Paeczkami jemy sami czyli savoir vivre przy wietnamskim stole. Scenariusz do zaj edukacyjnych o kulturze Wietnamczykw w Polsce..

. Autorki: Martyna Majewska i Marta Rutkowska Konsultacje merytoryczne: Ewa Grabowska

Temat zaj: Zajcia s wprowadzeniem do edukacji o kulturze i tradycji Wietnamczykw w Polsce

Wielko grupy: 25-30 osb. Wiek odbiorcw: dzieci w wieku od lat 3 do 9 lat. Czas trwania zaj: 30- 45 min w zalenoci od wieku dzieci.

Po zakoczeniu zaj uczestnicy: Znaj podstawowe informacje o Wietnamczykach yjcych w Polsce. Znaj zasady zachowania si przy stole oraz popularne potrawy kuchni wietnamskiej. Potrafi posugiwa si paeczkami.

Materiay wykorzystywane w czasie zaj: Bajka animowana Ucze i kamienny pies w wersji polskiej. Kserwki z kolorowankami i zadaniami do wykonania przez dzieci. Paeczki bambusowe, kawaki owocw lub warzyw jedzone chtnie przez dzieci, serwetki i talerzyki papierowe.

PODSTAWA PROGRAMOWA Zgodnie z podstaw programow wychowania przedszkolnego oraz ksztacenia oglnego w poszczeglnych typach szk (Dz.U.2012.977) wychowanie dzieci w wieku przedszkolnym ma m.in. na celu: budowanie systemu wartoci, w tym wychowywanie dzieci tak, eby lepiej orientoway si w tym, co jest dobre, a co ze; budowanie dziecicej wiedzy o wiecie spoecznym, przyrodniczym i technicznym oraz

rozwijanie umiejtnoci prezentowania swoich przemyle w sposb zrozumiay dla innych. Dzieci biorce udzia w edukacji wczesnoszkolnej w klasach 0-III powinny po zakoczeniu tego etapu: 1) przyswoi sobie podstawowy zasb wiadomoci na temat faktw, zasad, teorii i praktyki, dotyczcych przede wszystkim tematw i zjawisk bliskich dowiadczeniom uczniw; 2) zdoby umiejtnoci wykorzystywania posiadanych wiadomoci podczas wykonywania zada i rozwizywania problemw; 3) naby umiejtnoci i postaw warunkujce sprawne i odpowiedzialne funkcjonowanie we wspczesnym wiecie

Opis zaj: 1. Na pocztku zaj powitaj si z dziemi i poinformuj je o temacie oraz celu zaj, a take ustal zasady wsppracy z grup. 2. Przedstaw si dzieciom i popro dzieci, aby zrobiy to samo. Oprcz swojego imienia popro aby kade dziecko wymienio jedn rzecz jak uywamy podczas posikw. 3. Wywietl dzieciom bajk Ucze i Kamienny Pies w wersji polskiej. Nastpnie popro dzieci o opowiedzenie fabuy swoimi sowami. 4. Popro, aby dzieci opowiedziay, jak naley zachowywa si przy stole. Nastpnie posugujc si prezentacj w PowerPoincie poka, jak wyglda kuchnia wietnamska i popularne potrawy. 5. Nastpnie zapro dzieci do wsplnej zabawy : poka dzieciom rne rodzaje paeczek i zademonstruj, jak si nimi naley posugiwa. Rozdaj dzieciom paeczki bambusowe oraz kawaki owocw i warzyw. Zach do prb jedzenia z wykorzystaniem paeczek. 6. Na zakoczenie podzikuj za wsplnie spdzony czas.

