Professional Documents
Culture Documents
Pan
Bronis!aw Komorowski
Marsza!ek Sejmu
Rzeczypospolitej Polskiej
Wprowadzenie .................................................................................................... 8
Za!"czniki:................................................................................................ 614
Za!. Nr 1 - Dane informacyjno-statystyczne .............................................. 614
Za!. Nr 2 - Wyst"pienia o charakterze ogólnym (systemowym) – art. 16 ust.
1 i 2 pkt 1 ustawy o RPO ..................................................................... 626
A. Wyst"pienia o charakterze generalnym ........................................... 626
B. Wnioski o podj$cie inicjatywy prawodawczej ................................. 648
Za!. Nr 3 - Wnioski do Trybuna!u Konstytucyjnego – art. 16 ust. 2 pkt 2
ustawy o RPO ..................................................................................... 670
Za!. Nr 4 - Zg!oszenie udzia!u w post$powaniu przed Trybuna!em
Konstytucyjnym w sprawach skarg konstytucyjnych – art. 51 ust. 2
ustawy o Trybunale Konstytucyjnym oraz art. 16 ust. 2 pkt 3 ustawy o
RPO .................................................................................................... 673
Za!. Nr 5 - Wnioski do Naczelnego S"du Administracyjnego o wyk!adni$
przepisów............................................................................................ 676
Wnioski do S"du Najwy&szego o odpowied% na pytanie prawne .......... 676
Za!. Nr 6 - Kasacje w sprawach karnych.................................................... 678
Za!. Nr 7 - Skargi do Wojewódzkich S"dów Administracyjnych ................ 680
Za!. Nr 8 - Skargi kasacyjne do Naczelnego S"du Administracyjnego........ 682
Za!. Nr 9 - Przyst"pienie do post$powania s"dowego ................................ 683
Za!. Nr 10 - Wyst"pienia legislacyjne........................................................ 685
Za!. Nr 11 - Opinie i stanowiska................................................................ 686
Za!. Nr 12 - Pozosta!e wyst"pienia ............................................................ 687
Za!. Nr 13 - Wizyty Rzecznika Praw Obywatelskich w terenie .................. 689
-8-
Wprowadzenie
* * *
Rozdzia" I
Rozdzia" II
kilku lat, które min$!y od tych wydarze(, ich sprawców nie uda!o si$
os"dzi). Co wi$cej, jak pokazuje orzecznictwo Trybuna!u oraz jak
donosz" organizacje pozarz"dowe badaj"ce naruszenia podstawowych
praw cz!owieka w Rosji, niezgodne z podstawowymi standardami
humanitarnego traktowania i poszanowania godno'ci osoby ludzkiej
techniki przes!ucha( nie s" w Rosji sytuacjami rzadkimi. W dniu 18
stycznia 2008 r. na konferencji zorganizowanej przez Komisarza Praw
Cz!owieka Rady Europy oraz Mediatora Republiki Francuskiej w Pary&u,
ombudsmani i przedstawiciele organizacji zajmuj"cych si$ ochron" praw
cz!owieka z wielu pa(stw cz!onkowskich Rady Europy, niestety bez
udzia!u przedstawiciela Rosji, dyskutowali o dzia!aniach podejmowanych
przeciwko torturom oraz innemu okrutnemu i nieludzkiemu traktowaniu
osób pozbawionych wolno'ci. Rzecznik ponowi! swój apel, aby Rada
Europy jako organizacja stawiaj"ca sobie za podstawowy cel umacnianie
demokracji i poszanowanie praw cz!owieka, podj$!a stanowcze dzia!ania
maj"ce na celu sk!onienie Federacji Rosyjskiej do przestrzegania
standardów i zobowi"za( mi$dzynarodowych w dziedzinie poszanowania
praw jednostki.
25 Ustawa z dnia 6 grudnia 2006 r. (Dz.U. Nr 227, poz. 1658 z pó%n. zm.)
26 Informacja RPO za rok 2007, s. 36.
- 37 -
29 Rada Europy og!osi!a dotychczas trzy protoko!y, dotycz"ce: zakazu klonowania istot
ludzkich, transplantacji organów i tkanek ludzkich oraz bada( naukowych na cz!owieku,
których przyj$cie musi poprzedzi) ratyfikacja Konwencji. Rzeczpospolita Polska nie
ratyfikowa!a dotychczas &adnego z wymienionych dokumentów, cho) Konwencja i
protokó! dodatkowy dotycz"cy zakazu klonowania istot ludzkich zosta!y podpisane w
dniu 7 maja 1999 r.
30 RPO-577511-I/08 z dnia 4 stycznia 2008 r.
- 39 -
Rozdzia" III
37 Ustawa z 14 czerwca 1960 r. (Dz.U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 z pó%n. zm.).
38 RPO-584559-I/08 z 20 marca 2008 r.
- 43 -
A. S$downictwo i prokuratura
orzek! 62, i& art. 135 § 1 ustawy – Prawo o ustroju s"dów powszechnych 63,
zezwalaj"cy Ministrowi Sprawiedliwo'ci, za zgod" kolegium s"du
okr$gowego na powierzenie asesorowi s"dowemu pe!nienia czynno'ci
s$dziowskich w s"dzie rejonowym na czas okre'lony, nieprzekraczaj"cy
czterech lat, narusza konstytucyjne prawo do rozpatrzenia sprawy przez
w!a'ciwy, niezale&ny, bezstronny i niezawis!y s"d (art. 45 ust. 1
Konstytucji).
Trybuna! orzek! ponadto, &e przepis ten utraci moc obowi"zuj"c" z
up!ywem 18 miesi$cy od dnia og!oszenia wyroku w Dzienniku Ustaw 64.
Z informacji zamieszczonej na stronie internetowej Ministerstwa
Sprawiedliwo'ci wynika!o, &e przygotowywany jest projekt ustawy o
zmianie ustawy – Prawo o ustroju s"dów powszechnych oraz o zmianie
innych ustaw, który obj") ma m.in. uregulowania dotycz"ce statusu
s$dziego i modelu kariery s$dziowskiej. W ramach tej nowelizacji mia!
by) tak&e uregulowany status asesorów s"dowych. Rzecznik zwróci! si$ 65
do Ministra Sprawiedliwo'ci z pro'b" o poinformowanie o stanie prac nad
tym projektem.
Minister poinformowa! 66, &e nowelizacja ustawy – Prawo o ustroju
s"dów powszechnych jest jednym z najwa&niejszych zamierze(
legislacyjnych Ministerstwa Sprawiedliwo'ci w 2008 r. Pierwszym
etapem realizacji powy&szego zamierzenia by!o powo!anie zarz"dzeniem z
dnia 4 grudnia 2007 r. zespo!u ekspertów do spraw zmian systemu
kszta!cenia kadr wymiaru sprawiedliwo'ci i prokuratury, przes!anek
powo!ywania i statusu s$dziego oraz likwidacji instytucji asesora
s"dowego.
Kolejnym etapem by!o przygotowanie projektu za!o&e( w zakresie
racjonalizacji i uelastycznienia struktury organizacyjnej s"dów
powszechnych oraz wzmocnienia statusu s$dziego i kariery s$dziowskiej,
zak!adaj"cych m.in. ustanowienie konkursów na stanowiska s$dziowskie,
a tak&e wprowadzenie regulacji, zgodnie z któr" obecni asesorzy zostan"
6. Biegli s%dowi
Rzecznik skierowa! wyst"pienie w przedmiotowej sprawie w zwi"zku
z publikacjami prasowymi 76 na temat instytucji bieg!ego s"dowego.
Ustawa – Prawo o ustroju s"dów powszechnych 77 w art. 157 § 2 zawiera
delegacj$ do okre'lenia przez Ministra Sprawiedliwo'ci, w drodze
rozporz"dzenia, „trybu ustanawiania bieg!ych s"dowych, pe!nienia przez
nich czynno'ci oraz zwalniania ich z funkcji”. Minister, rozporz"dzeniem
w sprawie bieg!ych s"dowych 78, odniós! si$ do bardzo szerokiego zakresu
spraw zwi"zanych z powo!ywaniem, funkcjonowaniem i odwo!ywaniem
bieg!ych s"dowych. Upowa&nienie ustawowe, wraz z wydanym na jej
podstawie rozporz"dzeniem, mo&e budzi) w"tpliwo'ci natury
konstytucyjnej. Tytu!em przyk!adu mo&na wskaza), i& w ustawie znajduje
si$ jedynie delegacja do okre'lenia „trybu ustanawiania bieg!ych”,
podczas gdy Minister rozporz"dzeniem okre'li! m.in. czas pe!nienia
czynno'ci przez bieg!ego, kwalifikacje do wyst$powania w roli bieg!ego
oraz ustanowi! nadzór prezesa s"du okr$gowego nad bieg!ymi. W zwi"zku
z powy&szym Rzecznik zwróci! si$ 79 do Ministra Sprawiedliwo'ci o
udzielenie informacji na temat prowadzonych w Ministerstwie
Sprawiedliwo'ci prac legislacyjnych, planowanego terminu ich
zako(czenia i ewentualnego wniesienia projektu ustawy do Sejmu.
