NR 32 (550) 5 SIERPNIA 2007 CENA 4,70 ZŁ (W TYM 7% VAT)

TYGODNIK FORUM: Wykształcona armia str. 9

ISSN 0867-4523
INDEKS 337 374

www.zolnierz-polski.pl

POWSTANIE WARSZAWSKIE: Z drugiej strony lustra str. 50

KOMITET WOJSKOWY NATO: Zbrojne ramię sojuszu str. 14
KULISY: TERRORYŚCI NA BAŁTYKU str. 28
AAAAAAA AAAAAAAA
W NUMERZE
NASZYM OKIEM

WSPÓLNE ĆWICZENIA
We Wrocławiu odbyły się międzynarodowe
ćwiczenia spadochronowe
pod kryptonimem „Common Wroclaw
Wings Belgium – Poland 2007” S T R . 3 2

TEMAT NUMERU
CIEPŁO–ZIMNO
Agencja Mienia Wojskowego FORUM SZKOLNICTWO
może nie zdążyć zaopatrzyć OKNO NA ŚWIAT
naszego kontyngentu W Siłach WYKSZTAŁCONA
w Afganistanie w potrzebne Powietrznych trwa ARMIA
żołnierzom ubrania formowanie 3 Brygady Nowy Związek Uczelni
ocieplające STR. 4 Lotnictwa Transportowego. Wojskowych Rodzajów Sił
Taka brygada to w naszym Zbrojnych, Akademia Obrony
wojsku zupełna Narodowej jako nowoczesny
nowość ośrodek badawczo-edukacyjny,
STR. 17
Wojskowa Akademia Techniczna
specjalizująca się w kształceniu
WOJSKO PT-91 dla MON, ale otwarta dla cywilów
– to główne założenia
TWARDY PROBLEM reorganizacji wyższego
– Trzeba być twardym, szkolnictwa wojskowego STR. 9
WOJSKA LĄDOWE
obsługując czołg PT-91
LANGUSTA POD LUPĄ Twardy – mówią żołnierze
Langusta to dowód na to, że polski 34 Brygady Kawalerii
przemysł zbrojeniowy jest Pancernej z Żagania S T R . 23

w stanie nie tylko współpracować

z zachodnimi partnerami przy ich
wyrobach, ale również samemu
wyprodukować nowoczesny sprzęt
STR. 34

TYGODNIK
www.polska-zbrojna.pl
Dyrektor Redakcji Wojskowej
Redaktor naczelny
Artur Bartkiewicz, tel.: (0-22) 684 53 65,
684 56 85, faks: 684 55 03; CA MON 845
365, 845 685, faks: 845 503;
sekretariat@redakcjawojskowa.pl
Al. Jerozolimskie 97, 00-909 Warszawa
Zastępca dyrektora Redakcji Wojskowej
sekretarz redakcji „Polski Zbrojnej”:
Wojciech Kiss-Orski, tel.: (0-22) 684 02 22,
CA MON 840 222;
wko@redakcjawojskowa.pl
Redaktorzy prowadzący:
mjr Artur Goławski , tel.: (0-22) 684 52 30,
CA MON 845 230; Aneta Wiśniewska,
(0-22) 684 52 13, CA MON 845213;
polska-zbrojna@redakcjawojskowa.pl
Publicyści:
Warszawa: Norbert Bączyk, Piotr
Bernabiuk, tel.: (0-22) 684 52 29, CA MON
845 229; Anna Dąbrowska, tel.: (0-22)
684 52 44, CA MON 845 244; Paulina
Glińska, tel.: (0-22) 684 52 29, CA MON
845 229; Sylwia Guzowska, tel.: (0-22)
684 02 32, CA MON 840 232; kpt.
Grzegorz Predel, tel.: (0-22) 684 08 68,
CA MON 840 868; Roman Przeciszewski,
tel.: (0-22) 684 52 44, CA MON 845 244;
Tadeusz Wróbel, tel.: (0-22) 684 52 44,
CA MON 845 244; Bydgoszcz: Krzysztof
Egzemplarze czasopism dostępne w wewnętrznym kolportażu wojskowym są bezpłatne
Wilewski, tel.: (0-52) 378 25 90, CA MON
415 200; Gdynia: kmdr ppor. Mariusz
Konarski, tel.: (0-58) 626 62 07, CA MON
266 207; Krzysztof Wygnał, tel.: (0-58)
626 24 13, CA MON 262 413; Kraków:
Magdalena Kowalska-Sendek, Jacek
Szustakowski, tel.: (0-12) 613 17 80,CA
MON 131 780; Poznań: Piotr Laskowski,
tel.: (0-61) 857 24 46, CA MON 572 446;
Wrocław: Bogusław Politowski, tel.: (0-71)
765 38 53, CA MON 653 853;
Fotoreporter:
Jarosław Wiśniewski,
tel.: (0-22) 684 52 29, CA MON 845 229;
Współpracownicy:
Andrzej Jonas, Krzysztof Głowacki, Marcin
Kaczmarski, Włodzimierz Kaleta, Stanisław
Koziej, Tadeusz Mitek, Wojciech Piekarski,
Aleksander Rawski, Henryk Suchar
Dział graficzny:
tel.: (0-22) 684 51 70, CA MON 845 170;
Marcin Dmowski (kierownik), Monika
Klekociuk, Paweł Kępka, Andrzej Witkowski
Opracowanie stylistyczne:
tel.: (0-22) 684 03 55, CA MON 840 355;
Renata Gromska (kierownik),
Katarzyna Kocoń, Małgorzata Mielcarz,
Aleksandra Ogłoza, Katarzyna Pietraszek,
Joanna Rochowicz
Biuro Reklamy i Marketingu:
Adam Niemczak (kierownik) ,
tel. (0-22) 684 53 87, 684 51 80,
684 55 03, faks: (0-22), CA MON 845 387;
Joanna Brodowska, tel.: (0-22 ) 684 51 80;
reklama@redakcjawojskowa.pl

2 Polska Zbrojna nr 32/2007

 ŻANDARMERIA WOJSKOWA
POD KONTROLĄ
Wzrosła ostatnio liczba REDAKTOR
NACZELNY
żołnierzy, u których
w organizmie żandarmi Artur Bartkiewicz
wykryli narkotyki. Wynika

Sierpniowe
to z nowego programu
przeciwdziałania narkomanii
w Siłach Zbrojnych RP
opracowanego przez KGŻW
STR. 40
wspomnienia
1 sierpnia 1944 r. o godzinie 17, która do historii przeszła jako godzina „W”, rozpoczął
się najbardziej heroiczny i zarazem najtragiczniejszy zryw w historii walk o niepodle-
głość państwa polskiego. Powstanie warszawskie, którego 63. rocznicę obchodzimy w tym
roku, miało w sobie coś z zawiłości greckiej tragedii. Niepodjęcie walki, oczekiwanie,
aż robotniczo-chłopska Armia Czerwona przyniesie stolicy „wolność”, oznaczało przejście
z jednej niewoli w drugą bez walki, przy jednoczesnym narażaniu się na uszczypliwe uwa-
gi Sowietów oskarżających Armię Krajową o „stanie z bronią u nogi”. Rozpoczęcie walki
oznaczało skazanie miasta i jego mieszkańców na zagładę. Militarnie nie można było po-
wstania wygrać. Około 17 tysięcy słabo uzbrojonych powstańców, z których wielu nie
osiągnęło jeszcze pełnoletności, nie miało absolutnie żadnych szans w walce z regularną
armią niemiecką dysponującą wsparciem artyleryjskim i lotniczym. Dyskusje toczyły się
niemal do końca, aż padł dramatyczny rozkaz: „walczyć”. I Warszawa stanęła do walki.
O tym, czy powstanie miało sens, napisano grube tomy. Nie mam zamiaru powtarzać tego
wszystkiego, co można znaleźć w publikacjach ludzi mądrzejszych ode mnie i bardziej
SIŁY POWIETRZNE kompetentnych. Wspominam te gorące sierpniowo-wrześniowe dni z dwóch powodów. Po
pierwsze – jestem warszawiakiem. Wprawdzie wtedy, gdy stolica stawała do walki, nie było
JASTRZĘBIE na świecie ani mnie, ani nawet moich rodziców, ale wspomnienie wspaniałej legendy po-
RUSZAJĄ NA ŁOWY wstania jest i chyba będzie w każdym z mieszkańców stołecznego miasta. I dlatego w kolej-
ną rocznicę należy się tym wspaniałym, młodym bohaterom choćby ciepłe wspomnienie.
Trwa proces wdrażania samolotów W ten sposób, pamięcią, spłacić można przynajmniej część zaciągniętego u nich długu.
wielozadaniowych F-16 Jastrząb. Jest jednak też drugi powód, dla którego przypominam o powstaniu warszawskim, znacz-
Wraz z tym myśliwcem Siły nie bardziej współczesny. Rozmawiałem wielokrotnie z ocalałymi z warszawskiej hekatom-
by bojownikami powstania i zwykłymi mieszkańcami Warszawy, którzy w tamtych dniach
Powietrzne otrzymały jakościowo
– jak mówią – przez chwilę mogli oddychać wolnością. I oni – choć często stracili w wal-
nową broń. Choć Jastrzębie nie są kach rodziny, przyjaciół, bliskich – zazwyczaj nie mają wątpliwości. Trzeba było walczyć.
jeszcze w pełni gotowe do walki, Są bowiem rzeczy ważniejsze niż spokój i bezpieczeństwo. Są wartości, dla których
ich duże możliwości bojowe warto umierać.
potwierdzają każde kolejne Życie jest ogromną wartością – to prawda niepodważalna. W wielu przypadkach jest war-
tością najwyższą. Jeśli jednak staje się wartością najwyższą bezwzględnie, jeśli pragnienie
ćwiczenia STR. 36
spokojnego, bezpiecznego i długiego życia przesłania wszystko inne – wtedy bardzo łatwo
zmienić je w karykaturę. W trwanie. W wegetację. Jeśli dla świętego spokoju, wygodnego
łóżka i ciepłej poduszki jesteśmy w stanie poświęcić wszystko inne – to już przegraliśmy.
Prenumerata:
RUCH SA, KOLPORTER SA, Garmond PRESS, GLM. I w końcu stracimy nawet nasz spokój. A ten, który nam go odbierze, z pogardą powie, że
Informacja: (0-22) 684 04 00 straciliśmy go bez walki.
Kolportaż i reklamacje: Co dała ofiara powstania warszawskiego? Z militarnego punktu widzenia – nic. Z poli-
PP DW Bellona – (0-22) 457 04 37, tycznego – także nic. Z punktu widzenia kupieckiego rachunku namacalnych zysków
6879 041, CA MON 879 041 i strat okazała się efektownym bankructwem. A przecież jednak coś dała. Była oskarże-
Druk: Drukarnia Perfekt, ul. Połczyńska 99, Warszawa niem rzuconym w twarz zachodnim aliantom za to, że za swój spokój oddali naszą wolność
Numer zamknięto: 31 .07.2007 r.
i ostrzeżeniem dla wschodnich okupantów – że jesteśmy w stanie walczyć o nią bez wzglę-
Zdjęcie na okładce: Marcin Dmowski
Projekt graficzny: Łukasz Kaugan , CaStudio
du na cenę. Była iskierką nadziei dla Polaków przypominającą im, że walczyć można za-
wsze. I heroicznym wspomnieniem, które towarzyszyło Polsce przez pięćdziesiąt lat boryka-
Treść zamieszczanych materiałów nie zawsze nia się z sowiecką okupacją. Dziś znajduje poczesne miejsce w panteonie polskich walk
odzwierciedla stanowisko redakcji. o wolność.
Tekstów niezamówionych redakcja nie zwraca. Po latach, w zupełnie innej Polsce, powstanie przypomina nam, kochającym wygodę
Zastrzega sobie prawo do skrótów. i święty spokój, przede wszystkim o tym, że wolność ma swoją cenę. I aby cieszyć się nią
mogły kolejne pokolenia, trzeba czasem stanąć do walki – niezależnie od tego, jak bardzo
jest ona trudna i jak ciężko osiągnąć w niej sukces. Czasem od rozpoczęcia walki do po-
myślnego zakończenia mija kilkadziesiąt lat – tak jak w przypadku powstania, które
szczęśliwy finał znalazło dopiero w 1989 r. Jednak tylko walcząc, można zwyciężyć.
Nakład: 20 000 egz.

nr 32/2007 Polska Zbrojna 3

TEMAT NUMERU
Jak sojusznicy rozpoznają
Polaków w scenerii
zimowego Afganistanu?
Po zielonych kurtkach ARTUR GOŁAWSKI
membranowych
opinających sylwetki
okutane w kilka warstw
odzieży. Agencja Mienia
Wojskowego może
nie zdążyć zaopatrzyć
naszego kontyngentu
w potrzebne żołnierzom
ubrania ocieplające.
Z myślą o drugiej, czyli zimowej zmia-
nie polskiego kontyngentu w siłach ISAF
w Afganistanie, AMW już dwukrotnie
ogłaszała przetarg na dostawę 1500 kom-
pletów ubrań na tęgie mrozy. W zestawach
miały znaleźć się spodnie, kurtka i rękawi-
ce. Istnieje ryzyko, że nie wszyscy żołnie-
rze dostaną je przed zimą. W pierwszym
postępowaniu, wszczętym 1 grudnia
ub.r., do agencji wpłynęły dwie ofer-
ty. Obie odrzucono – wykonawcy nie
spełniali wymagań określonych
w specyfikacji istotnych warun-
ków zamówienia (SIWZ). W dru-
gim przetargu jedyną złożoną
ofertę otwarto w kwietniu.
Lecz przedstawiony przez fir-
mę wzór ubioru także nie
spełnił – według oficera-bie-
głego z Wojskowego Ośrod-
ka Badawczo-Wdrożeniowe-
go Służby Mundurowej w
Łodzi – wymagań określo-
nych w SIWZ w zakresie izo-
lacji cieplnej.
MRÓZ EKSTREMALNY
O unieważnieniu powtór-
nego postępowania agencja
niezwłocznie powiadomiła
Inspektorat Wsparcia Sił Zbrojnych
– od 5 marca br. odpowiadający za
umundurowanie, oraz DWLąd i Zarząd
Planowania Rzeczowego SGWP. Sytuacja
stała się krytyczna, bo w tym drugim prze-
targu w inspektoracie zażyczono sobie sfi-
nalizowania całości dostaw do składu ma-
teriałowego wrocławskiej 6 Rejonowej Ba-
zy Materiałowej do 31 sierpnia br., zaś od-
bioru pierwszej partii oczekiwano w ciągu
45 dni od zawarcia umowy. Oba terminy
okazały się tym samym nieosiągalne.
A już mamy sierpień. – Do pisma załączy-
Propozycja ubioru liśmy dotychczasowe wymagania gestora
SUMMIT
zimowego przedstawiona w celu ich ewentualnej korekty – wyjaśnia
przez firmę Summit Jolanta Plieth-Cholewińska, rzeczniczka
4 Polska Zbrojna
AMW. Zmieniony miał być wyśrubowany
parametr mrozoodporności – tzw. wyniko-
wa efektywna izolacyjność cieplna. Ubio-
ry miały chronić żołnierzy przed wyziębie-
niem do temperatury – 50 C. – Mimo że
na krajowym rynku istnieje kilka firm, któ-
re zajmują się produkcją ubrań ocieplają-
cych, nie wykazały one zainteresowania
wojskowym kontraktem. W obu postępo-
waniach tylko jednemu z zakładów mają-
cych doświadczenie w ich produkcji zale-
żało na zdobyciu zlecenia – ubolewa
J. Plieth-Cholewińska, dodając, że po otrzy-
maniu z Inspektoratu Wsparcia SZ ewen-
tualnie zweryfikowanych wymagań, agen-
cja niezwłocznie uruchomi kolejny prze-
targ na dostawy ubrań ocieplających, by je
kupić jeszcze w 2007 r.
Wartość zlecenia AMW należy oszaco-
wać na 1–2 mln zł. Wiemy, że logistycy
z Inspektoratu Wsparcia SZ rzucili pomysł,
by kontyngent zaopatrzyć w takie kurtki,
jakie ma GROM. Nie zgodzili się na to jed-
nak mundurowcy z DWLąd.
Gdy gen. broni Waldemar Skrzypczak
pod koniec czerwca odwiedził nasz kon-
tyngent, rozmawiał z dowódcą m.in. o wy-
ekwipowaniu następnej zmiany do działa-
nia w afgańskich górach zimą. Namawiał
gen. bryg. Marka Tomaszyckiego do obni-
żenia żądanych parametrów izolacyjnych
ubiorów ocieplających, do maksimum
–35 stopni C. Wtedy więcej firm mogłoby
wystartować w przetargu i łatwiej można
by kupić pożądaną odzież. Według naszych
informacji ubiory odpowiednie do działa-
nia w ekstremalnych warunkach produku-
ją w kraju tylko dwie–trzy firmy, i to jedy-
nie na indywidualne zamówienia himala-
istów. Czyli w pojedynczych egzempla-
rzach, nie seryjnie. – Gen. Tomaszycki ob-
staje przy –50 st. C. Twierdzi, że tam, gdzie
będzie działał kontyngent, mogą panować
siarczyste mrozy. – Zimą jest ok., –30 st. C.
– mówi mjr Marek Kotowski z Dowódz-
twa Operacyjnego. On w Afganistanie
nr 32/2007

JACEK MATUSZAK
w misji UNAMA spędził ok. półtotra ro-
ku i był niemal wszędzie. – Ale w połącze-
niu z wystawieniem na wiatr i ciągłe dzia-
łanie mrozu wydaje się tam jeszcze zim-
niej – dodaje. – Żołnierze dostaną stosow-
ne ubiory – zapewnia dowódca Wojsk
Lądowych.
A jeśli nie dostaną? Zimą, w wysokich
górach Afganistanu, polscy żołnierze bę-
dą musieli ubierać się na cebulkę (kurtka
membranowa, sweter i kilka warstw bieli-
zny termoaktywnej) albo siedzieć w cie-
płych bazach.
EKSPERT
Gen. bryg.
Roman Klecha,
szef logistyki i zastępca
szefa Inspektoratu
Wsparcia SZ:
– W Afganistanie polscy żołnierze stacjo-
nują od marca 2002 r., dlatego wiemy, ja-
kie tam są zimy i jesteśmy do nich w mia-
rę przygotowani. Teraz staramy się o za-
kup ubrań ocieplających, które pozwolą
wykonywać zadania w bardzo niskich
temperaturach – nawet do –50 stopni,
choć ta granica została przyjęta ze spo-
rym zapasem. Sądzę, że taka temperatu-
ra raczej nie dotknie naszych żołnierzy. Na
razie dwa przetargi na ubranie nie doszły
do skutku, ponieważ stworzenie ubioru
przystosowanego do ekstremalnych wa-
runków nie jest proste i wiele firm nie
chce się tego podjąć. Dlatego musimy
przygotować zamówienie, które będzie
technologicznie osiągalne dla producen-
tów. Po dyskusji, jaką Dowództwo Wojsk
Lądowych przeprowadziło w Afganistanie
i naszych konsultacjach z DWLąd, konsen-
sus został osiągnięty i mamy nadzieję, że
ubiory ocieplające zostaną kupione przed
zimą i będą odpowiednio chronić naszych
wojskowych. (ann)
nr 32/2007
O wyprawie dużego kontyngentu do
Afganistanu – co prawda w innym charak-
terze – wiemy od jesieni 2004 r. Trudno za-
tem uwierzyć, że do tej pory nie powstała
wojskowa dokumentacja technologiczno-
-techniczna (DTT) dotycząca ubrania ocie-
plającego, dzięki której można by wprowa-
dzić oficjalny wzór odzieży do należności
mundurowych kontyngentów planowanych
do wysłania w rejon, gdzie
panują niskie temperatury
(Azja Środkowa, Skandy-
nawia). To jest nowy
przedmiot mundurowy,
na który brakuje DTT.
Prowizoryczne wymaga-
nia gestora, tzw. WWG na
ten przedmiot opracowała
Logistyka Wojsk Lądowych.
Sęk w tym, że wymagania te były napi-
sane nie dość precyzyjnie. Logistycy żąda-
li zastosowania w ocieplaczu puchu, nie
podając jego dokładnych parametrów. Od-
wołali się jedynie do ogólnie przyjętych
norm oznaczenia puchu i jego sprężysto-
ści. A skoro warunki techniczne nie były
precyzyjnie określone, przetarg musiał
skończyć się fiaskiem.
W poprawionej specyfikacji technicznej
w drugim przetargu agencja – na wniosek
Wojsk Lądowych – sprecyzowała, że ubra-
nia powinny być wypełnione najwyższej
jakości puchem naturalnym i pierzem gę-
sim bądź kaczym (w stosunku 90:10). Lecz
to nie wystarczyło. Choć przykładowy
wzór ubrania jest dostępny w łódzkim Woj-
skowym Ośrodku Badawczo-Wdrożenio-
wym Służby Mundurowej, AMW nie zdo-
łała zamówić towaru. – Z dostępnością naj-
wyższej klasy puchu nie ma problemu. Na-
sze firmy produkują go na eksport do Sta-
nów Zjednoczonych i Japonii, mają sto-
sowne certyfikaty. Na pewno także puch
do ubrań dla osób wystawionych na dzia-
łanie temperatur rzędu – 50 st. C można
kupić – ocenia Piotr Łętowski, wielkopol-
ski przedsiębiorca z branży. Kilogram pu-
chu z certyfikatem kosztuje 300 zł.
WYŚCIG Z CZASEM
Chorzowska firma zaopatrująca alpini-
stów, nie chce jednak wypełniać ubrania
puchem. Jako tkaninę zasadniczą woli za-
stosować WindStopper Lusanne 2L, a do
wypchania użyć – jej zdaniem łatwiejsze-
go w utrzymaniu przez żołnierzy na mi-
sjach – materiału o nazwie G-Loft (z im-
portu). – Przy użyciu bardzo grubej ocie-
pliny takie ubranie może chronić nawet
przy mrozie rzędu –50 st. C, a przy poje-
dynczym wypełnieniu do –35 st. C. Nasze
nowe prototypy będą testowane przy oka-
zji wyprawy na Annapurnę i może wtedy
dowiemy się, jak bardzo przystosowany do
ekstremalnych warunków ocieplacz potra-
fimy wyprodukować – wyjaśnia Piotr Dur-
bajło z chorzowskiej firmy. Na początku
lipca firma czekała na wyniki testów ma-
teriałów syntetycznych, z których chce pro-
dukować ocieplacze. Próby jakości i mro-
zoodporności wykonywało laboratorium
w Czechach. Jeśli wyniki będą pomyślne,
trzeba będzie przekonywać logistyków
i AMW, że puch i pierze z powodzeniem
można zastąpić G-Loftem. I wtedy firma
przystąpi do trzeciego przetargu, wierząc,
że nikt nie oprotestuje jego warunków.
Durbajło nie potrafi oszacować czasu
produkcji 1500 zestawów. – To zależy
od kilku czynników. Normalnie czas
oczekiwania na same materiały i dodat-
ki to cztery tygodnie, a w wakacje na-
wet 12, jeśli zamawiającej komponenty
firmie uda się wstrzelić w terminy ich
produkcji! Jako firma od ekstremalnych
rozwiązań każde zlecenie, przynajmniej
w części, jesteśmy w stanie wykonać
w 45 dni – zachęca.
Zatem przy supertempie produkcji na
700–800 ubiorów himalajskich dla kon-
tyngentu najwcześniej możemy liczyć
w połowie października. Mimo to przed-
sięwzięcie nadal wydaje się karkołomne.
Tak pozyskane do wojska ocieplacze bę-
dą przecież prototypami, skoro nie wdra-
żano ich tradycyjnym sposobem: model
–partia próbna do testów–zatwierdzenie
dokumentacji–produkcja seryjna. I nawet
gdyby jakaś firma zrobiła dziś partię prób-
ną, nie wiadomo, gdzie należałoby ją testo-
wać, by uniknąć kupowania bubla. Pozo-
staje kriokomora albo ekspedycja w Andy,
bo w Polsce mamy akurat lato.
SPECYFIKACJA
Przeznaczone do użytkowania w ekstre-
malnych temperaturach, do – 50 st. C, ocie-
placze miały być nakładane na umundu-
rowanie i oporządzenie. Każdy z elemen-
tów kompletu miał umożliwiać obustron-
ne noszenie – na lewą i prawą stronę, stąd
żądano odzieży w kolorach białym i kha-
ki. Warstwę zewnętrzną miała stanowić
lekka, poliamidowa tkanina wiatroszczel-
na, a szwy miały być wodoszczelne. Kon-
strukcje kurtki z odpinanym kapturem,
spodni-ogrodniczek i jednopalczastych rę-
kawic (do nakładania na rękawice pięcio-
palczaste z membraną) miały tworzyć izo-
lowane komory powietrzno-puchowe.
Miałyby dwie kieszenie wierzchnie i mro-
zoodporne zamki z tworzywa sztuczne-
go. Nadawałyby się one do prania wodne-
go i czyszczenia chemicznego. Logistycy
oczekiwali od producenta rocznej gwa-
rancji. Kurtka ma ważyć do 1400 g,
spodnie do 800 g, rękawice do 150 g.
Z wypełnieniem! 
Polska Zbrojna 5
WYDARZENIA ZAPIS
Gen. dyw. Tadeusz Buk przejął 25 lipca dowodzenie Wielonarodową
Dywizją Centrum–Południe w Iraku od dotychczasowego
Legion dla Lamli
dowódcy gen. dyw. Pawła Lamli.
A merykańskim odznacze-
niem wojskowym „Legion

Buk dowodzi of Merit” (Legion Zasługi) zo-

stał uhonorowany 25 lipca
gen. dyw. Paweł Lamla, dowód-

W uroczystości
przekazania
obowiązków
Raymond Odierno
oraz pododdziały
reprezentujące
wincji. Wszyscy
obecni doszli do
wniosku, że należy
ca Wielonarodowej Dywizji
Centrum–Południe.
Odznaczenie wręczył mu
uczestniczyli przed- 10 państw WDCP. podjąć wspólne gen. broni Raymond Odierno,
stawiciele władz ira- Trzy dni po przeję- działania na rzecz dowódca Wielonarodowego
ckich, ambasador ciu obowiązków poprawy bezpie- Korpusu Iraku, w imieniu pre-
RP w Iraku Edward generał Buk brał czeństwa miesz- zydenta Stanów
Pietrzyk, dowódca udział w konferen- kańców. Zjednoczonych. W uroczystości
Wielonarodowych cji poświęconej Dowódca WDCP uczestniczyli m.in. dowódcy dy-
Sił w Iraku gen. ocenie bezpieczeń- stwierdził, że tylko wizji podlegających wielonaro-
David H. Petraeus, stwa i zdolności lo- bliska współpraca dowemu korpusowi. „Legion
dowódca Wielona- kalnych władz do może poprawić wa- Zasługi” to jedno z najwyższych
rodowego Korpusu przejęcia odpowie- runki życia Irakij- odznaczeń wojskowych armii
MON

w Iraku gen. broni dzialności w pro- czyków. (ann) amerykańskiej. Gen. Lamla
otrzymał je za zasługi w umac-
nianiu bezpieczeństwa i przy-
Dowództwo po nowelizacji wracaniu stabilizacji w prowin-
cji Kadisija. (ATU)

W ięcej kompetencji i nowa nazwa – to zmia-

ny w Dowództwie Operacyjnym spowodo-
wane wejściem w życie na początku lipca nowe-
lizacji ustawy o powszechnym obowiązku obro-
ny RP. DO będzie nosiło nazwę Dowództwa Ope-
racyjnego Sił Zbrojnych RP, a jego szef – obec-
nie gen. broni Bronisław Kwiatkowski, jest do-
wódcą operacyjnym Sił Zbrojnych RP. Na mocy
nowelizacji jego stanowisko jest równorzędne
z dowódcami rodzajów sił zbrojnych. Po zmia-
nach zawartych w nowelizacji, DO nie tylko ma
m.in. planować operacje i dowodzić częścią ar-
mii, wydzieloną i przekazaną w jego podporząd-
kowanie decyzją MON dla przeprowadzenia ope-
racji, ale także – od lipca 2008 r. – przejmie
wykonywanie zadań ministra obrony narodowej
w zakresie ochrony granicy państwowej w po-
wietrzu. (ann)

Trudne półrocze
K ończycie z sukcesem kolej-
ną, ósmą zmianę PKW
Dziewiąta i co dalej?
w Iraku. Wasze doświadczenie
nie może być roztrwonione, i nie
zostanie – powiedział Aleksander
P ożegnano ostatnią grupę
żołnierzy wylatujących do
Iraku. 110 wojskowych
bilizacyjne, szkoleniowe i dorad-
cze. Żołnierze będą też praco-
wać nad wzmocnieniem bezpie-
skłonny do utrzymania polskiej
aktywności w Iraku jeszcze
przez następny rok, dlatego że
Szczygło, minister obrony narodo- z 3 Brygady Zmechanizowanej, czeństwa w prowincji Kadisija, z punktu widzenia bezpieczeń-
wej, 28 lipca witając na wrocław- 21 Brygady Strzelców osłaniać konwoje oraz współ- stwa Iraku sytuacja na pewno
skim lotnisku Strachowice 160 żoł- Podhalańskich, 25 Brygady pracować z miejscowymi wła- nie rozwiąże się tak szybko
nierzy ósmej zmiany PKW Kawalerii Powietrznej, 15 Pułku dzami i ludnością. Szczygło przy- – mówił szef MON. Natomiast
w Iraku. Do kraju wrócił też do- Artylerii Przeciwlotniczej pomniał, że przygotowywana prezydent Lech Kaczyński
wódca zmiany gen. dyw. Paweł i 1 Batalionu Dowodzenia jest następna, X zmiana, na wy- stwierdził dzień później, że decy-
Lamla. – Zmieniająca się sytuacja 28 lipca przed północą odlecia- padek gdyby zdecydowano zja w tej sprawie zależy od wielu
polityczno-wojskowa w rejonie od- ło z lotniska w podkrakowskich o wysłaniu kolejnych polskich okoliczności – przede wszyst-
powiedzialności wymusiła korek- Balicach. VI grupę IX zmiany żołnierzy na Bliski Wschód. kim, jak będzie się rozwijać sy-
ty wykonywanych zadań i struktu- PKW żegnał minister Minister dodał, że ostateczna tuacja w Iraku i układać nasza
ry kontyngentu. Kilkadziesiąt Aleksander Szczygło, podkreśla- decyzja w tej sprawie, którą po- współpraca ze Stanami
przeprowadzonych operacji bojo- jąc, że mają oni nieco inne za- dejmie prezydent na wniosek Zjednoczonymi. (SG,AD)
wych, setki patroli, eskort i innych dania niż poprzednie zmiany. Rady Ministrów, zapadnie
misji, a także wielka liczba projek- Mandat obejmuje działania sta- wczesną jesienią. – Ja jestem
tów i pomocy humanitarnej, to tyl-
ko część zadań wykonywanych
w czasie naszej misji – powiedział
gen. Lamla. Generał, dziękując
żołnierzom, wspomniał także
SYLWIA GUZOWSKA

dwóch polskich żołnierzy, którzy

zginęli podczas VIII zmiany, ka-
prala Tomasza Jury i kaprala Pio-
tra Nity. (SG)

6 Polska Zbrojna nr 32/2007

 Strefy dla F-16 W ojewoda wielkopolski Tadeusz Dziuba był
26 lipca gościem mieszkańców osiedla
Marlewo położonego przy bazie lotniczej.
Domagają się oni odszkodowań za hałas wy-
woływany przez F-16. Rozmawiano na te-
mat przygotowywanego przez urząd woje-
wódzki rozporządzenia wyznaczającego
nowe strefy ograniczonego użytkowania
wokół lotniska, na podstawie których
będzie można wystąpić o zadośćuczynie-
nie za utratę wartości nieruchomości poło-
żonych w pobliżu bazy. Zdaniem wojewody,
dokument będzie gotowy najwcześniej pod ko-
JAROSŁAW WIŚNIEWSKI

niec tego roku. Nowe obszary ograniczonego użyt-

Kolejne cztery polskie samoloty wielozadaniowe F-16 kowania w okolicach Krzesin są potrzebne, ponie-
przyleciały 26 lipca do 31 Bazy Lotniczej w Krzesinach. waż obowiązujące obecnie strefy opierają się na
W ten sposób z 32 Jastrzębi, które mają stacjonować pomiarach hałasu emitowanego nie przez F-16,
na poznańskim lotnisku, są tam już 23 maszyny. ale nieeksploatowane już MiG-i. (ATU)

FAŁSZOWALI W WKU
Z a przyjmowanie ła-
pówek i fałszowa-
nie dokumentów, dzięki
go w Warszawie. Proces
ma ruszyć na początku
września.
wym kategorię świad-
czącą o niezdolności do
służby wojskowej.
polecił podwładnym za-
cieranie śladów prze-
stępstwa. Przesłuchani
którym poborowi unika- Na ławie oskarżonych Prokuratura zarzuciła poborowi potwierdzili
li służby wojskowej, od-
powie przed sądem by-
zasiądzie jeszcze sie-
dem innych osób
mjr. W. sfałszowanie do-
kumentów 32 poboro-
wręczanie łapówek,
a większość oskarżonych
Zwiad
ły kierownik sekcji po-
boru Wojskowej Ko-
– w tym dwóch byłych
wojskowych. Sprawa
wych i przyjęcie łapó-
wek od 12 z nich.
przyznała się do zarzu-
canych czynów. W. gro-
bez
mendy Uzupełnień
w Sieradzu mjr Andrzej
dotyczy lat 1999–2000.
Jak ustalono, ówczesny
W śledztwie wyszło na
jaw, że w 2001 r. ów-
zi do dziesięciu lat wię-
zienia, a Florianowi S. do
pilotów
W. Wojskowa Prokura-
tura Garnizonowa w Ło-
dzi skierowała akt
kierownik sekcji poboru
mjr Andrzej W., w za-
mian za pieniądze oraz
czesny szef sieradzkiej
WKU płk Florian S. do-
wiedział się o tym pro-
pięciu lat pozbawienia
wolności. Pozostałym
oskarżonym grożą kary
B ezzałogowe samoloty
rozpoznawcze trafią do
polskich żołnierzy w Afga-
oskarżenia do Wojsko- alkohol, fałszował wpi- cederze, ale nie zawia- do pięciu lub ośmiu lat nistanie i Iraku we wrześniu
wego Sądu Okręgowe- sy, przyznając poboro- domił prokuratury, za to więzienia. (ann) tego roku. Wojsko kupiło
sześć zestawów Orbiter wy-

Po misji W którą stronę patrzy orzeł produkowanych przez izra-

elską firmę Aeronautics De-

D
otychczasowy atta-
ché obrony i morski
O rzeł na fladze został odwrócony” – napisał 27 lipca „Dzien-
nik” o decyzji sprzed dwóch lat ówczesnego szefa MON Je-
rzego Szmajdzińskiego, który zdaniem gazety przekręcił orlą gło-
fense Systems. Trzy z nich
zostaną wysłane do Afgani-
stanu, jeden do Iraku, a dwa
Ukrainy gen. bryg. Borys wę w lewo. Jak podkreślił „Dz”, były szef MON złamał ustawę pozostaną w kraju do celów
GRZEGORZ PREDEL

