20

Jacek Walczyski

Byo wielu trenerw

Od Stanisawa Ptaka do Mirosawa Kmiecia
Mwi si, e sukces ma wielu ojcw, a do przyczyn poraki nikt si nie przyznaje. W sporcie jest troch inaczej aczkolwiek trudno doszukiwa si regu w zalenoci od tego, o jakiej dyscyplinie si mwi. Jednake od najdawniejszych czasw rola trenera w sporcie wyczynowym jest nie do przecenienia. W dyscyplinach indywidualnych, jeszcze dwadziecia, trzydzieci lat temu, waciwie bardzo mao mwio si o funkcji szkoleniowca. Wystarczay sukcesy zawodnika. W dyscyplinach druynowych, zespoowych trener stawiany by na rwni z zawodnikami od pocztku istnienia druyny. Tak jest te w pice nonej. O ile jednak kiedy trener nierzadko prowadzi druyn przez kilka (a nawet kilkanacie) lat, tak teraz moe oczekiwa wypowiedzenia pracy, ju po kilku nieudanych meczach. Ruszya runda rewanowa II ligi i nasza druyna rozpocza je w do nietypowy sposb, bo czterema meczami wyjazdowymi 1. Drugi element startu jest raczej typowy. Druyn Zagbia poprowadzi nowy trener Mirosaw Kmie. Cztery mecze wyjazdowe a wic zadanie nieatwe, szczeglnie w obliczu pitego meczu, ktry 6 kwietnia Zagbie rozegra w Sosnowcu z MKS Oawa. Cztery mecze rozegrane w Sosnowcu na pocztku rundy jesiennej przyniosy nam zaledwie 3 punkty zamiast spodziewanych 12. Goryczy zawodu nie osodzia wygrana w Oawie, gdy kolejne dwa mecze w Sosnowcu znw przegralimy, wraz z porak w Gogowie i dopiero remis w Kluczborku i prestiowa wygrana z Energetykiem poprawiy nam nieco humory. Ale ju wanie wtedy zacza si
1

Dzi ju wiadomo, e przynajmniej z jednego z tych wyjazdw otrzymamy 3 punkty.

Ze wspomnie starego kibica [ 20 ]

BYO WIELU TRENERW

chwia pozycja trenera Jerzego Wyrobka, z ktrym na pocztku sezonu wizalimy nadzieje na awans. Ale poraki z Polkowicami, Elan i Turkiem sprawiy, e na ostatni mecz do Jarocina Jerzy Wyrobek ju nie pojecha. Zastpi go Mirosaw Kmie (jeszcze nieoficjalnie) odnoszc spektakularne zwycistwo 4:0 nad Jarot. Kim waciwie jest trener? Najkrcej mwic to szkoleniowiec, ktry ma speni oczekiwania zarzdu klubu, zawodnikw, kibicw i oczywicie mediw. Taktyka, strategia, dobr zawodnikw, wybr techniki szkoleniowej cz yli wszystko to, co ma doprowadzi nawet najsabsz druyn C-klasy do tytuu mistrzostwa wiata. Mrzonka? A pokacie mi trenera, zawodnika, kibica, ktry nie wierzy w zwycistwo swojego zawodnika lub swojej druyny nawet z najsilniejszym przeciwnikiem. Gdyby tak uwaa, byby zym trenerem, zym kibicem. Oczywicie kady zdaje sobie spraw z realnych moliwoci i wie, e od razu nie zrobi najwyszego tytuu, ale nakrela plan, ktry chciaby lub marzy o tym by doprowadzi go na coraz wysze stopnie kariery sportowej. Taka jest ludzka natura. Gdy w 1906 roku powstaway zalki sosnowieckiego sportu pikarskiego, gdy Aleksander Rene sa pisma do Petersburga o zaoenie druyny pikarskiej w Sosnowcu, na pewno nie stawia sobie za cel zdobycia mistrzos twa Polski. Ale czy skrycie o tym nie marzy? Najpierw chcia wygrywa z lokalnymi rywalami, potem mecze towarzyskie z przeciwnikami zza miedzy, a gdy przychodziy sukcesy marzy o signiciu po wysze trofea. Najpierw jako zawodnik pniej dziaacz i tren er. Histori powstania obecnego Zagbia znaj wszyscy starzy kibice, a modsi poznaj j z literatury i historycznych przekazw. Ju przed wojn protoplaci Zagbia KS Victoria i KS Unia koatay do bram najwyszych klas rozrywkowych walczc w eliminacjach midzyokrgowych (Sosnowiec nalea do okrgu w Kielcach). Najbliej tego sukcesu bya w 1933 roku Unia Sosnowiec zdobywajc tytu mistrza klasy A i walczc o wejcie do I ligi pastwowej czyli ekstraklasy. Niestety, druyny Naprzodu Lipiny i Olszy Krakw rozwiay te marzenia , ale i tak by to najwikszy jak do tej pory sukces zagbiowskiej druyny, ktrej trenerem by niegdysiejszy pikarz mistrza Polski Cracovii i reprezentant kraju Stanisaw Ptak. Rok pniej, Stanisaw Ptak znw poprowadzi Uni do tytuu mistrza wojewdztwa kieleckiego lecz batalia o ekstraklas znw zostaa przegrana, po porace 0:4 ze lskiem witochowice. Na osod goryczy poraki pozostaa rekordowa wygrana (w ramach walki o ekstraklas) z KS Grzegrzeckim Krakw 12:1 oraz spektakularne zwycistwo 4:2 w towarzyskim meczu z Gwardi Krakw
Opracowanie: Jawa48 13 marca 2013 Prawa autorskie i edytorskie zastrzeone

Ze wspomnie starego kibica [ 20 ]

