Temat: Makrostrukturalna analiza zjawiska patologii w rodzinie.

W mojej pracy postaram si przedstawi problem patologii w rodzinie, jego genez, przebieg jak i grupy spoeczne ktre dotyka to zjawisko. Zaczn od krtkiej charakterystyki pojcia rodziny patologicznej czy inaczej mwic rodziny dysfunkcjonalnej. wietnie definiuje to zjawisko Ewa Majerczyk w jednym ze swoich artykuw. Wedug niej rodzina dysfunkcjonalna to zbiorowo, ktra nie peni swoich naturalnych funkcji. To rodzina ktra posiada zaburzone relacje, zasady, role i nie potrafi zapewni prawidowego dziaania jej czonkom. W takiej rodzinie czsto wystpuj uzalenienia - alkoholizm, pracoholizm, narkomania itp. Czsto te mona si spotka z agresj i przemoc . 1 Wspczenie pojcie rodzina nie jest jednoznaczne - w wiadomoci wielu ludzi rodzina to zwizek dwojga ludzi yjcych razem, ale niekoniecznie - tak jak to pojmowano dawniej - odrbnej pci, zwizanych formalnie lub posiadajcych dzieci. W mojej pracy bd odwoywa si jednak do klasycznej definicji rodziny. Posu si tu wyjanieniem ze sownika socjologicznego autorstwa Krzysztofa Okuliskiego. Rodzina to podstawowy rodzaj grupy spoecznej wystpujcej we wszystkich typach spoeczestwa, utworzony przez osoby poczone pokrewiestwem, maestwem lub adopcj, ktre mieszkaj razem, prowadz wsplne gospodarstwo domowe i wsplnie uczestnicz w realizowaniu celw zwizanych w danej kulturze z wychowywaniem dzieci. 2 Idc dalej przedstawi znaczenie pojcia patologii. Jak czytamy w sowniku nauk spoecznych, Gordona Marshalla patologia w cisym znaczeniu jest to nauka powodujca choroby organiczne, ich przyczyny i objawy (std nazwa patolog"). Okrelenie patologiczny" sugeruje jednak zmiany chorobowe i odstpstwo od normy i dlatego pojcie to ma rwnie szersze zastosowanie, zwaszcza w pewnych dziedzinach -psychiatrii i kryminologii, gdzie wie si z powszechnie uywanym terminem psychopatia". W socjologii patologia uwaana bya dawniej za synonim dewiacji, problemw spoecznych czy te choroby spoecznej". 3

1 2

E. Majerczyk "Co to jest rodzina dysfunkcjonalna?" - http://psychotekst.com/artykuly.php?nr=131 K. Okuliski , P. Zacki "Sownik socjologiczny" s178 3 G. Marshall , "Sownik socjologii i nauk spoecznych" s230