Minister poinformowa! 80, &e z uwagi na rang$ i wag$ regulacji
prawnych dotycz"cych funkcjonowania bieg!ych s"dowych, w
119 Uchwa!a NSA z 4 lutego 2008 r., sygn. akt I OPS 3/07
120 Ustawa z 30 sierpnia 2002 r. (Dz.U. Nr 153, poz. 1270 z pó%n. zm.).
121 RPO-599525-IV/08 z 6 listopada 2008 r.
122 Sygn. akt SK 49/08.
123 Ustawa z 17 listopada 1964 r. (Dz.U. Nr 43, poz. 296, z pó%n. zm.).
124 Pismo z 16 grudnia 2008 r.
- 71 -
130 Ustawa z 6 czerwca 1997 r. (Dz.U. Nr 90, poz. 557 z pó%n. zm.).
131 Rozporz"dzenie z 31 pa%dziernika 2003 r. (Dz.U. Nr 194, poz. 1902 z pó%n. zm.).
132 Pismo z dnia 22 wrze'nia 2008 r.
133 Pismo z dnia 23 pa%dziernika 2008 r.
- 74 -
134 RPO-596582-II/08.
135 Pismo z 9 grudnia 2008 r.
136 RPO-590645-II/08 z 27 pa%dziernika 2008 r.
137 Sygn. akt K 33/08.
138 Ustawa z 29 czerwca 1995 r. (Dz.U. Nr 88, poz. 439).
- 75 -
151 Rozporz"dzenie z 17 czerwca 1999 r. (Dz.U. Nr 62, poz. 697 z pó%n. zm.).
152 RPO-587706-IV/08 z 3 lipca 2008 r.
153 Pismo z 24 lipca 2008 r.
154 Ustawa z 26 stycznia 1984 r. (Dz.U. z 1984 r. Nr 5, poz. 24 z pó%n. zm.).
- 82 -
F. Koszty post!powania
177 Ustawa z 28 lipca 2005 r. (Dz.U. z 2005 r., Nr 167, poz. 1398 z pó%n. zm.).
178 Ustawa z 14 grudnia 2006 r. (Dz.U. z 2007 r., Nr 21, poz. 123).
179 SK 33/07.
- 89 -
H. Przewlek"o#& post!powa%
3. Wolno#& osobista
306 RPO-445687-II/03.
- 130 -
307 RPO-548015-II/06.
308 Ustawa z dnia 7 lipca 2005 r. (Dz.U. z 2005 r. Nr 169, poz.1415 z pó%n. zm.)
309 Dyrektywa z dnia 29 kwietnia 2004 r. nr 2004/80/WE
310 Pismo z 7 sierpnia 2008 r.
311 Informacja RPO za 2007 r. str. 73.
- 131 -
7. Handel lud(mi
a) Konieczno#$ ratyfikacji przez Polsk& Konwencji Rady Europy w
sprawie dzia!a" przeciwko handlowi lud(mi
Konwencja Rady Europy w sprawie dzia!a( przeciwko handlowi
lud%mi, sporz"dzona w Warszawie dnia 16 maja 2005 r. i tego dnia
podpisana przez Rzeczypospolit" Polsk", nie zosta!a ratyfikowana przez
Polsk$ przed dat" wej'cia w &ycie Konwencji, czyli przed dniem 1 lutego
2008 r.
Konwencja zmierza w kierunku wzmocnienia pozycji ochrony ofiar i
'wiadków m.in. w post$powaniu karnym i skutecznego 'cigania
sprawców handlu lud%mi. Uwzgl$dnia wszelkie formy handlu lud%mi i
wszelkie grupy ofiar handlu lud%mi.
Zgodnie z Konwencj", te pa(stwa, które zostaj" stronami Konwencji,
zobowi"zuj" si$ do podj$cia dzia!a( zmierzaj"cych do prawid!owej
identyfikacji osób, które sta!y si$ ofiarami handlu lud%mi, ochrony &ycia
prywatnego ofiar handlu lud%mi i udzielenia koniecznej pomocy w
odzyskaniu równowagi fizycznej, psychicznej i spo!ecznej. Co wi$cej,
zgodnie z zapisami Konwencji, nale&y zapewni) mo&liwo') niekarania
ofiar za ich udzia! w czynach bezprawnych w zakresie, w jakim by!y
do tego zmuszone przez sprawców przest$pstw. Klauzula niekaralno'ci
powinna zach$ci) pokrzywdzonych do wspó!pracy z policj" i prokuratur".
Rzecznik zwróci! si$ 343 do Marsza!ka Sejmu i Prezesa Rady
Ministrów z pro'b" o podj$cie niezb$dnych dzia!a( w celu ratyfikacji
Konwencji.
Marsza!ek Sejmu poinformowa! 344, &e w dniu 27 marca 2008 r. do
Sejmu wp!yn"! projekt ustawy o ratyfikacji Konwencji Rady Europy w
sprawie dzia!a( przeciwko handlowi lud%mi. Zapewni! jednocze'nie, &e
prace w Sejmie b$d" przebiega) bez zb$dnej zw!oki.
Tego samego dnia, w którym udzielona zosta!a odpowied%
Rzecznikowi Praw Obywatelskich, projekt ustawy ratyfikacyjnej zosta!
skierowany do prac w komisjach sejmowych z zaleceniem przedstawienia
sprawozdania do dnia 22 kwietnia 2008 r. Sejm RP jednog!o'nie uchwali!
ustaw$ ju& w dniu 25 kwietnia 2008 r. Na podstawie ustawy z dnia 25
kwietnia 2008 r. o ratyfikacji Konwencji Rady Europy w sprawie dzia!a(
przeciwko handlowi lud%mi, sporz"dzonej w Warszawie w dniu 16 maja
2005 r. (Dz. U. 2008 r. Nr 97, poz. 626), Prezydent Rzeczypospolitej
Polskiej w dniu 22 pa%dziernika 2008 r. ratyfikowa! wy&ej wymienion"
konwencj$, z terminem wej'cia w &ycie w dniu 1 marca 2009 r.
358 Ustawa z 20 lipca 2000 r. (Dz.U. z 2005 r. Nr 190, poz. 1606 z pó%n. zm.).
359 „Rzeczpospolita” z 7 maja 2008 r., Rz%d nie zd%'y! z elektronicznym prawem.
360 Pismo z 30 czerwca 2008 r.
361 Rozporz"dzenie z 25 kwietnia 2008 r. (Dz.U. Nr 75 poz. 451).
- 154 -
B. Wolno#& zgromadze%
1. Zgromadzenia spontaniczne
Wyrokiem ze stycznia 2006 r. Trybuna! Konstytucyjny stwierdzi! 373,
i& art. 65 ustawy Prawo o ruchu drogowym 374, w cz$'ci obejmuj"cej wyraz
„zgromadzenia”, jest niezgodny z art. 57 Konstytucji.
W sprawie organizowania zgromadze( spontanicznych, Rzecznik
jeszcze w 2007 r. zasygnalizowa! 375, i& art. 52 ustawy – Kodeks
wykrocze( 376 przewiduje sankcje karne dla osoby zwo!uj"cej
zgromadzenie bez wymaganego zawiadomienia albo przewodnicz"cej
takiemu zgromadzeniu, a tak&e dla pod&egacza i pomocnika. Oznacza to,
i& nadal mo&na by) potencjalnie ukaranym za naruszenie przepisu Prawa o
ruchu drogowym uznanego przez Trybuna! Konstytucyjny za niezgodny z
Konstytucj". Przepis ten – zdaniem Rzecznika – nale&y wyeliminowa) z
systemu prawnego. Dlatego te& Rzecznik zwróci! si$ 377 do Ministra SWiA
o zaj$cie stanowiska w przedstawionej sprawie.
W odpowiedzi Minister powo!a! si$ 378 na wskazanie Trybuna!u
Konstytucyjnego, i& prawo do zgromadze( nie mo&e podlega)
jakiejkolwiek reglamentacji, gdy& jest prawem kardynalnym zapisanym w
Konstytucji. W zwi"zku z powy&szym wyeliminowanie z systemu
prawnego art. 65 ustawy – Prawo o ruchu drogowym nie wymaga
dalszych dzia!a( legislacyjnych, a przepis art. 52 Kodeksu wykrocze( nie
znajduje zastosowania do uznanego za niezgodny z Konstytucj" art. 65
ustawy – Prawo o ruchu drogowym. Ustawodawca jednoznacznie okre'li!
czyny, których pope!nienie zagro&one jest sankcj" przewidzian" w art. 52
Kodeksu wykrocze(. W zwi"zku z tym wyeliminowanie tego przepisu z
porz"dku prawnego nale&y uzna) za niecelowe.
