Centralna Komisja Egzaminacyjna Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczcia egzaminu.

Ukad graficzny CKE 2011

UZUPENIA UCZE KOD UCZNIA PESEL miejsce na naklejk z kodem UZUPENIA ZESP NADZORUJCY dysleksja

EGZAMIN W KLASIE TRZECIEJ GIMNAZJUM CZ HUMANISTYCZNA

JZYK POLSKI
Instrukcja dla ucznia 1. Sprawd, czy zestaw zada zawiera 13 stron (zadania 122). Ewentualny brak stron lub inne usterki zgo nauczycielowi. 2. Na tej stronie wpisz swj kod, numer PESEL i naklej naklejk z kodem. 3. Na karcie odpowiedzi wpisz swj kod i numer PESEL, wypenij matryc znakw oraz naklej naklejk z kodem. 4. Czytaj uwanie wszystkie teksty i zadania. Wykonuj zadania zgodnie z poleceniami. 5. Rozwizania zada zapisuj dugopisem lub pirem z czarnym tuszem/atramentem. Nie uywaj korektora. 6. W arkuszu znajduj si rne typy zada. Rozwizania zada zamknitych zaznaczaj na karcie odpowiedzi w nastpujcy sposb: wybierz jedn z podanych odpowiedzi i zamaluj kratk z odpowiadajc jej liter, np. gdy wybrae odpowied A:

KWIECIE 2013

Czas pracy: 90 minut

wybierz waciw odpowied i zamaluj kratk z odpowiednimi literami, np. gdy wybrae odpowied FP lub NT: lub do informacji oznaczonych waciw liter dobierz informacje oznaczone liczb lub liter i zamaluj odpowiedni kratk, np. gdy wybrae liter B i liczb 1 lub litery NB: lub 7. Staraj si nie popenia bdw przy zaznaczaniu odpowiedzi, ale jeli si pomylisz, bdne zaznaczenie otocz kkiem i zaznacz inn odpowied, np.
Arkusz zawiera teksty liczce wicej ni 250 sw.

8. Rozwizania zada otwartych zapisz czytelnie i starannie w wyznaczonych miejscach. Pomyki przekrelaj. 9. Rozwizujc zadania, moesz wykorzysta miejsce opatrzone napisem Brudnopis. Zapisy w brudnopisie nie bd sprawdzane i oceniane. Powodzenia! GH-P1-132

Przeczytaj tekst i wykonaj zadania 1.5. O ODWADZE Zdarza si, e syszymy o ludziach, ktrzy bez chwili zastanowienia rzucaj si w ogie czy burzliwy nurt rzeki. Niektrzy z zazdroci myl o ich odwadze. Rodzi si jednak pytanie: Czy to jest odwaga?. Odwaga jest bliniacz siostr strachu. eby by odwanym, trzeba najpierw poczu obaw. Trzeba tego strachu posmakowa, trzeba si z nim pomczy. Strach kae unika niebezpieczestwa, wycofywa si, ucieka, ale inne powody skaniaj ludzi do dziaania, do zrobienia czego, co moe by w nastpstwie kosztowne lub nawet grone. Odwaga jest wic aktem wyboru, poniewa wie si z decyzj o pokonaniu strachu w imi jakiej cenionej wartoci. Niezapomniana Irena Sendlerowa1 dobrze wiedziaa, co robi. Wiedziaa, co si stanie z ni, z jej najbliszymi, gdy wyjdzie na jaw, e ratuje ydowskie dzieci. Dokonaa wyboru. Czy si baa? Strach jak sama mwia by nieodcznym towarzyszem jej ycia przez wiele lat, ale potrafia sobie z nim poradzi. Kinga Baranowska jest chlub wiatowej himalaistyki. Odwanie wspina si na najwysze szczyty Ziemi. Czuje jednak respekt przed grami, bo wie, e jest si czego ba. Mwi, e jeli przestanie si ba, przekroczy granice dopuszczalnego ryzyka. Trzeba bowiem poczu strach, by w peni wiadomie zdoby si na odwag. Czsto jednak odwaga myli si ludziom z brawur2, z deficytem3 wyobrani czy wrcz gupot. Kadego roku wielu takich odwanych decyduje si na tragiczne w skutkach skoki do wody z wysokiego brzegu lub mostu. Kadego dnia tacy odwani kierowcy gin w wypadkach, ranic lub zabijajc take innych ludzi. Nie boj si. Myl, e s odwani, bo o odwadze wedug nich wiadczy podjcie lekkomylnego dziaania, ktre staje si waniejsze od skutkw, od bilansu zyskw i strat. Powtrzmy wic pytanie: Czy to jest odwaga?. Warto si zastanowi, czym naprawd jest odwaga. A moe odwaga to szczeglny rodzaj ostronoci?
Na podstawie: Wiesaw ukaszewski, Odwaga, Charaktery 2010, nr 9. Irena Sendlerowa polska dziaaczka spoeczna; podczas okupacji niemieckiej czonkini Rady Pomocy ydom egota. Wraz ze wsppracownikami wyprowadzia z warszawskiego getta i uratowaa od zagady okoo 2,5 tys. dzieci ydowskich. Za ten czyn izraelski instytut Yad Vashem przyzna jej tytu Sprawiedliwy wrd Narodw wiata. 2 Brawura lekcewaenie niebezpieczestwa, skonno do popisywania si (zwaszcza odwag). 3 Deficyt niedostateczna ilo czego, niedobr. [349 sw]
1