Rodzina jest gwnym ogniwem spoeczestwa - to w rodzinie nastpuje pierwotna socjalizacja, ktra ksztatuje osobowo jednostek tworzcych nowe spoeczestwo - tak wic mona postawi tez, e patologia w tej podstawowej komrce spoecznej dziaa destruktywnie na cae spoeczestwo. Z drugiej jednak strony, rwnie spoeczestwo przyczynia si do ksztatowania zych wzorcw i wpywa na przykad na mode rodziny, ktre aprobuj ze przykady z braku pozytywnych wzorcw. Ten brak ideaw powoduje, e rodzina dysfunkcyjna nie zaszczepia w najmodszych jej czonkach prawidowych wzorw zachowa i historia si powtarza. Geneza i powody problemu Postaram si teraz ustali genez problemu. Zjawisko patologii w rodzinie jest czym co byo i jest w mniejszy lub wikszy sposb obecne w codziennym yciu ludzi na caym wiecie. Problem ten dostrzega kady lecz nie kady chc o nim mwi bo jest to temat wraliwy. Szczeglnie dla tych dotknitych przez to zjawisko lub tych ktrzy s jego inicjatorami. A nie rzadko niestety jest tak ,e inicjatorzy zjawisk patologicznych w zbiorowoci rodzinnej s postrzegani przez spoeczestwo za wzr do naladowania. Nie chc zburzy swojej pozycji i reputacji. Zjawisko patologii w rodzinie ma swoje korzenie w wielu czynnikach. Scharakteryzuje teraz pokrtce kilka z nich. Pierwszym determinantem jest na pewno za sytuacja finansowa w rodzinie. Mona wiza z tym te bezrobocie ktre przyczynia si to stagnacji jednego lub obojga maonkw. Ze szczeglnie z sytuacja mamy do czynienia w przypadku gdy problem jest dugotrway. Przygnbienie , brak celu i kontaktu z innymi ludmi prowadzce do depresji powoduje lawin takich zjawisk patologicznych w rodzinie jak alkoholizm czy rozwody Kolejn kwesti s reguy i normy w rodzinie . Jak pisz Piotr Sztompka z kulturowego punktu widzenia rodzina to wanie zbir takich zasad i przyjtych norm np. dopuszczalno rozwodw, odnoszenie si do siebie maonkw, autorytet ojca lub matki, powinnoci dzieci, regulacja urodzin, aborcja. Gdy niektre z wymienionych rzeczy nie przebiegaj w prawidowy sposb lub w ogle wystpuj np. aborcja to rodzina nie jest zdrowym ogniwem spoeczestwa4

P. Sztompka ,"Socjologia , analiza spoeczestwa" s25

Idc dalej warto wspomnie te o negatywnym wpywie mass mediw i kultury masowej na dzieci i modzie. Kadego dnia s oni bombardowani negatywnymi wzorcami w Internecie czy telewizji. Aktualnie modzi ludzie od najwczeniejszych lat wpatrzeni s w reklamy , bajki wypenione przemoc i filmy ktre emanuj seksualnoci. Tak wic telewizja dostarcza nie tylko rozrywki, ale uczy rwnie i wychowuje czsto jako jedyny podmiot w rodzinie. Z tak sytuacj spotykamy si gdy na przykad gdy rodzice zaniedbuj swoje funkcje i nie powicaj odpowiedniego czasu na wychowanie dziecka.5 Patologia w rodzinie najczciej w najwikszym stopniu dotyka dzieci. Zaburza ich rozwj , nauk i samorealizacj. Jednym sowem jest ogromn przeszkod w procesie socjalizacji ktry jest kluczowym aspektem przy starcie w dorose ycie do ktrego powinni przygotowa rodzice. Socjalizacja to zoony, wielostronny proces uczenia si, dziki ktremu czowiek, istota biologiczna, staje si istot spoeczn, czonkiem okrelonego spoeczestwa i reprezentantem okrelonej kultury.6 Mam oczywicie na myli socjalizacje pierwotn czyli tak przed osigniciem dorosoci dziecka . Przy opisywanej sytuacji mam do czynienia z pojciem zwichnitej socjalizacji czyli niepenej socjalizacji - nie adekwatna opieka rodzicw lub brak tej opieki , nie zapewnienie przez rodzicw uczuciowej strony wychowania , zaniedbania pedagogiczne itd.
7

Z rodzinami dysfunkcyjnymi spotykamy si tak na prawd w kadej grupie spoecznej. Nie zalenie od takich determinantw jak sytuacja materialna czy miejsce zamieszkania. Cho na pewno te czynniki s kluczowe jak form przyjmie dany problem. Na przykad w biednych czciach miasta ludzie nie maj pracy , celu i zaczynaj pi bo tak robi wikszo wok. Z drugiej strony na zamknitych osiedlach gdzie yj ludzie zamoni spotykamy si z problemem odwrotnym. Rodzice wcignici w wycig szczurw , zajci karier nie maj czasu dla swoich dzieci. Wpadaj w tak zwany pracoholizm czyli uzalenienie od pracy. Gwne problemy wspczesnej rodziny Skupi si teraz na krtkim przedstawieniu zjawisk patologicznych w rodzinach. Opisz te 3 najwaniejsze i najpowszechniejsze wedug mnie. Mona do nich zaliczy alkoholizm , rozbicie rodziny ,popenianie przestpstw, prostytucja , przemoc , rozwody, inne uzalenienia - sex , pracoholizm.
5 6