Wietnamczycy w Polsce Polska jest trzecim krajem w Europie pod wzgldem liczebnoci diaspory wietnamskiej (najliczniejsza spoeczno Wietnamczykw mieszka we Francji ok. p miliona osb). Pierwszy Wietnamczycy trafiajcy do Polski byli studenci pobierajcy nauk na polskich uczelniach. Pierwsze dane rejestruj ich w roku akademickim 1957/1958. Do poowy lat 60. rocznie w Polsce przebywao okoo 40 Wietnamczykw. W rekordowych latach 1971/1972 i 1972-1973 uczyo si w Polsce ponad 800 Wietnamczykw - wizao si to z trwajc wojn wietnamsk, gdy pastwa bloku radzieckiego wczyy si w dziaania pomocowe. Po 1989 roku zacza trafia do Polski liczna grupa emigrantw ekonomicznych oraz uchodcw politycznych ci ostatni byli szczeglnie liczn grup po roku 2006 (po wybuchu opozycji politycznej w Wietnamie i brutalnej akcji wadz skierowanej przeciwko tej grupie). Wietnamczycy s w Polsce dobrze zorganizowani; maj swoje organizacje polityczne, stowarzyszenia, gazety, uruchomili szkoy, przedszkola, przymierzaj si do budowy swojej pagody, cho wielu z nich przeszo na katolicyzm. Szybszej asymilacji podlegaj Wietnamczycy wyksztaceni - absolwenci i studenci polskich szk tworzcy w swoich rodowiskach elit kulturalno-spoeczn, czsto take i ekonomiczn. Przebywaj w Polsce najduej, znaj polski jzyk i polskie realia, posiadaj polskie obywatelstwo lub kart staego pobytu oraz s na og dobrze zintegrowani z polskim spoeczestwem. Do czsto zdarza si, e ich maonkowie to Polacy. Liczba pozwole na zamieszkanie na czas okrelony lub zezwole na osiedlenie si nie oddaje stanu rzeczy. Z kart staego pobytu szacuje si ich liczb na okoo 20 tysicy. Natomiast ksidz Edward Osiecki, werbista - duszpasterz wietnamskich katolikw szacuje ich liczb na 60 tysicy. Wietnamczycy osiedlaj si przewanie w Warszawie, ale rwnie w Szczecinie, odzi, Poznaniu, Krakowie i Katowicach.

Kuchnia wietnamska Kuchnia wietnamska to jedna z dziedzin sztuki. czy w sobie nie tylko wpywy kuchni Wschodu i kuchni europejskiej, ale oprcz walorw smakowych dostarcza te wiedz i informacj o zbilansowanych i zdrowym ywieniu a nawet o filozofii. Opiera si na zasadzie poczenie piciu podstawowych elementw smakowych - pikantnego (symbolizujcego metal), - kwanego (symbolizujcego drewno), - gorzkiego (symbolizujcego ogie), - sonego (symbolizujcego wod), - sodkiego (symbolizujcego ziemi).

Najbardziej popularne skadniki kuchni wietnamskiej to sos rybny, pasta z krewetek, sos sojowy, ry, wiee zioa, owoce i warzywa. Kuchnia wietnamska jest uwaana jest za jedn z najzdrowszych na wiecie, gdy w najczciej jada si potrawy duszone i gotowane na parze w miejsce potraw smaonych. Wspczesna kuchnia wietnamska pozostaje rwnie pod wpywem obyczajw francuskich kolonizatorw . Od Francuzw Wietnamczycy przejli np. technik sporzdzania ciasta francuskiego z serowym nadzieniem. Przyjy si w Wietnamie pomidory i kawa, uprawiana na miejscu. Francuskie wpywy kulinarne najbardziej widoczne s w centrum kraju. Na poudniu znajduj si winnice, produkujce lokalne wino. Na wietnamskim stole nie moe zabrakn ryu, makaronu ryowego lub makaronu pszennego oraz warzyw. Tradycyjnie przygotowuje si rwnie wiele maych potraw. Wg jednej z legend kucharz na dworze krlewskim mia obowizek przygotowywania co najmniej 80 potraw na kady posiek. Oczywicie, wadca prbowa tylko kilku z nich Wietnamskie sodycze zawieraj mnstwo owocw, a czasem rwnie ry i fasol. Kuchnie regionalne Wietnamu rni si midzy sob z uwagi na klimat i dostpno produktw. Na pnocy stosuje si mniej przypraw, szczeglnie tych ostrych np. chilli, ktra z kolei wystpuje niemale w kadym daniu z kuchni poudnia i centrum. Kuchnia pnocy jest bardziej agodna, ale te bardziej treciwa. Spoywa si tutaj wicej misa, ryb i skorupiakw, np. krewetek, krabw i ostryg. Czstym dodatkiem s take kasztany wodne, sos sojowy i rybny. Pnocny Wietnam synie take z wielu da, ktre stay si wizytwk caego kraju, np. z treciwej zupy pho bulionu warzywnego, drobiowego lub rybnego serwowanego z makaronem ryowym lub jajecznym z dodatkiem misa, warzyw, krewetek. Tak zup mona zje nie tylko na obiad, ale rwnie na niadanie i kolacj. Dania z

pnocnego Wietnamu s te bardziej kolorowe, a sposb podania bardziej dekoracyjny. Kuchnia centralnego Wietnamu to smaki zdecydowanie bardziej pikantne. To wynik kuchni dworskiej serwowanej na dworach cesarzy. Poudnie z kolei przesycone jest smakiem wieych owocw i warzyw w poczeniu z aromatem wieych zi. Dania z poudnia s te sodsze od tych z innych regionw, a to za spraw chtnie stosowanego tutaj mleczka lub mietanki kokosowej i cukru trzcinowego1. Tak naprawd w Wietnamie wpywy kulinarne przenikaj si pomidzy regionami tworzc smaczn i bajecznie kolorow mozaik.