Zadanie 1. (0-1) Dokocz ponisze zdanie wybierz waciw odpowied spord podanych. Wedug autora tekstu odwag wykazuje si czowiek, ktry A. B. C. D. przeamuje strach, eby uczyni co istotnego. najpierw reaguje, dopiero potem analizuje zagroenie. podejmuje ryzyko, poniewa w ogle nie odczuwa strachu. decyduje si na dziaanie, jeeli nie czy si ono z ryzykiem.

PRZENIE ROZWIZANIA NA KART ODPOWIEDZI! Strona 2 z 13

Zadanie 2. (0-1) Ktra z wymienionych cech, wedug autora tekstu, moe by czsto mylona z odwag? Wybierz waciw odpowied spord podanych. A. B. C. D. cwaniactwo przebiego ryzykanctwo niecierpliwo

Zadanie 3. (0-1) Dokocz ponisze zdanie wybierz waciw odpowied spord podanych. Podobiestwo midzy Iren Sendlerow i King Baranowsk polega na tym, e A. B. C. D. kwestie polityczne to gwny obszar zainteresowa obu kobiet. strach to gwny bodziec do dziaania obu kobiet. dla obu kobiet ryzyko stao si celem nadrzdnym. postawa obu kobiet wymagaa mierzenia si ze strachem.

Zadanie 4. (0-1) Jak funkcj spenia dwukrotnie postawione w tekcie pytanie: Czy to jest odwaga? 1. 2. 3. 4. Stanowi klamr kompozycyjn spajajc wypowied. Umoliwia autorowi zdefiniowanie odwagi. Ma zachci czytelnika do przemylenia postawionego problemu. Dowodzi lekcewaenia odwanych zachowa przez autora tekstu.

Wybierz waciw odpowied spord podanych. A. B. C. D. Wszystkie odpowiedzi s poprawne. Odpowiedzi 1. i 3. s poprawne, a 2. i 4. bdne. Tylko odpowied 4. jest bdna, pozostae s poprawne. Tylko odpowied 2. jest poprawna, pozostae s bdne.
ODWADZE?

Zadanie 5. (0-1) Przykadem ktrego gatunku publicystycznego jest tekst O odpowied A albo B i jej uzasadnienie spord 13. Tekst O ODWADZE jest przykadem 1. poniewa B. reportau, 2. 3.

Wybierz

A.

artykuu,

jest pisany lekkim, artobliwym stylem, z wykorzystaniem rodkw artystycznego wyrazu. stanowi relacj z okrelonych wydarze, ktrych naocznym wiadkiem by sam autor. zawiera wywd dotyczcy kwestii spoecznej, potwierdzajcy argumenty przykadami.

PRZENIE ROZWIZANIA NA KART ODPOWIEDZI! Strona 3 z 13

Przeczytaj tekst i wykonaj zadanie 6. Odwaga cywilna odwaga wypowiadania wasnych przekona niezalenie od panujcej opinii lub demonstrowania pewnych postaw, bez wzgldu na moliwo ujemnych dla siebie konsekwencji.
Uniwersalny sownik jzyka polskiego, pod red. S. Dubisza, Warszawa 2003.