Katyrenczuk zakończył
swoją misję dyploma-
tyczną w Polsce.
– Z uznaniem myślę
o generałach i oficerach
polskiego wojska oraz o postępie,
jaki dokonał się w armii i innych
dziedzinach życia społecznego
wraz ze zmianami ustrojowymi
w waszym kraju – powiedział
27 lipca attaché podczas uro-
czystego pożegnania
w Departamencie Wojskowych
Spraw Zagranicznych MON.
Ukraińskiego generała, który
swoją funkcję sprawował ponad
cztery lata, pożegnał gen. bryg.
Romuald Ratajczak, dyrektor
DWSZ, dziękując mu za wkład
w rozwój współpracy wojskowej
między Polską a Ukrainą. (gp)
o godle, barwach i hymnie RP, zgodnie z którą godłem kraju jest szkoleniowych.
wizerunek orła białego ze złotą koroną na głowie zwróconej w pra- Orbiter jest miniaturowym
wo. Według „Dziennika”, za przygotowanie decyzji odpowiadał bezzałogowym systemem
Departament Wychowania i Promocji Obronności MON. Flagę ze rozpoznania składającym
zmienionym orłem prezentowali polscy żołnierze 14 lipca w Pary- się z trzech zdalnie sterowa-
żu podczas defilady z okazji rocznicy zburzenia Bastylii. – Lewica nych samolotów i stacji na-
nigdy nie przywiązuje specjalnej wagi do tradycji – skomentował ziemnej. Wystrzeliwany
zdarzenie minister obrony Aleksander Szczygło 27 lipca w Gdyni z katapulty pojazd może
i zapowiedział poprawienie flagi. „Trybuna” napisała jednak, że de- utrzymać się w powietrzu
cyzja nr 154/MON z 19 maja 2005 r., określająca m.in. wzór drzew- ponad godzinę i przesyłać
ca oraz sposób mocowania na nim flagi państwowej, nie jest dane na ponad 10 km, po-
błędna, ponieważ orzeł odwrócony w lewo to rewers flagi, zwala też na prowadzenie
a na awersie jest tak, jak być powinno, czyli orzeł pa- obserwacji w dzień i w no-
trzy w prawo. I to się zgadza. Problem jednak cy. Odznacza się dużą
w tym, że polski orzeł powinien patrzeć prędkością maksymalną
w kierunku drzewca, a ten umiej- – 139 km/h, a dzięki ciche-
scowiono w załączniku do mu silnikowi elektrycznemu
decyzji ze złej strony flagi, jest trudno wykrywalny
przez co głowa orła odwróco- z ziemi. Podobne maszyny
na jest od drzewca. (ad) ma już GROM. (ann)

nr 32/2007 Polska Zbrojna 7

AAAAAAA AAAAAAAA
WYDARZENIA ZAPIS

1,5
LICZBA TYGODNIA

J.WIŚNIEWSKI
PIOTR

1,5 godziny – na tyle

zatrzymano serce
Jannet, dziesięciomiesięcznej
ry operował dziewczynkę, powie-
dział, że stan małej pacjentki
jest stabilny. Przyznał też, że
BERNABIUK

Irakijki, w trakcie operacji. choć tego typu wady serca ope-

Zabieg korygujący anatomiczną ruje od 17 lat, przypadek Jannet

wadę serca przeprowadzony
27 lipca w Dolnośląskim
Centrum Chorób Serca we
Wrocławiu trwał sześć godzin.
Prof. Wojtalik, kardiochirurg, któ-
Zapomniany świat
był szczególny ze względu na
wiek dziewczynki. – W Polsce ta-
kie wady operujemy w pierw-
szych dwóch tygodniach życia
dziecka – mówił profesor. (ad)
N a Dworcu Centralnym w Warszawie możemy ze-
tknąć się z największym przemieszaniem światów
– skłębionym mrowiskiem wydzielającym woń fast fo-

Nie dzielmy weteranów odów, spóźnionych pociągów i stałych mieszkańców,

O problemach środowiska kom-
batanckiego, w tym kwe-
stiach socjalnych i materialnych,
mówili delegaci na dwudniowym,
IV Kongresie Związku Kombatan-
tów RP i Byłych Więźniów Poli-
tycznych 25–26 lipca w Warsza-
wie. Prezes związku gen. Wacław
Szklarski, odnosząc się m.in. do
zmian nazw ulic oraz likwidacji
pomników związanych z czasami
ekskluzywnym światem przyległych do niego Złotych
Tarasów i nieodległą sceną podziemnego przejścia
epoki nie może być zastąpiona jed-
nostronną wizją prawicową.
– Przestrzeń publiczna powinna
przy Rotundzie, na której występują jednocześnie Or-
kiestra z Chmielnej i peruwiańscy Indianie. Nic tu ni-
kogo nie dziwi, nic tu nie gorszy, nie zaskakuje. Chy-
być oczyszczona z symboli narzu-
ba że „dzisiaj rezerwa w szeregu staje”...
conej ideologii i obcej tradycji
Maszerują, na oko pół plutonu, i w szyku bojowym
– podkreślił Szklarski. Zastrzegł
spływają do podziemnego świata Dworca Centralne-
jednak, że nie może to prowadzić
go. Zamotani w kolorowe chusty zwisające z ramion
do usunięcia wszystkiego, co upa-
do ziemi, mylą krok, potykając się o ogromne pompo-
miętnia polskich żołnierzy idących
ny. Ryczą odwieczną, rytualną pieśń rezerwistów
do ojczyzny ze Wschodu. Delega-
– herosów o czynach, których dokonali, o kobietach,
ci kongresu wybrali władze związ-

PAWEŁ KĘPKA
które będą mieli, o wódce, którą już zaczęli w siebie
PRL, stwierdził, że jednostronna ku na kolejną kadencję – prezesem
wlewać, i wreszcie o swych następcach, o młodych
lewicowa propaganda minionej pozostał gen. Szklarski. (ATD)
żołnierzach... Jeszcze prawie trzeźwi, z narastającą
CHULIGAŃSKA REZERWA dopiero agresją, przebijają się przez tłum niechętnie
ustępujący drogi.
WIECZOREM 25 LIPCA pijani rezerwiści zniszczyli przedziały i po-
Łysiejący pięćdziesięciolatek, złapawszy kilka fraz
turbowali konduktora w pociągu relacji Olsztyn–Gliwice. Około 150
z pieśni rezerwistów, zatrzymuje wzrok na mnie i mó-
rezerwistów wracało do domów po odbyciu służby w jednostkach
wi: – Co oni śpiewają? Jakie to stare wojsko?! Za
w Białobrzegach, Legionowie i Wesołej k. Warszawy. Pijani chuligani
moich czasów, jakby taki dziewięciomiesięczny kiciuś
niszczyli wyposażenie wagonów oraz zachowywali się agresywnie
głos podniósł, to by w kiblu do rana blasku słońca
wobec innych podróżnych. Na dworcu w Koluszkach obsługa kon-
szukał.
duktorska odmówiła dalszej jazdy. Na miejsce ściągnięto policyjne
Ta bardzo poetycka fraza wywołała i we mnie reflek-
posiłki z Łodzi, Żandarmerię Wojskową oraz Służbę Ochrony Kolei.
sję. Pytany tyle razy, co sądzę o pełnym uzawodowie-
Na podstawie zeznań obsługi pociągu zatrzymano sześciu najbar-
niu wojska, nie bardzo wiedziałem, co powiedzieć.
dziej agresywnych mężczyzn. Sprawcami okazali się dwudziestolat-
Dopiero później pomyślałem, że te chusty, ten ryk,
kowie ze Śląska. Dwóm z nich przedstawiono zarzuty, czterech prze-
a przede wszystkim treść pieśni, zupełnie nie pasują
słuchano w charakterze świadków i zwolniono do domu.
dziś do naszej armii, podobnie jak czołg T-34, czy
Zatrzymanym zarzucono naruszenie nietykalności cielesnej kierow-
onuce... Być może nie ma w tej paradzie nic prawdzi-
nika pociągu oraz zniszczenie mienia. Grozi im za to kara do 5 lat
wego i rzeczywiście świat żołnierzy służby zasadniczej
pozbawienia wolności. Policja zapowiada także przesłuchanie 25 in-
powinien odejść.
nych uczestników zajść, których wylegitymowano na dworcu. Nie wy-
Jeszcze tego samego wieczora ci sami rezerwiści wró-
klucza także przedstawienia zarzutów kolejnym osobom. (ATD)
cili jak zły sen. W drodze na Śląsk dojechali jedynie
do Koluszek pod Łodzią. Jeszcze bardziej pijani i co-
Łączność dla Łotwy raz bardziej agresywni, terroryzowali pasażerów, de-
wastowali wagony, wreszcie poturbowali kierownika

ABSOLWENTÓW
7 kompanii kadetów Szkoły
Chorążych w Pile (rocznik 85) zapra-
szam na zjazd, który odbędzie się
14–16 września 2007 r. w Pile-Płotkach.
KONTAKT: Robert Katulski,
tel. 605 998 920,
e-mail:
robert1212@op.pl
K ilkaset sztuk doręcznych ra-
diostacji wojskowych
„Radmor 3501” wraz z akceso-
pociągu. Załoga pociągu odmówiła dalszej jazdy. Na
dworzec ściągnięto z Łodzi Żandarmerię Wojskową,
Policję i Straż Ochrony Kolei. Najbardziej agresywni
riami firma Radmor sprzeda ło-
chuligani stawiali opór. Prawdopodobnie w trybie
tewskiemu ministerstwu obrony.
przyspieszonym zostaną im przedstawione zarzuty na-
W tej sprawie spółka podpisała
ruszenia cielesności i zniszczenia mienia, za co grozi
w lipcu długoterminową umowę
kara do pięciu lat więzienia.
ze swoim łotewskim przedstawi-
Nagle nie ma folkloru, tradycji, barwnej, rozwrzesz-
cielem. Kontrakt przewiduje do-
czanej grupki rezerwistów, którzy spontanicznie odre-
stawy przez trzy kolejne lata na
agowują, spełniwszy swój patriotyczny obowiązek. Są
kwotę 3,5 mln zł. (ad)
sąd, paragrafy i, prawdopodobnie, więzienie.

8 Polska Zbrojna nr 32/2007


Wykształcona
ARMIA
ANNA DĄBROWSKA
Nowy Związek Uczelni Wojskowych Rodzajów Sił
Zbrojnych, Akademia Obrony Narodowej jako
PAWEŁ KĘPKA
nowoczesny ośrodek badawczo-edukacyjny,
Wojskowa Akademia Techniczna specjalizująca
się w kształceniu dla MON, ale otwarta dla
cywilów – to główne założenia reorganizacji
wyższego szkolnictwa wojskowego.
O tej reformie mówi się od dawna,
a ostatnio burzę wywołał opracowany za
poprzedniego ministra obrony narodowej
Radosława Sikorskiego program zmian
w wyższym szkolnictwie wojskowym,
zakładający m.in. powstanie jednej uczel-
ni – Uniwersytetu Obrony Narodowej
– na bazie Wojskowej Akademii Tech-
nicznej, Akademii Obrony Narodowej,
Akademii Marynarki Wojennej, części
Wyższej Szkoły Oficerskiej Sił Powietrz-
nych i WSO we Wrocławiu. Plany mini-
stra Sikorskiego spotkały się z ostrymi
protestami części studentów i kadry na-
ukowej wojskowych uczelni.
Gwiazdki w trzy lata
Teraz środowisko akademickie może
odetchnąć z ulgą – resort obrony w no-
wym programie odszedł od poprzedniej
koncepcji. – Ideą wprowadzanej przez
nas reorganizacji jest dążenie, aby przy
reformie nie zapominać o tradycjach
– mówił minister Aleksander Szczygło
5 lipca, podpisując decyzję w tej sprawie.
Żadna z uczelni nie zostanie więc zlikwi-
dowana, czeka je tylko reorganizacja.
nr 32/2007
SZKOLNICTWO FORUM
Natomiast jedną z głównych zmian
przewidzianych w programie przygoto-
wanym przez MON są nowe zasady pro-
mocji na I stopień oficerski; aby kandy-
dat na żołnierza zawodowego został pod-
porucznikiem, wystarczy mu tytuł licen-
cjata, czyli skończenie studiów I stopnia.
Jak wyjaśnia resort obrony narodowej, do-
tychczasowy wymóg magisterium dla ofi-
cerów został wprowadzony, kiedy rekruto-
wano kadrę spośród absolwentów uczelni
cywilnych, wśród których dominowali
właśnie magistrowie. Coraz powszechniej-
sze teraz studia dwustopniowe i powrót do
kształcenia podchorążych powodują, że ar-
gumenty za utrzymaniem tego wymogu
stały się nieaktualne.
Wojskowi jednak, aby awansować, będą
musieli uzupełnić wykształcenie. Armia
będzie kierowała młodych oficerów na stu-
dia; szybciej np. kryptologów, którym wie-
dza matematyczna jest niezbędna do pra-
cy, trochę później m.in. pilotów. – Dla więk-
szości oficerów ukończenie studiów II stop-
nia – magisterskich – będzie elementem
systemu doskonalenia zawodowego przed
objęciem stanowisk przewidzianych dla
oficerów starszych – wyjaśniał gen. bryg.
w st. spocz. prof. dr hab. Bogusław Smól-
ski, były pełnomocnik ministra obrony
ds. reformy szkolnictwa wojskowego i au-
tor planowanych zmian.
Ścieżki do kariery
Dwustopniowe studia pozwolą na wy-
tyczenie siedmiu „ścieżek” od matury
do pierwszego stanowiska służbowe-
go w armii. Jednak według założeń re-
formy, przyszła kadra oficerska będzie
przede wszystkim uczyć się w szkołach
wojskowych. Nabór cywilnych absol-
wentów na wojskowe studia II stopnia
lub kursy oficerskie będzie wyłącznie
uzupełniający. Dotychczasowe prze-
szkalanie w studium oficerskim cywil-
nych magistrów było, zdaniem resor-
tu obrony, mało efektywne. Przyczy-
niło się do tego niewielkie zaintereso-
wanie absolwentów zawodową służ-
bą wojskową, brak dostatecznej licz-
by kandydatów, którzy ukończyli kie-
runki potrzebne wojsku, a także sła-
be sprawność fizyczna i znajomość
angielskiego zdających.
Kandydatów na żołnierzy zawodo-
wych będą kształcić przede wszystkim
trzy szkoły, podlegające do tej pory do-
wódcom rodzajów sił zbrojnych – gdyń-
ska AMW, WSO we Wrocławiu oraz
„Szkoła Orląt”. Proponowane jest
utworzenie z nich Związku Uczel-
ni Wojskowych Rodzajów Sił
Zbrojnych przy zachowaniu toż-
samości i samodzielności każdej
z uczelni. Szkoły będą miały, jak do tej
pory, rektorów, a na czele Związku sta-
nie Rada Rektorów i Konwent, w które-
go skład wejdą m.in. zastępcy dowódców
RSZ ds. szkolenia.
Zdaniem twórców programu, stworze-
nie związku pomoże w koordynacji dzia-
łalności uczelni, zharmonizuje modele
i programy kształcenia podchorążych,
umożliwi przepływ studentów między
szkołami, a także wymianę kadry nauko-
wej. Połączenie uczelni przyczyni się do
bardziej efektywnego wykorzystania ich
bazy dydaktycznej, wzrośnie również kon-
kurencyjność i prestiż wojskowego szkol-
nictwa. Natomiast szkolenie kursowe pod-
oficerów i oficerów, do tej pory podstawo-
we zadanie WSO, zostanie przeniesione
do wydzielonych centrów szkolenia:
z WSOWLąd do Centrum Szkolenia Wojsk
Inżynieryjnych i Chemicznych, a z WSOSP
do Skrzydła Lotnictwa Szkolnego.
Akademie na rozdrożu
Największe zmiany czekają Akademię
Obrony Narodowej. Dziś, jak uważa
MON, ten podstawowy ośrodek dosko- 
Polska Zbrojna 9
FORUM SZKOLNICTWO
Główne cele
reorganizacji:
– dostosowanie wyższego szkolnictwa
wojskowego do wymogów ustawy
„Prawo o szkolnictwie wyższym” i de-
cyzji prezydenta RP o programie pro-
fesjonalizacji sił zbrojnych;
– zapewnienie systemowi kształcenia
i doskonalenia zawodowego kadr
zdolności do szybkiego reagowania
na zmieniające się potrzeby armii;
– racjonalizacja organizacyjna i ekono-
miczna systemu edukacyjnego MON;
– ustabilizowanie systemu pozyskiwania
kadr oficerskich;
– stworzenie długofalowych programów
rozwoju szkolnictwa wojskowego.
Żadna z uczelni
nie zostanie zlikwidowana,
czeka je tylko reorganizacja
WSKA
SYLWIA GUZO
podsekretarza stanu w MON
Jakie, Pana zdaniem, są największe
plusy obecnej reformy?
– Przede wszystkim, przy jej okazji
będzie dokonana standaryzacja progra-
mów nauczania i stworzony zostanie mo-
del absolwenta. Reforma wymusza, aby
wszystkie uczelnie dokonały przeglądu,
analizy i oceny programów, bo choć
kształcą kadry dla poszczególnych ro-
dzajów sił zbrojnych, to trzeba pamiętać,
że te RSZ coraz częściej występują jako
siły połączone. Kolejny plus to zniesie-
nie wymogu posiadania magisterium
koniecznego do tego, żeby zostać ofi-
cerem. Dzięki temu oferta zawodowej
służby wojskowej trafi do większej
liczby osób i będziemy mieć wybór,
kogo przyjmować.
Czy licencjat to nie za mało, aby zo-
stać oficerem?
– Nie, jeśli student zostanie dobrze
przygotowany w uczelni wojskowej do
10 Polska Zbrojna
AON po reformie
W ydział
Bezpieczeństwa
Narodowego – podstawowy
taktycznego i operacyjne-
go, prowadzenie studiów
II i III stopnia oraz kursów.
i analiz dotyczących m.in.
zagrożenia terroryzmem,
polityki energetycznej czy
kierunek studiów: bezpie- Kandydatami na studia wydarzeń militarnych.
czeństwo narodowe. II stopnia będą absolwenci Centrum Doskonalenia
Kształcenie i doskonalenie studiów I stopnia z WSO, Kursowego Oficerów – or-
najwyższych kadr kierowni- po praktyce w wojsku, ganizowanie i prowadzenie
czych państwa oraz a przed wyznaczeniem na kursów doskonalących
kadr wojskowych dla syste- stanowisko wymagające i kwalifikacyjnych dla ofice-
mu bezpieczeństwa magisterium. rów przed objęciem
kraju. Instytut Badań kolejnych stanowisk służ-
Wydział Zarządzania Strategicznych – prowadze- bowych.
i Dowodzenia – podstawo- nie badań o zintegrowa- Centrum Symulacji
wy kierunek studiów: za- nym bezpieczeństwie naro- i Komputerowych Gier
rządzanie. Profesjonalne dowym i międzynarodowym Wojennych – wspieranie
przygotowanie kadr dowód- dla najważniejszych urzęd- komputerowo ćwiczeń do-
czo-sztabowych szczebla ników państwowych, przy- wódczo-sztabowych organi-
gotowywanie zowanych przez dowództwa
Trzy pytania do raportów RSZ, wydziały i centra AON.
JACKA KOTASA,
nalenia zawodowego wyższych kadr woj-
skowych w znacznym stopniu odszedł od
zasadniczej misji, stając się uczelnią
o profilu ekonomiczno-humanistycznym.
objęcia najniższego stanowiska służ- Dlatego zlikwidowane mają być kierunki,
bowego – dowódcy plutonu. Uważamy na które nie ma zapotrzebowania ze strony
też, że nie trzeba być magistrem, żeby armii – m.in. europeistyka i historia. Po-
zostać na przykład pilotem. Kiedyś wy- wstaną za to nowe wydziały: bezpieczeń-
kształcenie wyższe oznaczało tylko stwa narodowego i zarządzania. AON
magisterium, teraz jest nim też licen- przekształci się w nowoczesny ośrodek
cjat. Jestem przekonany, że wiele osób badawczo-edukacyjny o charakterze po-
będzie kończyło studia I stopnia, za- nadresortowym, nadzorowany przez
czynało pracę, a studia magisterskie MON. Utworzone zostanie tu też cen-
kontynuowało zaocznie w kierunku trum analiz strategicznych.
wynikającym z potrzeb zawodowych, Akademia z Rembertowa zachowa
też w armii. uprawnienia do prowadzenia studiów ma-
gisterskich i doktoranckich; odbywać się
Reforma dopiero się zaczyna. Czy tu będą także studia podyplomowe i kursy
z nastaniem nowego kierownictwa interdyscyplinarne przeznaczone dla woj-
MON nie zostanie znów zmienio- skowych i cywilów – przedstawicieli ad-
na? ministracji rządowej i samorządowej. Jed-
– Nie sądzę. Właśnie dlatego tak sze- nak, tak jak dotychczas, przede wszystkim
roko konsultowaliśmy ją w środowisku żołnierze będą zdobywać wiedzę w AON.
wojskowym i akademickim. Na razie Rozważane jest też nadanie akademii no-
zresztą daliśmy reformie tylko ramy, wej nazwy – Akademia Bezpieczeństwa
które będą wypełniane m.in. przez opra- Narodowego.
cowanie odpowiednich programów. Natomiast Wojskowa Akademia Tech-
niczna specjalizować będzie się w kształ-
nr 32/2007

Nowy system
wojskowego
szkolnictwa ma przynieść
oszczędności, choć nie są
one głównym założeniem
reformy
ceniu dla MON na wybranych kierunkach
technicznych oraz prowadzeniu badań na-
ukowych i ekspertyz w zakresie technolo-
gii obronnych. WAT powinna też, zdaniem
MON, odegrać rolę ośrodka integrującego
zaplecze badawcze i eksperckie resortu. Po-
nieważ jednak potencjał akademii znacz-
nie przewyższa potrzeby związane z kształ-
ceniem studentów wojskowych, nadal bę-
dą mogli tu studiować cywile.
Jakość, a nie cena
Inaczej ma też wyglądać sposób kształ-
cenia wojskowych lekarzy. Jak napisano
w uzasadnieniu decyzji o reorganizacji
szkolnictwa, połączenie Wojskowej Aka-
demii Medycznej z Akademią Medyczną
w Łodzi, zaprzestanie studiów dla kandy-
datów na oficerów lekarzy i nabór kadr do
korpusu medycznego spośród absolwen-
tów cywilnych uczelni medycznych, oka-
zały się nieskuteczne. Pojawił się więc pro-
jekt, aby zgodnie z „Prawem o szkolnictwie
wyższym” Akademia Medyczna i Wojsko-
wy Instytut Medyczny utworzyły jednost-
kę o roboczej nazwie Studium Medycyny
Wojskowej, która będzie przygotowywać
kandydatów na żołnierzy zawodowych do
nr 32/2007
objęcia stanowiska w korpusie medycznym
w stopniu podporucznika.
Nad tym, jak ma wyglądać nabór i kształ-
cenie wojskowych lekarzy, którzy uzupeł-
nią ponad 400 wakatów w wojskowej służ-
bie zdrowia, szef Inspektoratu Służby Zdro-
wia pracować będzie do końca październi-
ka br. Jedną z zachęt ma być zagwaranto-
wanie młodym medykom możliwości pre-
ferencyjnego odbywania specjalizacji w
wojskowych szpitalach klinicznych w za-
mian za zobowiązanie do służby w armii.
Nowy system wojskowego szkolnictwa
ma przynieść oszczędności, choć nie są one
głównym założeniem reformy. – Racjona-
lizacja wydatków, którą zakłada reforma,
niekoniecznie oznacza oszczędności, gdyż
wykształcenie dobrego specjalisty przy
dokonującym się postępie technicznym
wymaga nakładów – mówił minister
Szczygło. Wyższe szkoły wojskowe ma-
ją działać na nowych zasadach już od
1 października 2008 r., co wymaga no-
welizacji kilku podstawowych dla woj-
ska przepisów, m.in. ustawy pragmatycz-
nej. Resort obrony przekonuje, że zdąży
ze wszystkim do rozpoczęcia nowego ro-
ku akademickiego. 
KAROLINA PRYMLEWICZ
Ścieżki od matury do
pierwszego stanowiska
służbowego w armii
I – STUDIA I STOPNIA w cha-
rakterze kandydata na żołnie-
rza zawodowego (dla korpu-
sów osobowych, dla których
priorytetem jest dobre przy-
gotowanie do żołnierskiego
rzemiosła);
II – STUDIA I I II STOPNIA
– oba wojskowe;
III – STUDIA I STOPNIA
CYWILNE, ale w uczelni
wojskowej, studia II stop-
nia w charakterze kandy-
data na żołnierza zawodowego;
IV – STUDIA I STOPNIA CYWILNE w uczelni
cywilnej, studia II stopnia wojskowe (ścieżki
II–IV – dla kandydatów do korpusów osobo-
wych, dla których wymagane jest gruntow-
ne wykształcenie na poziomie magister-
skim, głównie kierunki techniczne – infor-
matyka, telekomunikacja);
V – STUDIA I STOPNIA CYWILNE i kurs ofi-
cerski dla absolwentów;
VI – STUDIA I I II STOPNIA w uczelni
cywilnej i kurs oficerski dla absolwentów;
(ścieżki V i VI mają charakter
uzupełniający);
VII – JEDNOLITE STUDIA MAGISTERSKIE
w uczelni cywilnej i kurs oficerski dla absol-
wentów (dla wąskiej grupy kierunków: pra-
wo, medycyna, lekarsko-dentystyczny, far-
macja, teologia).
Obecny wymóg posiadania wykształcenia
II stopnia potrzebny do promowania na sto-
pień podporucznika wyklucza na razie
ścieżki I i V.
Polska Zbrojna 11
NA CELOWNIKU
W jakiej fazie są prace nad planami roz-
woju polskiej armii?
– Obecnie realizujemy plan rozwoju sił
zbrojnych na lata 2007–2012. Opraco-
wujemy kolejny, który zgodnie z nowy-
mi wymogami sojuszu będzie planem
dziesięcioletnim. W naszym przypadku
obejmie on okres 2009–2018. Prowadzi-
my też symulacje, gry decyzyjne i se-
minaria, których celem jest wypracowa-
nie modelu sił zbrojnych w latach
2018–2020. Na podstawie planów dłu-
goterminowych tworzy się krótkotermi-
nowe, do bieżącej realizacji.

Czy zmienią się nasze priorytety moder-

nizacyjne?
– Tutaj nie można robić gwałtownych
zwrotów. Zasadniczo w Siłach Powietrz-
nych priorytetem jest wdrażanie samolotu
F-16, w Wojskach Lądowych kołowego
transportera opancerzonego i zestawu prze-
ciwpancernego Spike, a w Marynarce Wo-
jennej trwają prace nad nowym typem kor-
wety i niszczyciela min. Są też mniejsze,
ale równie ważne potrzeby, jak chociażby
doposażenie żołnierzy uczestniczących
w misjach zagranicznych. Potrzebujemy
także więcej specjalistów do naprowadza-
nia lotnictwa, którzy są nam niezbędni m.in.
w Afganistanie.

Rozmowa z gen.
FRANCISZKIEM GĄGOREM,
szefem Sztabu
Generalnego WP

W Y Z WA
Ale czy na wszystko wystarczy nam
pieniędzy?
– Nie tylko u nas pieniędzy jest mniej,
niż potrzebujemy. Dlatego musimy wybie-
rać te najważniejsze potrzeby, i tam, gdzie
to możliwe, uwzględniać przeskoki tech-
nologiczne.
Na czym koncentrujemy nasze wysiłki?
– Do priorytetów na pewno należą zauto-
matyzowane systemy dowodzenia i rozpo-
znania, w tym rozpoznania obrazowego
oraz środki dalekiego rażenia. Poza tym
potrzebujemy więcej środków bezpiloto-
wych – różnych typów i o różnych para-
metrach. Chcemy znacząco zwiększyć
liczbę minibezpilotowców oraz zacząć po-
zyskiwać maszyny szczebla taktyczno-
Na świecie ob-
-operacyjnego. Zależy nam także na bez-
pilotowcach poziomu operacyjno-strate- serwujemy tendencję do
gicznego.
zmniejszania wielkości
Czy planujemy zakup uzbrojonych bez- korpusu oficerskiego na
pilotowców? rzecz korpusu podoficer-
– Oczywiście. Na dzisiejszym polu wal-
ki istotną rolę odgrywa czas. Możliwość skiego i korpusu zawo-
szybkiej reakcji bywa kluczem do sukce- dowych szeregowych
su. Dlatego powinniśmy mieć środki bez-
pilotowe o zdolnościach rozpoznawczych
i uderzeniowych.

