAF, jego zastępcami, jak
i z co tygodniowych odpraw prowadzo-
nych za pomocą satelity wiem, że kadra
korpusu sprawdziła się znakomicie. Ge-
nerał McNeill powiedział mi, że WKPW
wykonywał w Afganistanie zadania na
poziomie ustalonym wcześniej przez kor-
pusy wysokiej gotowości.
Co to znaczy dla szczecińskiego kor-
pusu? Czy dzięki temu awansuje on
do grona oddziałów NATO z wyższą
gotowością?
– Nie ma takiej potrzeby. Za tym
kryją się wyłącznie polityczne decy-
zje. Wiem natomiast, że doświadcze-
nia nabyte w Afganistanie nie pójdą na
marne. Umiejętnie je wykorzystamy.
Ważne jest także to, że nasz korpus bę-
dzie teraz bardziej znany, nie tylko
wśród żołnierzy NATO.
20 proc. afgań-
skiego społeczeństwa po-
piera nową władzę kra-
ju, 10 proc. absolutnie
jest na nie, a 70 proc.
wciąż się waha. I tych
trzeba przeciągnąć
na naszą stronę
Ale uzupełnijmy, Panie Generale, że
obecne dowództwo ISAF to niemal 1700
ludzi i jedynie jedną dziesiątą stanowili
w nim żołnierze z WKPW. Nie jest to
wymowne? Nie wymaga komentarza?
– Rzeczywiście. Dowództwo ISAF sta-
ło się molochem. Być może jest to efekt
„zaspokajania ambicji” państw biorących
udział w operacji. Wydaje mi się, że to się
zmieni. Pamiętam, gdy misją ISAF dowo-
dził turecki dowódca korpusu. Miał pod
sobą ponad ośmiuset ludzi, ale – jak pry-
watnie przyznawał – na potrzeby misji wy-
starczyłaby połowa z nich. Teraz, mimo
że żołnierzy jest znacznie więcej niż wte-
dy, w wojskowych sztabach na pewno po-
trzebne są spore cięcia.
Myśli Pan, że dotknęłyby one także pol-
skich żołnierzy?
– Raczej nie. Polaków w sztabie ISAF
od początku było zaledwie kilku i dzisiaj
nie ma ich aż tak wielu. W grupie odde-
legowanej z WKPW było ich kilkudziesię-
ciu. Niebawem, gdy Standing Headquar-
ters ISAF-u przejmie Dowództwo Kompo-
nentu Sił Lądowych NATO w Heidelber-
gu, znowu będzie ich mniej. Ale teraz ma-
my w tej misji swój, dość duży kontyngent
wojskowy i myślę, że ma to duże znacze-
nie również w tym względzie.
Rozmawiał Roman Przeciszewski
Polska Zbrojna 13
WOJSKO LOGISTYKA

ANNA DĄBROWSKA

Przeszło 330 podległych jednostek, ponad 43 tys. żołnierzy i pracowników wojska, zarządzanie
blisko jedną trzecią budżetu resortu obrony to potencjał nowo powstałej instytucji wojskowej.

rzełom, nowa jakość, rewo-
lucja – tak określana jest
zmiana w wojskowej logi-
styce związana z przeję-
ciem znacznej jej części
przez nowo powstały In-
spektorat Wsparcia Sił Zbrojnych. – To je-
den z elementów dostosowywania syste-
mu dowodzenia i kierowania siłami zbroj-
nymi do nowych wymogów. Są to zmia-
ny, jakie zachodzą w wiodących armiach
NATO. Następuje integracja logistyki na
szczeblu centralnym, a Inspektorat Wspar-
cia to organ wykonawczy, którego nam
brakowało – mówił gen. Franciszek Gą-
gor, szef SGWP, 28 czerwca podczas uro-
czystości przejęcia przez inspektorat czę-
ści jednostek dotychczas podległych do-
wódcom rodzajów sił zbrojnych.
Centralnie, ale nie do końca
Jednym z głównych założeń nowego
systemu jest centralizacja. – Objęcie
przez nas całości wojskowej logistyki,
a nie osobno poszczególnych rodzajów
sił zbrojnych, pozwoli zbudować no-
woczesny system – mówi gen. bryg.
Roman Klecha, szef logistyki i zastęp-
ca szefa IWSZ. I dodaje, że w ostat-
nich latach logistyka wojskowa pozo-
stała w tyle za swoją cywilną odpo-
wiedniczką. – Przy postępującej glo-
balizacji logistyka powinna być scen-
tralizowana i mieć możliwość global-
nego sterowania zasobami, ale decy-
zje mogą być podejmowane na po-
szczególnych poziomach – wyjaśnia
generał. Dlatego inspektorat chce zbu-
dować system o strukturze pionowo-
poziomej, w którym np. dowódca ba-
talionu, aby załatwić sprawy jednost-
ki, będzie kontaktować się z osobą
kompetentną na „swoim poziomie”,
czyli w tym wypadku dowódcą bazy
logistycznej. W ten sposób uniknie się
przepływu informacji przez kolejne
szczeble dowodzenia i skróci czas
otrzymania wsparcia.
– Przez zcentralizowanie logistyki in-
spektorat ma zapewnić wyższą jakość
usług i odciążyć dowódców od zadań
gospodarczych – przekonuje resort
obrony. Dowódcy obawiają się jednak,
czy nie odbędzie się to kosztem jakości
dostarczanego sprzętu. Dlatego w IWSZ
trwają prace nad koncepcją gwarantują-
cą wojsku świadczenie usług na wyso-
kim poziomie. Na razie dotyczy ona za-
kupu mundurów, ale ma także objąć
sprawy związane ze sprzętem oraz inne
usługi. Zgodnie z założeniami tej na ra-
zie wstępnie opracowanej koncepcji do-
stawcy, którzy nie wywiążą się z umo-
wy i przekażą sprzęt gorszej jakości niż
zamówiony, będą ponosili kary finan-
sowe lub naprawiali szkody. IWSZ chce
też sięgnąć do pomocy specjalistycz-
nych instytutów badawczych. – Mamy
nadzieję, że to poprawi standardy otrzy-

14 Polska Zbrojna nr 31/2007

 EKSPERT

Gen. Franciszek
Gągor,

SGWP
szef Sztabu
Generalnego WP:
– Utworzenie Inspektoratu Wsparcia Sił
Zbrojnych będzie dla polskiej armii ko-
rzystne, ponieważ wywoła zdrową rywali-
zację między rodzajami sił zbrojnych.
Będą one musiały uczciwie mówić
o swoich potrzebach, a inspektorat bę-
dzie musiał w miarę możliwości je reali-
zować. Dlaczego w Bydgoszczy? W tej
kwestii rozpatrywano różne lokalizacje.
Warto pamiętać, że ważne instytucje
znajdują się nie tylko w Warszawie – ale
również w Poznaniu, Wrocławiu,
Krakowie czy właśnie Bydgoszczy.
Wiadomo, że na czas pokoju najlepiej
mieć wszystkie centralne instytucje
w jednym miejscu, ale już w czasie woj-
ny jest to niewskazane ze względów ope-
racyjnych. Istnieje jeszcze jeden powód:
w Warszawie zrobiło się dość „ciasno”,
a w Bydgoszczy likwidowany jest właśnie
Korpus Obrony Powietrznej – jest więc
i miejsce, i odpowiednia infrastruktura.
ISAF

Etapy tworzenia inspektoratu:

– do końca 2006 r. sformowano zasadni-
czy trzon IWSZ liczący około trzystu etatów,
inspektorat przejął zadania z Generalnego
Zarządu Logistyki SGWP
– do 30 czerwca 2007 r. osiągnięto wstęp-
ną gotowość, przejęto okręgi wojskowe
i wydzielone jednostki logistyczne Sił
Powietrznych i Marynarki Wojennej, zakoń-
CELEM INSPEKTORATU JEST TEŻ SPOWODOWANIE, ABY czono przejmowanie zadań z rodzajów SZ
ŻOŁNIERZE WYKONYWALI PRZEDE WSZYSTKIM ZADANIA – do 31 grudnia 2007 r. osiągnięto pełną
zdolności bojową, przejęto dowodzenie wy-
OBRONNE I BOJOWE, A WSZYSTKIE INNE CZYNNOŚCI dzielonymi jednostkami wojskowymi oraz
ZOSTAŁY PRZEKAZANE PRACOWNIKOM WOJSKA zaplanowano zadania i budżet na 2008 r.

mywania wyposażenia i zamawiania
usług – mówi gen. Klecha.
Stawianie na fachowców
Dowództwo Inspektoratu ma też po-
mysł na to, co robić, jeśli zła lub niedo-
stateczna jakość sprzętu lub usług była
spowodowana nie przez firmy, ale nie-
właściwie określoną specyfikację zamó-
wienia. – Chcemy przejść od uznanio-
wego oceniania, co jest nam potrzebne,
do określania zamówienia przez jasne
kryteria. Często bowiem piszący specy-
fikacje mówili o oczekiwaniach, nie bio-
rąc pod uwagę możliwości technolo-
gicznych współczesnego rynku, i stąd ro-
dziły się problemy – wyjaśnia szef logi-
styki IWSZ.
Aby te wszystkie zmiany wprowadzić
w życie, inspektorat będzie potrzebował
fachowców o wysokim poziomie profe-
sjonalizmu. Jak wyjaśnia gen. Klecha,
teraz w armii ponad dwieście wojsko-
wych jednostek budżetowych prowadzi
zakupy. – Planujemy stworzyć zajmują-
ce się tym centra, Będzie ich znacznie
mniej, ale za to polepszymy ich jakość
– mówi generał. Tłumaczy, że dziś dla
tych dwustu jednostek potrzeba m.in.
dwustu prawników i ekonomistów. – Je-
śli zmniejszymy liczbę podmiotów do-
konujących zakupów, to nawet gdy
w każdym z nich będzie pracować dwóch
specjalistów z danej dziedziny, w sumie
zatrudnimy mniej osób. Dzięki temu bę-
dziemy mogli im więcej płacić i ściągnąć
wyższej klasy fachowców, a to z kolei
pozwoli nam w kontaktach z firmami wy-
stępować jako równy partner – argumen-
tuje. Celem inspektoratu jest też dopro-
wadzenie do tego, aby żołnierze wyko-
nywali przede wszystkim zadania obron-
ne i bojowe, a wszystkie inne czynności
zostały przekazane pracownikom woj-
ska, co spowoduje, że jednostki inspek-
toratu z wyjątkiem Brygad Logistycz-
nych będą ,,ucywilnione’’.
Warto też pamiętać, że to nie inspek-
torat będzie organizował przetargi. Za-
kupy centralne pozostaną w gestii De-
partamentu Zaopatrywania MON oraz
Agencji Mienia Wojskowego, a decen-
tralne u dysponentów budżetu III stop-
nia, w dużej mierze ośmiu rejonowych 

nr 31/2007 Polska Zbrojna 15

AAAAAAA LOGISTYKA
WOJSKO AAAAAAAA
Główne zadania IWSZ
– organizowanie i kierowa-
nie systemem wsparcia
bojowego oraz zabezpie-

BOGUSŁAW POLITOWSKI
czenie logistyczne sił
zbrojnych
– opracowywanie zasad
i norm zabezpieczenia lo-
gistycznego dla uzbroje-
nia i sprzętu wojskowego
oraz środków bojowych torialną, wydzielonymi si- wania wojsk, transportu
i materiałowych łami inżynierii wojskowej i ewakuacji oraz prze-
– realizacja zadań wynikają- i obrony przed bronią ma- mieszczania ładunków
cych z obowiązków pań- sowego rażenia – planowanie, organizowa-
stwa gospodarza oraz – zarządzanie terenowymi nie i kierowanie systema-
ROMAN PRZECISZEWSKI

państwa wysyłającego organami wykonawczymi mi dowodzenia, łączności

– zarządzanie oraz gospo- MON w sprawach opera- i informatyki na potrzeby
darowanie nieruchomo- cyjno-obronnych i rządo- wsparcia wojska
ściami wykorzystywanymi wej administracji nieze- – uzupełnianie jednostek
przez jednostki wojskowe spolonej w czasie pokoju i na wy-
– zarządzanie obroną tery- – organizowanie przegrupo- padek mobilizacji

baz materiałowych. Do IWSZ, jako dys- wania decyzji. Informatyzacja armii to EKSPERT
ponenta środków budżetowych II stop- zresztą problem nienowy, skomplikowa-
nia, będzie należało uczestniczenie ny i nie do końca doceniany. – Mimo to
Gen. dyw. Zbigniew
J. WIŚNIEWSKI
w określaniu potrzeb armii i specyfika- mamy nadzieję, że wspólnie z Departa-
cji istotnych warunków zamówienia oraz mentem Informatyki i Telekomunikacji Głowienka,
wymagań technicznych dla uzbrojenia MON zbudujemy taki system, w którym szef Inspektoratu
i sprzętu. programy logistyczne będą kompatybil- Wsparcia Sił Zbrojnych:
ne z innymi, np. finansowymi, zarzą-
Wyzwanie w sieci dzającymi zasobami osobowymi czy – Inspektorat przejmie odpowiedzial-
Pomysłem inspektoratu dotyczącym transportem – twierdzi szef logistyki ność za takie dziedziny, jak m.in.: sprzęt
dostarczania m.in. umundurowania jest IWSZ. i środki zabezpieczenia logistycznego,
odejście od ściśle określonego standar- Wyzwaniem dla inspektoratu jest też urządzenia i sprzęt infrastruktury woj-
skowej, uzbrojenie i sprzęt lotniczy w za-
du. – Naszym zdaniem niekoniecznie dostosowanie naszej armii do nowocze-
kresie urządzeń i sprzętu obsługi na-
każdy żołnierz musi dostawać dokład- snej technologii, która wykorzystywa-
ziemnej, służby materiałowe.
nie to samo, niech na jest w operacjach
Dotychczas gestorami w tych dziedzi-
np. kupi sobie takie Efektem nowego systemu pokojowych i stabili- nach były rodzaje sił zbrojnych – dziś też
rękawiczki, jakie zacyjnych. – W przy-
nie stracą one z nimi kontaktu, ale będą
mu odpowiadają, logistycznego ma być przede szłości chcielibyśmy, generować potrzeby i zgłaszać je do nas,
naturalnie w okre-
ślonym kolorze,
wszystkim poprawa jakości aby rozwiązania no-
wej generacji trafiły
dzięki czemu będziemy mieli nad tymi
wszystkimi sprawami kontrolę. Zdaję so-
odpowiedniej jako- jego funkcjonowania, a nie nie tylko do żołnierzy bie sprawę, że stanowisko, które obją-
ści i w odpowied- w kontyngentach, ale łem, jest trudne i odpowiedzialne, ale
niej cenie – tłuma- szukanie oszczędności. także były wykorzy- myślę, że dzięki doświadczeniu i wiedzy
czy gen. Klecha. Jeśli jednak będzie on działał stywane w kraju – tłu- zdobytej na poprzednich stanowiskach
Obszarów, które maczą w IWSZ. Nato- uda mi się stanąć na wysokości zada-
chce zmienić in- lepiej, to już przez to stanie miast decyzja, aby in- nia. Warto pamiętać, że w związku ze
spektorat, jest wię- spektorat mieścił się stworzeniem Inspektoratu Wsparcia
się tańszy
cej. Stoi przed nim w Bydgoszczy, nie struktury logistyczne w armii zmniejszyły
też kilka problemów. Przede wszyst- stwarza zdaniem jego szefostwa proble- się – dzięki czemu do pracy w IWSZ mo-
kim informatyzacja. Celem jest budo- mów. – Jesteśmy co prawda oddaleni od gliśmy wybrać najlepszych fachowców.
wa wieloszczeblowego zintegrowane- urzędów wojskowych i cywilnych w War-
go systemu informatycznego, dzięki szawie, ale dzisiejsze środki komunika-
któremu będzie łatwiej zarządzać za- cji pozwalają na funkcjonowanie w do- i zgodne z prawem – uważa szef logi-
sobami logistycznymi sił zbrojnych. wolnym miejscu – twierdzi gen. Klecha. styki IWSZ. Bowiem efektem nowego
Trzeba będzie zintegrować istniejące Jego zdaniem to dla inspektoratu także systemu logistycznego ma być przede
do tej pory w armii autonomiczne sys- świetny trening w dowodzeniu i kierowa- wszystkim poprawa jakości jego funk-
temy logistyczne. niu operacjami na odległość. cjonowania, a nie szukanie oszczędno-
Siły zbrojne nie mają też nowoczesne- – Mamy nadzieję, że dzięki tym ści. – Jeśli jednak system będzie działał
go systemu identyfikacji wyrobu wszystkim zmianom uzyskamy to, co lepiej, to już przez to będzie tańszy
i wsparcia informatycznego podejmo- jest potrzebne armii, jak najlepsze – uzupełnia generał. 

16 Polska Zbrojna nr 31/2007

FORUM WOJSKO
| SŁUŻBA | WYDARZENIA | LUDZIE | MILITARIA | W GARNIZONIE SŁUŻBA
| PORADY | ŚWIAT ZDROWIA
| TO I OWO | SPORT | HISTORIA
WŁODZIMIERZ
K A L E TA

Resort postanowił uruchomić jeszcze w tym roku

podchorążówkę kształcącą – wzorem Wojskowej Akademii
Medycznej – przyszłych oficerów lekarzy. Po wakacjach, na
koszt wojska, edukować się w niej będą ochotnicy, studenci
szóstego roku uczelni medycznych.

US DOD

nr 31/2007 Polska Zbrojna 17

SŁUŻBA ZDROWIA
EKSPERT
W. KALETA

Posłanka Elżbieta
Radziszewska,
przewodnicząca sejmowej podkomisji
ds. problemów społecznych wojska

– Odnoszę wrażenie, że przez ostatnie

lata wojsko nie potrafiło skutecznie po-
rozumieć się z resortem zdrowia co do
sposobu kształcenia medyków na swo-
je potrzeby. Stąd biorą się kłopoty z bra-
kiem specjalistów. Nie może jednak
być tak, że lekarz musi dojeżdżać na
specjalizację 200 km. Nie może wyje-
chać na pół roku na misję, bo będzie
miał kłopoty z jej zrobieniem. A brak
specjalizacji to dla lekarza śmierć za-
wodowa.
Dlatego podczas ostatniego posiedze-
nia podkomisji umówiliśmy się z sze-
fem IWSZ, że w ciągu dwóch miesięcy
przygotuje i przedstawi najważniejsze
problemy wojskowej służby zdrowia
oraz wskaże ewentualne sposoby ich
rozwiązania. Ostateczna decyzja co do
tego, które z tych rozwiązań zostanie
przyjęte, będzie mieć wymiar politycz-
ny, ale ważnym argumentem dla jej
podjęcia jest fakt, że rozwiązanie pro-
blemów wojskowej służby zdrowia znaj-
duje poparcie wśród posłów wszystkich
opcji.

EKSPERT
Prof. dr hab. n. med. Jan Błaszczyk,
dziekan Wydziału
Wojskowo-Lekarskiego UM
– Na wszystkich latach Wydziału
Wojskowo-Lekarskiego UM studiuje czte-
rystu słuchaczy. Jeszcze nie tak dawno ok.
98 proc. z nich deklarowało chęć pracy
w wojsku. Teraz sytuacja się zmieniła. Kiedy
jednak urzeczywistnią się plany utworzenia
podchorążówki dla medyków, najpewniej
połowa zdecyduje się włożyć mundury.
Jesteśmy także przygotowani do szkolenia
ratowników medycznych. I co ważne, od
czterech lat prowadzimy wykłady rów-
nież w języku angielskim.
Moglibyśmy zatem przyjmować na
studia kandydatów na lekarzy woj-
skowych np. z krajów Beneluksu,
czym, jak się dowiadujemy, byliby za-
interesowani.

Powrót do kształcenia lekarzy na wzór
wojskowej akademii to wyjście doraźne,
ale konieczne. Płk dr n. med. Andrzej Wi-
śniewski, szef Inspektoratu Wojskowej
Służby Zdrowia, nie kryje, że decyzja ta
wynika z coraz bardziej dotkliwego braku
lekarzy w siłach zbrojnych. Brakuje pię-
ciuset lekarzy. W tym roku może poże-
gnać się ze służbą aż dwustu następnych.
Brakuje także kandydatów do Studium
Oficerskiego przy Wyższej Szkole Oficer-
skiej Wojsk Lądowych – absolwentów cy-
wilnych uczelni medycznych. Możliwość
pracy lekarzy za granicą za o wiele więk-
sze pieniądze oraz podwyżki w cywilnej
służbie zdrowia sprawiły, że status ofice-
ra lekarza znacznie się obniżył. Dla woj-
ska taki sposób rekrutacji medyków do ar-
mii także nie jest najważniejszy. Dotych-
czasowe doświadczenia podpowiadają bo-
wiem, że trzymiesięczny kurs to zbyt ma-
ło czasu, by wykształcić lekarza wojsko-
wego rozumiejącego specyfikę służby.
Aby choć częściowo „załatać” braki le-
karzy w jednostkach, MON zgodziło się
na odtworzenie po wakacjach podchorą-
żówki (na wzór byłej Wojskowej Akade-
mii Medycznej). Dla studentów, którzy
zdali na szósty rok studiów i zdecydują się
na założenie munduru, przygotowano tam
60 miejsc. Podchorążowie, oprócz typo-
wych studiów lekarskich, będą się kształ-
cić z przedmiotów wojskowo-lekarskich
oraz ogólnowojskowych. Według oficerów
IWSZ odtworzenie podchorążówki to
obecnie najszybszy sposób na pozyskanie
oficerów lekarzy do koszar. Po obowiąz-
kowym rocznym stażu w szpitalach woj-
skowych trafią tam oni za dwa lata.
ŻAL WAM
– Kiedy zapadała decyzja o rozwiąza-
niu łódzkiej WAM, przyjeżdżali do nas
Czesi z Hradec Kralove, by zapoznać się
z naszymi doświadczeniami w kształce-
niu podchorążych, które wykorzystali przy
organizacji akademii medycznej dla swo-
ich wojskowych lekarzy – wspomina prof.
dr hab. n. med. Krzysztof Zeman, ostatni
rektor WAM, obecnie prorektor Uniwer-
sytetu Medycznego ds. rozwoju uczelni.
Radosław Sikorski, były minister obro-
ny, decyzję o rozwiązaniu WAM uznał za
zbyt pochopną. Również gen. bryg. Ma-

18 Polska Zbrojna nr 31/2007


rek Kondracki, były szef Zarządu Wojsko-
wej Służby Zdrowia, nie miał nigdy wąt-
pliwości, że kłopoty z lekarzami wojsko-
wymi zaczęły się po likwidacji akademii.
– Jej absolwenci byli zobowiązani do 12-
letniego okresu służby zawodowej po stu-
diach, co gwarantowało stałą obsadę i ro-
tacje lekarzy w jednostkach. Po likwida-
cji WAM sytuacja zmieniła się diametral-
nie – uważał. – Z perspektywy czasu wi-
dać wyraźnie, że rozwiązanie WAM to był
błąd – zgadza się płk Wiśniewski. Zresz-
tą nie on jeden.
Po rozwiązaniu WAM bazą rekrutacji
przyszłych lekarzy dla armii miał być m.in.
Wydział Wojskowo-Lekarski powstałego
w 2002 r. Uniwersytetu Medycznego
w Łodzi, największej uczelni tego typu
w kraju. – W statucie uniwersytetu wpisa-
no ustawowy obowiązek powołania Wy-
działu Wojskowo-Lekarskiego, którego
studenci – zgodnie z zapotrzebowaniem
MON – otrzymywaliby stypendia i prze-
chodzili niezbędne szkolenie. Jednak mi-
mo coraz dotkliwszego braku lekarzy
w armii, MON nie przeznaczył na ten cel
przez ostatnie lata ani złotówki – przypo-
mina prof. Zeman.
nr 31/2007
OBECNIE
BRAKUJE
PIĘCIUSET
LEKARZY.
W TYM ROKU
MOŻE
POŻEGNAĆ
SIĘ ZE
SŁUŻBĄ
AŻ
DWUSTU
NASTĘPNYCH
US DOD
– Studenci szli na ten wydział z nadzie-
ją, że zostaną lekarzami wojskowymi. I są
pod tym kątem kształceni – twierdzi prof.
dr hab. n. med. Jan Błaszczyk, dziekan
Wydziału Wojskowo-Lekarskiego UM.
– Studenci wydziału mają w programie
ok. stu godzin zajęć specjalistycznych,
wojskowo-lekarskich – dodaje prof. dr.
hab. med. Waldemar Różański, prorektor
ds. kształcenia na tym wydziale.
W UM dominowało przekonanie, że
każda decyzja dotycząca kształcenia leka-
rzy dla armii będzie uwzględniać łódzką
uczelnię. Pewnie dlatego prawdziwą bu-
rzę w tamtejszym środowisku medycznym
(i nie tylko) wywołała kwietniowa decy-
zja ministra obrony o rekrutacji kandyda-
tów do uczelni wojskowych w 2007 r.
Znalazł się w niej zapis, iż MON,
w związku z brakiem oficerów lekarzy,
planuje uruchomienie naboru na studia sta-
cjonarne na kierunku lekarskim w Akade-
mii Medycznej w Warszawie „w trybie
służby kandydackiej w ramach stanu
zmiennego kandydatów na żołnierzy za-
wodowych WAT”. Oznacza to, że kandy-
daci na lekarzy wojskowych mieliby po-
zostawać formalnie w WAT, a kształcić się
na Wydziale Lekarskim Akademii Me-
dycznej oraz w Wojskowym Instytucie
Medycznym.
W Łodzi wytoczono najcięższe działa.
– Lekarze z dyplomem WAT? Kto będzie
chciał taki dyplom? – pytano w środowi-
sku byłych pracowników WAM. W poło-
wie maja br. Rada Miejska w Łodzi pod-
jęła uchwałę, że z niepokojem przyjmuje
informacje MON o zamiarze uruchomie-
nia naboru na studia dla lekarzy wojsko-
wych z pominięciem UM w Łodzi.
Maciej Grubski, przewodniczący rady,
jest przekonany, że najlepszym rozwiąza-
niem byłoby kształcenie lekarzy wojsko-
wych na Uniwersytecie Medycznym
wspólnie z Centrum Szkolenia Wojsko-
wych Służb Medycznych przy szerokiej
współpracy dydaktycznej z wojskowymi
instytutami medycznymi w Warszawie
(WIM, WIML, WIHE) oraz Zakładem
Medycyny Morskiej i Tropikalnej w Gdy-
ni. W podobnym tonie są utrzymane
uchwały innych organów administracji rzą-
dowej oraz samorządowej w mieście. Ar-
gumenty mające przekonać kierownictwo
resortu obrony oraz władze rządowe są te
same. Przypomina się, że Uniwersytet Me-
dyczny kontynuuje kilkudziesięcioletnią
tradycję przygotowywania kadr dla służby
zdrowia WP.
SKALPELEM PO ARGUMENTACH
Władze uczelni już od pięciu lat starają
się odtworzyć w Łodzi kształcenie leka-
rzy wojskowych dla potrzeb MON. Mają
odpowiednią bazę kadrową i materialną
(uniwersytet przejął m.in. znaczne mienie
wojskowe – zwłaszcza obiekty, które
z uwagi na swą przydatność w kształce-
niu kadry wojskowej mogą nadal służyć
wojsku) oraz doświadczenie (w latach
2002–2005 w UM i CSWSM kształciły
się trzy ostatnie roczniki podchorążych
WAM), co zdecydowanie przemawia za
przyznaniem Uniwersytetowi Medyczne-
mu prawa kształcenia lekarzy oficerów.
Koronnym argumentem łodzian jest za-
pis ustawy powołującej Uniwersytet Me-
dyczny o tym, że „UM prowadzi działal-
ność dydaktyczną, także z uwzględnie-
niem potrzeb Sił Zbrojnych RP, a minister
obrony narodowej corocznie określa wiel-
kość potrzeb SZRP w zakresie kształcenia
studentów w poszczególnych zawodach
medycznych i zgłasza ministrowi właści-
wemu do spraw zdrowia w celu wykorzy-
stania przy ustalaniu limitu przyjęć na stu-
dia”. Zatem, zdaniem kadry dydaktycz-
nej UM, potrzeby resortu w zakresie kształ-
cenia lekarzy wojskowych powinny być
kierowane przez Ministerstwo Zdrowia nie
do jednej z krajowych uczelni medycz-
nych, ale konkretnie do UM w Łodzi. 
Polska Zbrojna 19
SŁUŻBA ZDROWIA WOJSKO
DUŻO DYMU, MAŁO OGNIA
Tak zwolennicy powstania uczelni
kształcących przyszłych lekarzy wojsko-
wych w Warszawie mówią o dyskusji wo-
kół decyzji MON w sprawie rekrutacji
kandydatów do uczelni wojskowych
w 2007 r. Podają argumenty. – To martwe
przepisy. Błędem było nie rozwiązanie
WAM, ale umiejscowienie tej uczelni
w Łodzi – twierdzą. Przyszli lekarze woj-
skowi muszą kształcić się w przedmiotach
wojskowych i wojskowo-medycznych
(w WAM przedmioty te stanowiły
ok. 30 proc. godzin więcej niż w standar-
dowym 6-letnim programie kształcenia cy-
wilnej uczelni medycznej). Po rozwiązaniu
WAM w UM nie ma dostatecznej bazy do
nauczania medycyny wojskowej, jaka ist-
nieje np. w stołecznym Wojskowym Insty-
tucie Medycznym.
MON studzi emocje. – Musimy w tej
kwestii zachować rozsądek. Skalkulować,
jakie rozwiązanie jest najbardziej racjonal-
ne na dziś i jakie da najlepsze efekty w przy-
szłości. Na to trzeba przynajmniej roku
– uważa płk Wiśniewski.
Ponieważ w tym roku spośród słuchaczy
Wydziału Wojskowo-Lekarskiego UM
chęć zostania lekarzami wojskowymi zgło-
siło jedynie 18 osób, pojawił się pomysł
rozszerzenia naboru do podchorążówki
o studentów szóstego roku wszystkich
uczelni medycznych w kraju. – Studenci
20 Polska Zbrojna
EKSPERT
Prof. dr hab.
n. med. Andrzej
W. KALETA
Lewiński,
rektor UM w Łodzi:
– Przypominam, że ustawa powołująca
Uniwersytet Medyczny obliguje uczelnię
do kształcenia oficerów na potrzeby armii.
Zachowaliśmy dwa wydziały wojskowe:
wojskowo-lekarski oraz fizjoterapii,
a także kliniki i zakłady kształcące pod-
chorążych w zakresie przedmiotów woj-
skowo-medycznych: np. chirurgii polo-
wej, interny polowej. Na uczelni wciąż
szóstego roku mają już w zasadzie ułożo-
ne plany życiowe. Dlatego obawiamy się
zmieniać wizję przyszłej drogi zawodowej
– mówią słuchacze wydziału.
W tym roku miejscem zbiórki studen-
tów wszystkich krajowych uczelni chcą-
cych zostać podchorążymi ma być Łódź
(będą się kształcić w UM i CSWSM).
W najbliższych latach resort obrony pla-
nuje, aby studia na podchorążówce zaczy-
nali studenci, którzy ukończyli trzeci rok
studiów medycznych. Dosyć problema-
tyczne – choćby ze względu na koszta –
wydaje się stworzenie oddzielnej uczelni
wojskowej, kształcącej oficerów lekarzy
też pracuje ponad stu profesorów oraz
doktorów habilitowanych wywodzących
się z WAM. Już w ramach UM
w Centrum Szkolenia Wojskowych Służb
Medycznych wykształciliśmy 105 ofice-
rów lekarzy. Nie jest więc prawdą, że
WAM przestała istnieć. Mając specjali-
stów gotowych do kształcenia lekarzy
wojskowych oraz wydział wojskowo-le-
karski, musieliśmy czekać pięć lat, aby
pojawiły się przesłanki świadczące, że
rola UM w kształceniu lekarzy wojsko-
wych, zagwarantowana ustawowo, bę-
dzie w jakiejś mierze uwzględniona w pla-
nach resortu obrony.
wzorem byłej WAM. Zdaniem szefa
IWSZ bardziej skuteczne i mniej kosztow-
ne byłoby wprowadzenie stypendiów dla
studentów cywilnych uczelni medycznych
z jednoczesnym wojskowym ich przeszka-
laniem (np. po trzecim roku studiów, je-
śli będą pieniądze). Takie stypendia mo-
gliby dostawać słuchacze zarówno UM
w Łodzi, jak i AM w Warszawie oraz każ-
dej innej akademii. – Pracujemy nad usta-
wowym rozwiązaniem problemów. Jeśli
wszystko pójdzie dobrze, system stypen-
dialny mógłby zostać uruchomiony już od
przyszłego roku akademickiego – uważa
płk Wiśniewski. 
nr 31/2007
nr 31/2007 Polska Zbrojna 21
 Minister obrony narodowej
ogłasza konkurs na stanowisko
dyrektora jednostki badawczo-rozwojowej
pod nazwą „Wojskowy Instytut Techniczny Uzbrojenia” w Zielonce
Kandydaci przystępujący do konkursu powinni spełniać następujące warunki:

