12 - Na Fali Biznesu Zwanego Elvis Presley

Jacek Walczyski
LEGENDA I RZECZYWISTO O YCIU KARIERZE I MIERCI
ELVISA PRESLEYA
ROZDZIA XII
NA FALI BIZNESU ZWANEGO ELVIS PRESLEY
mier Presleya wywara ogromny wpyw na cay wiatowy showbussiness. Niesychany wzrost zainteresowania jego nagraniami zmusi wytwrni RCA do pracy na trzy zmiany i do toczenia wycznie pyt z Presleyem. Tam gdzie niegdy toczono jego pyty, musiano wznowi ich produkcj. Produkcj pyt z Presleyem podjy take pirackie i przemytnicze wytwrnie pytowe. Pisma wydaway specjalne dodatki i artykuy. Pustoszay pki z wszystkim co miao w nazwie co z Presleya. Pyty Presleya znalazy si znw na wiatowych listach bestsellerw zajmujc 16% kadej listy. Rwnie w Polsce, w Radiowej Licie Przebojw (Lato z Radiem i Panorama) w sierpniu 1982 roku pierwsze miejsce zaja piosenka And I Love You So. Radiostacje caego wiata stale emitoway nagrania Presleya, w rocznic jego urodzin 8 stycznia nadawano wielogodzinne audycje i programy montowane przez najwiksze znakomitoci muzyki rozrywkowej, rockowej i country: Brend Lee, Bo Didleya, Jamesa Browna, Bobbyego Vintona i innych. W Polsce propagatorem nagra Elvisa by Wojciech Gssowski, Krzysztof Krawczyk i Pawe Bczkowski bardzo uzdolniony piosenkarz country, a szkoda e tak mao dostrzegany przez polskie media muzyczne. wczesne Polskie Radio po latach zaniedbania czcio pami Krla Rock And Rolla. W rocznic jego mierci powicano mu caodniowe audycje. Program IV Polskiego Radia (pocztek lat 80.) zainicjowa wielomiesiczn audycj w Studio Stereo zaprasza, w czasie ktrej red. Jerzy Rowiski prezentowa wszystkie longplaye z
Legenda i Rzeczywisto o yciu Karierze i mierci Elvisa Presleya Rozdzia XII NA FALI BIZNESU ZWANEGO ELVIS PRESLEY
najwikszej chyba w Polsce (wczesnej) kolekcji Pana Adama Kuligowskiego. We wrzeniu 1983 roku Program I Polskiego Radia prezentowa (ilustrowane piosenkami) obszerne fragmenty ksiki Alberta Goldmana ELVIS. Nie byo to co prawda to, czego oczekiwali fani Elvisa, ale byy jego piosenki. Ksik (a raczej jej bardzo obszerne fragmenty) drukowaa Literatura. W telewizyjnym magazynie muzycznym Metronom, zdegustowany i niezadowolony z dotychczasowych prezentacji red. Dariusz Michalski przedstawia w odcinkach swoj wersj Prawdziwej historii ycia i mierci Elvisa Presleya (1987). Szkoda, e zakoczono j po bodaj trzech odcinkach. Na rynku krajowym ukazay si plakaty, naklejki, wprasowanki i odznaki. Pyty Presleya w cenach wolnorynkowych, agencyjnych i komisowych wahay si w granicach 3.500 6.900 z (IV kwarta 1983). Kasety oryginalne, na og niemieckie w cenie 4.000 4.500 z, powielano za 1.000 2.000 z. Prna maszyna przemysu pamitkarskiego Elvis Presley Enterprises przeja wkrtce kontrol nad wszystkim co miao w nazwie sowa: ELVIS i ELVIS PRESLEY. Wydawano nie tylko pyty z piosenkami lecz wszystko co miao zwizek z tym, ktrego mianowano KRLEM. A wic prby nagraniowe w studio, wywiady, fragmenty dzikich lub towarzyskich wystpw i nagra, konferencje prasowe, fragmenty z ycia Presleya, np. przysiga wojskowa, uroczystoci domowe, wywiady z kuchark Elvisa, fryzjerem, ochroniarzami czy synne spotkanie z Beatlesami. Wznawiano pyty na ktrych Elvis zwraca si do fanw, m. in. Having Fun With Elvis On Stage i Elvis Speaks. Wyprodukowano (i dalej produkuje si) niezliczone iloci plakatw, koszulek, brelokw, zegarw, figurek, popiersi, naszyjnikw, broszek, fotografii, szkicw, biografii itp. Wszystko to poszo i nadal idzie jak woda. Zmary KRL napenia kieszenie i konta bankowe niez liczonych propagatorw, imitatorw, krzewicieli i organizatorw presleyowskich memorabiliw, a take rwnie licznej rzeszy kombinatorw i przedsibiorczych handlarzy. Elvis yje w sercach milionw mionikw dobrej nowoczesnej muzyki rozrywkowej, a zafascynowanie modych ludzi yciem, saw, muzyk, legend i mierci piosenkarza przynosi nieze dochody rnego rodzaju handlowcom, producentom i sklepikarzom. Kiedy w Astoria Theatre wystawiano musical ELVIS, bilety byy ju wysprzedane na kilka tygodni naprzd. Codziennie ogldao go 1.000 widzw, piewajc kadego wieczora, wraz z artystami wystpujcymi w musicalu,
Opracowanie edytorskie: Jawa 48
Wszelkie prawa zastrzeone