12 Polska Zbrojna nr 32/2007

A co ze śmigłowcami?
– Obecnie mamy tu jeszcze określone
zdolności, ale podejmowane są już dzia-
łania mające na celu pozyskanie nowych
śmigłowców dla naszej armii w możli-
wie krótkim terminie.
Czy czeka nas kolejna duża restruk-
turyzacja?
– Nie, ale będzie kontynuowany pro-
ces racjonalizacji struktur. Chcemy
maksymalnie wykorzystać posiadane
środki do zwiększenia zdolności bojo-
wych. Bardzo ważnym czynnikiem
w realizacji tego procesu jest decyzja
prezydenta RP o profesjonalizacji ar-
mii. Kierunek zachodzących w naszej
armii zmian jest także wymuszony
rozwojem technologicznym powodu-
jącym, iż systemy uzbrojenia są co-
raz bardziej skomplikowane. Żoł-
nierz potrzebuje więcej czasu, by do-
brze je poznać i skutecznie wyko-
rzystać na polu walki. W wielu wy-
padkach żołnierz służby zasadniczej
w czasie 9-miesięcznej służby nie
jest w stanie osiągnąć wymaganych
na polu walki umiejętności do ob-
sługi specjalistycznego sprzętu.
Konieczność przejścia na ochotni-
czy model sił zbrojnych wymuszo-
na jest także naszym rosnącym za-
angażowaniem w misjach zagra-
KA
nicznych, na które wysyłamy wy-
SYLWIA GUZOWS
łącznie profesjonalistów.
Co zrobić, żeby do wojska tra-
fili tacy ludzie, jakich ono po-
trzebuje?
NIA
– Wojsko nie działa w próżni i to, co dzie-
je się wokół, ma na nie wpływ. Aby przy-
chodzili do niego ci, których potrzebuje,
musimy stworzyć atrakcyjną ofertę. Nie
tylko ekonomiczną, ale i szkoleniową.
W wielu armiach młodzi ludzie wkładają
mundur na kilka lat, by zdobyć uprawnie-
nia przydatne w cywilu. Myślimy o stwo-
rzeniu takich możliwości dla ochotników,
którzy zdecydują się na krótkoterminową
służbę trwającą np. od 2 do 6 lat.
Czy uda się nam pogodzić ambitne pla-
ny modernizacyjne z profesjonalizacją
sił zbrojnych?
nr 32/2007
– Zadaniem Sztabu Generalnego WP i
dowództw rodzajów sił zbrojnych jest takie
planowanie, by mieć i dobrych ludzi i no-
woczesne uzbrojenie. Samo uzbrojenie nie
będzie bowiem walczyć, a z drugiej strony
sami ludzie, choćby najlepsi, bez nowocze-
snego uzbrojenia na współczesnym polu
walki nie będą w stanie wiele dokonać. Mu-
simy więc podejmować decyzje starannie
przemyślane. To stały dylemat planistów
wojskowych, jak pogodzić ilość i jakość.
Zakładamy więc, że przygotowuje się
kilka wariantów przyszłej struktury na-
szych sił zbrojnych?
– Oczywiście, na początku dyskusji jest
ich zawsze dużo, po czym zmierzamy
w kierunku optymalnego rozwiązania.
Bardzo istotnym wyznacznikiem dla na-
szych działań jest decyzja zwierzchnika sił
zbrojnych, która określa limit liczebny Sił
Zbrojnych RP na poziomie 150 tys. żoł-
nierzy. Mogą natomiast zajść zmiany
w strukturze poszczególnych korpusów
osobowych. Zawodowi szeregowi i pod-
oficerowie są coraz lepiej wykształceni.
Na świecie obserwujemy tendencję do
zmniejszania wielkości korpusu oficer-
skiego na rzecz korpusu podoficerskiego
i korpusu zawodowych szeregowych.
Czy może się zmienić liczebność po-
szczególnych rodzajów sił zbrojnych?
– Nie można tego wykluczyć. Istotny
wpływ na wielkość rodzajów sił i wojsk
oraz ich struktury mają nowe technologie.
Na przykład w artylerii pojawienie się pre-
cyzyjnej amunicji powoduje, że nie potrze-
ba tak dużo luf jak dotychczas. Także ob-
sługa nowoczesnych okrętów wymaga
mniej licznych załóg.
Kiedy pojawią się pierwsze koncepcje
działającego w Sztabie Generalnym ze-
społu ds. profesjonalizacji?
– Już na przełomie lata i jesieni tego ro-
ku. Natomiast do końca roku zespół ten
powinien przedstawić zaawansowane pro-
pozycje rozwiązań.
A teraz może o Pana przyszłości. Kto
oprócz Pana ubiega się o stanowisko
przewodniczącego Komitetu Wojskowe-
go NATO?
– Kandydować chce mój kolega
z Włoch, ale termin zgłaszania kandyda-
tur z grona szefów obrony państw człon-
kowskich sojuszu upływa dopiero za kil-
ka tygodni i być może pojawią się kolejni
chętni.
Gdzie i kiedy odbędą się wybory? Jaka
jest procedura?
– Odbędą się one w listopadzie podczas
jesiennej sesji Komitetu Wojskowego
NATO w Brukseli. Przewodniczącego te-
go komitetu wybierają w niejawnym gło-
sowaniu szefowie sztabów sił zbrojnych
państw członkowskich sojuszu.
Jakie jest miejsce przewodniczącego
w strukturach sojuszu?
– Od strony formalnej przewodniczący
stoi na czele Komitetu Wojskowego, w któ-
rego skład wchodzą szefowie sztabów sił
zbrojnych państw członkowskich NATO.
Jest to najwyższy organ władzy wojsko-
wej w sojuszu.
Aby do wojska
przychodzili ci, których
ono potrzebuje, musi-
my stworzyć atrakcyjną
ofertę ekonomiczną
i szkoleniową
Jak funkcjonuje komitet i jaką pełni
rolę?
– Szefowie sztabów spotykają się trzy
razy w roku, a na co dzień są reprezento-
wani na forum komitetu przez swych sta-
łych przedstawicieli. Zbierają się oni kil-
ka razy w tygodniu i pod kierunkiem prze-
wodniczącego wypracowują niezbędne
analizy, opinie czy decyzje. Komitet prze-
kłada decyzje polityczne na wojskowe. Jest
łącznikiem pomiędzy władzami politycz-
nymi organizacji a jej strukturami dowo-
dzenia, w tym dowództwem operacyjnym
w Mons i dowództwem transformacji
w Norfolk. Zasadniczym zadaniem komi-
tetu jest doradzanie władzom politycznym
NATO, rekomendowanie podjęcia okre-
ślonych działań w sytuacjach kryzyso-
wych, ale nie tylko. Wydaje on dyrekty-
wy, wytyczne i zalecenia dla dowództw.
Przez niego przechodzą wszelkie doku-
menty z dowództw do struktur politycz-
nych sojuszu.
Rozmawiali: Tadeusz Wróbel,
Włodzimierz Kaleta
Polska Zbrojna 13
WOJSKO NATO
MARCIN
KACZMARSKI
Rola Komitetu Wojskowego NATO ewo-
luowała od samego momentu jego powsta-
nia. Niemniej jednak pierwszoplanowym
zadaniem zawsze było zapewnianie soju-
szowi militarnej wiarygodności. Już sam
Traktat Północnoatlantycki (podpisany
4 kwietnia 1949 r.) wskazywał na koniecz-
ność ustanowienia organów, które miały-
by gwarantować, że nowo utworzony so-
jusz nie pozostanie tylko na papierze.
Artykuł 9 traktatu ustanawiał Radę Północ-
noatlantycką, która mogła powoływać do-
datkowe ciała instytucjonalne. Wskazano,
że należy utworzyć Komitet Obronny, któ-
ry zaleciłby środki niezbędne dla wprowa-
dzenia w życie artykułów 3 (dotyczącego
utrzymania zdolności do odparcia ataku)
i 5 (o zbiorowej obronie w przypadku ata-
ku na jedno z państw członkowskich).
Pierwsze spotkanie takiego komitetu od-
było się 17 września 1949 r., i wówczas
zdecydowano też o powołaniu wspoma-
gających go organów: Komitetu Wojsko-
wego (na szczeblu szefów sztabów), Sta-
łej Grupy (złożonej z przedstawicieli Sta-
nów Zjednoczonych, Francji i Wielkiej
Brytanii) oraz pięciu regionalnych grup
planowania. Formalnie Komitet Wojsko-
wy powstał 5 października 1949 r., dzień
później odbyło się jego pierwsze posie-
dzenie. Jako że Komitet Obronny przestał
istnieć, Komitet Wojskowy jest najstar-
szym po Radzie Północnoatlantyckiej or-
ganem NATO.
W pierwszych latach istnienia sojuszu
jego organy zbierały się wyłącznie na naj-
wyższym szczeblu, zazwyczaj raz w ro-
ku. Funkcje pełnione dzisiaj przez Komi-
tet Wojskowy były tak naprawdę sprawo-
wane przez Stałą Grupę, co wywoływało
niezadowolenie pozostałych państw człon-
kowskich. W 1952 r., przeprowadzając re-
organizację NATO, utworzono Komitet
Reprezentantów Wojskowych, z oficera-
mi łącznikowymi. Ale i tak w latach 50.
to Stała Grupa brała na siebie cały ciężar
operacyjnego planowania w ramach soju-
szu. Jednocześnie dowódca sił NATO
w Europie był głównym doradcą najwyż-
szych organów cywilnych w sprawach
14 Polska Zbrojna
wojskowości. W 1963 r. Stała Grupa zmie- PRZEWODNICZĄCY
niła się w Międzynarodowy Sztab Plano- KOMITETU
wania, który w 1967 r. przekształcił się WOJSKOWEGO
w Międzynarodowy Sztab Wojskowy. Do- Jest wybierany zwykłą
większością głosów
piero po wyjściu Francji z wojskowych przez szefów sztabów.
struktur NATO w 1966 r. przeprowadzono Jego kadencja zwy-
poważną reorganizację – w miejsce jedne- czajowo wynosi trzy
go głównodowodzącego powołano dowód- lata, chociaż częste
ców obszaru europejskiego (SACEUR) są przypadki jej skró-
cenia bądź wydłuże-
i atlantyckiego (SACLANT) oraz przewod- nia o rok.
niczącego Komitetu Wojskowego. Przewodniczący komi-
tetu jest jednocześnie
Ewolucja najwyższym oficerem
W latach 50. i 60. ubiegłego stulecia sojuszu północno-
atlantyckiego.
Komitet Wojskowy odgrywał istotną rolę
Na zdjęciu kanadyjski
w wypracowywaniu i adaptacji koncepcji generał Ray Henault
wojskowej sojuszu do zmieniających się
warunków zimnej wojny. W 1955 r. przed-
stawił koncepcję zintegrowanego syste-
mu obrony powietrznej, w 1957 r. po-
Przewodniczący
stanowił o utworzeniu systemu wcze-
Komitetu Wojskowego
snego ostrzegania. Komitet Wojsko- jest najważniejszym woj-
wy odpowiadał również za stworze- skowym doradcą
nie przez NATO wielonarodowych najwyższych organów
sił. W 1967 r. przyjął strategię ela- cywilnych NATO
stycznego reagowania, która określi-
ła doktrynę wojskową paktu na następ-
ne 20 lat. Później jego rola stała się bar-
dziej statyczna, niemniej jednak wciąż od-
powiadał za militarne przygotowanie
w razie ewentualnego konfliktu z blokiem
wschodnim. Dopóki Komitet Wojskowy
nr 32/2007
 funkcjonował wyłącznie na szczeblu sze-
fów sztabów, stanowisko przewodniczą-
cego miało inny charakter niż obecnie.
Funkcję sprawowano rotacyjnie przez dwa
lata. Pierwszym przewodniczącym został
amerykański generał Omar Bradley (do
roku 1950). Od 1962 r. stanowisko to jest
sprawowane przez przedstawicieli państw
europejskich bądź Kanady.
Obecnie w Komitecie Wojskowym re-
prezentowane są wszystkie państwa soju-
szu, przy czym Islandia, jako nieposiada-
jąca armii, ma przedstawiciela cywilne-
Komitet Wojskowy NATO jest najwyższą władzą wojskową sojuszu go. W obradach komitetu bierze udział
północnoatlantyckiego. To na nim spoczywa główny ciężar przełożenia również Francja (powróciła pod koniec
1995 r.). Jej przedstawiciel nie ma prawa
zobowiązań politycznych przyjętych przez państwa NATO na praktykę głosu w przypadku procesu planowania
militarną – wypracowanie strategii, określenie niezbędnych sił, obrony, funkcjonowania zintegrowanej
koordynacja wysiłków wojskowych poszczególnych sojuszników. struktury wojskowej i kwestii nuklearnych
ze względu na to, że Francja wciąż nie po-
wróciła do struktur wojskowych NATO.
KOMITET WOJSKOWY NATO Komitet Wojskowy pozostaje najważ-
– odpowiada za zalecanie władzom cywil- – odpowiada za koncepcje strategiczne niejszym elementem wojskowej struktu-
nym NATO środków niezbędnych sojuszu; ry sojuszu. Ma za zadanie wspierać jego
dla wspólnej obrony obszaru euroatlan- – przygotowuje doroczną długoterminową główne organy cywilne (Radę Północno-
tyckiego; ocenę ryzyka dla NATO; atlantycką, Grupę Planowania Nuklearne-
– odpowiada za operacje prowadzone przez – spoczywa na nim obowiązek uaktualnia- go i Komitet Planowania Obrony) w kwe-
sojusz oraz udziela zaleceń strategicznych nia planów obronnych NATO (tzw. contin- stiach wojskowości. Na najwyższym
dowódcom obszaru sojuszu; gency plans). szczeblu składa się z szefów sztabów, na
co dzień pracują w nim wyżsi oficerowie
delegowani przez państwa członkowskie.
Komitet spotyka się co czwartek, po śro-
dowym posiedzeniu Rady Północnoatlan-
tyckiej, aby móc uwzględnić jej zalecenia
dla bieżącej działalności. Na szczeblu sze-
fów sztabów spotyka się trzy razy do ro-
ku – dwa w Brukseli i raz w innym mie-
ście kraju należącego do NATO.
Obowiązki przewodniczącego
Przewodniczący Komitetu Wojskowe-
go odpowiada za właściwe wypełnianie
przez ten organ nałożonych nań obowiąz-
ków. Jest przy tym najważniejszym woj-
skowym doradcą najwyższych organów
cywilnych sojuszu północnoatlantyckie-
go. Jego rola w okresie pozimnowojen-
nym podlegała ewolucji, podobnie jak ro-
la samego komitetu. Sojusz zaczął anga-
żować się w misje poza statutowym ob-
szarem działalności. Po 11 września
2001 r. wspiera Stany Zjednoczone w pro-
wadzonych przez nie operacjach, m.in.
w Afganistanie, jest silnie zaangażowa-
ny w stabilizację sytuacji na Bałkanach.
Oznacza to, że na przewodniczącym ko-
mitetu spoczywa jeszcze większa odpo-
wiedzialność za zapewnienie prawidłowe-
go i wiarygodnego funkcjonowania NATO
w sferze wojskowej. Jest to tym trudniej-
sze, że zmieniony charakter wyzwań i za-
grożeń powoduje niechęć w państwach
członkowskich do zwiększania środków
NATO

na działalność wojskową sojuszu. 

nr 32/2007 Polska Zbrojna 15

 Minister obrony narodowej
ogłasza konkurs na stanowisko
dyrektora jednostki badawczo-rozwojowej
pod nazwą „Wojskowy Instytut Techniczny Uzbrojenia” w Zielonce
Kandydaci przystępujący do konkursu powinni spełniać następujące warunki:

1. Kryteria formalne:
a) obywatelstwo polskie,
b) uregulowany stosunek do służby wojskowej,
c) magisterskie wyższe studia techniczne w jednej z dziedzin stanowiących przedmiot działania instytutu albo magisterskie studia w dziedzinie nauk ekonomicznych
w zakresie organizacji zarządzania,
d) staż pracy minimum 15 lat, w tym:
• 3 lata na stanowiskach kierowniczych, nie niższych niż kierownika zakładu w jednostce badawczo-rozwojowej lub dyrektora (zastępcy dyrektora) instytutu
– o profilu zgodnym lub zbliżonym do przedmiotu działania WITU – w szkolnictwie wyższym, albo
• 3 lata na stanowiskach nie niższych niż szefa oddziału branży wojsk lądowych w komórce organizacyjnej Ministerstwa Obrony Narodowej (dowództwa rodzaju sił
zbrojnych) lub starszego specjalisty oddziału branżowego w komórce organizacyjnej Ministerstwa Obrony Narodowej nadzorującej badania naukowe lub prace
rozwojowe, albo
• 3 lata na stanowiskach kierowniczych w minimum średnich podmiotach przemysłowych o profilu zgodnym lub zbliżonym do przedmiotu działania WITU,
e) znajomość zagadnień zarządzania i funkcjonowania jednostek badawczo-rozwojowych lub przedsiębiorstw państwowych w warunkach gospodarki rynkowej udoku-
mentowana zaświadczeniami z przebiegu pracy (służby) zawodowej,
f) predyspozycje do organizowania prac naukowo-badawczych i rozwojowych potwierdzone stosownymi dokumentami,
g) zdolności interpersonalne,
h) dyspozycyjność,
i) znajomość języka angielskiego na poziomie 3, 3, 3, 3 wg STANAG nr 6001 lub First Certyficate in English,
j) dobry stan zdrowia, potwierdzony aktualnym:
• zaświadczeniem lekarskim stwierdzającym brak przeciwwskazań do pełnienia funkcji kierowniczych,
• orzeczeniem lekarskim oraz orzeczeniem psychologicznym wymaganym od osób wykonujących lub kierujących koncesjonowaną działalnością gospodarczą w za-
kresie przedmiotu działania WITU,
k) pełna zdolność do czynności prawnych,
l) kandydat nie był skazany prawomocnym orzeczeniem za umyślne przestępstwo lub wykroczenie skarbowe,
m) nie toczy się przeciwko kandydatowi postępowanie w sprawie o umyślne przestępstwo lub wykroczenie skarbowe,
n) kandydat nie jest wpisany do rejestru dłużników niewypłacalnych,
o) kandydat uczestniczy lub odbył szkolenie w zakresie wykonywania lub kierowania koncesjonowaną działalnością gospodarczą w zakresie przedmiotu działania WITU,
p) poświadczenie bezpieczeństwa osobowego stwierdzające dopuszczenie do informacji niejawnych oznaczonych klauzulą nie niższą niż „tajne”;

2. Preferencje:
a) praktyka z zakresu kierowania badaniami naukowymi, pracami rozwojowymi i wdrożeniowymi lub produkcji i remontów sprzętu wojskowego,
b) stopień naukowy doktora lub doktora habilitowanego nauk technicznych lub tytuł naukowy – zgodny z przedmiotem działania WITU,
c) żołnierz zawodowy lub były żołnierz zawodowy spełniający kryteria formalne, o których mowa w pkt. 1,
d) wiek poniżej 50 lat.

Oferty składane przez kandydatów powinny zawierać:

• zgłoszenie do konkursu,
• kwestionariusz osobowy z fotografią,
• życiorys (CV),
• odpis dyplomu oraz odpisy innych dokumentów stwierdzających kwalifikacje oraz dorobek naukowy kandydata,
• opinie za ostatnie trzy lata,
• zaświadczenie o niekaralności,
• oświadczenie stwierdzające, że przeciwko kandydatowi nie toczy się postępowanie w sprawie o umyślne przestępstwo lub wykroczenie skarbowe,
• zaświadczenie, że kandydat nie jest wpisany do rejestru dłużników niewypłacalnych,
• poświadczenie bezpieczeństwa osobowego stwierdzające dopuszczenie do prac niejawnych oznaczonych klauzulą nie niższą niż „tajne”,
• aktualne świadectwo zdrowia, stwierdzające brak przeciwwskazań do pełnienia funkcji kierowniczych,
• orzeczenie lekarskie i orzeczenie psychologiczne wymagane od osób kierujących koncesjonowaną działalnością gospodarczą,
• zaświadczenie o uczestniczeniu lub odbytym szkoleniu z zakresu wykonywania lub kierowania koncesjonowaną działalnością gospodarczą.

Oferty wraz z wymaganymi dokumentami należy składać lub przesyłać w zamkniętych kopertach z dopiskiem
„KONKURS – WITU – Zielonka” na adres:
Departament Nauki i Szkolnictwa Wojskowego – Oddział Nadzoru
al. Niepodległości 218, 00-911 Warszawa

Termin złożenia lub wpływu ofert upływa po trzech tygodniach od daty ukazania się niniejszego ogłoszenia.
O zakwalifikowaniu się do konkursu oraz terminie jego przeprowadzenia kandydaci zostaną powiadomieni indywidualnie.
Konkurs przeprowadzi Komisja Konkursowa powołana zgodnie z obowiązującymi przepisami.

Uwaga:
– komisja zastrzega sobie prawo nieskorzystania z oferty bez podania przyczyny,
– z udziału w konkursie wyłączone są osoby, które w poprzednich miejscach pracy zostały odwołane ze stanowiska lub stosunek pracy został rozwiązany z przyczyn
dyscyplinarnych,
– zainteresowani mogą uzyskać bliższe informacje osobiście:
a) u kierownika WITU, ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego 7, 05-220 Zielonka, tel. (22) 681 3841 lub 781 9934,
b) w Departamencie Nauki i Szkolnictwa Wojskowego, tel. (22) 687 4828, 684 6826,
po przedstawieniu poświadczenia bezpieczeństwa osobowego stwierdzającego dopuszczenie do informacji niejawnych,
– WITU nie zapewnia mieszkania.

16 Polska Zbrojna nr 32/2007

FORUM 3 BLTr
| SŁUŻBA | WYDARZENIA | LUDZIE | MILITARIA | W GARNIZONIE | PORADY WSZYSTKO
| ŚWIAT | TO O...
I OWO | SPORT | HISTORIA

JAROSŁAW WIŚNIEWSKI
NORBERT BĄCZYK

W Siłach Powietrznych trwa formowanie

3 Brygady Lotnictwa Transportowego. Taka brygada
to w naszym wojsku zupełna nowość.
W Polsce lotnictwo transportowe było
zawsze traktowane po macoszemu. Na
pierwszym planie znajdowały się myśliw-
ce, bombowce czy szturmowce, natomiast
zakupy samolotów transportowych uwa-
żano za mniej ważne. I w sumie nic dziw-
nego, gdyż geopolityczne położenie Pol-
ski sprawiało, iż lotnictwo wojskowe mia-
ło za zadanie przede wszystkim ochraniać
własne terytorium oraz wspierać oddzia-
ły naziemne. A zatem wykonywać misje
stosunkowo blisko własnych baz.
Priorytety zmieniły się wraz z końcem
zimnej wojny oraz naszym późniejszym
wejściem do NATO i UE. W dzisiejszym
świecie armie państw zachodnich muszą
być przygotowane nie tylko do klasycznej
wojny, ale także odległych misji okupa-
cyjnych oraz humanitarnych. Liczy się
szybkość reakcji oraz zdolność to stwo-
rzenia wydajnego systemu wsparcia wła-
snych wojsk w odległych placówkach.
Stąd wzrost znaczenia lotnictwa transpor-
towego, bez którego nie da się tego osią-
gnąć. Również polskie Siły Powietrzne
muszą być lepiej niż do tej pory przygo-
towane do takich misji. I właśnie w tym
celu sformowano 3 Brygadę Lotnictwa
Transportowego.
Brygada, czyli skrzydło
Trzecia brygada, która w przyszłym ro-
ku ma już nosić oficjalną nazwę 3 Skrzy-
dła Lotnictwa Transportowego, to w pol-
skiej armii zupełna nowość. Takiej jed-
nostki szczebla taktycznego, wyspecjali-
zowanej w transporcie powietrznym na te-
renie kraju oraz za granicą, a do tego zrze-
szającej wybrane bazy lotnicze, w naszym
lotnictwie jeszcze nie było. Jej formowa-
nie jest bardzo ważne, gdyż zostanie sku-
pione w jednym ręku zarządzanie rozrzu-
conymi po kraju oddziałami. Poza tym
podniesie to prestiż eskadr transporto-
wych, które od tej chwili będą równorzęd-
ne wobec lotnictwa bojowego. Wcześniej,
w ramach korpusów obrony powietrznej,
ich znaczenie było w pewien sposób mar-
ginalizowane. W ramach brygady, podle-
głej bezpośrednio Dowódcy Sił Powietrz-
nych, powinno się to zmienić. Ulokowa-
ne w Powidzu dowództwo „trzeciej”, ma
odpowiadać za gotowość operacyjną swo-
ich eskadr oraz baz lotniczych, w tym re-
alizacji misji zagranicznych. Ponadto bę-
dzie zajmować się szkoleniem personelu
oraz logistyką.
Formowanie 3 BLTr wpisuje się w szer-
szy program restrukturyzacji całych SP.
Formalnie decyzja o jej powstaniu zapa-
dła we wrześniu ubiegłego roku. Potem
trwały prace organizacyjne, a oficjalnie
brygada rozpoczęła działalność wraz z po-
czątkiem kwietnia. Najpierw funkcjono-
wał tylko sztab. Niemniej jednak od
czerwca w jej podporządkowanie przeszły
też wytypowane bazy lotnicze oraz eska-
dry. W przyszłości na stanie 3 BLTr po-
winny znaleźć się także wybrane oddzia-
ły OPL z rakietami przeciwlotniczymi
skierowane bezpośrednio do ochrony lot-
nisk, ale tylko tych typowo wojskowych.
Czym dysponuje powidzki sztab, kie-
rowany przez gen. bryg. Sławomira Kału-
zińskiego? Po 2 i 3 KOP odziedziczył
przede wszystkim trzy bazy lotnicze oraz
tyleż eskadr, czyli bydgoską 2 i wrocław-
ską 3 Eskadrę Lotnictwa Transportowo- 

nr 32/2007 Polska Zbrojna 17

SŁUŻBA ZDROWIA
WSZYSTKO O... 3 BLTr
EKSPERT
Gen. bryg. pil.
Sławomir
Kałuziński,
dowódca 3 BLTr:
– Pierwszy raz w polskich Siłach
Powietrznych formowany jest taki związek
jak brygada lotnictwa transportowego.
Jedno kierownictwo to dobre rozwiązanie,
gdyż pozwoli na właściwą koordynację
działań, a przez to bardziej efektywne wy-
korzystanie sprzętu i szkolenie.
Dotychczas bowiem jednostki transporto-
we były zbyt rozrzucone, a teraz mają pod-
Łącznikowego, do tego 13 Eskadrę Lot-
nictwa Transportowego z Krakowa.
Oprócz tego bazy ulokowane w wymie-
nionych miastach, czyli 2, 3 i 8 Bazę Lot-
niczą. Do tego dochodzi ośrodek central-
ny, czyli właśnie Powidz. Na terenie
33 Bazy Lotniczej ulokowano dowództwo
brygady, tutaj też mają stacjonować
18 Polska Zbrojna
legać własnemu dowództwu. Jak najlepiej
dba się o swoje. Chcemy stworzyć zgrany,
efektywny zespół. Dajemy sobie na to rok.
Wierzę, że się uda, gdyż widzę wokół siebie
wiele entuzjazmu. Żartując, nie przeszkadza
mi nawet, iż swoje nowe obowiązki objąłem
formalnie 13 lutego o godz. 13:00.
Tymczasem od początku istnienia brygady
mamy sporo pracy, co oczywiście wiąże się
głównie z naszym zaangażowaniem w Iraku
i Afganistanie. Obłożenie pilotów
w 13 Eskadrze jest na tyle duże, że obok no-
wych samolotów, które właśnie przylatują,
przydałoby się zwiększenie liczby załóg przy-
padających na samolot z dwóch do trzech.
w przyszłości maszyny 14 Eskadry Lot-
nictwa Transportowego.
Jak widać brygada gen. Kałuzińskiego
zagospodarowała praktycznie wszystkie
ważne lotniska, które nie służą maszynom
bojowym lub szkolnym. Ich cechą cha-
rakterystyczną jest też wojsko-cywilny
charakter.
Trzeba pamiętać, iż lot z transportem
do Iraku to osiem–dziewięć godzin,
a do Afganistanu nawet 13 godzin.
Międzylądowania na tych trasach odby-
wają się głównie w Turcji i Azerbejdżanie.
Są też pewne problemy ze sprzętem, do-
tyczy to zwłaszcza remontów śmigłow-
ców W-3, a ostatnio, z powodu bardzo in-
tensywnej eksploatacji, musieliśmy przy-
śpieszyć obsługi okresowe samolotów
CASA. Jednak to chwilowe trudności.
Staramy się jak najefektywniej wykorzy-
stać nasz sprzęt. Kończące swą służbę
samoloty An-26 przydadzą się jeszcze
do przygotowania załóg na C-130.
Jest zatem Bydgoszcz, gdzie działa wy-
specjalizowana w akcjach ratowniczych
2 eltł, a w pobliżu swą kwaterę mają tak-
że Dowództwo Wojsk Specjalnych i 1 Bry-
gada Logistyczna Wojsk Lądowych.
Z Wrocławia często odlatują czarterowa-
ne transportowce strategiczne obsługiwa-
ne na miejscu przez profesjonalną lotni-
nr 32/2007
 STRUKTURA ORGANIZACYJNA DOWÓDZTWA 3 BLTr.
Dowódca
Zastępca dowódcy

Sztab: Pion szkolenia: Pion logistyki:

Sekcja Sekcja organizacyj- Sekcja szkolenia Sekcja

wychowawcza no-kadrowa lotniczego planowania

Sekcja ruchu Sekcja Sekcja Sekcja techniki

lotniczego rozpoznawcza szkoleniowa lotniczej
STEPHEN KILVINGTON

Sekcja służby Sekcja Sekcja nadzoru Sekcja techniki

zdrowia operacyjna lotniczego naziemnej

Pion ochrony infor- Sekcja Sekcja wsparcia Sekcja

macji niejawnych planowania bojowego infrastruktury

Sekcja współpracy Sekcja ratownictwa Sekcja

cywilno-wojskowej lotniczego materiałowa

Sekcja dowodzenia Sekcja transportu

i łączności i ruchu wojsk

Sekcja
wsparcia

Dowództwo
3 BLTr zostało sfor-
mowane na podstawie decy-

Skrzydlata
zji ministra obrony narodowej
nr Z-67/Org./P z 22 września 2006 r.
w sprawie rozformowania dowództw

2 i 3 Korpusu Obrony Powietrznej, sfor-
mowania dowództwa 3 Brygady
Lotnictwa Transportowego i 14 Eskadry
Lotnictwa Transportowego oraz zmia-
ny podporządkowania niektórych
jednostek organizacyjnych
Sił Powietrznych.
skową grupę załadowczą dla misji zagra-
nicznych. Nie wolno też zapomnieć, że
w pobliskim Opolu funkcjonuje 10 Bryga-
da Logistyczna WL. Wreszcie Kraków-Ba-
lice, dom wiecznie zapracowanych załóg
samolotów C-295M. Ta wyliczanka spe-
cjalizacji to także czytelny sygnał, czym
będzie zajmować się nowa brygada.
Co najmniej do jesieni, a najpewniej do
końca 2007 r., nasze największe lotnisko
w Powidzu będzie bazą 7 Eskadry Lotnic-
twa Taktycznego z samolotami Su-22. Do-
piero gdy „suki” się wyprowadzą, 3 BLTr
przejmie Powidz na „wyłączne użytkowa-
nie”. Być może w przyszłości zjawi się
tam również międzynarodowy personel
NATO do obsługi bezzałogowych samo-
lotów obserwacyjnych GlobalHawk sys- 
mozaika
Aby 3 Brygada Lotnictwa Transportowego mogła
wydajnie funkcjonować, potrzebuje odpowiednich
baz z zapleczem logistycznym, a przede wszystkim
odpowiednich samolotów czy śmigłowców.
A z tym ostatnim, niestety, jest pewien kłopot.
ocelowo brygada powinna mieć
dwie eskadry samolotów transpor-
towych (13 i 14 elt) oraz eskadrę
śmigłowcową z kluczem samolo-
tów (15 eds). Teoretycznie, aby mówić
o 3 BLTr jak o związku taktycznym o rzeczywi-
stej sile lotniczej brygady czy skrzydła, powin-
na mieć ona na stanie co najmniej 48–54
statki powietrzne po 16–18 maszyn na eska-
drę. Jednak wiadomo, że nie uda się tego w
pełni osiągnąć. Dodatkowo poważną słabo-
ścią parku maszynowego będzie nadmierna
różnorodność i duży procentowo udział samo-
lotów lekkich, przydatnych głównie w kraju.
Dziś brygada dysponuje lekkimi samolotami
transportowymi M-28 Bryza/Sky Truck,
średnimi transportowcami C-295M oraz
śmigłowcami W-3, Mi-2 oraz Mi-8. Do tego
dochodzą kończące swą eksploatację śred-
nie transportowce An-26. Docelowo za kilka
lat w jej wyposażeniu mają pozostać samo-
loty M-28, C-295M, C-130E oraz śmigłowce
W-3 i Mi-8, uzupełnione zupełnie nowymi wi-
ropłatami zakupionymi w ramach
Narodowego Programu Śmigłowcowego. Do
opisywanego związku mogą także trafić pla-
nowane do pozyskania przez SP dwa samo-
loty klasy MRTT, czyli wielozadaniowe tan- 

nr 32/2007 Polska Zbrojna 19

SŁUŻBA ZDROWIA
WSZYSTKO O... 3 BLTr
Dowództwo

Pion 1 Klucz Lotniczy Sekcja Sekcja bezpie- Pion 1 Klucz Eksploatacji

szkolenia: (2-4 x M-28) wychowawcza czeństwa lotów techniczny: Samolotów

Sekcja szkolenia 2 Klucz Lotniczy Sekcja inżynie- 2 Klucz Eksploatacji

lotniczego (5 x C-130E) Sztab: ryjno-lotnicza Samolotów

Sekcja szkolenia Sekcja Klucz obsługi

specjalistycznego personalna awioniki
Pion ochrony
Sekcja walki elek- informacji nie- Sekcja Klucz eksploatacji
tronicznej jawnych rozpoznawcza osprzętu

Sekcja Klucz eksploatacji urządzeń

operacyjna radioelektronicznych
STRUKTURA 14 ELTR; Klucz obsługi
JEDNOSTKA ROZPOCZNIE FUNKCJONOWANIE W LISTOPADZIE.
UKOMPLETOWANIE SAMOLOTÓW C-130 NASTĄPI DO 2009 R.

Zadania FORMOWANIE 3 BLTR JEST Ogromne znaczenie ma przy tym również

dyslokacja naszych dywizji Wojsk Lądo-
dowództwa BARDZO WAŻNE, GDYŻ wych. Jednakże w przyszłości rolę takiego

3 BLTr: ZOSTANIE SKUPIONE W JEDNYM

RĘKU ZARZĄDZANIE
punktu ma przejąć dziś nieco zapomniany
Powidz. W ciągu najbliższych dwóch,
– sprawowanie nadzoru nad utrzyma-
trzech lat miejscowa baza przekształci się
niem w sprawności i gotowości do dzia- ROZRZUCONYMI PO KRAJU w krajowe centrum lotnictwa transporto-
łania podległych eskadr lotniczych i baz ODDZIAŁAMI. POZA TYM wego oraz główną bazę powietrznej obsłu-
lotniczych oraz do ich mobilizacji i ope-
gi misji zagranicznych. Zwłaszcza pojawie-
PODNIESIE TO PRESTIŻ ESKADR nie się Herculesów odmieni 33 BL. Na la-
racyjnego rozwinięcia;
TRANSPORTOWYCH, KTÓRE ta 2007–2010 przewidziano realizację wie-
– koordynowanie procesu szkolenia lotni-
lu inwestycji wartych setki milionów zło-
OD TEJ CHWILI BĘDĄ tych. Tylko modernizacja nawierzchni lot-
czego w podległych jednostkach, orga-
nizowanie i sprawowanie nadzoru nad RÓWNORZĘDNE WOBEC niskowych, obejmująca m.in. budowę sta-
nowiska prób, nowych dróg do centralne-
jego realizacją oraz zabezpieczenie lo- LOTNICTWA BOJOWEGO go hangaru czy miejsc postojowych, po-
gistyczne tego procesu;
winna pochłonąć ok. 230 milionów zło-
– sprawowanie nadzoru nad utrzyma-
temu AGS. Polska jako jego bazę propo- tych. Do tego oczywiście trzeba postawić
niem wydzielonych sił i środków w goto-
nuje bowiem Powidz. centralny hangar do obsługi samolotów
wości do działań w ramach NATO i misji
transportowych C-130. Z innych inwesty-
Wielka przebudowa cji warto wspomnieć o budowie systemu
pokojowych;
W nadchodzących latach dopiero co po- nawigacji oświetleniowej CALVERT, bu-
– sprawowanie nadzoru nad przygotowa-
wstałą brygadę transportową czekają jesz- dynku wielofunkcyjnego grupy załadun-
niem podległych jednostek do udziału
cze spore zmiany organizacyjne, zarówno kowo-rozładunkowej cargo, remoncie sta-
w lotniczych akcjach ratowniczo-poszu-
jeśli chodzi o bazy, jak i eskadry. Znikną cji ładowania akumulatorów, budowie no-
kiwawczych, działaniach lotnictwa
obie eskadry transportowo-łącznikowe, wej strażnicy wojskowej straży pożarnej,
transportowego na rzecz likwidacji skut-
ustępując miejsca 15 Eskadrze Działań budynku sztabowego dla 14 elt, rozbudo-
ków awarii, katastrof i klęsk żywioło-
Specjalnych. Ona też przejmie ich odpo- wie sieci łączności, budowie magazynu
wych, a także lotniczej ewakuacji me-
wiedzialność za misje SAR, wykorzystu- wielofunkcyjnego, modernizacji stacji
dycznej (MEDEVAC);
jąc Lotniczą Grupę Poszukiwawczo-Ra- MPS czy wreszcie postawieniu hali spor-
towniczą. Pojawi się wspomniana 14 Eska- towej dla żołnierzy. Część robót już ruszy-
– sprawowanie nadzoru nad przygotowa-
dra. Przewiduje się, że zacznie funkcjono- ła, inne mają się rozpocząć w nadchodzą-
niem podległych jednostek do udziału
wać w listopadzie. Bez zmian powinna cych miesiącach. A trzeba się spieszyć, bo
w szkoleniach organizowanych przez
przetrwać tylko „trzynasta” z Krakowa. części zamienne do C-130 już zaczęły na-
wyższe szczeble dowodzenia;
Jednocześnie wrocławska baza zostanie od pływać do kraju. Skąd my to znamy? Ana-
– wydzielenie i przekazanie w operacyjne
2008 r. zredukowana do komendy lotniska, logie do wielkiej przebudowy Krzesin i Ła-
podporządkowanie Centrum Operacji
choć oczywiście wojsko nadal będzie z nie- sku nasuwają się same. Tak jak Krzesiny
Powietrznych lub właściwego dowódz-
go korzystać. Dziś to właśnie wrocławskie stały się centrum F-16, tak pobliski Powidz
twa sił i środków zgodnie z rozkazem
lotnisko może uchodzić za najważniejszy ma być w założeniu nie tylko siedzibą dla
nadrzędnego szczebla dowodzenia.
punkt przerzutu wojsk za granicę, co wo- dowództwa 3 Brygady i Herculesów, ale
bec dobrego zaplecza nie powinno dziwić. również centralną bazą lotnictwa transpor-

20 Polska Zbrojna nr 32/2007


GERHARD PLOMITZER
kowce zdolne do przewozu pasażerów i ła-
dunków, zbudowane na bazie cywilnych ma-
szyn rejsowych. W najlepszej sytuacji znaj-
duje się 13 Eskadra – będzie ona miała
ANDRZEJ PINDOR
10 lub 12 nowoczesnych samolotów
C-295M, uzupełnionych jeszcze nawet pię-
cioma M-28 Sky Truck. Pamiętając, iż pew-
na część aparatów latających w danej chwili
Polski BRDM-2 z kontyngentu afgańskiego we pozostaje niesprawna, ta dość znaczna licz-
wnętrzu amerykańskiego C-130. Za kilka lat
ba samolotów gwarantuje eskadrze wysoki
przerzut taktyczny naszych lżejszych pojazdów
będziemy mogli realizować na misjach sami. poziom gotowości. Znacznie gorzej wygląda
kwestia nowej 14 Eskadry, gdzie mają dzia-
łać tylko dwa lotnicze klucze. Jeden z dwie-
towego, z której mogłyby korzystać rów- ma, a docelowo czterema M-28 Bryza, oraz
nież sojusznicze transportowce. Historia klucz C-130E z pięcioma samolotami.
Brygady Lotnictwa Transportowego jest jak Zaledwie pięć średnich transportowców
na razie dość krótka. Właściwie ma kilka Hercules oznacza, iż w stałej dyspozycji bę-
miesięcy. Centralizując wojskowy transport dą trzy lub cztery maszyny. Zarówno zabiera-
powietrzny, bez wątpienia zrobiono krok jące do dziewięciu ton ładunków C-295M,
we właściwą stronę. Na razie pierwszy. Nie- jak też C-130E o udźwigu maksymalnie
mniej bardzo ważny, bo jak mówi chińskie 18 ton, nadają się głównie do transportu lu-
przysłowie, nawet najdłuższa podróż za- dzi i ładunków małogabarytowych, w przy-
czyna się od jednego kroku.  padku Herculesów także lekkich i średnich
nr 32/2007
Oczekiwanie na przylot
pierwszego polskiego C-130
przedłuża się. Nasze
Herculesy to 30-letnie maszy-
ny, zakonserowowane na
pustyni. Amerykanie muszą je
wyremontować
i zmodernizować.
pojazdów. Żaden z nich nie jest natomiast w
stanie przewozić cięższego wyposażenia
wojska, jak choćby pojazdów pancernych.
W tej materii pozostaniemy cały czas uzależ-
nieni od sojuszników bądź wynajmu samolo-
tów rosyjskich i ukraińskich.
Brak własnych samolotów transportu strate-
gicznego jest poważnym problemem, ale
z powodu kosztów Polska nie jest w stanie
nabyć takich maszyn. Pozostają inicjatywy
międzynarodowe, takie jak program NATO
zakładający użytkowanie kilku C-17. Z kolei
15 Eskadra Działań Specjalnych ma mieć
docelowo cztery klucze śmigłowców z 16 wi-
ropłatami oraz klucz samolotów z czterema
M-28. Jej ukompletowanie jest jednak uza-
leżnione od realizacji NPŚ. Łącznie ok.
2010 r. 3 BLTr powinna mieć pięć taktycz-
nych samolotów transportowych, dwa samo-
loty MRTT, 10–12 średnich samolotów
transportowych, 10–13 lekkich samolotów
transportowych oraz kilkanaście śmigłow-
ców. (NB) 
Polska Zbrojna 21
 PT-91 WOJSKO
Uciążliwa bie- PPOR.
żąca eksploatacja i wy- GRZEGORZ OTOCKI
wołująca nieufność awaryj- na PT-91
ność powodują, że pancernia-
cy z Żagania – jak sami przy-
znają – nie czują się tak przy-
wiązani do swoich czołgów
jak ich koledzy ze
Świętoszowa

TA D E U S Z W RÓ B E L

– Trzeba być
twardym,
obsługując czołg
PT-91 Twardy
– mówią żołnierze
34 Brygady
Kawalerii
Pancernej

Twardy
z Żagania.