1. Kryteria formalne:
a) obywatelstwo polskie,
b) uregulowany stosunek do służby wojskowej,
c) magisterskie wyższe studia techniczne w jednej z dziedzin stanowiących przedmiot działania instytutu albo magisterskie studia w dziedzinie nauk ekonomicznych
w zakresie organizacji zarządzania,
d) staż pracy minimum 15 lat, w tym:
• 3 lata na stanowiskach kierowniczych, nie niższych niż kierownika zakładu w jednostce badawczo-rozwojowej lub dyrektora (zastępcy dyrektora) instytutu
– o profilu zgodnym lub zbliżonym do przedmiotu działania WITU – w szkolnictwie wyższym, albo
• 3 lata na stanowiskach nie niższych niż szefa oddziału branży wojsk lądowych w komórce organizacyjnej Ministerstwa Obrony Narodowej (dowództwa rodzaju sił
zbrojnych) lub starszego specjalisty oddziału branżowego w komórce organizacyjnej Ministerstwa Obrony Narodowej nadzorującej badania naukowe lub prace
rozwojowe, albo
• 3 lata na stanowiskach kierowniczych w minimum średnich podmiotach przemysłowych o profilu zgodnym lub zbliżonym do przedmiotu działania WITU,
e) znajomość zagadnień zarządzania i funkcjonowania jednostek badawczo-rozwojowych lub przedsiębiorstw państwowych w warunkach gospodarki rynkowej udoku-
mentowana zaświadczeniami z przebiegu pracy (służby) zawodowej,
f) predyspozycje do organizowania prac naukowo-badawczych i rozwojowych potwierdzone stosownymi dokumentami,
g) zdolności interpersonalne,
h) dyspozycyjność,
i) znajomość języka angielskiego na poziomie 3, 3, 3, 3 wg STANAG nr 6001 lub First Certyficate in English,
j) dobry stan zdrowia, potwierdzony aktualnym:
• zaświadczeniem lekarskim stwierdzającym brak przeciwwskazań do pełnienia funkcji kierowniczych,
• orzeczeniem lekarskim oraz orzeczeniem psychologicznym wymaganym od osób wykonujących lub kierujących koncesjonowaną działalnością gospodarczą w za-
kresie przedmiotu działania WITU,
k) pełna zdolność do czynności prawnych,
l) kandydat nie był skazany prawomocnym orzeczeniem za umyślne przestępstwo lub wykroczenie skarbowe,
m) nie toczy się przeciwko kandydatowi postępowanie w sprawie o umyślne przestępstwo lub wykroczenie skarbowe,
n) kandydat nie jest wpisany do rejestru dłużników niewypłacalnych,
o) kandydat uczestniczy lub odbył szkolenie w zakresie wykonywania lub kierowania koncesjonowaną działalnością gospodarczą w zakresie przedmiotu działania WITU,
p) poświadczenie bezpieczeństwa osobowego stwierdzające dopuszczenie do informacji niejawnych oznaczonych klauzulą nie niższą niż „tajne”;

2. Preferencje:
a) praktyka z zakresu kierowania badaniami naukowymi, pracami rozwojowymi i wdrożeniowymi lub produkcji i remontów sprzętu wojskowego,
b) stopień naukowy doktora lub doktora habilitowanego nauk technicznych lub tytuł naukowy – zgodny z przedmiotem działania WITU,
c) żołnierz zawodowy lub były żołnierz zawodowy spełniający kryteria formalne, o których mowa w pkt. 1,
d) wiek poniżej 50 lat.

Oferty składane przez kandydatów powinny zawierać:

• zgłoszenie do konkursu,
• kwestionariusz osobowy z fotografią,
• życiorys (CV),
• odpis dyplomu oraz odpisy innych dokumentów stwierdzających kwalifikacje oraz dorobek naukowy kandydata,
• opinie za ostatnie trzy lata,
• zaświadczenie o niekaralności,
• oświadczenie stwierdzające, że przeciwko kandydatowi nie toczy się postępowanie w sprawie o umyślne przestępstwo lub wykroczenie skarbowe,
• zaświadczenie, że kandydat nie jest wpisany do rejestru dłużników niewypłacalnych,
• poświadczenie bezpieczeństwa osobowego stwierdzające dopuszczenie do prac niejawnych oznaczonych klauzulą nie niższą niż „tajne”,
• aktualne świadectwo zdrowia, stwierdzające brak przeciwwskazań do pełnienia funkcji kierowniczych,
• orzeczenie lekarskie i orzeczenie psychologiczne wymagane od osób kierujących koncesjonowaną działalnością gospodarczą,
• zaświadczenie o uczestniczeniu lub odbytym szkoleniu z zakresu wykonywania lub kierowania koncesjonowaną działalnością gospodarczą.

Oferty wraz z wymaganymi dokumentami należy składać lub przesyłać w zamkniętych kopertach z dopiskiem
„KONKURS – WITU – Zielonka” na adres:
Departament Nauki i Szkolnictwa Wojskowego – Oddział Nadzoru
al. Niepodległości 218, 00-911 Warszawa

Termin złożenia lub wpływu ofert upływa po trzech tygodniach od daty ukazania się niniejszego ogłoszenia.
O zakwalifikowaniu się do konkursu oraz terminie jego przeprowadzenia kandydaci zostaną powiadomieni indywidualnie.
Konkurs przeprowadzi Komisja Konkursowa powołana zgodnie z obowiązującymi przepisami.

Uwaga:
– komisja zastrzega sobie prawo nieskorzystania z oferty bez podania przyczyny,
– z udziału w konkursie wyłączone są osoby, które w poprzednich miejscach pracy zostały odwołane ze stanowiska lub stosunek pracy został rozwiązany z przyczyn
dyscyplinarnych,
– zainteresowani mogą uzyskać bliższe informacje osobiście:
a) u kierownika WITU, ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego 7, 05-220 Zielonka, tel. (22) 681 3841 lub 781 9934,
b) w Departamencie Nauki i Szkolnictwa Wojskowego, tel. (22) 687 4828, 684 6826,
po przedstawieniu poświadczenia bezpieczeństwa osobowego stwierdzającego dopuszczenie do informacji niejawnych,
– WITU nie zapewnia mieszkania.

22 Polska Zbrojna nr 31/2007


– Przyłączcie się do nas. Wspólnie
możemy uratować iracką
dziewczynkę! – taki apel
wystosowali gen. bryg. Mirosław
Rozmus, p.o. dowódcy 11 Lubuskiej
Dywizji Kawalerii Pancernej,
i Sławomir Kowal, burmistrz
Żagania. Jannat Ahmed Salah,
10-miesięczna Irakijka, ma
wrodzoną siniczą wadę serca.
dla Jannat
PIOTR BERNABIUK
graniczone możliwości leka-
rzy w Bagdadzie nie pozwala-
ją na przeprowadzenie ko-
niecznej operacji. W tamtych
warunkach jest to wyrok śmierci. O po-
moc w ratowaniu dziecka zwrócił się do
Polaków dziadek dziewczynki. Beasin
współpracuje z naszymi żołnierzami,
wspierając ich jako tłumacz. Jest zwią-
zany z naszym krajem od lat 70., kiedy
studiował w Rzeszowie, a następnie
doktoryzował się w Warszawie. Tu przy-
szedł na świat jego najstarszy syn. Be-
asin wie dużo o Polsce, między innymi
to, na jak wysokim poziomie jest nasza
kardiochirurgia.
Pod opieką specjalistów
Łączność z krajem w tej sprawie na-
wiązał gen. dyw. Paweł Lamla, dowód-
ca 11 LDKPanc. Zareagował między
innymi Sławomir Kowal, burmistrz Ża-
gania, który nazywa swoje miasto woj-
skową stolicą Polski. Jednocześnie roz-
poczęto zbieranie funduszy na niezbęd-
ną pomoc i uruchomiono błyskawicz-
ną procedurę przetransportowania Jan-
nat, wraz z opiekunami, do Polski. Ma-
ła Irakijka znalazła się pod opieką wy-
bitnych specjalistów z Dolnośląskiego
Centrum Chorób Serca MEDINET. Po
pierwszych badaniach i wstępnej dia-
Bank Zachodni WBK S.A., Oddział w Żaganiu, nr konta: 52109025580000000107206900
nr 31/2007
WOJSKO
UM ŻAGAŃ
gnozie, dr Elżbieta Kukawczyńska z nu. Najczęściej są to zabawki i przybo-
Oddziału Kardiologii Dziecięcej Wo- ry szkolne.
jewódzkiego Szpitala Specjalistyczne-
go we Wrocławiu określiła jej przypa- Wdzięczność ojca
dek jako trudny i bardzo złożony. Nie wiemy, jakie będą losy małej Ira-
Lekarze są bardzo ostrożni w diagno- kijki. Wszyscy są jednak pełni nadziei. Jej
zach, ale pełni nadziei. W polskiej kar- ojciec Ahmed Salah powiedział podczas
diochirurgii podobne przypadki operu- konferencji prasowej: – Jestem wzruszo-
je się wyłącznie we ny całą sytuacją. Byli-
wczesnym okresie Jannat jest trzecim śmy zaskoczeni, że tak
niemowlęcym, kiedy irackim dzieckiem, szybko wszystko się
szanse na całkowite potoczyło, tak szybko
wyleczenie są bardzo któremu, za sprawą zostało zorganizowane.
duże. Nie spodziewaliśmy
W Żaganiu trwa tak- pełniących misję żołnierzy, się, że przylecimy do
że wojskowo-cywilna polscy lekarze udzielają Polski i od razu zosta-
akcja zbierania pienię- ną przeprowadzone ba-
dzy na pokrycie kosz- pomocy dania. Wierzymy, że
tów leczenia Jannat wszystko przebiegnie
oraz pobytu w Polsce jej ojca i dziadka. po naszej myśli. Czekamy na operację
Z potrzebnych 40 tys. uzbierano około i dziękujemy wszystkim Polakom, którzy
16 tys. Lista darczyńców, którzy ponad- okazali nam serce. Lekarze zajmują się
to gromadzą prezenty dla irackich dzie- małą pacjentką. Jak powiedział prof.
ci – do tej pory zebrali 110 kg – jest bar- Krzysztof Wroniecki, ordynator Od-
dzo długa. Są na niej: harcerze, studen- działu Kardiochirurgii Dziecięcego
ci, dzieci ze szkół podstawowych oraz Dolnośląskiego Centrum Chorób Serca
żołnierze rezerwy. Akcje humanitarne MEDINET, nie czekają, aż pieniądze
misyjnych komórek CIMIC niejedno- pokrywające koszt leczenia wpłyną do
krotnie inicjowały w kraju zbiórki da- szpitalnej kasy. Jannat jest trzecim irac-
rów transportowanych później do Iraku. kim dzieckiem, któremu, za sprawą peł-
Obecnie wyruszył 600-kilogramowy niących misję żołnierzy, polscy lekarze
transport z taką pomocą do Afganista- udzielają pomocy. 
z dopiskiem: „Dla małej Jannat”
Polska Zbrojna 23
WOJSKO NURKOWANIE
PIOTR BERNABIUK

Przez lata odchodzili z wojska

znakomici specjaliści, owiani legendą
nurkowie, którzy na cywilnym gruncie
musieli rozpoczynać karierę
od początku. Okazywało się bowiem,
że ich uprawnienia i dokonania nie
mają żadnej wartości. Chcąc wejść do
wody i przekazywać swe umiejętności
młodzieży, musieli zaczynać wszystko
od początku, od podstawowego kursu
nurkowania.

mdr por. Jerzy Pomian wspomi-

na, jak przed wielu laty, chcąc
rozszerzać swą pasję na nurko-
wanie „cywilne”, również mu-
siał zaczynać wszystko od no-
wa: – Nie było to dla mnie żadnym upokorze-
niem. Rozumiałem, że rekreacja i zawodow-
stwo są odrębnymi światami. Wprawdzie wo-
da i prawa fizyki związane z przebywaniem
pod wodą są jedne dla wszystkich, ale przepi-
sy i szkolenie już nie. Powyższa zasada działa
również w drugą stronę, cywilny „mistrz świa-
ta” idąc do wojska, też musi zaczynać wszyst-
ko od podstaw.
W związku z wejściem w życie ustawy o wyko-
PIOTR BERNABIUK

nywaniu prac podwodnych oraz towarzyszą-

cych jej rozporządzeń, rzeczywiście, w wojsko-
wym nurkowaniu zawodowym zmieniło się
prawie wszystko, w tym również zasady szko-

Najlepsi wojskowi
nurkowie zaprosili
do współzawodnictwa
strażaków, ci zaś
PODWO
Na basenie w Gdyni-Oksywiu i na wo-
wygrali większość dach Zatoki Gdańskiej został rozegrany
XI Wielobój Nurkowy Wojska Polskie-
konkurencji go o Puchar Dowódcy Marynarki Wo-
w zawodach wieloboju jennej RP. W pierwszym etapie zawo-
dów, na oksywskim basenie, rozegrano
nurkowego. konkurencje techniczne – holowanie to-
nącego, pokonywanie podwodnego toru
przeszkód, pokonywanie dystansu w pa-
rze, z jednym aparatem oddechowym,
oraz przenoszenie balastu. W drugim

24 Polska Zbrojna nr 31/2007

 lenia i nabywania kwalifikacji nurkowych.
Zdaniem Pomiana, te nowe są bardzo ko-
rzystne: – Zamiast klas nurkowych, wprowa-
dziliśmy „system kwalifikacji nurkowych” po-
równywalny z obowiązującymi w siłach mor-
skich większości krajów należących do NATO.
Z naszymi uprawnieniami można pracować
zawodowo jedynie w ramach MON, natomiast
w razie potrzeby uzyskania państwowych
uprawnień zawodowych wystarczy złożyć po-
danie do dyrektora Urzędu Morskiego
w Gdyni o przepisanie dokumentów wojsko-
wych na zawodowe. Jedynym dodatkowym
warunkiem, w tym przypadku, jest udoku-
mentowanie „wynurkowania” określonej
przez ustawę liczby godzin. Żołnierz płaci
więc tylko niewielką kwotę za wydane doku-
menty a nie, jak wcześniej, znaczną, za
szkolenie i egzaminy.
Nurkowanie rekreacyjne należy do odrębnego
świata, wymaga więc odrębnych uprawnień,
wydawanych przez międzynarodowe organiza-
cje, między innymi CMAS i PADI. Jedne z nich
dość płynnie podchodzą do przenoszenia
uprawnień wojskowych i zawodowych na rekre-
acyjne, inne zaś wymagają pełnego cyklu szko-
lenia. Podobnie, najwyższej miary nurek rekre-
acyjny w wojsku zaczyna wszystko od podstaw.
I ma to, zdaniem Jerzego Pomiana, swoje uza-
sadnienie ze względu na odmienny zakres
umiejętności i procedur oraz wiążące się z tym
bezpieczeństwo. Przytacza pierwsze z brzegu
przykłady: – Nurkowanie i wykonywanie prac
DNI STRAŻACY
dniu, w Zatoce Gdańskiej, odbył się je-
dynie maraton podwodny. Ze względu
na pogodę i brak chętnych, nie rozegra-
no konkurencji z morskiej nawigacji.
Miłośnicy długiego dystansu, już po-
za konkurencją, spotkali się kolejnego
dnia, by wziąć udział w piątym spływie
rzeką Piaśnicą. Sześciokilometrowy od-
cinek, wąską i krętą rzeczką od Jeziora
Żarnowieckiego do Bałtyku, pokonywa-
li zarówno wyczynowcy, jak i miłośnicy
nr 31/2007
podwodnych prowadzimy połączeni z jednostką
pływającą, „rekreacja” zaś opiera się na nur-
kowaniu swobodnym, z butlami na plecach.
Zgodnie z nowym rozporządzeniem, również
wojskowi nurkowie wspólnie przechodzą jedy-
nie szkolenie podstawowe, po czym ich drogi
się rozchodzą, w zależności od specjalizacji.
Według odrębnych programów i w innym sys-
temie technicznym szkoli się nurków bojo-
wych, nurków ratownictwa, minerów czy inży-
nierii. Nurek bojowy ćwiczy w aparacie tleno-
wym, nurek miner w mieszankowym o obiegu
półzamkniętym, a nurek ratownictwa działa,
używając systemu okrętowego, standardowo
wyposażonego w dzwon nurkowy połączony
z komorą dekompresyjną. W efekcie więc, nu-
rek ratownictwa nie może sobie przepisać
uprawnień na nurka bojowego bez ukończenia
specjalistycznego szkolenia.
Wracając do różnic między nurkowaniem za-
wodowym a rekreacyjnym, Jerzy Pomian poda-
je własną definicję: – Nurek rekreacyjny wcho-
dzi do wody wtedy, kiedy ma na to ochotę, za-
wodowy wówczas, gdy chce zarobić pieniądze,
a nurek wojskowy, jak dostanie rozkaz, nie ba-
cząc, jaką cenę przyjdzie mu zapłacić za wyko-
nanie zadania w warunkach bojowych.
Przyznaje jednakże, że nurkowanie zwane re-
kreacyjnym, na najwyższym poziomie prze-
chodzi w ekstrem alny wyczyn, gdzie pewne
elementy amatorstwa i profesjonalizmu za-
czynają się przenikać. Trudno bowiem na-
zwać rekreacją wielomiesięczne przygotowa-
nia nurka technicznego do zejścia na znacz-
ną głębokość, czy długotrwałą eksplorację
zatopionego w głębinach wraku. Ktoś, kto po-
święca przygotowaniom cały swój czas i pie-
niądze, z pewnością nie jest jedynie głębino-
nurkowania. Tradycyjnie, spływ zakoń-
czył się trwającym do rana piknikiem.
Nowocześni ratownicy
Wracając do zawodów, nie ma co ukry-
wać, że podczas wręczania pucharów za
zwycięstwa w poszczególnych konkuren-
cjach, wojskowi nurkowie miny mieli nie-
co kwaśne. W tym roku bowiem lidera-
mi byli... ratownicy z Państwowej Straży
Pożarnej. W dodatku z Łodzi, gdzie nie
wym turystą. Jeśli do tego wyciąga z dna
skarb... przeważnie w postaci nakręconego
przez siebie filmu, który sprzedaje telewizji,
to tym bardziej nie jest amatorem. Zaczyna
się tu bowiem najwyższej miary wyczyn, za-
angażowanie niewyobrażalnie wyrafinowa-
nej techniki połączonej z informatyką, za-
awansowanymi badaniami fizjologicznymi
i rozbudowanymi przedsięwzięciami logi-
stycznymi.
Tymczasem ustawa przewiduje kary za wyko-
nywanie prac podwodnych bez stosownych
uprawnień zawodowych. Tylko kto sklasyfiku-
je zjawisko z pewnością niemieszczące się
w ramach rekreacji, które trudno też zaliczyć
do nurkowania w ramach wykonywania prac
podwodnych? Po raz kolejny więc rozwój
techniki i możliwości ludzkich prześcignął
przepisy. 
KMDR POR. REZ. JERZY POMIAN, nu-
rek z najwyższymi uprawnieniami woj-
skowymi i rekreacyjnymi, założyciel klu-
bu PTTK „Manta”, koordynator wielu
przedsięwzięć nurkowych w Marynarce
Wojennej, w tym właśnie zakończonego
spływu rzeką Piaśnicą do morza, służbo-
wo, jako specjalista w Szefostwie
Ratownictwa Morskiego Marynarki
Wojennej, zajmuje się od wielu lat teo-
MARIAN KLUCZYŃSKI
rią i praktyką nurkowania. Komandor
jest również znawcą tzw. kwitów, czyli
dokumentów normujących zasady nur-
kowania wojskowego. W swej karierze
wojskowej służył w sławnej jednostce
MW „Formoza”, zajmował się też proble-
mami nurkowań badawczych i ekspery-
mentalnych w Akademii Marynarki
Wojennej.
ma jezior w nadmiarze. Młodszy aspi-
rant Adam Markiewicz, jeden z bohate-
rów wojskowych mistrzostw, opowiadał
o strażackim zespole składającym się
z ratowników, zawodowców nowej gene-
racji, młodych ludzi łączących walkę
z pożarami z innymi, nowoczesnymi for-
mami ratownictwa, w tym podwodnym
i wysokościowym. Niektórzy z nich na-
leżą do grupy poszukiwawczo-ratowni-
czej, niosącej pomoc w klęskach żywio- 
Polska Zbrojna 25
WOJSKO NURKOWANIE

Piaśnica
PIERWSZE SPŁYWY nurkowe uroczą, ale trudną, meandrującą i płytką miejscami Piaśnicą organizował Klub Płetwonurków Marynarki Wojennej
nych spotkań zaprzyjaźnionych nurków z trzech pokoleń, pod wodzą Jerzego Pomiana. To dobrze, że dziś, dołączone do zawodów nurkowych, odzyskują
bojowy rodowód, wywodzą się ze szkolenia nurków bojowych Formozy. Od pięciu lat Piaśnica stała się atrakcją dla całych rodzin, i okazją do spotkań

łowych na terenie Europy, jak również, „Manta” ma dziś wsparcie uczelni, Jerzy Pomian nadal szuka nowych po-
w kataklizmach w najodleglejszych re- specjalistyczną opiekę i sprzęt niezbęd- mysłów, i to nie tylko dlatego, że znacz-
jonach świata. Są zapaleńcami, wiele ny do uprawiania nurkowania. Jednak ną część pucharów zgarniają strażacy.
czasu poświęcają na przygotowanie tech- sami podchorążowie obawiają się, że po Zależy mu przede wszystkim na wpro-
niczne i treningi kondycyjne, między odejściu dwóch najstar- wadzeniu konkuren-
innymi na nurkowanie. Służbowo jed- szych roczników z aka- Nurkowanie zwane cji oddających bliżej
nak tę ostatnią specjalność wykorzy- demii w klubie może specyfikę wojsko-
stują najczęściej do wyjątkowo przy- ponownie zapanować
rekreacyjnym, wych działań nurko-
krych zadań – wyławiania zatopionych posucha. na najwyższym poziomie wych. Będzie to jed-
pojazdów i ludzi. nakże wymagało
W którą stronę? przechodzi w ekstremalny znacznego nakładu sił
Manta Zawody nurkowe wy- i środków, ponadto,
wyczyn, gdzie pewne
Pozytywnym akcentem zawodów był myślili przed jedenastu zawody mogą stracić
z pewnością udział podchorążych Aka- laty kmdr por. Jerzy Po- elementy amatorstwa na widowiskowości.
demii Marynarki Wojennej, nurków re- mian wraz z chor. Bog- Organizatorzy ma-
aktywowanego po kilku latach przerwy danem Paluszkiewi-
i profesjonalizmu ją apetyt na umiędzy-
uczelnianego klubu płetwonurków czem. Organizowali je zaczynają się przenikać narodowienie zawo-
„Manta”. W poprzedniej edycji zawo- w gronie entuzjastów dów. Polskie akweny,
dów, w niespełna trzy miesiące po przy- nurkowania z Formozy i OSNiPWP, głównie ze względu na zimne wody oraz
wróceniu działalności, zajęli wprawdzie z zapałem, ale bardzo skromnie, bez doskonale zachowane i niezbadane wra-
ostatnie miejsce, ale indywidualnie po- oprawy, lśniących pucharów i komitetu ki spoczywające na dnie Bałtyku, bu-
kazali lwi pazur. W tym roku wypadli honorowego. Z czasem impreza rozrosła dzą sporą ciekawość nurków armii
już lepiej. Podchorążowie byli jedyny- się do obecnych rozmiarów, dołączyli sojuszniczych.
mi nurkami rekreacyjnymi w stawce wojskowi nurkowie ze śródlądzia oraz ra- Międzynarodowa impreza wymaga
zawodowców. townicy Państwowej Straży Pożarnej. jednak bogatszej oprawy, do jej organi-

26 Polska Zbrojna nr 31/2007

 Podczas wręczania pucharów za zwycięstwa
w poszczególnych konkurencjach, wojskowi nurkowie miny
mieli nieco kwaśne. W tym roku bowiem liderami byli...
ratownicy z Państwowej Straży Pożarnej
W GDYNI 21–23 CZERWCA RP i prezydent miasta Gdyni, współudziale Ośrodka
rozegrano XI Wielobój zaś patronatem medialnym Szkolenia Nurków
Nurkowy Wojska Polskiego zawody objęli „Polska i Płetwonurków WP, 3 Flotylli
o Puchar Dowódcy Zbrojna” i „Magazyn Okrętów, Zespołu Sportowego
Marynarki Wojennej RP. Nurkowanie”. Organizatorem MW i Ośrodka Szkolenia
Honorowy patronat nad mi- imprezy było Szefostwo Żeglarskiego MW, a także
strzostwami sprawowali do- Ratownictwa Morskiego Departamentu Wychowania
wódca Marynarki Wojennej Marynarki Wojennej, przy i Promocji Obronności MON.
PIOTR BERNABIUK (2)

Końcowa klasyfikacja zespołowa:

1. Komenda Miejska PSP z Łodzi 120 pkt.
2. Ośrodek Szkolenia Nurków i Płetwonurków z Gdyni 90 pkt.
3. Grupa płetwonurków minerów ze Świnoujścia 85 pkt.
„Manta”. Po jego rozwiązaniu miały status prywat- 4. Grupa okrętów ratownictwa z JW 4250 z Gdyni 84 pkt.
swój oficjalny status. Spływy Piaśnicą mają bowiem 5. Akademia Marynarki Wojennej z Gdyni 73 pkt.
w wodzie i przy ognisku. 6. Kompania Płetwonurków z OSNiP WP 45 pkt.
7. Śląski Okręg Wojskowy 141 pkt.
zacji muszą się więc włączyć władze re-
gionu. Stąd w maratonie nurkowym na-
grodą jest puchar prezydenta Gdyni.
Władze miasta dążą do tego, aby stało
się ono nurkowym centrum Polski. Zwycięzcy
Od kilku lat w pierwszym tygodniu konkurencji
czerwca miasto organizuje tydzień nurko-
wy. W Instytucie Medycyny Morskiej od- Maraton 3000 m – mł. asp. Adam
bywa się wówczas konferencja medycyny Markiewicz – KM PSP Łódź
Sztafeta 6x100 m – KM PSP Łódź
nurkowej, w kinie Gemini pokaz filmów
Konkurencja saperska – 200 m tor
podwodnych, zaś na basenach Trójmiasta
przeszkód – mł. asp. Adam Markiewicz
instruktorzy prowadzą bezpłatną naukę
– KM PSP Łódź
nurkowania dla młodzieży. Znakomicie
Konkurencja ratownicza – holowanie
rozwija się również akcja uczenia tego
tonących – KM PSP Łódź
sportu osób niepełnosprawnych. Konkurencja techniczna – 200 m
Szanse na wprowadzenie międzynaro- pod wodą w jednym aparacie – Grupa
dowej, wojskowej imprezy do kalenda- Okrętów Ratowniczych
rza zwiększa również to, że wśród kadry Konkurencja siłowa – 100 m
instruktorskiej cywilnych klubów nurko- po wodzie z przenoszeniem balastu
MARIAN KLUCZYŃSKI (2)

wych dominują obecni i byli wojskowi. – por. Marcin Ortman, Grupa Okrętów
Niezależnie od tego, w jakim kierunku Ratowniczych
pójdą następne zawody, wszyscy podkre- Najwszechstronniejszy zawodnik
ślają konieczność rozwijania imprezy, – por. mar. Marcin Ortman z Grupy
będącej okazją do wymiany doświadczeń Okrętów Ratowniczych
i integracji środowiska. 

nr 31/2007 Polska Zbrojna 27

KULISY SŁUŻBA ZASADNICZA
Niedawno, gdy tegoroczny pobór
zbliżał się ku końcowi, tchnęło optymi-
zmem. Z oficjalnych danych wynikało,
że rocznik podstawowy (czytaj: urodze-
ni w 1988 r.) ze zrozumieniem oraz doj-
rzale podszedł do obowiązku obrony
i równym szeregiem stanął do poboru.
W żadnym województwie frekwencja
nie była niższa niż dziewięćdziesiąt kil-
ka procent!
Jest więc dobrze? Nic z tego. Statysty-
ka poborowa tylko mamiła i mami. Szta-
by odpowiedzialne za mobilizację nie po-
winny wyciągać z niej żadnych wniosków.
Faktem jest, że wojskowe komendy uzu-
pełnień założyły w tym roku ileś tam ty-
ROMAN
PRZECISZEWSKI
KAROLINA PRYMLEWICZ, JERZY SOKÓŁ
szuka żołnierzy
sięcy nowych kart młodym ludziom, któ-
rych niby można ubrać w mundury. Ale
też tajemnicą poliszynela stało się, że to
„niby” w praktyce jest poprzeczką nie do
pokonania. Bo od obowiązku obrony
i munduru uciec jest coraz łatwiej (m.in.
21 lipca wchodzi w życie rozporządzenie
MON w sprawie przeniesienia części żoł-
nierzy do rezerwy). Coraz częściej po-
twierdza się teoria, że tylko nieudacznicy
dają się ściągnąć wojskowym komendom
uzupełnień po kartę poboru, a następnie
28 Polska Zbrojna
na dziewięć miesięcy zostają żołnierza-
mi. Zdecydowana większość ma do mun-
duru stosunek ambiwalentny i od wojska
czy zaszczytnego obowiązku obrony chce
pozostać jak najdalej. Dane, które prezen-
tuje płk Antoni Dębiński, szef Wojewódz-
kiego Sztabu Wojskowego w Bydgosz-
czy, pozwalają zilustrować tę tezę nastę-
pującym zestawieniem: w województwie
kujawsko-pomorskim frekwencja na tego-
rocznym poborze wyniosła prawie 97
proc. Jednak mimo że przed komisjami
poborowymi ochoczo zameldowało się
prawie 14,5 tysiąca chłopaków urodzo-
nych w 1988 r., i że zdecydowana więk-
szość (90 proc.) dostała najwyższą kate-
gorię zdrowia A, to teraz jedynie
585 z nich można powołać do wojska.
– Jeszcze pięć lat temu do odbycia za-
sadniczej służby wojskowej powoływali-
śmy 18,2 proc. rocznika podstawowego. Po-
tem z roku na rok było gorzej. W 2004. r
wojsko miało pożytek z 15,4 proc., w 2005
z 5,3, a w ubr. tylko z 4,6 proc. rocznika
podstawowego. W tym jest znowu źle – re-
asumuje płk Dębiński. Warto dodać, że
w przeważającej większości (90 proc.
wszystkich przypadków) o niemożności
powołania poborowego z rocznika podsta-
wowego decydowało w br. – identycznie
zresztą jak i w latach poprzednich – kon-
tynuowanie przez niego nauki.
UCIECZKA PRZED WOJSKIEM
Zdaniem Eugeniusza Mastykarza z byd-
goskiej WKU częściowo jest to cena, jaką
wojsko płaci za reformę oświaty i stworze-
nie gimnazjów. Czas obowiązkowej nauki
się wydłużył, i teraz prawie każdy poboro-
wy z rocznika podstawowego, stając przed
komisją, na dzień dobry przedstawia za-
świadczenie, że się uczy, i tym samym wca-
le nie myśli o wypełnieniu konstytucyjne-
go obowiązku. Mając dziewiętnaście lat,
kończy zawodówkę i – jeżeli tylko chce,
bez łapówek i protekcji – znowu pokazuje
wojsku figę. Bez egzaminów wstępnych,
ale za kilkaset złotych czesnego może prze-
cież stać się uczniem czy studentem, któ-
rego do wojska wziąć nie można. Reklam
najróżniejszych szkół jest co niemiara.
– Dzisiaj w tramwaju czytałem kolejną.
Nieznana dotąd szkoła swą prezentację za-
czynała od tego, że wystawia zaświa dcze-
nia dla WKU. Każdy wie, o co tu chodzi.
Każdy jest świadomy, że jeśli ma na cze-
nr 31/2007
sne, szkoły może zmieniać jak rękawiczki.
Tym bardziej że niektóre z nich bez opo-
rów wystawiają zaświadczenia, iż np. po-
borowy X, mimo kiepskich wyników w na-
uce, warunkowo został przeniesiony do na-
stępnej klasy czy też na następny rok stu-
diów – opowiada płk Grzegorz Rowiński,
zastępca szefa WSzW w Bydgoszczy.
Wniosek: rocznik podstawowy przede
wszystkim się uczy i o służbie wojskowej
nie myśli. Niektórzy z kandydatów na żoł-
nierzy kilka miesięcy później informują ad-
ministrację o wyjeździe za granicę. Oczy-
wiście – za chlebem. Inni od razu pakują
walizki, i szukaj wiatru w polu. Dlatego
tylko w bydgoskiej WKU nie można liczyć
Czy pobór ma sens? Czy coroczna ciuciubabka naprawdę służy obronności?
Najczęściej w odpowiedzi słychać: przejdźmy wreszcie na zawodowstwo,
skończmy z tą iluzją. Zadziwiające, że bardzo często mówią to sami wojskowi,
mający dosyć łatania kadrowych dziur.
na ośmiuset poborowych, którzy oficjalnie
powiadomili, że szukają szczęścia poza
krajem. Kolejnych ośmiuset wyjechało
z Polski bez słowa. Podobno, jeżeli tylko
pojawią się na jakimkolwiek przejściu gra-
nicznym, natychmiast usłyszą, co winni są
ojczyźnie.
INNA DROGA
To nie koniec rachunków w wojskowej
administracji, która na bieżąco ma uzu-
pełniać stan armii. Zgodnie z między-
resortowymi uzgodnieniami, każdy po-
borowy może wypełnić obowiązek
obrony w policji. I chociaż nie bierze
ona byle kogo (warunkiem jest nieka-
ralność i średnie wykształcenia ), to jed-
nak bez najmniejszego trudu odbiera
nr 31/2007
wojsku najlepszych – w tym roku prze-
szły tam z kujawsko-pomorskiego dwie
grupy po stu poborowych. Teraz przy-
ciąga do oddziałów prewencji kolejną
setkę.
– Szeregowy w wojsku ma 150 zł żoł-
du, a policjant na ulicy 840. Gdzie więc
lepiej wypełnić ten konstytucyjny obowią-
zek? – podpowiada kolejny rozmówca.
Oczywiście – to nie wszystko. Na te-
renie działania bydgoskiego WSzW
znajduje się siedem wojskowych ko-
mend uzupełnień. Niemal z każdej
z nich płyną meldunki, że „zasoby są
coraz mniejsze i że do armii nie ma już
kogo brać”. Są też sygnały, że niektórzy
W SYTUACJACH KRYZYSOWYCH
WOJSKOWA ADMINISTRACJA
MUSI SIĘGAĆ
PO POBOROWYCH
Z NAJMNIEJSZYMI WYROKAMI
ORAZ PO JEDYNYCH
ŻYWICIELI RODZIN
poborowi sięgają po nieznane dotąd me-
tody, mogące uchronić ich przed wcie-
leniem do wojska.
– Nikogo nie złapaliśmy za rękę, ni-
komu nie możemy nic udowodnić, lecz
fakty mówią za siebie. To nie jest tylko
zbieg okoliczności...
O czym mowa? O tym, że ci, których
nie stać na czesne i odpłatne zaświadcze-
nie o kontynuowaniu nauki, znaleźli inny
sposób. W zasadzie mają ukończoną tyl-
ko podstawówkę i grają va banque. Wy-
starczy, że – tak jak niedawno w Brodni-
cy – przed wizytą w wojskowej komen-
dzie uzupełnień wypiją kilka piw, wsiądą
na rowery, specjalnie nadzieją się na pa-
trol policji i... wojsko powinno o nich za-
pomnieć. Kandydatów z wyrokami sądo-
wymi współczesnej armii podobno wca-
le nie potrzeba.
Niektórzy poborowi do wojskowych
komend uzupełnień zgłaszają się z za-
świadczeniami z Krajowego Rejestru Ska-
zanych. Z uśmiechami na twarzach infor-
mują, że mają skazę na życiorysie i że woj-
sko nie będzie miało z nich najmniejsze-
go pożytku...
Kogo zatem w najbliższym czasie bę-
dzie można powołać do służby zasadni-
czej? Bydgoski WSzW w pierwszych
dniach sierpnia powinien wcielić 842
poborowych. Najwięcej potrzeba takich,
którzy legitymują się wykształceniem
choćby nieco wyższym niż podstawo-
we. Kpt. Maciej Paszkowski przyznaje:
w sytuacjach kryzysowych, a taka jest
również teraz, wojskowa administracja
musi sięgać po poborowych z najmniej-
szymi wyrokami oraz po jedynych ży-
wicieli rodzin. – Lecz, zgodnie z prze-
pisami, nie może ich być więcej niż sie-
Polska Zbrojna 29
KULISY SŁUŻBA ZASADNICZA

KAROLINA PRYMLEWICZ
KAŻDY POBOROWY MOŻE WYPEŁNIĆ OBOWIĄZEK OBRONY W POLICJI. I chociaż nie bierze ona byle kogo (warunkiem jest niekaralność i średnie
wykształcenie), to jednak bez najmniejszego trudu odbiera wojsku najlepszych – w tym roku przeszły tam z kujawsko-pomorskiego dwie grupy po stu
poborowych. Teraz bez problemu przyciąga do oddziałów prewencji kolejną setkę.

dem procent spośród ogółu wcielonych i akademii (w ciągu ostatnich tygodni zgło- wodu: terenowe wojskowe komisje lekar-
– dodaje. siło się 85 mężczyzn i 17 kobiet z terenu skie nie zdążyły z wypisywaniem orzeczeń,
województwa) oraz do szkół podoficer- tłumacząc się nawałem pracy i obcięciem
KIERUNEK: ZAWODOWSTWO skich (dokumenty złożyło 102 mężczyzn etatów. Gdzie jest więc w tym wszystkim
Czy pobór ma więc sens? Czy corocz- i 12 pań). I byłby to jeden z nielicznych po- logika? Jak zmienić te realia? Chowanie
na ciuciubabka naprawdę służy obronno- zytywnych sygnałów, gdyby nie fakt, że głowy w piasek i udawanie, że jakoś tam
ści? Najczęściej w odpowiedzi słychać: część z tych kandydatów nie stanie do eg- będzie, nic nie da. Sprzyja natomiast de-
przejdźmy wreszcie na zawodowstwo, zaminów wstępnych. Z prozaicznego po- precjacji służby i wojskowego zawodu. 
skończmy z tą iluzją. Zadziwiające, że bar-
dzo często mówią to sami wojskowi, ma-
jący dosyć łatania kadrowych dziur. Być
może dlatego w WSzW oraz w poszcze-
gólnych WKU na wyeksponowanych
miejscach wywiesili wydrukowane
w Warszawie plakaty, z hasłem: „Armia
szuka zawodowców”. Plakaty są pełne
zachęt. Jest w nich wszystko, co może
przyciągnąć uwagę młodego człowieka:

PRAWIE KAŻDY POBOROWY

Z ROCZNIKA PODSTAWOWEGO,
STAJĄC PRZED KOMISJĄ,
NA DZIEŃ DOBRY PRZEDKŁADA
ZAŚWIADCZENIE, ŻE SIĘ UCZY,
I TYM SAMYM WCALE NIE MYŚLI
O WYPEŁNIENIU
KONSTYTUCYJNEGO
OBOWIĄZKU

gwarancja stabilności, możliwość rozwo-

ju i awansu, dobra płaca i zakwaterowa-
nie na czas służby.
– Same plakaty wiele nie dadzą. Dlate-
go zawodową służbę wojskową populary-
zujemy w każdy możliwy sposób. Docie-
ramy m.in. do regionalnych środków ma-
sowego przekazu, szkół i urzędów pracy
– informuje płk Rowiński. Niestety, szyb-
ko okazało się, że o zawodowej służbie woj-
skowej myśli dziś niewielu młodych ludzi.
Chętnych na szeregowych zawodowych
można szukać ze świecą. Lepiej jest z kan-
dydatami do wyższych szkół wojskowych

30 Polska Zbrojna nr 31/2007

 WOJSKO MIGAWKI Z AFGANISTANU

ŻYCIE MARIUSZ KONARSKI

w kontenerze
becnie żołnierze Zespołu
Bojowego „Bravo” oraz
sztab PGB w FOB Shara-
na są zakwaterowani
w trzydziestu 20-osobo-
wych klimatyzowanych
namiotach amerykańskich. Nikt nie na- Chor. Krzysztof Legęza na tle kontenerów
rzeka, choć jest ciasno i brakuje odrobi-
ny prywatności. Jednak wkrótce się to Dotychczasowe obozowisko
zmieni. – Na początku lipca dostaliśmy
108 kontenerów mieszkalnych, przy któ-
rych trwają jeszcze prace wykończenio-
we związane z instalacją elektryczną
i klimatyzacyjną. Na początku sierpnia
żołnierze będą mogli wprowadzić się do
wygodnych pomieszczeń – mówi szef in-
frastruktury PGB chor. Krzysztof Legę-
za. W jednym kontenerze będzie miesz-
kało trzech żołnierzy. Poza łóżkami
i szafkami znajdzie się w nich biurko,
MARIUSZ KONARSKI (2)

a może nawet telewizor. – Dostaniemy

również kontenery sanitarne (prysznice
i toalety) – dodaje chor. Legęza. 
Mariusz Konarski jest naszym
korespondentem w Afganistanie

Ochroniarz
WOJCIECH MAJERAN Dowódcą plutonu ochrony jest chor.
Radosław Klimek. Gdy czternaście lat
temu kończył Szkołę Chorążych Obrony
Przeciwlotniczej w Koszalinie, nie prze-
widywał, że kiedykolwiek znajdzie się
w górach Hindukuszu jako ochroniarz.
– Zadania dowódcy plutonu ochrony to
Praca w plutonie ochrony nie należy do najłatwiejszych.
zapewnienie bezpieczeństwa przewożo-
Ochroniarzy jest tylko szesnastu. Mają cztery hummery, których silniki nigdy nym osobom, patrole i konwoje – wymie-
nie stygną. W ciągu kilku miesięcy pobytu przejechali ponad szesnaście tysięcy nia chor. Kilmek. Prawie każdego dnia ze-
kilometrów. Wszyscy są z 18 Batalionu Desantowo-Szturmowego. spół wyjeżdża poza bazę, jego pojazdy
pojawiają się w Sharanie i w okolicach.
Chorąży ma dobrą opinię wśród swo-
WOJCIECH MAJERAN

ich żołnierzy. – Dowódcę poznałem trzy

lata temu. Zawsze mogłem liczyć na je-
go pomoc, zarówno w kraju, jak i tutaj.
W czasie patrolu wytyka nam nawet naj-
drobniejsze błędy, ale wiemy, że to dla
naszego dobra – mówi st. szer. Adam
Gredkowski.
Afganistan to pierwsza misja Radka.
Przygotowywał się do niej bardzo staran-
nie. O tym kraju może opowiadać godzi-
nami, szczególnie o historii, która jest je-
go pasją. 
Chor. Wojciech Majeran służy w sekcji
prasowo-informacyjnej PKW Afganistan

nr 31/2007 Polska Zbrojna 31

AAAAAAA OKIEM
NASZYM AAAAAAAA

Call
For Fire MARIUSZ KONARSKI

32 Polska Zbrojna nr 31/2007

 FORUM | SŁUŻBA | WYDARZENIA | LUDZIE | MILITARIA | W GARNIZONIE | PORADY | ŚWIAT | TO I OWO | SPORT | HISTORIA

Potężny huk i słup ognia unoszący się

nad moździerzem robią wrażenie

Zazwyczaj moździerze kal. 98 mm obsługuje pięciu

żołnierzy: celowniczy, ładowniczy, dwóch
amunicyjnych oraz dowódca działa
POLSKA GRUPA BOJOWA
W SHARANIE dysponuje m.in.
moździerzami kal. 98 mm.
– Służą one do ochrony żołnie-
rzy w bazach, demonstracji siły
oraz do wsparcia żołnierzy wyko-
nujących zadania w strefie od-
powiedzialności naszej grupy
bojowej. Zapewniamy bezpie-
czeństwo nie tylko własnym żoł-
nierzom, ale również koalicjan-
tom – mówi kpt. Tomasz
Janczak, oficer wsparcia ognio-
wego PGB. – Koalicjanci wysoko
oceniają nasz profesjonalizm,
dzięki czemu mamy pełną swo-
bodę w użyciu artylerii.
Aby utrzymać wysoką gotowość
bojową, często organizuje się
treningi ogniowe z procedur
Call For Fire. Ćwiczenia takie
polegają na wzywaniu artyle-
ryjskiego wsparcia ogniowego.
Odbywają się one zarówno
w dzień, jak i w nocy. Zdarza
się, że żołnierze wybiegają
w szortach, zdążą tylko założyć
bojowe kamizelki kuloodporne
oraz hełmy, i natychmiast zaj-
mują swoje stanowiska.

nr 31/2007 Polska Zbrojna 33

WOJSKA LĄDOWE
– Mogę im tylko współczuć, ale
wszystkim było tak samo koszmarnie
ciężko ćwiczyć przy takiej temperatu-
rze i wilgotności powietrza – mówił
st. chor. Zbigniew Płaczkiewicz z toruń-
skiej Szkoły Podoficerskiej.
Bonus za prawko
Tegoroczne egzaminy wstępne do to-
ruńskiej szkoły podoficerskiej składa-
ły się z trzech części: testu z języka an-
gielskiego, oceny sprawności fizycznej
oraz rozmowy kwalifikacyjnej. Razem
można było zdobyć 250 punktów, z cze-
go 50 za bardzo dobrą znajomość ję-
zyka angielskiego, 50 za rozmowę
kwalifikacyjną, 100 za egzamin z wy-
chowania fizycznego. Dodatkowo
50 punktami premiowani byli jeszcze
ci kandydaci, którzy mieli prawo jaz-
dy kategorii C. Egzaminatorzy oficjal-
nie nie komentowali takich zasad oce-
niania, ale nieoficjalnie przyznawali,
że aż 50 punktów za prawo jazdy kat. C
nie jest dobrym rozwiązaniem.
– Rozumiem, że armia oszczędza w ten
sposób niemałe pieniądze na kursach na
prawo jazdy, ale osoby mające wyższe wy-

eldorado KRZYSZTOF WILEWSKI

Jeszcze kilka lat temu szkoły podoficerskie w całym kraju

przeżywały prawdziwe oblężenie. Teraz, gdy o jedno
kształcenie przegrywają z tymi, które zro-
biły sobie prawko, bo za studia nie ma
żadnych profitów – komentował jeden
z egzaminatorów. Wykładowcy z Torunia
sugerowali, że można by było zachować
miejsce ubiegają się dwie osoby, mówi się o sukcesie. dodatkowe punkty za prawo jazdy kat. C
Czy wojsko przestało być atrakcyjnym miejscem pracy, przy jednoczesnym premiowaniu osób
czy może armia za wysoko stawia poprzeczkę? z wykształceniem wyższym – magister-
skim lub licencjatem.
O ile w przypadku testu ze znajomo-
Na placu apelowym Szkoły Podoficer- kich warunkach wyniki były przypadko- ści języka angielskiego i sprawdzianu
skiej Wojsk Lądowych w Toruniu stoi kil- we – dodawał jego kolega z namiotu. sprawności fizycznej zasady oceniania
kadziesiąt namiotów. Na łóżkach polo- Rzeczywiście, nawet członkowie komi- były klarowne, o tyle w przypadku roz-
wych leżą cywile i żołnierze. Wszyscy od- sji egzaminacyjnej przyznawali, że w tym mowy kwalifikacyjnej żaden z kandy-
poczywają. Za nimi wyczerpujące egza- roku pogoda nie była łaskawa. Przez taki datów nie miał pewności, jak zostanie
miny z wychowania fizycznego, a przed upał nawet najlepsi kandydaci nie osiąga- oceniony.
nimi rozmowa kwalifikacyjna. Wszyscy li przyzwoitych wyników. A egzamin – Zasadniczym zadaniem rozmowy
narzekają na test z wf. – To był po prostu z wf., w którego skład poza biegiem wcho- kwalifikacyjnej było poznanie kandy-
koszmar – mówi Jacek. – Biegaliśmy na dziło m.in. podciąganie się na drążku, data, ocena jego komunikatywności
3000 metrów przy upale 40 stopni – do- brzuszki czy „koperta”, to najwyżej punk- – wyjaśniał st. chor. sztab. Bartłomiej
dawał. – Biegam całkiem nieźle, ale w ta- towana część egzaminów wstępnych. Augustyniak, komendant Szkoły Pod-

34 Polska Zbrojna nr 18/2007

 FLESZ
POZNAŃ. Intensywne szkolenie elewów
Szkoły Młodszych Specjalistów Centrum
Szkolenia Wojsk Lądowych im. Stefana
Czarnieckiego w Poznaniu dobiegło końca.
Prawie pięciuset żołnierzy przystąpiło
KRZYSZTOF WILEWSKI (2)

19 lipca do egzaminu sprawdzającego.

Mechanicy, elektromechanicy pojazdów ko-
łowych i gąsienicowych oraz kucharze za-
kończyli edukację. Przed nimi sześć miesię-
cy służby w docelowych jednostkach woj-
skowych na terenie całego kraju.
Wśród cywilów
oficerskiej Wojsk Lą- starających się o miejsce pieniądze to ja tutaj
w SPWLąd w Toruniu POZNAŃ. 87. rocznica powstania 7 Pułku
dowych w Toruniu. nie przyszedłem.
dominowali ci, których Strzelców Konnych Wielkopolskich stała się
– Często pojawiały się Chcę być żołnie- okazją do organizacji 14 lipca widowiska
do wojska przyciągnęła
pytania dotyczące te- pasja rzem i mam nadzie- historycznego nad jeziorem Malta w Pozna-
go, co kandydaci za- ję, że tym razem mi niu. Pasjonaci i rekonstruktorzy historii kul-
mieścili w swoim CV. się to uda. Już drugi raz tywują tradycje pułku, który brał udział
Łatwo w ten sposób spraw- zdaję tutaj egzaminy – ko- w walkach na froncie wschodnim, nad
dzić, czy rzeczywiście intere- mentował inny z kandydatów. Bzurą czy pod Brochowem. Szarża ułańska
sują się oni armią lub historią, czy po Osobną grupę stanowili w Toruniu była kulminacyjnym punktem uroczystych
prostu poszli na łatwiznę i korzystali szeregowi, żołnierze nadterminowi obchodów i wzbudziła aplauz kilkutysięcz-
z jakiegoś wzorca – dodawał. i zasadniczej służby wojskowej. nej widowni. Członkowie grup rekonstrukcji
W przeciwieństwie do cywilów po- historycznych przedstawili epizod z walk
Nie po pieniądze smakowali już wojskowego chleba. o poznańską Cytadelę w 1945 r.
Odpowiednią oprawę zapewnili pirotechni-
Zastanawiać może, dlaczego tego la- – Pasja? Nie, to po prostu dobre miej-
cy. Szczególną atrakcją były biorące udział
ta w Toruniu liczba osób starających sce pracy – mówił wprost jeden z żoł-
w bitwie pojazdy z Muzeum Broni
się o przyjęcie do szkoły zmalała w sto- nierzy nadterminowych. – Chcę zo- Pancernej Centrum Szkolenia Wojsk
sunku do ubiegłego roku aż o 40 pro- stać podoficerem, bo to zawsze szcze- Lądowych im. Stefana Czarnieckiego.
cent! W tym roku do SPWLąd w To- bel wyżej, pewny etat, lepsze pienią- Muzealnicy i technicy dowodzeni przez
runiu wpłynęło 346 podań, a do egza- dze – wyjaśniał, czemu startuje do kpt. Tomasza Ogrodniczuka przygotowali
minów dopuszczono 196 osób. Gdy szkoły podoficerskiej. do działania m.in. czołg T-34 oraz transpor-
weźmie się pod uwagę, iż toruńska ter BTR-152. Chorążowie: Grzegorz
szkoła oferuje 124 indeksy, to wynik LICZBA OSÓB STARAJĄCYCH SIĘ Kaczmarek, Witold Marcińczyk, Adrian
nieprzekraczający 1,5 kandydata na Zawal oraz Mariusz Zielonka dokonywali
miejsce nie jest imponujący. Kiedyś O PRZYJĘCIE DO SZKOŁY cudów, aby oddać atmosferę prawdziwego
normą było 3–4 kandydatów. PODOFICERSKIEJ W TORUNIU pola walki.
Najbardziej zauważalny jest spadek ZMALAŁA (W STOSUNKU
zainteresowania szkołą wśród cywilów.
W tym roku na 124 przyjętych do DO UBIEGŁEGO ROKU)
SPWLąd było ich tylko 38. Resztę sta- AŻ O 40 PROCENT!
nowili żołnierze, z wyraźną przewagą
żołnierzy nadterminowych. Trudno Rozmawiając z kadrą toruńskiej
jednoznacznie określić przyczynę ta- szkoły, trudno nie oprzeć się wraże-
kiej sytuacji. Powodów może być kil- niu, że została nieco zaskoczona tak
ka. Najbardziej oczywistym jest emi- dużym spadkiem zainteresowania na-
gracja młodych ludzi na zachód Euro- uką w tej placówce. Ale nie ma co się
py. Poza tym zmienił się krajowy rynek im dziwić, gdy nagle zgłasza się
pracy. Bezrobocie spadło, a w niektórych o 40 procent kandydatów mniej niż
zawodach pracodawcy biją się o pracow- przed rokiem. Czy Toruń jest pod tym
TORUŃ. 20 lipca przed pomnikiem pol-
ników. Nic dziwnego, że wśród cywilów względem wyjątkowy? Nie. Podobnie
skich artylerzystów w Toruniu odbyła się
starających się o miejsce w SPWLąd dzieje się w innych szkołach podofi- uroczysta przysięga wojskowa 249 podcho-
w Toruniu dominowali ci, których do cerskich. W jednej z nich doszło na- rążych kursu szkolenia rezerw. Są to stu-
wojska przyciągnęła pasja. wet do tego, że do egzaminów dopusz- denci wyższych uczelni cywilnych,
– Wielu moich kolegów wyjechało za czono mniej osób, niż było przygoto- z 34 ośrodków akademickich, którzy przy-
granicę, i ja też się nad tym zastanawia- wanych miejsc. Mamy więc do czy- byli do Centrum Szkolenia Artylerii i Uzbro-
łem. Postanowiłem jednak, że będę re- nienia z czymś więcej niż spadek za- jenia na 6-tygodniowe przeszkolenie woj-
alizował swoje marzenia i spróbuję sił interesowania. Czy jest to problem? skowe. Rotę przysięgi wojskowej w obec-
w szkole podoficerskiej. Nie można bo- Chyba jeszcze nie. Wydaje się jednak, ności rodzin oraz zaproszonych gości przy-
wiem wszystkiego przeliczać na pienią- że czasy, gdy polska armia miała jął od słuchaczy zastępca komendanta
dze – wyjaśniał Michał, który przyje- w kim wybierać, szukając kandyda- CSAiU ppłk Ryszard Jóźwiak.
chał do Torunia z Olsztyna. – No, po tów do służby, się skończyły.  Oprac. G.P.