gromkie Glory, glory hallelujah, ktre z siedemdziesiciu kilku wybranych piosenek najbardziej zapado w serca i umysy londyczykw. Wydawcy zbili krocie na ksikach opiewajcych ycie i legend Presleya (ciekawe czy mnie ta ksika przyniesie kiedy jakikolwiek dochd?), ktrych wydano w USA do samego tylko 1981 roku okoo 50. Ozdbkarze i tandeciarze zarabiali przede wszystkim na wisiorkach, breloczkach, znaczkach i fotografiach. Oprcz amatorw wielkiego biznesu, dziki legendzie Presleya, rdo staego dochodu mieli take mali przedsibiorcy, nierzadko chaupnicy. Na cmentarzu Forest Hill w Memphis, mona kupi najrozmaitsze pamitki spod znaku tandety, ale zawsze z podobizn Presleya. I nie s one bynajmniej tanie. Pocztwka z fotografi Elvisa, fotokopia testamentu czy prawa jazdy, to koszt okoo 10 dolarw. Kolekcjonerzy nabywaj kopie wiadectw urodzenia, szkolnych, lubu i zgonu. Pomysy rodz pomysy, a to daje ogromne pienidze, wic kady pretekst do ich zdobycia jest dobry. Pewna sekta religijna odkupia samolot Presleya i jako latajcy dom Elvisa obwozia go po caej Ameryce. Inny samolot mia by pocity na kawaeczki - relikwie, lecz sprytny przedsibiorca naby go za 5 miliardw dolarw i zamieni na Night Club of Elvis, w ktrym dziesitki portretw i muzyka przypominaj Elvisa, przynoszc wacicielowi pokane dochody. Przedsibiorczym biznesmenom nie brakuje take tupetu. Na przeciw Gracelandu, waciciel bistra serwuje jako specjalno zakadu Elvisburger hamburgery zapiekane z serem. Reklama gosi, e takie wanie jada Elvis Presley. Caroline Kennedy crka zastrzelonego w 1963 roku prezydenta USA, zdobya popularno, gdy jako pocztkujca dziennikarka opisaa swe wraenia z pogrzebu, a ponadto mimo zakazw i podjtych rodkw ostronoci zrobia zdjcie Elvisa w trumnie, minikamer ukryt w biustonoszu. Tekst jej wrae i zafascynowania idolem opublikowa amerykaski magazyn Rolling Stone, za wstawiennictwem Jackie Onassis. Do dnia dzisiejszego Elvis yje pod tysicami postaci, wchodzi do serc wielbicieli tysicznymi furtkami wielkiego biznesu, nabijajc kieszenie producentom. Twarz Elvisa pojawia si seryjnie na sweterkach, bluzkach, koszulkach, a take na goych piersiach, plecach, udach i ramionach dziewczt i chopcw, kobiet i mczyzn, ktrzy kolorowe portrety Presleya daj sobie tatuowa jako trwaa pamitk. Takie wanie tatuae prezentuj najzagorzals i fani na corocznych zjazdach.
Jednymi z najwartociowszych pamitek s znaczki, czeki, monety i banknoty. Firma Moore w Colorado wyemitowaa (za zgod wadz stanowych) jednodolarowy banknot z podobizn Presleya, ktry oficjalnie kosztowa 3,95 $, lecz na czarnym rynku i w krgach kolekcjonerskich osign warto 100 i wicej dolarw. Historia nie zna drugiego takiego przypadku. Znakomicie skonstruowana w oparciu o pomiertny kult Presleya, machina komercyjna, pozwalajca cign zyski ze sprzeday pyt, pamitek, praw emisyjnych i reklamowych, od pocztku bya i jest w rkach dobrych sternikw. Najpierw sterowa ni wszechwadny Tom Parker, przy pomocy ojca piosenkarza. Vernon jedzi po Stanach ze specjalnym programem powiconym synowi, piewa nawet piosenki z jego repertuaru. Po zgonie KRL nadal piewa. Tym razem tylko z pyt, tam, gonikw i ekranw filmowych. Wielbiciele nadal nie widz go na ywo tak jak w latach szedziesitych. Ale tym razem nie powrci ju midzy swoich fanw tak jak kiedy. Dlatego najpierw Pukownik a pniej firma ELVIS PRESLEY ENTERPISES zbudowaa cay konglomerat pamici, dziki ktremu podobizna zmarego idola znalaza si na medalach, plakietkach, dugopisach, zegarkach, obwolutach, opakowaniach, czekach, port felach, tapetach, poduszkach, firankach, zasonkach, poszewkach, obroach dla pieskw i kotkw, breloczkach, ozdbkach, znaczkach, chustkach, ubraniach, bransoletach, wisiorkach, klamerkach, zapinkach, popielniczkach, filiankach, nie mwic ju o ksikach, plakatach i albumach fotograficznych. Niemae profity z tego interesu trafiay do kieszeni samego Parkera. Swego czasu Priscilla jako prawny opiekun Lisy zaskarya Parkera do sdu o ukrywanie dochodw z presleyoemisji i nie przekazywanie odpowiednich czci na konto Lisy. Proces wygraa. Gazety amerykaskie i zachodnioeuropejskie na bieco ledz i podgldaj ycie rodziny idola, a szczeglnie byej ony oraz najbogatszej crki na wiecie. Podkrelano, e jest bogatsza od Christiny Onassis. KRL zostawi swemu dziecku majtek wartoci 600 milionw dolarw plus coroczne udziay z tytuu praw autorskich i udziaw w zyskach. Kiedy w epoce monarchii, kiedy wadca umiera, wznoszono okrzyk: umar krl, niech yje krl. Po nagym zgonie KRLA ROCK AND ROLLA, miliony jego wielbicieli na caym wiecie woaj: Umar krl niech yje jego pie! Pozostawiony przez piosenkarza testament, otwarty w dwa tygodnie po pogrzebie, raczej nie przynis sensacji. Gwn spadkobierczyni zostaa Lisa Marie. Cz zapisu dotyczya babki Minnie Mae Presley, ciotki Delty Mae,