TADEUSZ WRÓBEL

problem
– Porównywanie czołgów Leopard
2A4 i PT-91 Twardy jest praktycznie nie-
możliwe – mówi ppłk Dariusz Świebo-
da, dowódca 2 batalionu czołgów
34 Brygady Kawalerii Pancernej z Ża-
gania. Podobne opinie wyrażają inni
żołnierze jednostki, która od lat ma na
swym wyposażeniu „dziewięćdziesiąt-
ki jedynki”. – Twardy wywodzi się
z T-72, czołgu przeznaczonego do na-
tarć mających przełamać linię frontu.
Dlatego postawiono w nim na szybko-
strzelność, wyposażając go w automat
ładowania pocisków. Do tego w taktyce
radzieckiej nie przewidywano wycofa-
nia się, co negatywnie odbiło się na je-
go manewrowości – wyjaśnia ppor.
Grzegorz Otocki, dowódca plutonu
z 1 Batalionu Czołgów.
Leoparda zaś stworzono z myślą
o walce, w której wykorzystuje się wa-
runki terenowe. Dlatego zwrócono uwa-
gę na to, by mógł sprawnie i szybko się
wycofywać, zajmując nowe, dogodne do
obrony pozycje. PT-91 musi się obrócić,
ustawiając się słabiej opancerzonym bo-
kiem, a potem tyłem do przeciwnika. Po
czym konieczny jest kolejny zwrot. Ca-
ły manewr utrudnia na dodatek to, że do-
wódca ma ograniczoną widoczność. Aby
wskazać kierowcy stanowisko, jakie za-
jąć ma czołg, musi wychylić się z włazu,
co jest dobre tylko na poligonie. 

nr 32/2007 Polska Zbrojna 23

AAAAAAA PT-91
WOJSKO AAAAAAAA
Zalety i wady
Zarówno PT-91, jak i T-72 mają małą
wieżę. – Jeśli stanowisko ogniowe jest
dobrze wykonane, to trudno je wykryć
– mówi kpt. Andrzej Kasperski, dowód-
ca kompanii w 2 Batalionie Czołgów.
Jednak coś za coś. Załoga w tych czoł-
gach „siedzi” na amunicji i można sobie
wyobrazić, co się stanie w przypadku tra-
fienia. – Wieże czołgów zachodnich są
większe, gdyż w ich tylnej części jest
magazyn amunicji, oddzielony od prze-
działu bojowego pancerną przesłoną.
Rozwiązanie to zwiększa szanse prze-
życia ludzi w razie trafienia – stwierdza
ppor. Otocki.
Czołgiści z Żagania nie są zachwyce-
ni systemem kierowania ogniem i stabi-
lizacją lufy Twardego. Odbija się to na
celności, zwłaszcza podczas jazdy. Acz-
kolwiek, jak zastrzegają pancerniacy,
z Twardych strzelają głównie amunicją od-
łamkowo-burzącą, która nie jest przezna-
czona do zwalczania celów punktowych.
Oczywiście PT-91 mają też pociski prze-
ciwpancerne. Ideałem byłoby, gdyby
miały one lepsze parametry i jakość.
W Twardym brakuje też czwartego
członka załogi. W efekcie jego dowód-
ca, jeśli zatnie się automat załadowczy,
musi pełnić rolę ładowniczego. Takie
rozwiązanie jest możliwe na ćwicze-
niach, ale nie na polu walki. – Tam mu-
si on dowodzić, obserwować i poprawiać
ogień – stwierdza ppłk Świeboda. Choć
niestety w PT-91 dowódca nie może ko-
rygować działonowego, może tylko
wstępnie go naprowadzić na cel.
Nie najlepszy jest też system łączno-
ści czołgu, zwłaszcza okablowanie, któ-
re można łatwo uszkodzić. Słabym roz-
USM
AROW
ANY
TWA
D obrym przykładem na to, jak praco-
chłonna jest obsługa Twardego,
jest pokonywanie przeszkód wodnych
w zanurzeniu. Zanim wóz wjedzie do
wody, trzeba go uszczelnić hermeto-
nem, niemal jak za czasów „czterech
pancernych”. Im starszy egzemplarz,
tym więcej z tym zachodu. Przy okazji
wystarczy drobna nieuwaga i można za-
mazać smarem przyrządy obserwacyj-
ne, celownik i peryskopy, tym samym
„oślepiając” czołg. Później potrzeba ty-
godnia, by go doczyścić z hermetonu.
Zamiast się szkolić, żołnierze godzinami
muszą usuwać resztki smaru.
24 Polska Zbrojna
wiązaniem jest również konieczność ma-
nualnego przełączania na rozmowy we-
wnętrzne lub zewnętrzne. Łatwo się po-
mylić i zagłuszyć sieć zewnętrzną, co
często zdarza się żołnierzom z poboru.
Wojskowi chwalą natomiast kamerę ter-
mowizyjną zamontowaną w PT-91, któ-
ra pozwala celnie strzelać w nocy, ale
ma pewien mankament – reaguje na wa-
runki atmosferyczne, szczególnie deszcz
lub śnieg. – To dobry sprzęt, ale nie jest
stworzony z myślą o naszym klimacie
– zauważają żagańscy kawalerzyści. Po-
trzeba również sporo czasu, by nauczyć
się w pełni korzystać z możliwości, jakie
daje owa kamera. Według kadry 34 BK-
Panc, PT-91 jest zbyt skomplikowany, by
jego obsługę mogli opanować służący
dziewięć miesięcy żołnierze z poboru,
zwłaszcza że w jednostce są tylko przez
pół roku.
Ludzie i technika
– Z pewnością byłoby mniej proble-
mów z Twardymi, gdyby ich załogi skła-
dały się z profesjonalistów – uważa plut.
Sławomir Waśniewski, dowodzący jed-
nym z czołgów 2 Batalionu. Żołnierze
zawodowi czy nawet nadterminowi ma-
ją większą wiedzę i doświadczenie, ale
też bardziej dbają o użytkowany sprzęt.
Innym nierozwiązanym od lat proble-
mem są naprawy elektroniki w czołgu. Nie
da się tego zrobić w brygadzie, gdyż nie
ma specjalistów. W jednostce można do-
konać drobnych napraw, a w przypadku po-
ważniejszych awarii co najwyżej je zdiag-
nozować. Później sprzęt wysłany jest do
naprawy u producenta. Nie dość, że są one
bardzo kosztowne, to trzeba czekać na nie
miesiącami, a czołgi stoją niesprawne.
RDY
wozy fabrycznie nowe i zmodernizowane do tego standardu T-72.
Według wojskowych, znacznie różnią się one od siebie.
– Obniża to nasz poziom gotowości bojo-
wej – stwierdza ppłk Świeboda.
Zmiany wymaga też system bieżącej
obsługi czołgów. Dziś jest to zadanie za-
łogi. – Czy pilot myśliwca zajmuje się na-
prawą swej maszyny? – pyta jeden z pan-
cerniaków. Należy przyjąć rozwiązanie
funkcjonujące w 10 Brygadzie Kawalerii
Pancernej, w której istnieją już zespoły
techników zajmujące się Leopardami.
Nie sposób nie wspomnieć o komforcie
pracy załogi. – Najpierw stworzono czołg,
a potem próbowano do niego dopasować
człowieka – zauważa plut. Waśniewski,
mówiąc o T-72. Już we wnętrzu „siedem-
dziesiątki dwójki” nie było zbyt wiele miej-
sca. W PT-91 jest go jeszcze mniej, bo za-
montowano dodatkowe urządzenia, które
jeszcze nie najlepiej rozmieszczono, jak
chociażby wentylatorki mające obniżać
temperaturę we wnętrzu wozu (ich łopaty
zahaczają o kombinezony).
Za bezsens czołgiści uważają koniecz-
ność wożenia ze sobą aż kilkuset części
zamiennych, w tym różnych uszczelek.
– Około 80 proc. z nich jest niepotrzeb-
nych, bowiem poziom skomplikowania
urządzeń powoduje, że nie powinniśmy
nawet próbować ich samodzielnej napra-
wy – stwierdza ppor. Otocki. – To spuś-
cizna związana ze wspomnianym już
przeznaczeniem T-72. Jako czołg prze-
widziany do uderzeń przełamujących,
miał być samowystarczalny – wyjaśnia
kpt. Kasperski. Pancerniacy sugerują, że
gdyby pozbyć się części tego balastu, po-
wstałoby miejsce do bardziej racjonalne-
go ulokowania urządzeń, które są po-
trzebne. Z tyłu wieży przydałby się np.
kosz na rzeczy osobiste, jaki ma male-
zyjski wariant Twardego. 
TADEUSZ WRÓBEL
SĄ DWA WARIANTY PT-91,
nr 32/2007
 

nr 32/2007 Polska Zbrojna 25

WOJSKO LUDZIE

Maksym od niemal
trzech miesięcy pełni
zasadniczą służbę wojskową
w Ośrodku Szkolenia Wyższej
Szkoły Oficerskiej Wojsk
Lądowych we Wrocławiu. Jest
jednym z ponad 250 żołnierzy,
którzy przechodzą szkolenie
w Szkole Młodszych
Specjalistów. Już za kilka dni
rozpocznie się kolejny etap
jego służby – jako operator
koparki zamelduje się
w jednostce wojskowej
w Drawsku Pomorskim.
KRZYSZTOF PLAŻUK

Uśmiechnięty, młody człowiek nie
wyróżnia się na pierwszy rzut oka
wśród pozostałych kolegów. Jednak
każdy, kto z nim rozmawia, zwraca
uwagę na jego charakterystyczny, ty-
powy dla ludzi ze Wschodu akcent. Po
chwili już wiadomo, że nazywa się
Krasnow i urodził się w położonym pa-
rę tysięcy kilometrów od naszego kra-
ju Taszkiencie.
Koło historii
W stolicy Uzbekistanu nasz boha-
ter ukończył szkołę podstawową,
a następnie w 2001 r. technikum po-
ligraficzne. – Po technikum rozpo-
cząłem studia w tamtejszej Wyższej
Szkole Zawodowej, zaliczyłem pierw-
szy rok i… nagle wszystko w moim
życiu się zmieniło, przyjechałem
wraz z rodziną do Polski – wspomi-
na z uśmiechem Maksym. Radykal-
ne zmiany w życiu rodziny Krasno-
wów zaszły za sprawą dwóch kobiet:
babci i matki Maksyma.
W 1991 r. proklamowano niepodle-
głość Uzbekistanu, kraj przystąpił do
Wspólnoty Niepodległych Państw.
Zmiany na scenie politycznej przełoży-
ły się na codzienne życie mieszkańców
Uzbekistanu. – Któregoś dnia, kilka lat
temu, moja babcia wyjawiła mamie, że
tak naprawdę nazywa się Władysława
Bielak i jest Polką. Urodziła się w Bia-
łym Polu, wiosce odległej o 9 km od
Chełma – mówi Maksym.
Wybuch wojny sowiecko-niemieckiej
w 1941 r. zastał Władysławę Bielak
w Witebsku, gdzie przyjechała na kurs
laborantek. Niestety, pani Władysławie
nie było dane wrócić w rodzinne strony
– wraz z innymi Polakami wtłoczono ją
do towarowych wagonów i wywieziono
w nieznane. – Babcia mówiła nam, że
w pociągu znaleźli się ludzie różnych
narodowości, a w obawie przed repre-
sjami nie rozmawiali w swoich ojczy-
stych językach, porozumiewali się po
rosyjsku – wspomina Maksym. Cel mie-
li tylko jeden – przeżyć.
Po niemal dwumiesięcznej podróży
towarowy wagon w Taszkiencie opu-
ściła już nie Władysława Bielak, ale
Białorusinka Marija Borenko, która,
zgodnie zresztą z prawdą, straciła ca-
łą rodzinę. Babcię Maksyma wywie-
ziono najpierw do kołchozu poza mia-
sto, następnie pracowała w fabryce
amunicji. Z roku na rok pani Włady-
sława traciła wiarę, że kiedykolwiek
uda się jej wrócić w rodzinne strony.
Nie mogła się przyznać do polskiego
pochodzenia – w najlepszym przypad-
ku groziło jej za to więzienie. Poszu-
kiwania za pośrednictwem Czerwone-
go Krzyża prowadzone przez rodzinę

26 Polska Zbrojna nr 32/2007


KRZYSZTOF PLAŻUK
MAREK KŁOS
w Polsce nie dały rezultatów. Tymcza-
sem pani Władysława wyszła za mąż
za Rosjanina i zmieniła nazwisko na
Wieliczko. Jej mąż zmarł, kiedy ich
córka Lilia miała trzy lata.
Powrót do macierzy
– Parę lat temu moi rodzice się roz-
wiedli. Mama postanowiła pomóc
babci odnaleźć rodzinę w Polsce.
Wsparcie znalazła w polskiej amba-
sadzie w Taszkiencie. Dzięki pracu-
jącym tam ludziom oraz PCK
w 2003 r. udało się nawiązać kontakt
z siostrzeńcem babci – mówi Mak-
sym. W ten właśnie sposób wraz
z bratem Aleksandrem, matką i bab-
cią w lutym 2004 r. przyjechali do
Chełma na zaproszenie władz miasta.
Rozpoczęli nowe życie. Jako repa-
trianci wraz z przekroczeniem granic
RP otrzymali polskie obywatelstwo.
nr 32/2007
W Polsce poczuli się bezpiecznie,
szybko zaaklimatyzowali w nowym
miejscu. Początkowo zamieszkali
u rodziny, a po dwóch i pół roku do-
stali mieszkanie. Maksym rozpoczął
studia, ale ze względów finansowych
musiał je przerwać. – Mama pracuje
na poczcie w Chełmie, brat jest młod-
szy i powinien się dalej uczyć. Ktoś
musiał pomóc spłacać mieszkanie,
które dostaliśmy od miasta. Na ochot-
nika zgłosiłem się do WKU w Cheł-
mie, by odbyć służbę wojskową – re-
NORMY Z WF OBOWIĄZUJĄCE KANDYDATÓW NA PODOFICERÓW dla szeregowego Krasnowa
okazały się nie do zaliczenia, dlatego nie dostał się do Szkoły Podoficerskiej Wojsk Lądowych.
Może spróbuje zdawać ponownie za rok.
lacjonuje Maksym. Mającego prawo
jazdy kategorii B i C rekruta przy-
dzielono do Ośrodka Szkolenia
WSOWLąd we Wrocławiu.
8 maja szer. Krasnow rozpoczął służ-
bę a dwa tygodnie potem złożył żołnier-
skie ślubowanie. – Szeregowy Maksym
Krasnow to sumienny i odpowiedzialny
żołnierz. Nie mamy z nim żadnych pro-
blemów. Spośród kolegów wyróżnia go
chęć działania. Widać, że chłopak chce
coś zrobić, nauczyć się czegoś nowego
– mówi o swoim podwładnym chor.
Marcin Kowalski, kierownik kursu
nr 2 SMS. Gdy Maksym dowiedział się,
że działająca niemal „za płotem” Szko-
ła Podoficerska Wojsk Lądowych pro-
wadzi do końca maja rekrutację, posta-
nowił złożyć dokumenty. I tu pojawiły
się pewne przeszkody. Okazało się, że
kandydat na podoficera, z racji swoje-
go pochodzenia, nie ma typowych, wy-
maganych przy rekrutacji dokumentów.
Nie do końca było również wiadomo,
w jaki sposób interpretować zapisy mó-
wiące o konieczności legitymowania się
przez kandydatów do szkół wojskowych
wyłącznie polskim obywatelstwem.
Wtedy Maksymowi pomogła komen-
da SPWLąd oraz przyjmująca dokumen-
ty od kandydatów kadra sekcji personal-
nej szkoły. – Pamiętam dokładnie mo-
ment, gdy szer. Maksym Krasnow przed-
stawił mi oryginał „diploma” z ukończo-
nego przez siebie technikum w Taszkien-
cie. Wytłumaczyłem mu, że powinien
przedłożyć polski dokument poświad-
czający zdanie matury. Obiecałem, zna-
jąc jego sytuację, że poczekamy – mówi
chor. Piotr Grębosz z sekcji personalnej
SPWLąd. Kadrowcy z własnej inicjaty-
wy wystąpili do Urzędu Wojewódzkiego
w Lublinie z wnioskiem o wystawienie
dokumentu stwierdzającego wyłącznie
polskie obywatelstwo.
W efekcie dopuszczono Maksyma do
pierwszego etapu egzaminów wstępnych.
Jednak normy z wf. obowiązujące kan-
dydatów na podoficerów okazały się nie
do zaliczenia. – W przeszłości trenowa-
łem boks, kick-boxing, ale przez trzy
ostatnie lata praktycznie zarzuciłem tre-
ningi i nieco przybrałem na wadze – tłu-
maczy Maksym. Dlatego szer. Krasnow
nie został słuchaczem SPWLąd. – Może
spróbuję zdawać ponownie za rok – de-
klaruje nasz bohater. 
Polska Zbrojna 27
KULISY TERRORYZM

TOMASZ GOS

Płetwonurek instaluje ładunek wybuchowy

na kadłubie tankowca. Godzinę później
następuje eksplozja. W znacznej części
polskiej strefy morskiej dochodzi do katastrofy
ekologicznej. Upada rybołówstwo morskie i
turystyka. Tysiące ludzi traci pracę. To możliwy
scenariusz ataku terrorystycznego na Bałtyku.

Chociaż Polska nie jest najważniej-
szym obiektem ataku terrorystycznego
fanatyków islamskich, to od kilku lat
służby odpowiedzialne za bezpieczeń-
stwo kraju i naukowcy próbują określić
ewentualne cele zamachów na terenie na-
szego kraju. Według prof. Piotra Mickie-
wicza z Akademii Marynarki Wojennej
prawdopodobieństwo ataku na obiekty
wojskowe czy państwowe, takie jak bu-
dynki administracji państwowej, amba-
sady, poligony oraz jednostki wojskowe
jest raczej niewielkie. Współczesne ata-
ki terrorystyczne są ukierunkowane ra-
czej na tzw. aspekt medialny aktu terro-
rystycznego i jak największe oddziały-
wanie na społeczeństwo. Na celowniku
terrorystów mogą więc znaleźć się zakła-
dy produkcyjne, teatry, hale widowisko-
we, stacje kolejowe, metro, a także ko-
ścioły czy hipermarkety. Zagrożone są
również obiekty zaopatrzenia w paliwa
i energię elektryczną. Należą do nich ra-
finerie, system rurociągów oraz urządze-

28 Polska Zbrojna nr 32/2007

nia portowe i jednostki transportu ropy,
czyli tankowce.
Ewentualny atak na tankowiec u pol-
skich wybrzeży łączyłby się przede
wszystkim ze skażeniem znacznej części
wybrzeża i wód przybrzeżnych, ograni-
czeniem lub zerwaniem połowów bałtyc-
kich oraz zamarciem przemysłu tury-
nr 32/2007
stycznego. Oznaczałoby to zwiększenie
bezrobocia w regionach nadmorskich.
PŁETWONUREK Z DYNAMITEM
W jaki sposób terroryści mogą dopro-
wadzić do katastrofy tankowca? Prof.
Krzysztof Kubiak z Akademii Marynar-
ki Wojennej zwraca uwagę, że mogą oni
posłużyć się różnymi środkami dywersji
podwodnej, na przykład wykorzystać
płetwonurków bojowych, którym zleci-
liby umieszczenie ładunków wybucho-
wych w podwodnych częściach kadłu-
bów wybranych okrętów. Nosicielami
środków dywersji podwodnej mogą być
statki handlowe i rybackie, turystyczno- 
Polska Zbrojna 29
KULISY TERRORYZM
Kto może
zaatakować
Organizacje terrorystyczne, które mają
doświadczenie, środki i potencjał do
przeprowadzenia morskich operacji Katastrofa „Exxon Valdez”
K
terrorystycznych:

MARIAN KLUCZYŃSKI
ilka lat temu doszło do katastrofy tan-
– Tymczasowa Irlandzka Armia kowca „Exxon Valdez” u wybrzeży Stanów
Republikańska (PIRA); Zjednoczonych. Według danych amerykań-
– bojownicy czeczeńscy; skiego urzędu ochrony środowiska, bezpo-
– al Gama’a al Islamiyya; średnio w wyniku katastrofy zginęło ponad
– organizacje palestyńskie: Hamas, 35 tysięcy ptaków morskich (w tym 146 rzad-
Palestyński Islamski Dżihad, Narodowy kich białogłowych orłów morskich), 990 wydr,
ATAKI TERRORYSTYCZNE Front Wyzwolenia Palestyny 30 fok, 14 lwów morskich i 17 wielorybów.
– Komenda Główna, Demokratyczny Koszty rozlewu oszacowano na 2 mld dolarów.
NA OKRĘTY GWARANTUJĄ Front Wyzwolenia Palestyny; O rozmiarach kosztów poniesionych podczas
NAJBARDZIEJ POŻĄDANE PRZEZ – Libański Hezbollah; rekultywacji wybrzeża świadczy to, że 11 tys.
– Grupa Abu Sayyafa; robotników zdołało w ciągu dziewięciu miesię-
TERRORYSTÓW SKUTKI: – Tygrysy Wyzwoliciele Tamilskiego Ilamu cy oczyścić tylko 90 mil morskich, czyli zaled-
OFIARY W LUDZIACH, STRATY (LTTE); wie 15 proc. obszaru objętego katastrofą eko-
EKONOMICZNE, A TAKŻE – Jamaat al Tawhid; logiczną! Chociaż nie był to atak terrorystyczny,
– al Kaida; to katastrofa tego tankowca pokazuje, do ja-
ROZGŁOS W MEDIACH – Ludowy Front Wyzwolenia Sahary kiej tragedii może dojść po wysadzeniu na mo-
WYWOŁUJĄCY PANIKĘ Zachodniej-Polisario. rzu jednostki transportującej ropę.

-sportowe oraz okręty podwodne i na- galnie działających w Polsce związków twonurków w jednostce specjalnej Ma-
wodne. Terroryści mogą również próbo- społeczności arabskiej. W czerwcu rynarki Wojennej „Formoza”, zwraca
wać dostać się do portów z brzegu lub 2004 r. został wydalony z Polski podej- uwagę na to, że rok po atakach
z jednostek stojących na redzie. rzany o kontakty z terrorystami dokto- z 11 września amerykańskie służby
Według prof. Kubiaka, należy spodzie- rant Uniwersytetu im. A. Mickiewicza specjalne raportowały, iż około 15 stat-
wać się przy tym, że grupy terrorystycz- Ahmed Ammar. ków pływających po świecie jest kon-
ne nie będą wyposażone w ciężkie po- Natomiast kilka tygodni temu gazety trolowanych przez al Kaidę. Natomiast
jazdy podwodne, bo ze względu na roz- pisały o Abu Ibrahimie, przyjacielu na listę podejrzanych jednostek trafiło
miary są one trudne do ukrycia. Ale ist- ben Ladena. Według zdobytych przez nie mniej niż 50.
nieją miniaturowe okręty podwodne. dziennikarzy materiałów jest to 39-let- Statki wykorzystuje się do przewozu
Pod osłoną nocy płetwonurek może ni Polak, Krystian Ganczarski. W latach materiałów wybuchowych, narkotyków,
więc bez trudu podpłynąć do tankowca 70. wyemigrował do Niemiec. Tam oże- pieniędzy, a także działań rozpoznaw-
i umieścić na nim ładunki. nił się z fanatyczną Arabką i przeszedł czych. Stanowią one miejsce bazowania
Tankowiec można zaatakować jesz- na stronę talibów. Oskar- dla członków organi-
cze w inny sposób. W 2002 r. terroryści żany jest m.in. o masakrę Po ataku z 11 września zacji terrorystycz-
uderzyli łodzią, na której było około turystów w Tunezji. Za- 2001 r. około nych. Pierwsze po-
200 kg TNT, w supertankowiec MV tem również Polacy mo- ważniejsze raporty
Limburg, wiozący blisko 297 tys. ba- gą przejść na stronę ter- 15 statków o użyciu statków, ku-
ryłek ropy. Stało się to na redzie por- rorystów i, np. pracując
tu Yemen. Do ataku przyznała się w porcie, zorganizować
pływających po świecie trów oraz jachtów
przez terrorystów po-
al Kaida. atak na tankowiec. Poza jest kontrolowanych chodzą z 2001 r. Ame-
tym w ewentualnym ata- rykańskie i norweskie
PRZENIKANIE ku mogą brać udział ro- przez al Kaidę służby specjalne
Terroryści lub osoby związane z ra- dzime grupy przestępcze. szczegółowo badały
dykalnymi organizacjami islamskimi Część z nich zajmuje się przemytem międzynarodowe rejestry statków i uda-
najczęściej przekraczają granicę w gru- broni, a to dla terrorystów bardzo atrak- ło się im wytypować kilku armatorów
pach legalnych oraz nielegalnych imi- cyjna działalność. oraz przedstawicieli kierownictwa firm
grantów, ale służby celne i wojskowe na żeglugowych posiadających ścisłe kon-
całym świecie są już na to wyczulone. BROŃ Z PRZEMYTU takty z al Kaidą.
Dlatego inną skuteczną formą przeni- Terroryzm jest silnie powiązany ze Gospodarka morska i komunikacja
kania tego typu grup przestępczych jest środowiskiem przemytników broni. Czy morska to jedne z podstawowych ele-
„powrót” absolwentów polskich wyż- zamachowcy, którzy chcieliby zaatako- mentów gospodarki globalnej. Dlatego
szych uczelni lub osób mających w Pol- wać statki znajdujące się na Bałtyku, ataki terrorystyczne na ich obiekty gwa-
sce krewnych bądź przyjaciół zajmują- mogą kupować broń w naszym kraju? rantują najbardziej pożądane przez ter-
cych się prowadzeniem działalności go- Jeżeli w przeszłości grupy przestępcze rorystów skutki: ofiary w ludziach, stra-
spodarczej. Nie można wykluczyć też kupowały ją w legalny sposób, to takie ty ekonomiczne, a także wywołujący pa-
prób przenikania aktywistów islamskich zagrożenie istnieje. Sebastian Kalitow- nikę medialny rozgłos. 
z organizacji ekstremistycznych do le- ski, były dowódca grupy specjalnej płe- Odradzanie się zła  58

30 Polska Zbrojna nr 32/2007

nr 32/2007 Polska Zbrojna 31
AAAAAAA OKIEM
NASZYM AAAAAAAA

PPŁK JOHAN FEYS, KOMENDANT

BELGIJSKIEJ SZKOŁY SPADOCHRONOWEJ:
– Chciałbym, abyśmy mogli spotkać się z pol-
skimi spadochroniarzami w następnym roku
po to, żeby wspólnie ćwiczyć desantowanie
z dużych wysokości. Infrastruktura wrocław-
skiej szkoły oficerskiej i doskonałe warunki na

JAROSŁAW WIŚNIEWSKI
lądowiskach w Oleśnicy i Rakowie to argumen-
ty przemawiające za kontynuacją współpracy.

Uczestnicy ćwiczeń skakali z samolotów Skyvan i M28 Skytruck oraz ze śmigłowca W-3 Sokół.
Belgowie używali polskiego sprzętu – spadochronów głównych AD-95 i zapasowych AZ-95, zaś
nasi żołnierze testowali spadochrony belgijskie – główne ARZ-696 i zapasowe TAP 511B.

KRZYSZTOF
PLAŻUK

We Wrocławiu odbyły się

międzynarodowe ćwiczenia
spadochronowe pod kryptonimem
„Common Wroclaw Wings
Belgium – Poland 2007”.

32 Polska Zbrojna nr 32/2007

FORUM | SŁUŻBA | WYDARZENIA | LUDZIE | MILITARIA | W GARNIZONIE | PORADY | ŚWIAT | TO I OWO | SPORT | HISTORIA

Gospodarzem ćwiczeń była Wyższa Szkoła

Oficerska Wojsk Lądowych. Przez blisko
dwa tygodnie 140 belgijskich żołnierzy
wraz z kadrą Zakładu Spadochroniarstwa
wrocławskiej uczelni ćwiczyło zrzuty sprzę-
tu (tary desantowej) z samolotu C-130
Hercules oraz skoki spadochronowe z wol-
nym systemem otwarcia. W szkoleniu wzię-
li ponadto udział: 40 instruktorów spado-
chronowych z 6 BDSz, 25 BKPow, sił spe-
cjalnych oraz uczestnicy kursu instruktorów
spadochronowych. Kierował nim
ppłk dr Lech Plezia, szef Zakładu
Spadochroniarstwa WSOWLąd, inicjator
trwającej od trzech lat współpracy polsko-
-belgijskiej.
Projekt narodził się w belgijskim Schaffen
w 2004 r., podczas „Challenge 2004”
– wieloboju europejskich szkół spadochro-
nowych. Belgowie, znani w świecie ze swe-
go profesjonalizmu w desantowaniu sprzę-
tu, w październiku 2005 r. przylecieli pod
dowództwem kpt. Rogera Dulieu do
Wrocławia, na ćwiczenia „Common Air
Delivery Belgium – Poland 2005”.
Podobnie w tym roku, do Polski przyleciała
wysoko wykwalifikowana grupa specjali-
stów zajmujących się m.in. zrzutami sprzę-
tu i żywności w ramach pomocy humanitar-
nej. – Biorąc udział w akcjach prowadzo-
nych przez Organizację Narodów
Zjednoczonych, wielokrotnie dostarczali-
śmy pomoc drogą powietrzną do takich
krajów jak Kongo, Etiopia czy Sudan
– wspomina kapral Robert Wąs, belgijski
spadochroniarz polskiego pochodzenia.
Przekazanie cennych doświadczeń z prowa-
dzonych w wielu krajach operacji było jed-
nym z głównych celów ćwiczeń. Oprócz tego
Polacy poznali procedury organizacji i pro-
wadzenia desantowania żołnierzy oraz
sprzętu systemem spadochronowym z sa-
molotu C-130. Była to również znakomita
okazja do poznania oprzyrządowania i sys-
temów spadochronowych tego typu samo-
lotu. Szkolenie obserwował gen. bryg. pil.
Sławomir Kałuziński, dowódca nowo utwo-
rzonej 3 Brygady Lotnictwa Transportowego
z Powidza. Wkrótce bowiem jedna z eskadr
3BLT ma zostać wyposażona w Herculesy.
JACEK JABŁOŃSKI

nr 32/2007 Polska Zbrojna 33

 WOJSKA LĄDOWE
Langusta jest dowodem na to, że polski
przemysł zbrojeniowy może nie tylko
współpracować z zachodnimi
partnerami przy ich wyrobach,
ale również samemu wyprodukować

Langusta
sprzęt nowoczesny i spełniający KRZYSZTOF WILEWSKI
bardzo wysokie normy natowskie.

Najpierw miała się nazywać BM-21M,

ale zakres przeprowadzonych zmian

pod lupą
w stosunku do oryginału przesądził
o tym, że ostatecznie oznaczono ją
jako WR-40 i nadano nazwę Langu-
sta. Wyprodukowana przez Hutę Sta-
lowa Wola w kooperacji z kilkoma
polskimi firmami nowa wyrzutnia
122 mm pocisków rakietowych prze-
chodzi właśnie w Centrum Szkolenia
Artylerii i Uzbrojenia w Toruniu in-
tensywne testy, które mają ostatecz-
nie przesądzić o tym, czy sprzęt wej-
dzie na uzbrojenie naszej armii. Słu-
żą one m.in. zweryfikowaniu norm
eksploatacyjnych i materiałowych
ustalonych przez producenta, ocenie
dokumentacji, określeniu warunków
do właściwej eksploatacji wyrzutni,
opracowaniu zaleceń w zakresie bo-
jowego wykorzystania wyrzutni,
określeniu potrzeb w zakresie przy-
gotowania wymaganej bazy szkole-
niowej. Testy mają również potwier-
dzić przydatność bojową wyrzutni
WR-40 dla wojsk rakieto-
wych i artylerii.
Jakie są pierw-
sze oceny toruń- WR-40
skich artyle- Langusta osadzona jest na
rzystów? Na trzyosiowym podwoziu Jelcza
razie pozy- P662D.35 w układzie napędowym
tywne. Opra- 6x6. Napędzana silnikiem Iveco
cowane przez Cursor 8 o mocy 259 kW (350 KM)
Jelcza pod- z maksymalnym momentem obroto-
wozie dobrze wym 1280 Nm, jest w stanie przy
się sprawuje. masie całkowitej przekraczają-
– W terenie po- cej 20 ton rozpędzić się
jazd jeździ bardzo do 85 km/h.
sprawnie, ale wyda-
je mi się, że gdyby po-

W porównaniu z BM-21 czy RM-70 kabina

Langusty jest zdecydowanie dłuższa i bardziej
masywna. Pod tym względem Polacy wykonali
kawał dobrej roboty. Odchylana hydraulicznie
kabina załogowa 144WPP nie tylko zapewnia
ochronę balistyczną poziom 1 wg STANAG
4569, ale również, dzięki systemowi
MAREK IDZIOR

filtrowentylacji, uniemożliwia zatrutemu

powietrzu dostanie się do środka, gdy pojazd
znajduje się w strefie skażonej.