nr 18/2007 Polska Zbrojna 35

SIŁY POWIETRZNE
POLSKIE
tygrysy
PIOTR LASKOWSKI
Do Powidza powróciła właśnie gru-
pa pilotów z 7 Eskadry Lotnictwa Tak-
tycznego, która wzięła udział w ćwi-
czeniach pod kryptonimem „Polish Ti-
ger” we Włoszech.
Do Włoch poleciały cztery samoloty
– jeden szkolno-bojowy i trzy bojowe.
Przebazowanie zabezpieczała 13 Eskadra
Lotnictwa Transportowego, która przewio-
zła sprzęt i lotników. W sumie pojechało
50 ludzi, w tym 11 pilotów. Sześciu z nich
miało status Combat Ready i mogli wyko-
nywać loty na samolotach bojowych.
Ponadto po raz pierwszy w życiu loty
na szybkim samolocie bojowym Su-22,
oczywiście z drugiej kabiny, wykonywa-
li we Włoszech dwaj młodzi piloci pro-
mocji 2005 r. I od razu były to loty tak-
tyczne, na które pilot sił powietrznych
w Polsce czeka ok. siedmiu lat od pro-
mocji. Ci młodzi ludzie mieli też okazję
– razem z innym pilotem promocji
2001 r. – latać na samolocie AMX. Po-
zostali latali na nim już rok temu.
LOTY TAKTYCZNE
„Polish Tiger” to typowe ćwiczenia re-
alizowane w ramach natowskiego pro-
gramu wymiany eskadr. Ich scenariusz
opierał się na „klasycznym” konflikcie
Współpraca tak
Trzy pytania do szefa Szkolenia Sił
Powietrznych gen. bryg. pil.
ANATOLA CZABANA
CZABANA:
Co takie ćwicze-
nia, jak na przy-
kład „Polish Ti-
ger”, dają Siłom
Powietrznym?
– Bardzo dużo,
bo to nie są tylko
sprawy samego ćwiczenia. Korzyści po-
jawiają się już podczas przygotowań, np.
przy sporządzaniu identycznej dokumen-
36 Polska Zbrojna
między dwoma fikcyjnymi państwami:
dobrze rozwijająca się Zaklandią i bar-
dziej zacofaną gospodarczo Pomolandią.
Polacy mieli nie dopuścić do aneksji Za-
klandii przez Pomolandię.
Jednak głównym założeniem wspól-
nych ćwiczeń było doskonalenie proce-
dur i realizacja zadań przez lotnictwo
uderzeniowe. W przypadku 7 Eskadry
chodziło głównie o loty w ramach izola-
cji lotniczej, w trakcie których niszczo-
no lotniska oraz samoloty na nich stacjo-
nujące, a także zapewniano wojskom
bezpośrednie wsparcie lotnicze.
Włoskie eskadry na co dzień wyko-
nują zadania zbliżone do tego, czym zaj-
muje się 7 Eskadra, czyli przede wszyst-
kim atakowanie celów naziemnych. We
Włoszech wszystkie loty Polacy odby-
wali we wspólnym ugrupowaniu z sa-
molotami AMX na małych i średnich
wysokościach. W czasie każdego z nich
wykonywano konkretne zadania nad
morzem i w górach, których zwieńcze-
tacji. Sprawą oczywistą są również kon-
takty osobiste, wymiana poglądów i do-
świadczeń, zaznajomienie się z techni-
ką, którą dysponują Włosi.
Czy po przeniesieniu 7 Eskadry do
Świdwina współpraca dwustronna bę-
dzie kontynuowana?
– Jestem za tym, żeby taką współpra-
cę podtrzymywać, a nawet poszerzać. Bę-
Z Polski do Włoch
w niecałe dwie
godziny bez
międzylądowania?
Dlaczego nie, jeśli
do dyspozycji są
sprawne samoloty
Su-22 i wyszkolona
kadra?
niem było przeprowadzenie symulowa-
nego ataku na obiekt. Nie stosowano
ostrego uzbrojenia, główną bronią pilo-
tów były fotokarabiny. – Takie symulo-
wane loty są bardzo potrzebne, piloci
nabierają doświadczenia w powietrzu
– mówi dowódca 7 elt i jednocześnie do-
wódca polskiej grupy we Włoszech
ppłk pil. Maciej Trelka.
dziemy chcieli, żeby wspólne loty odby-
wały się nie tylko z Włochami, Amery-
kanami czy Brytyjczykami. Szukamy no-
wych partnerów.
Jaki samolot do szkolenia zaawanso-
wanego widziałoby dowództwo Sił Po-
wietrznych w Wyższej Oficerskiej
Szkole Sił Powietrznych?
– Nie możemy zdradzać, co byśmy
chcieli. Musi być przecież przetarg. Na
pewno chcielibyśmy, żeby to był samo-
lot, który w pełni przygotowywałby pi-
lotów do służby na F-16. Musi więc mieć
awionikę cyfrową, możliwość eksploata-
cji około 40 lat. Dobrze by było, gdyby
dostosowany był do programu szkolenia
taktycznego, jaki wykorzystujemy obec-
nie w „Szkole Orląt” na Iskrach.
Rozmawiał Piotr Laskowski
nr 31/2007

W zadaniach w powietrzu wykorzysta-
no również włoskie samoloty F-16 w ro-
li agresorów oraz Tornada.
LATAĆ Z WŁOCHAMI
Włosi po raz kolejny pokazali, że są pro-
fesjonalistami zarówno w fazie przygoto-
wującej do lotu, jak i podczas misji czy
spotkania podsumowującego. Wspólne
loty w górach pokazały, że włoski system
śledzenia typu powietrze–powietrze po-
zwala na utrzymanie kontaktu większej
liczbie samolotów. Natomiast Polacy, któ-
rzy nie mają takiego systemu, musieli po-
legać na bezpośredniej obserwacji, co nie
jest proste, bo włoskie AMX co rusz zni-
kały w dolinach. Włosi mają duże do-
Polscy piloci
w ćwiczeniach
Ppłk pil. Maciej Trelka – dowódca grupy
(na zdjęciu), ppłk pil. Dariusz Mikołajczyk,
mjr Robert Benedict, kpt. Tomasz Kozyra,
kpt. Tomasz Sotowski,
kpt. Hubert Jaroszyński,
kpt. Grzegorz Olszyna,
por. Piotr Adamiec,
por. Grzegorz Żymanek,
ppor. Radosław Jeziak,
P. LASKOWSKI (2)
ppor. Dominik Duda
Polish Tiger
Ćwiczenia „Polish Tiger” odbywały się
w ramach programu wymiany eskadr
– Squadron Exchange w bazie Istrana,
gdzie swą siedzibę mają 51 Skrzydło
oraz eskadry 103 i 132 latające na
poddźwiękowych samolotach sztur-
mowych AMX. Około 40 km od tej bazy
znajduje się słynna amerykańska baza
lotnicza w Aviano.
Dla 7 Eskadry był to już kolejny wylot
zagraniczny. Po raz trzeci też miała
okazję wykonywać misje z włoskim lot-
nictwem, gdyż w zeszłym roku
odwiedziła 13 eskadrę włoskich sił
powietrznych w bazie Almendola i sa-
ma gościła w Powidzu 154 eskadrę.
świadczenie w lotach w górach, choć od
przypadku amerykańskiego Prowlera,
który strącił kolejkę linową, nie latają już
w Dolomity i Alpy, gdzie minimalna wy-
sokość lotu wynosi 2000 stóp i uniemoż-
liwia niskie latanie. Często za to latają nad
Apeninami, w których jednak pojawiają
się bardzo silne turbulencje.
Podczas pobytu w bazie Istrana Polacy
codziennie wykonywali po dwa wyloty na
trzech samolotach. Jeden Su-22 pozosta-
wał jako zapasowy. Po raz pierwszy też
polscy piloci z 7 Eskadry uruchamiali sil-
niki bezpośrednio w schronohangarach.
Po wylądowaniu samolot natychmiast tra-
fiał do schronu. Wszyscy zaskoczeni by-
li sprawnością działania obsługi technicz-
nej i brakiem problemów z logistyką.
We wrześniu br. mają odbyć się ćwi-
czenia „Italian Dancer” – Włosi pojawią
się w Powidzu. A w październiku, jeśli
nic się nie zmieni, 7 Eskadra przejdzie
do Świdwina.
FLESZ
KATOWICE. 14 lipca odbył się II Katowicki
Piknik Lotniczy im. 304 Dywizjonu
Bombowego Ziemi Śląskiej. Imprezę zorga-
nizowało Stowarzyszenie Lotników Polski
Południowej pod patronatem prezydenta
Katowic, dowódców Sił Powietrznych i Ma-
rynarki Wojennej oraz szefa
Wojewódzkiego Sztabu Wojskowego w Ka-
towicach. Do udziału w pikniku zaproszono
również Żandarmerię Wojskową. Żandarmi
z gliwickiego Oddziału Specjalnego wyko-
nali dynamiczny pokaz z elementami takty-
ki antyterrorystycznej.
KOSZALIN. 20 lipca przypada Święto
Centrum Szkolenia Sił Powietrznych.
W przeddzień, w kaplicy garnizonowej zgro-
madzili się na mszy św. w intencji CSSP żoł-
nierze centrum wraz ze swoim komendan-
tem. Uroczystości rozpoczęła zbiórka na
ARCHIWUM PIOTRA LASKOWSKIEGO/7 ELT
placu apelowym, podczas której komen-
dant centrum płk dypl. Krzysztof Żabicki
złożył życzenia oraz wręczył akty nominacyj-
ne i listy gratulacyjne wymienionym żołnie-
rzom oraz pracownikom wojska. W czasie
obchodów odsłonięto pamiątkowe tablice
upamiętniające byłych komendantów
Wyższej Szkoły Oficerskiej i centrum.
Ponadto odbył się bieg na 5 km o nagrodę
komendanta centrum i inne rozgrywki
sportowe między pododdziałami szkolnymi.
Ostatnim punktem obchodów był piknik
zorganizowany dla kadry zawodowej i pra-
cowników wojska oraz ich rodzin.
RADOM. Od 18 lipca 2 Ośrodek Szkolenia
Lotniczego ma w wyposażeniu nowy samo-
lot PZL-130 Orlik TC-II. Wyprodukowano go
w zakładach lotniczych EADS PZL
Warszawa Okęcie. Wersja ta ma zmoderni-
zowany płatowiec oraz nowy silnik.
Pierwsze dwa samoloty przyleciały na lotni-
sko Sadków 18 lipca. Za sterami siedzieli
zastępca komendanta Wyższej Szkoły
Oficerskiej Sił Powietrznych
płk pil. dr Marek Bylinka oraz dowódca
2 Eskadry 2 OSzL ppłk pil. Arkadiusz
Leśniewski, którzy jako pierwsi przeszkolili
się na tym samolocie, a w następnych mie-
siącach będą pełnić funkcję instruktorów
pilotów dla pozostałej kadry ośrodka.
 Oprac. G.P.
Polska Zbrojna 37
MARYNARKA WOJENNA

Śmiercionośne
KRZYSZTOF
W YGNAŁ

Wystrzelone z wyrzutni cicho podążają za swoim celem. Torpedy. Dzięki

zaawansowanej technologii są precyzyjną i bardzo groźną bronią. Obecnie
Marynarka Wojenna RP eksploatuje sześć typów torped.

T O R P E D Y N A Z Ł O M krytych minach. Inną koncepcją, nad którą

pracują w zakładzie, jest wykorzystanie

W ycofywane z marynarki torpedy trafiają

na złom. Jedna z nich to ciężka paroga-
zowa torpeda o kalibrze 533 mm typu
53-56W. W odróżnieniu od nowoczesnych tor-
ped nie ma systemu samonaprowadzania ani
zapalnika zbliżeniowego, lecz uderzeniowy.
Ma za to wielką moc. Przenosi 400 kg ładun-
ku wybuchowego. Jej wadą jest też to, że
w drodze do celu pozostawia w wodzie wyraź-
ny ślad. Wycofano też torpedy SET-53 (po-
przedniczki modernizowanej wersji SET-53M).
– To jeszcze nie śmierć tych torped – mówi
kmdr por. dr inż. Adam Cichocki z Zakładu
Broni Podwodnych AMW. – Opracowujemy
koncepcję ich adaptacji i przeobrażenia
w bezzałogowy pojazd podwodny. To trudny
problem dla naukowców w mundurach, ale
zastosowanie takich urządzeń z pewnością
poprawiłoby bezpieczeństwo jednostek pły-
wających. Wyposażony w odpowiedni typ
sonaru, mógłby on na przykład iść przed
pojedynczym okrętem i ostrzegać go o wy-
starych torped jako tzw. torpedomin. Jako
takie, mogłyby być wystrzeliwane z okrętów
nawodnych i podwodnych. Odpływałyby na
odpowiednią odległość, następnie opadały
na dno i funkcjonowały dalej jako miny
denne. – Pozostało sporo starych torped
– dodaje kmdr Cichocki. – Chcemy je wy-
korzystać, a nie sprzedawać po cenie zło-
mu. Już niebawem dostaniemy pierwsze
dwie sztuki i będziemy pracować nad na-
szymi pomysłami.

Torpedy dzielą się na lekkie i ciężkie. I wcale nie chodzi tu
o ich masę, ale o kaliber. Torpedy kalibru 533 i wyżej to
torpedy ciężkie, natomiast poniżej tej wartości – lekkie.
TORPEDA TYPU TEST-71 ME, kaliber 533 mm,
przeznaczona jest do zwalczania okrętów podwod-
nych. Potrafi operować na głębokości od 27 do
400 m. Torpeda tego typu ma napęd elektryczny.
Poszukuje celu w dwóch płaszczyznach: poziomej

ORP „ORZEŁ” TORPEDA TYPU 53-65 KE

TORPEDA TYPU SET-53 M, o kalibrze
533 mm, przeznaczona jest do samoobro-
ny i zwalczania innych okrętów podwod-
nych. To najstarsza torpeda samonaprowa-
dzająca w Marynarce Wojennej. Poszukuje
celu w wodzie do głębokości 200 m, ma
zasięg 14 km i osiąga prędkość 29 węzłów.
Im głośniejsza jest praca silników atakowa-
nej jednostki, tym skuteczniej torpeda na-
prowadza się na cel.
Torpeda wyrzucana jest do wody pneuma-
tycznie. Sprężone powietrze doprowadzane
do rur wyrzutni pod wysokim ciśnieniem
nadaje jej prędkość początkową.
To pocisk cieplny, uderzeniowy,
i pionowej. Ma opcję telesterowania, czyli podczas
wykonywania zadania cały czas połączona jest
do zwalczania obiektów nawod- miedzianym przewodem z okrętem macierzystym.
nych. Jest niesłychanie skutecz- Kiedy jej układ samonaprowadzania odnajdzie
na i groźna, ponieważ sama na- cel, torpeda sama go atakuje.
prowadza się na ślad celu.
Widzi kilwater, porusza się
i atakuje od rufy. Tego typu tor-
pedy nie dostrzega stacja pod-
kilowa, w związku z tym jest
ona trudna do wykrycia i zwal-
czenia. Dzięki temu można mó-
wić o wysokiej skuteczności na-
prowadzania. Takie same tor-
pedy mają również Rosja
i Ukraina.

38 Polska Zbrojna nr 31/2007

 ORP „KASZUB” FLESZ
TORPEDA SET-53 M. Wystrzeliwana jest GDYNIA. 95. urodziny obchodzi komandor
z dwururowych wyrzutni zamontowanych w stanie spoczynku Zbigniew Kowalski. Z tej
na śródokręciu. Wykorzystuje się w nich okazji jubilata odwiedził admirał floty Roman
system prochowy. Gazy powstałe po wy- Krzyżelewski, dowódca Marynarki Wojennej,
buchu specjalnego naboju prochowego oraz koledzy z Koła Byłych Żołnierzy
wyrzucają torpedę z wyrzutni i nadają jej Zawodowych i Oficerów Rezerwy WP przy
prędkość początkową, wynoszącą 15–20 DMW. Służbę w Marynarce Wojennej koman-
m/s. Okręt zabiera cztery torpedy do dor rozpoczął na początku lat trzydziestych
jako słuchacz Szkoły Podchorążych MW.
zwalczania okrętów podwodnych.
Pełnił służbę na różnych stanowiskach, naj-
dłużej na niszczycielu ORP „Wicher”. We
Telesterowanie torped: wrześniu 1939 r. podczas obrony polskiego
Wybrzeża jako oficer artylerii ostrzeliwał m.in.

cygara
Sygnał do torpedy przesyłany jest przez drut miedziany. Operator niemieckie niszczyciele. Po kapitulacji wraz
z innymi obrońcami trafił do niewoli niemiec-
może kierować torpedą, zmieniać jej tor, prędkość, zanurzenie, kiej. Po odzyskaniu wolności do 1951 r. słu-
żył w MW na różnych stanowiskach, m.in. był
uzbroić lub rozbroić. zastępcą attaché morskiego w Londynie,
specjalistą w Sztabie Głównym MW oraz wy-
kładowcą artylerii morskiej i wiedzy okrętowej
w Oficerskiej Szkole MW.

GDYNIA. – To dla mnie ogromne przeżycie,

OKRĘT
PODWODNY
TYPU KOBBEN
TORPEDA UDERZENIOWA
TP-613 produkcji szwedz-
kiej. To dobra, skuteczna
broń przeciwko jednostkom
nawodnym. Ma dwie pręd-
kości biegu – wysoką i ni-
ską. Jest telesterowana na
całej długości biegu. W trak-
cie telesterowania można ją
uzbroić, rozbroić, zmieniać
jej prędkość i zanurzenie.
Wykonywane w ten sposób
manewry zwiększają jej
skuteczność. TP-613 jest
torpedą cieplną. Energia,
jakiej używa się do jej napę-
ŚMIGŁOWCE MI-14 PŁ
I SH-2 G KAMAN
TORPEDA MU-90 IMPACT
niekontaktowe, które reagu-
ją w odległości 7–10 m od
celu. Detonacja ładunku
wybuchowego znajdującego
się w głowicy. System deto-
nacji niekontaktowej powo-
duje potężną i niszczącą fa-
lę uderzeniową.
TORPEDA TYPU MK-37
MOD-2, produkcji amerykań-
skiej, jest przeznaczona do
samoobrony, ale też zwalcza-
du, pochodzi ze spalania nia okrętów podwodnych. Ma
paliwa (alkoholu) i nadtlen- napęd elektryczny i jest tele-
ku wodoru. Spalanie gene- sterowana. Osiąga maksy-
ruje parogaz, który napędza malną prędkość 26 węzłów.
12-cylindrowy silnik tłoko- Masa ładunku wybuchowego
wy. Wszystkie torpedy mają to około 150 kg. Torpedy te-
zapalniki kontaktowe działa- go typu same opuszczają wy-
jące w momencie zetknięcia rzutnie, które wcześniej zale-
z burtą, ale także zapalniki
wane są wodą.
ORP „GEN. T. KOŚCIUSZKO”
I ORP „GEN. K. PUŁASKI”
Najnowocześniejszą torpedą, jaką ma
Marynarka Wojenne, jest TORPEDA MU-90
IMPACT, produkowana przez europejską korpo-
rację EUROTORP, w której skład wchodzą
Włochy, Francja, Hiszpania i Niemcy. To zaawan-
sowany pocisk trzeciej generacji, o kalibrze
324 mm, służący do zwalczania okrętów pod-
MARIAN KLUCZYŃSKI (5)
że po przeszło sześćdziesięciu latach ponow-
nie stawiam stopę na tym wspaniałym okrę-
cie – powiedział były członek wojennej załogi
ORP „Błyskawica” Józef West-Krajewski
mieszkający w Wielkiej Brytanii, kiedy 13 lip-
ca wszedł na pokład tego okrętu. Była to jego
pierwsza po zakończeniu II wojny światowej
wizyta w ojczystym kraju i na „Błyskawicy”,
na której był łącznościowcem. Gościa przyjęli
dyrektor Muzeum Marynarki Wojennej kmdr
por. Sławomir Kudela i pełniący obowiązki do-
wódcy okrętu kmdr ppor. Zdzisław Kryger.
Tego samego dnia honorowym gościem była
córka członka wojennej załogi „Błyskawicy”,
a także budowniczego tego okrętu w Cowes
Wanda Troman – mieszkanka Chattom.
HISZPANIA. Reprezentacja Polski w skła-
dzie: ppor. Tomasz Królik, bsmt Radosław
Podgórski, st. mat Piotr Daniluk 17 lipca wy-
walczyła drużynowo brązowy medal w konku-
rencji 25 m pistolet standard podczas
Mistrzostw Europy w Strzelectwie Sportowym,
które odbywały się w Granadzie. Zawodnicy
na co dzień trenują w Wojskowym Klubie
Sportowym „Flota” Gdynia. Nasza reprezen-
tacja ustąpiła jedynie zawodnikom z Rosji
i Ukrainy. St. mat Piotr Daniluk wywalczył na
mistrzostwach miejsce olimpijskie na
Igrzyska Olimpijskie Pekin 2008 w kategorii
pistolet szybkostrzelny. Marynarz, którego tre-
nerem jest st. bosman Jacek Dagil, jest zło-
tym i brązowym medalistą Regionalnych
Mistrzostw CISM Pilzno 2007, złotym druży-
nowym medalistą Regionalnych Mistrzostw
CISM Pilzno 2007, medalistą Mistrzostw

wodnych. Przeznaczona jest do zwalczania ce-

lów dowolnego rodzaju. Mogą to być klasyczne
okręty podwodne, jak też atomowe. Fregaty ZOP
mają dwie trójrurowe wyrzutnie typu Mk-32 na
śródokręciu. Torpedy wyrzucane są przez sprę-
żone powietrze.
Europy juniorów w Bordeaux w 1999 r.
i Zagrzebiu w 2001 r., wielokrotnym mistrzem
i medalistą mistrzostw Polski, rekordzistą
Polski oraz członkiem kadry karodowej.
Oprac. GP

nr 31/2007 Polska Zbrojna 39

WOJSKO MISJE
Razem łatwiej
GRZEGORZ PREDEL
Nie tylko wojsko stara się wykorzystać doświadczenia
naszych żołnierzy z misji pokojowych i stabilizacyjnych.
Robi to również Stowarzyszenie
Kombatantów Misji Pokojowych ONZ.
Gen. bryg. w st. spocz. dr Stanisław
Woźniak, od kilku miesięcy prezes Sto-
warzyszenia Kombatantów Misji Po-
kojowych ONZ, mówi, że charakter mi-
sji, w których nasi żołnierze uczestni-
czą już kilkadziesiąt lat, nieustannie się
zmienia. Z operacji sprzed wielu lat
żołnierze wynosili nie tylko obraz eg-
zotycznych krajów i ich kultury, ale
także różne opinie o charakterze kon-
fliktu, jego podłożu i przyczynach. By-
ły to nieocenione spostrzeżenia oraz
wspomnienia, którymi chcieli dzielić
się z kolegami. Przez wiele lat spoty-
kali się nieformalnie, bowiem stowa-
rzyszenie zostało zarejestrowane do-
piero w 1999 r.
Dwa w jednym
– Ludzie chcą dzielić się doświadcze-
niami z misji: zarówno osiągnięciami,
jak i trudnościami, problemami, takimi
jak tęsknota za rodziną, stres – zauważa
gen. Woźniak. Jego zdaniem, dzięki roz-
mowom z członkami koła mogą odre-
agować te trudne doświadczenia. Podob-
nie jest na spotkaniach z młodzieżą, któ-
rej opowiadają o misjach. Każda rozmo-
wa, wystawa czy prelekcja to okazja do
wspomnień i refleksji.
Jednocześnie takie spotkania pro-
mują udział naszych żołnierzy w mi-
sjach zagranicznych. Wiceprezes sto-
warzyszenia ds. medialno-promocyj-
TADEUSZ WRÓBEL
nych płk Zbigniew Bednarski wyja-
śnia: – Działamy na różnych płaszczy-
znach: wydajemy album „Polacy
w służbie pokoju” (już 5. wydanie)
Zmiany w statucie
W ostatnich latach zmienił się charak-
ter misji i wzrosła liczba żołnierzy
w nich uczestniczących. Znalazło to od-
zwierciedlenie w zmianach w statucie
stowarzyszenia – członkiem zwyczaj-
nym może zostać obywatel polski, któ-
ry brał lub bierze udział w misji ONZ
lub innej organizacji międzynarodowej.
Chodzi m.in. o umożliwienie działania
uczestnikom misji na Bałkanach,
w Iraku i w Afganistanie.
40 Polska Zbrojna
i wojskowe rozmówki polsko-angiel-
skie, organizujemy wystawy. Stowa-
rzyszenie udziela też pomocy człon-
kom znajdującym się w trudnej sytu-
acji materialnej czy zdrowotnej.
EKSPERT
Gen. bryg.
w st. spocz.
G. PREDEL
dr Stanisław
Woźniak:
– Biorąc pod uwagę moje
doświadczenie ze służby na stanowisku
zastępcy szefa Biura Bezpieczeństwa
Narodowego, uważam, że
stowarzyszenie nie powinno ograniczać
się do działań jednego resortu, ale
działać na rzecz systemu obronności
kraju. W misjach brali przecież udział
również policjanci i pracownicy wojska.
Warto włączyć ich w działalność
stowarzyszenia oraz zadbać
o wykorzystanie ich doświadczeń przez
instytucje pozamilitarne.
Słowa zachęty
Szacuje się, że ok. 57 tys. osób służy-
ło lub pracowało na misjach. Członko-
wie stowarzyszenia zwracają uwagę, że
takie spontaniczne grupy wsparcia dla
żołnierzy są ważne, gdyż problemy
związane ze stresem bojowym lub cho-
robami tropikalnymi często ujawniają
się po wielu latach. Płk Bednarski uwa-
ża więc, że warto, aby dowódcy przy-
chylnie patrzyli na takie zaangażowanie
swoich podwładnych, zachęcali do wstę-
powania do stowarzyszenia. – Żołnierze
krępują się prosić dowódcę o zgodę na
taką działalność z obawy, że uzna on, iż
ten czas mogliby poświęcić na zajęcia
szkoleniowe w jednostce. Obawiają się,
że mogą ominąć ich nagrody i awanse.
A przecież promowanie dokonań woj-
ska czy też wsparcie udzielane żołnie-
rzom to działalność na rzecz obronno-
ści państwa – dodaje. 
nr 31/2007
 SZKOLENIE STUDENTÓW OPINIE

MAGISTER
TOMASZ SZULEJKO
W KAMASZACH TOMASZ SZULEJKO

Człowiek bardzo szybko przyzwyczaja się do luksusu. Absolwenci wyższych

uczelni cywilnych doświadczyli w ostatnich latach komfortu polegającego
na nieodbywaniu służby wojskowej. Było miło, spokojnie… Do czasu. Do chwili
ponownej decyzji o powoływaniu magistrów w kamasze.