ojca Vernona, stryja Vestera i innych krewnych, ktrzy yli w chwili mierci Elvisa. Po mierci Minnie Mae i Vernona utworzona zostaa specjalna fundacja powiernicza. Priscilla nie dostaa nic ale te i nie wnosia adnych roszcze. Niemniej jednak, to ona, wbrew zabiegom Vernona i Parkera, zosta zarzdzajc majtkiem do czasu penoletnoci Lisy. Nic nie dostaa aktualna dziewczyna Elvisa, obecna w dniu jego mierci Ginger Alden. Rozpuszcza a ona nawet pogoski jakoby wzia potajemny lub z Elvisem w dniu 27 sierpnia 1976 roku. Poniewa nie potrafia tego udokumentowa, a w zapisie nie byo take o niej mowy, nic nie otrzymaa. Ogromny majtek Elvisa przeszed wic cakowicie niemal na wasno Lisy. Kapitay zostay umiejtnie ulokowane. Vernon kontynuowa tradycje syna i podrowa po Stanach z wasnym programem wokalno-muzycznym, gwnie tam, gdzie Elvis do niedawna wystpowa. Kiedy jako mleczarz i robotnik leny, ukada i piewa song i religijne i ludowe, wic moe niele mu to wychodzio. Na wystpach piewane przez siebie utwory dedykowa synowi. Nagra nawet pyt z pieniami religijnymi zatytuowan Gospel for my son, Elvis. Majtek ziemski pozostawiony przez Presleya to przede w szystkim Graceland osiemnastopokojowy paacyk, blisko szeciohektarowy park oraz farma w Tennessee. Pozostao rwnie 5 prywatnych samolotw: Commander, Falcon, Star, Gulfstrom i Convair 880. Taka prywatn flot powietrzn posiadali jedynie superbogacze: Howard Hughes i Aristoteles Onassis. Samochody trudno byo zliczy, poniewa kupowa je i rozdawa jako prezenty. Jednego dnia potrafi kupi i rozda sze Cadillacw. Czarnego podarowa pewnemu murzyskiemu maestwu, ktre z zaenowaniem ogldao ceny na wystawionych egzemplarzach. Czarnego Cadillaca otrzyma rwnie spiker radiowy z Colorado, ktry pierwszy puci w wiat wiadomo o powyszym gecie KRLA. Na wiadomo, e piewak John Denver podarowa menederowi Rolls-Roycea za 40 tysicy dolarw, sam rwnie kupi takiego samego Tomowi Parkerowi. Podobno jak pisze Wojciech Zabrzeski w Prawie i yciu zrobi to jedynie po to, aby pokaza Denverowi, e jego take sta na taki gest. Ale W. Zabrzeski nie ma racji, twierdzc e to tylko snobizm i efekciarstwo powodowao KRLEM. Po prostu mia gest i hojn rk rozdawa prezenty. A przecie milionerzy na og nie wydaj pienidzy bez celu, nie rozdaj kosztownych podarkw. Bo wwczas nie byliby milionerami. Elvis lubi rozdawa samochody, lubi je kolekcjonowa. Lubi je przerabia na jaskini zota, pere i drogich kamieni.

Przed grobem Elvisa (pyta nagrobn) na cmentarzu Forest Hill bez przerwy gromadziy si tumy wiernych fanw. Kady chcia mie co na pamitk. Lecz kwiatw nigdy nie zabrako. Jedni je zabierali inni przynosili. Sama pyta pozostaa jedynie miejscem symbolicznym. Ju w kilka dni po pogrzebie prbowano wykra jego zwoki. Prb takich byo kilka, a jedna z nich zostaa udaremniona przez szefa miejscowej policji Winstona Chapmana. W zwizku z tym, e cmentarz nie mia odpowiedniej ochrony, Vernon wystpi do wadz o zgod na przeniesienie zwok ony i syna z krypty cmentarnej na teren Gracelandu. Zezwolenie otrzyma i 2 padziernika ciaa Elvisa i Gladys przeniesiono z cmentarza Forest Hill na teren Gracelandu i zoono w mauzoleum Meditation Garden w poudniowym zaktku posiadoci. Meditation Garden Ogrd Rozmyla to ulubione niegdy miejsce Elvisa. Mauzoleum w stylu pseudodoryckim, to pkolista ciana z czterema hiszpaskim i witraami, z omioma klasycystycznymi kolumnami, licznymi rzebami i posgami, z ktrych jeden przedstawia posta Jezusa. W tle szemrze fontanna, a cae otoczenie to oaza ciszy i spokoju. Idealne miejsce na wieczny spoczynek KRLA. Groby s proste i nie pretensjonalne. Pokryte paskimi granitowymi pytami, na ktrych znajduj si tabliczki z brzu z wypisanymi na nich inskrypcjami. Na grobie Elvisa widnieje napis: Elvis Aaron Presley 8 stycznia 1935, 16 sierpnia 1977, syn Vernona Elvisa Presleya i Gladys Love Presley, ojciec Lisy Marie Presley. Potem nastpuje tekst inskrypcji koczcy si sowami: Bg widzia, e potrzebowa odpoczynku i powoa go do siebie. Tracimy w nim syna i ojca. Dzikuje Bogu, e wanie jego da mi za syna. Autorem inskrypcji jest