Zadanie 6. (0-1) Rozstrzygnij, w ktrym z poniszych zda wyraenia odwaga cywilna uyto niezgodnie z jego definicj sownikow. Zaznacz F przy zdaniu faszywym. 1. 2. 3. Mia odwag cywiln i zawsze mwi to, co myla, nawet jeli mogo si to dla niego skoczy le. Trzeba odwagi cywilnej, eby stan w obronie kolegi, ktremu wszyscy w klasie dokuczaj. Zabrako mu odwagi cywilnej, eby wej do ogrodu, po ktrym biega grony pies. F F F

Przeczytaj tekst i wykonaj zadania 7.11. POTOP (fragment) Kmicic1 spojrza i dusza zatrzsa si w nim z przeraenia. Byli to Szwedzi. Ukazali si tak blisko, e cofa si byo niepodobna, zwaszcza i orszak krlewski mia konie pomczone. Pozostawao tylko przebi si lub zgin albo pj w niewol. Zrozumia to w jednej chwili nieustraszony krl2, wic chwyci za rkoje szpady! Osoni krla i nazad! krzykn Kmicic. Tyzenhauz3 z dwudziestu ludmi w mgnieniu oka wysun si na czoo, lecz Kmicic, zamiast zczy si z nimi, ruszy drobnym kusem przeciw Szwedom. Mia za na sobie szwedzki strj, ten sam, w ktren przebra si wychodzc z klasztoru, wic owi Szwedzi teraz nie pomiarkowali, co to za jeden. Widzc dcego przeciw sobie w takim stroju jedca, prawdopodobnie poczytali cay orszak krlewski za jaki wasny podjazd4, bo nie przyspieszyli kroku, tylko kapitan dowodzcy wysun si przed pierwsz trjk. A co za ludzie? spyta po szwedzku, patrzc na gron i blad twarz zbliajcego si junaka5. Kmicic najecha na tak blisko, e prawie trcili si kolanami, i nie odrzekszy ni sowa, wypali mu w samo ucho z pistoletu. Okrzyk zgrozy wyrwa si z piersi rajtarw6, ale potniej jeszcze zabrzmia gos pana Andrzeja: Bij! I jako skaa oderwana od opoki7, toczc si w przepa, druzgoce wszystko w biegu, tak i on run na pierwszy szereg niosc mier i zniszczenie. Dwaj modzi Kiemlicze8, podobni

PRZENIE ROZWIZANIA NA KART ODPOWIEDZI! Strona 4 z 13

do dwch niedwiedzi, skoczyli za nim w zamt. Stukot szabel o pancerze i hemy rozleg si jak huk motw, a wnet zawtroway mu wrzaski i jk. Przeraonym Szwedom zdawao si w pierwszej chwili, e to trzech wielkoludw napado ich w dzikim parowie grskim. Pierwsze trjki cofny si, zmieszane, przed strasznym mem, a gdy ostatnie wydobyway si dopiero spoza zakrtu, rodek stoczy si i zwichrzy. Konie poczy gry si i wierzga. onierze z dalszych trjek nie mogli strzela, nie mogli i na ratunek przodowym, ktrzy ginli bez ratunku pod ciosami trzech olbrzymw. Prno si zo, prno sztychw9 nadstawi, tamci ami szable, przewracaj ludzi i konie. Kmicic zdar konia, e a kopyta jego zwisy nad gowami rajtarskich rumakw, sam za szala, siek, bd. Krew zbroczya mu twarz, z oczu szed ogie, wszystkie myli w nim zgasy, zostaa tylko jedna, e zginie, lecz Szwedw musi zatrzyma. Ta myl przerodzia si w dzikie jakie uniesienie, wic siy jego potroiy si, ruchy stay si podobne do ruchw rysia: wcieke, jak byskawice szybkie. I nadludzkimi ciosami szabli kruszy ludzi, jak piorun kruszy mode drzewa.
Na podstawie: Henryk Sienkiewicz, Potop, Warszawa 1991.
1 2