Przełom lat 80. i 90. dwudziestego wie-
ku. Zdecydowana większość młodych lu-
dzi w Polsce na sam dźwięk słów „służba
wojskowa” reaguje nerwowym śmiechem.
Skojarzenia? Jednoznaczne. Czas spędzo-
ny w wojsku to złe wspomnienia. Wojsko
to „fala”, przymus, koszmarny sen… Ar-
mia zniewala, pozbawia godności, budzi
najgorsze instynkty. Ojczyzna, patriotyzm,
honor – puste słowa, które mogą coś zna-
czyć jedynie dla naszych dziadków.
Jednym ze sposobów uniknięcia odby-
wania służby wojskowej były studia. Wie-
lokrotnie nie chodziło o rozwijanie zainte-
resowań, pasji. Nie pojawiały się długofa-
lowe plany na przyszłość. Trzeba było się
,,zaczepić”. Gdziekolwiek. Wojsko to
przerwa w życiorysie. Najbardziej jało-
wy okres w życiu młodego chłopaka.
Uczelnia? Którakolwiek. Najważniejsze
jest odroczenie. Kierunek studiów to
sprawa drugorzędna.
Optymalną sytuacją była trwała niezdol-
ność do pełnienia służby. Niektóre gazety
publikowały poradniki dotyczące służby
wojskowej lub służby zastępczej. Przedsta-
wiały listy chorób, które pozwalają na od-
roczenie lub całkowite uniknięcie kontak-
tu z wojskiem. Media prześcigały się w in-
formowaniu o losach młodego człowieka,
Romana G., skazanego za odmowę służby
wojskowej. W tym ciekawym okresie żoł-
nierze zawodowi, którzy wykonywali swo-
je obowiązki w szkołach podchorążych re-
zerwy, często czuli się bardzo nieszczęśli-
wi. Młody oficer po studiach oficerskich
gotów był dokonywać rzeczy wielkich
i chwalebnych. Jednak oporna materia –
grupa rówieśników, absolwentów wyż-
szych uczelni cywilnych – bardzo skutecz-
nie mu w tym przeszkadzała. SPR: Siły Po-
wolnego Reagowania, nastawione na prze-
trwanie, stosujące sztandarową zasadę po-
la walki opierającą się na ekonomice sił
i środków…
Od tamtej pory minęło kilkanaście lat…
Wyrosło nowe pokolenie studentów. Lu-
dzie początku lat 90. są dojrzali, mają usta-
bilizowaną pozycję społeczną, zawodową
i rodzinną. Prezentują odmienne spojrze-
nie na otaczający ich świat. Ale i świat
jest inny.
Baczność, ku przyszłości – zwrot!
Absolwenci wyższych uczelni cywil-
nych będą powoływani do odbycia służby
wojskowej. Jedna decyzja Ministerstwa
Obrony Narodowej zburzyła sielankowy
nastrój i wywołała burzę w mediach. Dy-
wagacje dotyczą sensu lub bezsensu powo-

nr 31/2007 Polska Zbrojna 41

OPINIE SZKOLENIE STUDENTÓW
W XXI w. służba w woj-
sku nie powinna być
dla studentów do-
pustem bożym. To oby-
watelski obowiązek,
który się opłaca
ływania do służby. W dysku- – wojsko! Upływający czas
sjach aktywnie uczestniczą mło- najwyraźniej osłabił czujność
dzi, bezpośrednio zainteresowani tema- studentów i absolwentów. Przenoszenie do
tem dziennikarze. rezerwy bez odbycia służby wojskowej sta-
Przeważa opinia, iż absolwent wyższej ło się normą, która wydawała się być czymś
uczelni cywilnej – licencjat lub magister – naturalnym i nieodwracalnym. Wojskowe
powinien po skończeniu studiów zająć się komendy uzupełnień nie upominały się
poszukiwaniem pracy. Służba wojskowa o studentów. Studenci nie szukali kontak-
komplikuje życiorys zawodowy absolwen- tu z WKU.
ta i niweczy jego plany. Przeszkolenie woj-
skowe utrudnia relacje z najbliższymi, Aż trzy, czy tylko trzy
zmusza do zmiany terminu ślubu czy po- Wykształcony, inteligentny człowiek do-
dróży. Po prostu: absolwenci są poirytowa- skonale rozumie, iż nie wypada stawiać się
ni. Końcowe egzaminy, absolutorium, przy- ponad prawem. Służba wojskowa absol-
gotowanie i obrona pracy magisterskiej, wenta wyższej uczelni cywilnej trwa trzy
plany na ostatnie wakacje. Aż tu nagle miesiące. Aż trzy, czy może tylko trzy?
42 Polska Zbrojna
Żołnierz zasadniczej służby wojskowej mu-
si spędzić w koszarach dziewięć miesięcy.
Wojska nie można kojarzyć z bezsensow-
nym bieganiem po poligonie z karabinem
w dłoni. To niesprawiedliwe uproszczenie.
Służba wojskowa to praca nad samym so-
bą. Oczywiście, nie jest lekko. Wysiłek
i wyrzeczenia stanowią istotę sprawy oraz
przyczynek do przyszłych sukcesów. Mło-
dzi ludzie po odbyciu służby wojskowej
wracają do swoich środowisk. Dzięki spo-
łecznym umiejętnościom nabytym w woj-
sku stają się naturalnymi liderami. Potrafią
podejmować decyzje, wyzwolić inicjaty-
wę. Jest to niezwykle istotne w przypadku
absolwentów wyższych uczelni cywilnych.
nr 31/2007
 OPINIE
Absolwenci wyższych uczelni cywilnych
będą powoływani do odbycia służby woj-
skowej. Jedna decyzja Ministerstwa
Obrony Narodowej zburzyła sielankowy
Podchorąży Michał Brdęk,
nastrój i wywołała burzę w mediach. absolwent poznańskiej Akademii
W dyskusjach aktywnie uczestniczą mło- Ekonomicznej
dzi, bezpośrednio zainteresowani tema-
tem dziennikarze podchorąży Wojciech Stulebiak
absolwent Wyższej Szkoły
Humanistyczno-Ekonomicznej w Łodzi
Po trzech miesiącach wracają do
swoich środowisk. Przed wojskiem
zdążyli już podjąć pracę. Perspektywa
kilku miesięcy w wojsku była nieprzy-
jemna i przygnębiająca. Dziś obydwaj
zmienili zdanie. Poradzili sobie znako-
micie. Służba wojskowa wyzwoliła
w nich przebojowość, wzmocniła psy-
chikę, dała poczucie emocjonalnej
stabilności. Zweryfikowali złe stereo-
typy o „fali”, piciu alkoholu.
Zrozumieli, ile wysiłku i poświęceń
wymaga się od żołnierza.
OPINIA
Plut. pchor.
rezerwy Paweł
Zasada
z Częstochowy
Pełnił służbę wojskową w 1991 r.
w Poznaniu. Sprawdził się jako pomoc-
nik dowódcy plutonu rozpoznania. Po
kilkunastu latach z powodzeniem jako
rezerwista brał udział w ćwiczeniach
,,Anakonda 2006”. Zapytany o stosu-
OPINIA nek do wojska powiedział: – Z perspek-
tywy piętnastu lat służbę wojskową
w szkole podchorążych rezerwy postrze-
Kpr. pchor. gam jako ważne doświadczenie.
TOMASZ SZULEJKO (4)
PRZESZKOLENIE
WOJSKOWE BYWA BARDZO
CIEKAWYM DOŚWIADCZE-
NIEM. JEST KILKA SPOSO-
BÓW ZMIERZENIA SIĘ
Z TYM WYZWANIEM:
– ODBĘBNIANIE – totalna
katastrofa, męczenie siebie
samego, kolegów i dowód-
ców. Charakteryzuje się kom-
pletnym brakiem motywacji,
skrajnym minimalizmem
oraz ciągłym marudzeniem.
Istna mordęga i strata czasu.
Bez historii, bez wspomnień,
bez sensu.
– ODBYCIE – to postawa ty-
pu: powołali mnie, nie opie-
rałem się, jakoś to będzie.
Zobaczę, co życie przyniesie.
A życie wojskowe przynosi
najczęściej pozytywne zasko-
czenie. Dyscyplina nie jest
tak okrutna, jak można było
przypuszczać. Opowieści ko-
legów, szwagra lub znajo-
mych okazują się być mocno
przejaskrawione.
– MĘSKA PRZYGODA – wy-
zwanie, możliwość sprawdze-
nia samego siebie. Wielu lu-
dzi potrafi wyłożyć spore pie-
niądze, aby podczas różnych
imprez integracyjnych prze-
żyć namiastkę żołnierskiej
przygody. Aktywne spędzanie
czasu wolnego w ramach su-
rvivalowych zmagań poświę-
conych budowaniu zespołów
to obecnie naturalna sytu-
acja w firmach. A wojsko za-
pewnia wszelkie atrakcje za
darmo. I jeszcze nakarmi,

Jestem nauczycielem wychowania ubierze oraz wypłaci kieszon-

rezerwy Jakub
Bandosz
Jest studentem historii Uniwersytetu
im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.
Do wojska zgłosił się w trybie ochotni-
czym. Podczas trzeciego roku studiów
zaliczył fakultatywnie przysposobienie
obronne. Zdał egzamin i zgłosił się do
wojskowej komendy uzupełnień po
skierowanie na sześciotygodniowe wa-
kacyjne przeszkolenie wojskowe, które
odbył w poznańskim Centrum
Szkolenia Wojsk Lądowych im. Stefana
Czarnieckiego. – W wojsku byłem przed
rokiem. Połowę wakacji spędziłem na
kursie szkolenia rezerw. Na pewno nie
był to czas stracony. Poznałem samego
siebie i nowych kolegów. Dostałem im-
puls do pracy nad swoim charakterem.
Na uczelnię wróciłem odmieniony,
wydoroślałem.
fizycznego. Wojsko pozwoliło mi wy- kowe. Trudy koszarowego czy
kształcić umiejętności przywódcze waż- poligonowego życia wzmac-
niają młodego człowieka pod
ne i potrzebne w pracy z poszukującą
względem fizycznym i psy-
autorytetów młodzieżą.
chicznym.
To oni będą w przyszłości kierownikami, go państwa. Jeśli tak, to prawdopodobnie
dyrektorami, prezesami, burmistrzami, mi- będzie lojalny oraz uczciwy wobec poten-
nistrami czy prezydentami. Niewątpliwie cjalnego pracodawcy. Ponadto – po woj-
doświadczenia wyniesione z wojska przy- sku, czyli: zdrowy! Na dodatek rozumie
czynią się do budowania autorytetu. Nauka pojęcie dyscypliny i organizacji. Być mo-
strzelania, obsługiwania sprzętu, równego, że ma praktykę w kierowaniu zespołem
jednolitego marszu to aspekt czysto tech- ludzi. Zapewne jest odporny na stres i po-
niczny służby wojskowej – to narzędzie. trafi działać pod presją czasu. Nadaje się
Najistotniejsza jest zmiana mentalna. na kierownika. Można go szkolić, inwe-
Absolwentom wyższych uczelni warto stować jego w rozwój. Uregulowany sto-
przypomnieć lub uświadomić, że praco- sunek do służby wojskowej rozwiewa
dawca również jest zainteresowany uregu- wszelkie wątpliwości. Pozwala też chłod-
lowanym stosunkiem do służby wojsko- no, racjonalnie i pragmatycznie pomyśleć
wej. Uregulowanym praktycznie. Kandy- o wizycie w banku. Nie powinno być pro-
dat do pracy odbył przeszkolenie wojsko- blemów z zaciągnięciem kredytu na upra-
we to oznacza, że nie oszukiwał własne- gnione mieszkanie. 

nr 31/2007 Polska Zbrojna 43

PORADY

ANNA
DĄBROWSKA

Jest sposób, żeby

po studiach nie czekać
przez rok w niepewności,
czy nie zostanie się
powołanym do armii.
Trzeba jednak zadbać
o to na początku
akademickiej nauki.

tygodni,
i z głowy
ie po to poświęciłem kilka lat na na-
ukę, zaliczanie praktyk i zarabianie
na studia, żeby teraz niepokoić się
przez rok, czy armia się o mnie nie
upomni – narzeka Jacek, tegoroczny absolwent
Politechniki Gdańskiej. Tomek, który w czerw-
cu został magistrem psychologii na Uniwersy-
tecie Warszawskim, już teraz widzi, że przez te
12 miesięcy trudno będzie mu dostać dobrą
pracę, bo każdy pyta o uregulowanie stosunku
do służby wojskowej. – O kredycie też można
zapomnieć – po prostu rok w zawieszeniu i nie-
pewności – dodaje.
SZKOLENIE STUDENTÓW
Tegoroczni absolwenci są rozczarowani, że
nie zostali, jak ich koledzy w poprzednich la-
tach, przeniesieni zaraz po studiach do re-
zerwy. W tym roku bowiem, zgodnie z decy-
zją ministra obrony narodowej, rezerwistami
zostaną tylko te osoby, które ukończyły stu-
dia w 2007 r. lub wcześniej, o ile rozpoczęli
je przed rokiem akademickim 2002/2003.
Wszyscy, którzy dostali indeksy później, na
przeniesienie do rezerwy poczekają rok. War-
to też pamiętać, że w 2005 r. zniesione zo-
stały poprzednie granice wieku podlegania
powołaniu do służby wojskowej. Obowiązek
ten jest nałożony na wszystkich mężczyzn
z kategorią „A”, w wieku od 18 do 50 lat. Po-
borowi zdolni do służby mogą być powołani
w tzw. okresie dyspozycyjności, czyli w ciągu
18 miesięcy (12 dla absolwentów szkół wyż-
szych) od stawienia się do poboru, od zgłosze-
nia się do WKU w celu uregulowania stosun-
ku do służby wojskowej lub ustania przyczyn
uniemożliwiających uregulowanie tego obo-
wiązku – np. odbywania kary więzienia, po-
wrotu z zagranicy czy uznania za czasowo nie-
zdolnych do służby. Dopiero po upływie tego
okresu przenosi się poborowych do rezerwy.

Centra i szkoły wojskowe, w któ-
rych jest organizowane przeszko-
lenie:
Centrum Szkolenia Marynarki
Wojennej – Ustka
Centrum Szkolenia Sił
Powietrznych – Koszalin
Centrum Szkolenia Artylerii
i Uzbrojenia – Toruń
Centrum Szkolenia Wojsk
Lądowych – Poznań
Centrum Szkolenia Wojsk
Łączności i Informatyki – Zegrze
Centrum Szkolenia Wojskowych
Służb Medycznych – Łódź
Wyższa Szkoła Oficerska Sił
Powietrznych – Dęblin
Wyższa Szkoła Oficerska Wojsk
Lądowych – Wrocław
Co trzeba m.in. wiedzieć po sze-
ściu tygodniach szkolenia np.
w WSO Wojsk Lądowych:
– umieć przedstawić strukturę or-
ganizacyjną, uzbrojenie, wyposa-
żenie i zasady działania podod-
działów wojsk własnych i armii in-
nych państw,
– znać zasady prowadzenia walki
pododdziałów oraz stosować je
podczas szkolenia,
– orientować się w terenie z mapą
i bez niej,
– stosować regulaminy służby,
– posługiwać się podstawowym
sprzętem łączności,
– posługiwać się bronią strzelecką
będącą w wyposażeniu żołnierza,
– znać podstawowe zasady osią-
gania wyższych stanów gotowości
bojowej,
– umieć prowadzić ewakuacje
rannych z pola walki,
– znać i stosować podstawowe
sposoby ochrony przed bronią ma-
sowego rażenia,
– stosować podstawowe komen-
dy i rozkazy,
– znać zasady oraz przepisy bez-
pieczeństwa i higieny pracy obo-
wiązujące w podczas prowadzenia
zajęć.

44 Polska Zbrojna nr 31/2007


GRAF. MARCIN DMOWSKI
Akty prawne normujące przeszkolenie wojsko-
we studentów i absolwentów szkół wyższych:
 Ustawa o powszechnym obowiązku
obrony Rzeczypospolitej Polskiej z 21 listo-
pada 1967 r. z późniejszymi zmianami
 Rozporządzenie ministra obrony naro-
dowej z 26 maja 2003 r. w sprawie odby-
wania przeszkolenia wojskowego studen-
tów i absolwentów szkół wyższych
 Rozporządzenie ministra edukacji na-
rodowej i sportu oraz ministra zdrowia
z 2 października 2003 r. w sprawie spo-
sobu przeprowadzania przysposobienia
obronnego studentów i studentek
Absolwenci w trakcie „roku dyspozycyjności” mo-
gą zostać powołani na 3-miesięczne przeszkole-
nie. Resort obrony planuje w 2007 r. „zaprosić”
na takie szkolenie do dziewięciuset byłych stu-
dentów. Najpierw czeka ich sześć tygodni szko-
lenia w jednostce, które zakończy się egzami-
nem. Jeśli go zdadzą, odbędą kolejne sześć ty-
godni praktyk na stanowisku podoficerskim. Na
koniec przewidziany jest kolejny egzamin – ci,
którym dobrze pójdzie, odejdą do rezerwy w stop-
niu kaprala, pozostali jako starsi szeregowi. Na-
tomiast absolwenci, którzy nie przejdą pierwsze-
go egzaminu, zostaną pozbawieni tytułu podcho-
rążego i przeniesieni do jednostki, gdzie będą
przeszkalani na stanowisku przewidzianym dla
żołnierzy służby zasadniczej i zostaną przenie-
sieni do rezerwy bez egzaminu jako szeregowi.
Dwa kroki do spokoju
MON tłumaczy swoją decyzję o nieprzenosze-
niu tegorocznych absolwentów wyższych uczel-
ni do rezerwy tym, że są oni pierwszym roczni-
kiem objętym przepisami pozwalającymi na
udział w zajęciach przysposobienia obronnego
w czasie studiów i odbycie wakacyjnego prze-
szkolenia wojskowego – przez to mieli szansę
uregulować swój stosunek do służby podczas
nauki. I właśnie ta szansa jest też naszą re-
ceptą dla tych, którzy nie chcą ze strachem
przez rok witać listonosza, bojąc się, czy nie
przyniesie im karty powołania. Żeby uniknąć
trzech miesięcy w armii, też co prawda będzie
koniecznie pójście do wojska, ale za to na kró-
cej i w trakcie studiów.
Trzeba jednak zatroszczyć się o to wcześniej, a
dokładniej po pierwszym roku studiów. Wtedy
studenci mogą zgłosić się na zajęcia przysposo-
nr 31/2007
bienia obronnego. Wniosek w tej sprawie mu-
szą złożyć do 31 października (na studiach za-
wodowych) lub do 31 marca (studia magister-
skie). Zajęcia z PO czekają ich na drugim roku
– w pierwszym lub drugim semestrze. Są nie-
obowiązkowe i prowadzone w formie samo-
kształcenia – szkoła wyższa zapewnia co naj-
mniej dwie godziny konsultacji, a reszty trzeba
nauczyć się we własnym zakresie. Program obej-
muje m.in. podstawową wiedzę o bezpieczeń-
stwie i obronie narodowej, sojuszu północno-
atlantyckim, udziale wojska w operacjach poko-
jowych, systemach dowodzenia, duszpaster-
stwie wojskowym czy cywilnej organizacji obro-
ny narodowej. Na koniec trzeba zdać test (na
studiach zawodowych do końca marca, na ma-
gisterskich – września). Nieprzystąpienie lub nie-
zdanie egzaminu z PO nie ma wpływu na zali-
czenie studiów.
Dziewczyny – wyjątkowo
Komu uda się zaliczyć test, czeka go jeszcze
podczas wakacji sześciotygodniowe przeszkole-
nie wojskowe. Wcześniej musi jednak – najda-
lej w ciągu miesiąca od zdania egzaminu – zło-
żyć wniosek w swoim WKU o powołanie do od-
bycia tego przeszkolenia. O ile jest zdolny do
służby, w WKU zostanie określona specjalność
i rodzaj sił zbrojnych, w których będzie się szko-
lił – zależnie od jego zdrowia, kondycji psychicz-
nej i fizycznej, kierunku studiów, zawodu oraz
innych kwalifikacji i zainteresowań przydatnych
w armii.
Trochę inaczej jest z paniami. O ile dziewczyny
tak samo jak ich koledzy mogą uczestniczyć
w zajęciach PO, o tyle na przeszkolenie wojsko-
we powołuje się wyłącznie studentów będących
poborowymi. Spośród pań tylko studentki kształ-
cące się w zawodach pielęgniarek, położnych
i weterynarii podlegają poborowi. Ich koleżanki
z innych szkół wyższych nie będą powoływane
na przeszkolenie. Panowie natomiast, o ile tra-
fią do jednostki, otrzymają tam m.in.: stanowi-
sko służbowe, stopień wojskowy i tytuł podcho-
rążego. Przez dwa tygodnie czeka ich podstawo-
we przeszkolenie wojskowe, następnie przysię-
ga i cztery tygodnie przeszkolenia specjalistycz-
nego. Będą mieć zajęcia np. z podstaw wycho-
wania obywatelskiego i wojskowego, szkolenia
bojowego oraz logistyki. Po sześciu tygodniach
zasiądą do egzaminu końcowego. Komu się
uda, pójdzie do rezerwy jako kapral. Ci, którzy
obleją, też zostaną przeniesieni do rezerwy, ale
jako szeregowi.
Ponieważ armia planuje w tym roku przeszkolić
3600 studentów, część z osób, które złożą wnio-
sek o przeszkolenie, nie zostanie na nie powo-
łana. Jeśli nie doczekają się tego do dnia, w któ-
rym zdadzą egzamin końcowy i staną się absol-
wentami, zostaną automatycznie przeniesieni
do rezerwy. – Mnie ten system odpowiada, idę
w kamasze, ale na krótko, i mam wojsko z gło-
wy – twierdzi Bartosz, student pierwszego roku
informatyki na Politechnice Wrocławskiej. 
Mogli wyjechać nad morze,
w góry czy nad jezioro i przez
prawie trzy miesiące cieszyć się
wakacjami. Wybrali kurz,
wysiłek, pot i sześć tygodni
w mundurze. W toruńskim
Centrum Szkolenia Artylerii
i Uzbrojenia 250 studentów
z całej Polski bierze udział
w sześciotygodniowym
przeszkoleniu wojskowym.
Wakacje
na poligonie
KRZYSZTOF
WILEWSKI
Strzelnica na poligonie pod Toruniem.
Grupa kilkudziesięciu żołnierzy słucha in-
struktora przypominającego zasady obo-
wiązujące podczas strzelań z ostrej amu-
nicji. Pierwsza szóstka idzie na pozycje,
pierwsze strzały, rozładowanie, sprawdze-
nie, kolejni żołnierze zajmują stanowiska
strzeleckie. Tymczasem następna grupa
żołnierzy odbywa szkolenie przygotowu-
jące. Ustawieni w linii przeładowują broń
pozbawioną amunicji, następnie po przej-
ściu pięciu kroków do przodu na komen-
dę padają na ziemię i czołgają się. Potem
chwila na celowanie i salwa na sucho do
wyimaginowanego przeciwnika.
Z WŁASNEJ WOLI
– A mówili, że będzie „lajtowo”, jak na
wakacjach. I po co mi to było? Mogłem
leżeć teraz nad morzem – narzekał zdy-
szany żołnierz, wycierając pot z czoła.
Oczywiście ten chłopak nie musiał wkła-
dać munduru dlatego, że ojczyzna wezwa-
ła go do wypełnienia obywatelskiego obo-
wiązku. Tym bardziej nikt go nie zmuszał
do tego, by to upalne popołudnie spędził,
czołgając się i strzelając z kałacha. Żoł-
nierz był jednym z 250 studentów, którzy
trafili na początku lipca do Centrum Szko-
lenia Artylerii i Uzbrojenia w Toruniu na
sześciotygodniowe szkolenie wojskowe,
które pozwala uregulować stosunek do
służby wojskowej już w czasie studiów.
Młodzi szeregowi podchorążowie sami
zdecydowali o tym, że zamiast wypoczy-
wać, spędzą sześć letnich tygodni w woj-
sku. W przeciwieństwie do trzymiesięcz- 
Polska Zbrojna 45
WOJSKO SZKOLENIE STUDENTÓW

KRZYSZTOF WILEWSKI (2)

nego szkolenia, na które mogą, ale nie mu-
szą, zostać wezwani do armii absolwenci
wyższych uczelni, sześciotygodniowe
kursy są tylko dla ochotników. Studenci
nie ukrywali, że zdecydowali się na to
szkolenie, żeby rozliczyć się z wojskiem
jeszcze przed skończeniem nauki.
– To jest świetne rozwiązanie. Zamiast
po studiach zastanawiać się, czy i kiedy
wezwą mnie do wojska aż na trzy miesią-
ce, teraz mogę rozliczyć się z armią
w sześć tygodni – mówił wprost Andrzej
Linek, student socjologii w Rzeszowie.
– Absolwenci wyższych uczelni jesz-
cze kilka lat po studiach mogą być wcie-
leni do wojska, a pracodawcy nie lubią,
gdy się w życiorysie wpisuje nieuregulo-
wany stosunek do służby wojskowej – ko-
mentował Piotr Szymaszkiewicz, studiu-
jący mechanikę i budowę maszyn na Po-
litechnice Wrocławskiej – Dlatego ja wo-
lałem sam zgłosić się na to przeszkolenie
i mieć już armię zaliczoną.
DLA WYBRANYCH
Na taki przywilej jak uregulowanie
służby wojskowej jeszcze podczas stu-
diów nie mogą jednak liczyć wszyscy za-
interesowani, ponieważ armia nie była-
by w stanie zorganizować szkolenia dla
wszystkich. W tym czasie ma pod opie-
ką również szeregowych zasadniczej około 30 proc. studentów deklaruje, iż po
służby wojskowej. studiach może zwiąże się z armią zawo-
Ustawodawcy, przewidując logistyczne dowo. Potwierdzali to studenci, z którymi
utrudnienia, zadbali więc o wymagania, rozmawialiśmy.
które musi spełnić student, aby móc się – Jestem tutaj nie tylko po to, by mieć
ubiegać o przyjęcie na sześciotygodniowe armię już zaliczoną, ale po to, by zoba-
szkolenie. Przede wszystkim mogą je od- czyć, jak to jest być żołnierzem – mówił
być tylko studenci trzeciego (i wyżej) ro- Dawid Maciaszek. – Cały czas zastana-
ku studiów 5-letnich i drugiego (i wyżej) wiam się, co chciałbym robić po studiach,
roku trzyletnich i wojsko jest ciekawą
studiów zawodo- Zaskakujące jest to, że wielu propozycją.
wych. Zaintereso- – Jeżeli ktoś myśli
wani nie tylko mu- studentów traktuje o wojsku poważnie,
szą zaliczyć przed- szkolenie jako pewnego a nie podjął jeszcze de-
miot przysposobie- cyzji, to takie szkolenie
nie obronne, często rodzaju przetestowanie jest okazją, by zoba-
w ramach samo- czyć, jak to jest żyć
wojska. Czy w ten sposób
kształcenia przygo- w mundurze – dodał in-
towując się do eg- armia zyska nowych, dobrze ny ze studentów.
zaminu, ale rów- Większość studen-
nież samemu zgło- wykształconych żołnierzy? tów decyduje się na
sić się do miejsco- spędzenie wakacji
wego WKU, gdzie może się okazać, że w moro, a nie np. na jednej z egzotycz-
miejsc na szkolenie właśnie zabrakło i mo- nych plaż lub spływie kajakowym, bo chce
że za rok się uda... mieć uregulowany obowiązek służby woj-
Żeby więc trafić na sześć tygodni do skowej. Zaskakujące jest jednak to, że wie-
wojska, trzeba mieć nie tylko szczęście, lu z szeregowych podchorążych traktuje
ale i samozaparcie. Czy więc studentom szkolenie jako swoistego rodzaju przete-
chodzi tylko o uregulowanie stosunku do stowanie wojska. Czy w ten sposób armia
służby wojskowej? Zdecydowanie nie. zyska nowych, dobrze wykształconych
Według nieoficjalnych danych CSAiU żołnierzy? 

46 Polska Zbrojna nr 31/2007

 PO SŁUŻBIE
KAMPANIA AFGAŃSKA SŁOWO KAPELANA

K anwą „Kampanii afgań-

skiej” Stevena
Pressfielda jest historia snu-
ta przez Macedończyka
Matija z Apollonii, który
w ślad za ojcem i starszymi
braćmi zaciągnął się do ar-
mii Aleksandra dla chwały,
przygody i bogactwa. Książka
w sposób barwny, często dra-
styczny, opisuje toczone wal-
ki, a także przemianę boha-
tera pod ich wpływem.
Ukazuje również spotkanie
dwóch światów, Wschodu
i Zachodu, z różnicami kultu-
rowymi i religijnymi. Niektóre
z nich, jak choćby Nangwali,
czyli kodeks afgańskiego wo-
Teoria i praktyka
jownika nakazujący krwawe
pomszczenie zniewagi, pro-
wadzą do konfliktów między
najeźdźcami a Afgańczyka-
mi. Mimo, że główny bohater
powieści jest postacią fikcyj-
ną, sama historia kampanii
afgańskiej jest prawdziwa.
Aleksander Macedoński roz-
począł ją latem 330 r. p.n.e.,
wkraczając do Artakoany,
czyli dzisiejszego Heratu.
Niemal trzy lata trwały walki
z plemionami żyjącymi na te-
renach dzisiejszego
Afganistanu i Turkmenistanu.
Jak podają źródła historycz-
ne, obie strony stosowały ra-
dykalne metody walki.
Lektura na misję
Steven Pressfield,
„Kampania afgańska”,
Rebis, Poznań 2007
Kampania zakończyła się
wiosną 327 r. p.n.e., gdy ar-
mia Aleksandra
Macedońskiego przeszła
przez Hindukusz i wkroczyła
do Indii. A to już zupełnie in-
na historia. (wr)
W naszej życiowej
wędrówce zatrzy-
mujemy się w kolejną
niedzielę nad słowem Bo-
żym. A św. Łukasz napi-
sał, że gdy Jezus przeby-
wał ze swoimi uczniami na modlitwie,
oni poprosili, aby nauczył ich się mo-
dlić. On powiedział, żeby modlili się,
mówiąc: Ojcze, niech się święci Twoje
imię; niech przyjdzie Twoje królestwo.
Naszego chleba powszedniego dawaj
nam na każdy dzień, i przebacz nam
nasze grzechy, bo i my przebaczamy
każdemu, kto nam zawini; i nie do-
puść, byśmy ulegli pokusie. Zachęca-
jąc do modlitwy, podaje przykład przy-
jaźni ludzkiej: człowiek zawsze otrzy-
ma pomoc od przyjaciela, bez względu
na porę i rodzaj prośby. I my podob-
nie możemy prosić i otrzymamy, jeśli
będziemy szukać – znajdziemy.