Vernon Presley. Poniej znajduje si pyta powicona matce Elvisa, Gladys Presley. U podna grobu znajduje si napis: Hot mine but thy will be done Nie mnie lecz tobie czyni bdzie oraz symbol TCB Taking care of bussiness. Nieopodal znajduj si groby: Vernona zmarego w czerwcu 1979 roku, Minnie Mae Presley zmarej w maju 1980 roku, a take symboliczna pyta Jesse Garona, bliniaka Elvisa, ktry pochowany jest w Tupelo. Meditation Garden jest prawdziw wityni fanw Presleya, ktrzy przybywaj tu z caego wiata. Gwne nasilenie pielgrzymek przypada na dni: 8 stycznia i 16 sierpnia. Tak jak jedzili kiedy na jego koncerty, tak teraz odwiedzaj miejsce jego wiecznego spoczynku. Odwiedziny w Meditation Garden to wielkie przeycie, bowiem mimo upywu lat, smutek i poczucie straty nie sabn. Pomiertny kult Presleya profituje rwnie w postaci licznej rzeszy naladowcw i imitatorw superidola, ktrzy wystpujc z programem mu powiconym, przycigaj tumy publicznoci do sal koncertowych. Wystpuj oni w licznych imprezach typu Remembering Elvis Pamitajc Elvisa, ubrani w kopie estradowych strojw piosenkarza, uczesani i ucharakteryzowani na Presleya, naladujc jego gos i wykonujc jego przeboje. Wrd tych imitatorw krlowa miedzy innymi 22 -letni piosenkarz z Chicago Rick Saucedo. On podobno najlepiej naladowa charakterystyczny ukad ust Elvisa. Gdy Saucedo po raz pierwszy zapiewa Thats All Right Mama a byo to ju w sze godzin po mierci Presleya prasa z sarkazmem nazwaa ten wystp nekrofilicznym rockiem. Mimo takich opinii, popularno wspominkowo-nekrofilicznych nagra, spektakli i koncertw nie saba lecz cieszyy si one stale rosncym powodzeniem. Z podobnymi koncertami wys tpowali tacy wykonawcy jak: Joe Turner, Johnny Spence, Shakin Stevens i Little Tony. Little Tony wystpi rwnie w Polsce. W grudniu 1977 roku wystpi z programem Tribute to Elvis W hodzie Elvisowi. Z podobnym programem wystpowa Shakin Stevens, ktry wykonujc piosenki Presleya, parodiowa rwnie jego sposb zachowania, zabawy z publicznoci, wystudiowane ruchy i gesty. Nagra pyt zawierajc najbardziej znane piosenki Elvisa. Interpretacja takich utworw jak: Kiss me quick, Its now or never , Surrender, Cant help falling in love, Wooden heart, Angel, Devil in disguise s udzco podobne do wykona Elvisa.
Programy powicone Presleyowi pozwoliy take zdoby popularno kilku mniej znanym wykonawcom tym, ktrzy dotychczas nie mieli swoich zdecydowanych fanw, a teraz zdobyli ich wycznie dziki wspominkom Presleya. W Telewizji Polskiej te byy emitowane programy typu Tribute to Elvis. W poowie lat 90. dotara do nas byem na niej w katowickim Spodku, wystawa powiconej Elvisowi, a zorganizowana przez szkolnego koleg Elvisa i disc-jockeya Georgea Kleina, ktry zgromadziwszy sporo oryginalnych eksponatw oraz sporej iloci memorabiliw i pamitek jedzi z wystaw po Europie. Niewtpliw atrakcj wystawy by czarny Cadillac ze zoty mi klamkami, ktry niezwykle zafascynowa Maryl Rodowicz. Wystawa bya ubezpieczona na milion dolarw! W mnocych si jak grzyby po deszczu i z niezwyk atwoci podbijajcych rynek ksikach o Presleyu, podkrela si e dokona rewolucji kulturowej. Z jej analizami ssiaduj podbudowujce tez, wypowiedzi Binga Crosbyego: sta si czci naszej historii, czy sowa prezydenta Cartera: by symbolem naszego buntowniczego ducha i zmieni oblicze naszej kultury. W sklepach pojawiy si miniatury posgu wyobraajcego modziutkiego Elvisa w rozpitej koszuli na piersiach, trzymajcego lew doni gitar, sawn gitar kupiona mu niegdy przez ojca za 12 dolarw. Plastikowe repliki tej rzeby produkowane masowo dla presleyowskich pielgrzymw id jak woda. Orygina posgu KRLA siedmiometrowej wielkoci jest autorstwa Erica Parksa, ktry wykona go na zamwienie Spoecznej Fundacji Presleya w Memphis. Posg ten wykonany w brzie, stan w stolicy stanu Tennessee Memphis, gdzie zaplanowano rwnie niezwyke w formie, centrum rock and rolla imienia Elvisa Presleya. Olbrzymi gmach mieszczcy amfiteatr dla festiwali rockowych, muzeum Presleya, dyskoteki, kawiarnie, restauracje i sklepy z pamitkami bdzie mia ksztat gitary.
