UKD 621.431.

75
NORMA
BN-74
Silniki lotnicze
1361 -04
SILNIKI
Charakterystyki silnikw
I MASZYNY
ENERGETYCZNE
spalinowych
NIEELEKTRYCZNE i
wych
Grupa katalogowa V 10
l.
Przedmiotem normy
charaktcrystyk lotniczych si lnikw spalinowych
i
2. NAZWY I
2.1. obrotowe
(2.1.1) obrotowa maksymalna (lub star-
towa) n
max
(lub nsl) - dopuszczalna
p. obrotowa korbowego, przy ktrej
sposobem w czasie
5 min na mocy maksymalnej (lub startowej).
(2.1.2) obrotowa nominalna n
llom
obrotowa korbowego, przy ktrej
sposobem przez
ni cograniczony czas na mocy nominalnej.
obrotowe przelotowe np -
obrotov/ c korbowego, przy ktrych
silnik sposobem przez
nicograni czony czas na mocach przelotowych,
przez silnika.
(2.1.4) nadob roty n/wd dopu-
szczalna obrotowa walu korbowego w
locie n urkowym, przy ktrej silnik bez
szkody sposobem w 20 s
przy najmni ejszym otwarciu przepustnicy, przy
czym moc silnika nie powinna 30010
mocy nominalnej.
(2.1. 5) obrotowa biegu lub
gazu n
m
/
II
- najmniej sza obroto-
wa korbowego, przy ktrej silnik pra-
rwnomiernie bez tendencji do samoistne-
go zatrzymania przez co najmniej 5 min J!1I'?y
l1a jmni ejszym otwarciu przepustnicy.
2.2.
(2.2.1) p/ - po-
wi etrza lub mieszanki, mierzone w umownym
miejscu wlotowego, ' ustalonym przez wy-
dla typu silnika, przy czym dla
silnikw miejsce umowne powin-
no a wlotem do
cylindrw.
nia dla silnikw jest konieczne
w przypadku ich ze o zmien-
nym skoku.
(2.2.2) maksymalne P II/ax -
dopuszczalne cIsmenie
przy ktrym silnik sposobem
w 5 min na mocy maksymalnej.
(2.2.3) nominalne Pnol1l -
dopuszczalne clsmenie
przy ktrym silnik przez nieogra-
niczony czas na mocy nominalnej.
(2.3) nominalna h
nom
-
parametrami wg PN-78/ N-031 00, na
ktr ej sil nik przy
l<owici e otwartej przepustnicy i dyna-
micznym rwnym zeru uzyskuj e nominalne ci-
przy nominalnej obro-
towej korbowego.
2.4. Moce
(2.4.1) moc zredukowana N eo - moc w kilowa-
tach obliczona w warunkach podanych w PN-78/
dla h = O nad pozi omem morza
wg wzorw:
p rzy otwarciu przepustnicy
101,3 227 + t
N eo=Ne' 51 5 (1)
- przy otwarciu przepustnicy
prze2l Instytut Lotnictwa
Ustanowi ona przez Zjed noczenie Lotniczego i Sil nikowego PZL
dnia 24 st ycznia 1974 r.
jako norma w zakresie opracowania dokumentacji technicznej
od dnia 1 kwietnia 1974 r.
(Dz. Norm. i Miar nr 17/1974 poz. 57)
WYD/, WNICTW 1\ NORMA LIZi\CYJNE 1979. d o WN 30.12. 78. OdJano do 1.3.79.
Druk ukoilczono w czerwcu 79. O b j . a . w. 400+42 egz . ZGT 3 - 986
2 BN-74/1361-04
w ktrych:
N
e
- moc mierzona, kW,
227 -H
515
b - barometryczne, kPa,
(Z)
ll b - pary wodnej w po-
wietrzu, kPa,
t - temperatura powietrza przy wlocie do
silnika, K.
(2.4.2) moc maksymalna lub startowa N maX, N
sl
- dopuszczalna moc zredukowana ja-
silnik przy maksymalnej
obrotowej i maksymalnym
wania - przez - w
5 min pracy 1).
(2.4.3) moc nominalna przy ziemi N nom - naj-
moc zredukowana, silnik
w nie ograniczonym czasie pracy l) na
h=O nad poziomem morza przy nomi-
nalnej obrotowej i nominalnym
niu przez
(2.4.4) moc nominalna na N/r II011l
moc zredukowana, silnik
kowy w nieograni-
czonym czasie pracy 1) na nomi-
nalnej h
nol1l
nad poziomem morza przy nominalnej
obrotowej i nominalnym
wania przez
(2.4.5) moc przelotowa (lub moce przelotowe)
N
p
- moc zredukowana, silnik
w nieograniczonym czasie pracy przy
obrotowej i okre-
przez Wytwrca
lub kilka mocy przelotowych np.: N
p1
, N
p2
,
N p3,'" Moce przelotowe na krzywej
wej charakterystyki powinny w
(lub w procenci e) mocy nominalnej (np.
N
O