K N
siążka Andrzeja Sitkowskiego
pt. „Peacekeeping. Myth and reality”
jest ciekawa, nie tylko dlatego, że napisa-
na przez Polaka
mieszkającego od
kilkudziesięciu lat
poza granicami
kraju, pracującego
w tym czasie na
rzecz ONZ. Ale rów-
nież dlatego, że
zmusza do zasta-
nowienia się nad
dotychczasową for-
mą i sposobem or-
ganizowania operacji (misji) pokojowych
oraz celowością dalszych akcji tego typu.
Autor podaje w wątpliwość same podsta-
wy teorii i praktyki operacji pokojowych.
Sitkowski, analizując przebieg kilku naj-
ważniejszych operacji pokojowych, na
podstawie niepublikowanych dotychczas
dokumentów źródłowych ONZ, międzyna-
rodowego trybunału do zbadania zbrodni
ludobójstwa w Rwandzie, dowodzi, że
praktykowany obecnie system operacji
pokojowych nie ma uzasadnienia.
Zresztą, w wąskich kręgach specjalistów
podobne opinie były już wyrażane wcze-
śniej. Jeśli ONZ i najpotężniejsi jej człon-
kowie nie dokonają zasadniczej rewizji
teorii oraz praktyki operacji pokojowych,
organizacja ta powinna się rozbroić
i ograniczyć do obserwacyjnych misji woj-
skowych – twierdzi autor. (czm)
Andrzej Sitkowski: „Peacekeeping. Myth
and reality”, Praeger Security International.
Londyn 2006 r.
a zlecenie 10 Wojskowego Szpitala
Klinicznego z Polikliniką SPZOZ ukazała
się bardzo ciekawa i pouczająca książka
dr. Krzysztofa Korzeniewskiego „Afganistan.
Kompendium uczestnika misji stabilizacyj-
nej”. Jej wydanie zbiegło się z przygotowa-
niem I zmiany Polskiego Kontyngentu
Wojskowego do ISAF (International Security
and Assistance Force). Autor uczestniczył
w misjach ONZ na Bliskim Wschodzie oraz
w polskich kontyngentach wojskowych w Ira-
ku i Afganistanie, więc zdobył ogromną wie-
dzę i doświadczenie.
Książka składa
się z sześciu za-
sadniczych roz-
działów oraz
dwóch odręb-
nych zawierają-
cych podstawo-
we zwroty i wy-
rażenia języka
dari i paszto
oraz słowniczek
terminów orien-
talnych. Autor
podaje informacje ogólne o Afganistanie,
zwięzłą historię i genezę konfliktu. Sporo
miejsca poświęca zagrożeniom zdrowia,
profilaktyce chorób i urazów podczas służ-
by. Ważna jest również treść sześciu za-
łączników dotycząca kwestii zdrowia i za-
bezpieczenia medycznego przed i po po-
wrocie do kraju. (czm)
Krzysztof Korzeniewski, „Afganistan.
Kompendium uczestnika misji
stabilizacyjnej”, Studio Plus,
Bydgoszcz 2006 r.
Wszystko to ofiaruje nam Bóg, Ojciec
miłości i miłosierdzia. Dzisiaj musimy
odkryć na nowo, że chrześcijanin to
człowiek modlitwy. Każdy z nas po-
trzebuje rozmowy z Bogiem. Codzien-
nego zawierzenia się Mu ze swojego
życia. Trzeba jednak postawić trudne,
ale ważne pytania: Czy mam odwagę,
aby z Bogiem rozmawiać przez modli-
twę? Czy noszę w sercu pragnienie
codziennego spotkania się z Bogiem?
Pół godziny, piętnaście, dziesięć, dwie
minuty? Czy umiem się modlić? Nim
znajdziemy odpowiedzi, należy odrzu-
cić nasze ludzkie usprawiedliwienia.
Bo jakże często mówimy, że nie umie-
my rozmawiać z Bogiem. To takie
przestarzałe klepać te same regułki.
Tak, to prawda. Dopóki nie zrozumie-
my, że podczas modlitwy stajemy
przed Bogiem i do niego mówimy, Je-
mu się skarżymy lub chwalimy. Prosi-
my, aby uczestniczył w naszym życiu.
Jezus mówi do nas: „I Ja wam powia-
dam: Proście, a będzie wam dane; szu-
kajcie, a znajdziecie; kołaczcie,
a otworzą wam”. Nie bójmy się prosić.
Nie masz pracy – proś o nią Boga i lu-
dzi, jesteś chory – proś Boga o zrozu-
mienie i siłę do dźwigania tego krzyża,
nie radzisz sobie z dziećmi – uklęknij
z nimi do rodzinnej modlitwy. Bóg po-
radzi, bo wszystko może. A owoce – in-
na jest nasza wola, a inna wola Boga,
ale On zawsze da człowiekowi w swo-
im czasie tyle, ile potrzeba.

nr 31/2007 Polska Zbrojna 47

PRAWO PORADY
Służba nadterminowa

Masz problem? § Proszę o wyjaśnienie, kim jest żołnierz nadterminowy? Oprócz tego, że służbą nadterminową jest
służba zasadnicza pełniona nadterminowo, nic więcej na ten temat nie wiadomo. Czy jest to żołnierz
służby zasadniczej i tak powinien być traktowany, czy raczej jako żołnierz zawodowy i mieć uprzywilejowa-
nia służby zawodowej? W końcu żołnierz takiej służby bierze większe pieniądze, ma urlop 26-dniowy, ko-
rzysta również z przejazdu raz w roku na koszt wojska itd. Czy mam mieć udzielane przepustki jednorazo-
we, czy może kończyć pracę, tzn. pracować 8 godzin dziennie? Czy należą się dni wolne za pełnione
24-godzinne służby? Czy wymiar pracy jest określony (40 godzin tygodniowo)? Skończyłem służbę zasad-
niczą kilka lat temu, ciągle podnoszę swoje kwalifikacje. Ale niestety nie ma jeszcze kontraktów żołnierzy
zawodowych i muszę oczekiwać na ich nadejście. Jak żołnierze nadterminowi mają być traktowani?

N adterminowa zasadnicza w czynnej służbie wojskowej obrony narodowej z 12 paź-

służba wojskowa jest jed-
ną z form niezawodowej służby
wojskowej. Stosownie do prze-
pisu art. 59 pkt 1 lit. b ustawy
z 21 listopada 1967 r. o po-
wszechnym obowiązku obrony
Rzeczypospolitej Polskiej
(DzU z 2004 r. nr 241,
poz. 2416 i nr 277,
poz. 2742, z 2005 r. nr 180,
poz. 1496, z 2006 r. nr 104,
poz. 708 i 711 i nr 220,
poz. 1600 oraz z 2007 r.
nr 107, poz. 732) żołnierzami
JAROSŁAW WIŚNIEWSKI
są m.in. osoby, które odbywają dziernika 2004 r. w sprawie
nadterminową zasadniczą trybu przyjmowania oraz spo-
służbę wojskową. W myśl sobu odbywania nadtermino-
art. 86 ust. 1 wspomnianej wej zasadniczej służby wojsko-
ustawy żołnierze odbywający wej (DzU z 2004 r. nr 238,
zasadniczą służbę wojskową poz. 2396 i z 2007 r. nr 1,
mogą pełnić ją nadterminowo poz.4). Przesądzają one m.in.,
przez okres od jednego do że żołnierz odbywający nadter-
siedmiu lat na podstawie do- minową zasadniczą służbę
browolnego zgłoszenia. Spo- wojskową, stosownie do zaj-
sób odbywania nadterminowej mowanego przez niego stano-
zasadniczej służby wojskowej wiska służbowego, odbywa tę
określają szczegółowo przepi- służbę w wymiarze czasu okre-
sy rozporządzenia ministra ślonym jego zadaniami służbo-
wymi, z zachowaniem prawa
do wypoczynku. Jeżeli nato-
miast chodzi o uposażenie i in-
ne należności pieniężne, to
określają je przepisy ustawy
z 17 grudnia 1974 r. o uposa-
żeniu żołnierzy niezawodowych
(DzU z 2002 r. nr 76,
poz. 693, nr 153, poz. 1271,
nr 166, poz. 1363 i nr 200,

poz. 1679, z 2003 r. nr 166,

poz. 1609 i nr 179, poz. 1750
oraz z 2005 r. nr 122,
poz. 1025) oraz akty prawne
wydane na jej podstawie.

Mieszkanie służbowe dla pracownika wojska

§ Od czterech lat jestem pracownikiem wojska. Chciałbym się do-

wiedzieć, czy z racji tego mogę ubiegać się o przydział mieszka-
nia służbowego. Jeżeli tak, to chciałbym się dowiedzieć, jakie są pro-
cedury załatwiania przydziału?

O bowiązujące przepisy ustawy z 22 czerwca 1995 r. o za-

kwaterowaniu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej
(DzU z 2005 r. nr 41, poz. 398 i nr 132, poz. 1110 oraz 2006 r.
nr 104, poz. 708 i 711, nr 170, poz. 1217 i nr 249, poz. 1832)
nie przewidują szczególnej formy przydzielania lokali mieszkal-
nych, będących w dyspozycji Wojskowej Agencji Mieszkaniowej,
pracownikom wojska.
Jedyną możliwością uzyskania prawa do zamieszkiwania w ta-
kim lokalu jest skorzystanie z art. 29 wspomnianej wyżej usta-
wy. Zgodnie z tym przepisem, w sytuacji wyjątkowej, dyrektor
KAROLINA PRYMLEWICZ

oddziału regionalnego Wojskowej Agencji Mieszkaniowej, za

zgodą ministra obrony narodowej, może wydać decyzję o prawie
zamieszkiwania w takim lokalu na czas oznaczony innej osobie
niż żołnierz zawodowy, pełniący zawodową służbę wojskową na
podstawie kontraktu na pełnienie służby stałej.

48 Polska Zbrojna nr 31/2007

 OCHRONA
INFORMACJI NIEJAWNYCH
31 lipca 2007 r. wejdą w życie postanowienia rozpo-
rządzenia ministra obrony narodowej z 21 czerwca
2007 r. w sprawie szczegółowych zadań pełnomoc-
ników ochrony oraz szczególnych wymagań w zakre-
sie ochrony fizycznej jednostek organizacyjnych pod-

ALEKSANDER RAWSKI
ległych ministrowi obrony narodowej lub przez niego
nadzorowanych (Dziennik Ustaw z 2007 r. nr 126,
poz. 876).

Dni wolne § Określają one następujące kwestie:

1) szczegółowe zadania pełnomocników ochrony kie-
rowników jednostek organizacyjnych podległych ministrowi

§ Ile przysługuje dni wolnych za służbę codzienną i w weekendy.

Służba trwa od 8 rano do 8 rano i od 17 do 17.
obrony narodowej lub przez niego nadzorowanych, w tym do-
tyczące koordynowania oraz nadzorowania działalności pio-
nów ochrony przez pełnomocników ochrony bezpośrednio

Z godnie z przepisem art. 60

ust. 1 ustawy z 11 wrze-
śnia 2003 r. o służbie wojsko-
wej żołnierzy zawodowych
(DzU z 2003 r. nr 179,
poz. 1750, z 2004 r. nr 116,
poz. 1203 i nr 210,
poz. 2135, z 2005 r. nr 122,
poz. 1025, z 2006 r. nr 104,
poz. 711, nr 191, poz. 1414
i nr 220, poz. 1600 i 1602
oraz z 2007 r. nr 107,
poz. 732) wymiar czasu służby
żołnierzy zawodowych jest
określony ich zadaniami służ-
bowymi, z zachowaniem prawa
do wypoczynku i do czasu wol-
nego. Z kolei ust. 2 tego prze-
pisu stanowi, że zadania służ-
bowe żołnierzy zawodowych
powinny być ustalane przez
przełożonych w sposób pozwa-
lający na ich wykonanie w ra-
mach czterdziestu godzin służ-
by w tygodniu, z uwzględnie-
niem trzymiesięcznego okresu
rozliczeniowego dla czasu
służby ponad tę normę.
W myśl ust. 4 tego artykułu za
czas służby przekraczający
wspomnianą normę żołnierzo-
wi zawodowemu przysługuje
czas wolny od służby w takim
samym wymiarze. Problematy-
kę trybu udzielania żołnierzom
zawodowym czasu wolnego
w zamian za wykonywanie za-
dań służbowych poza normal-
nymi godzinami służby regulu-
ją przepisy rozporządzenia mi-
nistra obrony narodowej
z 29 sierpnia 2006 r., dotyczą-
cego dodatkowych dni wolnych
od służby oraz rozkładu czasu
służby żołnierzy zawodowych
(DzU z 2006 r. nr 161,
poz. 1138). Stosownie do
par. 6 ust. 1 tego aktu prawne-
go żołnierzowi zawodowemu,
który na polecenie dowódcy
jednostki wojskowej wykony-
wał, nie wyłączając dnia usta-
wowo lub dodatkowo wolnego
od służby, zadania służbowe
w łącznym wymiarze przekra-
czającym w danym tygodniu
normę czterdziestu godzin
udziela się czasu wolnego w ta-
kim samym wymiarze. Zgodnie
z ust. 2 tego przepisu zasada
ta dotyczy również pełnienia
służby dyżurnej lub dyżuru.
Z kolei w myśl ust. 3 udzielenie
czasu wolnego powinno nastą-
pić w najbliższym tygodniu, nie
później jednak, niż w ciągu trzy-
miesięcznego okresu rozlicze-
niowego. Par. 8 ust. 1 przywo-
łanego wyżej rozporządzenia
stanowi natomiast, iż bezpo-
średnio po zakończeniu służby
dyżurnej żołnierza zawodowego
zwalnia się z wykonywania za-
dań służbowych w tym dniu.
Z kolei ust. 2 stanowi, że jeże-
li od zakończenia służby dy-
żurnej do rozpoczęcia normal-
nych godzin służby zostało
mniej niż jedenaście godzin,
żołnierza zawodowego zwal-
nia się z wykonywania zadań
służbowych w następnym
dniu. Ponadto, zgodnie
z par. 9 tego aktu prawnego,
żołnierzowi zawodowemu
przysługuje dzień wolny od
służby za każde siedem służb
dyżurnych lub dyżurów pełnio-
nych w okresie nie dłuższym,
niż dwadzieścia osiem dni.
nadrzędnych jednostek organizacyjnych;
2) szczególne wymagania w zakresie ochrony fizycznej jed-
nostek organizacyjnych podległych ministrowi obrony naro-
dowej lub przez niego nadzorowanych;
3) tryb opracowywania oraz podstawowe wymagania, ja-
kim powinny odpowiadać plany ochrony jednostek organiza-
cyjnych podległych ministrowi obrony narodowej lub przez
niego nadzorowanych, niezbędne elementy planów ochrony,
a także sposób nadzorowania ich realizacji;
4) podział stref bezpieczeństwa na rodzaje, a także warun-
ki dostępu do tych stref.
Dodatkowe obowiązki
§ W ramach dodatkowych obowiązków służbowych prowadzę po-
stępowanie wyjaśniające. Jak przedstawiają się regulacje praw-
ne odnośnie wynagrodzenia za wykonywane obowiązki?
P roblematyka warunków oraz trybu przyznawania i wypłaca-
nia dodatkowego wynagrodzenia przysługującego rzeczni-
kom dyscyplinarnym oraz wysokość i termin płatności tego wy-
nagrodzenia, są przedmiotem regulacji zawartej w przepisach
rozporządzenia ministra obrony narodowej z 13 września 2002 r.
w sprawie wojskowych rzeczników dyscyplinarnych (DzU z 2002 r.
nr 155, poz. 1292, z 2003 r. nr 50, poz. 429 i z 2004 r. nr 249,
poz. 2501). Stosownie do par. 7 ust. 1 tego aktu prawnego rzecz-
nikowi dyscyplinarnemu przysługuje dodatkowe wynagrodzenie
z tytułu wykonywanej funkcji w wysokości 3,7 proc. najniższego
uposażenia zasadniczego żołnierza zawodowego. Obecnie jest to
kwota 68,80 złotych miesięcznie. Z kolei z mocy ust. 2 wspo-
mnianego przepisu, dodatkowe wynagrodzenie ulega zwiększeniu
o 2 proc. wspomnianego uposażenia (obecnie o 36,40 złotych),
za każde przeprowadzone i zakończone:
1) postępowanie wyjaśniające;
2) uzupełnienie materiału dowodowego w postępowaniu odwo-
ławczym;
3) sprawdzenie przesłanek w celu wzruszenia prawomocnego
orzeczenia dyscyplinarnego.
Omawiane dodatkowe wynagrodzenie wypłaca jednostka woj-
skowa, w której rzecznik dyscyplinarny pozostaje w zaopatrzeniu
finansowym (par. 8 ust. 1). Jest ono wypłacane w ramach in-
nych należności żołnierzy zawodowych za miesiąc poprzedni,
w terminie płatności uposażenia (par. 8 ust. 2).

nr 31/2007 Polska Zbrojna 49

HISTORIA TRADYCJE
Przykład Armii Polskiej gen. Władysława Andersa pokazuje, do jakiego poświęcenia
zdolny jest człowiek, aby móc walczyć w szeregach armii swojego kraju.
Polacy z wielką ulgą przyjęli wybuch
wojny niemiecko-radzieckiej. Jednocze-
śnie rząd emigracyjny w Londynie pró-
bował nawiązać stosunki dyplomatycz-
ne z rządem ZSRR. Liczono na zwrot
ziem zagrabionych przez Sowietów po
17 września 1939 r., na sojusz wojsko-
wy, a także na sformowanie armii, która
mogłaby bić się z Niemcami na froncie
wschodnim i razem z wojskami sowiec-
kimi wyprzeć hitlerowców z okupowa-
nych ziem polskich. Armia ta miała być
gwarantem suwerenności odrodzonego
po wojnie państwa polskiego. Jednak na
pierwszym planie pozostawało ocalenie
jak największej liczby ludzi spośród
1,5 miliona wywiezionych z Kresów
Wschodnich w głąb Rosji. W lipcu przy-
stąpiono do rozmów. Atutem rządu pol-
skiego było to, że Armia Czerwona znaj-
dowała się w odwrocie i ponosiła klęskę
za klęską.
PAKT Z DIABŁEM
„Rząd Związku Socjalistycznych Re-
publik Radzieckich uznaje, że traktaty
sowiecko-niemieckie z 1939 roku, do-
50 Polska Zbrojna
DAMIAN MARKOWSKI
tyczące zmian terytorialnych w Polsce,
utraciły swą moc”– głosił pkt 1 ukła-
du zawartego 30 lipca 1941 r. pomię-
dzy premierem RP gen. Władysławem
Sikorskim a ambasadorem radzieckim
w Londynie, Iwanem Majskim. Wbrew
pozorom, zapis ten nie oznaczał uzna-
nia integralności polskich ziem wschod-
nich z resztą kraju. Stalin widział bo-
wiem Polskę w tzw. granicach etnicz-
nych, interpretując to pojęcie po swo-
jemu. Chociaż Kreml uznał oficjalnie
postanowienia czwartego rozbioru Pol-
ski za nieważne, zręcznie wykręcił się
z uznania przedwojennej granicy z za-
chodnim sąsiadem.
Na głowę Sikorskiego posypały się
gromy. Część polityków rządu londyń-
skiego z prezydentem Władysławem
Raczkiewiczem na czele ostro skrytyko-
wała go za zawarcie układu, który nie
rozstrzygał kwestii spornych. Za sukces
uznano natomiast przyzwolenie na two-
rzenie armii w ZSRR z dowództwem
mianowanym przez rząd RP. Równole-
gle do postanowień politycznych rozpo-
częto prace nad układem wojskowym.
W dodatkowym protokole rząd radziec-
ki udzielił „amnestii” obywatelom pol-
skim więzionym na kontrolowanym
przez siebie obszarze. Termin „amnestia”
w stosunku do osób niewinnie katowa-
nych, wywiezionych i przetrzymywanych
był jawnym szyderstwem.
NA DEFILADZIE BEZ BUTÓW
Gen. Władysław Anders, więziony
i poddawany przez 20 miesięcy brutalne-
mu śledztwu NKWD, przeszedł przez to
samo piekło, co większość jego podko-
mendnych. Wypuszczono go na począt-
ku sierpnia 1941 r., i właśnie jemu gen. Si-
korski powierzył utworzenie i dowództwo
Armii Polskiej. Napisze on później: „Do
końca życia nie zapomnę ich wyglądu.
Pierwszy raz, i daj Boże ostatni, przyjmo-
wałem defiladę bez butów”.
Umowa wojskowa przy pakcie Sikor-
ski–Majski przewidywała sformowanie
dwóch dużych dywizji polskich i ośrod-
ka zapasowego w sumie 30 tys. żołnie-
rzy. Uzbrojenie i wyposażenie miało
być zorganizowane przez Rosjan i za-
chodnich aliantów.
nr 31/2007
 Dzięki energii i zaangażowaniu
gen. Andersa i jego sztabu, ludzie przy-
bywający do obozów wojskowych
w Buzułuku, Tockoje i Tatiszczewie
szybko adaptowali się do armii. Do
końca września sformowano 5 i 6 DP
oraz szkielet struktury 7 i 9 DP. Gorzej
było z kondycją żołnierzy, powoli do-
chodzących do siebie i regenerujących
siły. Słabe uzbrojenie otrzymała jedy-
nie 5 DP. Rosjanie tłumaczyli opóźnie-
nia w dostawach trudną sytuacją na
froncie. Nieco leków i umundurowania
nadeszło od aliantów zachodnich w ra-
mach umowy „lend-lease”. Była to jed-
nak kropla w morzu potrzeb.
Z początkiem października Armia
„Jesteśmy małą Polską
– tworzymy Polskę wędrowną”
– zwykł mawiać do żołnierzy
gen. Władysław Anders
brze. Średnia odległość między poszcze-
gólnymi dywizjami wynosiła ok. 200–
300 km (!). Sztabom udostępniano linie
telefoniczne tylko na jedną godzinę
w ciągu doby. Rzeczywiście, klimat był
bardziej sprzyjający niż uralska zima, ale
w maju zaczęły się zabójcze upały.
Grozę tamtych dni oddają fragmenty
dziennika dywizyjnego 6 DP „Lwów”:

Polska w ZSRR liczyła ponad 38 tys.
żołnierzy. Ze skąpych racji żywnościo-
wych żołnierze dokarmiali tysiące pol-
skich cywilów, dla których pobyt przy
wojsku był jednoznaczny z fizycznym
przetrwaniem. Kłopotom logistycznym
nie było końca.
NACISKI STALINA
Dowództwo Armii Czerwonej doma-
gało się szybkiego wysłania na front
5 DP. Anders gwałtownie zaprotesto-
wał, oświadczając, że oddziały polskie
nie są należycie wyszkolone i zgrane,
brak im broni ciężkiej i przeciwlotni-
czej. Podkreślił, że zgodnie z umową
armia wejdzie do walki po osiągnięciu
gotowości bojowej. Obawiał się bo-
wiem, że Stalin wyśle dywizje polskie
pojedynczo na różne odcinki frontu
w charakterze mięsa armatniego.
Stalina irytowało to, że wojska polskie
jeszcze nie uczestniczą w walkach. Naj-
pierw próbował zmiękczyć Andersa cen-
nymi osobistymi podarunkami. Kiedy to
nie poskutkowało – zmniejszył Polakom
racje żywnościowe. Przypadło to na po-
czątek zimy 1941/1942 r., która była bar-
dzo ciężka. Temperatura spadała do mi-
MON
„Bezchmurne niebo zionęło od świtu do
nocy żarem. Brak było drzew [...]. Pod na- STRUKTURA ARMII POLSKIEJ W ZSRR
miotami temperatura przekraczała 50 stop- I PRZYKŁADOWYCH DYWIZJI. 5 i 6 DP
ni, nie było czym oddychać. W czasie snu zostały sformowane według tzw. wzoru
radzieckiego: posiadały trzy pułki pie-
wkradały się pod pościel jadowite skorpio- choty, pułk artylerii lekkiej, mniejsze od-
ny, falangi i śmiertelnie kąsające pająki. działy specjalne i tyłowe. Po przerzuce-
Miliony much i komarów dokuczały na niu armii pod Taszkient, utworzono 7, 8,
każdym kroku. Rozpoczęły się epidemie. 9 i 10 DP, lecz już wg wzoru angielskiego
Śmierć zbierała obfite żniwo.” – dywizje te posiadały po dwa pułki pie-
choty, pułk artylerii lekkiej, pułk artylerii
ciężkiej, baony zwiadu, ckm i inne odzia-
JAK RODZINA
ły specjalne oraz służby.
„Jesteśmy małą Polską – tworzymy Jednostki armii: brygada artylerii, bryga-
Polskę wędrowną” – zwykł mawiać do da pancerna, pułk ułanów, pułk saperów,
żołnierzy gen. Anders. Dla dzieci znaj- pułk łączności, służby. Jednostki posia-
dały swój charakter wyłącznie z nazwy.
dujących się przy armii zorganizowano Utworzono też dywizjon lotnictwa, rzecz
szkoły, dla młodzieży – służbę junacką. jasna bez samolotów.
Armia Polska stała się prawdziwą rodzi-
ną. W związku z kolejnym zmniejsze-
niem przydziałów żywności przez Ro-
sjan i w obliczu ciężkich warunków,
gen. Anders wystąpił do Stalina z proś-
bą o możliwość wyprowadzenia wojsk
z ZSRR do Iranu. Argumentował to ko-
niecznością dozbrojenia przez Wielką
Brytanię i skomplikowaną sytuacją Bry-
tyjczyków w Afryce. Stalin przystał bez
słowa sprzeciwu.
W pierwszej turze ewakuacji, na prze-
łomie marca i kwietnia 1942 r., do Iranu
ARCHIWUM PZ (2)

nus 40 stopni. przerzucono przez Morze Kaspijskie

Ochotników było coraz więcej,
a dyktator nie zgadzał się na zaopatrze-
nie ich w żywność i broń. Jego upór
zelżał dopiero po rozmowie z gen. Si-
korskim w grudniu 1941 r. Liczebność
armii zwiększono do 96 tys. Stalin za-
proponował, by przetransportować dy-
wizje polskie na tereny o „łagodniej-
szym” klimacie, do republik kazach-
skiej, uzbeckiej i kirgiskiej, dokąd ła-
twiej mogło dochodzić zaopatrzenie
z Wielkiej Brytanii. Sikorski i Anders
nie mieli nic przeciwko temu.
Pod koniec lutego 1942 r. armia rozlo-
kowała się szerokim pierścieniem wokół
Taszkientu. Radzieccy „opiekunowie”
zadbali, by sojusznikom nie było za do-
ok. 34 tys. żołnierzy i 12 tys. cywilów.
W drugiej, przeprowadzonej w sierpniu,
prawie 49 tys. żołnierzy i 26 tys. cywi-
lów. W sumie ewakuowano z ZSRR
121 tys. Polaków. W Iranie zmarło na
malarię kilkanaście tysięcy osób, w tym
wiele dzieci.
Ewakuowana do Iranu, a później na Bli-
ski Wschód Armia Polska jako 2 Korpus
Polski wzięła udział w kampanii włoskiej,
zapisując się złotymi zgłoskami w histo-
rii II wojny światowej dzięki bitwom
o Monte Cassino, Bolonię, Ankonę i Pie-
dimonte. Nie byłoby to możliwe, gdyby
nie trud organizacyjny i szkoleniowy ze-
społu oficerów polskich z gen. Władysła-
wem Andersem na czele. 
UZBROJENIE ARMII POLSKIEJ W ZSRR
NA PRZYKŁADZIE 5 DP. W wystarczają-
cej ilości 5 DP (jedyna uzbrojona jednost-
ka) posiadała jedynie lekką broń strzelec-
ką – karabiny i karabinki 7,62 mm
Mosina i samopowtarzalne AWT i SWT
o tym samym kalibrze. Brakowało broni
maszynowej i ciężkiej. Jednostka dyspo-
nowała 162 pistoletami maszynowymi
7,62 mm PPSz, 162 ręcznymi karabina-
mi maszynowymi 7,62 mm Diegtariewa
i 108 ciężkimi karabinami maszynowymi
7,62 mm Maxima.
Park artyleryjski: 52 moździerze 82 mm,
4 armaty przeciwlotnicze 37 mm, 16 ar-
mat 76 mm i 8 haubic 122 mm.