W wyniku interwencji Rzecznika, w Ministerstwie prowadzono prace
studyjne nad mo&liwo'ciami uregulowania problematyki zgromadze(
publicznych o charakterze spontanicznym. Z przeprowadzonej wst$pnej
C. Przeciwdzia"anie dyskryminacji
D. Szkolnictwo wy'sze
396 Ustawa z 27 lipca 2005 r., (Dz.U. Nr 164, poz. 1365 z pó%n. zm.).
397 Ustawa z 28 listopada 2003 r., (Dz.U. Nr 228, poz. 2255 z pó%n. zm.).
398 RPO-546903-I/06 z 02 stycznia 2008 r.
399 Pismo z 24 stycznia 2008 r.
- 165 -
G. Lustracja
415 Ustawa z 18 pa%dziernika 2006 r. (Dz.U. z 2007 r. Nr 63, poz. 425 z pó%n. zm.).
416 Dz.U. Nr 165, poz. 1171.
- 171 -
417 Ustawa z 18 grudnia 1998 r. (Dz.U. z 2007 r. Nr 63, poz. 424 z pó%n. zm.).
418 RPO-587847-I/08 z 8 wrze'nia 2008 r.
419 Pismo z 13 pa%dziernika 2008 r.
- 172 -
420 Ustawa z 24 kwietnia 2003 r. (Dz.U. Nr 96, poz. 873 z pó%n. zm.).
421 Ustawa z 7 kwietnia 1989 r. (Dz.U. z 2001 r. Nr 79, poz. 855 z pó%n. zm.).
422 Zgodnie z ustaw" o wolontariacie, wolontariusz ma prawo do zawarcia porozumienia z
podmiotem, na rzecz którego wykonuje 'wiadczenia, a je&eli 'wiadczenie wolontariusza
wykonywane jest przez okres d!u&szy ni& 30 dni, porozumienie powinno by) sporz"dzone
na pi'mie. Korzystaj"cy ze 'wiadcze( wolontariusza na jego pro'b$ musi wyda) pisemne
za'wiadczenie o wykonywanej pracy i jej zakresie oraz opini$ na temat jej wykonania.
Korzystaj"cy ma ponadto obowi"zek zapewni) wolontariuszowi bezpieczne i higieniczne
warunki wykonywania przez niego 'wiadcze( oraz odpowiednie 'rodki ochrony
indywidualnej. Wolontariusz ma prawo do zwrotu kosztów podró&y i delegacji
s!u&bowych na takich samych zasadach jak pracownicy etatowi. Wolontariuszowi, który
wykonuje 'wiadczenie przez okres d!u&szy ni& 30 dni, korzystaj"cy zobowi"zany jest
zapewni) ubezpieczenie od nast$pstw nieszcz$'liwych wypadków. W szczególnych
przypadkach wolontariuszowi mog" tak&e przys!ugiwa) 'wiadczenia zdrowotne na
zasadach przewidzianych w przepisach o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym.
423 RPO-588310-I/08 z 9 lipca 2008 r.
424 Pismo z 12 sierpnia 2008 r.
- 173 -
I. Prawa wyborcze
1. Obowi%zek meldunkowy
W korespondencji wp!ywaj"cej do Rzecznika w sprawie obowi"zku
meldunkowego, dominowa!y skargi osób bezdomnych – z natury rzeczy
nie posiadaj"cych sta!ego zameldowania – na ró&nego rodzaju utrudnienia
i bariery, g!ównie przy poszukiwaniu zatrudnienia, w dost$pie do us!ug
bankowych, do 'wiadcze( pomocy spo!ecznej oraz ubezpieczenia
zdrowotnego.
Tre') tych skarg potwierdza trafno') wyra&onej publicznie oceny
Prezesa Rady Ministrów, &e obowi"zek meldunkowy jest przejawem
zb$dnej biurokracji utrudniaj"cej &ycie obywateli. W zwi"zku z
wypowiedzi" Prezesa Rady Ministrów na temat zamiaru zlikwidowania
obowi"zku meldunkowego, Rzecznik zwróci! si$ 443 do Ministra Spraw
Wewn$trznych i Administracji o poinformowanie o poj$tych dzia!aniach
oraz zamierzonych kierunkach zmian systemowych w omawianym
zakresie.
Minister poinformowa! 444, &e rozwa&aj"c zniesienie obowi"zku
meldunkowego, zwróci! si$ do pozosta!ych cz!onków Rady Ministrów o
ocen$ konsekwencji prawnych, organizacyjnych i finansowych dla
ka°o z resortów, jakie b$d" wi"za!y si$ ze zniesieniem obowi"zku
meldunkowego. Jednocze'nie wyst"pi! do 15 placówek dyplomatycznych
innych krajów europejskich oraz Stanów Zjednoczonych i Kanady z
pro'b" o przedstawienie sposobu rejestracji obywateli w tych pa(stwach.
Na podstawie zebranych materia!ów opracowano wst$pn" koncepcj$
nowych zasad rejestracji osób na terytorium Polski. Przewiduje si$
równie& odst"pienie od wymogu zamieszczania w dowodzie osobistym
danych adresowych, dlatego te& zmiana adresu zamieszkania nie b$dzie
skutkowa!a konieczno'ci" wymiany tego dokumentu.
A. Bezrobocie
483 Ustawa z 20 kwietnia 2004 r. (Dz.U. Nr 99, poz. 1001 z pó%n. zm.).
484 RPO-479850-III/04 z 28 stycznia 2008 r.
485 Pismo z 21 lutego 2008 r.
- 194 -
B. Urlopy pracownicze
506 Ustawa z 13 marca 2003 r., (Dz.U. Nr 90, poz. 844 z pó%n. zm.).
507 RPO-593390-III/08 z 9 grudnia 2008 r.
508 Ustawa z 8 wrze'nia 2000 r. (Dz.U. Nr 84, poz. 948 z pó%n. zm.).
509 RPO-583128-III/08 z 15 kwietnia 2008 r.
- 201 -
D. Bezpiecze%stwo pracy
528 „Polska” z 14 listopada 2008 r. Górnicy: Kolejna tragedia w kopalni to kwestia czasu.
529 RPO-602799-III/08 z 21 listopada 2008 r.
530 Pismo z 11 grudnia 2008 r.
- 205 -
E. Choroby zawodowe
544 Rozporz"dzenie z 12 pa%dziernika 1993 r. (Dz.U. Nr 103, poz. 472 z pó%n. zm.).
545 „Rzeczypospolita” z 22 pa%dziernika 2008 r. P!acimy za okulary, za szk!a kontaktowe nie
musimy.
546 Rozporz"dzenie z 1 grudnia 1998 r. (Dz.U. Nr 148, poz. 973).
- 211 -
549 M.in. wyrok SN z 3 grudnia 2003 r. (sygn. I PK 80/03, OSNP z 2004 r., Nr 21, poz. 363).
550 RPO-571564-III/07 z 10 lipca 2008 r.
551 Pismo z 25 lipca 2008 r.
- 213 -
556 Ustawa z 27 lipca 2005 r. (Dz.U. Nr 164, poz. 1365 z pó%n. zm.).
557 Ustawa z 17 grudnia 1998 r. (Dz.U. z 2004 r. Nr 39, poz. 353 z pó%n. zm.).
- 216 -
570 Ustawa z 22 marca 1990 r. (Dz.U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1593 z pó%n. zm.).
571 RPO-574720-X/07 z 14 lutego 2008 r.
572 Pismo z 17 marca 2008 r.
573 Art. 3 ustawy z dnia 19 wrze'nia 2008 r. o zmianie ustawy – Prawo o aktach stanu
cywilnego oraz ustawy o op!acie skarbowej (Dz.U. Nr 182 poz. 1121).
