Enterobacteriaceae: 1. 41 rodzajw 2. paeczki g3. ruchome rzeski: Proteus, Salmonella 4. otoczki 5. niewytwarzaja przetrwalnikow 6.

wzrost w warunkach tlenowych i wzgldnie beztlenowych Cz. Chorob. 1. Antygeny (0-somatyczny, H-rzeskowy, K.powierzchniowy) 2. Czynniki adhezyjne ( fimbrie, rzeski, otoczka) 3. Endotoksyna LPS (antygen somatyczny 0; rdze polisacharydowy; lipid A) 4. Egzotoksyny (enterotoksyny i cytotoksyny)

NEISSERIA GONORHOEAE Chorobotwrczo: rzeczka; Kliniczne postacie zakaenia: a) ropne zakaenie miejscowe cewki moczowej, gruczou krokowego, szyjki macicy, jajowodow, jajnikw, gaki ocznej noworodki; b) zakaenie rozsiane - krew. Stosujemy B-laktamy. Czynniki chorobotwrczoci: a) fimbrie adhezyjne-przyleganie do komrkach nabonka w ukadzie moczowo - plciowym b) otoczka c) biaka bony zewntrznej (waciwoci fagocytarne) c) LPS(odp. na dziaanie dopeniacza) d) enzymy: proteza IgA i betalaktamaza Diagnostyka bakteriologiczna: * materia kliniczny: ropna wydzielina z cewki mocz i szyjki macicy * preparat bezporedni barwiony Metod Grama [dwoinki wewntrz leukocytow - ostra posta kliniczna * bezporednia fluorescencja -wykrywanie Ag * techniki hybrydyzacyjne -sondy molekularne wykrywajce DNA kodujce rRna * hodowla - podloe Thayer - Martina,3-5% CO2 + agar czekoladowy * testy biochemiczne

NEISSERIA MENINGITIDIS Chorobotwrczo: 1.zap.opon mzgowo - rdzeniowych + posocznica; 2.zapalenie - staww; - puc; - zatok. Czynniki patologiczne: *fimbrie *otoczka *LPS *LPS-endotoksyna *proteazy IgA Grupy serologiczne: A,B,C,D,X,Y,ZW135,29E,H,J,K,L (przynaleno na podstawie iloci wytwarzanego biaka bony zewntrznej Mops Epidemie szczepy gr. A i C. U dzieci profilaktyka szczepionki. Czowiek jedyny rezerwuar. Nosicielstwo 5-25% populacji, rodowisko zamknite 40-80%. Drogi zakaenia: bezporedni kontakt z wydzielinami z grnych drg oddechowych Czynniki ryzyka: czynny/bierny nikotynizm, pocaunki, antybiotykoterapia, aktualne trwajce zakaenia wirusowe. Wylganie 3/4 dni. miertelno 13%; wstrzs septyczny 50%. Objawy klniczne: I. dzieci < 1rok ycia - nietypowe, II. dzieci i> 2rok ycia (gorczka, bl gowy ,sztywno karku, nudnoi i wymioty, wiatowstrt, zaburzenia wiadomoci, wysypka krwotoczno plamista u niewielkiego odsetka chorych). Diagnostyka bakteriologiczna: a) materia kliniczny - pyn mzgowo - rdzeniowy b) test szybkiej diagnostyki aglutynacja lateksowa c) preparat barwiony bezporednio met. grama d) hodowla. Leczenie: penicyliny /cefatoksym /ceftriakson.

Profilaktyka: 1) szcz. dwuwalentna gr. A i C 2) szcz. monowalentna gr. C; dzieci 2 rok ycia 3) szcz. Czterowalentna gr. A+C+Y+W135(USA).