9
= 0,9 N
llom
lub 90% NI/111o)'
(2.4.6.) moc obliczeniowa na Nil - moc
silnika w kilowa-
tach przy otwarciu przepustnicy na wyso-
h nad poziomem morza, obliczona wg
szego wzoru na podstawie mocy zmierzonej na
h = O przy otwarciu przepustni-
cy z przed wlotem do silnika
do cEnienia na wyso-
h
I) Udzial czasu pracy silni ka na mocach maksymalnej
i nominalnej w oglnym czasie pracy si lnika
przez ograniczony w od rodzaju
i warunkw warunk w klimatycznyc h.
okresu itp.
N h = N ell + 0,000631'2 (t - tli) I
(
227 + t b - bl'+l)
227 + t" 466,6
w ktrym:
Nil - moc obliczeniowa na h, kW,
N
e
- moc mierzona na ziemi, kW,
(3)
t - - temperatura powietrza na wlocie do sil-
nika podczas pomiaru, K,
t
h
- temperatura powietrza na h
wg PN-78/N-03100, K,
b - barometryczne podczas pomia-
ru, kPa,
b
h
- barometryczne na 11
wg PN-78/N-03100, kPa,
e - stosunek do
nia b/I'
(2.5) jednostkowe paliwa ge - masa pa-
liwa przez silnik na mocy
zmierzonej i czasu.
2.6. Krzywe charakterystyczne silnikw
(2.6.1) krzywa mocy przy
wania - krzywa mocy
zredukowanej silnika od
obrotowej korbowego przy
(krzywe: a, al, a2, aa, ... na rys. 1).
(2.6.2) krzywa mocy - krzywa przedsta-
mocy zredukowanej silnika bez-o
od obrotowej kor-
bowego przy otwarciu przepustnicy bez
dynamicznego powietrza
na wlocie do silnika (krzywa a na rys. 2 i 3).
(2.6.3) krzywe mocy - krzywe
mocy zredukowa nej sil-
nika od obrotowej
korbowego przy otwarciach
przepustnicy (krzywe: al> a2, a3" . na rys. 2 i 3).
(2.6.4) krzywa - krzywa przedstawia-
j<lca mocy zredukowanej silnika od
obrotowej korbowego wg wzoru
(4)
w ktrym C - przy skoku
(krzywa as na rys. l, 2 i 3;
krzywa as na rys. 2 to krzywa
dla naj mniej szego sko-
ku
(2.6.5) krzywe - krzywe
od
obrotowej korbowego silnika od-
powiednio dla :
a) krzywej mocy i krzywych mocy
silnika
cego ze o zmiennym skoku (krzywe: b,
bl, b
2
ba ... na rys. 2),
b) krzywej (krzywe b
s
na rys. 1 i 2) .
BN-74/1361-04
(2.6. 6) krzywe jednostkowego paliwa -
krzywe jednostkowego
paliwa silnika od obr otowej wa-
korbowego odpowiednio:
a) przy dla silnika
(krzywe : c, Ch C2, (;3 ... na rys. l) ,
b) przy i otwar-
ciach przepustnicy dla sil nika
(krzywe: c, CI> C2, C3." na rys. 2 i 3),
c) dla krzywej (krzywe: C
s
na rys. 1,
2 i :3).
(2.6.7) krzywa mocy przy obrotach 1) -
krzywa mocy silnika
od przy obr o-
towej korbowego.
(2.6.8) k rzywa jednostkowego paliwa
przy obrotach l ) - krzywa przedstawia-
j ednostkowego paliwa od
przy stalej wa
korbowego z mocy wg p. 2.6.7.
(2.6.9) - krzywa przed-
mocy silnika od
jego nad poziomem morza przy stal ej
obrotowej korbowego i stalym
ustawieniu regulatora (w s il-
nikach lub przy otwarciu
i z nimi krzywych j ednost-
kowego paliwa i krzywej
wania takiej charakterystyki przedsta-
wiono na rys. 1).
N
eo
Po
1, Nnu!n
,- .