Mionikw Presleya interesuje przede wszystkim najcenniejszy spadek jaki po nim pozosta. Nagrania i wystpy utrwalone na pytach, tamach magnetofonowych i filmowych, video kasetach i teledyskach, a teraz rwnie na dyskach z zapisem elektronicznym. Wszystkie nagrane przez niego pyty, filmy, albumy i programy. Niektre firmy wprost reklamoway si jako specialist of Presley, sprzedajc wszystkie jego single, longplaye, albumy, nagrania z filmw, czsto trudno dostpne, wyszukiwane nawet w tak odlegych stronach wiata jak Australia, Japonia, czy Poudniowa Afryka. Presleyomania to zjawisko, ktre wci zadziwia socjologw szukajcych przyczyn magicznego wpywu Presleya na odbiorcw jego muzyki. Krytycy pisz o Presleyu jako o wanym zjawisku kulturowym, obyczajowym i socjologiczno-psychologicznym. Snuj rozwaania, jaki byby wiat bez Presleya, czy powstaaby muzyka pop, czy wytworzyaby si subkultura wyraana rock and rollem? Czy moda jednoczca obie pci, ktr zapocztkowa Elvis, a ktra staa si kanonem obowizujcym modzie, zostaaby kiedykolwiek wymylona? Milionom wielbicieli, Elvis zaszczepi poczucie odrbnej tosamoci, ktrej nie znali wczeniej. Sta si wspomnianym ju katalizatorem trwajcej do dzi rewolucji modych. Popyt na nagrania Presleya i jego memorabilia nie maleje lecz wrcz niesychanie wzrasta. W samych tylko Stanach Zjednoczonych, do 1980 roku sprzedano pyty za sum ponad 25 milionw dolarw. Podobnie we Francji, RFN, Belgii i Japonii. W Polsce lat szedziesitych, siedemdziesitych i osiemdziesitych, pyty Elvisa byy rarytasem. Kady okaz jaki pojawi si w komisie lub w nielicznych prywatnych sklepikach (drugi obieg), znika natychmiast. Po roku 1990, po wprowadzeniu gospodarki rynkowej, na pkach sklepowych pojawi si wreszcie Elvis: na CD, na kasetach magnetofonowych i VHS, na DVD, CD-romach i VCD. I te znikaj natychmiast. Presleyowe szalestwo trwa. Co roku, 16 sierpnia, w rocznic mierci Presleya, do Memphis cigaj wielotysiczne tumy fanw z caego wiata. Lokalne przedsibiorstwa turystyczne organizuj autobusowe wycieczki szlakiem Elvisa, ktrych gwnymi etapami s: muzeum w Tupelo, Graceland, Nashville, cmentarz Forest Hill i Meditation Garden. Dla tych ludzi, niegdysiejszy idol to przedmiot kultu, symbol, ktry nakazuje im wraca nie tylko do miejsc, lecz i do rzeczy, przedmiotw, rekwizytw, ktre byy jego wasnoci. Ogldaj estradowe stroje i przedmioty ktrych uywa, dotykaj jego ubrania, siadaj za kierownic jego samochodu. Wieczorem, po zamkniciu bramy z nutami, specjalna brygada usuwa pozostaoci po inwazji pielgrzymw tony kwiatw, sztucznych serc, krzyy, gitar itp., zmywa z murw otaczajcych posiado setki napisw w stylu: Elvis, zawsze bd ci kocha. Nigdy ci nie zapomn. Bg sprawi, e Elvis jest moim idolem. Dziki
Presleyowi pokochaam Jima. Dziki tobie ycie ma sens, jest pikne i wiat jest pikny. 8 stycznia 1985 roku w Gracelandzie zamienionym na muzeum Presleya obchodzono uroczycie pidziesit rocznic urodzin piosenkarza. Wstp na przyjcie kosztowa 500 dolarw. Rol gospodyni domu penia Priscilla Presley znana ju nie tylko jako bya ona idola lecz take dziki rolom filmowym w serialu Dallas i oraz wystpom w pokazach mody i popularnych programach o zwierztach. Mimo e maestwo z Elvisem nie okazao si udane, bez wahania podja si wwczas tej roli, ktra kontynuuje do dzi. Za rol t (w 1985 roku) otrzymaa od telewizji 100 tysicy dolarw. Gocie ogldali posiado, apartamenty Elvisa, jadalni z krysztaowymi lustrami, sa lon wypoczynkowy z piciometrow kanap, pokj muzyczny z pozacanym fortepianem, pokj zabaw oraz sypialni z telewizorem zamontowanym pod sufitem. W 1978 roku, w rocznic urodzin KRLA pierwsz po jego mierci specjalne uroczystoci zorganizowano w Meksyku. W Kingston w stanie Ontario, szef kuchni w jednej z restauracji umieci w menu danie pod nazw omlet z cebul la Presley. Zapytany o powd tak oryginalnej nazwy, odpowiedzia: mier Presleya i cebula jednakowo wyciskaj nam zy z oczu. W caym wiecie powstao wiele klubw jego imienia. W samym tylko Londynie, kluby te gromadz przeszo 11 tysicy czonkw, ktrych wikszo nosi fryzury i ubrania la Presley, a take tatuae wyobraajce jego podobizn. Podobizna Presleya figuruje take na imitacjach banknotw. Znalaza si tam w wyniku konkursu rozpisanego na portret 50 najsynniejszych Amerykanw wybranych do umieszczenia na autentycznym banknocie jednodolarowym. Elvis przegra z wybitn dziaaczk ruchu kobiecego Susan B. Anthony. Na obiegowym banknocie znalaza si wic podobizna znanej sufraystki, natomiast Elvisa wydano na imitacji, ktra jest znacznie chtniej przyjmowana ni banknot oficjalny. Jest jedyny przypadek w historii, aby banknot faszywy wszed do oficjalnego obiegu. Dom w Tupelo, stary drewniany barak w ktrym Elvis urodzi si i spdzi swe pierwsze dziecinne lata zosta odnowiony i zamieniony na muzeum. Codziennie przed wejciem ustawia si duga