34 Polska Zbrojna nr 32/2007

 prawiono nieco przełożenia skrzyni,
radziłby sobie jeszcze lepiej – komen-
tował kierowca WR-40.
Próby ogniowe również wypadły po-
zytywnie, choć na toruńskim poligo-
nie nie można było przetestować naj-
nowszych pocisków rakietowych Fe-
niks, dzięki którym WR-40 może ra-
zić cele oddalone nawet o 42 kilome-
try. – W Polsce nie ma poligonu, na
którym można byłoby takie próby
przeprowadzić – wyjaśnia mjr Stani-
sław Jabłoński, kierownik cyklu bu-
dowy i eksploatacji w CSAiU, który
kieruje komisją badawczą przeprowa-
dzającą badania eksploatacyjno-woj-
skowe Langusty.
W LANGUŚCIE NIE MA
AUTOMATYCZNEGO SYSTEMU
ŁADOWANIA, CO W PEWNYM
STOPNIU ZREKOMPENSOWANO
WYPOSAŻENIEM WYRZUTNI
W NAJNOWSZE ZDOBYCZE
ELEKTRONIKI
Na końcowe oceny jest jeszcze za
wcześnie, bo testy mają zakończyć się
dopiero w listopadzie tego roku. To-
ruńscy artylerzyści podkreślają jed-
nak, że Langusta – dzięki połączeniu
nowoczesnych systemów kierowania
ogniem ze sprawdzonymi pakietami
artyleryjskimi z BM-21 – jest sprzę-
tem, który na pewno przyda się pol-
skiej armii. Dni BM-21 są już bowiem
policzone, a zamiast ciąć je na żylet-
ki, lepiej część artyleryjską wykorzy-
stać w nowej konstrukcji. 
UZBROJENIE
Uzbrojenie Langusty oparte jest na pakiecie artyleryjskim z BM-21.
40 luf
kaliber: 122 mm,
czas wystrzelenia pełnej salwy: 20 s,
maksymalny kąt podniesienia: 55 st.,
minimalny kąt podniesienia: 0 st.,
prędkość naprowadzania wyrzutni w płaszczyźnie pionowej: do 5 st./s,
prędkość naprowadzania wyrzutni w płaszczyźnie pionowej: do 7 st./s.
System kierowania ogniem oparty na
Topazie opracowała dla WR-40 firma
WB Electronics. Składa się on m.in.
z terminalu pojazdowego DD9620T
umieszczonego na stanowisku pracy
dowódcy, jednostki centralnej
KOMUT-10TA, wyświetlaczy nastaw
LIOD-F, pulpitu CZS-2FFS-FK, pulpitów
telefonicznych CZS-2TS-A.
nr 32/2007
FLESZ
KIELCE. Żołnierze przygotowujący się
w Centrum Szkolenia na potrzeby Sił
Pokojowych do XXVIII zmiany w ramach
Polskiego Kontyngentu Wojskowego
UNDOF odpowiedzieli na apel
Regionalnego Centrum Krwiodawstwa
i Krwiolecznictwa w Kielcach. Krew oddało
dwudziestu jeden z nich. Organizatorem
przedsięwzięcia jest zasłużony działacz
PCK i długoletni honorowy krwiodawca,
starszy instruktor z centrum st. chor. sztab.
Jerzy Dzikowski. Żołnierze podczas szkole-
nia w centrum, tj. do końca sierpnia, będą
oddawać systematycznie krew.
POZNAŃ. W obecności ponad trzech tysię-
cy osób 340 studentów złożyło 20 lipca
w Centrum Szkolenia Wojsk Lądowych
im. Stefana Czarnieckiego przysięgę woj-
skową. W czasie wakacji odbywają prak-
tyczne przeszkolenie wojskowe.
TORUŃ. Egzaminy w Szkole Podoficerskiej
Wojsk Lądowych w Toruniu, przeprowadzo-
ne 23–25 lipca, zakończyły szkolenie ele-
wów kursu kandydatów na żołnierzy zawo-
dowych artylerii i uzbrojenia oraz kursu
podoficerskiego szeregowych zawodo-
wych. Do egzaminu, który miał zweryfiko-
wać przygotowanie elewów do pełnienia
zawodowej służby wojskowej na stanowi-
skach: dowódca drużyny transportowej,
dowódca drużyny przeładunkowej, dowód-
ca obsługi 152 mm armatohaubicy samo-
bieżnej Dana, dowódca obsługi 122 mm
haubicy samobieżnej 2S-1 Goździk, do-
wódca obsługi moździerza oraz dowódca
wyrzutni przeciwpancernych pocisków kie-
rowanych, przystąpiło 112 osób. Przyszli
podoficerowie zdawali egzaminy ze szkole-
nia strzeleckiego i zabezpieczenia bojowe-
go, znajomości regulaminów, wychowania
fizycznego oraz szkolenia specjalistyczne-
go. – Jestem w pełni usatysfakcjonowany
wynikami egzaminów. Dowiodły one, że
elewi zostali dobrze przygotowani do obję-
cia swoich pierwszych stanowisk w jed-
nostkach wojskowych – powiedział dowód-
ca kursu kandydatów na żołnierzy zawodo-
wych artylerii chor. Robert Wilczewski.
Oprac. GP
Polska Zbrojna 35
SIŁY POWIETRZNE

Jastrzębie ruszają
na łowy

NORBERT BĄCZYK

Trwa proces wdrażania samolotów wielozadaniowych F-16 Jastrząb.

Wraz z nimi siły powietrzne otrzymały nową jakościowo broń.

LOCKHEED MARTIN
Choć Jastrzębie nie są jeszcze w pełni gotowe do walki,
ich duże możliwości bojowe potwierdzają każde kolejne ćwiczenia.

Który samolot używany przez siły
powietrzne jest lepszy: MiG-29 czy
F-16? To pytanie, u znawcy lotnictwa
wywołujące jedynie uśmiech na twa-
rzy, paradoksalnie wciąż przewija się
AMRAAM w zakupionej
przez Polskę wersji AIM-120C-5
to rakieta znacznie
skuteczniejsza i o lepszych
parametrach
niż używana w MiG-ach R-27.
w mediach. Tak też było w połowie
lipca, gdy oba typy myśliwców „star-
ły się” ze sobą w ramach rutynowych
ćwiczeń „Fruit Fly” (bierze w nich
udział m.in. samolot z systemem
US DOD (2)
AWACS). W bodaj pierwszą w histo-
rii sił powietrznych „walkę” zaanga-
żowano dwa, a następnie cztery Ja-
strzębie z 3 elt oraz dwukrotnie po
cztery MiG-i z mińskiej 1 elt oraz
malborskiej 41 elt (jednorazowo
osiem myśliwców, aczkolwiek obie
eskadry operowały w innych strefach
i nie współdziałały ze sobą).
Pierwsze spotkanie
Scenariusz zakładał, iż lecące z mi-
sją uderzeniową Su-22 będą osłania-
ne przez F-16. Jastrzębie torowały
drogę „sukom”, likwidując obronę po-
wietrzną opartą właśnie na MiG-29.
Dla pilotów „dwudziestych dziewią-
tych” była to więc pierwsza okazja
do spotkania w powietrzu już nie
z sojuszniczymi, ale własnymi F-16
w bardzo nowoczesnej odmianie
Block 52+. Ćwiczenia, które zakła-
dały przede wszystkim starcia na du-
żych dystansach bez wchodzenia

w zasięg działek pokładowych i ra-

kiet krótkiego zasięgu, pokazały

36 Polska Zbrojna nr 32/2007


AIM-120C-5 AMRAAM
J est to lotniczy pocisk ra- jest do zwalczania celów po- 3,66 m, średnica 0,18 m,
kietowy średniego zasięgu wietrznych w dzień i w nocy, a ciężar 150,75 kg. Masa
powietrze–powietrze. zarówno w zwykłych, jak ładunku bojowego 18 kg.
Naprowadzany jest metodą i w trudnych warunkach at- Resurs techniczny pocisku
kombinowaną opartą na INS mosferycznych. Pocisk ten wynosi 10 lat przechowywa-
(system nawigacji bezwład- ma realny zasięg bojowy nia lub 2000 godzin lotu na
nościowej) oraz na głowicy ok. 60 km (przednia półsfe- podwieszeniu, na szynie
radiolokacyjnej. Stosowany ra), jego długość wynosi LAU 129.
NA PYTANIE, KTÓRY POLSKI MiG-29 na odległość umożliwiającą
mu skuteczny atak. Taktyka oparta
MYŚLIWIEC JEST LEPSZY, na AMRAAM zakłada odpalenie poci-
MIG-29 CZY F-16, sku i opuszczenie niebezpiecznej stre-
fy, tak aby cały czas zachować stosow-
JEDNOZNACZNIE NALEŻY ny dystans do myśliwca przeciwnika.
ODPOWIEDZIEĆ, IŻ… MIG-29. Pilot F-16C wyposażonego w ciekło-
NA RAZIE, BO NASZE F-16 krystaliczne wyświetlacze oraz stację
radiolokacyjną AN/APG-68(v)9 nawet
NIE OSIĄGNĘŁY JESZCZE
bez wsparcia AWACS wykryje swego
GOTOWOŚCI BOJOWEJ przeciwnika (a raczej przeciwników;
w czasie przygotowania do ataku stacja
oczywistą przewagę technologiczną śledzi 10 celów jednocześnie i zaraz po
Jastrzębi nad MiG-29. odpaleniu pierwszych rakiet namierza
następne) wcześniej niż pilot MiG-29,
Liczy się system a dzięki tym pierwszym będzie miał
Przewaga technologiczna F-16C Block zdecydowanie lepsze zobrazowanie sy-
52+ nad MiG-29 nie podlega dyskusji, tuacji przestrzennej i szybciej podejmie
ale mówienie o samolotach „lepszych” decyzje oraz wystrzeli pociski.
i „gorszych” to pewne uproszczenie.
W walce powietrznej myśliwiec jest nie- Zwycięzca?
zwykle ważnym, ale jednak tylko jednym AMRAAM w zakupionej przez Pol-
z wielu ogniw systemu, który decyduje skę wersji AIM-120C-5 to rakieta
o jego możliwościach. Ważne są również znacznie skuteczniejsza i o lepszych
taktyka, wyszkolenie pilota, czas i miej- parametrach niż używana w MiG-ach
sce wejścia do walki, liczebność przeciw- R-27. Poza tym F-16 może zabrać ich
ników, a przede wszystkim jak najszersza więcej niż MiG-29 pocisków R-27. Je-
wymiana informacji i dostęp do danych śli grupa Jastrzębi zdąży zająć dogod-
z rozpoznania. MiG-29 z wyszkolonym ną pozycję taktyczną, pokonanie ich
i doświadczonym pilotem na pokładzie przez pilotów MiG-ów będzie niezwy-
przy sprzyjających okolicznościach mo- kle trudne. Co nie znaczy, że niemożli-
że zestrzelić F-16C. Jest to zatem prze- we. Przykładowo jeśli F-16 nie przeno-
ciwnik, który – jak mówią piloci amery- si jednorazowo aż sześciu AMRAAM
kańscy – „wymaga szacunku”. (misja czysto myśliwska) można sy-
Natomiast przewaga, jaką dają syste- mulowanymi atakami i szybką uciecz-
my takie jak AWACS czy zaawansowa- ką sprowokować jego pilota do przed-
ne stacje radiolokacyjne nowych my- wczesnego odpalenia pocisków, a na-
śliwców zachodnich oraz doskonałe ra- stępnie dążyć do konfrontacji na bliż-
kiety średniego zasięgu AMRAAM szych odległościach. To jednak tylko
(Advanced Medium Range Air-to-Air teoria, gdyż Jastrząb zabiera więcej
Missile – zaawansowany pocisk śred- uzbrojenia, a nawet więcej paliwa.
niego zasięgu powietrze–powietrze), Dodatkowo mechaniczny Jastrząb
doprowadziła do przyjęcia takiej takty- „poluje” w grupie, co tylko zwiększa
ki walki, aby w ogóle nie dopuścić jego skuteczność.
nr 32/2007
FLESZ
POWIDZ. Dowódca 3 Brygady Lotnictwa
Transportowego gen. bryg. pil. Sławomir
Kałuziński wręczył 26 lipca nagrody zwycięz-
com tegorocznych zawodów w pięcioboju lot-
niczym. Najlepszym pilotem okazał się
por. Michał Lis z 3 Eskadry Lotnictwa
Transportowo-Łącznikowego we Wrocławiu,
drugie miejsce zajął ppor. Grzegorz Paterek
z tej samej eskadry, a na trzecim uplasował
się ppor. Piotr Urbaniak z 13 Eskadry
Lotnictwa transportowego w Krakowie.
Zwycięzcy dostali od dowódcy 3 BLTr listy gra-
tulacyjne oraz nagrody rzeczowe.
POWIDZ. Na terenie Dowództwa 3 Brygady
Lotnictwa Transportowego w Powidzu odbyła
się 27 lipca akcja oddawania krwi.
Uczestniczyła w niej kadra jednostki oraz pra-
cownicy wojska, z szefem sztabu 3 BLTr
ppłk. dypl. Robertem Zalewskim na czele.
Żołnierze i pracownicy wojska 3 BLTr nawią-
zali współpracę z Rejonowym Centrum
Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa w Poznaniu.
Dzięki temu udało się przeprowadzić akcję
oddawania krwi, w której uczestniczyło po-
nad 30 osób. Przyłączyli się do niej żołnierze
i pracownicy wojska z 14 Eskadry Lotnictwa
Transportowego, 33 Bazy Lotniczej oraz pla-
cówki Żandarmerii Wojskowej. Przez cztery
godziny udało się zebrać 13 litrów krwi.
W tym samym czasie zorganizowano również
zbiórkę słodyczy dla dzieci z zaprzyjaźnione-
go z jednostką Domu Pomocy Społecznej
w Mielżynie. Akcja zorganizowana została
w okresie wakacyjnym, kiedy więcej jest wy-
padków drogowych, co wiąże się z gwałtow-
nym wzrostem zapotrzebowania na krew.
Oprac. GP
Na razie jednak na pytanie, który pol-
ski myśliwiec jest lepszy, MiG-29 czy
F-16, jednoznacznie należy odpowie-
dzieć, iż… MiG-29. Na razie, bo nasze
F-16 nie osiągnęły jeszcze gotowości
bojowej i dopiero oczekują uzbrojenia
w pociski rakietowe. Ćwiczenia z ich
udziałem są możliwe m.in. dlatego, iż
komputery Jastrzębi mogą działać z uży-
ciem „wirtualnych” AIM-120. Nato-
miast, aby toczyć walki treningowe na
bliższe dystanse, trzeba już podwieszać
ćwiczebne rakiety CATM AIM-9X.
Minie zatem jeszcze kilka lat, zanim
F-16 będą mogły przejąć odpowiedzial-
ność za ochronę naszego nieba. Na ra-
zie odpowiadają za to piloci MiG-ów.
I byłoby dobrze, aby za 5–10 lat nadal
mogli to robić. MiG-29 to wprawdzie
nie Jastrząb, ale także groźny myśli-
wiec, wyraźnie wzmacniający nasz
potencjał obronny, a w przyszłości
stanowiący cenne uzupełnienie eskadr
z Jastrzębiami. 
Polska Zbrojna 37
MARYNARKA WOJENNA

Minister obrony naro-

dowej Aleksander
Szczygło miał okazję
obserwować życie
marynarzy
z ORP „Kondor” pod-
czas rejsu po Bałtyku.

Dywizjon Okrętów Podwodnych ist-

nieje od 1932 r., jest więc jedną z najstar-
szych jednostek w Wojsku Polskim. Dla
marynarzy dywizjonu to powód do du-
my, ale jednocześnie i wielkie zmartwie-
nie. Załogi nie przebywają na stałe na
swoich okrętach. Szkolą się na nich, wy-
chodzą w morze, a wypoczywają w ba-
zie. Budynki istnieją od lat trzydziestych
i są w nie najlepszym stanie. – Czekamy
na remont – mówi dowódca dywizjonu
kmdr Andrzej Ogrodnik. – Jednak nie
wiemy, kiedy wejdą ekipy remontowe KRZYSZTOF
i ile czasu on potrwa. Mamy nadzieję, W YGNAŁ
że w końcu się doczekamy i załogi bę-
dą mogły wypoczywać w przyzwoitych
Na okrętach
warunkach. podwodnych służą
Podczas ostatniej wizyty w Dywizjo-
nie Okrętów Podwodnych ministra obro- zakochani w nich
ny narodowej Aleksandra Szczygło ma-
rynarze mogli podzielić się z nim uwa-
zapaleńcy. Są elitą floty.
gami na temat swojej służby. Wyszli Jednak i oni mają
JAROSŁAW WIŚNIEWSKI (2)

w morze na okręcie podwodnym typu

Kobben ORP „Kondor”. Cztery tego
mnóstwo problemów.

POZORNY
typu okręty otrzymaliśmy od Królew-
skiej Marynarki Wojennej Norwegii.
Od 2002 r. pływa na nich dowódca
ORP „Kondor” kmdr ppor. Leszek Dzia-

SPOKÓJ
dek. To doświadczony podwodniak.
Przepłynął na nich ponad 20 tys. mil mor-
skich. – Na moim okręcie panuje dosko-
nała atmosfera – twierdzi komandor.
– Dowódca z centrali widzi całe wnętrze

okrętu, załoga jest niewielka, składa się
z kadry zawodowej, i każdemu zależy,
aby pływało się bezpiecznie i znośnie ży-
ło, mimo panującej tu ciasnoty.
Problemy, problemy…
Marynarze na „Kondorze”, a także na
bliźniaczych jednostkach borykają się
z wieloma problemami. Głównym z nich
są etaty na okrętach, które obniżono po
ostatnich zmianach w przepisach. Obec-
nie dowódca drużyny nie ma możliwo-
ści objęcia stanowiska dowódcy grupy,
czyli nie może awansować. – Mamy za
mało najniższych etatów podoficerskich,
matów – mówi komandor Ogrodnik.
– Jest grupa marynarzy zawodowych,
którzy mogliby objąć już wyższe stano-
wiska, ponieważ są do tego doskonale
przygotowani. Nie możemy im jednak
niczego takiego zaproponować, w związ-
POD WODĄ
ku z czym na moim biurku rośnie stos
wniosków o zwolnienie. Chcą odejść naj-
lepsi specjaliści, jakich mamy.
Obecnie barierą nie do pokonania jest
też kryterium wieku. Marynarz po trzy-
dziestce nie może już awansować, nie mo-
że objąć stanowiska podoficerskiego. Nie
najlepiej wygląda również sprawa z prze-
chodzeniem doświadczonych specjalistów
do sztabu dywizjonu. Ludzie, którzy mo-
gliby zostać instruktorami w sztabie, nie
chcą do niego przechodzić, ponieważ tra-
cą dodatek za służbę na morzu.
Marynarz na okręcie musi „wypły-
wać” 30 dni w roku, aby zachować do-
datek za służbę na morzu, ale żeby otrzy-
mać dodatkowy urlop, musi „wypływać”
tych dni 60. Jednak to, że szkoli się na
okręcie w porcie, że jest na nim codzien-
nie, nie zalicza mu się do wysługi. – Za-
proponowaliśmy – mówi kmdr Ogrodnik
– aby rozliczać dni w morzu w dłuższym
okresie niż rok, ponieważ jednego roku
okręt może przebywać w morzu sto dni
i więcej, a następnego jest na remoncie
w stoczni. Te dni się jednak nie sumują.
Obowiązuje rozliczenie roczne, i mary-
narze tracą dodatek morski.
Zakupy?
Dowództwo dywizjonu uważa, że te-
raz jest najlepsza pora, aby zastanowić

38 Polska Zbrojna nr 32/2007

 FLESZ
DZIWNÓW. Po raz kolejny w Garnizonie
Dziwnów obchodzono Dzień Grecki. W uroczy-
stości zorganizowanej 21 lipca udział wzięli
przedstawiciele władz samorządowych gminy
Dziwnów, zastępca dowódcy 8 Flotylli Obrony
Wybrzeża kmdr Krzysztof Teryfter, przedstawi-
ciele dowództwa 8 bsap oraz prezesi sześciu
oddziałów Towarzystwa Przyjaciół Greków w
Polsce. Coroczne obchody poświęcone są pa-
mięci powstańców greckich, którzy podczas woj-
ny domowej w 1949 r. byli przetransportowani,
za zgodą ówczesnego rządu polskiego, do
Tajnego Szpitala nr 250 w Dziwnowie. Dla
uczczenia powstańców, którzy zmarli w wyniku
odniesionych ran, złożono kwiaty przy pomniku
pamięci Greków oraz przy tablicy pamiątkowej
w Dziwnowie.
W nocy z 25 na 26 lipca 1949 r. z zacumowa-
KMDR PPOR. nego w Świnoujściu statku „Kościuszko” w ta-
LESZEK DZIADEK, jemnicy przywieziono do Dziwnowa pierwszy
dowódca ORP

MARIAN KLUCZYŃSKI, KRZYSZTOF WYGNAŁ

transport 747 rannych i chorych Greków. Byli to
„Kondor”, to do-
świadczony podwod- powstańcy poszkodowani w trakcie trwającej
niak. Przepłynął wówczas w Grecji wojny domowej. Po jej zakoń-
na Kobbenach po- czeniu i likwidacji szpitala (w listopadzie 1950
nad 20 tys. mil r.) jego kadra dała początek łódzkiej Wojskowej
morskich. Akademii Medycznej. Obecnie dawni greccy pa-
cjenci i ich rodziny co roku przyjeżdżają do
Dziwnowa, żeby wspominać lata tułaczki swoich
bliskich oraz oddać hołd zmarłym.

Kobbeny GDYNIA. Sześćdziesięciu studentów uczelni cy-

D ywizjon Okrętów
Podwodnych ma pięć
jednostek. Największą jest
ORP „Orzeł” typ „887 E”
(NATO Kilo). Pozostałe cztery
to okręty typu Kobben: ORP
ORP „Sokół”, „Sęp”, „Bielik”,
„Kondor”. Wszystkie jednost-
ki idealnie nadają się do gru-
powego lub pojedynczego
działania. Kobbeny nie nale-
żą do najnowszych okrętów,
jednak przeszły gruntowną
modernizację w latach
1989–1992. Przejęcie ich
przez naszą MW dało przede
wszystkim możliwość natych-
miastowego wykorzystania
operacyjnego tych jednostek.
Dostosowane są one do stan-
dardów NATO, przystosowane
do działania we wszystkich re-
jonach świata. Dzięki niewiel-
kim rozmiarom i możliwości
skrytego działania są trudno
wilnych – spośród 200, którzy w pierwszej turze
odbywają szkolenie wojskowe w Centrum
Szkolenia Marynarki Wojennej w Ustce – prze-
wykrywalne i angażują duże bywało 25 lipca na okrętach w gdyńskiej bazie
siły ZOP przeciwnika. morskiej. Zwiedzili okręt rakietowy ORP
Wyposażono je w nowocze- „Metalowiec”, korwetę zwalczania okrętów pod-
sne środki łączności i dowo- wodnych ORP „Kaszub” i okręt ratowniczy ORP
dzenia. Z powodzeniem mo- „Piast”. Zapoznali się z ich przeznaczeniem, wa-
runkami służby oraz obowiązkami wykonywany-
gą współpracować z każdym
mi przez osoby ze specjalnością pokładową.
okrętem sił morskich
państw NATO.

się nad zakupem nowych okrętów pod-
wodnych. ORP „Orzeł” ma 20 lat i mo-
że pozostawać w linii do 2024 r., oczy-
wiście przechodząc gruntowną moder-
nizację. Kobbeny natomiast są już co
prawda po takiej modernizacji, ale mają
po czterdzieści lat i już trzeba szukać ich
następców (będą w służbie do 2012 r.).
Należy jednak zastanowić się, czy
okręty podwodne w ogóle są potrzebne
w naszej Marynarce Wojennej. Zdaniem
specjalistów, nie ulega wątpliwości, że
powinny zostać w składzie sił morskich.
W Europie tylko Dania pozbyła się okrę-
tów podwodnych, ale teraz szuka możli-
wości współpracy z takimi jednostkami
innych marynarek. – Jeżeli utrzymujemy
siły ZOP – twierdzi kmdr Ogrodnik
– musimy mieć własne okręty podwod-
ne. Chociażby po to, aby załogi tych jed-
nostek mogły stale ćwiczyć swoje
umiejętności w zwalczaniu okrętów
podwodnych. Nasz teren działania jest
bardzo rozległy i nasze okręty mają tu
swoje miejsce.
Poza tym ważny jest też rachunek eko-
nomiczny. Działalność okrętów podwod-
nych w morzu jest mniej kosztowna niż
okrętów nawodnych. Zużywają zdecydo- USTKA. Kilkudziesięciu przedstawicieli środo-
wanie mniej paliwa, a ich autonomicz- wisk polonijnych z całego świata, m.in.
ność jest większa. Specyfika działań na z Australii, Stanów Zjednoczonych, Kanady,
Bałtyku i warunki hydrologiczne powo- RPA, Szwecji, Niemiec, Łotwy, Litwy i Białorusi,
dują, że działające w ukryciu okręty trud- uczestniczyło w XIX Światowym Polonijnym
no namierzyć, a one same stanowią wiel- Sejmiku Olimpijskim, który odbył się 23 lipca
w Centrum Szkolenia Marynarki Wojennej.
kie zagrożenie dla przeciwnika i prak-
Obrady sejmiku poprzedziły Światowe Igrzyska
tycznie paraliżują jego linie komunika- Polonijne w Słupsku. Sejmik organizowany jest
cyjne. – Siły podwodne mogą z sukcesa- co dwa lata od 1969 r. przez Polski Komitet
mi operować z dala od naszych portów, Olimpijski.
jeśli będzie tylko taka potrzeba – doda-
je kmdr Ogrodnik.  Oprac. GP

nr 32/2007 Polska Zbrojna 39

ŻANDARMERIA WOJSKOWA
Pod
kontrolą
KAROLINA KRAJEWSKA
Jak wygląda sytuacja z narkotykami
w przypadkowo wybranej jednostce, na
przykład w 13 Elbląskim Pułku Przeciw-
lotniczym? – Podczas ostatniego, majo-
wego poboru na 109 żołnierzy sześciu
było pod wpływem narkotyków – mówi
ppłk rez. Kazimierz Szywała zajmujący
się profilaktyką żołnierzy służby zasad-
niczej w 13 Pułku. – Dla porównania,
podczas poboru listopadowego w 2006 r.
Żandarmeria Wojskowa wykryła, że na
125 żołnierzy dwunastu miało w organi-
zmach narkotyki.
W 13 Pułku prowadzone są też staty-
styki, na podstawie których określa się,
ilu nowo wcielonych do wojska żołnie-
rzy miało w ogóle kontakt ze środkami
odurzającymi. Dane z ostatniego, majo-
wego wcielenia również mogą zaniepo-
koić. – Na 109 żołnierzy czterdziestu
siedmiu przyznało się, że miało kiedyś
kontakt z narkotykami – mówi Kazimierz
Szywała. – Spośród tej liczby jeden brał
stale, siedmiu – często, ale są bez cech
uzależnień, a trzydziestu dziewięciu spo-
radycznie. To bardzo dużo.
Rozmowy, spektakle
Co dzieje się dalej z tymi żołnierzami
i jak radzi sobie z nimi wojsko? Dużo
pracy ma tutaj Żandarmeria Wojskowa,
psychoprofilaktycy, oficerowie wycho-
wawczy, dowódcy pododdziałów. – Raz
w miesiącu żandarmi prowadzą zajęcia
na temat przeciwdziałania narkomanii
w wojsku – mówi Kazimierz Szywała.
Żołnierze poddawani są testom na obec-
ność narkotyków w organizmie, biorą
udział w pogadankach, prowadzi się z ni-
mi rozmowy indywidualne. Obserwują
ich zwierzchnicy, głównie dowódcy pod-
oddziałów. Przygotowuje się dla nich
spektakle teatralne mające zniechęcić do
zażywania środków odurzających.
40 Polska Zbrojna
Wzrosła ostatnio
liczba żołnierzy,
u których
w organizmie
Żandarmeria
Wojskowa wykryła
narkotyki. W 2006 r.
było ich 555,
a w 2007 r.
już 475. Tyle mówi
statystyka
opracowana przez Przeciwdziałanie narkomanii
Zarząd U coraz większej liczby żołnierzy wy-
krywa się narkotyki. Wynika to z no-
Dochodzeniowo- wego programu przeciwdziałania nar-
-Śledczy Komendy komanii w Siłach Zbrojnych RP opra-
Głównej Żandarmerii cowanego przez KGŻW i wprowadzo-
nego pod koniec 2006 r. Jednym
Wojskowej. z głównych założeń tego programu
jest zintensyfikowanie działań profi-
laktycznych wśród nowo wcielonych
Żołnierze z majowego poboru w elblą- żołnierzy. Wiążą się one z poddaniem
skim Teatrze Dramatycznym obejrzeli tych żołnierzy badaniom na zawartość
„Narkomankę”, a w klubie żołnierskim narkotyków w organizmie. Niestety,
13 Pułku – kolejne przedstawienie doty- wyniki są coraz częściej pozytywne.
czące narkomanii. – Podobało się mi. Okazuje się, że poborowi, „żegnając
Można było się pośmiać, a przy okazji się z cywilem”, zaczęli zamieniać al-
dowiedzieć paru rzeczy – mówi Robert. kohol na narkotyki.
– Myślę, że pogadanki też dużo dają, bo
nikt od nas, z drugiej baterii, nie ma kło-
potów. Ja już w szkole dowiedziałem się
o szkodliwości narkotyków. A tu, w woj-
sku, żandarmeria podała informacje do-
tyczące strony prawnej, np. tego, jaka ka-
SYLWIA GUZOWSKA (2)
ra grozi za posiadanie narkotyków.
Potem się wstydzą
Żołnierze rozpoczynający służbę
w wojsku bez problemu przyznają się
nr 32/2007
do kontaktów z narkotykami. Później, takt z narkotykami, byli na poligonie,
w miarę nabywania wiedzy, zaczynają brali udział w ćwiczeniu „Tumak ’07”.
się tego wstydzić. Szeregowy Robert W jednostkach wojskowych są bardzo
woli nie podawać swojego nazwiska, pilnowani i kontrolowani.
choć – jak twierdzi – miał kontakt – Jeżeli mają kontakt z narkotykami,
z narkotykami tylko raz, i to dziesięć to nie na terenie jednostki, tylko na prze-
lat temu. Został powołany do wojska pustce, podczas urlopu – mówi Kazi-
w maju. Służy w 13 Pułku, w drugiej mierz Szywała. – Najczęściej palą mari-
baterii przeciwlotniczej. Ma 28 lat. huanę. Rzadko biorą amfetaminę. Pocho-
– Raz spróbowałem – mówi Robert. dzą przede wszystkim ze środowiska
– To było dawno, dziesięć lat temu, na miejskiego, wielu nie pracowało przed
imprezie. Paliliśmy trawkę. Było we- wojskiem, niektórzy byli karani. Najczę-
soło. Chciało mi się wtedy śmiać i jeść. ściej mają ukończoną tylko szkołę pod-
Nie ciągnęło mnie później. stawową lub gimnazjum. Część z nich
należy do różnych subkultur, np. do blo-
To nie jest sposób na życie kersów lub szalikowców.
Co dzieje się z żołnierzem z majowe- Duży wpływ na to, kim są ci młodzi
go poboru, który stale brał narkotyki? ludzie, ma więc środowisko, z którego
– Ten żołnierz wykonuje swoje obowiąz- pochodzą. Brali narkotyki, bo to było
ki. Mówi, że nie ciągnie go do narkoty- normalne i akceptowane przez rówieśni-
ków – informuje Kazimierz Szywała. ków. W wojsku dowiadują się, że narko-
– Żołnierze, również ci, którzy mieli kon- tyki, to nie jest sposób na życie.
Jednostka Wojskowa 4009, 30-901 Kraków, ul. Ułanów 43
Jeśli jesteś zainteresowany: służbą w „CZERWONYCH BERETACH”,
chcesz mieć możliwość wzięcia udziału
w misjach stabilizacyjnych poza granicami kraju,
poznać smak przygody i zostać spadochroniarzem,
ZGŁOŚ SIĘ DO NAS!!!
Ogłaszamy nabór kandydatów do służby zawodowej na stanowiskach szeregowych zawo-
dowych w nw. specjalnościach:
• kierowca kat „B” • elektromechanik
• kierowca-elektromechanik kat „C” • zwiadowca-płetwonurek
• kierowca-elektromechanik kat „C+E” • płetwonurek
• operator radiostacji
FLESZ
CHOCHOŁÓW. Żandarmi z OŻW w Krakowie,
na zaproszenie Małopolskiego Kuratorium
Oświaty, przeprowadzili 20 lipca z uczestnika-
mi letniego obozu Przysposobienia
Obronnego w Chochołowie zajęcia profilak-
tyczne. Przedsięwzięcie zrealizowano w ra-
mach przyjętego przez Żandarmerię
Wojskową programu profilaktycznego
„Bezpieczne wakacje”. Uczestnicy obozu
wzięli udział w pogadance na temat zasad
bezpieczeństwa, ze szczególnym uwzględnie-
niem wyjazdów wakacyjnych, wysłuchali też
prelekcji na temat dzisiejszej Żandarmerii
Wojskowej i planów tej formacji na przy-
szłość. Największe zainteresowanie młodzie-
ży wzbudził pokaz wyposażenia i sprzętu.
LUBLIN. W przededniu Święta Wojska
Polskiego komendant główny Żandarmerii
 Wojskowej gen. bryg. Jan Żukowski, w asy-
ście p.o. komendanta Oddziału ŻW w Lubli-
nie mjr. Stanisława Komsty i chor. Kingi
Paprockiej z oddziału psychoprofilaktyki,
odwiedził 24 lipca por. w st. spocz. Feliksa
Dałgonia, jednego z najstarszych żyjących
żandarmów II Rzeczypospolitej.
Ponad dziewięćdziesięcioletni żandarm
otrzymał od komendanta głównego ŻW
m.in. szkarłatny beret, a jego małżonka
– maskotkę ŻW. – Ma Pan od dzisiaj beret
żandarmerii, więc będziemy nad Panem
czuwać. Chcemy się zaangażować, pomóc
– zapewniał gen. bryg. Jan Żukowski. Pan
Feliks Dałgoń przedstawił gościom w szkar-
łatnych beretach swoje dokonania arty-
styczne. Wszyscy byli pod wrażeniem jego
obrazów, które wciąż, mimo 93 lat, maluje.