HAEMOPHILUS INFLUENZAE *wzgldnie beztlenowa *znaczne wymagania odywcze. Czynniki chorobotwrczoci.: a) otoczka-polisacharyd waciwoci antyfagocytarne b) lipooligosacharydy bonowe - adhezja. c) proteza Iga Chorobotwrczo: 1) zap. opon mz r dz (otoczkowy) 2) zap. ucha rodkowego (bezotoczkowy) 3) zap. zatok (bezotoczkowy) 4) ostre bakteryjne zapalenie nagoni 5) bakteriemia (otoczkowy) 6) choroby ukadu oddechowego Epidemiologia: Czynnik chorobotwrcze tylko dla czowieka. 60-90% zdrowych dzieci i 35% dorosych- kolonizacja przez szczepy bez otoczkowe. Przenoszenie zakaenia dro:g kroplkowa: 2% dzieci to nosiciele. Diagnostyka laboratoryjna 1. preparat bezporedni - plwocina i pyn mzgowo - rdzeniowy 2. test aglutynacji lateksowej 3. hodowla: agar czekoladowy: czyn X hemina i czyn V nikotyn- amido - adenozynodifosforan (NAD). KLEBSIELLA PNEUMONIAE Chorobotwrczo: 1) ostre zap. puc i oskrzeli 2) zakaenie drg moczowych 3) zakaenie drg ciowych 4 )biegunki: niemowlta i dzieci 5) zakaenie szpitalne: serotypy k2,k3,k21. Mechanizm opornoci na antybiotyki B-laktamowe zwizany z wytwarzaniem B-laktamaz o rozszerzonym spektrum substratowym ESBL (enzymy). Najczciej: Klebsiella pneumoniae i E. coli. Enterobacter, Serratia, Citrobacter, Pseudomonas aeruginosa, Acinetobacter, Bulgholderia cepatia.

Enzymy ESBL pochodzenie ewolucyjne z rodzin: TEM, SHV, CTXM, PER, VEB, GES, TLA, BES, OXA. Oporno na: penicyliny, cefalosporyny, monobaktamy. Wraliwe na: cafamycyny (cefoksytyna,cefotetan,cefmetazol), B-laktam + inhibitor: piperacylina, karbapenemy( imipinem,meropenem,ettapenem).

PSEUDOMONAS AERUGINOSA *rzski biegunowo *oksydazo + *zapach jaminu. Barwniki: 1) piocyjanina, nieb - ziel 2) fluoresceina i piowerdyna, zielone zabarwienie podoa i zielona fluorescencja UV 3) pioruna, czerwona 4) melanina , brzowa Czynniki patogennoci: 1. LPS 2. enterotoksyna 3. leukocudyna 4. egzotoksyna A, ST 5. otoczka alginianowa 6. enzymy proteolityczne (elastaza , kolagenaza , el, fib ) 7. hemolizyny 8. egzoenzym U. Chorobotwrczo: 1. zakaenia (ran, oparzenia, ukadu moczowego, ukadu oddechowego , koci, staww, narzdu wzroku (rogwka, gaka oczna) 2. zapalenia (ucha zewntrznego, wsierdzia, opon mz rdz) 3. posocznica i bakteriemie : ropnie mzgu. BORDETELLA PERTUSSIS *czynniki chorobotwrczy grnych drg oddechowych *znaczaca przyczyna zachorowan i miertelnoci w krajach rozwijajcych Czynniki chorobotwrczoci .: 1) adhezyjny fimbrie otoczkowe wkienkowata hemaglutynina 2) toksyny (krztucowa, dermotokryczna, egzotoksyna tchawicza) Uszkodzony nabonek tchawicy, kaszel. Objawy kliiczne.: I .faza nieytowa(niska gorczka,wodnista wydzielina z nosa, nasilajcy kaszel, najwiksza zakaalno) II. faza napadowa(ataki kaszlu. krztuszenie). Zdowienie po 1-3 tyg.