BYO WIELU TRENERW

(dzisiejsza Wisa). Mimo, e Wisa wystpia z kilkoma rezerwowymi zawodnikami, to jednak naley wspomnie, e w skadzie Wisy byli tacy znani zawodnicy jak Jzef Kotlarczyk, Jerzy Pazurek, Kazimierz Sotysik a przede wszystkim reprezentant Polski, uczestnik Mistrzostw wiata w Strassburgu 1938 roku bramkarz Edward Madejski, ktremu napastnicy Unii zaaplikowali 4 bramki. Awans nie uda si take w 1938 roku, gdzie w fazie finaowej Unia przegraa wszystkie mecze. Trzy tytuy mistrza klasy A oraz dwa tytuy mistrza wojewdztwa to dorobek pierwszego liczcego si na pikarskim rynku trenera Stanisawa Ptaka.
Stanisaw Ptak Pierwszy znany zagbiowski trener pochodzi z Krakowa. W zasadzie by napastnikiem lecz z powodzeniem wystpowa take w bramce. Karier rozpocz w Olszy Krakw w B-klasie, potem gra w Cracovii z ktr zdoby dwukrotnie Mistrzostwo Polski. Po zakoczeniu kariery gra Unii Sosnowiec oraz by jej pierwszym profesjonalnym trenerem. Zagin w pierwszych dniach II wojny.

Po II wojnie wiatowej, na bazie przedwojennej Unii reaktywowano Robotniczy Klub Sportowy Sosnowiec, ktry w czerwcu zmieni nazw na RKU. W ten sposb chciano uchroni zdolnych pikarzy przed obowizkowym powoaniem do klubw wojskowych. Pierwszym powojennym trenerem RKU zosta mieszkajcy w Bytomiu byy znakomity pikarz Pogoni Lww i reprezentacji Polski, a take pierwszy polski pikarz zawodowy Jzef Sonecki. Poprowadzi on zesp RKU najpierw do mistrzostwa nowoutworzonego Okrgu Zagbiowskiego, a nastpnie do wierfinau Mistrzostw Polski 1946 roku, gdzie po pamitnych wydarzeniach w Chorzowie przegra batali o mistrzostwo kraju. Historia powtrzya si rok pniej. W zreorganizowym systemie rozgrywek Jzef Sonecki ponownie doprowadzi mistrza okrgu Zagbiowskiego do grupy eliminacyjnej walczcej o wejcie do ekstraklasy. Do szczcia brakowao jednego punktu w ostatnim meczu w Sosnowcu. I znw na drodze do awansu stan AKS Chorzw, ktry wygra na Alei Mireckiego 3:2. Zamieszki zapocztkowane rok temu w Chorzowie przeniosy si teraz do Sosnowca. Stadion zamk nito, kliku zawodnikw zdyskwalifikowano. By to ostatni mecz RKU pod wodz Jzefa Soneckiego.
Jzef Sonecki Napastnik Pogoni Lww od 1914 do 1929 roku. Pierwszy polski pikarz grajcy przed wojn w zagranicznej lidze, we woskim Eder Triestina i Torino Calcio. Pierwszy powojenny trener RKU, pniej szkoleniowiec Polonii Bytom.
Opracowanie: Jawa48 13 marca 2013 Prawa autorskie i edytorskie zastrzeone

Ze wspomnie starego kibica [ 20 ]

BYO WIELU TRENERW

Po pierwszych powojennych niepowodzeniach, opiek nad sosnowieckim klubem przejo hutnictwo. By to okres pewnego rodzaju przemian polityczno sportowych, ktry tym razem wyszed pikarzom i kibicom na dobre. Zawizano stowarzyszenie, ktre pod szyldem Federacji Sportowej Hutnik przybrao najpierw nazw Zrzeszenie Sportowe Metal, a pniej K lub Sportowy Stal Sosnowiec pod patronatem Huty Milowice, faktycznie jednak klub wspierao cae sosnowieckie hutnictwo. Trenerem druyny zosta Jan Ketz i pod jego kierunkiem Stal zdobya najpierw tytu mistrza zagbiowskiej klasy A, a nastpnie wywalczya awans do II Ligi. W druynie Stali obok weteranw Unii i RKU: Soty, Winiewskiego, Pietranka, Tomeckiego pojawili si nowi modzi zdolni pikarze: Powzka, Dziurowicz, Musia, Krajewski, Majewski, Maso i Uznaski.
Jan Ketz Wszechstronny pochodzcy z Krakowa pikarz, tenisista, lekkoatleta i szczypiornista. Podoficer zawodowy. Gra w Orltach i Wile Krakw oraz w WKS 9p.a.c. Siedlce i Warszawiance. Po wojnie zosta trenerem i pierwszym prowadzonym przez niego klubem bya Stal Sosnowiec. Mimo zawodowej kariery wojskowej potrafi dzieli czas midzy prac zawodow, uprawiani e sportu i prac instruktorsk.

W II lidze stal udanie wystartowaa zdobywajc w II kolejnych rundach II miejsce. Trenerem Stali by wwczas znany przedwojenny napastnik chorzowskiego Ruchu Gerard Wodarz (na zdjciu). Gdy nie udao mu si wywalczy awansu do pierwszej ligi, zarzd sign po Adama Niemca. Lecz pod jego kierunkiem sezon 1953 by znacznie gorszy bo stalowcy osignli zaledwie 7 miejsce. W 1954 roku (system rozgrywek wiosna jesie) stalowcy wystartowali pod wodz byego pikarza Unii i RKU Wodzimierza Dudka. Nowy trener nie mia taryfy ulgowej dla byych kolegw. Tward rk, konsekwentnie wprowadza i stosowa rygorystyczne, wrcz kacerskie metody treningu i dyscypliny. Sukces przyszed bardzo szybko . W listopadzie 1954 roku wrd obfitych opadw niegu, mimo utraty bramki ju w pierwszych minutach, podopieczni trenera Wodzimierza Dudka stanli na wysokoci zadania i pokonali Kolejarza Warszawa 7:1 (dzisiejsza Polonia). To, co nie udao si utytuowanym Ptakowi, Soneckiemu czy Ketzowi dokonao si za spraw Wodzimierz a Dudka. Ponadto, Stal dotara do pfinau Pucharu Polski, gdzie w walce o fina ulega
Opracowanie: Jawa48 13 marca 2013 Prawa autorskie i edytorskie zastrzeone

Ze wspomnie starego kibica [ 20 ]