WYMAGANIA WARSZAWA. – Z całego serca dziękuję

moim bezpośrednim podwładnym. Mojemu
 obywatelstwo polskie,
zastępcy i następcy płk. Janowi Gęsichowi,
 wykształcenie: ukończone gimnazjum,
człowiekowi, który żyje żandarmerią – po-
 odbyta zasadnicza służba wojskowa, wiedział 27 lipca płk Jarosław Janczewski,
 kategoria zdrowia: zdolność do służby w wojskach powietrznodesantowych, dotychczasowy komendant Mazowieckiego
 niekaralność, Oddziału Żandarmerii Wojskowej w Warsza-
 dyspozycyjność, wie, podczas uroczystości przekazania obo-
 zgoda na wykonywanie skoków spadochronowych oraz udział w wojskowych misjach wiązków swojemu zastępcy. Uroczystość
pokojowych, miała związek z wyznaczeniem płk. Jan-
 znajomość języka angielskiego będzie dodatkowym atutem, czewskiego, decyzją ministra obrony naro-
 zaświadczenia lekarskie ze zgodą lekarza pierwszego kontaktu o braku przeciwwska- dowej, na stanowisko zastępcy komendan-
zań do zdawania egzaminu z wychowania fizycznego. ta głównego Żandarmerii Wojskowej.

Z kandydatami do służby na ww. wymienionych stanowiskach rozmowę przeprowadzi psy-

choprofilaktyk. Ponadto rozmowy kwalifikacyjne z ogólnej wiedzy wojskowej oraz egzami-
ny z wychowania fizycznego przeprowadzane będą w dniach:

– 09, 23 lipca – 08 października

– 13, 27 sierpnia – 12 listopada
– 10 września – 10 grudnia
o godz. 9.00 w JW 4009, 30-901 Kraków, ul. Ułanów 43.

Kontakt: szef sekcji personalnej, tel. (012) 355 56 55 lub (012) 355 55 38
Oprac. GP

nr 32/2007 Polska Zbrojna 41

PORADY PSYCHOLOGIA I FIZJOLOGIA
Krzysztof Wielicki, zdobywca wszyst-
kich ośmiotysięczników i pionier wspi-
naczki zimowej w Himalajach, ekspert
technik przetrwania, zwrócił uwagę, iż
współczesne ubiory przeznaczone do dzia-
łania w sytuacjach ekstremalnych są bar-
dzo wyspecjalizowane. Komplet odzieży
termoaktywnej tworzy system, którego nie
można zakłócić dowolnością, jakimkol-
wiek gadżetem mogącym spowodować, iż
przestanie on działać.
Branżowe „pokazy mody” szokują żoł-
nierzy, ratowników i entuzjastów sportów
ekstremalnych tkaninami łączącymi wyna-
lazki na potrzeby lotów kosmicznych z od-
wzorowywaniem przyrody. Nanotechno-
logie pozwalają na przykład materiałom
osiągnąć właściwości liścia lotosu, po któ-
rym woda czy olej spływają, wręcz nie do-
tykając go. Popularny polar wzorowany jest
na futrze polarnego misia.
SUBIEKTYWNY KOMFORT
Brytyjczycy już przed kilkunastu laty
zrealizowali projekt „Soldier’ 95”, zaopa-
trując w goreteksowy zestaw każdego żoł-
nierza królowej. Polscy żołnierze przeszli
już chorobę „gadżeciarstwa” i po doświad-
czeniach misyjnych dopominają się o prak-
tyczne, dające ochronę wyposażenie. Pro-
blem polega na tym, że w naszym kraju
prowadzone są co prawda badania, ale na
tkaninach, a na ich użytkowniku, czyli żoł-
nierzu, już nie.
Doc. Joanna Łaszczyńska, szefowa Za-
kładu Fizjologii Lotniczej Wojskowego In-
stytutu Medycyny Lotniczej, zwraca uwa-
gę na ten problem nie bez powodu. Otóż,
jeśli „opakowanie” żołnierza ma działać
perfekcyjnie w skrajnych warunkach, w je-
go projekcie powinno się uwzględniać
również takie aspekty, jak chociażby zróż-
nicowanie wydajności w wymianie ciepl-
nej poszczególnych elementów ciała. Na-
leży za pomocą doświadczeń opracować
to, co wiemy intuicyjnie. Na przykład że
dla schłodzenia lepiej podwinąć nogaw-
ki, niż rozpiąć koszulę, a jeszcze lepiej
przyłożyć na karku mokry kompres.
Poza tym trzeba uwzględnić blokowa-
nie procesów „oddychania” systemu
przez obwieszenie żołnierza dodatko-
wym wyposażeniem, które zamyka prze-
strzeń między skórą a odzieżą, gdzie wła-
śnie zachodzą procesy wymiany ciepła
i parowania.
Zdaniem Joanny Łaszczyńskiej, zbyt
rzadko zadaje się użytkownikowi ubrania
pytanie: jakie są pana odczucia? Do tego
tylko z pozoru błahego problemu świato-
wa nauka przywiązuje dużą wagę. Z pro-
wadzonych w WIML-u badań wynika, iż
poprawa uczucia komfortu ma znaczny
wpływ na efektywność pracy.
42 Polska Zbrojna
Z A G R O Ż E N I E
C złowiek ma bardzo ma-
łą tolerancję na ciepło.
Temperatura wnętrza ciała
prowadzenia organizmu
z hipertermii na poziomie
43 stopni. Dla porównania,
są jednakże przypadki wy-
prowadzenia z hipotermii
człowieka „schłodzonego”
bowiem wynosi średnio do niskich temperatur przy- do 17 stopni. Tak więc
37 stopni C, zaś udar ciepl- stosowani jesteśmy fanta- w pierwszym przypadku to-
ny następuje niewiele po- stycznie, gdyż naszemu ży- lerancja zamyka się
wyżej 41 stopni. Do nielicz- ciu zagraża dopiero schło- w 3–4 stopniach, zaś
nych należą przypadki wy- dzenie do 26 stopni. Znane w drugim – blisko 20.
CO I JAK PIĆ? W Zakładzie Fizjologii Lotniczej WIML
stworzono program, który ma zapoznać
Docent Łaszczyńską cieszy, że wojsko- personel lotniczy ze zjawiskiem obcią-
wi powoli uświadamiają sobie pewne zja- żenia cieplnego. Test tolerancji wysokich
wiska. W sojuszniczych armiach po- temperatur składa się z części
wszechnie już stosuje się wskaźnik WBGT eksperymentalnej, gdzie
(Wet Bulb Globe Temperature) określają- każdy uczestnik podda-
cy obciążenie cieplne organizmu człowie- wany jest działaniu
ka w gorącym środowisku. W wielkim ciepła, oraz szkole-
uproszczeniu, procedura polega na doko- nia teoretycznego
naniu paru nieskomplikowanych pomiarów połączonego
warunków zewnętrznych – temperatury, si- z omówie-
PIOTR BERNABIUK
Zastanawiając się,
co ostatecznie decyduje
o sukcesie człowieka
w ekstremalnej sytuacji:
duch czy materia, zawsze
dojdziemy do wniosku,
że jedno i drugie. Dyskutować niem indywidualnych wyników,
szczególnie w przypadku osób o najniż-
możemy jedynie, w jakich szej wydolności.
proporcjach. Zdaniem docent Łaszczyńskiej, są to
dla pilotów i techników informacje nie
tylko ciekawe, ale wręcz niezbędne:
ły wiatru i wilgotności. Mając takie dane – Świadomość, co i kiedy pić przed roz-
i korzystając z odpowiedniej tabeli, oblicza- poczęciem szkolenia, jest nikła. Trzeba
my, ile czasu w konkretnych warunkach pi- przekazać im tę wiedzę i sprawdzić, czy
lot może sprawnie wykonywać zadanie. Nie- ją utrwalili. Dopiero wówczas mamy
stety, nie możemy korzystać z tej metody gwarancję, że będą prawidłowo funkcjo-
bez uprzedniego zbadania na człowieku izo- nowali, na przykład na misji, przy rady-
lacji cieplnej wyposażenia i odzieży. kalnej zmianie klimatu. 
nr 32/2007
 Wysłuchać,
a nie gadać
Rozmowa z RAFAŁEM WOCHNĄ, doktorantem Wydziału Psychologii Uniwersytetu
Warszawskiego, praktykiem zajmującym się psychologią katastrof, który
uczestniczył w zdarzeniach masowych, w sytuacjach ekstremalnych udzielał pomocy
osobom znajdującym się w głębokim stresie.

Czy w warunkach misji irac-

kiej bądź afgańskiej jest to
właśnie „combat stres”?
– „Combat stres” to
sztuczny twór, bowiem
w przypadku żołnierza
na wojnie, strażaka
w obliczu katakli-
Do rozmowy zmu czy pana Ko-
z Rafałem Wochną, dok- walskiego na
torantem wydziału psychologii ulicy działają
Uniwersytetu Warszawskiego, te same me-
a wcześniej „wychowankiem” obo- chanizmy.
zów Combat 56 prowadzonych przez
mjr. A. Kupsa, skłoniły mnie jego za- Do czego
angażowanie w działalność ratowni- może dopro-
czą i ciepły stosunek do ludzi po- wadzić nisz-
łączony z wiedzą na temat cząca siła
natury psychiki stresu?
ludzkiej. – Im silniejsze
są czynniki powodu-
jące stres, tym więcej
energii człowiek zużywa na ich
opanowanie. Jeśli zaangażuje
w to 80 procent, na wszystko inne
pozostaje mu 20 procent. I zaczyna
jej brakować na normalne funkcjo-
nowanie.
SKI

Czy można poradzić sobie z tym pro-

MOW

blemem?
CIN D

– To właśnie psycholog musi powie-

dzieć najpierw wszystkim żołnierzom,
MAR

co się z nimi dzieje – jest gorąco, nie

:
GRAF

dojadacie, jesteście wyczerpani fizycz-

Kim powinien być psycholog w narażo-
nym na ekstremalne sytuacje zespole?
– Osobą, która przełamuje bariery.
Jak zinterpretować docierające co pe-
wien czas do kraju informacje, że
w najtrudniejszych misjach żołnie-
rzom „klęka psychika”?
– Przecież to normalne. W takich
miejscach i sytuacjach powodów kryzy-
su jest dużo: rozłąka z bliskimi, odle-
głość od domu, klimat, warunki socjal-
ne, zamknięcie wszystkich spraw w jed-
nej, niewielkiej grupie. Do tego docho-
dzi jeszcze strach spowodowany cho-
ciażby wyjazdami na patrole.
nie – a następnie każdemu z osobna
– ty się pocisz, tobie drżą ręce, ciebie
ściska w przełyku, czujesz się bezrad-
ny... Zaczną rozumieć siebie samych,
być świadomi tego, co się z nimi dzie-
je. A to już jest połowa drogi do tego,
żeby zapanować na stresem.
Psycholog układa podopiecznych w ga-
binecie na kozetce i gawędzi sobie... 

nr 32/2007 Polska Zbrojna 43

PORADY PSYCHOLOGIA I FIZJOLOGIA
– Żeby z dobrym skutkiem rozmawiać
z żołnierzami czy ze strażakami, psy-
cholog musi funkcjonować w ich środo-
wisku. Pamiętam atmosferę misji ra-
towniczej po trzęsieniu ziemi na Sri
Lance, gdzie wszyscy mordowaliśmy
się w tych samych, koszmarnych wa-
runkach i zarazem czuliśmy ogromną
więź. Podobnie jest w krajowych ak-
cjach ratowniczych, na przykład przy
wypadkach samochodowych, gdzie
działamy zespołowo, czujemy solidar-
ność, bo od każdego z nas coś zależy.
Czyli musisz być „swój chłop”?
– To bardzo zwiększa skuteczność
pomocy. Nie ma bariery, a jest zaufa-
nie. Na dyżurze opowiadamy sobie te
same dowcipy, w akcji łykamy ten sam
kurz. Nie ma możliwości, żebym nagle
zza biurka wkroczył do zespołu.
Jesteś człowiekiem akcji, znajdujesz
się wśród ratowników, i co się dzieje
dalej?
– Czując materię, łatwiej znajdę od-
powiedni moment. Gdybym zapropo-
nował pomoc w chwili kulminacji na-
pięcia, odpowiedzą, że sami sobie do-
brze radzą. A wydarzenia coraz bar-
dziej będą dociskały ich do ściany, spy-
chały na krawędź... Gdy wiem, że na-
deszła moja chwila, rozmawiam z ni-
mi, tak jak się gada o powszednich
sprawach. Powoli odwracam błędne ko-
ło i napięcie spada.
Stres budzi często agresję, czasem
skrajną.
– Matka, której w szczególnie tra-
gicznych okolicznościach zginęło
dziecko, miała w sobie potworną ilość
agresji, którą musiałem wziąć na sie-
bie. Taka jest rola psychologa, czło-
wieka, który wszystko rozumie. Po-
mogłem tej kobiecie tym, że zachowa-
łem spokój, który powoli zaczął jej się
udzielać.
Nadmierny stres to fabryka zła, nie-
przewidzianych emocji, destrukcji...
– Reakcją na stres są również bunt
i frustracja, a to pogarsza atmosferę
w zespole. Im jest więcej stresu, tym
większe bariery tworzą się między
ludźmi, tym bardziej zaczynają izolo-
wać się od siebie.
Wtedy jest się samotnym w tłumie…
– Na przykład samobójcy są bardzo
samotni. Gdyby ktoś się przy nich zna-
lazł w odpowiednim momencie, praw-
dopodobnie w ciągu pięciu minut roz-
44 Polska Zbrojna
mowy mógłby uratować człowiekowi cjach bez zahamowań mówili o swoich
życie. odczuciach, o bólu, o strachu.
Jeśli dowódca zacznie reagować O strachu? No właśnie, a jak się ktoś
ostrzej, to agresja zrodzi agresję. nie boi?
– Tak. Ale jeśli będzie rozumiał, co – Jeśli mówi, że się nie boi, to zna-
się dzieje, działał spokojnie, to wypro- czy, że albo oszukuje, albo robi wszyst-
wadzi podwładnego z trudnej sytuacji. ko, by nie dopuścić do świadomości lę-
To nie jest tajemna wiedza psycholo- ku, który i tak w nim jest. Jeśli strażak
ga, tylko oczywistość dla wszystkich w akcji lub żołnierz na wojnie mówią, że
ludzi świadomych tego, że trzeba po- się nie boją, to jest bardzo niebezpiecz-
móc. Czasem wystarczy dziesięć ne, bo może oznaczać, że nie rozumieją,
minut. co się dzieje. Może też stosują silne me-
chanizmy obronne redukujące lęk przez
Porozmawiać? zaprzeczenie istniejącemu problemowi
– Nie! Wysłuchać! lub wypieranie go ze świadomości.
Czego więc najbardziej potrzebują To oni „klękną” pierwsi?
chłopaki na misji? Mają w końcu – Trudno powiedzieć, czy pierwsi, ale
masę obciążeń, jeżdżą na patrole, jeśli już, to z dużym prawdopodobień-
a przecież rodzą się konflikty, czasem stwem na długo, może na zawsze. Jeśli
dowódca również nie wytrzyma… nie objawi się to od razu, w pracy, na
– Wsparcia emocjonalnego, żeby służbie, to być może przeniesie się
ktoś każdego z nich posłuchał, pobył w inne obszary życia, na przykład na ro-
z nim, napił się herbaty. dzinę. Być może skutkiem będzie ozię-
błość emocjonalna, problemy z seksem,
A co najczęściej dostają? depresja, uzależnienie od alkoholu... To
– Dobre rady i pocieszenie. A to jesz- jest w środku i od człowieka zależy, co
cze bardziej ludzi złości, bo czują się z tym zrobi.
niezrozumiani. A przecież tylko wte-
dy mogą odreagować, jeśli poczują się Czas leczy rany?
bezpieczni, dostaną wsparcie. – Niekoniecznie. Tylko pod warun-
kiem, że podejmiemy konkretne działa-
Na czym polega przy- nia, żeby rozwiązać
gotowanie psycholo- Dowódca nie musi mieć problem. Jeśli nie,
giczne? to stany wywołane
– Między innymi na skomplikowanej wiedzy stresem mogą
zachowaniu dystansu. psychologicznej. Niech przejść w formę
A łatwiej to zrobić, chroniczną.
kiedy ma się większą tylko rozumie, co ma robić.
wiedzę, gdy rozumie Niech działa szybko Czy pomoc psycho-
się zachodzące wokół logiczną można
zjawiska. Zwróciłeś i skutecznie ująć w procedury?
uwagę, kto przechodzi – Myślę, że two-
„Selekcję”? (Rafał Wochna był psy- rzenie procedur i rozpisywanie pomocy
chologiem „Selekcji” Żołnierza psychologicznej na algorytmy w warun-
Polskiego). kach wojennych nie do końca ma sens.
Oczywiście, musi być jakiś porządek,
Na pierwszy rzut oka głównie „śred- pewien schemat postępowania, ale nie
niaki”. nadmierne sformalizowanie. Kto zapa-
– W ubiegłym roku dziewczyna wy- mięta podpunkty wielostronicowej pro-
glądająca jak Masajka, szczupła, na po- cedury, która na dodatek w odniesieniu
zór wątła, znakomicie sobie radziła. Bo do konkretnej sytuacji staje się sztucz-
doskonale rozumiała sytuację, potrafi- na i ogranicza ludzi? Jest coraz więcej
ła sobie wytłumaczyć, co się dzieje, dowodów na to, że zbytnie sformalizo-
i postępowała niezwykle racjonalnie. wanie pomocy, przynosi więcej szkód
Jej spokój mnie rozbrajał. niż pożytku. Dowódca nie musi mieć
skomplikowanej wiedzy psychologicznej.
Jacy ludzie są najmocniejsi? Niech tylko rozumie, co ma robić. Niech
– By nie sięgać dalej, nadal posłużę działa szybko i skutecznie. W psycholo-
się „Selekcją”. Garstkę finalistów, tych, gii bowiem, jak we wszystkim, liczy się
którzy doszli do końca, cechowała również zdrowy rozsądek.
otwartość. Po wielkim wysiłku i emo- Rozmawiał Piotr Bernabiuk
nr 32/2007
ochrona
przed SKUTKAMI wybUchU
Firma JAKUSZ od 22 lat zajmuje się projektowaniem, produkcją i sprzedażą urządzeń związanych z szeroko pojętym BEZPIECZEŃSTWEM.
Jesteśmy firmą prywatną, której działalność opiera się wyłącznie na kapitale polskim, a tradycje siegają lat czterdziestych ubiegłego wieku.
Na bazie własnego działu konstrukcyjno-technologicznego oraz współpracy z wieloma instytutami naukowo-technicznymi powstały urzadzenia
i instalacje chroniące przed włamaniem, podsłuchem i podglądem elektromagnetycznym oraz przed skutkami wybuchu.

Zapraszamy Państwa do odwiedzenia naszych stoisk na tegorocznym MSPO w Kielcach.

KonTEnEroWY MaGaZYn
SYSTEM „MERKURY” MATERIAŁÓW WYBUCHOWYCH

KoMPlETna lInIa TEchnoloGIcZna Do DEKoMPlETacJI I uTYlIZacJI KonTEnEroWY MaGaZYn służącY Do PrZEchoWYWanIa MaTErIałóW
aMunIcJI arTYlErYJsKIEJ InsTalacJa ZDobYła naGroDę “DEFEnDEr” WYbuchoWYch I śroDKóW boJoWYch.
na MsPo KIElcE 2006.

PoJaZD PoJEMnIK
J10K MIESZKO J500 AGATA

PoJaZD służącY Do TransPorTu nIEbEZPIEcZnYch łaDunKóW PoJEMnIK GaZosZcZElnY służącY Do TransPorTu I nEuTralIZacJI łaDunKóW
oDłaMKuJącYch, ZaWIEraJącYch MaTErIał WYbuchoWY. nIEbEZPIEcZnYch oDłaMKuJącYch, ZaWIEraJącYch MaTErIał WYbuchoWY,
Na zdjęciu: z pojazdem patrolowo-iNterweNcyjNym „dzik” prod.amz kutNo Sp. z o.o. a TaKżE chEMIcZnY I bIoloGIcZnY.

JaKusZ, Ul. PRZEMYSŁOWA 40, 83-400 KOśCIERZYnA DZIał obroTu sPEcJalnEGo bETon-lab
TEl. +48 (58) 686 31 01, FAx +48 (58) 686 49 09, SEKRETARIAT: 660 745 148 TEl. +48 (58) 686 31 01 WEWn. 22, 24 EXPlo-lab
WWW.JaKusZ.coM.Pl, hanDloWY@JaKusZ.coM.Pl MErKurY@JaKusZ.coM.Pl Ul.D 41
KoncEsJa MsWIa nr b414/2003 cErTYFIKaT WsK Pcbc JW 198/1/2007 83-315 SZYMBARK
W W W . J a K u s Z . c o M . P l
nr 32/2007 Polska Zbrojna 45
PRAWO PORADY
Wyjazd do sanatorium

Masz problem? § Mam skierowanie do sanatorium po misji w Iraku i potrzebuję

podstaw prawnych do uzyskania urlopu dodatkowego (specjal-
nego) na pobyt w sanatorium na turnusie profilaktyczno-leczniczym.
Dodam, że wszystkie dni wolne już wykorzystałem, łącznie z urlopem
zdrowotnym, który wziąłem w pierwszej kolejności. Wcześniej była
mowa, że po misji należy się urlop dodatkowy na pobyt w sanato-
rium. Dlatego potrzebuję podstaw prawnych dla moich kadrowców,
bo nic o takowym urlopie nie wiedzą.

Z godnie z art. 67 ust. 4

ustawy z 11 września
2003 r. o służbie wojskowej
żołnierzy zawodowych (Dzien-
nik Ustaw z 2003 r. nr 179,
poz. 1750, z 2004 r. nr 116,
poz. 1203 i nr 210, poz. 2135,
z 2005 r. nr 122, poz. 1025,
z 2006 r. nr 104, poz. 711,
nr 191, poz. 1414 i nr 220,
poz. 1600 i 1602 oraz z 2007
r. nr 107, poz. 732), żołnierzy
zawodowych powracających do
kraju po zakończeniu służby
poza granicami państwa obej-
muje się bezpłatnymi badania-
mi, z możliwością skierowania
na turnusy leczniczo-profilak-
tyczne. Turnusy te obejmują
działania leczniczo-rehabilita-
cyjne, którym podlegają żołnie-
rze zawodowi chorzy lub ranni
po wyleczeniu oraz ci, którzy
doznali urazu psychicznego,
zapewniając im fachową opie-
kę leczniczo-profilaktyczną
(art. 67 ust. 5).
Grupy żołnierzy zawodowych,
którzy kierowani są na turnusy
leczniczo-profilaktyczne, a tak-
że tryb kierowania żołnierzy za-
wodowych na turnusy leczni-
czo-profilaktyczne oraz pro-
gram tych turnusów, określone

Wysługa

§ Mam pytanie dotyczące

służby nadterminowej: czy
wlicza się ona do wysługi lat?
Tzn. mając 4,5 roku nadtermi-
nowej plus zasadniczą służbę
wojskową, 2,5 roku służby zawo-
dowej, mam 8 lat służby. Czy do
wcześniejszej emerytury zostało
mi jeszcze 7 lat? Zadaję to pyta-
nie, ponieważ na spotkaniu
z przedstawicielem podoficerów

ALEKSANDER RAWSKI
powiedziano nam, że służbę
nadterminową wlicza się do wy-
sługi lat, ale dopiero po 15 la-
tach służby zawodowej.

S tosownie do przepisu
art. 12 ustawy z 10 grud-
nia 1993 r. o zaopatrzeniu CO NOWEGO
emerytalnym żołnierzy zawo-
W Dzienniku Ustaw nr 128 (z 18 lipca 2007 r.)
dowych oraz ich rodzin
(DzU z 2004 r. nr 8, poz. 66, ukazały się rozporządzenia ministra obrony
nr 121, poz. 1264 i nr 191, narodowej:

poz. 1954, z 2005 r. nr 10,
poz. 65 i nr 130, poz. 1085,
z 2006 r. nr 104, poz. 708
i 711 oraz z 2007 r. nr 82,
poz. 559), emerytura wojsko-
wa przysługuje żołnierzowi
zwolnionemu z zawodowej
służby wojskowej, który
w dniu zwolnienia ma piętna-
ście lat służby wojskowej
w Wojsku Polskim. Jak z po-
wyższego wynika, do nabycia
wspomnianych uprawnień nie
jest wymagane pełnienie za-
wodowej służby wojskowej
przez minimum piętnaście lat.
§
1) z 29 czerwca 2007 r. zmieniające rozporządzenie
w sprawie równoważników pieniężnych przysługujących
w zamian za umundurowanie i wyekwipowanie (poz. 898),
którego podstawowym celem była konieczność usankcjono-
wania pozostawania żołnierzy zawodowych, którzy są wyzna-
czeni na stanowiska służbowe w Służbie Kontrwywiadu
Wojskowego lub Służbie Wywiadu Wojskowego, na zaopa-
trzeniu logistycznym w tych jednostkach organizacyjnych;
2) z 5 lipca 2007 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie
korpusów osobowych i grup osobowych kadry zawodowej Sił
Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej (poz. 899), którego celem
było utworzenie grupy osobowej prasowej w korpusie osobo-
wym lotnictwa i korpusie osobowym Marynarki Wojennej.
Powyższe akty prawne wejdą w życie z dniem 2 sierpnia
2007 r.

46 Polska Zbrojna nr 32/2007


W myśl par. 10 ust. 2 tego
aktu prawnego, na turnus
leczniczo-profilaktyczny żoł-
nierza zawodowego kieruje
dowódca jednostki wojsko-
wej, w której zaopatrzeniu
żołnierz ten pozostaje, na
wniosek lekarza takiej jed-
nostki wojskowej. Podstawą
stosownego wniosku są wyni-
ki badań przeprowadzonych
po powrocie żołnierza zawo-
zostały w przepisach rozporzą- dowego do kraju oraz opinia
dzenia ministra obrony narodo- psychologiczna (par. 10
wej z 16 czerwca 2004 r. ust. 3). Turnusy leczniczo-
w sprawie badań lekarskich profilaktyczne są organizowa-
żołnierzy zawodowych skiero- ne na okres czternastu dni
wanych do służby poza granica- w wojskowych szpitalach
mi państwa oraz powracają- uzdrowiskowo-rehabilitacyj-
cych do kraju po zakończeniu nych – samodzielnych pu-
tej służby (DzU z 2004 r. blicznych zakładach opieki
nr 148, poz. 1557).
zdrowotnej (par. 10 ust. 5).
Wezwanie z urlopu
CO NOWEGO
25 lipca 2007 r. zostanie wydany nr 14
Dziennika Urzędowego Ministra Obrony
Narodowej. Zostaną w nim opublikowane decy-
zje ministra obrony narodowej:
§ 1) Nr 289/MON z 28 czerwca 2007 r. zmieniająca decy-
zję w sprawie ustalenia wykazu stanowisk, na których
przysługują samochody funkcyjne o określonej formie dyspo-
nowania lub ryczałt miesięczny (poz. 152);
2) Nr 292/MON z 28 czerwca 2007 r. zmieniająca decyzję
budżetową na rok 2007 (poz. 153);
3) Nr 295/MON z 2 lipca 2007 r. zmieniająca decyzję
w sprawie organizacji służby obsługi prawnej w komórkach
organizacyjnych Ministerstwa Obrony Narodowej i jednost-
kach organizacyjnych podległych ministrowi obrony narodo-
wej oraz w niektórych jednostkach organizacyjnych przez nie-
go nadzorowanych (poz. 154)
– które wejdą w życie z dniem ogłoszenia, z mocą od dnia
podpisania;
4) Nr 311/MON z 6 lipca 2007 r. w sprawie wprowadzenia
odznaki pamiątkowej 22 Polowej Technicznej Bazy
Przeciwlotniczej w Skwierzynie (poz. 155);
5) Nr 312/MON z 6 lipca 2007 r. w sprawie wprowadzenia
odznaki pamiątkowej ORP „Toruń” (poz. 156);

§ Czy dowódca jednostki ma prawo przerwać urlop zdrowotny żoł-

nierzowi po powrocie z misji pokojowej, który wykonał wcześniej
6) Nr 313/MON z 6 lipca 2007 r. w sprawie wprowadzenia
odznaki pamiątkowej i oznaki rozpoznawczej Centrum
badania lekarskie i został skierowany na urlop przez komisję? Reagowania Epidemiologicznego Sił Zbrojnych
Rzeczypospolitej Polskiej (poz. 157);
W myśl art. 63 ust. 1 usta-
wy z dnia 11 września
2003 r. o służbie wojskowej
Z powyższego powodu
w regulującym szczegółowo
tę problematykę rozporządze-
7) Nr 314/MON z 6 lipca 2007 r. w sprawie wprowadzenia
odznaki pamiątkowej i oznaki rozpoznawczej Wojskowego
Ośrodka Wykonywania Kary Ograniczenia Wolności w
żołnierzy zawodowych niu ministra obrony narodo-
wej z 28 maja 2004 r. Ciechanowie (poz. 158);
(DzU z 2003 r. nr 179,
w sprawie urlopów żołnierzy 8) Nr 315/MON z 6 lipca 2007 r. w sprawie wprowadzenia
poz. 1750, z 2004 r. nr 116,
zawodowych (DzU z 2004 r., odznaki pamiątkowej, oznaki rozpoznawczej i proporczyka
poz. 1203 i nr 210,
poz. 2135, z 2005 r. nr 122, nr 138, poz. 1465) jest mo- na beret 1 Brzeskiej Brygady Saperów im. Tadeusza
poz. 1025, z 2006 r. nr 104, wa w par. 24 wyłącznie o wa- Kościuszki w Brzegu (poz. 159);
poz. 711, nr 191, poz. 1414 runkach i trybie odwoływania 9) Nr 316/MON z 6 lipca 2007 r. w sprawie wprowadzenia
i nr 220, poz. 1600 i 1602 z urlopu wypoczynkowego oznaki rozpoznawczej i proporczyka na beret Dowództwa
oraz z 2007 r. nr 107, i dodatkowego urlopu wypo- Wojsk Lądowych (poz. 160).
poz. 732) żołnierza zawodowe- czynkowego. Wejdą one w życie z dniem 9 sierpnia 2007 r.
go można odwołać wyłącznie
z urlopu wypoczynkowego lub
dodatkowego urlopu wypoczyn-
kowego, a także wstrzymać
udzielenie mu urlopu w całości
lub w części z ważnych wzglę-
dów służbowych.
KAROLINA PRYMLEWICZ

nr 32/2007
Dostępny w kolportażu wojskowym i prenumeracie
Polska Zbrojna 47
POD NASZYM PATRONATEM
Na początku lipca Paweł i Donat Michalscy
wyruszyli na Nordkapp. Wybrali drogę prowadzącą
przez Polskę, Litwę, Łotwę, Estonię, Finlandię
aż do Norwegii. Paweł miał ją pokonać
trójkołowcem napędzanym rękami.
Odwrót to NIE porażka
PIOTR BERNABIUK
onat i Paweł Michalscy
bez poczucia porażki wy-
cofali się z trasy na Nord-
kapp po przejechaniu
600 km. Donat Michalski
był żołnierzem zawodo-
wym w drugim pokoleniu, służył w Sie-
dlcach i Elblągu, zaś jego synowie karie-
rę wojskową ograniczyli do służby za-
48 Polska Zbrojna
sadniczej. Jeden z nich, Paweł, dwa lata
temu uległ wypadkowi, którego konse-
kwencją był ciężki uraz kręgosłupa i pa-
raliż ciała od pasa w dół.
Cała rodzina od ponad dwóch lat toczy
heroiczną walkę, by miał normalne życie.
Donat, zapalony kolarz, niejednokrotnie
pokonywał odległe trasy, a teraz postano-
wił wyruszyć na północny szlak prowa-
O wyprawie
Pawła i Donata Michalskich
pisaliśmy w nr. 25 „Polski Zbrojnej”,
a więcej o losach
Pawła Michalskiego
na stronie internetowej
www.niepelnosprawnyturysta.
website.pl
DONAT MICHALSKI
dzący przez Polskę, Litwę, Łotwę, Esto-
nię, Finlandię aż do Norwegii, na Przy-
lądek Północny, Nordkapp. Oczywiście
razem z Pawłem, którego liczni sprzymie-
rzeńcy wyposażyli m.in. w handbike (no-
woczesny trójkołowiec napędzany ręka-
mi) i inne potrzebne mu rzeczy.
Rankiem 2 lipca ojciec z synem wyru-
szyli na liczącą w jedną stronę ponad
2,5 tys. km trasę. Trafili na koszmarną
pogodę. Pokonując każdego dnia około
100 km w ciągu 8–10 godzin jazdy, zna-
komicie wyposażeni, dawali sobie radę
z deszczem i zimnem. Gorzej było pod-
czas przerw na trasie, bo Paweł mógł je-
dynie siedzieć w swoim pojeździe. No-
cowali w namiocie, korzystając z kawał-
ka gościnnego podwórka czy placu przy
remizie strażackiej. Z ludźmi bywało róż-
nie, jedni przygarniali gościnnie, inni za-
trzaskiwali przed nimi bramy. 
nr 32/2007

Dla miłośników czterech kółek
K ażdy, kogo interesuje hi-
storia Wojska Polskiego
okresu II Rzeczypospolitej, po-
winien zaopatrzyć się w książ-
kę Mirosława Chrzanowskiego
„Motoryzacja Wojska
Polskiego 1921–1939”.
Ppłk Chrzanowski, doktor hi-
storii wojskowości w AON, zna
się na temacie, o którym pi-
sze, choćby z racji studiów
w Wyższej Szkole Oficerskiej
Samochodowej. W jego książ-
ce znajdziemy wiele informacji
o warunkach rozwoju motory-
zacji w Polsce, zapleczu tech-
nicznym i możliwościach prze-
mysłu, poglądach na motory-
zację w Wojsku Polskim i ich
ewolucji, produkcji aut w na-
szym kraju, a nawet szczegó-
łowe dane o eksploatacji i sta-
nie taboru. To prawdziwa ko-
palnia wiedzy w tym zakresie,
choć dominują tu statystka
i suche fakty, mniej natomiast
głębszych analiz lub wyjaśnie-
nia przyczyn i skutków danych
zjawisk. Zgromadzona przez
autora bibliografia i dokumen-
ty, a w konsekwencji bogac-
two zaprezentowanych da-
nych, robią wrażenie. Z drugiej
strony nie można oprzeć się
wrażeniu, iż „Motoryzacja…”
to nie tyle książka, ile raczej
wydana drukiem praca na-
ukowa, przygotowana w for-
Mirosław Chrzanowski,
„Motoryzacja Wojska
Polskiego 1921–1939”,
Dom Wydawniczy Bellona,
Warszawa 2007
mie niekoniecznie przezna-
czonej dla książki powszech-
nego użytku. (NB)
PO SŁUŻBIE
KONTYNENTY
W OGNIU
C hoć dwie naj-
potężniejsze
wojny przetoczyły
się w minionym
stuleciu przez
Europę, to gros
konfliktów zbroj-
nych miało miejsce
poza nią, w Afryce
i Azji. Poświęcona
im jest praca zbio-
rowa pod redakcją
Piotra
Ostaszewskiego
„Konflikty kolonial-
ne i postkolonialne w Afryce i Azji
1869–2006”, która przedstawia analizę
aż 61 różnych konfliktów. Za cezurę przy-