574 Ustawa z 26 stycznia 1982 r. (Dz.U. z 2006 r. Nr 97, poz. 674 z pó%n. zm.).
- 220 -
J. Zatrudnianie cudzoziemców
587 Ustawa z 26 marca 1982 r. (Dz.U. z 2003 r. Nr 178 poz. 1749 z pó%n. zm.).
588 RPO-584352-IV/08 z 28 marca 2008 r.
589 Pismo z 18 kwietnia 2008 r.
- 225 -
593 Rozporz"dzenie z 28 kwietnia 2006 r., (Dz.U. Nr 83, poz. 578 z po%n. zm.).
594 RPO-531001-IV/06 z 20 marca 2008 r.
595 Pismo z 6 sierpnia 2008 r.
- 227 -
596 Ustawa z dnia 26 maja 1982 r. (Dz.U. z 2002 r. Nr 123, poz. 1058 z pó%n. zm.).
597 Ustawa z dnia 6 lipca 1982 r. (Dz.U. z 2002 r. Nr 123, poz. 1059 z pó%n. zm.).
598 RPO-579495-I/08 z 19 wrze'nia 2008 r.
599 Pismo z 16 pa%dziernika 2008 r.
- 228 -
8. Uprawnienia budowlane
Do Rzecznika zwraca!y si$ osoby posiadaj"ce uprawnienia
budowlane do kierowania robotami budowlanymi. Jak podkre'la!y, mimo
620 Ustawa z 7 lipca 1994 r. (Dz.U. z 2006 r., Nr 156 poz. 1118 z pó%n. zm.).
621 RPO-580452-IV/08 z 13 maja 2008 r.
622 Pismo z 12 czerwca 2008 r.
623 Dyrektywa 2002/91/WE w sprawie charakterystyki energetycznej budynków.
- 236 -
630 Ustawa z 20 czerwca 1997 r. (Dz.U. z 2005 r. Nr 108, poz. 908 z pó%n. zm.).
631 Wyrok z 20 lutego 2008 r., sygn. akt K 30/07.
632 RPO-586848-VI/08 z 13 czerwca 2008 r.
633 Pismo z 31 lipca 2008 r.
- 239 -
634 Ustawa z 8 czerwca 2001 r. (Dz.U. Nr 73, poz. 763 z pó%n. zm.).
635 Rozporz"dzenie z 1 kwietnia 2005 r. (Dz.U. Nr 69, poz. 622 z pó%n. zm.).
- 240 -
668 Wyrok z 10 lipca 2008 r., sygn. K 33/06, OTK ZU Nr 6/A/2008, poz. 106.
669 „Gazeta Wyborcza” z 28 stycznia 2008 r. ZUS zgubi! sk!adki 900 tysi&cy kobiet.
670 RPO-580160-III/08 z 30 stycznia 2008 r.
671 Pismo z 1 lutego 2008 r.
- 253 -
672 SK 96/06
673 Ustawa z 17 grudnia 1998 r. (Dz.U. z 2004 r. Nr 39, poz. 353 z pó%n. zm.).
674 RPO-547500-III/06 z 29 kwietnia 2008 r.
- 254 -
682 Ustawa z 17 grudnia 1998 r. (Dz.U. z 2004 r. Nr 39, poz. 353 z pó%n. zm.).
683 RPO-576274-III/07 z 24 czerwca 2008 r.
684 Pismo z 20 sierpnia 2008 r.
- 257 -
708 Ustawa z 13 pa%dziernika 1998 r. (Dz.U. z 2007 r. Nr 11, poz. 74 z pó%n. zm.).
709 Uchwa!a z 23 maja 2006 r. sygn. III UZP 2/06.
710 RPO-603732-III/08 z 10 grudnia 2008 r.
- 267 -
713 SK 16/06.
714 Por. Informacje RPO za 2006 r. s. 175.
- 269 -
1956. Problem ten by! ju& przedmiotem wyst"pienia 724 Rzecznika w 2006
r. Minister Pracy i Polityki Spo!ecznej opowiedzia! si$ wówczas za
zachowaniem obowi"zuj"cego stanu prawnego.
Z wnioskiem do Rzecznika wyst"pi!a równie& Ogólnopolska
Federacja Stowarzysze( Sybirackich postuluj"c, aby ka&da ofiara
podlegaj"ca represjom stalinowskim na zes!aniu w ZSRR, otrzymywa!a
nale&ne jej uprawnienia w zakresie inwalidztwa wojennego bez
konieczno'ci przeprowadzania &mudnych bada( specjalistycznych. U
podstaw tego stanowiska le&" zarzuty niew!a'ciwego rozpatrywania spraw
osób represjonowanych przez lekarzy orzeczników ZUS. Rzecznik
podejmowa! ten problem w wyst"pieniach do Ministra Gospodarki, Pracy
i Polityki Spo!ecznej oraz do Prezesa ZUS ju& w 2003 r. Postulaty
przedstawione przez obie organizacje s" nadal aktualne i wymagaj"
podj$cia i rozwi"zania przez organy konstytucyjne, posiadaj"ce inicjatyw$
ustawodawcz". W zwi"zku z powy&szym Rzecznik zwróci! si$ 725 do
Ministra Pracy i Polityki Spo!ecznej z pro'b" o przedstawienie stanowiska
wobec przedstawionych problemów.
W odpowiedzi Minister poinformowa! 726, &e zrealizowanie postulatu,
aby ka&da ofiara podlegaj"ca represjom stalinowskim na zes!aniu dosta!a
uprawnienia w zakresie inwalidztwa wojennego bez konieczno'ci
przeprowadzania bada( przez lekarzy orzeczników, nie znajduje
uzasadnienia w przepisach, a ponadto w sposób ra&"cy godzi!oby w jedn"
z fundamentalnych zasad konstytucyjnych, tj. zasad$ równo'ci podmiotów
wobec prawa.
Odnosz"c si$ do postulatu zrównania w zakresie uprawnie( osób
podlegaj"cych represjom z tytu!u deportowania do pracy przymusowej do
III Rzeszy z osobami, które podlega!y represjom na zes!aniu w ZSRR,
Minister stwierdzi!, &e pewne uprzywilejowanie deportowanych na
wschód jest uzasadnione wobec faktu znacznie trudniejszych warunków
&ycia i pracy na zes!aniu w ZSRR ni& w Niemczech. Ponadto wysiedlenia
sowieckie mia!y charakter wybitnie polityczny (co uzasadnia uj$cie ich
ofiar w ustawie kombatanckiej), podczas gdy deportacje do pracy w III
727 Poselski projekt ustawy o uprawnieniach kombatantów, uczestników walki cywilnej lat
1914-1945, dzia!aczy opozycji wobec dyktatury komunistycznej oraz niektórych ofiar
represji systemów totalitarnych jest przedmiotem prac parlamentarnych. W dniu 3 grudnia
2008 r. odby!o si$ pierwsze czytanie tego projektu w Komisji Polityki Spo!ecznej i
Rodziny.
728 Wyrok z 22 maja 2008 r. (C-499/06).
729 Ustawa z 29 maja 1974 r. (Dz.U. z 2002 r. Nr 9, poz. 87 z pó%n. zm.).
- 274 -
A. Prawo do 'ycia
772 Ustawa z 30 sierpnia 1991 r. (Dz.U. z 2007 r. Nr 14, poz. 89 z pó%n. zm.).
773 RPO-595130-X/08 z 3 listopada 2008 r.
774 Pismo z 1 grudnia 2008 r.
- 293 -
775 Ustawa z 27 sierpnia 2004 r. (Dz.U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027 z pó%n. zm.).
776 RPO-600495-X/08 z 31 pa%dziernika 2008 r.
777 Informacja za 2007 r., str. 230.
778 RPO-555872-X/07 z 10 lipca 2008 r.
- 294 -
784 Ustawa z 30 sierpnia 1991 r. (Dz.U. z 2007 r. Nr 14, poz. 89 z pó%n. zm.).
785 Rozporz"dzenie z 16 lipca 2004 r. (Dz.U. Nr 170, poz. 1797 z pó%n. zm.)
786 Rozporz"dzenie z 16 lipca 2004 r. (Dz.U. Nr 169, poz. 1781 z pó%n. zm.).
787 Pismo z 11 marca 2008 r.
788 RPO-580594-X/08 z 8 wrze'nia 2008 r.
- 296 -
802 „Dziennik” z 19 sierpnia 2008 r. Fundusz Zdrowia oszcz&dza kosztem dzieci chorych na
raka.
803 RPO-596789-X/08 z 22 sierpnia 2008 r.
804 Pismo z 16 wrze'nia 2008 r.
- 302 -
820 Ustawa z 19 sierpnia 1994 r. (Dz.U. Nr 111, poz. 535 z pó%n. zm.).
821 RPO-586573-X/07 z 22 kwietnia 2008 r.
822 Pismo z 21 sierpnia 2008 r.
823 RPO-586573-X/08 z 2 pa%dziernika 2008 r.
- 309 -
826 Ustawa z 6 kwietnia 1990 r. (Dz.U. z 2007 r. Nr 43 poz. 277 z pó%n. zm.).
827 RPO-600374-X/08 z 22 pa%dziernika 2008 r.
828 Informacja z 2007 r., str. 237.
829 RPO-563259-X/07 z 10 lipca 2008 r.
830 Pismo z 15 pa%dziernika 2008 r.
- 311 -
833 „Gazeta Prawna” z 25 listopada 2008 r. – Na rynku jest coraz wi&cej podrabianych leków
– ta"szych, ale gro(nych dla zdrowia.