Andrzej Kmicic gwny bohater Potopu H. Sienkiewicza. Krl Jan Kazimierz, polski wadca w latach 16481668. 3 Tyzenhauz dworzanin krla Jana Kazimierza. 4 Podjazd konny oddzia onierzy. 5 Junak odwany mody mczyzna, miaek. 6 Rajtarzy tu: szwedzcy onierze. 7 Opoka skaa, kamie. 8 Kiemlicze onierze Kmicica; bracia bliniacy. 9 Sztych ostre zakoczenie broni biaej, np. szpady. [452 sowa]

Zadanie 7. (0-1) Jakie funkcje w zdaniu Kmicic spojrza i dusza zatrzsa si w nim z przeraenia peni wielokropek? Oce, ktra odpowied jest faszywa. Zaznacz F we waciwym miejscu. 1. 2. 3. 4. Zapowiada nieoczekiwany zwrot akcji. Wskazuje na przerwanie wypowiedzi bohatera. Wprowadza napicie. Skupia uwag czytelnika na zdarzeniu. F F F F

Zadanie 8. (0-1) Jak funkcj peni porwnania wystpujce w dwch ostatnich akapitach tekstu? Wybierz waciw odpowied spord podanych. A. B. C. D. Opisuj warunki atmosferyczne podczas bitwy. Zwikszaj sugestywno opisu walki. Przywouj wydarzenia z modoci bohaterw. Uplastyczniaj opis krajobrazu.

PRZENIE ROZWIZANIA NA KART ODPOWIEDZI! Strona 5 z 13

Zadanie 9. (0-1) Przeczytaj zdania w tabeli i rozstrzygnij, ktre s prawdziwe w odniesieniu do znanej Ci powieci historycznej Henryka Sienkiewicza. 1. 2. 3. 4. Przedstawione s zarwno wydarzenia historyczne, jak i fikcyjne. Bohaterami s tylko postaci historyczne. Narrator to bezporedni wiadek lub bohater opisywanych przez siebie zdarze. Realia epoki zostay ukazane ze szczegln starannoci.

Wybierz waciw odpowied spord podanych. A. B. C. D. Tylko zdanie 2. zawiera prawdziw informacj. Zdania 1. i 2. zawieraj prawdziwe informacje, a 3. i 4. faszywe. Tylko zdanie 4. zawiera prawdziw informacj. Zdania 1. i 4. zawieraj prawdziwe informacje, a 2. i 3. faszywe.

Zadanie 10. (0-1) Jak funkcj w zdaniu Pierwsze trjki cofny si, zmieszane, pod strasznym mem peni podkrelony wyraz? Wybierz odpowied A albo B i jej uzasadnienie spord 13. Podkrelony wyraz peni funkcj A. B. podmiotu, poniewa okrela przydawki, 1. 2. 3. cech rzeczownika. wykonawc czynnoci. cel czynnoci.

Zadanie 11. (0-1) Dokocz ponisze zdanie wybierz waciw odpowied spord podanych. W przykadzie Zrozumia to w jednej chwili nieustraszony krl, wic chwyci za rkoje szpady spjnik wic wskazuje na zdanie A. B. C. D. wsprzdnie zoone wynikowe. podrzdnie zoone okolicznikowe przyczyny. wsprzdnie zoone przeciwstawne. podrzdnie zoone okolicznikowe celu.

PRZENIE ROZWIZANIA NA KART ODPOWIEDZI! Strona 6 z 13

Przeczytaj tekst i wykonaj zadania 12.15. O YWOCIE LUDZKIM Fraszki to wszytko, cokolwiek mylemy, Fraszki to wszytko, cokolwiek czyniemy. Nie masz na wiecie adnej pewnej rzeczy, Prno tu czowiek ma co mie na pieczy1. Zacno, uroda, moc, pienidze, sawa, Wszystko to minie jako polna trawa. Namiawszy sie nam i naszym porzdkom, Wemkn nas w mieszek, jako czyni dkom2.
Jan Kochanowski, Fraszki, Wrocaw 1998.
1 2

Mie na pieczy dba, troszczy si, zabiega o co. Wemkn nas w mieszek, jako czyni dkom wrzuc nas do worka jak kukieki po przedstawieniu.

