Poza Toruń NR 21

17 maja 2013 Numer 21
ISSN 2084-9117
Specjalny dodatek - Finanse. Czytaj na str. 25-28

WWW.POZATORUN.PL
Wywiad
Na garbatego cakiem prosty
O wolnoci obywateli i okupacji Polski rozmawiamy z Januszem 6 Korwin-Mikkem
Raport
Radzimy, co zrobi po wyczeniu analogowego sygnau telewizji naziemnej 26
Ostatnie dni przed cyfryzacj
BEZPATNA GAZETA REGIONU TORUSKIEGO
Jestemy te na facebook.com/pozatorun
Za sob tylko mier i zy

Uciekaj od odpowiedzialnoci, a moe przed wasnym sumieniem? Jedno z dwch ju czeka za rogiem
Samorzdowcy obniyli stawki za wywz mieci 8 Amazonki zachcaj do bada profilaktycznych 10 Przetarg na monta instalacji solarnych dobieg koca 12 Mieszkaniec gminy wygra Jeden z dziesiciu 15 OSP w Papowie Toruskim witowaa 16
Orodek Tratwa pomaga niepenosprawnym dzieciom 25
Gmina ubianka
*** Chema
*** Gmina Chema *** Gmina Lubicz
*** Gmina ysomice
*** Gmina Czernikowo
Wszystko o CKU w Gronowie
2 POZA TORU, 17 maja 2013
Dobre, bo regionalne
Poza Toru obj patronatem Festyn Szlaku Tradycji i Smaku
Ju w sobot 18 maja spotykamy si w Zespole Paacowo-Parkowym w ysomicach. Start imprezy o godzinie 15. Kady bdzie mg pozna dziedzictwo naszego regionu. Szlak czeka na kolejne przystanki. Najwaniejsza jest bowiem promocja regionu. Szlak jest owocem projektu wsppracy realizowanego przez Fundacj Ziemia Gotyku oraz LGD Zakole Dolnej Wisy. - To inicjatywa ludzi, ktrzy chcieliby pokaza wiatu to co robi, swoje wyroby, usugi i miejsca godne odwiedzenia mwi Agnieszka Gral z LGD Ziemia Gotyku. Szlak Tradycji i Smaku to produkty tradycyjne, gospodarstwa agroturystyczne, ciekawe miejsca, zabytki przyrody i architektury oraz lokalne imprezy. Wszystkie podmioty, ktre zaangaoway si projekt, maj co ciekawego do zaoferowania. Jeden robi znakomite powida, drugi rzebi witki i anioy, trzeci prowadzi rodzinne gospodarstwo agroturystyczne, kolejny karczm. Dotychczas promowali si sami. Teraz wszyscy spotkali si na szlaku. Kulminacj akcji bdzie festyn, na ktry Pastwa zapraszamy. Wsporganizatorem imprezy jest Piotr Kowal, wjt gminy ysomice. Impreza bdzie wydarzeniem promocyjnym na skal wojewdztwa.
Program Festynu Szlaku Tradycji i Smaku