834 Ustawa z 6 wrze'nia 2001 r. (Dz.U. z 2008 r. Nr 45, poz. 271).
835 RPO-603878-X/08 z 9 grudnia 2008 r.
- 313 -
859 Ochrona praw rodziny, Ochrona zdrowia, Ochrona praw ofiar przest$pstw, Polacy za
granic", Prawo do zabezpieczenia spo!ecznego, Ochrona praw osób niepe!nosprawnych,
Prawo do nauki, Ochrona praw konsumentów, Wykonywanie kar i 'rodków karnych.
Zapobieganie demoralizacji i przest$pczo'ci nieletnich, Ochrona praw cudzoziemców
oraz mniejszo'ci narodowych i etnicznych, Zespo!y eksperckie, Informacja o dzia!aniach
Rzecznika Praw Obywatelskich przeciw ubóstwu.
- 323 -
2. Dziecko w szpitalu
Poruszaj"ce opini$ publiczn" zak!ócenia w funkcjonowaniu szpitali
pediatrycznych, pokaza!y u!omno') systemu ochrony zdrowia, który
znajduje si$ w stanie krytycznym, jest niewydolny, zbiurokratyzowany,
coraz mniej przychylny pacjentowi. Problemy lecznictwa pediatrycznego
zwi"zane s" nie tylko z wieloletnim niedofinansowaniem, ale tak&e z
brakiem spójnej polityki zdrowotnej na rzecz dzieci. Nie w pe!ni
kontrolowana likwidacja !ó&ek pediatrycznych, bez uwzgl$dniania potrzeb
zdrowotnych populacji, specyfiki chorób dzieci (sezonowo')),
podstawowych wymogów jako'ciowych (zag$szczenie sal, sale
wielo!ó&kowe, umieszczanie ma!ych dzieci z pacjentami w wieku
dorastania, brak warunków do pobytu rodziców, brak oddzia!ów
m!odzie&owych, oddzia!ów jednego dnia, hospitalizacja dzieci na
- 327 -
866 Ustawa z 30 sierpnia 1991 r. (Dz.U. Nr 91, poz. 408, z pó%n. zm.).
- 338 -
A. Rodziny zast!pcze
868 Ustawa z 12 marca 2004 r. (Dz.U. 64, poz. 593 z pó%n. zm.).
869 RPO-578661-III/08 z 22 stycznia 2008 r.
870 Pismo z 21 lutego 2008 r.
- 342 -
875 Ustawa z 12 marca 2004 r. (Dz.U. 64, poz. 593 z pó%n. zm.).
876 RPO-581140-III/08 z 19 lutego 2008 r.
877 Pismo z 17 marca 2008 r.
- 344 -
878 Dotychczas projekt ustawy o systemie opieki zast$pczej nad dzieckiem nie zosta!
rozpatrzony przez Rad$ Ministrów.
879 RPO-474052-III/04 z 22 stycznia 2008 r.
880 Pismo z 25 lutego 2008 r.
- 345 -
B. Alimenty
C. Placówki opieku%czo-wychowawcze
897 Ustawa z 13 pa%dziernika 1998 r. (Dz.U. z 2007 r., Nr 11 poz. 74 z pó%n. zm.).
898 Ustawa z 27 sierpnia 1997 r. (Dz.U. Nr 123, poz. 776 z pó%n. zm.).
899 RPO-574093-III/07 z 26 lutego 2008 r.
900 Pismo z 2 kwietnia 2008 r.
- 353 -
901 Rozporz"dzenie z 13 grudnia 2007 r. (Dz.U. Nr 240, poz. 1754 z pó%n. zm.).
902 RPO-588816-III/08 z 12 czerwca 2008 r.
903 RPO-588816 III/08 z 19 maja 2008 r.
904 Pismo z 10 lipca 2008 r.
- 354 -
2. Egzamin gimnazjalny
W 2008 r. w niektórych szko!ach mia!y miejsce przypadki pyta(
testowych dotycz"cych lektur, które nie zosta!y omówione na lekcjach.
Za!o&eniem egzaminu gimnazjalnego jest sprawdzenie wiedzy i
umiej$tno'ci uczniów, ustalonych w standardach wymaga( stanowi"cych
za!"cznik do rozporz"dzenia Ministra Edukacji Narodowej w sprawie
standardów wymaga( b$d"cych podstaw" przeprowadzania sprawdzianów
i egzaminów 934.
954 Ustawa z 16 kwietnia 2004 r. (Dz.U. Nr 92, poz. 880 z pó%n. zm.).
- 374 -
959 Informacja za 2005 r., str.152-153, Informacja za 2006 r., str. 260.
960 Ustawa z 15 grudnia 2000 r., (Dz.U. z 2001 r., Nr 4, poz. 24 z pó%n. zm.).
961 RPO-508492-V/05 z 28 stycznia 2008 r.
962 Pismo z 29 lutego 2008 r.
- 377 -
965 Ustawa z 26 pa%dziernika 1995 r., (Dz.U. z 2000 r., Nr 98, poz. 1070 z pó%n. zm.).
966 RPO-589499-V/08 z 3 grudnia 2008 r.
967 Pismo z 17 grudnia 2008 r.
- 379 -
970 Ustawa z 21 sierpnia 1997 r. (Dz.U. z 2004 r., Nr 261, poz. 2603 z pó%n. zm.).
971 Ustawa z 24 sierpnia 2007 r. (Dz.U. Nr 173, poz. 1218).
- 381 -
5. Pomieszczenia tymczasowe
Nadal w Trybunale Konstytucyjnym oczekuje na rozpoznanie
wniosek Rzecznika o stwierdzenie niezgodno'ci z Konstytucj" art. 1046 §
4 K.p.c. Przepis ten uzale&nia realizacj$ wyroku eksmisyjnego, w którym
d!u&nikowi nie przyznano prawa do lokalu socjalnego, od dostarczenia
pomieszczenia tymczasowego dla d!u&nika 977. Jednak&e pozostali
uczestnicy post$powania podzielili pogl"dy Rzecznika prezentowane we
wniosku. W 2008 r. stanowisko w sprawie przedstawi! Marsza!ek
Sejmu 978, w którym równie& wniós! o stwierdzenie niezgodno'ci
zaskar&onego przepisu ze wskazanymi przez Rzecznika wzorcami
konstytucyjnymi.
1009 Ustawa z 16 wrze'nia 1982 r., (Dz.U. z 2003 r., Nr 188, poz. 1848 z pó%n. zm.).
1010 RPO-546825-V/06 z 8 lutego 2008 r., 11 czerwca 2008 r., 9 pa%dziernika 2008 r.
- 395 -
1013 Ustawa z 24 czerwca 1994 r. (Dz.U. Nr 85, poz. 388 z pó%n. zm.).
1014 RPO-586777-V/08 z 4 czerwca 2008 r.
1015 Pismo z 26 czerwca 2008 r.
- 397 -
1018 Ustawa z 15 grudnia 2000 r. (Dz.U. z 2003 r. Nr 119, poz. 1116 z pó%n. zm.).
1019 RPO-584202-V/08 z 8 kwietnia 2008 r.
1020 Pismo z 28 kwietnia 2008 r.
- 399 -
1021
RPO-564591-V-/07 z 10 stycznia 2008 r., sygn. akt K 64/07.
1022 RPO-586484-V/08 z 28 kwietnia 2008 r.
1023 Pismo z 20 maja 2008 r.
1024 RPO-579448-V/08 z 23 pa%dziernika 2008 r.
- 401 -
1039 Ustawa z 7 czerwca 2001 r. (Dz.U. z 2006 r., Nr 123, poz. 858 z pó%n. zm.).
1040 RPO-551069-V/08 z 4 lutego 2008 r.
1041 Pismo z 19 lutego 2008 r.
1042 RPO-551069-V/08 z 10 lipca 2008 r.
- 407 -
A. Gospodarka nieruchomo#ciami
1050 Ustawa z 19 pa%dziernika 1991 r. (Dz.U. z 2007 r., Nr 231, poz. 1700 z pó%n. zm.).
1051 Ustawa z 7 marca 2007 r. (Dz.U. Nr 64, poz. 427 z pó%n. zm.).
1052 Ustawa z 28 listopada 2003 r. (Dz.U. Nr 229, poz. 2273 z pó%n. zm.).
- 411 -
1060 Rozporz"dzenie z 21 wrze'nia 2004 r., (Dz.U. Nr 207, poz. 2109 z pó%n. zm. ).
- 414 -
1069 Ustawa z 13 pa%dziernika 1998 r. (Dz.U. Nr 133, poz. 872 z pó%n. zm.).
1070 RPO-585798-IV/08 z 22 sierpnia 2008 r.
- 419 -
9. Renta planistyczna
a) Op!ata planistyczna
Rzecznik podj"! problem, który ujawni! si$ na tle regulacji ustawy o
planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym1080. Zgodnie z art. 36 ust. 4
ustawy, je&eli w zwi"zku z uchwaleniem planu miejscowego albo jego
zmian", warto') nieruchomo'ci wzros!a, a w!a'ciciel lub u&ytkownik
wieczysty zbywa t$ nieruchomo'), wójt, (burmistrz lub prezydent miasta)
pobiera jednorazow" op!at$ ustalon" w tym planie, okre'lon" w stosunku
procentowym do wzrostu warto'ci nieruchomo'ci. Op!ata ta jest
dochodem w!asnym gminy. Obowi"zek uiszczenia op!aty aktualizuje si$ w
momencie zbycia nieruchomo'ci, i obci"&a zbywc$ (poprzedniego
w!a'ciciela) nieruchomo'ci. Przyjmuje si$ bowiem, &e to on uzyska!
korzy') maj"tkow" z tytu!u wzrostu ceny nieruchomo'ci, która znalaz!a
odzwierciedlenie w jej cenie.