BYO WIELU TRENERW

krakowskiej Gwardii (czyli Wile) 1:2. Apetyt ronie w miar jedzenia. Stal pod wodz Wodzimierza Dudka udanie wystartowaa do pierwszoligowych rozgrywek i ju po pie rwszym meczu (wygranym z Grnikiem Radlin 4:0) obja prowadzenie, by w ostatnim meczu w listopadzie, po remisie 1:1 z Legi Warszawa zdoby pierwsze w historii i jak dotd jedynie cho czterokrotnie zdobywane, najwysze swoje miejsce w pikarskiej hierarchii: wicemistrzostwo Polski 1955 roku. Wodzimierz Dudek omal nie zosta bohaterem narodowym Sosnowca i Zagbia Dbrowskiego. W cigu 2 lat osign to, o czym jego poprzednicy marzyli w ostatnich latach przed wojn i pierwszych po wyzwoleniu.
Wodzimierz Dudek Sosnowiczanin urodzony w 1915 roku, zawodnik Unii i RKU. Gra na prawym skrzydle, w RKU by kapitanem druyny, lubianym i cenionym przez kibicw. Jak niemal wszyscy zawodnicy z tamtych lat uprawia take inne dyscypliny sportu, m. in. tenis stoowy, ktrego by prezesem okrgu. Po zakoczeniu kariery zapocztkowanej w latach 30. i brutalnie przerwanej przez wojn, by jednym z wsptwrcw reaktywowania Unii, bdc jednoczenie pikarzem. Po 1950 roku zosta trenerem, odnoszc yciowy suk ces przez wprowadzenie do I ligi a nastpnie zdobycia wicemistrzostwa Polski przez jego ukochan druyn Stal Sosnowiec. Mia sabo do gry w karty i chorobliw boja do pojazdw mechanicznych. Otrzymany za zdobycie wicemistrzostwa motocykl sprzeda. Po zakoczeniu kariery trenerskiej by jeszcze dziaaczem klubu i Zagbiowskiego Podokrgu Piki Nonej oraz ksigowym w Hucie Milowice. By susznej postury, nie za wysoki lecz o niezej tuszy, dziki ktrej atwo byo go rozpozna na ulicy. Wodzimierz Dud ek legendarny trener Stali i innych druyn zagbiowskich, zmar w 1977 roku i spocz na sosnowieckim cmentarzu nieopodal boiska, na ktrym odnis sukces swego ycia.

Po zdobyciu tak zaszczytnego tytuu sosnowiczanie szybko osiedli na laurach i w nastpnym sezonie omal nie poegnali si z ekstraklasa. Z druyn poegna si za to trener Dudek a jego miejsce zaj Hubert Skolik. Ale i pod jego wodz stalowcy nie nawizali ju do dawnych sukcesw a i styl gry odbiega od stylu druyn grajcych nowoczenie, takich jak Legia Warszawa, Ruch Chorzw, Wisa Krakw czy osigajcy coraz wiksze sukcesy z mistrzostwem kraju wcznie Grn ik Zabrze. Signito po kolejnego trenera ze lska, tym razem by to znw utytuowany byy pikarz Ruchu i trener reprezentacji Ewald Cebula. Nie potrafi on jednak nawiza dobrego kontaktu z zawodnikami, ktrzy przeywali wyrany
Opracowanie: Jawa48 13 marca 2013 Prawa autorskie i edytorskie zastrzeone

Ze wspomnie starego kibica [ 20 ]

BYO WIELU TRENERW

kryzys formy i w konsekwencji Stal spada do II ligi.

Ewald Cebula Przez 15 lat by napastnikiem i obroc lska witochowice. Potem gra w Ruchu Chorzw gdzie by take grajcym trenerem. Reprezentant Polski zarwno przed wojn jak i po niej. W czasie wojny gra we woskie j Avicennie.

Celem i ambicj sosnowieckich dziaaczy by powrt w szeregi najlepszych druyn kraju, mimo e niektrzy czoowi pikarze chtnie zmieniliby barwy klubowe. Na szczcie dla Stali (i nas kibicw) przeprowadzono ojcowsko -partyjne rozmowy i trzon zespou pozosta ten sam, a nawet wzmocniony dowiadczonymi zawodnikami jak Machnik, Wola, Fulczyk czy miowski. Trenerem zespou zosta ceniony fachowiec w trenerskim fachu, aczkolwiek z drugiego planu Alojzy Sitko. Prowadzona przez niego druyna Stali ju na pocztku rozgrywek osiada na pierwsze miejsce pikarskiego zaplecza. Co prawda w trzecim meczu, w Sosnowcu przyszed bardzo zimny prysznic (dosownie, bo podczas ulewnego deszczu) 1:4 z Concordi Kurw, ale potem byo ju coraz lepiej. Trener Sitko niemal cay mecz potrafi wytrzyma w przysiadzie obok bramki Machnika i stamtd wydawa dyspozycje. Doprowadzi Stal do koca rozgrywek na pierwszym miejscu, a w przedostatnim meczu Stal wygraa na Alei Mireckiego z Piastem Gliwice 3:0. Cay Sosnowiec witowa powtrny awans do ekstraklasy, rozentuzjazmowani kibice dugo podrzucali do gry trenera Alojzego Sitk, a pikarze powdrowali na ich ramionach do szatni. Alojzy Sitko wprowadzi Stal do pierwszej ligi i bdzie to najduszy pierwszoligowy pobyt w historii Zagbia bo trwajcy 26 lat, a do roku 1985. Kolejne 2 lata jego trenerki zapewniy Zagbiu ustabilizowany byt w rodku tabeli.
Alojzy Sitko Przedwojenny zawodnik Odry Wodzisaw, Kalwarianki, Olszy i Wisy Krakw oraz Zaolzia Trzyniec. By w kadrze na Olimpiad w Berlinie lecz nie wzi w niej udziau. W 1936 roku gona bya sprawa zawieszenia reprezentacyjnego bramkarza Wisy Edwarda Madejskiego, ktry przed meczem z Ruchem Chorzw, znaczn cz nocy spdzi w lokalu rozrywkowym. Za zawieszonym koleg wstawili si dwaj pikarze Alojzy Sitko i Antoni yko. Klub zawiesi wszystkich trzech i mimo tego osabienia Wisa zdobya mistrzostwo Polski. Kibice przebkiwali, e sprawa bya ukartowana przez Madejskiego, Sitk i yk aby nie wzi udziau w wanym meczu z Ruchem. Cae zdarzenie nazywano afer lsk. Miao to mie
Opracowanie: Jawa48 13 marca 2013 Prawa autorskie i edytorskie zastrzeone

