Przegld Zachodni 3/2012 POLACY NIEMCY. WZAJEMNA AKCEPTACJA?

Micha Nowosielski
Artyku opisuje stan bada nad dynamik polskich migracji do Niemiec i sytuacji Polakw w Niemczech. Poruszone w tekcie problemy dotycz dyskusji nad przedmiotem bada, historii i teraniejszoci polskiego

wychodstwa do Niemiec oraz state-of art bada nad polskimi migracjami do Niemiec. Do tematw najczciej poruszanych przez badaczy tego zagadnienia nale: tosamoci integracja, migracje zarobkowe i sezonowe, polska przedsibiorczo w RFN czy polskie organizacje. Artku koczy refleksja dotyczca ogranicze dotychczasowych bada na temat polskich migracji do Niemiec oraz potencjalnych pl analizy, ktre wymagaj dalszych docieka.

Johannes Frckowiak
Artyku omawia procesy migracyjne polskich robotnikw rolnych do Bitterfled, rodkowoniemieckiego obszaru przemysowego (obecnie Saksonia-Anhalt) pod koniec XIX i na pocztku XX w. Krtko po 1880 r. powstaa tam niewielka wsplnota polonijna, pielgnujca swoj tosamo narodow. Chocia w nastpnych dziesicioleciach imigranci poddani zostali procesowi asymilacji do spoeczestwa niemieckiego, polska przynaleno etniczna przetrwaa w tej niewielkiej wsplnocie a do lat 40. XX w. Po II wojnie wiatowej cz osb z drugiego pokolenia imigrantw reemigrowaa do Polski. Osoby te oraz ich potomkowie do dzi maj mieszan niemiecko-polsk wiadomo, transnarodow tosamo.

Marzena Pomorska
Artyku zarysowuje to historyczne da odszkodowawczych wysuwanych przez obywateli Niemiec, a take wskazuje na dotychczas przyjte regulacje i uznane ekspertyzy, starajce si uporzdkowa prawne aspekty tyche roszcze. Wskazuje rwnie na wymiar polityczny problemu oraz przywouje kluczowe dla sprawy deklaracje i rezolucje. Pokazuje aktualne rozstrzygnicia przy jednoczesnym wskazaniu na ich ewolucj oraz podaje przykady zdarze kluczowych dla wykrystalizowania stanowisk obu pastw. Wyczula rwnie na ogromn rol akcji propagandowych prowadzonych przez organizacje ziomkowskie oraz podkrela wpyw kampanii medialnych na decyzje podejmowane przez polskich i niemieckich decydentw.

Instytut Zachodni w Poznaniu Przegld Zachodni numer 3/2012 POLACY NIEMCY. WZAJEMNA AKCEPTACJA?

Bernard ukako
Przedmiotem opracowania jest analiza problemu skutecznoci utraty obywatelstwa polskiego przez osoby migrujce do RFN na podstawie uchway Rady Pastwa 37/56. Kwestia utraty przez w/w kategori osb obywatelstwa polskiego naley do niezwykle skomplikowanych i budzcych wtpliwoci w orzecznictwie. Jest ona przedmiotem rozbienoci zarwno w orzecznictwie sdw administracyjnych, jak i Sdu Najwyszego. Badany problem czy si nie tylko z sam instytucj obywatelstwa, ale take z kwesti skutecznoci utraty wasnoci nieruchomoci nalecych do osb migrujcych (art. 38 ust. 3 ustawy z dnia 14 lipca 1961 r. o gospodarce terenami w miastach i osiedlach, t.j. Dz. U. z 1969 r., Nr 22, poz. 159 z pniejszymi zmianami). W opracowaniu szczegln uwag powicono analizie kwalifikacji prawnej aktu zezwolenia na zmian obywatelstwa.

Witold Nowak
Celem niniejszego artykuu jest zidentyfikowanie barier integracji spoecznej Niemcw w Polsce. Zastosowan technik badawcz jest analiza danych zastanych obejmujca wyniki bada opinii spoecznej. Pierwsza cz artykuu skoncentrowana jest na przedstawieniu kontekstu teoretycznego procesw integracji spoecznej. Nastpnie, analizowane s wybrane aspekty postaw Polakw wobec obcokrajowcw i imigracji. W dalszej czci tekstu analizie poddawane s opinie Polakw dotyczce Niemcw i ich obecnoci w Polsce. Przeprowadzona analiza obejmuje rwnie dynamik opinii spoecznej i stanowi podstaw do prby prognozowania przyszych postaw Polakw wobec Niemcw.

Iwona Hofman
Jerzy Giedroy (1906-2000) postrzega program edukacji narodowej jako jeden z pierwszych czynnikw warunkujcych przyblienie realizacji programu politycznego. Koncepcje polityczne przedstawiane na amach Kultury (1947-2000) stanowiy przeciwiestwo programu rzdu londyskiego. Zawieray wiele elementw, trudnych do przyjcia przez polsk emigracj, przykadowo uznanie powojennej granicy wschodniej Polski. W programie edukacji narodowej, adresowanej do Polakw w kraju i na emigracji oraz do przedstawicieli emigracji wschodnio-europejskiej wykorzystywano publicystyk historyczn i kulturaln, w tym kroniki, recenzje, analizy twrczoci, przekady literackie, przegldy wydarze kulturalnych, wspomnienia i reportae. Za pomoc tych form autorzy miesicznika dyli do przeamania stereotypowego widzenia ssiadw oraz mniejszoci narodowych, odsonicia bolesnych prawd historycznych, wskazania na paralelizm dziejw narodw Europy wschodniej. W odniesieniu do kwestii niemieckiej, edukacja narodowa oznaczaa prb odwrcenia fatalistycznego widzenia stosunkw polsko-niemieckich zwaszcza w dwudziestym stuleciu.