W praktyce zdarzaj" si$ jednak sytuacje, gdy uchwa!a gminy w
sprawie planu miejscowego utraci moc prawn" np. na skutek zaskar&enia
do s"du administracyjnego. Wówczas, zgodnie z art. 36 ust. 5 ustawy,
op!ata uiszczona przez zbywc$ podlega zwrotowi. Uprawnionym do
otrzymania zwrotu jest aktualny w!a'ciciel (u&ytkownik wieczysty)
nieruchomo'ci. Wydaje si$, i& przeciwko rozwi"zaniu przyj$temu w art.
36 ust. 5 ustawy przemawia g!ównie publicznoprawny charakter renty
planistycznej, który sprawia, &e obowi"zek wniesienia op!aty na rzecz
gminy w istocie jest niezale&ny od tego, czy zbywca ostatecznie osi"gn"!
realny zysk w nast$pstwie zbycia gruntu, którego warto') wzros!a w
zwi"zku z uchwaleniem lub zmian" planu miejscowego. Regulacja, w
1080 Ustawa z 27 marca 2003 r. (Dz.U. Nr 80, poz. 717 z pó%n. zm.).
- 425 -
1083 Ustawa z 6 czerwca 1997 r. (Dz.U. Nr 89, poz. 555 z po%n. zm.).
1084 RPO-568465-IV/07 z 30 grudnia 2008 r.
- 427 -
C. Prawo budowlane
1085 Ustawa z 7 lipca 1994 r. (Dz.U. z 2006 r. Nr 156, poz. 1118 z pó%n. zm.).
1086 Rozporz"dzenie z 12 kwietnia 2002 r. (Dz.U. Nr 75, poz. 690 z pó%n. zm.).
1087 RPO-556732-IV/07 z 30 kwietnia 2008 r.
- 428 -
1094 Ustawa z 23 lipca 2003 r. (Dz.U. Nr 162, poz. 1568 z pó%n. zm.).
1095 RPO-565571-IV/07 z 14 listopada 2008 r.
- 431 -
D. Reprywatyzacja i prywatyzacja
1101 Ustawa z 30 sierpnia 2002 r. (Dz.U. Nr 153, poz. 1270 z pó%n. zm.).
1102 Ustawa z 17 czerwca 2004 r. (Dz.U. Nr 179, poz. 1843 z pó%n. zm.)
1103 RPO-585661-IV/08 z 6 listopada 2008 r.
1104 Pismo z 25 listopada 2008 r.
- 435 -
E. Dzia"alno#& rolnicza
F. Prawo wodne
1122 Ustawa z 29 sierpnia 1997 r. (Dz.U. z 2006 r. Nr 167, poz. 1191 z pó%n. zm.).
1123 RPO-548427-IV/07 z 23 maja 2008 r.
1124 Pismo z 23 lipca 2008 r.
- 442 -
A. Us"ugi bankowe
1134 Z dniem 31 grudnia 2007 r. kompetencje Komisji Nadzoru Bankowego przej$!a Komisja
Nadzoru Finansowego.
1135 Ustawa z 29 sierpnia 1997 r. (Dz.U. z 2002 r. Nr 72, poz. 665).
- 447 -
B. Produkty niebezpieczne
1153 Ustawa z 12 grudnia 2003 r. (Dz.U. Nr 229, poz. 2275, z pó%n. zm.).
1154 Pismo z 17 czerwca 2008 r.
1155 Rozporz"dzenie z 28 kwietnia 2004 r. (Dz.U. Nr 104, poz. 1100).
- 455 -
C. Ubezpieczenia
Jak wynika z tre'ci skarg, kryteria ustalone przez PZU +ycie S.A. s"
sprzeczne z obecnym stanem wiedzy medycznej, która przyjmuje
nieobowi"zkowe wyst$powanie za!amka Q w klinicznym obrazie zawa!u
serca. Ustalona przez zak!ad ubezpieczeniowy definicja wprowadza
konsumentów w b!"d. Ubezpieczaj"cy si$ na okoliczno') ryzyka, jakim
jest zawa! serca, nie przypuszczaj" bowiem, &e mog" nie otrzyma)
stosownego odszkodowania.
W my'l art. 385 1 § 1 Kodeksu cywilnego, postanowienia umowy
zawieranej z konsumentem nie uzgodnione indywidualnie nie wi"&" go,
je&eli kszta!tuj" jego prawa i obowi"zki w sposób sprzeczny z dobrymi
obyczajami, ra&"co naruszaj"c jego interesy (niedozwolone postanowienia
umowne). Nie ulega w"tpliwo'ci, &e zawarta w ogólnych warunkach
dodatkowego indywidualnego ubezpieczenia na wypadek ci$&kiej choroby
definicja zawa!u serca jest sprzeczna z dobrymi obyczajami i wprowadza
konsumentów w b!"d. W zwi"zku z powy&szym Rzecznik zwróci! si$ 1159
do Prezesa Urz$du Ochrony Konkurencji i Konsumentów o zbadanie tej
sprawy, a tak&e o przedstawienie informacji o zaj$tym stanowisku.
Prezes UOKiK podzi$kowa! 1160 za zwrócenie uwagi na problem.
Stwierdzi! jednak, i& nie znaj"c dok!adnie ogólnych warunków
ubezpieczenia, jak równie& dokumentacji medycznej w sprawie oraz
ekspertyz medycznych w zakresie definicji zawa!u serca, w chwili obecnej
nie mo&na zaj") stanowiska w sprawie ewentualnej abuzywno'ci
przytoczonej w pi'mie definicji. Jednocze'nie poinformowa!, i& w 2009
roku planowana jest kompleksowa kontrola ogólnych warunków
ubezpiecze(, pod k"tem wyst$powania w nich ewentualnych postanowie(
niedozwolonych naruszaj"cych interesy konsumentów. W zwi"zku z
powy&szym, maj"c na uwadze mo&liwo') naruszenia interesów
konsumentów, wskazane przez Rzecznika Ogólne Warunki Dodatkowego
Indywidualnego Ubezpieczenia Na Wypadek Ci$&kiej Choroby stosowane
przez PZU +ycie S.A. zostan" poddane analizie i w razie stwierdzenia
nieprawid!owo'ci, Prezes UOKiK podejmie dzia!ania w ramach swoich
kompetencji ustawowych.
1161 Ustawa z 26 lipca 1991 r. (Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z pó%n. zm.).
1162 Informacja za 2007 r. str. 391.
1163 RPO-583258-VI/08 z 7 marca 2008 r.
- 458 -
7. Op!ata abonamentowa
Rzecznik z!o&y! 1183 wniosek do Trybuna!u Konstytucyjnego o
stwierdzenie niezgodno'ci art. 7 ustawy o op!atach abonamentowych 1184 z
art. 1, art. 2 oraz z art. 84 w zwi"zku z art. 217 Konstytucji 1185.
Rzecznik podkre'li!, i& uznaje potrzeb$ istnienia mediów
publicznych oraz zasad$ przymusowego gromadzenia 'rodków
publicznych na realizacj$ ich misji. Zarzuty wniosku dotycz" jedynie
kszta!tu systemu poboru i egzekucji op!at, który w praktyce
funkcjonowania ze wzgl$du na normatywn" wadliwo') kwestionowanych
przepisów, w szczególno'ci brak sprawnych mechanizmów poboru i
egzekucji abonamentu, doprowadzi! do ca!kowitego zaprzeczenia zasad
powszechno'ci, sprawiedliwo'ci i równo'ci ponoszenia ci$&arów
publicznych.