Ze wspomnie starego kibica [ 20 ]

BYO WIELU TRENERW

zwizek z planowanym przejciem Sitki i yki do Dbu Katowice. Po przeprowadzeniu dochodzenia i wobec braku podstaw zarzd Wisy odwiesi Madejskiego ,Sitk i yk i oczyci z zarzutw. Spraw zaatwiono polubownie a Madejski i Sitko wkrtce przenieli si do KS Trziniec Zaolzie. Po wojnie Alojzy Sitko by zawodnikiem Piasta Cieszyn, a nastpnie asystentem trenera reprezentacji Ryszarda Koncewicza i Tadeusza Forysia. Wraz z Arturem Woniakiem (pniejszym trenerem Zagbia) i Alfredem Nowakowskim przygotowywa reprezentacj Polski do waniejszych meczw. Po uzyskaniu dyplomu trenera, wprowadzi do I ligi Grnika Radlin, Stal Sosn owiec i Zagbie Wabrzych, z ktrym zdoby III miejsce w mistrzostwach Polski w sezonie 1970/71.

Nie od dzi wiadomo, ze osignicia sportowe maj w zasadzie dwch ojcw: Pierwszy to umiejtnoci zawodnicze i ambicje lokalne, drugi to finanse. W latach PRL dobrze o tym wiedzieli zarwno ci, ktrzy pocigali za sznurki transferowe, jak i ci, ktrzy mieli w swych rkach wadz. Reszta leaa w nogach pikarzy. Dzi nie jest ju tajemnic, e obserwujcy sportowe sukcesy lskich druyn: Ruchu Chorzw, Polonii Bytom czy Grnika Zabrze pewien Decydent z Zagbia, postawi sobie za punkt honoru wypromowanie swego rodzinnego regionu i wprowadzenie sztandarowego zespou Zagbia Dbrowskiego na piedesta. Dzi, ci ktrzy zbyt atwo krytykuj jego pocignicia i wykrzykuj na meczach rne antyhasa, zapominaj, a moe po prostu nie wiedz lub ze cile okrelonych powodw nie chc przyj do wiadomoci tego, e bez decyzji jakie zapady w gabinecie budynku obecnego Uniwersytetu lskiego i bez gwnego promotora Franciszka Wszoka wczesnego dyrektora naczelnego Dbrowskiego Zjednoczenia Przemysu Wglowego w Sosnowcu, nie byoby Zagbia. Najprawdopodobniej, druyna Stali, wczeniej czy pniej zakoczyaby swj ywot w niszych klasach rozgrywkowych i kto wie czy nie spotkaby jej los Polonii, Grnika, Czarnych Sosnowiec czy w najlepszym przypadku AKSu Niwka. Edward Gierek nie ukrywa swych sympatii do pikarzy Stali, bywa na meczach. Wiedzia, e najsilniejsz politycznie i finansowo formacj resortow jest grnictwo. Tylko ono moe sprosta silnemu klubowi wojskowemu ze stolicy (zwanego Centralnym), milicyjnemu z Krakowa i innym klubom ze lskiej koalicji. Pozostae druyny byy jednosezonowym odkryciem. Dobre finansowanie, mogo wic zapewni druynie z Sosnowca 11 kopal zrzeszonych w DZPW, na ktrego czele sta Franciszek Wszoek.
Opracowanie: Jawa48 13 marca 2013 Prawa autorskie i edytorskie zastrzeone

Ze wspomnie starego kibica [ 20 ]

BYO WIELU TRENERW

Wszoek wykorzysta sprzyjajco sytuacj jak byo wprowadzenie w rozgrywkach pikarskich nowego systemu jesie-wiosna, dostosowanego do europejskich rozgrywek pucharowych. Aby to byo moliwe, w pierwszym proczu wprowadzono skrcony, grupowy system rozgrywek. Po decyzjach podjtych w walnym zebraniu na pocztku 1962 roku w rozgrywkach wystartowaa druyna Stali, ktra przyja nazw Grniczy Klub Sportowy Zagbie Sosnowiec. Prowadzenie druyny powierzono sprawdzonemu i wietnemu fachowcowi jakim by byy pikarz AKS Chorzw i dotychczasowy trener Odry Opole Teodor Wieczorek. Wieczorek nie mia atwego zadania. By przecie lzakiem, w 1946 i 1947 roku gra przeciwko RKU podczas pamitnych rozruchw. Wiedzia, e sympati kibicw i dziaaczy moe zdoby tylko sukcesami. Ju w pierwszych rozgrywkach Zagbie zaprezentowao nowoczesny styl gry i odnioso zwycistwa z najlepszymi druynami kraju, zdobywajc w skrconych rozgrywkach III miejsce oraz pierwszy w historii Puchar Polski. Sukces ten Teodor Wieczorek powtrzy z druyn w nastpnym sezonie 1962/1963 by w 1964 roku zdoby drugie w historii wicemistrzostwo Polski i osign prestiowy sukces w rozgrywkach Interligi Amerykaskiej. Zagbie osigao take sukcesy w rozgrywkach Pucharu Lata i Intertoto. Z ofert rozgrania meczu towarzyskiego wystpi synny klub brazylijski FC Santos, jednake oferta ta zostaa przez polskie wadze odrzucona. Teodor Wieczorek potrafi zintegrowa pikarzy dotychczasowej Stali: Dziurowicza, Uznaskiego, Majewskiego, Komodera, Fulczyka, piewaka, Myg czy Gaika z modymi lub dowiadczonymi pikarzami ze lska: Machnikiem, Krawiarze m, Kosiderem, Bazanem, Gaeczk, Piecykiem, Eugeniuszem Szmidtem czy Szygu. Do nich doczyli modzi obiecujcy pikarze jak Pielok, Strzakowski i sosnowiczanie Ws, Patoa, Woniczko, Leszczyski a przede wszystkim Andrzej Jarosik. Jak opowiada Jzef Gaeczka w wywiadzie prasowym, w druynie nigdy nie dochodzio do konfliktw. Czasem paday ostre mskie sowa, czasem sobie nazdano lecz nigdy nie ubliano z powodw lsko - czy zagbiowskiego pochodzenia. Czuwali nad tym najstarsi Witold Majewski i Cz esaw Uznaski, niekwestionowani liderzy druyny o duym autorytecie. Teodor Wieczorek po raz ostatni poprowadzi Zagbie w sezonie 1965/66. osigajc zaledwie pite miejsce w tabeli. Zaledwie, bo po sukcesach lat 1962 65 byo to najgorsze miejsce Zagbia w jego karierze trenerskiej.