nr 31/2007 Polska Zbrojna 51

 MILITARIA
Apacz zamiast Kobry Pancerne
buldogi
TAJWAN. Na konferencji w tajwańskim
ministerstwie obrony narodowej poinformowano, WIELKA BRYTANIA. Wojska
że wojska lądowe chciałyby zakupić w USA lądowe postanowiły zmoderni-
30 śmigłowców bojowych Boeing AH-64D Apache zować następne czterysta
(najlepiej wariant Longbow). Aby transakcja doszła transporterów FV430 Mk3.
do skutku, potrzebna jest zgoda władz Realizacja kontraktu rozpocz-
amerykańskich i miejscowej legislatury. Można się nie się we wrześniu br., a za-
też spodziewać protestów ze strony ChRL. kończy w 2011 r. Ważące
W publikacjach pojawiły się bardzo różne szacunki 13 ton pojazdy otrzymają
co do wartości potencjalnego kontraktu – od 1,5 m.in. dodatkowe opancerze-
do 2,6 mld dolarów amerykańskich. nie, systemy zagłuszające, de-
Alternatywą dla Apaczy było nabycie takiej samej tonatory improwizowanych ła-
liczby maszyn Bell AH-1Z Cobra oraz modernizacja dunków wybuchowych uaktyw-
do tego standardu już posiadanych AH-1W. niane drogą radiową, a także
Lotnictwo tajwańskich wojsk lądowych jest klimatyzację. Wcześniej armia
zorganizowane w dwie grupy śmigłowców, brytyjska zleciła już moderni-
stacjonujące w Lungtan i Shinsu. Poza 62 Kobrami zację pięciuset FV430. Firma
mają one jeszcze dziewięć uzbrojonych BAE Systems Land Systems,
zwiadowczych maszyn OH-58D Kiowa Warrior oraz główny wykonawca kontraktu,

BOEING
około 80 wielozadaniowych UH-1H Huey. (ted) przekazała już wojsku ponad
dwieście wozów, z których co
najmniej połowa trafiła do
WZMACNIANIE FLOTY Iraku. Zmodernizowana
„430”, zwana Buldogiem, zy-
KANADA. Premier Stephen o ich uzbrojeniu. Kilka dni skała uznanie użytkowników.
Harper podczas wizyty 9 bm. wcześniej szef kanadyjskiego Dopancerzony, ale nadal szyb-
w Esquimalt, w prowincji Bry- rządu poinformował o moder- ki (prędkość maks. 70 km/h)
tyjska Kolumbia zapowiedział, nizacji fregat klasy Halifax (na i zwrotny pojazd sprawdza się
CANADIAN NAVY

że zostanie zamówionych od
sześciu do ośmiu nowych
okrętów patrolowych, przysto-
sowanych do działań w Arkty-
ce. Jak przewidują Kanadyjczy-
cy, pierwszy z nich powinien
być dostarczony w 2013 r.
Koszty budowy patrolowców
sięgną 3,1 mld dolarów kana-
dyjskich, a ich eksploatacja
przez ćwierć wieku pochłonie
następne 4,3 mld dolarów.
Jednostki Polar Class 5 po-
wstaną w kraju. Będą większe
i przygotowane, by przebywać
w morzu do czterech miesięcy.
Przewiduje się, że ich pręd-
kość maksymalna wyniesie
20 węzłów, ale ekonomiczna
będzie o sześć węzłów niższa.
Zasięg pływania to co najmniej
sześć tysięcy mil morskich.
Okręty będą miały hangar i lą-
dowisko dla śmigłowca. Na ra-
zdjęciu). Uczynił to podczas wi- podczas patrolowania ulic po-
zyty w Halifax, stolicy Nowej łudniowoirackiej Basry.
Szkocji. Unowocześnione okrę- Zastąpił tam bojowe wozy pie-
ty będą mogły m.in. pełnić choty Warrior. (ww)
funkcje pływających stano-
wisk dowodzenia. Program,
którego koszt oszacowano na
3,1 mld dolarów kanadyj-
skich, rozpocznie się
w 2010 r., a prace na ostat-
niej fregacie zakończą się
w 2017 r. Premier Harper
podkreślił, że cała moderni-
zacja zostanie wykonana
UK MOD

od patrolowców klasy Kingston zie nie podano szczegółów w kraju. (ww)

Następne Strykery
USA. W ramach wieloletniego kontraktu General Dynamics
Land Systems otrzymał od amerykańskich wojsk lądowych
zamówienie wartości 257 mln dolarów na 165 kolejnych
kołowych wozów bojowych Stryker,
w siedmiu wersjach. Najwięcej, bo aż 46,
będzie wozów dowodzenia. Armia
amerykańska zleciła też produkcję
31 bojowych wozów piechoty,
25 rozpoznawczych, 19 wozów ewakuacji
medycznej i tyluż samo samobieżnych
moździerzy. Będzie też 14 wozów wsparcia
ogniowego i 11 saperskich. Poza Strykerami
zamówiono 88 zdalnie sterowanych stanowisk
strzeleckich. Sprzęt ma być dostarczony do końca
US DOD

stycznia 2010 r. (wt)

nr 31/2007 Polska Zbrojna 53

MILITARIA BROŃ STRZELECKA
momencie zakończe-
nia zimnej wojny ar-
mia niemiecka była
gorzej wyposażona
w broń strzelecką
w stosunku do sił zbrojnych kluczowych
członków NATO. Podstawowym uzbro-
jeniem żołnierzy Bundeswehry były ka-
rabiny automatyczne G3 na nabój 7,62x51
mm, podczas gdy część sojuszników mia-
ła broń na nabój 5,56x45 mm. Co praw-
da Niemcy już w latach 80. planowali za-
stąpić je bronią na amunicję bezłuskową
4,73 mm, ale ostatecznie koncepcja ta
upadła i zdecydowano, że następne G3
będą na amunicję 5,56 mm. Początkowo
firma Heckler & Koch opracowała strze-
lającą tym typem nabojów wersję „trój-
ki”. Nie była ona nowoczesna, za to bar-
dzo droga. W 1990 r. rozpoczęto więc pra-
ce nad zupełnie nową bronią. Kon-
struktorzy tworzyli ją pod presją
czasu. Brak szybkich wyni-
ków mógł bowiem spowodo-
wać, że Bundeswehra zde-
cyduje się na konstrukcję zagraniczną. Dla-
tego już w 1994 r. zakończono najważniej-
sze testy nowego karabinku szturmowego,
który nosił fabryczne oznaczenie HK 50.
W następnym roku został wprowadzony
do armii niemieckiej jako Gewehr 36.
Stal i tworzywa sztuczne
W konstrukcji nowej broni wykorzysta-
no tworzywa sztuczne – zrobiono z nich
m.in. komorę zamkową, gniazdo maga-
zynka i sam magazynek, składaną kolbę,
łoże i uchwyt do przenoszenia broni. Na-
tomiast lufę karabinka wykonano ze stali
chromowanej. Z metalu są też: zespół
zamka z suwadłem, część elementów me-
chanizmu spustowego, urządzenie po-
wrotne oraz kołki łączące. Wykorzystanie
tworzyw sztucznych obniżyło masę bro-
ni i jej podatność na korozję. Pojawiły się
jednak pewne wątpliwości co do
trwałości składanej na pra-
wo kolby (z karabinka
można strzelać, gdy jest
ona złożona).
Gewehr 36 działa na zasadzie odprowa-
dzania części gazów przez boczny otwór
w lufie, strzelając z zamka zamkniętego.
Konstruktorzy wprowadzili w karabinku
rozwiązania, które pozwalają na jej bez-
problemowe używanie przez osoby pra-
wo i leworęczne, m.in. wyposażono go
w zdublowany zewnętrzny skrzydełkowy
bezpiecznik, który pełni też rolę przełącz-
nika ognia. W broni zastosowano tzw. lu-
fę swobodnie pływającą, czyli niestyka-
jącą się z łożem, którą można łatwo wy-
mienić. Na jej wylocie znajduje się szcze-
linowy tłumik płomienia.
Wariant G36 zakupiony przez Bunde-
swehrę został wyposażony w dwa celowni-
ki. Optyczny o powiększeniu 3,0x (wariant
hiszpański ma celownik dający powiększe-
nie 1,5x) wraz z podziałkami ułatwiający-
mi prowadzenie ognia do celów odległych
200–800 m. Natomiast celownik kolimato-
rowy ma stałą nastawę na 200 m. Jeśli one
zawiodą, można skorzystać z celowników
mechanicznych na uchwycie broni. Wcze-
śniej trzeba zdemontować kolimator.

Z JEDNEGO
TA D E U S Z
WRÓBEL

Firma
Heckler & Koch
stworzyła dla armii
niemieckiej
rodzinę
karabinków
szturmowych G36.
Wprowadzone
w nich rozwiązania
sprawiają, że
z karabinka
wygodnie mogą
strzelać żołnierze
praworęczni
i leworęczni.

54 Polska Zbrojna nr 31/2007

 K O Ł O H I S T O R I I ma Heckler & Koch stworzyła dla od-
biorców cywilnych samopowtarzalny
P rototyp karabinu automa-
tycznego G3 produkowa-
nego przez Heckler & Koch
Espaciales (Ośrodku Badań
Technicznych Sprzętu
Specjalnego). Stworzyli nowe
zostali po wojnie w Niemczech.
W zamian za pomoc w urucho-
mieniu produkcji karabinu
karabinek SL8 na 10-nabojowe maga-
zynki. Broń ta ma stałą kolbę, została
wywodził się z Hiszpanii, do typy broni, w tym CETME w Hiszpanii, otrzymała ona pra- też pozbawiona tłumika ognia i wspor-
której po II wojnie światowej Modelo A, wzorowany na wo do jego produkowania nika bagnetu. Ciekawostką jest, iż Bun-
przeniosła się duża grupa pra- Sturmgewehr 45 (M), ale na w Niemczech. Modelo B został deswehra przystosowała G36 do bagne-
cowników firmy Muser-Werke. nabój 7,62x51 mm. Jego pro- w 1959 r. przyjęty do uzbroje- tu nożowego karabinka AK-47, produ-
Przywieźli ze sobą dokumenta- dukcja ruszyła w 1956 r. Dwa nia Bundeswehry jako kowanego na licencji w dawnej NRD.
cję kilku prototypów karabinów lata później zastąpił go Gewehr 3. W latach 90. histo- Podstawowym źródłem zasilania bro-
szturmowych skonstruowanych Modelo B, którego konstrukcję ria się powtórzyła, ale tym ra- ni jest łukowy magazynek z przezroczy-
w końcowym etapie konfliktu. uproszczono. W tym czasie zem w odwrotną stronę. Armia stego tworzywa, zawierający 30 naboi.
Niemcy kontynuowali prace z Hiszpanami nawiązała współ- hiszpańska postanowiła prze- Występy i zatrzaski pozwalają łączyć ma-
nad nimi w utworzonym pracę firma Heckler & Koch, zbroić się w G36 i za Pirenejami
gazynki, choć nie są one wymienne z ty-
w 1949 r. Centro de Estudios założona przez tych byłych pra- została uruchomiona produkcja
mi używanymi w innych typach broni na
Tecnicos de Materiales cowników Mausera, którzy po- licencyjna karabinków H&K.
amunicję 5,56 mm. Obok magazynka łu-
kowego można też używać w G36 dwu-
Rodzina rabinek G36C (Commando), mniejszy, bębnowego 100-nabojowego C-MAG Be-
Obecnie w skład systemu G36 wcho- z jeszcze krótszą niż wariant K lufą ta Corp. Przewidziany on był dla lekkie-
dzą trzy warianty karabinka. Ich stwo- i krótszym szczelinowym tłumikiem go karabinu maszynowego MG36, z cięż-
rzenie ułatwiła modułowa budowa bro- płomienia. Ma też niski chwyt transpor- szą lufą. Jednak wariant ten nie zdobył
ni. Wersja podstawowa G36 ma lufę towy z długą szyną Picatinny, na której uznania użytkowników. W efekcie Hec-
o długości 480 mm, wariant K (Kurtz) można zamontować celowniki optycz- kler & Koch stworzył zupełnie nowy el-
– lufę krótszą o 160 mm. W obu przy- ne, w podstawowej bowiem wersji sub- kaem – MG4 – zasilany z taśmy rozsyp-
padkach istnieje możliwość zamonto- karabinek ma tylko celowniki mecha- nej. Integralną częścią systemu G36 jest
wania dwójnogu. Ich wersje eksporto- niczne. Dodatkowe szyny Picatinny podwieszany granatnik AG36 kal.
we mają w oznaczeniu literę V (wcze- można też zamocować pod spodem 40 mm, z odchylaną na bok lufą uła-
śniej E). Trzecim wariantem jest subka- i po bokach łoża. Na bazie G36 fir- twiającą jego ładowanie. 

G36C (Commando),
mniejszy, z jeszcze MEKSYKAŃSKI
krótszą niż wariant K lufą
i krótszym szczelinowym KUZYN
tłumikiem płomienia
P odczas defilady 16 września
2006 r. w rękach żołnierzy mek-
sykańskich z Aeromobilnej Grupy Sił
G36
karabinek
,

szturmowy
Specjalnych można było zobaczyć no-
wą broń, karabinki FX-05 Xiuhcoatl,
czyli ognisty wąż. Jego podobieństwa
do G36 były tak duże, że pojawiły za-
rzuty, iż „wąż” jest jego kopią. 1 lute-
go br. w Mexico City spotkali się
przedstawiciele meksykańskiego se-
kretariatu obrony narodowej i firmy
Heckler & Koch. Niemcy po dokład-
nym obejrzeniu FX-05 przyznali, że
choć istnieją podobieństwa pomiędzy
nim a G36, nie doszło do naruszenia
praw autorskich i nie jest on kopią.
Meksykanie byli przed laty zaintere-
sowani licencją na niemiecki karabi-
nek, ale zrezygnowali z niej ze wzglę-
SYLWIA GUZOWSKA (2)

du na wysokie koszty. Nabyli tylko

niektóre z zastosowanych w G36 roz-
wiązań technicznych. W ciągu najbliż-
szych lat w FX-05 ma zostać wyposa-
żona cała armia meksykańska.

Typ broni G36 (V) G36K (KV) G36C

Masa bez magazynka (kg) – 3,6 (3,3) 3,3 (3,0) 2,8
Długość całkowita (mm) – 998 860 720
Szerokość (mm) – 64 64 60
Wysokość z magazynkiem (mm) – 320 (285) 320 (285) 280
Długość lufy (mm) – 480 320 228

nr 31/2007 Polska Zbrojna 55

ŚWIAT CFE
Skowyt
BEZSILNOŚCI
Prezydent Władimir Putin podpisał ostatnio
dekret zawieszający uczestnictwo Rosji w Traktacie
o Ograniczeniu Sił Konwencjonalnych w Europie (CFE).
Co to oznacza i jakie będą konsekwencje tej decyzji?
Układ, ograniczający liczbę nienu-
klearnej broni ciężkiej na Starym Kon-
tynencie, został podpisany w 1990 r.
Rozpad bloku radzieckiego doprowa-
dził do podpisania zmodyfikowanej
wersji dokumentu, do dziś nie został
on jednak ratyfikowany przez kraje Za-
chodu. Państwa UE tłumaczą, że przyj-
mą nowy CFE, dopiero gdy Moskwa
wycofa wojska m.in z mołdawskiego
Naddniestrza. Rosjanie są jednak nie-
ugięci. Według rosyjskiego MSZ, jeśli
w ciągu pięciu miesięcy nie zostanie
uzgodniona kompromisowa wersja do-
kumentu (dekret zawiesza uczestnic-
two Rosji w CFE od 12 grudnia), Ro-
sja przestanie dzielić się informacjami
o swojej broni konwencjonalnej i nie
będzie zezwalać na inspekcje swych za-
kładów produkcji broni ciężkiej.
Zdaniem Rosjan odpowiedzialność
za taką sytuację ponoszą wyłącznie eu-
ropejscy członkowie NATO, którzy nie
przestrzegają limitów liczby czołgów,
wozów pancernych, dział, helikopte-
rów i samolotów bojowych. Winne są
Bułgaria i Rumunia, które „planują roz-
mieszczenie u siebie sił konwencjonal-
nych USA”. Mimo iż bazy na teryto-
rium tych państw mają na celu wspar-
cie Ameryki w wojnie w Iraku, Rosja
widzi w tym przejaw okrążania ze stro-
ny NATO. Kreml nieprzychylnie pa-
trzy także na Litwę, Łotwę i Estonię.
Państwa te w 2004 r. wstąpiły do soju-
szu, choć w chwili zawarcia porozu-
mienia wchodziły w skład ZSRR. Ro-
sja twierdzi, że republiki bałtyckie sta-
nowią „szarą strefę”, w której NATO
56 Polska Zbrojna
KRZYSZTOF GŁOWACKI
może rozmieścić siły nieobjęte limita-
mi traktatu CFE.
Tak naprawdę jednak cała sprawa roz-
bija się o plany budowy tarczy antyra-
kietowej w Polsce i Czechach. Moskwa
drogami dyplomatycznymi tłumaczy
oczywiście absurdalność takiej sytuacji,
ale Putin publicznie sugeruje coś prze-
ciwnego. – My się rozbroiliśmy, a Za-
chód wzmacnia system baz wojskowych
ROSJANIE NIE BOJĄ SIĘ
OFENSYWNEGO CHARAKTERU
INSTALACJI. KREMLOWSCY
DECYDENCI ZDAJĄ SOBIE
SPRAWĘ, ŻE DZIESIĘĆ
RAKIET OBRONNYCH
NIE MOŻE ZAGROZIĆ POTĘŻNYM
ROSYJSKIM STRATEGICZNYM
SIŁOM RAKIETOWYM
u naszych granic. Uważamy za szkodli-
we i niebezpieczne przemienianie Eu-
ropy w beczkę prochu i napełnianie jej
nowymi rodzajami broni. To stwarza
niepotrzebne ryzyko dla całego syste-
mu międzynarodowych i europejskich
stosunków – stwierdził niedawno rosyj-
ski prezydent.
TAJEMNICA TARCZY
Rosjanie nie boją się ofensywnego
charakteru instalacji. Kremlowscy de-
cydenci zdają sobie sprawę, że dziesięć
rakiet obronnych nie może zagrozić po-
tężnym rosyjskim strategicznym siłom
rakietowym. Nie zniszczy także broni
balistycznej wystrzeliwanej z okrętów
podwodnych, ani nie dosięgnie poci-
sków dalekiego zasięgu na dziesiątkach
bombowców. To raczej Rosjanie mogą
zagrozić tarczy. Zwłaszcza jeśli się weź-
mie dodatkowo pod uwagę fakt, że Mo-
skwa ma w swoim arsenale udoskona-
lone rakiety międzykontynentalne To-
pol-M. Są to jedyne pociski na świecie
poruszające się z prędkością naddźwię-
kową i mogące zmieniać kierunek lotu
dwukrotnie w ciągu minuty, co czyni je
praktycznie niezniszczalnymi przez sys-
temy antyrakietowe przeciwnika. Za ich
pomocą Rosja może wyeliminować ele-
menty amerykańskiej tarczy w Europie
w ciągu kilkunastu minut.
O co zatem tak naprawdę chodzi w ca-
łej sprawie? Otóż, przede wszystkim
o bezradność. Moskwa zdaje sobie spra-
wę, że jest bezsilna wobec Waszyngto-
nu. Amerykanie pracują nad komponen-
tami naziemnymi i morskimi – budują
stacje radiolokacyjne, węzły łączności,
punkty dowodzenia, wyrzutnie. W przy-
szłości planuje się rozbudowę kosmicz-
nych środków likwidacji międzykonty-
nentalnych rakiet balistycznych. Z my-
ślą o realizacji tego celu Biały Dom
przyjął koncepcję globalnej kontroli nad
okołoziemską przestrzenią kosmiczną.
Moskwa, wobec tych planów, nie ma nic
do zaoferowania.
KAUKASKA DESKA RATUNKU
Świadom swojej bezsilności Putin za-
proponował Stanom Zjednoczonym
włączenie dzierżawionej przez Rosję
stacji radarowej w Azerbejdżanie do
systemu tarczy antyrakietowej. Pozor-
nie oferta jest korzystna dla obu stron:
stwarza szansę na nawiązanie współ-
pracy przy projekcie między Moskwą
a Waszyngtonem. Umieszczenie ele-
mentów tarczy w pobliżu północnej
granicy Iranu oznaczałoby szybsze wy-
nr 31/2007

US DOD
ARMYRECOGNITION (2)
krywanie startujących rakiet i ich ze-
strzelenie. Niestety, proponowany przez
Putina układ nie jest całkiem uczciwy.
To prawda, że przesunięcie stacji rada-
rowej w bezpośrednie sąsiedztwo Bli-
skiego Wschodu dałoby więcej czasu
na reakcję bazie rakiet przechwytują-
cych. Jednak samej bazy nie można już
umieścić w Azerbejdżanie ze względu
na bliskość Iranu. Dużo łatwiej bowiem
przewidzieć, dokąd zmierza odpalona
rakieta, gdy ustabilizuje swoją trajek-
nr 31/2007
W porównaniu z końcem lat
80. Rosja ma w tej chwili
40 proc. mniej bombowców
strategicznych, liczba rakiet
balistycznych zmniejszyła się
o 60 proc., a pocisków
wystrzeliwanych z okrętów
podwodnych o 80 proc.
Według danych na 2006 r.
IRANDEFENCE
dysponuje 762 rakietami
balistycznymi i 3372 głowica-
mi jądrowymi, USA mają ich
odpowiednio 986 i 4116.
Wicepremier Siergiej Iwanow
i konstruktor pocisków
Topol-M Jurij Sołomonow
zapowiadają, że do 2012 r.
Rosja będzie mieć co najmniej
2 tys. głowic jądrowych. Ale
zdaniem niezależnych eksper-
tów, biorąc pod uwagę realne
możliwości produkcyjne jej
i USA, stosunek sił w 2012 r.
będzie następujący: Rosja
– 245 środków przenoszenia
i 765 głowic jądrowych, USA
– odpowiednio 800 i 2180.
torię balistyczną, tj. gdy zakończy
pierwszą fazę lotu. Zakładając, że Iran
odpaliłby swoje rakiety z wyrzutni
w północno-zachodniej części kraju,
już na starcie miałyby one dużą prze-
wagę nad bazą przechwytującą w Azer-
bejdżanie. Najbardziej zaawansowane
rakiety przechwytujące musiałyby
w związku z tym „gonić” uciekający
pocisk i nawet natychmiastowa reakcja
systemu na odpalenie irańskiej rakiety
nie gwarantowałaby jeszcze końcowe-
go sukcesu, tzn. jej zestrzelenia. Aby
tarcza była skuteczna, jej elementy mu-
szą zostać umieszczone w centralnej
Europie, tak by rakiety przechwytują-
ce mogły niszczyć pociski wroga
w środkowej, a nie w początkowej fa-
zie lotu. Putin doskonale zdaje sobie
z tego sprawę – specjalnie zapropono-
wał „kaukaski kompromis”, by storpe-
dować całe przedsięwzięcie.
POMACHIWANIE SZABELKĄ
Co w praktyce oznacza zawieszenie
udziału w traktacie CFE? Zdaniem
Dmitrija Babicza, moskiewskiego ko-
mentatora zajmującego się problema-
tyką międzynarodową, nic się istotne-
go nie zmieni. Rosja i tak nie może
sobie pozwolić na utrzymanie takiej
liczebności armii i takiej ilości uzbro-
jenia, na jakie pozwala jej układ.
Kreml uzyska pełną swobodę dyspo-
nowania swoimi siłami zbrojnymi. Bę-
dzie mógł koncentrować swoje woj-
ska, gdzie zechce, przeprowadzać du-
że manewry bez powiadamiania o nich
zachodnich partnerów, choćby w gra-
niczącym z nami obwodzie kalinin-
gradzkim. Nie będzie już też musiał
na swoje poligony zapraszać obserwa-
torów zagranicznych ani przedstawiać
corocznych raportów o dyslokacji
czołgów, artylerii, samolotów. Na tym
jednak koniec.
Moskwy nie stać na „asymetryczną
i skuteczną” odpowiedź. Po pierwsze,
aby o takowej mówić, trzeba mieć roz-
budowane siły kosmiczne. Kiedy Ame-
rykanie pracowali nad programem
gwiezdnych wojen, mieli dwieście sate-
litów. Rosjanie – tyle samo. Wszystkie
spełniały podwójne zadania: cywilne
i wojskowe. Obecnie USA mają pięćset
satelitów, Rosja – mniej niż sto, głów-
nie są to satelity wykorzystywane do ce-
lów cywilnych. Aby uchwycić start ra-
kiety, potrzebne są satelity obserwacyj-
ne na wysokich orbitach. Tymczasem
Rosja dysponuje zaledwie dwoma apa-
ratami spełniającymi te parametry, na
dodatek w pracy jednego z nich – Mo-
nitora E – stale występują zakłócenia.
Poza tym, w latach 1986–1991 Amery-
kanie przeprowadzili modernizację
550 swoich rakiet Peacekeeper i Minu-
teman. Jedynymi radzieckimi pociska-
mi, które mogły je zniszczyć, były
i nadal są RS-20 z dokładnością trafie-
nia i zniszczenia około 80 proc. Jeśli zo-
staną wycofane – co zapewne nastąpi
w najbliższym czasie – zadanie to spo-
cznie na Topolach, które mogą poszczy-
cić się jedynie 20-procentową skutecz-
nością. Fakty są nieubłagane. 
Polska Zbrojna 57
ŚWIAT CFE

ŚRODKI
ZAUFANIA
Ponieważ większość ustaleń CFE
obowiązuje bezterminowo, ważnym ele-
mentem traktatu jest coroczna wymiana in-
formacji o siłach zbrojnych. Państwa-strony zo-
bowiązały się do przekazywania danych o struktu-
rze swych wojsk lądowych i sił powietrznych, licz-
bie personelu i uzbrojenia, a także dyslokacji jed-
nostek. Sygnatariusz musi m.in. w określonych
przypadkach informować o zachodzących
zmianach. Sposobem na potwierdzenie
wiarygodności przekazywanych da-
nych są inspekcje

Zasadniczym
zadaniem traktatu
w sprawie
konwencjonalnych
sił zbrojnych
w Europie (CFE)
było obniżenie

KURACJA
poziomu zbrojeń
na kontynencie.
Obecnie większość
państw
nie wykorzystuje
przysługujących im
limitów odnośnie
do żołnierzy
i uzbrojenia.

TA D E U S Z W RÓ B E L

Traktat w sprawie konwencjonalnych sił
zbrojnych w Europie (CFE) podpisały
16 listopada 1990 r. w Paryżu 22 państwa,
w tym sześć należących do Układu War-
szawskiego. Niebawem liczba jego sygna-
tariuszy zmieniła się, bowiem w następ-
nym roku rozpadł się ZSRR. Później jego
los podzieliła Czechosłowacja. Traktat
wszedł w życie 17 lipca 1992 r., ale ostat-
ni kraj – Białoruś – ratyfikowała go dopie-
ro 28 października tegoż roku. Obecnie na-
leży do niego 30 państw. Ze względów geo-
graficznych poza nim znalazły się cztery
środkowoazjatyckie byłe republiki ZSRR:
Kirgizja, Tadżykistan, Turkmenistan i Uz-
bekistan. W przypadku Kazachstanu CFE
obejmuje tylko jego europejski skrawek. Na-
tomiast z powodów politycznych poza trak-
tatem są Estonia, Litwa i Łotwa, które od
2004 r. należą do NATO. Rosja naciska, by
te państwa przystąpiły do porozumienia.
PIĘĆ KATEGORII
Zasadniczym zadaniem CFE było obni-
żenie poziomu zbrojeń na kontynencie eu-
ropejskim. NATO i UW uzgodniły limity
w pięciu kategoriach uzbrojenia konwen-
cjonalnego: czołgów, bojowych wozów
opancerzonych, systemów artyleryjskich
o kalibrze powyżej 100 mm, samolotów
bojowych i śmigłowców. W traktacie szcze-
gółowo zdefiniowano, sprzęt, jaki podlega
jego ograniczeniom, tzw. Treaty Limited
Equipment. I tak do bojowych wozów
opancerzonych WO nie są zaliczane np.
wozy ewakuacji medycznej czy niszczy-
ciele czołgów. W tym przypadku kluczo-
we znaczenie w klasyfikowaniu pojazdów
jako transportery opancerzone lub bojowe
wozy piechoty ma posiadane przez nie
uzbrojenie. Granicą jest kaliber 20 mm.
I tak na przykład większość wersji uży-
wanego w armiach belgijskiej i holender-
skiej YPR-765 traktowana jest jako trans-
porter, ale wariant z armatą kal. 25 mm
to już BWP.
Ustalenia CFE miały charakter blokowy.
Każda ze stron miała prawo zachować po
20 tys. czołgów i systemów artyleryjskich,
30 tys. bwo, 6,8 tys. samolotów i 2 tys. śmi-
głowców. Dodatkowo ustalono, ile sprzętu
ma być w jednostkach bojowych, a ile
w magazynach. W prowadzono też puła-
py sprzętowe dla czterech regionów, ja-
kie wyróżniono. Polska wraz Niemcami,
Czechami, Słowacją, Węgrami, Belgią,
Holandią i Luksemburgiem tworzy tzw.