Instytut Zachodni w Poznaniu Przegld Zachodni numer 3/2012 POLACY NIEMCY. WZAJEMNA AKCEPTACJA?

Maria Rutowska
Autorka omawia ewakuacj najcenniejszych zbiorw Pruskiej Biblioteki Pastwowej z Berlina i ukrycia ich w czasie wojny w bezpiecznych miejscach na terenie ziem polskich. Wywoenia zbiorw rozpoczto w 1941 r. i kontynuowano do poowy 1944 r. Ostatecznie cz zbiorw Pruskiej Biblioteki, tzw. Berlinka, trafio Jagielloskiej Fakt odnalezienia, umieszczenia i zabezpieczenia w Bibliotece Jagielloskiej w Krakowie czci najcenniejszych zbiorw Pruskiej Biblioteki Pastwowej odnalezionych w Krzeszowie zosta przez powojenne polskie wadze utajniony. Nadal trwaj polsko-niemieckie negocjacje w zakresie przemieszczonych w latach 1939-1945 dbr kultury, a dotychczasowy ich przebieg i osignite rezultaty skaniaj do stwierdzenia, e bd trway jeszcze dugo. do Bibliotece

Ernest Kuczyski
Celem artykuu jest przyblienie sylwetki i drogi yciowej Joachima Gaucka, byego duchownego, opozycyjnego symbolu przeomu, dziaacza na rzecz praw obywatelskich, twrcy i pierwszego penomocnika federalnego urzdu ds. archiww Suby Bezpieczestwa NRD, ktry za swoje zasugi i wieloletni walk na rzecz wolnoci i demokracji postrzegany jest jako drogowskaz wspczesnych Niemiec. Zosta on jedenastym prezydentem w historii RFN w dniu 18 marca 2012 r. Na podstawie jego biografii mona pozna, jaka naprawd bya NRD, dlaczego doszo do przeomu i zjednoczenia, dlaczego trudno jest rozliczy si z przeszoci i czemu tak wielu Niemcw do dzi traumatycznie wspomina okres, kiedy niemiecko-niemiecka granica i mur berliski podzieliy nie tylko jeden nard, ale take ca rzesz rodzin. Na wiele z tych pyta odpowiedzi dostarcza yciorys obecnej niemieckiej gowy pastwa.

Andrzej Sakson
Autor analizuje gwne problemy Polakw w Niemczech, tj. nauczanie jzyka polskiego, przywrcenie statusu mniejszoci narodowej oraz rehabilitacji i odszkodowa z czasw II wojny wiatowej na amach prasy polskiej i niemieckiej w latach 1999-2012. W okresie tym toczya si oywiona debata publiczna oraz intensywne pertraktacje midzyrzdowe. Mimo wagi problemu, nie znalaz on nalenego odzwierciedlenia w polskiej prasie. Zagadnieniem tym zajmoway si gwnie media o orientacji prawicowej.

Instytut Zachodni w Poznaniu Przegld Zachodni numer 3/2012 POLACY NIEMCY. WZAJEMNA AKCEPTACJA?

Marta Kasztelan
Celem niniejszego artykuu jest analiza zawartoci pracy polskiej i niemieckiej w czterdziest rocznic gestu kanclerza Willyego Brandta przed Pomnikiem Bohaterw Getta. Publikowane teksty zostay zbadane pod aspektem konstruowania pamici zbiorowej i postrzegania uklknicia kanclerza jako miejsca pamici. Uwaga zostaa skoncentrowana na fakcie, i periodyki w zalenoci od reprezentowanej orientacji, linii ideowej kieruj uwag na inne aspekty wydarzenia sprzed czterdziestu lat.

Agnieszka Szczepaniak-Kroll
Migracje Polakw do Berlina maj dug tradycj. Po II wojnie wiatowej, kiedy granice zamknito, a Polska zostaa przypisana do krajw bloku wschodniego, byo to najbliej pooone zachodnioeuropejskie miasto. Berlin uosabia inny, lepszy, zachodni wiat. Z tego powodu to wanie tam szczeglnie chtnie si udawano, kiedy tylko pojawiaa si moliwo otrzymania paszportu. Dzi polscy imigranci uwaani s w Niemczech za dobrze zintegrowanych. Ich integracja nastpowaa czsto w wyniku nieatwego procesu adaptacji, wymagaa pokonania wielu trudnoci. Obecnie, kiedy granice s otwarte, berliscy Polacy ponownie przerzucaj mosty poza granicami, stajc si transmigrantami. Ma to istotny wpyw na ich tosamo.

Peter Oliver Loew

Darmstadt nie jest klasycznym celem polskiej migracji do Niemiec i przez dugie lata w kontekcie polskoniemieckim zaistnia przede wszystkim dziki zaoonemu w 1980 r. Deutsches Polen-Institut. Mimo to liczce ponad 140 tys. mieszkacw miasto jest dobrym przykadem dla obecnoci i funkcjonowania Polakw i osb polskojzycznych w Niemczech. Pierwsza cz artykuu jest powicona kwestii liczebnoci Polakw lub osb mwicych po polsku, przy czym dane statystyczne wskazuj na znaczny wzrost ich liczby w ostatnich latach. W drugiej czci chodzi o najrniejsze aspekty obecnoci polskiej w Darmstadt i okolicy od stowarzysze po sklepy i restauracje a po moliwoci informowania si o aktualnych wydarzeniach. W Darmstadt funkcjonuje do ywe ycie polskie, ktre jednak tylko po czci mona okreli jako polonijne, natomiast niemao inicjatyw ma charakter transnarodowy.

Instytut Zachodni w Poznaniu Przegld Zachodni numer 3/2012 POLACY NIEMCY. WZAJEMNA AKCEPTACJA?