J. Izdebska , "Rodzina, dziecko , telewizja" s23 Biaystok 1996 B. Szacka , "Wstp do socjologii" s137 7 pedagogikaspecjalna.tripod.com/notes/rehabilitation-introduction.html

Gwnym problemem w rodzinach dysfunkcyjnych jest dzi alkoholizm. Jest to choroba powstajca wskutek naduywania napojw alkoholowych. 8 Alkoholizm jest trudny do wyleczenia i niestety czsto ukrywany. Najgorsze jest to ,e to uzalenienie jak domino powoduje serie innych problemw. Pijany rodzic przewanie jest agresywny , przepija pienidze i nie powica czasu dzieciom. Drugim z wanych problemw s rozwody. Rozwd to rozpad rodziny , inicjowany przez jednego lub obojga maonkw. Do gwnych przyczyn tego problemu mona zaliczy: niezrozumienie partnerw , zdrad czy naduywanie alkoholu. Nie napawa optymizmem fakt ,e liczba rozwodw od 2000 w Polsce cigle ronie. Ostatnim problemem jest przemoc i stosowanie agresji. Jest to wykorzystywanie siy przeciw najbliszym czonkom rodziny z premedytacj ,ktre narusza prawa i dobra osobiste a take powoduje cierpienie psychiczne i fizyczne. 9 Mechanizmy spoeczne umoliwiajce rozwj patologii Patologia w rodzinach nie istniaa by gdyby walczono z ni ju u rde problemu. Niestety to czsto wanie spoeczestwo przyczynia si do jej rozwoju. Zjawiskiem ktre si do tego przyczynia w duy sposb to tzw. "rozproszenie odpowiedzialnoci". Polega to na sytuacji w ktrej obnia si prawdopodobiestwo zagregowania wiadkw zdarzenia (w tym przypadku patologii w rodzinie) wraz ze zwikszaniem si wiadkw danej sytuacji czy zjawiska. A w przypadku problemw w rodzinie tych wiadkw jest wiele. Tak jak pisaem na pocztku w swojej zjawiska patologiczne s ukrywane i zatajane. Nikt nie chce bra na siebie problemw innych . Zjawisko to czy te si z konformizmem. Do mechanizmw umoliwiajcych rozwj patologii naley te wadliwy system prawa ,ktry nie broni ofiar przemocy. Co gorsza zamknite rodowiska , w ktrych tworz si patologia (osiedla o niskiej reputacji itp.) czsto przeciwko policji i rodkom kontroli zatajaj dochodzce do nich symptomy patologii .

8 9

Encyclopedia PWN Online encyklopedia.pwn.pl/haslo/3867932/alkoholizm.html Oglnopolskie Pogotowie dla Ofiar Przemocy w Rodzinie "Niebieska Linia" niebieskalinia.pl/index.php?assign=przemoc

W kadej rodzinie wystpuj problemy , konflikty zda i interesw ,ale w normalnych rodzinach wszystko w naturalny sposb si normuje z czasem. W rodzinach dysfunkcyjnych niestety problemy cz si i powoduj lawin patologicznych zjawisk. A te zaburzaj hierarchi i rwnowag w spoeczestwie. Rodzina patologiczna nie wychowuje take w peni wartociowych jednostek , gotowych do podjcia trudw dorosoci.

Bibliografia 1. Krzysztof Okuliski , Pawe Zacki "Sownik socjologiczny" s178 Toru 1999 2. Gordon Marshall , "Sownik socjologii i nauk spoecznych" s230 Warszawa 2006 3. Piotr Sztompka ,"Socjologia" s25 Krakw 2003 4. Jadwiga Izdebska , "Rodzina, dziecko , telewizja" s23 Biaystok 1996 5. Barbara Szacka , "Wstp do socjologii" s137 Warszawa 2003 6. Encyclopedia PWN Online