10
kolejka midzynarodowych fanw. Tu po mierci Elvisa, jak grzyby po deszczu zaczy powstawa i ukazywa si na rynku, pyty powicone jego pamici. W Belgii i Holandii, ukazaa si pyta Goodbye Elvis, ktra nagra Will Tura. W cigu tygodnia zdoby za ni Zot Pyt. W kilka godzin po mierci Elvisa, ALLAN zapiewa w Las Vegas wasna piosenk pt: A Tribute to Elvis. Jenny Nicholas nagraa singiel pt: Elvis, wydany przez majc na caym wiecie swe filie, znan firm wydawnicz Peer Southern. Jednake najwiksze powodzenie wrd suchaczy radiowych osigna piosenka I remember Elvis Presley. T znan i popularn take w Polsce piosenk (szybko wydaa j na pocztwce Krajowa Agencja Wydawnicza), zapiewa Danny Mirror, tworzc z niej bestseller duego kalibru. Danny Mirror popularny holenderski piosenkarz i producent pyt, ktrego prawdziwe nazwisko brzmi Eddie Ouvens wystpi z piosenk I remember Elvis Presley w niezwykle popularnym programie telewizyjnym BBC Top of the pops, a nastpnie odby promocyjne tourne po Francji, Woszech i RFN. Piosenka Danny Mirrora staa si przedmiotem sporu sdowego. Znany discjockey holenderski Felix Mourders niezbyt pochlebnie wyrazi sw recenzj o tej piosence i jej wykonawcy w pimie Hitkrant, w zwizku z czym zosta zaskarony przez Eddieego Ouvensa, ktry uzna ow recenzj za obraliw. Holandia to jeden z tych krajw, w ktrych pami o Presleyu jest szeroko kultywowana. Tu ukaza si m. in. The Elvis Tapes, na ktrym zamieszczony jest wywiad kanadyjskiego discjockeya Reda Robinsona z Presleyem, przeprowadzony w 1957 roku. W Wielkiej Brytanii pyt Wooden Heart wypuszczono w dzie pogrzebu. W cigu 2 tygodni dostaa si do pierwszej dziesitki bestsellerw, natomiast piosenka Way down osigna jej szczyt. Na fali aoby po Presleyu, RCA wprowadzia na rynek (i na listy przebojw) albumy: Elvis In Demand, Thats The Way It Is, Moody Blue, Welcome To My World, G.I. Blues i Elvis 40 Greatest Hits. Midzy sierpniem a grudniem 1977 roku sprzedano prawie 200 milionw pyt Presleya. RCA zdja z toczni biec produkcj i aby zdy z toczeniem pyt Presleya wydzierawia maszyny od innych wytwrni. W kocu 1980 roku ilo sprzedanych pyt z utworami tego wanie piosenkarza przekroczya miliard. W 1978 roku od Boego Narodzenia do Nowego Roku (1979) telewizja brytyjska pokazaa 12 filmw Elvisa. W kinach filmy Presleya czono w cae bloki programowe i maratony filmowe. Na przykad wywietlano na jednym seansie taki zestaw: Thats The Way It Is, Elvis On Tour, G.I. Blues i Blue
11
Hawaii. Starsi widzowie ogldali je po raz ktry z wielkim sentymentem a modsi po raz pierwszy zobaczyli co o czym dotychczas tylko syszeli. W radio i w telewizji nastpi zalew informacji o yciu i karierze idola. Prasa publikowaa znane i mniej znane oraz cakiem nowe zdjcia i fakty, czsto mylne i pene sprzecznoci. Odbijao si to pniej ujemnie na publikacjach opartych na owych informacjach. 5 grudnia 1977 roku autostrada stanowa nr 78 czca Tupelo z Memphis otrzymaa miano Elvis Aaron Presley Memor ial Highway. 14 sierpnia 1980 roku w Memphis, nieopodal Beale Street stan pomnik Presleya o ktrym pisaem powyej. Pomnik stoi na placu im. Elvisa Presleya (Elvis Presley Plaza). 8 stycznia i 16 sierpnia to oficjalne Dni Elvisa Presleya w kilkunastu stanach. 8 stycznia 1982 roku obchodzono w caych Stanach Zjednoczonych jako Narodowy Dzie Elvisa Presleya. W pierwsz rocznic mierci, w Memphis wprowadzono godzin policyjn. Powodem byy manifestacje i demonstracje przybyych wielbicieli zmarego idola, ktrzy stoczyli istn bitw z policj i miejscowymi siami porzdkowymi. Miliony ludzi oddao hod swemu idolowi, lecz chyba najlepiej uczyni to Sammy Davis jr, ktry zapytany jak oceniby Elvisa w skali 1 do 10 odpowiedzia: Dabym mu 11. Za ycia Elvis zarabia okoo 5 milionw dolarw rocznie. Przemys presleyowski bije go na gow. Tom Parker, czowiek ktry nakrci tryby tej scenicznej doskonaoci, dyrygent, choreograf, olbrzymia tuba reklamowa i waciciel legendy o Presleyu, stwierdza cynicznie: Waciwie nic si nie zmienio. Wszystko jest tak jak wtedy gdy Elvis by w wojsku. By wprawdzie nieobecny, lecz cay czas utrzymywaem jego popularno. Dzi jest tak samo. Uroniem z po nim dopiero wtedy gdy nikt tego nie widzia, podczas gdy inni przy caej swej demonstracyjnej rozpaczy, starali si wepchn rce do naszych kieszeni. Grafik Martin Ashbury opracowa i wyda 25-czciowy komiks oparty na yciu Elvisa Presleya zatytuowany KING. W krtkim czasie osign on szczytow popularno rozchodzc si w olbrzymim nakadzie w wielu krajach wiata i wypierajc z rynkw ca pozosta twrczo komiksow wiata. Jedna z holenderskich radiostacji emitowaa 12-tygodniowy cykl audycji powiconych Presleyowi i jego twrczoci. W Polskim Radio najduszy cykl powicony Presleyowi, to wielomiesiczna audycja (przerwana w 1981 roku przez stan wojenny lecz wkrtce potem wznowiona) prowadzona przez red. Jerzego Rowiskiego i Adama Kuligowskiego (kolekcjonera i znawc historii Elvisa) w Studio Stereo zaprasza Prawdziwa historia o yciu i mierci Elvisa Presleya w telewizyjnym Metronomie redagowana przez red. Dariusza