Fałszywy spisek
jęto 1869 r., kiedy otwarto Kanał Sueski.
Wileńskim szlakiem Wzrost znaczenia strategicznego Egiptu
spowodował, że zwróciły się ku niemu

P ublikacja poświęcona jest represjom

karnym o podłożu politycznym, które
stosowano wobec kadry Wojska Polskiego
pod koniec lat 40. i w pierwszej połowie lat
50. Władze Polski Ludowej
uzasadniały procesy i wy-
dawane w nich wyroki wy-
myślonym przez siebie
tzw. spiskiem w wojsku.
Śledztwem objęto wtedy
ponad stu oficerów i gene-
rałów. Zdecydowana więk-
szość z nich zajmowała
kierownicze stanowiska
w centralnych instytucjach
resortu obrony, dowódz-
twach okręgów wojsko-
wych i rodzajach sił zbroj-
nych. Tytuł książki – „TUN” – pochodzi od
kryptonimu, jakim były opatrzone wszystkie
sprawy „spisku”. Złożyły się na niego pierw-
sze litery nazwisk trzech oficerów areszto-
wanych w listopadzie 1949 r. przez służby
specjalne Ministerstwa Bezpieczeństwa
Publicznego: gen. bryg. Stanisława Tatara,
płk. Mariana Utnika i płk. Stanisława
Nowickiego. Opracowanie prezentuje pod-
stawy prawne politycznych represji, szcze-
gółowe dane dotyczące procesów – daty,
akty prawne, cytaty z orzeczeń sądów, ak-
tów oskarżenia i przesłuchań. Autor próbu-
je tez odpowiedzieć na pytanie o odpowie-
dzialność instytucji i konkretnych osób za
stalinowskie bezprawie w tamtych latach
Polsce. (ad)
Jerzy Poksiński, „Represje wobec oficerów
wojska polskiego 1949–1956. TUN”, Dom
Wydawniczy „Bellona”, Warszawa 2007
H istoria Armii Krajowej na północno-
-wschodnich rubieżach okupowanej
Polski była już tematem licznych opraco-
wań i wspomnień. Tym razem mamy do
czynienia z pracą nieszablonową, stawia-
jącą sobie za cel scharakteryzowanie
struktury organizacyjnej, uzbrojenia oraz
umundurowania wileńskiej AK.
Autor sięgnął do wielu źródeł i archiwów,
lecz książka ma charakter popularny i jest
dostępna dla każdego czytelnika. Oprócz
struktur i wyposa-
żenia pozycja
przedstawia tak-
że dzieje wileń-
skiej i nowogródz-
kiej AK od po-
wstania i formacji
pierwszych od-
działów leśnych,
przez operację
„Ostra Brama”
i likwidację ostat-
nich zbrojnych grup poakowskich w drugiej
połowie lat 40.
Tablice z barwnymi wizerunkami umun-
durowanych żołnierzy danych jednostek,
oznakami, emblematami i sztandarami
pozwalają na dokładniejsze zapoznanie
się z opisywanymi faktami. Smaczku do-
dają liczne ciekawostki. Możemy się na
przykład dowiedzieć, że skrót SWO
(„Śmierć Wrogom Ojczyzny”), z dumą no-
szony przez jedną z kompanii, koledzy
z innych oddziałów złośliwie rozszyfrowy-
wali jako „Śmierć Wieprzom Okolicznym”.
Paweł Rokicki, „Armia Krajowa na Wileńszczyźnie 1943–1945”, Wyd. Spotkania z Historią,
Warszawa 2007
oczy europejskich mocarstw. Aczkolwiek
od tej reguły jest w publikacji jedno od-
stępstwo. Rozdział poświęcony konfliktom
afgańskim rozpoczyna się od 1839 r., czy-
li od pierwszej wojny brytyjsko-afgańskiej.
Do kategorii konfliktów kolonialnych
zaliczono walki z I i II wojen światowych
w Afryce i na Dalekim Wschodzie, a także
rewolucję islamską w Iranie, wojnę
w Czeczenii, ruchy separatystyczne
w Gruzji czy walki między Armenią i Azer-
bejdżanem. W publikacji przedstawione
są dwie wojny w Zatoce Perskiej i amery-
kańska interwencja w Afganistanie.
Ramy czasowe publikacji spowodowały,
że znalazło się poza nią powstanie
Sipajów w Indiach czy wojna opiumowa
między Wielką Brytanią a Chinami. Ramy
geograficzne sprawiły zaś, że nie ma
w niej konfliktów w obu Amerykach,
ale z jednym wyjątkiem. Nie dało się
przedstawić amerykańsko-hiszpańskiej
wojny o Filipiny z pominięciem walk
na Kubie. (wr)
Piotr Ostaszewski, „Konflikty kolonialne
i postkolonialne w Afryce i Azji 1869–
–2006”, Książka i Wiedza, Warszawa 2007
Materiał zdjęciowy obejmuje 40 niepubli-
kowanych dotąd fotografii.
Książka, chociaż ma błędy merytorycz-
ne i edytorskie, z pewnością godna jest
polecenia. Pozwala bliżej poznać co-
dzienne życie i działalność dobrze rozwi-
niętej partyzantki. (dm)

nr 32/2007 Polska Zbrojna 49

HISTORIA TRADYCJE
Powstanie warszawskie to
jeden z najbardziej
wstrząsających epizodów
II wojny światowej.
Zbrodnie, jakich dopuścili
się w tym czasie hitlerowcy,
napawają grozą. Mordy
i gwałty budziły wstręt także
wśród wielu niemieckich
żołnierzy, ale tylko nieliczni
potrafili się im sprzeciwić.
„Warszawa musi być zburzona, gdy tyl-
ko nadarzy się ku temu sposobność” – no-
tował w swym dzienniku Hans Frank sło-
wa Hitlera sześć miesięcy przed wybu-
chem powstania. Nazistowski dyktator już
na początku wojny rozkazał, aby polska
stolica – symbol państwa i centrum kul-
turalne podbitego narodu – była stopnio-
wo unicestwiana. Jeśli zajdzie taka potrze-
ba, wraz z mieszkańcami. Zanim 1 sierp-
nia 1944 r. padły pierwsze strzały, część
miasta leżała w gruzach, a jego żydowscy
mieszkańcy, polscy obywatele, w więk-
szości zostali już wymordowani. Nie tyl-
ko Hitler nienawidził Warszawy. Pod ko-
niec okupacji wielu niemieckich urzędni-
ków i żołnierzy stacjonujących w mieście
odczuwało narastającą wściekłość na nie-
pokornych mieszkańców, którzy mimo
głodu i zniszczeń pozostawali zdumiewa-
jąco hardzi. Sprawny ruch oporu budził
strach, ale też chęć zemsty. Nazistowska
indoktrynacja, ucząca, iż „Polacy to na-
ród podludzi podstępnych i fałszywych”,
oraz realne poczucie zagrożenia sprawi-
ły, że zanim jeszcze z Wilczego Szańca
popłynął złowieszczy rozkaz o zrównaniu
Warszawy z ziemią, miejscowi dowódcy
już wcielali go w życie. Każdy żołnierz
hitlerowskiej armii, który trafił latem
1944 r. do polskiej stolicy, stawał się czę-
ścią potwornej machiny ludobójstwa.
WALKA NA NOŻE
„Kiedy powstanie wybuchło, wiedzia-
łem, że nasza sytuacja jest poważna.
Przebieg ostatniego tygodnia to potwier-
dził. Nawet czołgi i ciężkie bombowce
nie robią większego wrażenia na po-
wstańcach. Całe ulice są podpalane, lud-
50 Polska Zbrojna
Z drugiej strony
lustra
NORBERT BĄCZYK
ność ucieka dokądkolwiek. Powstańcy
okupują ruiny i strzelają dalej. Wszyst-
ko, co się porusza po ulicy, jest rozstrze-
liwane” – notował w sierpniu kapitan
Wilm Hosenfeld. Ten człowiek, ratują-
cy w czasie okupacji Polaków i Żydów,
znany dzięki pomocy udzielonej kom-
pozytorowi Władysławowi Szpilmano-
wi, też stanowił część tej machiny. Był
w Warszawie przez całe powstanie,
przesłuchiwał wziętych do niewoli po-
wstańców oraz cywilów. Wielu zapew-
ne tuż przed egzekucją. Chociaż zdawał
sobie sprawę z ogromu zbrodni własnej
armii, do końca pozostał w aktywnej
służbie. Po wojnie właśnie za to został
uznany w ZSRR za zbrodniarza wojen-
nego i mimo polskiego wstawiennictwa
nigdy nie opuścił łagru.
Tylko nieliczni żołnierze zdobywali
się na odmowę wykonywania rozkazów.
Większość, kierując się choćby instynk-
tem samozachowawczym, słuchała do-
wódców pchających ich czasem do sza-
lonych ataków. „Wpadliśmy za Polaka-
mi do jakiegoś domu. Było nas trzech.
[…] Co chwila walczyliśmy na bagne-
ty. O świcie zobaczyłem, że zostaliśmy
we dwóch; trzeci kolega leżał z pode-
rżniętym gardłem” – wspominał po la-
tach Mathias Schenk, żołnierz 46 bata-
lionu saperów szturmowych, współ-
działającego przy pacyfikacji miasta
m.in. z pułkiem SS Dirlewangera. Gło-
ZDJĘCIA ARCHIWALNE (3)
śne wspomnienia Schenka, opubliko-
wane kilka lat temu przez „Gazetę Wy-
borczą”, to jedna z nielicznych tak od-
ważnych relacji żołnierza Wehrmach-
tu. „Wkroczyliśmy do Warszawy po ko-
cich łbach. Polacy strzelali, ale nie by-
nr 32/2007
ło ich widać. Na domach białe flagi.
Skoczyłem przez okno. Na schodach
leżeli mężczyzna i kobieta zabici strza-
łem w czoło” […] My osłanialiśmy
przód, a SS-mani wypędzali z okolicz-
nych domów cywilów i obstawili nimi
czołg i kazali siadać na pancerzu.
Pierwszy raz widziałem coś takiego.
Pędzili Polkę w długim płaszczu, tuli-
ła małą dziewczynkę. Ludzie ściśnięci
na czołgu pomagali jej wejść. Ktoś
wziął dziewczynkę. Kiedy oddawał ją
matce, czołg ruszył. Mała wysunęła się
matce z rąk. Spadła pod gąsienice”.
Zaledwie 18-letni wówczas Schenk
brał udział w pacyfikacji Warszawy
przez blisko dwa miesiące, będąc świad-
kiem całej serii okrutnych zbrodni na
ludności cywilnej, których dopuszczali
się żołnierze grup szturmowych von dem
Bacha. Jako saper szturmowy walczył
na pierwszej linii, torując drogę SS-ma-
nom. Mimo szoku, jaki wywoływały
oglądane mordy, przez cały czas zacie-
kle walczył przeciwko powstańcom. Sto-
czył 19 zwycięskich walk na noże i ba-
gnety, odznaczono go Krzyżem Żela-
znym II Klasy oraz awansowano na ka-
prala. Mathias Schenk, młodzieniec
z belgijsko-niemieckiego pogranicza,
Oskar
Dirlewanger
(na zdjęciu
z lewej)
z SS-manami
z 36 Dywizji
Grenadierów,
którą dowodził.
Podczas
Powstania
Warszawskiego
brali udział
w rzezi cywilnych
mieszkańców
miasta.
nr 32/2007
wzięty do wojska podstępem, nie odczu-
wał nienawiści do Polaków. Jednakże to
dzięki takim ludziom jak on oddziały hi-
tlerowskie torowały sobie skutecznie
drogę przez płonące miasto.
NAPEŁNIENI RADOŚCIĄ
Najzacieklej z powstańcami walczyli
żołnierze i policjanci pacyfikacyjnych
grup szturmowych von dem Bacha oraz
miejscowy, okupacyjny garnizon. Drob-
ne oddziały, odcięte w izolowanych pla-
cówkach, biły się do ostatka, świadome,
iż dręczeni przez lata Polacy mogą szu-
kać zemsty. „Straszliwy głód. W nocy
ogarnia nas strach. Gdy pierwsza gwiaz-
da wschodzi na niebie, myślę o domu, żo-
nie i o moim chłopcu, który spoczywa
w ziemi niedaleko Szczecina. Może
wkrótce ze mną będzie to samo…” – no-
tował 16 sierpnia zrezygnowany Kurt Hel-
ler, odcięty w gmachu PAST-y. Załoga
z tego budynku została kilka dni później
pokonana przez powstańców. Notatka
Hellera dobrze oddaje atmosferę w tych
oddziałach, które po początkowym lekce-
ważeniu „bandytów” znalazły się na kra-
wędzi zagłady. Większą butę wykazywa-
li ocaleni. Niejaki dr Krug, urzędnik prze-
mysłowy GG dla dystryktu warszawskie-
go, włączony do obrony dzielnicy rządo-
wej, w datowanym na 19 sierpnia liście
urzędowym pisał: „W dniach od 2 do
7 sierpnia odbywały się naloty samolotów
nurkujących na gniazda oporu rozciąga-
jące się na dużej przestrzeni na ul. Karol-
kowej, Mazowieckiej, Marszałkowskiej,
Krakowskim Przedmieściu itd. Dla nas,
mieszkańców pałacu Brühla, naloty te
przedstawiały piękne, niezapomniane wi-
dowisko. Przede wszystkim odczuwali-
śmy coraz większą radość, gdy bomby lot-
nicze uderzały, spadając na części terenu,
w których, jak wiedzieliśmy, znajdowały
się silne ogniska oporu, i wyrzucały w gó-
rę straszliwe chmury wybuchów”.
Bez wątpienia większość żołnierzy hi-
tlerowskiej armii, których rzucono do
walki w Warszawie, nie była fanatyczny-
mi nazistami. Służyli jednak zbrodnicze-
mu systemowi, a wpajane im niechęć do
Polaków i posłuszeństwo wobec przeło-
żonych przyniosły ostatecznie katastro-
falne skutki. 
EKSPERT
Dr Grzegorz
Jasiński,
Wojskowe Biuro
Badań Historycznych:
– W czasie powstania warszawskiego
zdarzały się przypadki humanitarnego
zachowania hitlerowskich wojsk pacyfi-
kacyjnych wobec mieszkańców czy
wziętych do niewoli powstańców, ale
niestety dotyczy to raczej pojedynczych
przypadków. Zdarzało się to na peryfe-
riach głównych walk, gdzie decydowali
lokalni dowódcy. Dość niezwykłą sytu-
ację dało się zaobserwować na
Bielanach, gdzie na szpital powstańczy
zamieniono sierociniec przy Placu
Konfederacji, tzw. nasz dom. Trafiła
tam grupa niemieckich jeńców.
Wkrótce z AWF przybył patrol żandar-
merii niemieckiej pod dowództwem
kpt. Wolfa. Chcieli ewakuować swoich
rannych, ale ci woleli zostać pod polską
opieką, gdyż uznali, iż są dobrze trakto-
wani. Wolf przystał na to i otoczył szpi-
tal ochroną. W ten sposób na niemiec-
kich tyłach działał szpital, oficjalnie dla
ludności cywilnej, ale korzystali z niego
także powstańcy. „Nasz dom” stał się
punktem kontaktowym pomiędzy
Żoliborzem a żołnierzami podziemia
w Puszczy Kampinoskiej. Co niezwykłe,
Wolf wiedział o tym, ale tolerował taką
sytuację. Nie bez znaczenia był fakt, iż
miał częściowo polskie korzenie, a na
Żoliborzu, na terenie bronionym przez
AK, przebywała jego kuzynka.
Polska Zbrojna 51
GRY WOJENNE GRUPY REKONSTRUKCYJNE
MARIAN
KLUCZYŃSKI
anonada wystrzałów, dym i ogień,
liczne wybuchy wstrząsają zie-
mią. Toczy się heroiczna walka
w obronie Kępy Oksywskiej we
wsi Mechelinki pod Gdynią. To już druga
edycja rekonstrukcji walk wrześniowych
stoczonych 68 lat temu przez siły Lądowej
Obrony Wybrzeża pod dowództwem płk.
Stanisława Dąbka. Inscenizacja prezento-
wała dwie bitwy, jakie miały miejsce w tym
regionie – we wrześniu 1939 r. i pod ko-
niec wojny w kwietniu 1945 r., kiedy pol-
scy żołnierze z 1 Brygady Pancernej
im. Bohaterów Westerplatte wraz z oddzia-
łami sowieckimi ostatecznie przełamały
opór hitlerowców, docierając do Bałtyku.
Odtwórcy swoich ról uczynili wszystko,
aby przedstawiane epizody wyglądały jak
najbardziej autentycznie. W czasie poka-
52 Polska Zbrojna
zów nie używali żadnych przedmiotów nie-
związanych z daną epoką, jak np. zegarek,
okulary czy telefon komórkowy. – W tym
plenerowym widowisku wzięło udział po-
nad 140 miłośników historii z całego kraju
– informuje inicjator i reżyser bitwy kmdr
ppor. Piotr Adamczak, wiceprezes Grupy
Rekonstrukcji Historycznej Lądowej Obro-
ny Wybrzeża. – Użyliśmy koni, pojazdów
opancerzonych, pojazdów kołowych i gą-
sienicowych, wozu konnego, motocy-
kli i rowerów, armat, karabinów
maszynowych, moździerzy,
ponad dwieście sztuk ła-
dunków pirotechnicznych.
Staraliśmy się stworzyć naj-
bardziej wierny obraz tam-
tych jakże tragicznych dni
– kontynuuje komandor. 
nr 32/2007
 MARIAN KLUCZYŃSKI (5)

Grupa Rekonstrukcji Historycznej Lądowej Obrony Wybrzeża

EKSPERT
Ppor. Piotr P owstała wiosną 2004 r.
Przez ponad rok jej
członkowie poznawali struk-
Adamczak, tury jednostek i pododdzia-
wiceprezes Grupy łów LOW, uzbrojenie oraz
Rekonstrukcji Historycznej
Lądowej Obrony Wybrzeża: kompletowali żołnierski ekwi-
punek, mundury itp.
– Organizacja historycznych widowisk Poszukiwania wyposażenia
na podstawie autentycznych wydarzeń trwały miesiącami,
to tylko jedno z licznych przedsięwzięć, a dodatkowym utrudnieniem
którymi się zajmuje nasze stowarzysze- były ceny. Sam mundur,
nie. Głównym celem jest zrzeszanie mi- a jest to tylko wierna kopia,
łośników i sympatyków tradycji Wojska kosztuje w granicach
Polskiego. 2 tys. złotych. Replika broni
to około 500 zł. Po raz pierw-
szy grupa LOW wystąpiła 3
lipca 2005 r. w pobliskiej
Rewie podczas uroczystości
odsłonięcia tablic pamiątko-
wych tworzących Aleję
Zasłużonych Ludzi Morza.
Wystąpili tam jako podod-
dział honorowy. Tego dnia
również wystawili wartę ho-
norową przy pomniku
z kwaterami 120 obrońców
Kępy Oksywskiej na cmenta-
rzu w Kosakowie, który objęli
opieką. Obecnie często wy-
stępują podczas różnych pa-
triotycznych uroczystości
w Gdyni i okolicach.
Prezesem Grupy
Rekonstrukcji Historycznej
Lądowej Obrony Wybrzeża jest
chor. sztab. mar. Krzysztof
Kłosowski z Centralnej
Składnicy MW, który brał
udział w inscenizowanej bitwie
razem z 13-letnim synem
Igorem grającym rolę sanita-
riusza szpitala polowego.

POZA GOSPODARZAMI W REKONSTRUKCJI UDZIAŁ WZIĘŁY: „POLONIA MILITARIS”, STOWARZYSZENIA HISTORYCZNE

„STRZELCY KANIOWSCY” I „SALAMANDRA”, STOWARZYSZENIA REKONSTRUKCJI HISTORYCZNEJ „WRZESIEŃ 39”,
„CYTADELA” I „MARIENBURG”, GRUPY REKONSTRUKCJI HISTORYCZNEJ „2 MORSKIEGO PUŁKU STRZELCÓW”, „RHEN”,
nr 32/2007 „AUFSALRUGABTEILUNG 7”, „POMERANIA 1945” , LUBUSKIE TOWARZYSTWO REKONSTRUKCJI HISTORYCZNEJ ORAZ Polska Zbrojna 53
STOWARZYSZENIE MIŁOŚNIKÓW REKONSTRUKCJI HISTORYCZNEJ „ŻELAZNY ORZEŁ”
MILITARIA LOTNICTWO

PAWEŁ HENSKI

We wrześniu tego roku pierwsze amerykańskie

samoloty pionowego startu i lądowania MV-22B
Osprey mają zostać użyte bojowo w Iraku.
Wyposażony w nie dywizjon marines będzie
stacjonował w bazie al Asad. Będzie to
prawdziwy test dla tej maszyny.

W połowie lat 70. NASA i Bell zbudo-
wały prototyp samolotu pionowego startu
i lądowania XV-15. Konstrukcja z obraca-
nym układem napędowym połączyła w so-
bie cechy śmigłowca i samolotu. Projekt
miał oficjalne wsparcie armii amerykań-
skiej. Dla marines była to wymarzona ma-
szyna, która idealnie nadawała się do wy-
konywanych przez nich misji.
Prototyp samolotu V-22 Osprey wzbił
się w powietrze w 1989 r. i niemalże od
początku były z nim kłopoty. Kongres nie
chciał finansować mało realnego ich zda-
niem przedsięwzięcia. V-22 nie spełniał
wówczas stawianych mu wymagań, w do-
datku wydarzyły się dwa wypadki proto-
typów. W drugim z nich zginęło siedem
osób (1992 r.).
W połowie lat 90. program wreszcie
przyspieszył. Planowano uruchomienie
pełnej produkcji w 2000 r. US Navy i ma-
rines przeprowadziły serię pomyślnych
prób pokładowych samolotu. Okazało
się, że koszt jednego V-22 będzie wyż-
szy o blisko 10 mln dolarów (w 1989 r.
pojedynczy samolot miał kosztować
ok. 35 mln dol.).
Nie to było jednak najgorsze. 8 kwiet-
nia 2000 r. należący do marines MV-22
rozbił się podczas ćwiczeń. Zginęło 19 żoł-
nierzy. Śledztwo wykazało, że przyczyną
tragedii był błąd pilota, który zbyt szybko
obniżał pułap lotu (ponad 600 m/min przy
zbyt małej prędkości poziomej wynoszą-
cej 56 km/h). Okazało się, że przejście
z lotu poziomego do pionowego, czyli
transformacja Ospreya z samolotu w śmi-
głowiec, musi odbywać się w ściśle okre-
ślonych warunkach. Samolot nie może ob-
niżać pułapu szybciej niż 240 m/min przy
prędkości poziomej nie mniejszej niż
64 km/h. Podwójna „osobowość” V-22
wymagała od pilotów, którzy wcześniej
latali albo na samolotach albo na śmi-
głowcach, zupełnie nowego podejścia.
W grudniu 2000 r., podczas nocnych
ćwiczeń, rozbił się kolejny MV-22. Zgi-
nęło czterech ludzi. Tym razem zawio-
dły system hydrauliczny oraz oprogra-
mowanie awioniki samolotu. Wtedy
wszystkie Ospreye zostały uziemione,
wstrzymano również decyzję o podjęciu
pełnej produkcji. Po wielu śledztwach
i ponownych testach loty wznowiono do-
piero w maju 2002 r.
Intensywne modernizacje kontynu-
owano do września 2005 r., gdy Penta-
gon oficjalnie ogłosił rozpoczęcie pełnej
produkcji 24–48 samolotów rocznie do
2012 r. Według obecnych planów piecho-
ta morska ma dostać 360 MV-22B, ma-
rynarka 48 HV-22, a siły powietrzne 50
CV-22B.
Cudowne dziecko marines
Siedem z nich stracono już w Iraku.
Ospreye są od nich dwa razy szybsze
(prędkość przelotowa 370 km/h, maks.
509 km/h), mają trzy razy większy za-
sięg (promień działania 690 km, zasięg
na własnych zbiornikach 1627 km; mo-
gą dodatkowo tankować w powietrzu),
zabierają na pokład o 12 żołnierzy wię-
cej (24 w pełni wyposażonych marines
albo 12 noszy). Pułap operacyjny Ospreya

54 Polska Zbrojna nr 32/2007


USAF (4)
Pułap operacyjny Ospreya wynosi 7900 m.
wynosi 7900 m, natomiast prędkość
wznoszenia 11,8 m/s.
Planuje się przezbrajanie w MV-22B
dwóch dywizjonów rocznie, tak aby do
2018 r. całkowicie wycofać CH-46 ze służ-
by. Ospreye w przyszłości zastąpią rów-
nież śmigłowce CH-53D Sea Stallion.
Obecnie piechota morska ma dwa dy-
wizjony testowe i trzy taktyczne wyposa-
żone w Ospreye. Każdy z taktycznych
dywizjonów ma od 10 do 12 MV-22B.
Pierwszy do Iraku pojedzie dywizjon
VMM-263. Miesiąc temu jednostka osią-
gnęła wstępną gotowość operacyjną (Ini-
tial Operational Capability). Żołnierze
przygotowywali się intensywnie na pusty-
ni Mojave oraz na poligonie Yuma w Ari-
zonie. Ćwiczenia obejmowały desantowa-
nie wojsk, przerzut kompanii marines,
przerzut i podejmowanie oddziałów roz-
poznania, ewakuację rannych i personelu
niewojskowego, transport żołnierzy oraz
lekkich haubic z użyciem lin, strzelanie z
broni pokładowej, tankowanie w powie-
trzu oraz współdziałanie z myśliwcami F/
nr 32/2007
Ospreye na pokładzie USS Bataan
A-18 Hornet, AV-8B Harrier i śmigłowca-
mi AH-1 Cobra. Jedną trzecią misji wy-
konywano w nocy.
Do zadań specjalnych
Również Dowództwo Operacji Specjal-
nych Sił Powietrznych (AFSOC) będzie
korzystało z Ospreyów. W ciągu dwóch lat
pierwsze jednostki wyposażone w CV-22
mają osiągnąć zdolność operacyjną.
AFSOC ma dostać 50 CV-22 do 2017 r.
Zastąpią one śmigłowce MH-53 Pave Low,
a być może również specjalne wersje Her-
kulesów, takie jak HC-130 czy MC-130
Combat Talon. Pierwszy CV-22 dostar-
czono w marcu 2006 r. do 58 Skrzydła
Operacji Specjalnych. Następną jednost-
ką, która otrzymuje Ospreye, jest 8 Dywi-
zjon Operacji Specjalnych (należący do
1 Skrzydła Operacji Specjalnych).
CV-22 będą miały oprócz dwóch pilo-
tów dodatkowego członka załogi – inży-
niera pokładowego. Będzie on odpowie-
dzialny za obsługę komputera pokłado-
wego, map cyfrowych, systemów obron-
NAVY SEALS wciągani na pokład CV-22
z 8. Dywizjonu Operacji Specjalnych. W ciągu
dwóch lat pierwsze jednostki wyposażone
w CV-22 mają osiągnąć zdolność operacyjną.
AFSOC ma dostać 50 CV-22 do 2017 r.
nych itp. Jest to typowe rozwiązanie dla
AFSOC. Również na pokładach C-130
oprócz pilotów pracuje nawigator i oficer
walki radioelektronicznej. Jak twierdzą do-
wódcy AFSOC – na pokładach samolo-
tów do zadań specjalnych zawsze potrzeb-
na jest dodatkowa para rąk do pracy.
Pomimo niezaprzeczalnych zalet V-22
pozostaje wciąż samolotem budzącym
wiele kontrowersji, i to mimo wielu lat
testów i dopracowywania konstrukcji.
Piloci i dowódcy są jednak zachwyceni
jego właściwościami. Pentagon pod-
trzymuje zasadność inwestowania
w program rozwoju samolotu mimo
wciąż rosnących kosztów. Odpiera jed-
nocześnie wszelkie zarzuty o przed-
wczesnej decyzji wysłania MV-22B do
Iraku. Podatnicy amerykańscy muszą
bowiem widzieć, że ich pieniądze nie
zostały wydane na ładnie prezentujące
się podczas pokazów samoloty, ale na
nowoczesne maszyny, które usprawnią
działania amerykańskich żołnierzy tam,
gdzie powinny – na polu bitwy. 
Polska Zbrojna 55
 MILITARIA
ARMIE ŚWIATA TURCJA

Dalej i celniej Trzeci

USA. Powstała nowa wersja lekkiej holowanej haubicy M777- A2.
Jest ona przystosowana do strzelania kierowanymi pociskami
Spartan
M982 Excalibur. Dzięki temu zasięg ognia haubicy wzrośnie
z 30 do 40 km. Będzie ona też znacznie celniejsza. Do nowego
standardu doprowadzone zostaną M777A1, które już trafiły do
amerykańskich jednostek. Jako pierwszy, do końca roku,
A22 ma otrzymać batalion 11 Pułku Artylerii Polowej stacjonują-
cy na Hawajach. Jest to jednostka 25 Dywizji Piechoty. (wr)

WŁOCHY. Siły powietrzne otrzymały

trzeci samolot transportowy C-27J
Spartan. Do końca roku mają dostać
jeszcze siedem z tuzina zamówio-
nych maszyn. Do tej pory wyproduko-
wano ich 12. Najwięcej Spartanów,
bo aż osiem, trafiło do Grecji, jeden
otrzymała też Litwa. Uwzględniając
sukces tej konstrukcji w przetargu
na lekki samolot transportowy dla
amerykańskich sił zbrojnych, wojska
lotnicze sześciu państw zamówiły
110 C-27J. Ostatnio wybrała ten sa-
molot także Rumunia.

US DOD
W najbliższych tygodniach oczekiwa-
ne jest podpisanie kontraktu na do-
stawę siedmiu egzemplarzy tego
Najszybciej w historii transportowca. Do grona jego poten-
cjalnych nabywców należą Australia,
USA. EADS North America dostarczył Czechy, Kanada, Słowacja
amerykańskim wojskom lądowym pierw- i Słowenia. (wrt)
szą ósemkę lekkich śmigłowców wieloza-
daniowych UH-72 A Lacota. Dwa ostatnie
zostały skonfigurowane do przewozu
VIP-ów, pozostałe sześć to maszyny ewa-
kuacji medycznej. Trafiły one w maju do
centrum szkoleniowego lotnictwa medycz-
nego w Fort Irwin w Kalifornii. Przedsta-
wiciele firmy podkreślają, że była to naj-
szybsza dostawa sprzętu lotniczego w hi-
storii. Kontrakt na 34 AH-72A podpisano
w październiku 2006 r. W planach jest za-
kup 322 takich śmigłowców. Mają być wy-
korzystywane do działań związanych z bez-
pieczeństwem wewnętrznym kraju, do wal-
CINNI

ki z przemytem narkotyków, ewakuacji me-

R. BRAC

dycznej oraz do transportu. Lacoty trafią

zarówno do jednostek lotnictwa wojsk lą-
EADS

dowych, jak i Gwardii Narodowej. (ww)

DWA ZAMÓWIENIA
IZRAEL. Firma Elbit poinformowała, że jej zdalnie sterowane stanowiska
strzeleckie (ORCWS) postanowiły kupić dwa nowe państwa. Kontrakt,
wartości 40 mln dol., dotyczy dostaw dla słoweńskich kołowych trans-
porterów opancerzonych Patria AMV 8x8 „dużych wież” z armatą
kal. 30 mm i „małych wież” z karabinem maszynowym kal. 12,7 mm lub
granatnikiem automatycznym kal. 40 mm. Te ostatnie, z kaemem, za-
mówiła za 15 mln dol. Rumunia. Zostaną one zamontowane na wybra-
ELBIT

nych przez ten kraj KTO Mowag Piranha IIIC. W grudniu 2006 r. Rumuni
postanowili kupić 31 wozów na potrzeby misji afgańskiej. (w)

56 Polska Zbrojna nr 32/2007


Rozmowa z generałem
EGONEM RAMMSEM,
szefem Dowództwa
Połączonych Sił NATO
w Brunssum, który
nadzoruje operację
Międzynarodowych Sił
Wsparcia
Bezpieczeństwa (ISAF)
w Afganistanie
Kto wygra wojnę w Afganistanie?
– Jestem umiarkowanym optymistą, je-
śli chodzi o rozwój sytuacji w Afganista-
nie. Zwycięstwo sojuszu będzie zależeć od
trzech czynników: politycznego, wojsko-
wego i ekonomicznego. Z tym że między-
narodowe siły pod dowództwem NATO
mogą zapewnić jedynie 25 proc. sukcesu.
Najwięcej zależy od czynników politycz-
nych i ekonomicznych. Jeśli w Afganista-
nie będzie spokój, to organizacje między-
narodowe zajmą się odbudową kraju w ta-
ki sam sposób, jak to się dzieje na więk-
szości terytorium Afganistanu z wyjątkiem
południa, gdzie toczą się potyczki z taliba-
mi. Polityczna stabilność z kolei zapewni
postęp ekonomiczny, który widać na tere-
nach, gdzie siłom międzynarodowym uda-
ło się uspokoić sytuację i wesprzeć samo-
rządy. Tam też jest nadzieja, że Afgańczy-
cy wezmą sprawy w swoje ręce. Warun-
kiem jest jednak wygranie wojny z taliba-
mi, nie tylko wojskowo, ale i o umysły i ser-
ca opinii publicznej.
Talibowie doskonale wykorzystują jed-
nak media w tej wojnie...
– Wykorzystują radio, telewizję i inter-
net. Zyskują przewagę w mediach i potra-
fią stworzyć wrażenie, że to oni są górą,
chociaż to nieprawda. Działania talibów
przyciągają jednak uwagę opinii publicz-
nej ze względu na ich spektakularny i me-
dialny charakter, na przykład samobójcze
zamachy. Jeśli talibowie zajmą na chwilę
jakąś wioskę na południu, zaraz trąbią
o tym wszystkie media, obwieszczając po-
rażkę ISAF, kiedy jednak NATO szybko
odbija te samą wioskę, dziennikarze pomi-
jają to milczeniem. Powstaje więc wraże-
nie, że wojska sojuszu są wypierane z Afga-
nistanu, co jest oczywistym fałszem. Do
mediów nie przedostają się też informacje
o odbudowie dróg i mostów, o poprawie
warunków życia ludności afgańskiej. Dla-
nr 32/2007
Walka
o serca
i umysły
tego naszym głównym celem będzie edu-
kowanie opinii publicznej.
Będzie to trudne, zważywszy że lot-
nictwo ISAF, bombardując wioski,
gdzie skrywają się talibowie, zabija
także cywilów…
– Niestety, zdarzają się takie przypad-
ki i działają na naszą niekorzyść. To bar-
dzo smutne, kiedy giną przypadkowi cy-
wile, ma to bowiem niezwykle negatyw-
ny wpływ na postrzeganie sił międzyna-
rodowych w Afganistanie. Dlatego musi-
my zdecydowanie ograniczyć takie sytu-
acje, żeby pozyskać „serca i umysły” lud-
ności afgańskiej. W przeciwnym wypad-
ku możemy przegrać medialną wojnę
z talibami. Trzeba jednak pamiętać, i mó-
wić o tym głośno, że ciągle więcej Afgań-
czyków ginie z rąk talibów niż w wyniku
pomyłkowych bombardowań sił NATO.
Nie chcemy jednak prowadzić polityki in-
formacyjnej polegającej na licytowaniu
się, kto ile zabił niewinnych ofiar. Faktem
jest, że musimy mieć lepsze rozpoznanie
w terenie i sprawniej pozyskiwać infor-
macje wywiadowcze od cywilów, żeby
uniknąć podobnych sytuacji. Dobrym roz-
wiązaniem będzie przekazywanie jak naj-
więcej władzy siłom zbrojnym Afganista-
nu, a także miejscowej policji, żeby to wła-
śnie oni wzięli odpowiedzialność w swo-
ŚWIAT
je ręce i zaprowadzali porządek tam,
gdzie to konieczne.
No właśnie, czy kwestie rozpoznania
i gromadzenia informacji wywia-
dowczych się poprawiły?
– Zdecydowanie tak. Mamy coraz
lepsze informacje otrzymywane z tzw.
źródeł osobowych, jak i przez środki
techniczne, w tym pozyskane dla
ISAF niemieckie samoloty Tornado,
stacjonujące na północy Afganistanu
w Mazar-e Sharif. Samoloty te mo-
gą prowadzić rozpoznanie zarówno
ARTUR BILSKI
w dzień, jak i w nocy, wykonując
zdjęcia w bardzo dużej rozdzielczo-
ści. Są używane także do patrolo-
wania granicy afgańsko-pakistań-
skiej, gdzie – wykorzystując techniki pod-
czerwieni – rejestrują ruch ludzi. Jest to o
tyle istotne, że po pakistańskiej stronie ta-
libowie szkolą swoich bojowników. Prze-
chodzą oni potem bez przeszkód do Afga-
nistanu. Na razie nie jesteśmy w stanie nad
tym zapanować.
Talibowie finansują swoje działania dzię-
ki zyskom z upraw opium w Afganista-
nie. Jak można temu zapobiec?
– Jestem oczywiście za tym, by zwal-
czać produkcję narkotyków. W szerszym
zakresie powinni to robić sami Afgań-
czycy. Jestem też za tym, żeby kontrolo-
wać część upraw i skupować je od afgań-
skich chłopów, potem legalnie sprzeda-
wać międzynarodowemu przemysłowi
farmaceutycznemu, aby ten z kolei prze-
rabiał je na środki przeciwbólowe. Wiem,
Działania talibów
przyciągają uwagę
opinii publicznej
ze względu na ich
spektakularny
i medialny charakter,
na przykład samobójcze
zamachy
że to kontrowersyjny pomysł, ale dysku-
tuje się o tym w NATO. Dzięki temu jed-
nak można by było mieć kontrolę nad
uprawami. Pieniądze mieliby też afgań-
scy chłopi, dla których handel narkoty-
kami jest często jedynym źródłem do-
chodów. Jednocześnie odcielibyśmy ta-
libom możliwości finansowania swoich
kampanii wojskowych.
Rozmawiał Artur Bilski
Polska Zbrojna 57
ŚWIAT TERRORYZM

Na całym świecie działa obecnie około 18 tys. ludzi gotowych

Według brytyjskiego Międzynarodowego Instytutu Badań

Strategicznych, al Kaida – choć zmieniła swój sposób działania
jest dziś równie niebezpieczna jak kilka lat temu. Mimo
usunięcia połowy z 30 najważniejszych liderów organizacji,
nadal kieruje nią siatka rozrzuconych po świecie strategów.