1192 Ustawa z 26 lipca 1991 r. (Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z pó%n. zm.).
1193 Pismo z 8 stycznia 2008 r.
1194 RPO-597200-VI/08 z 29 grudnia 2008 r.
- 469 -
B. Papiery warto#ciowe
1203 Ustawa z 20 czerwca 1997 r. (Dz.U. z 2005 r., Nr 108, poz. 908 z pó%n. zm.).
1204 Wyrok z 5 czerwca 2008 r. w sprawie C-170/07.
1205 RPO-594942-VI/08 z 15 pa%dziernika 2008 r.
1206 Pismo z 30 pa%dziernika 2008 r.
- 474 -
5. Dozór elektroniczny
Z dniem 1 lipca 2008 r. mia!a wej') w &ycie ustawa o wykonywaniu
kary pozbawienia wolno'ci poza zak!adem karnym w systemie dozoru
elektronicznego 1241. Zawarte w niej rozwi"zania powinny wydatnie
wp!yn") na racjonalizacj$ sposobu wykonywania kary pozbawienia
wolno'ci w Polsce, a przede wszystkim ograniczy) skal$ przepe!nienia
zak!adów karnych i zmniejszy) liczb$ orzecze( oczekuj"cych na
wykonanie. Dlatego Rzecznik aktywnie wspiera! w ostatnich latach
starania o wprowadzenie do praktyki dozoru elektronicznego nad osobami
skazanymi. Tymczasem z informacji medialnych wynika!o, &e w resorcie
sprawiedliwo'ci przygotowano projekt nowelizacji wymienionej ustawy,
w którym proponuje si$ przesuni$cie o rok terminu wej'cia jej w &ycie 1242.
1251 „Rzeczpospolita” z 13-14 wrze'nia 2008 r. Wi&zie" nie 'yje, areszt umywa r&ce.
1252 RPO-598810-VII/08 z 15 grudnia 2008 r.
- 493 -
1253 Rozporz"dzenie z 18 kwietnia 2005 r. (Dz.U. Nr 79, poz. 691 z pó%n. zm.).
1254 RPO-594968-VII/08 z 16 pa%dziernika 2008 r.
1255 Pismo z 17 grudnia 2008 r.
- 494 -
1264 Ustawa z 20 czerwca 1997 r. (Dz.U. z 2005 r. Nr 108, poz. 908 z pó%n. zm.).
1265 RPO-586245-VII/08 z 7 pa%dziernika 2008 r.
1266 Pismo z 30 pa%dziernika 2008 r.
- 499 -
1301 Ustawa z 29 maja 1974 r., ( Dz.U. z 2002 r. Nr 9, poz. 87 z pó%n. zm.).
1302 RPO-577071-IX/08 z 27 czerwca 2008 r.
1303 Pismo z 21 lipca 2008 r.
- 513 -
1313 Ustawa z 11 wrze'nia 2003 r. (Dz.U. Nr 179, poz. 1750 z pó%n. zm.).
1314 Rozporz"dzenie z 28 maja 2004 r. (Dz.U. Nr 138, poz. 1465).
1315 RPO-585674-IX/08 z 16 kwietnia 2008 r.
1316 Pismo z 28 kwietnia 2008 r.
- 517 -
1350 Ustawa z 24 lipca 1999 r. (Dz.U. z 2004 r. Nr 156, poz. 1641 z pó%n. zm.).
1351 RPO-580481-IX/08 z 14 lutego 2008 r.
1352 Pismo z 21 marca 2008 r.
- 529 -
1353 Ustawa z 24 lipca 1999 r. (Dz.U. z 2004 r. Nr 156, poz. 1641 z pó%n. zm.).
1354 Wyrok z 19 pa%dziernika 2004 r. (sygn. akt K 1/04).
- 530 -
1359 Ustawa z 24 lipca 1999 r. (Dz.U. z 2004 r. Nr 156, poz. 1641 z pó%n. zm.).
1360 Ustawa z 18 marca 2008 r. (Dz.U. Nr 53, poz. 311).
1361 RPO-586832-IX/08 z 8 lipca 2008 r.
1362 Pismo z 13 sierpnia 2008 r.
- 533 -
1363 Ustawa z 24 lipca 1999 r. (Dz.U. z 2004 r. Nr 156, poz. 1641 z pó%n. zm.).
1364 Rozporz"dzenie z 18 maja 2004 r. (Dz.U. Nr 120, poz. 1254 z pó%n. zm.).
- 534 -
A. Cudzoziemcy
oraz wszelkie informacje mog"ce wskazywa), &e toczy si$ lub toczy!o w
stosunku do nich post$powanie o nadanie tego statusu, podlegaj" ochronie
przed ujawnieniem w!adzom lub instytucjom kraju pochodzenia tych
osób. Tymczasem poczynione w przedmiotowej sprawie ustalenia budzi!y
w"tpliwo'ci co do wywi"zywania si$ s!u&b podleg!ych MSWiA z
obowi"zku zapewnienia obywatelom Wietnamu ubiegaj"cym si$ w Polsce
o nadanie statusu uchod%cy nale&ytej ochrony przed ujawnieniem ich
danych organom kraju ich pochodzenia.
Minister Spraw Wewn$trznych i Administracji potwierdzi! 1396, &e z
grupy cudzoziemców deklaruj"cych obywatelstwo wietnamskie,
przes!uchiwanych w trakcie post$powania w sprawie wydalenia z
terytorium RP w lutym 2008 roku, wobec dwóch toczy!o si$ post$powanie
o nadanie statusu uchod%cy w Polsce. Obaj cudzoziemcy posiadali
prawomocne decyzje o wydaleniu z terytorium RP. Dwaj inni
cudzoziemcy, przed terminem przes!ucha( otrzymali decyzje ostateczne o
odmowie nadania statusu uchod%cy. Jednocze'nie w odpowiedzi
zapewniono Rzecznika, &e nie dosz!o do naruszenia art. 9 ustawy o
udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium RP. Z zapewnienia tego
wynika!o, i& funkcjonariuszom wietnamskim nie przekazywano informacji
ani nie udost$pniano dokumentów, które ujawnia!yby, i& osoby
przes!uchiwane ubiegaj" si$ lub ubiega!y o nadanie statusu uchod%cy.
Niezale&nie od powy&szego zadeklarowano, i& z uwagi na wzgl$dy
humanitarne i konieczno') zapewnienia poczucia bezpiecze(stwa osobom
ubiegaj"cym si$ o nadanie statusu uchod%cy, podj$te zostan" dzia!ania w
celu zapobie&enia w przysz!o'ci przes!uchiwaniu przez s!u&by
wietnamskie obywateli Wietnamu, wobec których toczy si$ post$powanie
o udzielenie wspominanego statusu. Po uzyskaniu wyja'nie(, Rzecznik
postanowi! zako(czy) post$powanie wyja'niaj"ce w przedmiotowej
sprawie.
1417 By!y to: Areszty w Celu Wydalenia i O'rodki Strze&ony dla Cudzoziemców przy
Nadbu&a(skim Oddziale Stra&y Granicznej w Bia!ej Podlaskiej, Bieszczadzkim Oddziale
Stra&y Granicznej w Przemy'lu, Podlaskim Oddziale Stra&y Granicznej w Bia!ymstoku
oraz Areszt w Celu Wydalenia przy Komendzie Miejskiej Policji we W!oc!awku.
- 554 -
1418 „Dziennik” z 30 lipca 2008 r. Jak gin% pieni%dze dla romskich dzieci
1419 Ustanowionym Uchwa!" Rady Ministrów z dnia 19 sierpnia 2003 r. nr 209/2003.
- 558 -
ubóstwa, które przypominaj"c, &e nikt nie jest biedny z w!asnego wyboru
oraz &e to poszczególne kraje ponosz" odpowiedzialno') za godne &ycie
swoich obywateli, wyg!osi!y w Belwederze przejmuj"cy apel o budowanie
strategii wspólnie z nimi.
Druga, tematyczna cz$') Konwencji zosta!a dostosowana do
struktury, wed!ug której ma powsta) Strategia Walki z Ubóstwem.
Uczestnicy spotkania mogli wybra) jedn" z pi$ciu sesji panelowych, które
obejmowa!y problematyk$ grup spo!ecznych nara&onych na wykluczenie:
dzieci, osób w wieku aktywno'ci zawodowej, osób niepe!nosprawnych,
osób starszych oraz uchod%ców i azylantów. Dyskusje przebiega!y pod
k"tem dost$pu wymienionych grup do opieki zdrowotnej, edukacji, pracy
oraz do zabezpiecze( socjalnych.
Sesja pierwsza: „Status materialny rodziny i #rodowiska a szanse
rozwojowe dzieci i m!odzie'y”
Lekarze, pedagodzy, opiekunowie, przedstawiciele organizacji
pozarz"dowych i instytucji samorz"dowych spojrzeli na potrzeby dzieci,
równie& tych o specjalnych potrzebach w zakresie opieki, od strony
podstawowych praw cz!owieka: prawa do &ycia i zdrowia, do edukacji, do
godziwych warunków socjalnych, do ochrony przed przemoc" i
demoralizacj" podkre'laj"c, &e potrzeby dzieci s" równe z ich prawami.