Zadanie 12. (0-1) Dokocz ponisze zdanie wybierz waciw odpowied spord podanych. Posta mwica uwaa, e wszystko, co czowiek myli i czyni, jest A. B. C. D. istotne. ulotne. trwae. pytkie.

Zadanie 13. (0-1) W ktrym przykadzie sowo fraszka znaczy to samo, co w utworze Jana Kochanowskiego O YWOCIE LUDZKIM? Wybierz waciw odpowied spord podanych. A. Rozrzuconych par strojw kobiecych, komnata pena fraszek adnych, lekkich i wonnych zdaway si wiadczy, e tu niewiasta jaka mieszka. B. We wdzicznych, dowcipnych fraszkach wypowiada Kochanowski szczerze, co czuje i myli. C. By to bardzo adny gabinet, byszczcy od zwierciade i napeniony mnstwem kosztownych fraszek. D. Post, milczenie wszystko fraszka, / Stray przy mnie nie postawi. / Ale potwr nie igraszka. / Czart nie Papkin go przystawi. Zadanie 14. (0-1) Spord podanych niej powiedze wybierz to, ktrego sens jest zgodny z przesaniem fraszki O YWOCIE LUDZKIM. A. B. C. D. Uywaj wiata, pki su lata. Kady ma to, na co sobie zasuy. Wszystko przeminie, sawa nie zginie. Wszystko gupstwo wobec przemijania.

PRZENIE ROZWIZANIA NA KART ODPOWIEDZI! Strona 7 z 13

Zadanie 15. (0-1) Oce, czy ponisze informacje dotyczce utworu O YWOCIE LUDZKIM s prawdziwe. Wybierz T, jeli informacja jest prawdziwa, lub N, jeli jest faszywa. 1. 2. W utworze porwnano czowieka do kukieki. Posta mwica, wypowiadajc si w pierwszej osobie liczby mnogiej, pokazuje wsplnot swojego losu i losu odbiorcw wiersza. T T N N

Przeczytaj teksty i wykonaj zadania 16.21. Osoby, ktre maj pytania dotyczce poprawnoci i uycia jzyka, mog skorzysta z pomocy ekspertw z internetowych poradni jzykowych. Poniej przedstawiono dwa zapytania internautw i odpowiedzi udzielone na nie przez profesorw jzykoznawcw. 12.04.2007 Biel we frazeologii Panie Profesorze, zastanawiam si nad paroma zwizkami z nazw barwy biaej, mianowicie: biaa bro, biaa gorczka, biae tango i biay wiersz. Czym jest umotywowane uycie tego wanie koloru w tych zwrotach? Z gry dzikuj za odpowied. Ola Pani Olu, kolory maj mnstwo, czciowo tylko motywowanych kulturowo, odniesie. Biao jest przywoywana dla zaznaczenia czystoci, wic czasem i braku czego (biay bywa zwizany z poczuciem braku barwy, z pustym miejscem). Wie si take z mskoci (ale i dziewiczoci, niewinnoci), aob (ale i radoci, witem), odmiennoci (albinos1 jest odmienny, rzadki std biay kruk) lub odwrotnoci sytuacji. Czasem mona dopatrzy si zwizku z barw fizycznie wystpujc. Istotnie, bro biaa ma lnice biao ostrza, nie smoli te jak palna. Do biaoci rozpala si elazo, wic biaa gorczka moe by wiksza ni czerwona. Do biaego taca (walca najczciej, ale i tanga) to panie prosz panw, nie na odwrt (nb.2 biay mazur to akurat ostatni taniec nad ranem), a biay wiersz nie ma tego, co ma rymowany: rymw mianowicie. Ale czsto przywoanie kolorw: biaego, czarnego, czerwonego, zielonego, bkitnego okryte jest mg jzykowej tajemnicy. Pozdrawiam prof. Jerzy Bralczyk
1 2

Albinos czowiek lub zwierz dotknite albinizmem, ktry objawia si biaoci skry, wosw lub pir. Nb. skrt od notabene, co znaczy: w dodatku, nawiasem mwic.