Opracowanie: Jawa48 13 marca 2013 Prawa autorskie i edytorskie zastrzeone

Ze wspomnie starego kibica [ 20 ]

BYO WIELU TRENERW

Teodor Wieczorek Pomocnik AKSu Chorzw w barwach ktrego rozegra 131 spotka. W czasie wojny by pikarzem Germania Konigshutte. Trenowa AKS Chorzw, Odr Opole Zagbie Sosnowiec (dwukrotnie), Ruch Chorzw, Szombierki Bytom, ROW Rybnik, Grnika Zabrze i Poloni Bytom. Jako trener poprowadzi blisko 480 meczw I -ligowych, ustanawiajc trudny dzi do pobicia rekord. Twrca najwikszych sukcesw Zagbia, z ktrym zdoby dwukrotnie Puchar Polski, dwukrotnie III miejsce wicemistrzostwo Polski i Puchar Interligi USA.

W sezonie 1966/67 Zagbie poprowadzi Artur Woniak (na zdjciu) , dotychczasowy trener Ruchu Chorzw. Pod jego wodz wydawao si e Zagbie pewnie signie po pierwszy w historii tytu mistrza Polski. Jesienn rund pikarze z Sosnowca zakoczyli na pierwszym miejscu. Do dzi nie wiadomo tak naprawd, dlaczego w przerwie zimowej Artur Woniak opuci Sosnowiec, a jego miejsce, acz nieoficjalnie zaj grajcy jeszcze w rundzie jesiennej Witold Majewski. Zagbie zaczo traci punkty, lecz Majewskiemu udao si pozbiera kolegw i ukoczy rozgrywki o 3 punkty za Grnikiem Zabrze zdobywajc trzeci w historii tytu wicemistrza Polski. W nastpnym sezonie 1967/68 Zagbie obj pierwszy w historii sosnowieckiego pikarstwa obcokrajowiec Wgier Tibor Kemeny. Trenowane przez niego Zagbie zdobyo zaledwie 5 miejsce. Podobnie byo w nastpnym roku (1968/69) gdy trenerem Zagbia zosta jego byy zna komity bramkarz Jzef Machnik. W sezonie 1969/70 Zagbie obj znw wgierski trener Ferenc Farsang. I znw tylko V miejsce. Kolejny sezon pod wodz Farsanga te nie by zbyt udany. Dopiero VII miejsce w lidze i przegrany z Grnikiem Zabrze fina Puchar P olski, a w konsekwencji trzeci nieudany start w Pucharze Zdobywcw Pucharw (poraka na Stadionie Ludowym ze szwedzkim Atvidabergs 3:4. Ale wanie z Ferencem Farsangiem Zagbie zdobdzie czwarty i jak dotychczas ostatni tytu wicemistrza Polski 1971/72. W decydujcym meczu 28 czerwca na Stadionie Ludowym Zagbie pokona Stal Mielec 1:0, a zwycisk bramk zdobdzie Andrzej Jarosik. W nastpnym sezonie druyn Zagbia poprowadzi Antoni Brzeaczyk dowiadczony trener i selekcjoner reprezentacji Polski ale debiutu z Zagbiem nie zaliczy do udanych. Ju 13 wrzenia w I rundz ie Pucharu UEFA Zagbie dozna druzgoccej poraki z wicemistrzem Portugalii Vittori S etubal a 1:6. NA pociech pozostanie skromny rewan w Sosnowcu 1:0 po bramce Wiesawa Ambroego.
Opracowanie: Jawa48 13 marca 2013 Prawa autorskie i edytorskie zastrzeone

10

Ze wspomnie starego kibica [ 20 ]