Wnioskowano, aby pomoc dziecku nale&a!a si$ z tego powodu, &e jest
dzieckiem, a nie z powodu kryterium dochodowego rodziny. Zaznaczono
z naciskiem niekorzystny wp!yw ubóstwa na przebieg procesów
prokreacji, rekomendowano m.in. konieczno') w!"czenia edukacji
przedszkolnej, tak istotnej dla wyrównywania szans dzieci ubogich, do
programu edukacji narodowej i zagwarantowanie prawa dzieci
niepe!nosprawnych do pe!nej rzeczywistej edukacji.
Sesja druga: „Zakl&te ko!o niemocy – mi&dzy indolencj% jednostki a
nadmiernym interwencjonizmem socjalnym pa"stwa. Problemy osób w
wieku aktywno#ci zawodowej”.
Podczas sesji w ogromnym skrócie zaprezentowano ca!y szereg
inicjatyw zwi"zanych z pomoc" osobom dotkni$tym ubóstwem.
Organizacje pokaza!y tu swoj" si!$, wyst$puj"c w imieniu
pokrzywdzonych. Wskazano na niezwykle istotn" rol$ doradztwa na rzecz
rodzin dysfunkcyjnych, terapii osób marginalizowanych, bezdomnych,
- 564 -
Rozdzia" IV
Zespo"y eksperckie
Rozdzia" V
Rozdzia" VI
A. Stanowienie prawa
1428 Wykaz ustaw uchwalonych przez Sejm w 2008 r. (stan na 19 stycznia 2009 r.), %ród!o:
www.sejm.gov.pl.
- 592 -
B. Brzmienie prawa
D. Niekompletno#& prawa
Oczekuje od niego, &e wsz$dzie tam, gdzie jest to mo&liwe, gdzie nie jest
niezb$dna interwencja prawodawcy, S"d Najwy&szy poprzez dokonanie
wyk!adni przepisów prawa umo&liwi ich przewidywalne, a zarazem
racjonalne stosowanie przez uczestników obrotu prawnego, w tym tak&e
nieprofesjonalnego.
1436 Ustawa z 30 sierpnia 2002 r. (Dz.U. Nr 153, poz. 1270 z pó%n. zm.).
- 608 -
1437 Ustawa z 17 czerwca 2004 r. (Dz.U. Nr 179, poz. 1843 z pó%n. zm.)
- 609 -
1438 Ustawa z 13 pa%dziernika 1998 r. (Dz.U. Nr 133, poz. 872 z pó%n. zm.).
- 610 -
Dane statystyczne
Za"$czniki
Za"$cznik Nr 1
Dane informacyjno-statystyczne
W 2008 roku w Biurze RPO przyj$to 6 993 interesantów oraz przeprowadzono 23 117
rozmów telefonicznych, udzielaj"c wyja'nie( i porad.
3300
3000
2913
2700 2754 2811 2800
2628 2668
2594 2548
2400 2521
2439 2438 2481 2441
2300 2323
2100 2252 2169
1800
1753
1500
1491 1510
1200 1382
900
600
300
0
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
00
01
02
03
04
05
06
07
08
19
19
19
19
19
19
19
19
19
19
19
19
20
20
20
20
20
20
20
20
20
- 615 -
5,3%
Z 35 043 spraw rozpatrzonych w 2008 roku podj&to do prowadzenia 13 567, w tym najwi&cej
by!o spraw z zakresu:
liczba spraw udzia! procentowy
prawo karne 3400 25,1%
prawo karne wykonawcze 2237 16,5%
prawo pracy i zabezpieczenie spo!eczne 1459 10,8%
prawo administracyjne i sprawy mieszkaniowe 1375 10,1%
prawo gospodarcze, daniny publiczne i ochrona praw 981 7,2%
konsumentów
prawo cywilne i gospodarka nieruchomo'ciami 959 7,1%
prawo konstytucyjne i mi$dzynarodowe 838 6,2%
pozosta!e 2318 17,0%
prawo karne
17,0% 25,1%
prawo karne wykonawcze
6,2%
prawo pracy i zabezpieczenie spo!eczne
inne
22,7%
uzyskano rozwi"zanie oczekiwane przez
wnioskodawc$
odst"piono od dalszego prowadzenia
12,7% sprawy
nie uzyskano rozwi"zania
64,6%
oczekiwanego przez wnioskodawc$
30%
21,6%
17,6%
20% 14,9%
10,4%
10%
0%
prawo karne
prawo pracy i zabezpieczenie spo!eczne
prawo cywilne i gospodarka nieruchomo'ciami
prawo administracyjne i sprawy mieszkaniowe
1200
1000 61
800
357
600
70
400 253
78
589
10 19
200 33 8 13 36 69 152
50 15
31 29 49 108 284
70 126 94 110 102
25 10 17 0 146
128 80 115 78 76 82
68 67 69
0
1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 200 5 2 006 2007 2008
prawo konstytucyjne i
mi!dzynarodowe
171 prawo karne wykonawcze
134 154
inne
21,0%
mazowieckie
38,3% 'l"skie
dolno'l"skie
pomorskie
11,8%
ma!opolskie
wielkopolskie
8,7%
6,3% 6,8% 7,1% inne
Ministerstwo Sprawiedliwo'ci
12,8% Ministerstwo Zdrowia
49,4% 7,8%
Ministerstwo Pracy i Polityki Spo!ecznej
Ministerstwo Infrastruktury
6,5% Kancelaria Prezesa Rady Ministrów
6,0%
Ministerstwo Spraw Wewn$trznych i
5,0% 5,2% Administracji
inne
0
5000
10000
15000
20000
25000
0
500
1000
1500
2000
2500
3000
3500
4000
0
1000
2000
3000
4000
5000
6000
7000
20 19
0 88 36
06
11 19 5607 33
2004
44 89 13
62
Warszawa
19 2601
2004
90
2076
Warszawa
19
91
16 19
92 1539
50 35
21 1 74
19 2139
2005
15 93 19
13 35
96 19 2932 2005 12
94 77
19 3163
Wroc!aw
95
14 1913
Wroc!aw
19
97 96 33
21 8 1 8
2006
26 19 3047 13
23 97 9
72 3279 13 1
2006
19
72
- 621 -
98
19 310 4
99
Porady telefoniczne
16
20 2942
Gda(sk
58 34
17 1 00
Przyj!cia interesantów
2
Gda(sk
2007
47
29 20 3168 98
34 01 5
11
3610
2007
43 20 37
4 02
27
20 3 611 7
16 03
51
20 7 20 3504 33
53 04 3
Przyj!cia interesantów w latach 1988 - 2008
2008
27
3
20 4933 10
9
05
Katowice
18 6
Katowice
12 0
2008
11 20 6786 3
06 13 1
41
20 608 1
07
20 582 3
08
6993
- 622 -
Porady udzielane telefonicznie w latach 1998 - 2007
25000
23 117
20000
21 150
21 696
20 012
19 476
16 244
15000
13 449
12 138
10000
8404
6455
5000
45 48
0
1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008
300
6 1
9 55 25 26
9 24 2
250
8 2 5 233 23
1 2
0 208 2
200 9 0 197 20
75 1
67 1
4 8 1
150 2 1
13
1
11
100 1
75 78 8
55
50
0
8
8
8
0
19
19
19
19
19
19
19
19
19
19
19
19
20
20
20
20
20
20
20
20
20
ZESPO)Y TERENOWE
2000 2249
1959
1500
1550 Wp#yw
1000 ogó#em
Sprawy nowe
1062
500 824 738
0
Wroc#aw Gda$sk Katowice
60,8%
17,9%
uzyskano rozwi"zanie oczekiwane przez
wnioskodawc$
11,1% odst"piono od dalszego prowadzenia
sprawy
nie uzyskano rozwi"zania oczekiwanego
przez wnioskodawc$
71,0%
25
27 26
20
15 18 19
10 15 15
0
2006 2007 2008
35
34
30
25
20
15 18 18
15
10
11
10
5
5 1 5 1
0 2
2006 2007 2008
Za"$cznik nr 9
Wyst$pienia legislacyjne
Opinie i stanowiska
Za"$cznik Nr 12
Pozosta"e wyst$pienia
b) Skargi kasacyjne
Za"$cznik Nr 13
Jednostki wojskowe, Stra&y Granicznej, Pa(stwowej Stra&y Po&arnej oraz Izby Celne
- kontrola przestrzegania praw i wolno'ci &o!nierzy i funkcjonariuszy.
O'rodki dla uchod%ców oraz areszty deportacyjne - badanie przestrzegania praw cudzoziemców.