Epedemiologia: cay wiat, najbardziej wiek dziecicy. 30-45 mln zachorowa na swiecie /rok; 300 tys. zgonw. Immunoproilaktyka.: Szczepionka Di Per - Te * Corynebacterium diphtheriae - toksoid * Bordetella pertusis - zabite paeczki * Clostridium tetani - toksoid Szczepimy: 2 ,3 ,4 ,5 ,16-18 miesic ycia ; 6 rok ycia DTP; 19 rok ycia DT + szczepionki bezkomrkowe / acelularne - inaktywowana toksyna krztucowa + hemaaglutynina (6 rok ycia). ACINETOBACTER BAUMANNII Czynniki patologiczne : 1. LPS 2. aerobaktyna 3. otoczka polisacharydowa 4. luz 5. adhezyny 6. hemolizyny (fosfolipaza C) 7. enzymy (kolagenoza,lipaza). Postacie kliniczne zakae: 1) szpitalne zapalenie puc 2) bakteriemia, posocznica 3) zakaenie (ran pooperacyjnych, pooparzeniowych, ukadu moczowego po zabiegach okulistycznych) 4) zapalenie spojwek i otrzewnej.

STAPHYLOCOCCUS AUREUS Czynniki chorbotwrczoci .: 1. toksyny: a) enterotoksyny A-F b) eksfoliatyna (toksyna zuszczajca lub epidermolityczna) c) toksyna zespou wstrzsu toksycznego - TSST-1 d) leukocydyna - degranulacja makrofagw 2. Biako A(zmniejsza podatno na fagocytoz i opsonizacj oraz zdolne do wizania fragment Fc 3. Hemolizyny 4 .Enzymy * koagulaza - kodowana przez gen Cojg clumping factor * hialuronidaza * lipaza * penicylinaza Chorobotwrczo: 1) choroby skrne (ropnie, czyraki, jczmienie, liszajec) 2) choroby ukadu oddechowego (zap. garda, zatok, opucnej, puc) 3 )zapalenie szpiku i koci 4) zapalenie staww 5) ostre zapalenie wsierdzia 6) choroby ukadu moczowego 7) bakteriemia 8) posocznica

STAPHYLOCOCCUS EPIDERMIDIS Grupy ryzyka: * chorzy zneuropeni * noworodki * zakaenie krwi w OIOM * narkomanii * chorzy z wszczepami Czynniki chorobotwrczoci: 1. Adhezja: a) adhezyjny b) struktury fmbrio podobne:SSSP-1 i 2 c) pektyny 2. Biofilm - tworzenie agregatw komrkowych Chorobotwrczo: 1) zakaenie skry ,tkanek mikkich, tkanki podskrnej 2) martwicze zapalenie powizi 3) martwicze zapalenie puc 4) posocznica piorunujca.

STREPTOCOCCUS PYOGENES Czynniki chorbotwrczoci.: 1. toksyna erytrogenna / pirogenna (szczepy lizogenne) 2. egzotoksyny pirogenne A, C, B (proteza cysternowa) 3. streptodornaza 4. streptokinaza 5. hialuronidaza Czynniki rozprzestrzeniania w tkankach : a) hemolizyny b) streptolizyna(*o-immunogenna i *s-hapten) c) biaka ( M-antyfagocytarne i T, R-immungenne ) d) wielocukier c Chorobotwrczo: 1) zakaenia drg oddechowych 2) ponica, szkarlatyna 3) ropne zakaenia skry i tkanki podskrnej 4) ra, liszajec 5) posocznica, gorczka poogowa 6) cellulitis 7) martwicze zapalenie powizi 8) zapalenie ucha rodkowego ,zatok, puc 9) zakaenia narzdowe 10) zapalenie wsierdzia 11) nastpstwa: choroba reumatyczna , kbuszkowe zapalenie nerek.

STREPTOCOCCUS AGALACTIAE Czynniki chorobotwrczoci: 1. otoczka polisacharydowa (8 serotypw: Ia, Ib, II-VII) 2. antygeny biakowe s na powierzchni komrki (Ralpha c, Alp 2, 3, 4) Chorobotwrczo: 1) zakaenia okooporodowe 2) posocznica 3) noworodki zapalenie opon mzgowo - rdzeniowych (do 10roku ycia miertelno do 50%) Nosicielkami s kobiety w wieku rozrodczym 10-35%.