BYO WIELU TRENERW

Brzeaczyk, ani jego nastpcy: Czesaw Uznaski, Jan Liberda, Nandor Banoy czy Kazimierz Trampisz nie potrafili ju nawiza do sukcesw wielkiego Zagbia. Druyna oscylowaa w dolnych partiach ligowej tabeli nieraz w ostatnich meczach lub poprzez nie zawsze czyst operatywno dziaaczy klubu, ratujc si przed spadkiem. Czar goryczy w tym okresie przepenia poraka z Ruchem Chorzw a 0:6, tym bardziej bolesna e doznana na Stadionie Ludowy. wczesny trener Zagbia, wietny i zasuony pikarz tej druyny Czesaw Uznaski, nie wytrzyma na awie trenerskiej i wczeniej opuci stadion. W tym okresie rwnie 1973/74 trudno dzi ustali czy byo to za okresu Jana Liberdy czy Kazimierza Trampisza, dziaaczy Zagbia pomawiano o nieczyste bookmacherstwo z wynikami meczw. Chodzio o to, e druyna, ktra w ubiegym sezonie ledwo zdoaa si utrzyma, przesza zadziwiajc metamorfoz i zacza wygrywa mecz za meczem, wygrywajc w 15 meczach dziewiciokrotnie i trzy raz remisujc, ponoszc zaledwie 3 poraki. Malkontenci przypisywali to obfitoci ask I sekretarza. Dzi wiemy, e sowa te nie znalazy adnego potwierdzenia, szczeglnie w relacjach pikarzy i pewnego znanego trenera, w ktrego wiarygodno nie mona wtpi. Zainteresowanych tematem odsyam do lektury artykuu Adama Barteczki w nr 24 Katowickiego SPORTu z 1990 r. W 1974 roku na krtko do Zagbia zawita znw Teodor Wieczorek. Jego asystentem zostanie Jzef Gaeczka, ktry wkrtce przejmie obowizki pierwszego trenera i udanie nawie do sutych lat Zagbia: dwukrotnie zdobdzie z druyn Puchar Polski oraz doprowadzi po latach posuchy, do udziau sosnowieckich zawodnikw w reprezentacji Polski: Witolda Kasperskiego, Wojciecha Rudego, Zdzisawa Kostrzewy, a przede wszystkim Wodzimierza Mazura, krla strzelcw ekstraklasy, uczestnika Mistrzostw wiata w Argentynie 78 i skutecznego egzekutora rzutu karnego w meczu z Holandi na Stadionie lskim, kiedy to technicznym strzaem pokona synnego Pietera Schrijversa. Jednake i tym razem Gaeczce nie udao si przej poza pierwsz rund Pucharu Zdobywcw Pucharw. W obu przypadkach, Zagbie musiao uzna wyszo rywali najpierw PAOK Saloniki, pniej SSW Innsbruck. Ponowne dwukrotne zdobycie Pucharu Polski pod batut Jzefa Gaeczki byo ostatnim znaczcym sukcesem druyny Zagbia. Od tej pory, do czsto zmieniajcy si trenerzy Marian Maso, Zbigniew Myga, Andrzej Strejlau, Kazimierz Szmidt, Hubert Kostka, Horst Panic raczej pr bowali reanimowa zesp i chroni go przed spadkiem ni nawiza do najlepszych druyn w kraju. Gdy wydawao si e renesans druyny jest blisko (V miejsce w 1984/85), w nastpnym sezonie druyna po raz pierwszy od 26 lat opucia ekstraklas. Bya to
Opracowanie: Jawa48 13 marca 2013 Prawa autorskie i edytorskie zastrzeone

11

Ze wspomnie starego kibica [ 20 ]

BYO WIELU TRENERW

druga degradacja zespou od historycznego awansu w 1954 roku.

Jzef Gaeczka Urodzony w Gliwicach gra w tamtejszym Piacie m. in. przeciwko Stali Sosnowiec w meczu ktry decydowa o wejciu do ekstraklasy w 1959 roku. Przez dwa lata gra w Australii, po powrocie z ktrej gra nieprzerwanie w Zagbiu rozgrywajc 253 mecze i strzelajc 98 goli. Wielokrotny reprezentant Polski, pikarz mimo niewielkiego wzrostu, o znakomitym, dynamicznym wyskoku i perfekcyjnej grze gow. Po zakoczeniu kariery zawodniczej we francuskim FC Boulogne przez sze lat trenowa Zagbie zdobywajc ponownie (najpierw jako zawodnik) dwukrotnie Puchar Polski. Osiad w Sosnowcu, jest mentorem sosnowieckiego klubu, ceniony i szanowany jako autorytet i wzr do naladowania. Jest stawiany w pierwszym szeregu najbardziej zasuonych pikarzy, trenerw i dziaaczy Zagbia. Czsty go na Stadionie Ludowym i Memoriale im. Wodzimierza Mazura

Dwa sezony spdzili pikarze Zag bia w II lidze; prowadzeni przez Jerzego Kop zajmowali miejsca w rodku tabeli. Ponowne objcie funkcji trenera przez Jzefa Gaeczk przy wspudziale Leszka Baczyskiego i Witolda Szyguy dao upragniony awans w sezonie 1988/89. Miejsce Jzefa Gaeczki na stanowisku I trenera zaj Leszek Baczyski. lecz nie na dugo udao mu si utrzyma zesp w ekstraklasie. Przemiany spoeczno gospodarcze, odstpienie upadajcego sektoru grnictwa od finansowania klubu, a take niech nowych wadz do klubu lubianego kiedy przez I sekretarza sta si powodem odejcia kilku czoowych zawodnikw i tylko powikszenie ekstraklasy uchronio Zagbie przed degradacj w 1991 roku. Leszka Baczyskiego zastpi Zbigniew Myga, ktremu udao si wygra dramatyczne barae z Jagielloni Biaystok. Dramatyczne bo w pierwszym meczu w Sosnowcu Jagiellonia wygraa 2:0. Rewan w Biaymstoku rwnie zakoczy si wynikiem 2:0, a w dogrywce grajce w dziesitk Zagbie (Micha Listkiewicz usun z boiska Piotra Mandrysza) zdoao obroni korzystny rezultat. Kwesti miejsca w ekstraklasie rozstrzygny rzuty karne, w ktrych Zagbie okazao si lepsze. Bohaterem serii by Grzegorz Harasiuk, ktry obroni 2 rzuty karne, a decydujcego gola zdoby Robert Jadczak. Trener Zbigniew Myga mia powody do zadowolenia. Niestety rok pniej musia przekn gorycz poraki, gdy jego klub opuci ekstraklas. I znw tak jak kiedy, na osod degradacji pozostao prestiowe zwycistwo nad pniejszym mistrzem Polski Lechem Pozna 4:1.
Opracowanie: Jawa48 13 marca 2013 Prawa autorskie i edytorskie zastrzeone

12

Ze wspomnie starego kibica [ 20 ]

BYO WIELU TRENERW

Zbigniew Myga Gra zarwno na prawym jak i lewym czniku, a take na rodku ataku. Niewysoki, nazywany przez kibicw Myszk (od zdrobnienia Myka), niezwykle ruchliwy, jak ywe srebro potrafi uwolni si od opieki obrocw. Mimo niewysokiego wzrostu sporo bramek strzela gow. Rozegra w Stali i Zagbiu 230 meczy.