"" cons:'
,
I
, I
1 I
I I
i
e1-
0,
-I c: , :
C::'-
l1.
'->
'-'
p rzepustnicy (w silniku Dla (fe
silnikw moc na w
kilowatach oblicza wg wzoru
CO l C'I
t..:.
j
Neh= Nco (l , ll 1/ - 0, 11)
, V '1 II
w ktr ym:
(5)
N ch - moc silnika w warunka ch
przez PN- 78/N-03100 na h
nad poziomem morza, kW,
N co - moc silnika w warunkach
przez PN-78/N-03100 na
h = O nad poziomem morza, kW,
bit - barometryczne na
h nad poziomem morza wg PN-78/
N-03100, kPa ,
TlI - temperatura powietrza na
h nad poziomem morza wg P N- 78/
N-03100, K.
2.7. charakteryst yki sil nikw
(2.7.1) charakterystyka silnika
- zbir krzywych mocy przy
nych krzywej
1) Ustala dla silnikw ze
mi o zmiennym skoku.
," {}f "
TIy,'. l. charakterystyka s il -
nika
7 .2) charakterystyka silnika
ze
o zmiennym skoku - zbir: krzywej mocy
krzywych mocy krzywej
krzywych i krzywych j edno-
s tkowego paliwa takiej charak-
t erystyki przedstawiono na rys. 2).
(2.7.3) charakterystyka silnik.a
ze
o skok.u - zbir: krzywej mocy
krzywych mocy krzywej
i krzywych j ednostkowego pali wa (przy-
takiej charakterystyki przedstawiono na
rys. 3).
-i BN- 74/ 1361-04
b
ge
Nnom
/JajrnniejsZLj
skuk
!I
15 1': -74 / 13 61- 01 - 7 1
... . 2. Przy (harakter yst yka sil nika
kowego ze o zmiennym sk ok u
(!: rz dynamir:zl1 ego powiet rza !la
wlo: ie do silnika)
N
eo
-I
-1iEl-

",
"
'"
<::::
E
<:::: c::
c::
qe
Rys . 3. ch a rak ter ystyka sil ni-
ka ze o st a-
gr;
(2.7.4) charakterystyka zbi1
krzywych mocy i krzywych j ednostkowego
ci a pali wa przy obrotach (przy-
t aki ch charakterystyk przedstawiono na
rys. 4 i 5).
(2.7.5) charakterystyka - zbir
kr zywych silnika dl a
obr ot w takich charakterystyk
przedstawiono na rys. 6 i 7).
N",ox
- \
frzlJWO m!1in-oineqo
$i<.oAv
I I
, '

E:
ct'1
I BN- 74 / 1361- 04041
Jym skoku (bez dynamicznego 4. char akteryst yka si ln ika
powietrza na wl oc ie do s il ni ka )
BN-74/1361-04 5
Najmniesz skok

!BN74/ 1361 - 04 -51
Rys. 5. charakterystyka silnika
ze o zmien-
nym skoku (bez dynamicznego po-
wietrza na wlocie do silnika)
N
No max
Na nom
h
nom
h
IBN- 74/1361-04-sl
Rys. 6. charakterystyka silni -
ka (przy dynamicznym powietrza
na wlOcie do silnika rwnym zeru)
h
IBN-74/ 1161- 04 71
Rys. 7. charakterystyka silni-
ka (bez dyna-
micznego powietrza na wlocie do silnika)
KONIEC
I nformacje dodatkowe
6 Informacje dodatkowe do BN-74/1361-04
INFORMACJE DODATKOWE
1. Instytucja WSK, Rzeszw. krzywa mocy 2.6.2
2.6.1
2.6. 7
2.6.4
2.6.9
2. Istotne zmiany w stosunku do PN -58/ L-02009
i PN-58/L-02010
a) zmieniono i jednostki je
do SI.
b) wprowadzono krzywych przy obro-
tach oraz charakterystyki
Dotychczas PN-58/L-02009 i PN-58/
L-02010 z dniem l kwiet ni a 1974 1".
3. Normy
PN -78/N - 03100 A tmosfera wzorcowa
Skorowidz nazw
C
charakterystyka
- si lnika
- - - - ze o
skoku
- - -
-

jednostkowe
kr zywe
J
K
- jednostkowego paliwa
- - - - przy obrotach
mocy
2.7.4
2.7.2
s ta -
2.7.3
2.7.1
2.7.5
2.2.1
2.5
2.6.5
2.6.6
2.6.7
2.6.3
- - przy
- - - obrotach

-
M

moc obliczen iowa na
- maksymal na lub s tartowa
- nominalna przy ziemi
- - na
przelotowa
_ . zredukowana
nadobroty
N
nominalne
p
2.2.2
2.4. 6
2.4.2
2.4.3
2.4.4
2.4.5
2.4 .1
2. 104
2.2.3
obr otowa biegu jaJowego lub rnal ego gazu 2.1. ;)
ma ksymalna
nominalna
przelotowa

W
2.1. j
2.1.2
2.1.3
2. 3
5. Uwagi do wydania 11. Wydanie II - bez zmi an .
Uaktualni ono normy oraz wprowa dzono
jednost ek SI.