STREPTOCOCCUS PNEUMONIAE Czynniki chorobotwrczoci.: 1. otoczka polisacharydowa (tylko szczepy z otoczk s patogenne czyli maj wasnoci antyfagocytarne. Powstanie tej otoczki koduje gen chromosomowy) 2. proteaza IgA (inaktywacja wydzielniczych przeciwcia Iga) Chorobotwrczo : 1) patowe zapalenie puc i oskrzeli 2) zapalenie ucha rodkowego 3) zapalenie opon mzgowo - rdzeniowych 4) zapalenie zatok BACILLUS ANTHRACIS Czynniki wirulencji : 1. otoczka * polipeptyd kwasu D-glutaminowego * waciwoci atyfagocytarne * enzymy w prbie immunoprecypitacji Ascoliego) 2. egzotoksyny 3. biaka dziaanie synergistycznie: * czynniki PA ochronny, * czynnik LF letalny, czynnik EF obrzku) Chorobotwrczo.: 1) posta skrna- czarna krosta wrzodziejca w miejscu zakaenia- czarny strup-brak ropy 2) postac jelitowa (nud, wym, bieg), posocznica 3) posta pucna inhalacyjna = zarodniki; krwotoczne zap. rdpiersia i opon mzg - rdz + krwotok zmienny w wzach chonnych klatki piersiowej. Diagnostyka: Test biochemiczny: API 50 CHB + technika PCR z uyciem primerw plazmidowego DNA pXO1 i pXO2.

LISTERIA MONOCYTOGENES * laseczka G + * ruchliwa * mikroaerofilna Jest to bakteria wewntrzkomrkowa ktra namnaa si w fibroblastach, komrki nabonka jelita, komrki wtroby i makrofagach. Czynniki wirulencji: 1.listeriozyna(cytolizyna-biako hemolityczne) 2.biako ACT(bonowe,uatwia wchanianie) 3.fosfolipazy(liza fagosomu i wydostanie si paeczek do cytoplazmy kom). Kliniczne postacie listeriozy: 1) zapalenie opon mzg - rdz i mzgu 2) bakteriemia 3) zapalenie wsierdzia 4) zakaenia okooporodowe 5) listerioza noworodkw.

CORYNEBACTERIUM DIPHTHERIAE- maczugowiec bonicy Czynniki patologiczne.: 1.egzotoksyna toksyna bonicza (wytwarzana tylko przez szczepy lizogenne + pod wpywem bakteriofaga nosiciela genu fox 7 + synteza Reg obecnoci jonw elaza). Budowa: a)frakcja A/aktywna- blokuje wyduanie acucha polipeptydowego. Waciwoci:antygenowe, nekrotyczne, hemolityczne, letalne b)frakcja b/podjednostka wica- uatwia przyczenie toksyny do komrki i transport do jej wntrza. Patogeneza: po 2-6 dniowej inkubacji.dziaanie toksyny: *nekrotyzacja nabonka *wknik *obumary nabonek *granulocyty *limfocyty tworz naloty tzw bony rzekome: na migdakach, na czci gadkiej podniebienia i na gardle. Chorob.: Bonnica zakana: okres wylgania 2-5 dni. rdo zakaenia chory ozdrowieniec nosiciel. Najczciej jest to bonica garda ale te krtani, tchawicy, skry, (suchy napadowy kaszel, nieleczona uduszenie).