Fatalna sytuacja finansowa, odejcie kluczowych zawodnikw i trenera Mygi, brak zainteresowania ze strony solidarnociowych wadz miasta, ktre nie tylko nie poday pomocnej doni lecz odwrciy si od klubu, spowodowa kolejny spadek do III ligi, a w konsekwencji likwidacj zasuonego klubu, w obronie ktrego, dramatyczny apel napisa legendarny trener i prezes PZPN Kazimierz Grski . Druyna przejta przez MOSiR wystartowaa z najniszego szczebla gdy katowicki OZPN nie zgodzi si na gr w III lidze. Dziki ofiarnoci Leszka Baczyskiego, Andrzeja Adamczyka i Krzysztofa Tochela, a take trenerw Jerzego Miedziskiego, Andrzeja Krgiela i Dariusza Klamry, po dwch latach pobytu w V lidze, zesp odbudowa si i trenowany przez Krzysztofa Tochela jako STS Zagbie awansowa w 1996 roku do IV, a dwa lata pniej do III ligi, by w 2000 roku awansowa na zaplecze ekstraklasy. Lecz wanie wtedy, odszed z Zagbia Krzysztof Tochel, ktremu nie bez racji przyznawao przydomek specjalisty od awansw. Druyn obj Wadysaw Szaryski. Pozycja w tabeli uzyskana przez druyn Szaryskiego nie bya zbyt wysoka, ale rok 2001 zacz si dla Zagbia obiecujco i by zalkiem dobrej koniunktury finansowej. Sponsorem i wacicielem klubu zostaa woska firma Ergom . Ambicj zarzdu byo wprowadzenia zespou do ekstraklasy na 100-lecie Sosnowca. Niestety, sztuka ta nie udaa si ani Szaryskiemu ani jego nastpcy Jerzemu Dworczykowi i zamiast awansu do ekstraklasy trzeba byo znw pogodzi si z degradacj . W 2002 roku na fotel trenera wrci Krzysztof Tochel. Znw zacza si mozolna praca, ktra daa sukces w sezonie 2003/04. Po pamitnym zwycistwie 3:0 nad lskiem Wrocaw, Zagbie nie oddao ju przodownictwa w tabeli, wygrywajc w tym sezonie wszystkie mecze na Stadionie Ludowym. Kolejny sezon Zagbie zakoczyo w II lidze na VII miejscu i szykowao si do awansu do ekstr aklasy w 2006 roku, w roku 100-lecia klubu. Mia ich do tego poprowadzi nowy trener Janusz Biaek, ktry obj druyn w kwietniu po przerwie zimowej. W decydujcym spotkaniu na Stadionie Ludowym Zagbie ulego Jagiellonii 1:2 tracc bramk na 8 minut przez kocem spotkania i pozostajc poza miejscem
Opracowanie: Jawa48 13 marca 2013 Prawa autorskie i edytorskie zastrzeone

13

Ze wspomnie starego kibica [ 20 ]

BYO WIELU TRENERW

baraowym. Rok pniej Zagbie prowadzone kolejno przez Janusza Biaka, Jerzego Dworczyka i Roberta Moskala zajmie 4 miejsce i znajdzie si po raz czwarty w historii w gronie najlepszych druyn polskiej ligi.
Krzysztof Tochel Ju jako 15-letni junior trafi do pierwsze druyny Grnika Sosnowiec i w wyniku fuzji obu klubw znalaz si w Zagbiu i zadebiutowa w nim w 1977 roku. Wkrtce zaliczy rwnie wystpy w kadrze modzieowej i drugiej reprezentacji. W 1982 roku znalaz si w kadrze Antoniego Piechniczka na Mistrzostwa wiata lecz do Hiszpanii nie pojecha. Po degradacji Zagbia do II ligi w 1986 roku, gra przez 3 lata w Stali Mielec, a pniej w klubach francuskich. Po zakoczeniu kariery zawodniczej wrci do Sosnowca powici si pracy trenerskiej wprowadzajc zesp dwukrotnie do II ligi. Z innych osigni specjalisty od awansw naley wymieni wprowadzenie KSZO Ostrowiec do I ligi oraz uratowanie Podbeskidzia przed spadkiem z II ligi. Osignicia Tochela jako trenera s znacznie wyej oceniane ni gdy by zawodnikiem. Prowadzenie druyny w tak trudnym okresie i wywindowanie jej pod bramy ekstraklasy stawia w rzdzie tu za najbardziej zasuonymi trenerami w historii Zagbia: Teodorem Wieczor kiem, Wodzimierzem Dudkiem i Jzefem Gaeczk.

Co nie udao si trenerom Tochelowi i Biakowi, udao si dziaaczom z PZPN, ktrzy tak zamieszali regulaminem rozgrywek e Zagbie awansowao nagle do I ligi z czwartego miejsca. Spowodowao to nieze zamieszanie w organizacji spotka, gdy nagle wzrosy wymogi licencyjne wobec klubw awansowanych wskutek niecodziennych decyzji. Dodatkowo, sytuacj skomplikowaa ujawniona afera korupcyjna i zakrojone na szerok skal dziaania prokuratury. Dziki degradacji Arki Gdynia i Grnika czna oraz rezygnacji Zawiszy Bydgoszcz do I ligi awansoway 4 druyny. Wobec kilku zarzutw jakie wysunito wobec zawodnikw i dyrektora Zagbia, Wosi zrezygnowali z prowadzenia i finansowania klubu, aczkolwiek nie zostawili go na przysowiowym lodzie, lecz jeszcze przez dwa lata dofinansowywali Zagbie. 35 sezon Zagbia w I lidze (Orange Ekstraklasa) to prawdziwy festiwal trenerski). Najpierw druyn prowadzi Jerzy Kowalik. Nie mia atwego zadania, gdy mecze domowe Zagbie rozgrywao w gocinnym Wodzisawiu, a na Ludowym trwaa batalia o spenienie wymogw licencyjnych (owietlenie, zadaszenie, podgrzewana murawa). Brak sukcesw wiadomo, e to wina trenera. Miejsce Kowalika zaj Andrzej Orzeszek, wkrtce zmieni go Romuald Szukieowicz, potem znw wrci
Opracowanie: Jawa48 13 marca 2013 Prawa autorskie i edytorskie zastrzeone

14

Ze wspomnie starego kibica [ 20 ]