58 Polska Zbrojna nr 31/2007

 LIMITY CFE I CFE-1A
W NAWIASACH ZMIANY W ADAPTOWANYM TRAKTACIE – LIMITY NARODOWE I TERYTORIALNE
KRAJ ŻOŁNIERZE CZOŁGI BWO ARTYLERIA SAMOLOTY ŚMIGŁOWCE
ARMENIA 60000 220 220 285 100 50
AZERBEJDŻAN 70000 220 220 285 100 50
BELGIA 70000 334 (300/544) 1005 (989/1505) 320 (288/497) 232 (209) 46
BIAŁORUŚ 100000 1800 2600 1615 294 80
BUŁGARIA 104000 1475 2000 1750 235 50 (67)
CZECHY 93333 957 1367 767 230 50
DANIA 39000 353 (335) 336 503 (446) 106 (82) 18
FRANCJA 325000 1306 (1226/1306) 3820 (3700/3820) 1292 (1226/1296) 800 374
GRECJA 158621 1735 2498 1920 650 65
GRUZJA 40000 220 220 285 100 50
HISZPANIA 300000 891 (750/891) 2047 (1588/2047) 1370 (1276/1370) 310 80
HOLANDIA 80000 743 (520/809) 1040 (864/1220) 607 (485/651) 230 50
ISLANDIA 0 0 0 0 0 0
KANADA** 10660 77 263 32 90 13
KAZACHSTAN* 0 50 200 100 15 20
LUKSEMBURG 900 0 (0/143) 0 (0/210) 0 (0/250) 0 0
MOŁDAWIA 20000 210 210 250 50 50
NIEMCY 345000 4069 (3444/4704) 3281 (3281/6772) 2445 (2255/3407) 900 (765) 280
NORWEGIA 32000 170 275 (275/282) 491 (491/557) 100 24
POLSKA 234000 1730 2150 1610 460 130
PORTUGALIA 75000 300 430 450 160 26
ROSJA* 11450000 6350 11280 6315 3416 855
RUMUNIA 230000 1375 2100 1475 430 120
SŁOWACJA 46667 478 683 383 100 40
TURCJA* 530000 2795 3120 3523 750 130
UKRAINA 450000 4080 5050 4040 1090 330
USA** 250000 4006 (1812) 5152 (3037) 2742 (1553) 784 396
DPA/FORUM

WĘGRY 100000 835 1700 840 180 108

WIELKA BRYTANIA 260000 1015 (843) 3176 (3017/3039) 636 (583) 900 (855) 356 (350)
WŁOCHY 315000 1348 (1267/1642) 3339 (3172/3805)) 1955 (1818/2062) 650 (618) 142
*) NA TERYTORIUM OBJĘTYM CFE, **) SIŁY W EUROPIE

Strefę 4.4. Na jej obszarze może być mak-
symalnie 7,5 tys. czołgów, 11 250 bwo
i 5 tys. egzemplarzy artylerii.
Ustalono też limity dla jednego kraju,
z myślą o ZSRR, który otrzymał lwią
część puli sprzętu przysługującego Ukła-
dowi Warszawskiemu. Maksymalnie mo-
gło to być: 13 300 czołgów, 20 tys. bwo,
13 700 artylerii, 5150 samolotów
i 1,5 tys. śmigłowców. Po rozpadzie
ZSRR Rosja i osiem jego byłych republik
na spotkaniu w Taszkiencie w 1992 r. po-
dzieliły między sobą przyznane mu limi-
ty uzbrojenia.
W 1999 r. podpisano modyfikację CFE.
Traktat nie ma już charakteru blokowego.
Modyfikacja zawiera konkretne pułapy
dla poszczególnych krajów. Część państw
członkowskich NATO otrzymała niższe
niż dotąd limity. Obok narodowych poja-
wiły się limity terytorialne na czołgi, bwo
i artylerię.
WIELKA REDUKCJA
Sygnatariusze traktatu uzgodnili, że osią-
gną wyznaczone limity uzbrojenia w cią-
gu 40 miesięcy. Okres ten podzielono na
nr 31/2007
trzy fazy. Nadwyżki sprzętu wojskowego
miały zostać zniszczone w ściśle określo-
ny sposób, by uniemożliwić przyszłe wy-
korzystanie do celów militarnych. I tak np.
czołgi można było pociąć, rozerwać ła-
dunkiem wybuchowym, zdeformować lub
zmiażdżyć. Przy czym 2,5 proc. z nich
można było wykorzystać jako cele na po-
ligonach. Część sprzętu mogła zostać
przetworzona na potrzeby cywilne. Istnia-
ła możliwość, by 20 z redukowanych sa-
molotów czy śmigłowców wykorzystać
do szkolenia naziemnego. Oczywiście
pod warunkiem dokonania zmian, które
uniemożliwiały ich wykorzystanie bojo-
Mniej żołnierzy
10 LIPCA 1992 r. w Helsinkach podpisano
akt końcowy negocjacji w sprawie liczby
żołnierzy sił konwencjonalnych w Europie,
czyli CFE-1A. Ustalono w nim maksymalną
liczebność armii sygnatariuszy. Tu także
przewidziane są inspekcje i wcześniejsze
uprzedzanie o planowanych ćwiczeniach
wojskowych. Podobnie jak w przypadku
uzbrojenia, również faktyczna liczebność
sił zbrojnych poszczególnych krajów jest
niższa niż zezwala traktat. Przykładowo
Niemcy mają o 100 tys. mniej żołnierzy
niżby mogli. Hiszpanie wykorzystują około
połowy limitu, a Słowacy jedną trzecią.
we. Możliwe było również przerobienie
do 7,5 proc. redukowanych czołgów i do
15 proc. bwo na pojazdy cywilne.
Do 16 listopada 1995 r. strony traktatu
zniszczyły około 19 tys. czołgów i ponad
18 tys. bojowych wozów opancerzonych.
Podobnie było w przypadku innych kate-
gorii. Zlikwidowano ponad 9 tys. syste-
mów artylerii, dwa tysiące samolotów
i 300 śmigłowców. Przy czym niektóre
z państw zredukowały nawet więcej sprzę-
tu niż były zobowiązane. Podczas drugiej
konferencji przeglądowej traktatu
w 2001 r. podano, że jego uczestnicy
zlikwidowali ponad 59 tys. sztuk sprzę-
tu. Jak podaje NATO liczba egzempla-
rzy TLE w jego arsenale zmniejszyła się
z 86 400 w 1990 r. do 61 300 w tym ro-
ku. Równocześnie liczba członków soju-
szu zwiększyła się do 26. Większość kra-
jów należących do niego nie wykorzystu-
je przyznanych im limitów.
Co ciekawe, zanim podpisano CFE,
w ZSRR rozpoczęła się wielka wywózka
sprzętu wojskowego na wschód. Z części eu-
ropejskiej za Ural wywieziono tysiące eg-
zemplarzy uzbrojenia objętego limitami.
W sumie do azjatyckiej części ZSRR trafi-
ło 57 tys. TLE. W 1991 r. Moskwa zobowią-
zała się zlikwidować 14,5 tys. z nich. 
Polska Zbrojna 59
AAAAAAA
WYDARZENIA
AAAAAAAA
ZAPIS
Zawieszenie
broni
AFGANISTAN. – Członkowie
Hezbe Islami powstrzymali się
od bratobójczej walki oraz od
zniszczenia kraju i podejmą dzia-
łalność polityczną – taka zapo-
wiedź znalazła się w oświadcze-
niu podpisanym przez przywódcę
tego ugrupowania i byłego pre-
miera Gulbuddina Hekmatiara.
Skorzystał on z oferty, jaką
przedstawił w lutym rebeliantom
afgański parlament, obejmując
abolicją wszystkich Afgańczyków
zaangażowanych w ciągu ostat-
niego ćwierćwiecza w konflikt
w kraju, pod warunkiem, że złożą
broń. Jednak Amerykanie oskar-
żają Hekmatiara o terroryzm. On
MON FRANCJI
sam przyznał, że jego ludzie po-
mogli w 2002 r. uciec z gór Tora
Bora liderowi al Kaidy Osamie
ben Ladenowi. (wb)
w skrócie
Wyścig
zbrojeń?
UKRAINA. – Decyzja Rosji
o zawieszeniu udziału w trak-
tacie o ograniczeniu sił kon-
wencjonalnych w Europie za-
groziła stabilności Europy
i w tej sytuacji szansą na
wzmocnienie bezpieczeństwa
Ukrainy jest jej wejście do
NATO – napisał w piątko-
wym (20 bm.) wydaniu ukra-
iński tygodnik „Korespon-
dent”. Według pisma, jeśli
Kreml będzie nadal rozwijać
machinę wojenno-polityczną
i straszyć świat swoją nieprze-
widywalnością, na Ukrainie
wzrośnie liczba zwolenników
wstąpienia kraju do NATO.
Według skłóconego z Krem-
lem biznesmena Borisa Bie-
60 Polska Zbrojna
Terroryści na granicy
Amerykanie nie wykluczają, że ich wojska atakować będą
zidentyfikowane bazy terrorystów w Pakistanie
PAKISTAN. Administracja prezy-
denta George’a W. Busha nie wy-
klucza użycia amerykańskich
wojsk do walki z terrorystami
al Kaidy, którzy odbudowali swo-
je bazy w Pakistanie przy granicy
z Afganistanem. – Żadna opcja nie
jest wykluczona. Nasze główne za-
danie to ochrona narodu amery-
kańskiego – powiedziała 22 bm.
w telewizji Fox News jego dorad-
czyni ds. bezpieczeństwa kraju,
Frances Townsend. Możliwość ak-
cji wojskowej w Pakistanie poparł
w wywiadzie dla stacji telewizyj-
nej CBS News lider demokratycz-
nej większości w senacie Harry
Reid: – Nie sądzę, że powinniśmy
cokolwiek wykluczać. Gdziekol-
wiek są ci terroryści, powinniśmy
się z nimi rozprawić.
Według informacji, jakie uzyskał
amerykański wywiad, główne si-
ły al Kaidy i sam ben Laden prze-
riezowskiego jest to „kolejna
wskazówka, że Rosja rzeczywi-
ście przekształca się w państwo
autorytarne”. Uważa on, że
rozpocznie się wyścig zbrojeń.
– Nie miałem wątpliwości, że
gdy do Rosji trafią ogromne
pieniądze ze sprzedaży ropy, na
pewno zostaną zmarnowane na
bezmyślne zbrojenia – zacyto-
wał go tygodnik.
Dwugłos
z Bratysławy
SŁOWACJA. Podczas spotka-
nia z przebywającym w Braty-
sławie szefem włoskiego rządu
Romano Prodim premier Słowa-
cji Robert Fico (na zdjęciu)
skrytykował plany rozmieszcze-
nia baz amerykańskiego syste-
mu obrony antyrakietowej na te-
renie Czech i Polski. Znany
US DOD
bywają w Pakistanie, w pobliżu
granicy z Afganistanem. Jest to re-
gion opanowany przez islamskich
watażków plemiennych, z którymi
armia sprzymierzonego z USA Pa-
kistanu nie może sobie poradzić.
Niedawno wspierający talibów
przywódcy klanów z plemiennego
terytorium Północnego Wazirista-
nu zerwali porozumienie o „wiecz-
nym pokoju”, zawarte we wrześniu
2006 r. z rządem w Islamabadzie.
Jednak władze Pakistanu nie chcą
Amerykanów na swym teryto-
rium. – Niech Stany Zjednoczone
dostarczą nam wartościowych in-
formacji wywiadowczych, a prze-
konają się, że Pakistan nie zawie-
dzie. Armia pakistańska może wy-
konać tę robotę dużo lepiej i w re-
zultacie będzie także dużo mniej
niepotrzebnych ofiar wśród cywi-
lów – powiedział szef tamtejszej
dyplomacji. (w)
z dystansu wobec USA polityk
uważa, że kwestia ta nie była
wystarczająco przedyskutowana
z Unią Europejską, Rosją
i NATO. Nie podoba mu się też
to, iż instalacje będą zbyt blisko
jego kraju. Fico zastrzegł, że to
jego własne poglądy, a nie sta-
nowisko rządu. Słowackie mini-
sterstwo spraw zagranicznych
uważa, że tarcza antyrakietowa
Zgoda
po latach?
REPUBLIKA KOREI. Podczas
sześciostronnych rozmów w Pe-
kinie na temat północnokoreań-
skiego programu atomowego Ko-
rea Południowa zasugerowała
możliwość nawiązania rokowań
w sprawie „formalnego zakończe-
nia dziesięcioleci wrogości na po-
dzielonym Półwyspie Koreań-
skim”. W praktyce byłoby to roz-
poczęcie negocjowania traktatu
pokojowego z Phenianem, for-
malnie kończącego wojnę, która
wybuchła w 1950 r. – Dziś wła-
śnie nadszedł moment rozpoczę-
cia rozmów na temat konkretnych
kwestii związanych z pokojem
– oświadczył zacytowany przez
agencję Associated Press połu-
dniowokoreański minister
ds. zjednoczenia Szin Son Sang.
Także Stany Zjednoczone sugero-
wały w ostatnim czasie gotowość
nawiązania negocjacji z Koreą
Północną w sprawie zastąpienia
porozumienia rozejmowego
z 1953 r. traktatem pokojowym.
Jednak głównym tematem spo-
tkania w stolicy Chin był pół-
nocnokoreański program ato-
mowy. Delegacja Korei Połu-
dniowej podała, że Phenian
nieoczekiwanie miał zgodzić
się na ujawnienie i dezaktywa-
cję swych ośrodków jądrowych
„najpóźniej do końca obecnego
roku”. Informacja ta nie zosta-
ła potwierdzona. (ted)
przyczyni się do wzmocnienia
bezpieczeństwa w Europie.
Nadbałtycka
misja
NATO. Sojusz zapewnił Litwę,
Łotwę i Estonię, że będzie pa-
trolować przestrzeń powietrzną
tych krajów do 2011 r., i nie wy-
kluczył, iż umowę będzie moż-
na przedłużyć do 2018 r. – poin-
formowała 18 bm. agencja
BNS, powołując się na litewskie
ministerstwo obrony. Przewod-
niczący Komitetu Wojskowego
NATO gen. Raymond Henault
podczas niedawnej wizyty
w Tallinie zapewnił Bałtów
o wsparciu sojuszu. Jednak za-
znaczył, iż do czasu wygaśnię-
cia umowy powinni uzyskać
zdolność do prowadzenia nieza-
leżnej kontroli swej przestrzeni
nr 31/2007
FORUM | SŁUŻBA | WYDARZENIA | LUDZIE | MILITARIA | W GARNIZONIE | PORADY | ŚWIAT | TO I OWO | SPORT | HISTORIA
Andrzej Jonas
REDAKTOR NACZELNY
„THE WARSAW VOICE”
Ile
Turcji?
O d dziesięcioleci Turcja jest
członkiem NATO zamyka-
jącym południową flankę
sojuszu. Flankę niesłychanie
ważną. Wystarczy spojrzeć na
Oczekiwanie na raport
IRAK. – Potrzebuję czasu przy-
najmniej do listopada, by móc spo-
rządzić dobry raport – powiedział
19 bm. zastępca dowódcy wojsk
w Iraku gen. Raymond Odierno.
Wcześniej mówiono, że raport
o sytuacji w Iraku, w tym ocenę
skutków rozbudowy sił amerykań-
skich w Bagdadzie i okolicach, do-
wódca wojsk USA, gen. David Pe-
traeus, przedstawi we wrześniu.
Na podstawie tego dokumentu
podjęte zostaną decyzje co do dal-
szej amerykańskiej strategii.
powietrznej. Oznacza to, iż kra-
je te powinny nabyć samoloty
wielozadaniowe.
Oskarżony
minister
BRAZYLIA. Przywódcy opozy-
cji zażądali ustąpienia ministra
obrony Waldira Piresa i dowód-
ców sił powietrznych, których
obarczyli odpowiedzialnością
za katastrofę samolotu Airbus
A320 brazylijskich linii TAM
Linhas Aereas, do której doszło
17 bm. podczas lądowania na
lotnisku Congonhas w Sao Pau-
lo. Zginęło w niej około 200
osób. Opozycja chce, aby odpo-
wiedział za to szef resortu obro-
ny, gdyż w Brazylii ruchem lot-
niczym kieruje lotnictwo woj-
skowe.
nr 31/2007
polityczną i gospodarczą mapę
świata. Jako tak istotny sojusznik
Zachodu Turcja cieszy się wyjąt-
kowymi względami. Od czasów
Ataturka, który zbudował nowo-
czesne świeckie państwo i demo-
krację oddał pod kontrolę wojska,
Turcja buduje swą nowocze-
sność. Dodajmy, z wielkim tru-
dem. Szczytowym osiągnięciem
tego wysiłku miałoby być wejście
do Unii Europejskiej. Sprawa bu-
dzi w Unii wiele kontrowersji,
wiele oporów i ciągle nie jest roz-
strzygnięta. Po ostatnich wybo-
rach, których wyników wszyscy
się spodziewali, decyzja będzie
jeszcze trudniejsza, a przez to sy-
tuacja w Turcji będzie jeszcze
bardziej skomplikowana.
Zwyciężyła rządząca partia is-
lamska, która, zdobywając 46
procent głosów, zapewniła sobie
kluczową pozycję. Jest to partia
pełna paradoksów, bo z jednej
strony religijna, a z drugiej nowo-
Tymczasem republikanie zabloko-
wali w senacie podjętą przez de-
mokratów próbę zmuszenia pre-
zydenta George’a W. Busha do te-
go, aby wkrótce rozpoczął stop-
niową ewakuację wojsk amery-
kańskich z Iraku, która miałaby
zakończyć się do 30 kwietnia
2008 r. Administracja Busha
uważa, iż przedwczesne wycofa-
nie mogłoby utorować drogę do
przejęcia władzy w tym kraju
przez islamistów związanych z al
Kaidą. (wr)
Trzy
lotniskowce
FRANCJA. – Cieszyłaby nas
współpraca w budowie lotni-
skowców – powiedział 20 bm.
w Paryżu brytyjski premier
Gordon Brown podczas kon-
ferencji prasowej z prezyden-
tem Francji Nicolasem Sarko-
zym. – Rozmawiamy o tym
i współpraca przebiega cał-
kiem dobrze – stwierdził pre-
zydent. Oba kraje chcą zbudo-
wać trzy lotniskowce: dwa dla
Brytyjczyków i jeden dla
Francuzów. Ostateczna umo-
wa zależeć będzie od porozu-
mień technicznych, które
zharmonizują prace w obu
krajach. Na razie nie udało się
uzgodnić m.in. długości pasa
startowego i warunków w po-
mieszczeniach załogi. (wl)
czesna. Z jednej strony narodo-
wa, a z drugiej proeuropejska.
Gdyby wierzyć we wszystko, co
mówi premier Tayyip Erdogan,
trzeba by się właściwie cieszyć.
Po pierwsze fakty – wyśmienity
rozwój gospodarczy, rozszerzenie
wolności słowa, poprawa prze-
strzegania praw człowieka, więk-
sze prawa dla mniejszości etnicz-
nych. Po drugie deklaracje, że nie
ma zamiaru iść drogą islamizacji
państwa. Ale równocześnie pew-
ne sygnały, że tego rodzaju cią-
goty nie są mu obce. Nieufność
laickiej opozycji może mieć pod-
łoże konkurencyjne, ale może też
wynikać z uczciwego przekona-
nia o istniejącym zagrożeniu. Ja-
kąś gwarancją mógłby być prezy-
dent, ale to właśnie spór o wybór
przez parlament prezydenta do-
prowadził do przedterminowych
wyborów. W nowym parlamen-
cie spór będzie trwał i zapewne
obejmie także kwestię zmiany
Bombowce
na horyzoncie
WIELKA BRYTANIA–ROSJA.
W ubiegłym tygodniu doszło do
incydentów, podobnych do tych
z czasów zimnej wojny. Rosyj-
skie bombowce Tu-95MS nie-
bezpiecznie zbliżyły się 19 bm.
do przestrzeni powietrznej Nor-
wegii i Wielkiej Brytanii. W ich
kierunku wystartowały myśliw-
ce. O obecności rosyjskich sa-
molotów brytyjski resort obro-
ny informował też dzień wcze-
śniej. – Już dawno nie były tak
daleko na południe. Powie-
działbym, że to dość niezwy-
kłe – zauważył rzecznik sił
zbrojnych Norwegii John Inge
„Złe” NATO
BIAŁORUŚ. Prezydent Białorusi
Aleksander Łukaszenka w wy-
wiadzie, który ukazał się 20 bm.
we francuskiej gazecie „Le Mon-
de”, nazwał NATO organizacją
nielegalną. – Zgodziliśmy się ze
Stanami Zjednoczonymi: my roz-
konstytucji, bo i tą drogą Erdo-
gan może dążyć do zwycięstwa
jego kandydata. Najważniejszą
jednak tamą przed islamską po-
wodzią jest armia. Z jednej
strony Europa chciałaby
zmniejszenia jej roli, bo prze-
cież armia turecka ma na swo-
im koncie zamachy stanu i inne
niezgodne z konstytucją działa-
nia, które podejmowała, jak
twierdzi, w obronie demokracji
i świeckości państwa. Ale
z drugiej strony, gdyby nie ar-
mia, to Turcja zapewne nie by-
łaby południowym strażnikiem
demokratycznej Europy, tylko
kimś zupełnie innym. Kim? Od
odpowiedzi na pytanie, kim
Turcja byłaby, ważniejsza jest
odpowiedź na pytanie, kim
Turcja będzie. Oczywiście zale-
ży to od samych Turków. Ale
mylą się ci Europejczycy, któ-
rzy sądzą, że ich decyzje nie
mają na to wpływu.
FOXBAT AVIA
Oegland. Natomiast Rosjanie
nie widzą w tym nic dziwne-
go. – Piloci lecieli na trasach
wykorzystywanych do lotów
międzynarodowych. Ściśle
przestrzegaliśmy umów mię-
dzynarodowych dotyczących
korzystania z przestrzeni po-
wietrznej – stwierdził rzecznik
rosyjskich sił powietrznych
płk Jurij Pomiełow. Zaś sam
ich dowódca gen. Andriej Ze-
lin oświadczył: – Takie loty
były już wykonywane i nadal
będą prowadzone w celu wy-
szkolenia załóg samolotów da-
lekiego zasięgu. (tw)
wiązujemy Układ Warszawski, wy
likwidujecie NATO. Układ War-
szawski znikł. Sojusz się umacnia
– stwierdził. Łukaszenka uważa
rozmieszczenie elementów ame-
rykańskiego systemu antyrakieto-
wego w Europie za „początek pro-
cesu destabilizacji naszego spokoj-
nego kontynentu”. (td)
Polska Zbrojna 61
TO I OWO

UCY WILIZOWANY Powstanie rowerowo lub jazzowo

SZPIEG Obchody kolejnej, 63. rocznicy wybuchu Po-
wstania Warszawskiego rozpoczną się już
28 lipca o 19.00 koncertem w Muzeum Po-
wstania Warszawskiego „Pamiętamy ’44”.
Zagrają Habakuk, Maleo Reggae Rockers
i T. Love. Trzy dni później o 20.00 na Placu
Krasińskich będzie można posłuchać kon-
certu „63 Fotografie”. 1 sierpnia z Pragi wy-
ruszy rajd rowerowy śladami powstańczych
łączniczek. Mogą w nim wziąć udział wyłącz-
nie panie, ale wzdłuż trasy, która rozpocznie
tworzą walki na Czerniakowie stoczone pod
koniec powstania. Na ulicy Wilanowskiej
i Solec zobaczymy m.in. desant berlingow-
ców, w którym użyte zostaną prawdziwe woj-
skowe amfibie. Wieczorem tego samego
dnia będzie okazja do wysłuchania dwóch
koncertów jazzowych. Najpierw o 19.00 na
Starym Mieście zagra Tomasz Stańko,
a dwie godziny później w Muzeum PW wy-
stąpi Aga Zaryan. Znakomita wokalistka wy-
kona utwory z płyty, która ukaże się specjal-

Gry wojenne się na Pradze, asystować im będą cykliści

z Masy Krytycznej. O północy w Muzeum Po-
wstania zobaczymy widowisko wyreżysero-
nie na rocznicę powstania. Aga Zaryan śpie-
wa na niej wiersze polskich poetów z tego
okresu, m.in. Krzysztofa Kamila Baczyńskie-

„S pecial Operation 85: Hostage Re-
scue” – gra o takim neutralnym ty-
tule wyszła spod zwinnych palców irań-
skich informatyków. Z pozoru jest to nie-
winna gra z cyklu: „najpierw strzelaj, po-
tem przesłuchuj”, jakich co tydzień wycho-
wane przez Jana Klatę. Wykorzystał on
wspomnienia osób, które przeżyły powsta-
nie, oraz relacje niemieckich żołnierzy. Nato-
miast 4 sierpnia o piątej po południu człon-
kowie grup rekonstrukcji historycznych od-
go. Ponadto od 23 lipca do 4 sierpnia wstęp
do Muzeum PW będzie bezpłatny (w godz.
9.00 – 24.00), a od 29 lipca do 4 sierpnia
w Parku Wolności przy muzeum wieczorami
będzie działało kino letnie. (ann)

dzi multum. Ale tylko z pozoru. O ile
w świecie europejskiej politycznej popraw-
ności to norma, że strzelający jest zazwy-
czaj przedstawicielem „kraju wolnych”,
a więc USA, albo ideologicznym policjan-
tem – a jego przeciwnikami są beznarodo-
wi terroryści, zamachowcy lub inni łotrzy,
o tyle w irańskiej grze role rozpisane są
jednoznacznie. Gracz wciela się bowiem
w bojownika z Iranu porwanego przez
USA i Mosad, który teraz ogniem karabi-
nu maszynowego toruje sobie drogę do
irańskiego raju. Na drodze stają mu nie ja-
cyś beznarodowi łotrzy, tylko żołnierze US
Army i izraelscy agenci, a gracz oprócz ich
eliminowania zajmuje się również wykra-
daniem laptopów z tajnymi informacjami.
Irańska gra przypomniała mi o czasach,
kiedy popkultura i przemysł rozrywkowy
Europy Zachodniej i Stanów Zjednoczo-
nych były bardzo mocno zaangażowane
w ideologiczną walkę. W latach 60. i 70.
James Bond i jemu podobni bohaterowie
walczyli z radzieckimi spiskami, podczas
gdy po drugiej stronie żelaznej kurtyny
herosi masowej świadomości tropili impe-
rialistów i neonazistów.
Iran, reaktywując tę tradycję, po raz kolej-
ny pokazuje światu, że uważa Zachód za
zdehumanizowanego przeciwnika, z któ-
rym jakiekolwiek negocjacje może prowa-
dzić dopiero po zwycięstwie. Jego prawo.
Jednocześnie jednak ten sam Iran grzmi
niczym Katon, że Zachód nie szanuje
arabskiego i perskiego dziedzictwa, nie
przedstawiając w wystarczająco wysubli-
mowany sposób zmierzającej na podbój
Grecji armii Kserksesa w filmie „300”.
Ale widzicie, drodzy twórcy irańskiej gry,
w euroatlantyckim świecie nikt nie skazu-
je na śmierć za gry, książki czy filmy – na-
wet jeśli w nas godzą. Tym się różnimy.
Wielkie
bębnienie
G wiazdy i wirtuozi instrumentów
bębniących zjechali do War-
szawy na jeden z największych na
świecie festiwali muzyki perkusyj-
nej „Międzynarodowy Festiwal Sztu-
ki Perkusyjnej – Crossdrumming”.
W tym roku ich występy ubarwiały
widowiskowe parady uliczne
z udziałem m.in. brazylijskiego ze-
społu Samba Axe Bahia Show oraz
Oddziału Tarabanistów Wojska Pol-
skiego. Koncerty – obejmujące mu-
zykę jazzową, etno, klasyczną i te-
atr instrumentalny – odbywały się
od 5 do 11 lipca w Warszawie. (ad)
Nonsens tygodnia: Polityczna poprawność w powietrzu
Jak donosi „Dziennik Bałtycki”, remisem zakończyła się „historyczna bitwa” pomię-
dzy malborskimi MiG-ami a F-16 z Krzesin. Piloci dwukrotnie wznosili się w powie-
trze, by skonfrontować możliwości techniczne maszyn i swoje umiejętności.
Jest to wiadomość dość nie- Fly”, w którym uczestniczy razem też tak nie było. Tak-
zwykła. I to z kilku powodów. też samolot systemu AWACS. tyka walki na F-16 zakłada
Po pierwsze, nasze Siły Po- Po drugie, nieco urażeni mo- niszczenie przeciwnika po-
wietrzne musiały zachomiko- gą się czuć piloci z Mińska za zasięgiem wzroku z uży-
wać jakiś wór pieniędzy, sko- Mazowieckiego, bo i oni brali ciem rakiet AMRAAM. I to
ro stać je teraz na wyloty sa- udział w tej „historycznej bi- się sprawdza. Piloci MiG-29
molotów bojowych ni z tego twie”. Po trzecie wreszcie, wykazali się dużymi umie-
ni z owego na powietrzną bi- różnice techniczne pomiędzy jętnościami, ale sugerowa-
jatykę. Oczywiście nie chomi- Jastrzębiem a MiG-29 są na nie, że mamy w SP dwa
kują, a opisywane zdarzenie tyle duże, iż „remis” w kon- równorzędne myśliwce, to
rozegrało się w ramach stan- frontacji tych maszyn jest nonsens. Jastrzębie są po-
dardowych ćwiczeń „Fruit w praktyce mało realny. I tym za konkurencją. (NB)

62 Polska Zbrojna nr 31/2007