12
Michalskiego miaa tylko trzy odcinki. Histori Elvisa przedstawia red. Wojciech Mann. Elvis Presley ycie i muzyka to temat telewizyjnej Wielkiej Gry prowadzonej przez red. Stanisaw Ryster, w ktrej gwn nagrod zdobya nasza koleanka klubowa Viola Brajer ze Stardardu Szczeciskiego. Muzyka i okolice to tytu programu red. Barbary Czajkowskiej wyemitowany w maju 1987 r. Polska Encyklopedia Powszechna PWN z 1982 roku, zamiecia haso: PRESLEY Elvis Aaron, 1935-1977, piosenkarz amerykaski, spopularyzowa swymi nagraniami rock and roll, wystpy w filmach. Jednym z najaktywniejszych fan-clubw na wiecie jest Fan Club of Elvis Presley mieszczcy si na Florydzie a prowadzony przez pani B.J. Gills. Zasypuje ona swoich czonkw, publicystw i discjockeyw ogromn iloci materiaw. Dewiz klubu jest 4 Ever 4 Elvis. Naley to tumaczy jako Na zawsze dla Elvisa. Znamienne jest take to, e pami Elvisa czcz rwnie mode nastolatki, tak mode e nie mog pamita okresu szczytowej popularnoci idola, poniewa jeszcze si w tym czasie nie urodziy. Uzupeniajc pomiertny kult wykonawczy, nie mona nie wspomnie jeszcze o Ronnie McDowellu, ktry zdoby szczyt list bestsellerw piosenk The king is gone. J.D. Sumner nagra piosenk Elvis has left the building, a Donna Fargo znana piosenkarka country nagraa wraz z zespoem The Jordanaires piosenk Loving you. Jeden z najpopularniejszych artystw country music Merle Haggard nagra dla RCA album zatytuowany My Farewell to Elvis, na ktrym obok wasnej kompozycji From Graceland to the promised land, piewa take utwory Elvisa: In the ghetto, Blue suede shoes, Blue Christmas. Podobny album nagra Bobby Bare. Po roku 2000 Elvis znw zacz piewa. Zaczy pojawia si jego nieznane nagrania, tera ju komputerowo przetworzone i mistrzowsko zrobione w nowych wersjach. Zapiewa wic Little Less
13
Conversation a take I Love Beacuse w duecie z swoj crk. Na poniszym zdjciu maj chyba po tyle samo lat. mier Elvisa Presleya odbia si szerokim echem w wiecie muzycznym. Pomijajc Memphis, w niedalekim Nashville muzycznym centrum muzyki country szczeglnie widoczne s oznaki artystycznej przeszoci dziaalnoci Presleya. Tu Elvis nagra sw pierwsz pyt dla RCA i swj wielki przebj Heartbreak Hotel, za ktry otrzyma Zot Pyt. W Nashville yli, mieszkali i tworzyli Felton Jarvis, Brenda Lee, J.D. Sumner, grupa The Stamps Quartet, The Jordanaires, gitarzysta Scotty Moore, Chet Atkins dyrektor oddziau RCA i Chip Moman producent. Wpyw zrewolucjonizowanego wiatowego przemysu muzycznego zaznaczy si szczeglnie wanie Nashville. Presley sta si wykonawc wywierajcym najwikszy wpyw na wszystkich wykonawcw, ktrzy w tym miecie wystpowali. Podobnie jak legendarny Hank Williams boyszcze Nashville, zmary podobnie jak Elvis na atak serca w 1953 roku (a wic wtedy gdy Elvis debiutowa), tak i Elvis sta si legend za ycia. Nikt w historii muzyki rozrywkowej nie sprzeda tylu pyt, nikt nie mia tak licznej rzeszy wielbicieli. Wszystko wskazuje na to, e historia muzyki rozrywkowej rozdziela si na dwa okresy: przed Presleyem i po Presleyu. Znana niegdy, obecnie nie istniejca brytyjska grupa rockowa Ten Years After przewidziaa chyba t sytuacj. Zesp powsta w dziesi lat po rozpoczciu dziaalnoci Presleya i przyj wanie t nazw Ten Years After (Dziesi lat pniej). Przedwczesna mier KR LA zamyka wic pewien rozdzia w historii muzyki rozrywkowej i rwnoczenie rozpoczyna nowy, a to co si dzieje, zaskakuje najwikszych ekspertw. Kolosalne cinienie pomiertnego kultu Presleya sprawio, e rozgonie caego wiata o wiele czciej nadaj jego piosenki ni wtedy kiedy y. Pyty Elvisa toczy si milionami i wci ich brak. Fan-cluby, ktre grupuj miliony modych (od 10 do 90 lat!) wielbicieli, trudne s ju do policzenia. W naszym kraju, przed mierci Elvisa nie byo ani jednego fan-clubu, nawet nieoficjalnego. Byli tylko fani. W latach osiemdziesitych, zalki pod pierwszy polski Elvis Presley Fan Club pooy Jerzy Ludwig, zegarmistrz
14