3.12.2008 Rzucio mi si gdzie? Dzie dobry, rozmawiajc z koleank, wymskna mi si fraza rzucio mi si w uszy i zaraz zareagowaam: czy moe si co rzuci w uszy? Jeli nie, to jakim powiedzeniem mona ow fraz zastpi? Serdecznie dzikuj.

PRZENIE ROZWIZANIA NA KART ODPOWIEDZI! Strona 8 z 13

Standardowa forma tego zwrotu to co komu rzucio si w oczy (co dao si komu atwo zauway). O rzucaniu si w uszy mona mwi w ramach gry jzykowej, np. w rozmowie: No, oczywicie, wszystkim nam tu si rzuci w oczy, a raczej w uszy, zesp, w ktrym pan piewa. Bliskoznaczne zwroty z uchem brzmi inaczej: co obio si komu o uszy lub co wpado komu w ucho. Nawiasem mwic, rozmawiajc z koleank, wymskna mi si fraza... to podrcznikowy przykad niewaciwie zbudowanego zdania z imiesowem. Powinno by: rozmawiajc z koleank, powiedziaam mimochodem... albo kiedy rozmawiaam z koleank, wymskna mi si fraza.... prof. Mirosaw Bako
Na podstawie: http://poradnia.pwn.pl/ (internetowa poradnia jzykowa) [385 sw]

Zadanie 16. (0-1) Oce, czy ponisze informacje dotyczce wypowiedzi profesora Jerzego Bralczyka s prawdziwe. Wybierz T, jeli informacja jest prawdziwa, lub N, jeli jest faszywa. Wypowied zawiera informacj o tym, e przymiotnik biay wystpujcy w zwizkach frazeologicznych jest rozmaicie kojarzony w rnych kulturach. Aby wyjani znaczenie zwizku frazeologicznego, w ktrym wystpuje nazwa koloru, naley odwoa si do historii jzyka. T T N N

Zadanie 17. (0-1) Dokocz ponisze zdanie wybierz waciw odpowied spord podanych. Osobliwo, cenny okaz, unikat to A. B. C. D. biay kruk. biaa plama. biaa gorczka. biae szalestwo.

Zadanie 18. (0-1) Dokocz ponisze zdanie wybierz waciw odpowied spord podanych. Z wyjanienia zamieszczonego na stronie internetowej poradni jzykowej wynika, e zwrot rzucio mi si w uszy jest A. B. C. D. typowy dla polskiej frazeologii. czsto naduywany przez rozmwcw. charakterystyczny dla jzyka muzykw. dopuszczalny w szczeglnych sytuacjach jzykowych.

PRZENIE ROZWIZANIA NA KART ODPOWIEDZI! Strona 9 z 13

Zadanie 19. (0-1) Dokocz ponisze zdanie wybierz waciw odpowied spord podanych. Profesor Mirosaw Bako dostrzeg w pytaniu internautki bd wynikajcy z A. B. C. D. niepoprawnej budowy zdania. niewaciwego stylu wypowiedzi. uycia wyrazu w niewaciwym znaczeniu. zastosowania niepoprawnego zwizku frazeologicznego.

Zadanie 20. (0-1) Wska waciwe uzupenienie zdania podanego poniej. Wpisz liter A, B albo C. A. Sformuowanie podrcznikowy przykad niewaciwego uycia oznacza bd, ktry jest _____. B. C. charakterystyczny wycznie dla wypowiedzi uczniowskich popeniany tylko przez autorw publikacji edukacyjnych typowy, czsto spotykany w wypowiedziach wielu osb

Zadanie 21. (0-2) Napisz zapytanie do internetowej poradni jzykowej, dotyczce zagadnienia jzykowego, ktre sprawia Ci kopot. Poniewa zwracasz si do profesora, pamitaj o waciwym stylu wypowiedzi. Uwaga! Nie kopiuj przykadw ani sformuowa przytoczonych w arkuszu. Podpisz si jako AB.

PRZENIE ROZWIZANIA NA KART ODPOWIEDZI! Strona 10 z 13

Zadanie 22. (0-10) Napisz charakterystyk bohatera literackiego, ktry Twoim zdaniem wykaza si odwag. Pamitaj, e Twoja praca powinna zajmowa przynajmniej poow wyznaczonego miejsca.

Strona 11 z 13

Strona 12 z 13

Brudnopis

Strona 13 z 13