ESCHERICHIA COLI Czynniki zjadliwoci: 1. zakaenia: * grnych drg oddechowych - antygeny somatyczne 0; * dolne drg oddechowych -antygeny fimbrialne P 2. enterotoksyny 3. otoczka antyfagocytarna(szczep K1) Szczepy E. coli powoduja schorzenia odka i jelit: a) szczepy enterotoksyczne LT, ST, ETEC, biegunka podrnych najczstsze zakaenia; b) szczepy enterokrwotoczne EHEC - serotyp 0 157:H7, biegunka, zesp hemolitycznomocznicowy; c) szczepy enteropatogenne EPEC biegunka w krajach rozwiajacych u dzieci; d) szczepy enteroinwazyjne EIEC, wrzodziejce stany zapalne; e) szczepy enteroagregacyjne E Ag Ec. SALMONELLA Chorobotwrczo: 1. Typhi dur brzuszny, zakaenie uoglnione, bakteriemia; 2. Paratyphi ABC dury rzekome; 3. Typhimurium i Enteritidis zatrucia pokarmowe, biegunka, wymioty, zapalenia jelita cienkiego i grubego. Epidemiologia: a) salmonellozy (skaone poywienie drb, jaja - dawka bakteri >10^6 ) b) dur brzuszny (droga feralno - oralna- 10^2-10^3) {enterica i bongori} SHIGELLA * zakaenia jelita grubego * czynnik etiologiczny: czerwonki bakteryjnej * antygeny: somatyczne 0 i powierzchniowe K S. dysenteriae; Shigae - podgrupa A; S. flexneri- podgrupa B; S. boydii - podgrupa C / Polska; S. sonnei- podgrupa D/Polska Chorobotwrczo: czerwonka lub ostry nieyt odkowo-jelitowy. Proces chorobotwrczy dotyczy wycznie nabonka j. grubego- obfita wodnista biegunka ze luzem i krwi. Toksyna Shiga hamuje biosyntez biaka uszkodzenia nabonka okrnicy. Epidemiologia: Wystpuje na caym wiecie. W krajach rozwijajcych si - endemie, epidemie. Diagnostyka: badanie wieo oddanego kau/krwisty + posiewy przy ku chorego. Hodowla: podoe wybirczo - rnicujace i aglutynacja szkiekowa.

UREAPLASMA UREALYTICUM *Mycoplasmataceae/Ureaplasma *brak ciany kom. *rozkadaj mocznik Droga zaka: kontakty sekx, droga krop., noworodki podczas przechodzenia przez kana rodny Zakaenie moe przebiegac bezobjawowo. Chorobowrczo: 1) nierzeczkowe zap. cewki moczowej 2) zap. gruczou krokowego 3) zap. jajowodw i zak. jajnikw 4) zak. wewnatrzmacicze lub okooporodowe u noworodkw 5) zap. puc, staww, otrzewnej, wsierdzia. Leczenie: tetracykliny, makrolity, fluorochinolony Diagnostyka: podoa specjalne z antybiotykami hamujcymi wzrost innych bakterii i grzyb-NNKT, sterole, witaminy, aminokwasy, puryny, pirymidyny.

HELICOBACTER PYLORI Czynn.chorob: 1.otoksyny a) VacA - toksyna wakuolizujca b) CagA - nie ma aktywnoci cytotoksycznej ale uczestniczy w powstawaniu odpowiedzi zapalnej. 2. enzymy: mucynazy, proteazy, lipazy, dysmutaza nadtlenkowa, fosfataza kwana i alkaliczna 3. LPS(p/ciaa przeciw komrkom okadzinowym + wydziela IL8 ktra pobudza wydzielanie gastryny i pepsynogenu. 4. adhezyny 5. rzski Chorobotwrczo : 1) zap. bony luzowej odka 2) choroba wrzodowa 3) rak odka 4) choniak MALT Diagnostyka: *endoskopia *biopsja *test aktywnoci urazowej *nieinwazyjne:test oddechowy i badanie moczu.

Terapia: I. potrjna: IPP + klarytromycyna + amoksycyklina / metronidazol II. poczwrna: sole bizmutu + IPP + metronidazol + tetracyklina

BORRELIA BURGDORFERI *G- *mikroaerofila *wywouje chorob z Lome *wektor to kleszcze z rodzaju Ixodes *pierwszy objaw choroby to wdrujcy rumie- Erythema migrant po 7 dniach ustpi po miesicu meningoma, zapalenie mzgu i opon, zapalenie minia sercowego 2-3 mies. --> zapalenie staww. Czynniki chorobotwrczoci : 1. antygeny biakowe 2. peptydoglikan 3. LPS Diagnostyka: test fluorescencji bezporedniej, ELISA oraz rozpoznanie gatunku stawonoga. Leczenie: tetracyklina, penicyliny, ceftriakson, erytromycyna (kilka tygodni - kilka lat + osonowe).