z Torunia. Na bazie wasnych zbiorw skupi wok siebie garstk amatorw i rozpocz korespondencj z fanami w caej Polsce a wkrtce i za granic. Tak powsta pierwszy w Polsce fan-club Elvisa Presleya, ktry przybra nazw His Hand In Mine. Wkrtce fan-club otrzyma gocinnie miejsce w bydgoskim domu kultury Modraczek. I dopiero teraz rozpocza si prawdziwa jego dziaalno. Nowym prezesem zosta Andrzej Weyna, ktry w organizacj fanclubu woy ca sw inwencj, czas, dom, sprzt, zbiory, pienidze i olbrzymi zasb wiedzy. A przede wszystkim serce. Wraz z synem, przy pomocy kilku zapalecw stworzy prawdziwe imperium presleyomanii w Polsce. Fan -club dziaa ponad 10 lat. Korzystajc z dowiadcze Andrzeja, w atmosferze transformacji ustrojowej w naszym kraju, niektrzy fani zaczli zakada nowe fan-cluby. Mieli teraz do dyspozycji potne medialne rdo informacji: internet. Ale nigdy nie wytworzyli tej atmosfery jaka panowaa w Bydgoszczy, podczas spotka klubowych w Modraczku, na Pikniku country w Mrgowie i Fordonie, czy w mieszkaniu Weynw przy ul. Bielawskiego. Zniechcony brakiem pomocy i zrozumienia, Andrzej zakoczy dziaalno fan-clubu w sposb zbyt naturalny. Nie majc wsparcia, take finansowego, zaj si wasnymi sprawami. A szkoda. Kiedy, w programie telewizyjnym Jerry Lee Lewis powiedzia: Szkoda e Elvis porzuci rocka dla innej muzyki. Straci na tym przede wszystkim rock. Chciabym sparafrazowa t wypowied mylc o Andrzeju Weynie i wspaniaej pracy jak w cigu tych minionych lat wykona. Stracili fani, stracia co ze swej legendy posta Elvisa. Aureola oczywicie nie przyblada, ale jakby ubya jedna gwiazdka w jej okrgu. Przysporzy wielu fanom (w tym mnie rwnie) niezapomnianych przey, emocji i poszerzenia zbiorw. Odkry nowych wyznawcw Elvisa w caej Polsce. Natchn ich tym, co Elvis dawa kiedy od siebie podczas koncertw. Nauczy ich widzie Elvisa, sucha a przede wszystkim czu jego osobowo. Zwiedzajcy londyskie muzeum figur woskowych Madame Tussaud, gdy zadawano im pytanie jakiej znakomitoci wiata wspczesnego brakuje w muzeum, odpowiadali: oczywicie najwikszej Elvisa Presleya. Dzi, w kadym muzeum figur woskowych jest Elvis. Jest u Madame Tussaud, jest w muzeum gwiazd rock and rolla (animowany), jest w kopenhaskim Tivoli. Inne, przewrotne pytanie zada Ion Carmichael: Pokacie mi czowieka , ktry nie sysza o Elvisie Presleyu, a nazw go Robinsonem XX wieku. A
15
jednak znalaz si taki czowiek. Herbert von Karajan, na pytanie co myli o Elvisie Presleyu, odpar: A kto to taki? Ta nieco zazdrosna, przewrotna i troch zakamana wypowied krla dyrygentw, rzeczywicie przykleja mu etykietk wspczesnego Robinsona Crusoe. Ale przede wszystkim pozwala stwierdzi, e to co wydawao si jeszcze niedawno niemoliwe, stao si niezaprzeczalnym faktem. Miasto z ktrym Elvis by najbardziej zwizany, wci jest pene ywych wspomnie o KRLU. Wszystkie miejsca tematycznie zwizane z Elvisem lub w ktrych Elvis przebywa, s w Memphis otoczone pieczoowit opiek wadz miejskich i stanowi najwiksz atrakcje turystyczn miasta. Miejsce urodzin Elvisa dom w Tupelo stanowicy obecnie muzeum, odrestaurowano i przywrcono mu dawny oryginalny wygld. Odrestaurowano budynek dawnej wytwrni Sun Records, jako miejsce gdzie rozpocza si wielka kariera i legenda piosenkarza. Po Mississippi kursuje stary parowiec, ktry obwoc turystw serwuje im informacje z legendy krla rock and rolla. Prawa na sprzeda wszelkich pamitek po Elvisie ma firma Elvis Presley Enterprises, w ktrej cakowit kontrole ma Priscilla Presley. Ale zanim to nastpio, przemys pamitkarski w Memphis i tak by pod cis kontrol ojcw miasta. Niezaleni kupcy nie mogli tu swobodnie prowadzi swej dziaalnoci. Cakowity monopol na handel presleyowskimi pamitkami a do przejcia praw przez EPE, miaa najwiksza wytwrnia pamitkarska Factors Inc., ktrej prezesowali Harry Geisler i Tom Parker. Nastpio przelicytowanie si i pomiertnego zasigu oddziaywania na tumy ludzi takich idoli jak Rudolf Valentino i James Dean. Niekwestionowane dotychczas w tej materii i szeroko uznawa ne kulty, zami kult Elvisa Presleya. Znany piosenkarz i przyjaciel Elvisa, Pat Boone wyrazi nastpujc opini: Elvis zmar tak modo jak James Dean i by moe jest to najlepszy sposb na to, by zosta zapamitanym takim, jakim chce go pamita publiczno. Nikt nie jest w stanie wyobrazi sobie starego Elvisa, podobnie jak nigdy nie mgby zestarze si James Dean. Patrzc na zdjcia obu idoli, widzimy dwch modych, piknych, wspaniaych i uwielbianych Oczy
16
Jamesa Deana s pene buntu modego pokolenia, oczy Elvisa pene pojednania pokole. Obaj s symbolem epoki ktr stworzyli: James Dean buntownik bez powodu, Elvis Presley krl rock and rolla.
Nastpny rozdzia nosi tytu: Rozdzia XIII W AUREOLI NIEMIERTELNYCH LEGEND
Dokument w f ormacie *.pdf moe by wykorzystany wycznie do uytku osobistego bez prawa do dalszego obrotu i obiegu komercyjnego lub handlowego i nie moe by poddawany modyfikacjom bez zgody autora edycji. Naley go traktowa tak, jak ksik wypoyczon do przeczytania.

17

12 - Na Fali Biznesu Zwanego Elvis Presley

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

12 - Na Fali Biznesu Zwanego Elvis Presley

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Jacek Walczyski

LEGENDA I RZECZYWISTO O YCIU KARIERZE I MIERCI

NA FALI BIZNESU ZWANEGO ELVIS PRESLEY

Opracowanie edytorskie: Jawa 48

Nastpny rozdzia nosi tytu: Rozdzia XIII W AUREOLI NIEMIERTELNYCH LEGEND

Opracowanie edytorskie: Jawa 48

You might also like