BYO WIELU TRENERW

Orzeszek, ktrego w marcu 2009 zmieni rodzimy Piotr Piercionek. Wytrwa do wrzenia, gdy na awce trenerskiej pojawili si Gerard Juszczak i Miroslav Copjak rodem z Czech. W midzyczasie Zagbie nie tylko spado do II Ligii lecz za udzia w aferze korupcyjnej zostao zdegradowane o jeszcze jedn klas czyli do Ligii III. Na szczcie dla nas reformatorzy z PZPN wymylili wbrew prawom logiki i matematyki, Ekstraklas. Twr wcale nie nowy, tylko e przez 80 lat w polskiej pice nonej tym mianem okrelano I lig. Teraz I liga sta si drugim szczeblem rozgrywek a dwie grupy II ligi to faktycznie III szczebel. I tak dalej a do klasy C. Kiedy te tak byo, tyle e od I ligi do klasy C byo 6 szczebli, teraz jest ich w sumie 9. Gr w II lidze zachodniej Zagbie rozpoczo pod okiem trenerskim Piotra Piercionek, potem jak wspomniaem wyej, byli Juszczak i Copjak. Po zakoczeniu rundy jesiennej zakontraktowano Janusza Kudyb, by od kwietnia 2010 znw wrci do Piotra Piercionka. Ale ju maju podzikowano Piercionkowi i trenerem Zagbia zosta Marek Chojnacki. Prowadzi Zagbie tylko do padziernika, by odda batut w rce Tomasza uczywka i Leszka Ojrzyskiego. Ale i ta decyzja nie przyniosa spodziewanych efektw. Zagbie przegrywao i w oczy zajrzaa groba degradacji do II ligi. Podzikowano Ojrzyskiemu i aw trenersk atali Sebastian Klata, Piotr Stach, Ryszard Czerwiec i Robert Stanek, by w padzierniku 2011 powierzy prowadzenie zespou Jerzemu Wyrobkowi. Pomimo niezbyt udanego startu, Wyrobek zdoa wyprowadzi Zagbie z zagroonych rejonw tabeli. Poukada druyn i wprowadzi nowy styl gry, wic w planach sympatykw druyny (gwnie kibicw) znw pojawiy si woania o awans. I nagle te mozolnie budowane plany znw zaczy obraca si w nico o czym pisaem na wstpie. Jerzego Wyrobka zastpi byy pikarz Zagbia Mirosaw Kmie. Na progu rozgrywek ma konkretnie sprecyzowane plany: gra, wygrywa, gra adnie i solidnie, strzela bramki i ich nie traci. Wanie zakoczy si pierwszy mecz rundy wiosennej w Chojnicach. Zagbie prowadzone przez Mirosawa Kmiecia przegrao z Chojniczank 2:0. A przed druyn nieatwe wyjazdy Nie bdzie atwo, chocia patrzc na II lig mona zaryzykowa twierdzenie, e zarwno awansowa jak i spa nie bdzie atwo
Jerzy Wyrobek Syn znakomitego bramkarza Ruchu Chorzw Ryszarda Wyrobka, ktry reprezentacyjn karier przegrywa (podobnie jak Aleksander Dziurowicz) z bezkonkurencyjnym rekordzist Edwardem Szymkowiakiem. Ryszard Wyrobek koczy karier w AKS Niwka. Jerzy urodzony w 1949 roku. Karier rozpocz w Stadionie
Opracowanie: Jawa48 13 marca 2013 Prawa autorskie i edytorskie zastrzeone

15

Ze wspomnie starego kibica [ 20 ]

BYO WIELU TRENERW

lskim, pniej gra w Zagbiu Wabrzych i Ruchu Chorzw z ktrym zdoby 3 razy mistrzostwo Polski i Puchar Polski. W reprezentacji kraju wystpi 15 razy jako obroca. Karier zawodnicz zakoczy w niemieckim TUS Schloss Neuhaus. Wprowadzi zdegradowany do II ligi Ruch z powrotem do ekstraklasy i rok pniej poprowadzi do kolejnego mistrzostwa Polski, a po paru latach do kolejnego Puchary Polski. Po drugiej degradacji ponownie wprowadzi Ruch do ekstraklasy. Po pracy z Odr Wodzisaw i Pogoni Szczecin, po raz trzeci obj Ruch II-ligowy Ruch lecz tym razem nie udao mu si wprowadzi go do ekstraklasy. Przeszed do KSZO Ostrowiec, potem do Tura Turek i GKS Jastrzbie. Ponownie prowadzi Tur Turek by od padziernika 2011 roku poprowadzi Zagbie, ktre wyprowadzi z miejsca zagroonego spadkiem do III -ligi. Prba wyprowadzenia Zagbia na czoo tabeli w biecym sezonie nie udaa si po serii poraek na pocztku rundy, gwnie na wasnym boisku. Mimo kilku wpadek ceniony przez kibicw i lubiany przez pikarzy, ktrzy dwukrotnie zamanifestowali wi z nim. Raz gdy objli dwubramkowe prowadzenie w meczu z Energetykiem Rybnik, drugi raz (gdy Wyrobek nagle zachorowa i znalaz si w piczce) w inauguracyjnym meczu z Chojniczank, gdzie przywdziali koszulki z napisem: Trenerze Wyrobek Trzymaj si Jestemy z Tob.

Jacek Walczyski
Artyku ukoczono 13 marca 2013 r. Reprodukcje zdj pochodz ze stron internetowych m. in. klubw sportowych i Wikipedii oraz archiwalnych wydawnictw prasowych ze zbiorw bibliotecznych. We wtorek 26 marca, przed meczem Polska San Marino dotara do nas smutna wiadomo. Jerzy Wyrobek zmar w Szpitalu im. w. Barbary w Sosnowcu, nie odzyskawszy przytomnoci. Przey 63 lata. Jak napisa jeden z kibicw Zagbia, by to: lski Przyjaciel Zagbia. Sosnowiec egna przyjaciela i skada wyrazy wspczucia rodzinie [robchy aaoi175.neoplus.adsl.tpnet.pl]

Opracowanie: Jawa48 13 marca 2013 Prawa autorskie i edytorskie zastrzeone

16