ODRADZANIE SI KRZYSZTOF GŁOWACKI

iedawno w Barcelonie zatrzyma-
no dwóch marokańskich islami-
stów związanych z al Kaidą. Mo-
hamed Laskir i Mulai Idrisi zaj-
mowali się rekrutowaniem przyszłych za-
machowców. Po kilku dniach dwóch męż-
czyzn staranowało samochodem wejście
do terminalu lotniska w Glasgow, następ-
nie londyńska policja rozbroiła dwa sa-
mochody pułapki. „Grupa, która podjęła
nieudane próby zamachów, planowała wy-
korzystać więcej aut. Podejrzani kupili
przez internet dwa mercedesy i dżipa, ale
dowiadywali się o siedem innych samo-
chodów” – podał niedawno brytyjski
„The Sun”.
Zdaniem ekspertów, kolejny atak jest nie-
unikniony. Władze Wlk. Brytanii przezna-
czyły ogromne środki na rozbudowę sił
bezpieczeństwa. Liczba funkcjonariuszy
wywiadu MI5, zajmującego się bezpieczeń-
stwem wewnętrznym, wzrosła z 1,8 tys.
w 2001 r. do ponad 3 tys. obecnie. Była
szefowa MI5 Eliza Manningham-Buller
poinformowała, że jej ludzie wytropili po-
nad 1,6 tys. wojujących islamistów mogą-
cych liczyć na poparcie 100 tys. sympaty-
ków. Ale liczba terrorystycznych siatek nad
Tamizą stale wzrasta – od czasu inwazji na
Irak co roku się podwaja.
Niebezpieczeństwo istnieje także w in-
nych regionach świata. Kilka dni temu
rząd Australii ostrzegł przed bardzo po-
ważnym zagrożeniem atakami terrory-
stycznymi w Indonezji. Jak powiedział
premier John Howard, ostrzeżenie to opar-
te jest na konkretnych danych wywiadu
australijskiego. Według tych źródeł, ter-
roryści opracowali plany serii zamachów,
które są już w końcowej fazie realizacji.
Na celowniku terrorystów ma się znaleźć
także Maroko. Komisja Europejska ostrze-
gła ten kraj przed „niemal pewnym praw-
dopodobieństwem” ataków terrorystycz-
nych. Analitycy wysłali do władz w Ra-
bacie raport, w którym wzywają do zwięk-
szenia środków bezpieczeństwa w amba-
sadach państw zachodnich i miejscach
często odwiedzanych przez turystów. Ma-
rokańskie MSW wprowadziło, po spotka-
niu szefów wywiadu, policji oraz innych
służb bezpieczeństwa, najwyższy stopień
zagrożenia atakiem terrorystycznym. In-
formacje o planowanych zamachach na
terenie Maroka potwierdziły również wy-
wiady francuski i izraelski.
OPTYMIZM NA WYROST
W wielu krajach po 11 września aresz-
towano osoby podejrzane o powiązania ze
sprawcami zamachu na World Trade Cen-
ter. Przed sądem stanęli członkowie tzw.
gangu z Roubaix, składającego się z fran-
cuskich Arabów. Wcześniej walczyli jako
najemnicy muzułmańscy w Bośni i utrzy-
mywali kontakt z kanadyjskim Algierczy-
kiem Fatehem Kamelem, który werbował
mudżahedinów do siatki ben Ladena. Po-
licja hiszpańska aresztowała w Granadzie
i Madrycie osoby, które prowadziły nabór
terrorystów i przygotowywały dla nich fał-
szywe dokumenty. Niemiecki Urząd
Ochrony Konstytucji zainteresował się
związkami z al Kaidą arabskich studen-
tów z Hamburga i fundamentalistów sku-

58 Polska Zbrojna nr 32/2007


na wszystko w imię islamskiego fundamentalizmu.
Mało
kto wie,
że diamenty z Sierra
Leone, Konga i Angoli,
wybierane zwykle do pier-
ścionków zaręczynowych,
są integralną częścią
finansów al Kaidy
ARCHIWUM
IĘ ZŁA
pionych wokół Metina Kaplana, zwanego
Kalifem z Kolonii. Podobnie postąpiono
w Belgii, Holandii, Czechach, Jemenie
i Egipcie, gdzie dokonano masowych
aresztowań.
Następnie przyszła pora na Afganistan.
Upadek Kandaharu oraz zdobycie forty-
fikacji w Górach Białych wokół Tora Bo-
ra w 2001 r. potraktowano na świecie ja-
ko symboliczne rozbicie głównych struk-
tur al Kaidy. – Terroryści zostali rozpę-
dzeni, obozy szkoleniowe przestały ist-
nieć, tysiące bojowników aresztowano,
pojmano lub zabito – tryumfował Brian
Jenkins, specjalista z zakresu terroryzmu.
W sukurs przyszedł mu Seth Stodder.
– Wahabici stracili struktury dowodzenia,
zdolność do przemieszczania się i orga-
nizowania spotkań, a ich sieci finansowe
i komunikacyjne zostały poważnie uszko-
dzone – stwierdził urzędnik amerykań-
skiego Departamentu Bezpieczeństwa
Wewnętrznego. Podobnego zdania był
David Kilcullen, autor kilku istotnych tek-
stów o muzułmańskich bojownikach.
nr 32/2007
Rzeczywiście, pozostałym przy życiu
przywódcom al Kaidy trudniej było upo-
rać się z podstawowymi zadaniami orga-
nizacji. Zwiększone wysiłki wywiadow-
cze Amerykanów i ich sojuszników spra-
wiły, że wszelkiego rodzaju transakcje
– komunikacja, podróże, przekazywanie
pieniędzy – stały się dla dżihadystów bar-
dziej niebezpieczne. Przemiana al Kaidy
ze spójnej, scentralizowanej organizacji
w wiele rozrzuconych po świecie samo-
czynnych grup terrorystycznych nie
zlikwidowała jednak niebezpie-
czeństwa ataków.
TAJEMNICZE FUNDUSZE
Według brytyjskiego Mię-
dzynarodowego Instytutu Ba-
dań Strategicznych, al Kaida,
choć zmieniła swój sposób dzia-
łania, jest dziś równie niebezpiecz-
na jak kilka lat temu. Mimo usunięcia
połowy z 30 najważniejszych liderów or-
ganizacji, nadal kieruje nią siatka rozrzu-
conych po świecie strategów. Bardzo luź-
na sieć członków i sympatyków działa
w 60 krajach. MIBS liczy, że przez obo-
zy al Kaidy w Afganistanie przeszło do
2001 r. około 20 tys. ludzi. Do dziś w woj-
nie z terroryzmem zginęło lub zostało poj-
manych 2 tys. z nich. Oznacza to, że na
całym świecie działa obecnie około 18 tys.
ludzi gotowych na wszystko w imię islam-
skiego fundamentalizmu.
Obecna reaktywacja al Kaidy jest moż-
liwa dzięki rozlicznym funduszom. Wie-
le lat przed zamachami z 11 września, or-
ganizacja Osamy ben Ladena systema-
tycznie budowała sieć finansową. Prowa-
dzono interesy od tropikalnych pól dia-
mentowych Afryki Zachodniej po rynki
złota Zjednoczonych Emiratów Arab-
skich. Cała struktura ekonomiczna była
tak skomplikowana, że do dziś niewiele
jest informacji na jej temat. Nawet źródło
środków finansowych, których użyto do
opłacenia zamachów z 11 września, po-
zostaje tajemnicą. FBI i CIA wyśledziły
przepływ pieniędzy ze Zjednoczonych
Emiratów Arabskich, ale nie udało im się
ustalić, skąd wzięły się pozostałe fundu-
sze. Wiadomo jedynie, że pieniądze prze-
pływały z Dubaju za pomocą przelewów
i kart debetowych na konta bankowe
w Stanach Zjednoczonych.
Obecnie „pion finansowy” al Kaidy
w dalszym ciągu istnieje i nieprzerwanie
napędza największe zagrożenie, jakie Sta-
ny Zjednoczone widziały od zakończenia
zimnej wojny. Mało kto wie, że diamen-
ty z Sierra Leone, Konga i Angoli, wybie-
rane zwykle do pierścionków zaręczyno-
wych, są integralną częścią finansów
al Kaidy. Szacuje się, że zachodnioafry-
kański handel drogimi kamieniami daje
terrorystom około 50 mln dolarów rocz-
nie. Al Kaida prowadzi także rozległe in-
teresy w Sudanie, gdzie ma wiele firm.
Na przykład przedsiębiorstwo Interna-
tional al Ikhlas produkuje słodycze i miód
w Kameen; Bank Zasobów Zoologicz-
nych w Kasala wytwarza geny do tworze-
nia krzyżówek bydła; garbarnia Happ
w Chartumie produkuje skóry, a Blessed
Fruits eksportuje owoce i warzywa. Al Ka-
ida ma dodatkowo farmy w Soba i Dama-
zine, gdzie uprawia się białą kukurydzę,
orzeszki ziemne, słoneczniki i pszenicę.
Ugrupowanie ben Ladena eksportuje także
strusie i owczarki z Kenii, cytryny, oliwki
i migdały z Tadżykistanu, drewno z Turcji
i z Tanzanii oraz lazuryt z Ugandy.
Lider al Kaidy może również liczyć na
sympatyzujących z nim bogatych Arabów
z Bliskiego Wschodu. Wiadomo także, że
czerpie on fundusze z działalności jawnych
muzułmańskich organizacji charytatyw-
nych. Firmy przykrycia kontrolowane przez
ben Ladena prowadzą interesy, wykorzy-
stując różnorodne banki w krajach Zatoki
Perskiej. Transfer funduszy odbywa się po-
przez banki międzynarodowe w Zjedno-
czonych Emiratach Arabskich, Arabii Sau-
dyjskiej i Kuwejcie. Tam też prowadzi swo-
je interesy szwagier ben Ladena, Moham-
mad Jamal Khalifa. Odpowiada on za kie-
rowanie częścią sieci finansowej oraz za
wiele inwestycji na dużą skalę, zwłaszcza
na Mauritiusie, Filipinach, w Singapurze
i Malezji. Dystrybucją funduszy zajmuje
się przebywający na emigracji w Etiopii
biznesmen saudyjski, szejk Mohammad
Hussein al Almadi oraz działający z tere-
nu Afganistanu Abu Zubayda.
CO ROBIĆ?
Al Kaidę cechuje niezwykła mobilność.
Autonomiczne organizacje są dość luźno
powiązane ze sobą i przypominają dzia-
łanie serwerów w internecie: zniszczenie
pojedynczego ogniwa nie wpływa rady-
kalnie na funkcjonowanie całej struktury,
która daje się łatwo przekonfigurować.
Sieć towarów, podziemnych systemów
transferu, organizacji dobroczynnych
i przychylnych bankierów wciąż istnieje,
a finansowe środki al Kaidy nadal są sta-
rannie gromadzone, rozsyłane po świe-
cie i gotowe w każdej chwili wesprzeć
kolejny zamach. Zachód musi kontynu-
ować operacje militarne przeciwko
al Kaidzie i jej sojusznikom. Działaniom
wojskowym muszą towarzyszyć jednak
zmiany polityczne, przede wszystkim de-
mokratyzacja krajów arabskich oraz roz-
wiązanie kryzysu palestyńskiego.
W przeciwnym razie nie uda się skutecz-
nie powstrzymać zła. 
Polska Zbrojna 59
AAAAAAA AAAAAAAA
WYDARZENIA ZAPIS

Tajne
zabiegi

Koniec misji

BUŁGARIA. W wywiadzie dla
dziennika „24 czasa” szef bułgar-
skiego wywiadu zagranicznego
gen. Kirczo Kirow ujawnił, że za-
graniczne tajne służby pomagały
w uwolnieniu więzionych w Libii
pielęgniarek, które wraz z pale-
styńskim lekarzem oskarżono
o umyślne zarażenie wirusem HIV
438 dzieci w szpitalu w Bengazi.
– W tej sprawie kontaktowaliśmy
się z 80 wywiadami, a współpra-
cowaliśmy z dwudziestoma,
w tym z Mosadem, i to bardzo ak-
tywnie – powiedział gen. Kirow.
Szczególną rolę odegrał Marc
Allen z brytyjskiego MI6, który był
doradcą bułgarskiego wywiadu.
– Bardzo nam pomógł. Umożliwił
kontakt z szefem libijskiego wy-
wiadu Musą Kusą w Trypolisie.
Doszło do tego po spotkaniu
Allena z Muammarem Kadafim
i Kusą. Razem byliśmy dwukrotnie
w gabinecie Kusy. Lecz w 2004 r.
Kusa odszedł ze stanowiska.
Spotykałem się z nim w Europie
– w Paryżu, Rzymie i Londynie. Po
naszym ostatnim spotkaniu w Wlk.
Brytanii Kusa wycofał się i przeka-
UK DOD
WIELKA BRYTANIA. We nie dawała sobie rady ich kul zginęło 14 osób, bojownicy zabili 763 żoł-
wtorek (31 lipca) o pół- z konfliktem między w tym sześć niepełno- nierzy. Po rozejmie ogło-
nocy oficjalnie armia społecznościami katoli- letnich. Po „krwawej szonym przez paramili-
brytyjska zakończyła mi- ków i protestantów. niedzieli” katolicy uznali tarne organizacje kato-
sję utrzymywania pokoju W szczytowym okresie żołnierzy za stronę kon- lickie i protestanckie
w Irlandii Północnej. konfliktu, latem 1972 r., fliktu i instrument repre- oraz rozpoczęciu roz-
Operacja pod kryptoni- było ich tam 30 tys. sji. Wojskowi stali się mów o pokojowym za-
mem „Banner” trwała Wcześniej, 30 stycznia celem nasilonych ata- kończeniu konfliktu woj-
38 lat. Żołnierzy wysłano tegoż roku, brytyjscy ków Irlandzkiej Armii sko brytyjskie zaprzesta-
do Ulsteru w 1969 r., spadochroniarze ostrze- Republikańskiej (IRA). ło patrolowania ulic ul-
gdyż tamtejsza policja lali katolicki wiec. Od W latach 1969–1995 jej sterskich miast. (w)
Nowy minister Airbus A320 na lotnisku Con-
gonhas Sao Paulo, w której zgi-
drugi tragiczny wypadek lotni-
czy. We wrześniu 2006 r.
BRAZYLIA. Prezydent Luiz nęło blisko 200 ludzi. Szefa re- w Amazonii rozbił się Boeing
Inacio Lula da Silva zdymisjono- sortu obarczono odpowiedzial- 737–800 ze 155 osobami na
wał ministra obrony Waldira Pi- nością za tę tragedię, ponieważ pokładzie. Do tego doszła nie-
resa. Na jego następcę wyzna- w Brazylii to jemu podlega dawna awaria w wojskowym
czono Nelsona Jobimę, emery- transport powietrzny. Katastro- centrum kontroli lotów w Ma-
towanego sędziego sądu najwyż- fa doprowadziła do pogłębienia naus, która spowodowała chaos
szego. Odejścia Piresa doma- kryzysu w tym sektorze. Brazy- w ruchu powietrznym między
gała się opozycja po katastro- lijczycy boją się latać, bowiem północną Brazylią a Ameryką
fie samolotu pasażerskiego w ciągu niecałego roku był to Środkową i USA. (wt)
Wielkie nik „New York Times” podał, że
planowane są duże dostawy bro- w skrócie
dostawy
ni do Arabii Saudyjskiej, Bahraj-
nu, Kuwejtu, Omanu, Kataru
oraz Zjednoczonych Emiratów Przyspieszony
Arabskich. Amerykanom zależy
przede wszystkim na moderniza-
wyjazd
cji systemów obrony powietrznej DANIA. Rzecznik sił zbrojnych
US DOD

zał sprawę w ręce Abdullaha

Sanosiego, szwagra Kadafiego
– opowiedział gen. Kirow, przyzna-
jąc, iż nawiązanie kontaktu z libij-
skim wywiadem zaproponowali
Brytyjczycy. W kontaktach
z Libijczykami pośredniczył szef
hiszpańskiego wywiadu. Celem
tych działań było ustalenie bezpo-
średniego tajnego kanału łączno-
ści z Trypolisem. W sprawę uwol-
nienia pięciu pielęgniarek zaanga-
żowały się też służby algierskie,
egipskie, palestyńskie i włoskie.
W gabinecie szefa tych ostatnich
doszło do jednego ze spotkań
Kirczo Kirowa z Musą Kusą. (ww)
USA. Sekretarz stanu Condo-
leezza Rice poinformowała, że
Stany Zjednoczone przygotowu-
ją nowe porozumienia o zwięk-
szeniu pomocy militarnej dla
krajów Bliskiego Wschodu i Za-
toki Perskiej. Pomoc dla Izraela
wzrosnąć ma np. o jedną czwar-
tą i osiągnąć w ciągu najbliż-
szych dziesięciu lat 30,4 mld do-
larów, czyli o 9,1 mld dolarów
więcej niż w ostatnim dziesięcio-
leciu. Natomiast Egipt może li-
czyć w tym czasie na 13 mld do-
larów. W sobotę (28 lipca) dzien-
i przeciwrakietowej tych państw, Jes Rasmussen poinformował
ich sił morskich, a także, choć 26 lipca, że ponad połowa
z około 400 stacjonujących na
w mniejszym stopniu, lotnictwa.
Wartość tych transakcji może południu Iraku żołnierzy duń-
skich została już wycofana. We-
osiągnąć 20 mld dolarów, czyli
dług Rasmussena, wrócili oni
dwa razy więcej niż kwota, jaką
do kraju wcześniej niż przewi-
podano wiosną, upubliczniając
dywano. Następna grupa żołnie-
te zamiary. Według przedstawi-
rzy opuści Irak w tym tygodniu.
cieli administracji Busha, plan
Do końca roku pozostanie tam
wzmocnienia militarnego kra-
jeszcze 50 Duńczyków oraz
jów Zatoki Perskiej to element
cztery śmigłowce obserwacyjne.
strategii tworzenia przeciwwa-
gi dla rosnących wpływów Ira-
nu w regionie. Jest to też spo-
sób na ograniczanie wpływów
Gorąco
takich ugrupowań jak al Kaida SYRIA. W eksplozji w składzie
czy Hezbollah. (wr) amunicji w akademii wojskowej

60 Polska Zbrojna nr 32/2007

FORUM | SŁUŻBA | WYDARZENIA | LUDZIE | MILITARIA | W GARNIZONIE | PORADY | ŚWIAT | TO I OWO | SPORT | HISTORIA
Filary potęgi
ROSJA. – Zakrojone na szeroką
skalę wzmocnienie sił zbrojnych
jest jednym z naszych bezsprzecz-
nych priorytetów – oznajmił
25 lipca na spotkaniu z dowódca-
mi wojska i służb bezpieczeństwa
prezydent Władimir Putin. – Obec-
nie naszym zadaniem jest zwięk-
szenie zdolności bojowej armii,
wyposażenie jej w najbardziej no-
woczesną broń i inny sprzęt woj-
skowy – dodał. Za konieczność
uznał też zwiększenie możliwości
wywiadowczych: – Sytuacja mię-
dzynarodowa i interesy wewnętrz-
ne wymagają, aby SWR wzmoc-
Przeciw bazom
IRAK. Izba Reprezentantów Kon-
gresu USA uchwaliła rezolucję
zakazującą finansowania budowy
stałych amerykańskich baz woj-
skowych w Iraku. „Za” głosowa-
li demokraci i większość republi-
kanów. Przy czym ci ostatni ogło-
sili, że rezolucja nie ma żadnego
praktycznego znaczenia i jest je-
dynie demonstracją polityczną,
ponieważ administracja prezyden-
ta George’a W. Busha „nigdy nie
proponowała utworzenia stałej ba-
w miejscowości Muslemija na
północ od Aleppo, do której do-
szło 26 lipca, zginęło 15 żołnie-
rzy, a 50 zostało rannych. Jak po-
dała agencja SAN: „z powodu
bardzo wysokiej temperatury za-
paliły się magazynowane tu ła-
twopalne materiały”. Według
urzędnika cytowanego przez
agencję Reutera, temperatura
w rejonie arsenału dochodziła
niemal do 50 st. C.
Za wycofaniem
IZRAEL. Wicepremier Haim Ra-
mon opowiedział się 27 lipca za
opuszczeniem przez Izraelczy-
ków większej części obszaru Za-
chodniego Brzegu Jordanu w ra-
mach porozumienia z Palestyń-
czykami. – Uważam, że okupa-
cja tych terytoriów zagraża na-
szemu istnieniu, naszej wiary-
nr 32/2007
niła swój potencjał, dostarczając
kierownictwu kraju informacji
i danych analitycznych.
Podkreślanie roli armii i apele
o rozbudowę sił zbrojnych to stały
element corocznych spotkań pre-
zydenta z kadrą dowódczą wojska
i wywiadu. W tym roku Putin
wśród zagrożeń nie wymienił tyl-
ko terroryzmu i konfliktów lokal-
nych. – Istnieją także inne global-
ne zagrożenia. USA stają się coraz
bardziej aktywne w realizacji pla-
nów rozmieszczenia nowych baz
w Europie Wschodniej; ratyfika-
cja traktatu o siłach konwencjonal-
nych w Europie się opóźnia
– stwierdził prezydent Rosji. (wrt)
zy w Iraku czy gdziekolwiek in-
dziej”. Natomiast jeden z najak-
tywniejszych przeciwników ame-
rykańskiego zaangażowania mi-
litarnego w Iraku, przewodniczą-
cy podkomisji ds. budżetu Penta-
gonu demokrata John Murtha, za-
powiedział, że zgłosi poprawkę do
ustawy budżetowej zobowiązują-
cą prezydenta do rozpoczęcia wy-
cofywania wojsk z tego kraju
US DOD
w ciągu dwóch miesięcy, ale bez
daty jego zakończenia. (ted)
godności, a także wizerunkowi
międzynarodowemu – oświad-
czył w wywiadzie udzielonym
izraelskiej rozgłośni radiowej. Ra-
mon stwierdził, że należałoby za-
chować tam obszary „jedynie naj-
większych osiedli”. Zasugerował,
żeby po wycofaniu się z Zachod-
niego Brzegu wojsk izraelskich
ich miejsce zajęły siły NATO.
Niewygodna
prawda
ROSJA. Organizacja Matki Bie-
słanu poinformowała, że anoni-
mowy nadawca dostarczył jej na-
granie wideo przeczące oficjalnej
wersji wydarzeń w Biesłanie
w Osetii Północnej we wrześniu
2004 r. Według władz, szturm na
szkołę, w której czeczeńskie ko-
mando przetrzymywało ponad
Okrojona tarcza
Demokraci mają wątpliwości co do potrzeby budowy
tarczy antyrakietowej i blokują fundusze na ten program
USA. Komisja przydziału środ-
ków budżetowych Izby Reprezen-
tantów skreśliła z projektu przy-
szłorocznego budżetu Departa-
mentu Obrony 139 mln dolarów
przeznaczonych na budowę
w Polsce bazy amerykańskiego
systemu obrony antyrakietowej
(NMD). Natomiast zachowano
kwotę 161 mln dolarów na radar
planowany w Czechach – drugi
element NMD w Europie. Poza
tym z budżetu zniknęło 159 mln
dolarów przewidzianych na roz-
budowę baz tarczy antyrakieto-
wej na terytorium Stanów Zjed-
noczonych. Za cięciami w wy-
datkach na NMD są nie tylko
Demokraci, ale też część Repu-
blikanów. Wcześniej również ko-
misje senatu zredukowały środ-
ki finansowe na ten system, acz-
Radar przeznaczony dla Adak na Aleutach
tysiąc zakładników, rozpoczął się
po eksplozji dokonanej przez ter-
rorystów wewnątrz budynku.
Podczas akcji zginęło ponad
300 osób, w tym 186 dzieci.
Tymczasem z nagrania wynika,
że pierwszy wybuch nastąpił na
zewnątrz szkoły.
Aktywność
szpiegów
USA. Władze amerykańskie nie
kryją zaniepokojenia aktywno-
ścią chińskiego wywiadu.
kolwiek nie tak bardzo jak
w Izbie Reprezentantów.
Agencja PAP podała, powołując
się na źródła dyplomatyczne
w Waszyngtonie, że administra-
cja prezydenta George’a W. Bu-
sha próbuje znaleźć wyjście awa-
ryjne. Używając argumentów
o bezpieczeństwie USA, nalega
na Kongres, aby pozostawił moż-
liwość przesuwania funduszy
z innych programów zbrojenio-
wych na sfinansowanie budowy
bazy systemu obrony antyrakie-
towej w Polsce. Tymczasem Pen-
tagon podpisał z Boeingiem kon-
trakt wartości 80 mln dolarów,
przewidujący rozpoczęcie plano-
wania i prac przygotowawczych
na potrzeby elementów obrony
przeciwrakietowej w Europie
Środkowej (t)
– Chiny kradną nasze tajem-
nice, chcąc w ten sposób roz-
wijać technologie wojskowe.
To poważne zagrożenie, na
które odpowiednio reagujemy
– powiedział dyrektor Fede-
ralnego Biura Śledczego
(FBI) Robert Muller, który
zeznawał w tej sprawie 26
lipca przed komisją sprawie-
dliwości Izby Reprezentan-
tów Kongresu USA. Również
w ocenie szefa kontrwywiadu
Joela Brennera chińskie służ-
by wywiadowcze są najbar-
dziej aktywne, jeśli chodzi
o działalność szpiegowską
w Stanach Zjednoczonych,
i „bardzo agresywnie” dążą
do zdobycia amerykańskich
tajemnic wojskowych. Oczy-
wiście Pekin zaprzecza tym
zarzutom. (w)
Polska Zbrojna 61
TO I OWO
UCY WILIZOWANY
SZPIEG
Szalony dzień
O d samego początku dzień wydawał
mi się jakiś podejrzany. Wstałem ra-
no i zajrzałem do gazety codziennej, a tam
na pierwszej stronie materiał o uzbrojeniu
polskiej armii. Czytam z zaciekawieniem
– spodziewam się potoku inwektyw, zgryź-
liwości i złośliwości – a tu rzeczowa anali-
za, na co nas stać i co powinniśmy kupić
w pierwszej kolejności. Porównania sprzę-
tu, którym dysponujemy, ze sprzętem ar-
mii o podobnym budżecie i... o zgrozo!
Nie jesteśmy najgorsi, wyposażenie mamy
niezłe, niektórzy sąsiedzi szczerze nam za-
zdroszczą. Przecieram oczy ze zdumienia.
Włączam telewizję, a tam relacja z dużych
ćwiczeń poligonowych. Komentujący ma-
newry oficer wysokiej rangi nie ukrywa
przed gośćmi błędów popełnianych przez
żołnierzy. „Tu i tu trzeba było zrobić ina-
czej, tu za wolno, a tu za szybko” – płynie
z megafonu. Nie wierzę własnym uszom.
Idę z wrażenia na spacer i traf chce, że
docieram pod Pałac Prezydencki. A tam
manifestacja poparcia dla operacji w Ira-
ku i Afganistanie. „Wolność dla wszyst-
kich, precz z tyranią i fundamentali-
zmem” krzyczą manifestanci. Przywołują
wyniki sondaży, według których poparcie
dla misji osiąga poziom 70 proc. Zaczy-
nam czuć się dziwnie.
W kawiarni przysłuchuję się burzliwej
dyskusji studentów. Dwóch z nich sztorcu-
je trzeciego za to, że próbuje się wymigać
od służby wojskowej. „To wstyd” – krzyczą
niemal – „My idziemy na ochotnika.
Przecież to obowiązek, a przy tym zaszczyt
służyć z orłem na czapce”. Zupełnie nie
wiem, co się dzieje.
A jeszcze wieczorem w programie publicy-
stycznym oglądam rozmowę z dwoma ofi-
cerami, którzy zamiast skarżyć się na ni-
skie uposażenia, zwracają uwagę na złą sy-
tuację pracowników wojska i niesprawie-
dliwość sytuacji, w której cywile wykonują
pracę z zaangażowaniem żołnierzy zawo-
dowych za cztery razy mniejsze pieniądze.
I wtedy nie wytrzymałem.
Obudziłem się.
62 Polska Zbrojna
100 lat ma Paul
Lienin, emery-
towany wojskowy, który mi-
mo zaawansowanego wieku
i braku jednego oka został
mistrzem zawodów strzelec-
Wspólny
kich dla weteranów roze-
granych pod koniec lipca
w Szwajcarii – pisze
„Dziennik”. Już pierwsze-
go dnia konkursu temu
najstarszemu z uczest- śmiech z koszmaru
ników udało się
wystrzelić ze swego ka-
rabinu SIG SG 550
P alestynka Fatima sprze-
daje falafele w Hummus
Hut, fast foodzie na Zachod-
hasłem „trochę śpiewu, tro-
chę tańca i dużo humusu”
jest – jak pisze „Przekrój”
maksymalną liczbę
nim Brzegu. Naprzeciw stoi – parodią słynnego musica-
punktów. Na kolejnych druga budka – żydowski Ko- lu i bezceremonialnym pasti-
miejscach w turnieju up-
sher King. Między restaura- szem konfliktu izraelsko-pa-
lasowali się 80-latek cjami trwa wojna. Tak zaczy- lestyńskiego. Reżyser Ari
i 72-latek z Zurychu. (ad)
na się izraelsko-palestyńska Sandel śmieje się ze wszyst-
musicalowa komedia „West kiego, z czego na Bliskim
Bank Story”, która zdobyła Wschodzie nie wypada się
w tym roku Oscara w katego- śmiać – terrorystów, zama-
rii filmów krótkometrażo- chów, Żydów i Arabów.
wych. 21-minutowy film pod – Chcieliśmy pokazać, że
obie strony mają więcej
wspólnego, niż są skłonne
przyznać – pisze Sandel na
stronie internetowej filmu.
Ośmieszając swoich bohate-
rów, reżyser musiał sprawie-
dliwie rozdzielać żarty tak,
aby każda ze stron mogła się
śmiać podczas oglądania
musicalu. I co najważniejsze
– aby mogli śmiać się razem.
Terroryzmem „żywi się” też
krążąca po Stanach i Izraelu
trupa komediowa złożona
z Palestyńczyka i trzech Ży-
dów. Na jej występach, po-
dobnie jak w trakcie ogląda-
nia „West Bank Story”, wi-
dzowie odreagowują emocje
związane z wojną. Zmęczeni
konfliktem i ciągłym stra-
chem przed śmiercią Pale-
styńczycy i Żydzi mogą choć
na moment zdystansować
się od koszmaru, w którym
tkwią na co dzień. (ad)
Nonsens tygodnia: Względne pojęcie nowoczesności
W ubiegłym tygodniu „Dziennik” podał jako przykład na nowoczesność brytyjskiej
floty wojennej niszczyciel rakietowy HMS „Nottingham”, zwodowany w… 1980 roku.
Nie jest on nawet najmłod- fane. Już zwodowano pierw- gnuje? Równie ciekawe są
szy w gronie ośmiu sze dwa z sześciu okrętów, informacje dotyczące wieku
z 14 zbudowanych w latach które je zastąpią – HMS lotniskowców. Mogliśmy
1971–1985 okrętów „Darling” i HMS „Dauntless”. przeczytać, że HMS „Ark
Typ 42, które pozostają Są to niszczyciele Typ 45. Royal” jest znaczenie star-
w służbie. Ponadto wszyst- Skoro „Nottingham” jest szy niż HMS „Illustrious”,
kie te niszczyciele mają być tak nowoczesny, to dlacze- choć oba zwodowano
w najbliższych latach wyco- go Royal Navy z niego rezy- w tym samym roku. (wr)
nr 32/2007