Paeczki - doi dua S to dwa patyki wykonane z drewna, oszlifowane, czasem pokrywane i ozdobne, uywane w niektrych krajach Dalekiego Wschodu jako gwne sztuce. S to najpopularniejsze sztuce na wiecie uywaj ich ponad dwa miliardy ludzi. S one wytwarzane z przernych materiaw m.in. z bambusa, porcelany, plastiku, drewna, koci, metalu, jadeitu lub nefrytu czy koci soniowej Bambusowe i drewniane paeczki s tanie oraz nie przewodz dobrze ciepa. Dziki ich matowej powierzchni jedzenie nie wylizguje si z nich. Jednorazowe paeczki, ktre podaje si w wikszoci azjatyckich restauracji, ktre znamy oraz te do gotowania s wykonywane z drewna lub bambusa i nie s one lakierowane. Te jednorazowe s jak czciowo rozdzielony kawaek drewna - kady sam musi je rozdzieli co oznacza, e nikt ich wczeniej jeszcze nie uywa. Plastikowe paeczki s bardzo tanie lecz nie nadaj si do gotowania z powodu wysokiej temperatury, ktra moe je zniszczy oraz wywoa toksyczn reakcj chemiczn. Metalowe s drosze od pozostaych paeczek. Uywane s gwnie w Korei. Zapewniaj mniejszy komfort w porwnaniu z drewnianymi, z powodu swej liskiej powierzchni. Inne materiay z ktrych robione s paeczki np. zoto, srebro, ko soniowa, ady, s towarami luksusowymi. Dekoracje Drewniane lub bambusowe mog by malowane lub lakierowane aby zapewni wodoodporno. Metalowe paeczki s czsto grawerowane na kocach aby nie zelizgiway si2.

Czytaj wicej: http://www.kuchniaplus.pl/kuchnioteka/artykuly/kuchniawietnamska_323.html#ixzz2RCek1G8W 2 Cytowane za http://pl.wikipedia.org/wiki/Pa%C5%82eczki

Poprawny sposb trzymania paeczek Jedn paeczk wkada si pomidzy kciuk a palec wskazujcy. Podtrzymuje j palec serdeczny. Drug paeczk umieszcza si rwnolegle do pierwszej opierajc o rodkowy i wskazujcy palec, z t rnic, e palec wskazujcy peni rol prowadzcego. Grna paeczka jest paeczk ruchom i tylko ona jest poruszana.

Zasady uywania paeczek3 - nie wolno wbija paeczek w jedzenie, nie powinno si ich wbija w ry podawany do stou, - paeczki powinny lee na serwetce lub w jednorazowym opakowaniu obok talerza, - paeczki su do jedzenia nie do zabawy, - paeczkami nabiera si drobne ksy, nie powinno dotyka si nimi ust, jzyka czy zbw, - nie podaje si wasnymi paeczkami jedzenia innym, - jedzenie podaje pani domu/ gospodyni. - na stole trzyma si obie rce; jedn rk przytrzymujemy miseczk, natomiast drug uywamy paeczek lub yki do zupy4,

3 4

Cytowane za http://www.vietworldkitchen.com/blog/2009/02/vietnamese-table-manners.html Cytowane za http://www.thingsasian.com/stories-photos/1140

rda internetowe (stan na kwiecie 2013): http://pl.wikipedia.org/wiki/Wietnamczycy_w_Polsce http://danchimviet.info/ kuchnia wietnamska: http://en.wikipedia.org/wiki/Vietnamese_cuisine http://en.wikipedia.org/wiki/List_of_Vietnamese_dishes http://www.vietnamese-recipes.com/ recipes.com/

Nota prawna Uznanie autorstwa-Uycie autorstwa niekomercyjne-Na Na tych samych warunkach 3.0 Polska

Ten scenariusz zosta opracowany w ramach projektu Cztery Strony Bajek przez Kolektyw Odrobina Kultury. Przy jego tworzeniu korzystalimy z oglnodostpnych zasobw domeny publicznej. Bdziemy szczliwi jeeli bdziecie wykorzystywa ten scenariusz w sposb sposb niekomercyjny jednoczenie wskazujc na autora tego scenariusza.