15:00 rozpoczcie festynu 15:10 wystp grup artystycznych ze szk Gminy ysomice 15:30 Wystp zespou ludowego Kruszynioki z Kruszyna 16:00 wystp zespou wokalnego dziaajcego przy GOK w Papowie Biskupim 16:15 zabawy ludowe ze piewem- dzieci z klas modszych z Zespou Szk w ubiance
16:30 Wystp zespou ludowego Kruszynioki z Kruszyna 17:00 wystp zespou dziecico-modzieowego Niezapominajki dziaajcego przy Bibliotece Filia w Guchowie 17:15 Kabaret Pod Grusz z udziaem KGW Kuczway 17:30 wystp zespou Malwa z Papowa Biskupiego 17:45 wystp grup artystycznych ze szk Gminy ysomice 18:00 Koo Gospody Wiejskich z ubianki z baletem Jezioro abdzie 18:15 wystp artystyczny Zbigniewa Ruciskiego 18:30 wystp zespou ubianioki z ubianki wraz z konkursem dla publicznoci 19:00 Konkurs dla publicznoci- atrakcje na Szlaku Tradycji i Smaku 19:10 rozstrzygnicie konkursu na najciekawsze stoisko z produktami lokalnymi. 19:25 wystp zespou ubianioki z ubianki
Red. Monika Olender czeka na informacje
Masz dla nas temat?
Kontakt pod numerem: 537049 739
Stopka redakcyjna
Redakcja Poza Toru
Zotoria, ul. 8 marca 28 redakcja@pozatorun.pl
Felieton
Szerszy wymiar marze
TOMASZ WICAWSKI
Wikszo tekstw prasowych dotyczca gimnazjalistw ma wydwik negatywny. Dziennikarze pojawiaj si w takich placwkach zaalarmowani przemoc, handlem narkotykami lub upadkiem obyczajw. Bo przecie modzi ludzie nale do zdegenerowanego pokolenia, ktre nie ma adnych ambicji. Tak modzi, a ju przegrali swoje ycia zdaj si mwi okadki gazet. Seks, alkohol, niechciane cie, duo tytoniowego dymu. Zero ambicji, celw, planw na przyszo. Po co w ogle gimnazja istniej? Przecie s wylgarni patologii, mityczn puszk Pandory, ktr strach otworzy. Przyznam si, e sam mam wiele wtpliwoci w stosunku do polskiego systemu edukacji. Nauka podporzdkowana odpowiedziom na testowe pytania traci cakowicie swj urok. Nie ma miejsca na relacj mentor-ucze. Pedagog rozliczany jest ze supkw przychodzcych z Centralnej Komisji Edukacyjnej. Bardziej opaca mu si przygotowywa podopiecznych pod egzaminy ni zaciekawia ich wiatem. S jednak chlubne wyjtki. W gimnazjum w Grsku spotkaem ludzi, ktrzy zdaj si nie przystawa do zaprezentowanego wyej obrazu. Wychodz od (wydawaoby si podstawowej rzeczy) chci. Wszyscy jednak wiemy, jak to jest z oczywistym zaangaowaniem, czego najlepszym przykadem s nasi pikarze. Wracajc jednak do nauczycieli. Dawid Basak uczy w maej, wiejskiej szkole fizyki i matematyki. Nie przeszkadza mu to jednak w rozwoju naukowym. Uczestniczy w wielu konferencjach razem z naukowcami z caego wiata. Zaraa swoj pasj modych ludzi. Stara si pokaza im, e nauka ma duo wicej wsplnego z naszym codziennym yciem, ni si na pozr wydaje. Od uczniw majcych nacie lat usyszaem bardzo konkretne plany na ycie. Studia, jzyki obce, praca w Dubaju. A pomyle, e wystarczy wysa w przestworza balon. Niekoniecznie nawet z eksperymentami, ale z modzieczymi marzeniami, ktre zyskuj szerszy wymiar.
Felieton
Jestem feminist
RADEK RZESZOTEK
Uwielbiam wszystko co kobiece i wyznaj zasad, e kobiety s istotami od nas mczyzn lepszymi. Po pierwsze daj ycie - my ledwie mamy nadziej, e mielimy w tym skromny, acz imponujcy udzia. Po drugie s bardziej odporne na bl, nie boj si zastrzykw, pobierania krwi i do tego yj duej. My za rozwijamy medycyn w kierunku leczenia naszych naogw, ale nadal masowo produkujemy cakiem fajne wdwki ku radoci kumpli pozostaych przy yciu. Po trzecie kady kocha mam, bo mama jest tylko jedna. Po czwarte kobiety s od nas wochatych o wiele adniejsze. Pachn, kiedy od nas zalatuje chopem, a z toalety korzystaj tak, jakby wcale w niej nie byway. Na wojnie s o wiele bardziej niebezpieczne i bezwzgldne. Kady antyterrorysta na wiecie wie, e majc na muszce terroryst i terrorystk - najpierw trzeba zastrzeli kobiet. Facet zapewne si podda, kobieta-wojownik nigdy. Kobiety maj te wreszcie te wszystkie regulaminowe miejsca, o ktrych kady samiec ni co noc. Kopernikiem nie zostan twierdzc, e wiat od stuleci krci si wok damskich czterech liter. Zwaszcza w polityce, o czym politycy nie mwi - jak o wielu innych sprawach, ktre s im nie na rk. Gdyby jednak kto mnie spyta, czy chciabym by kobiet - oczywicie, za nic! Facet jak wiadomo do mierci pozostaje chopcem, a moi synowie lat siedem i osiem powtarzaj wci, e wszystko dziewczyskie jest niefajne. Cae szczcie za on nie chc wzi ju swojej mamy. Niedawno przy piwku przyznaem si kumplom jaki ze mnie feminista. Jeden wzi mnie na stron i poradzi: mw lepiej, e jeste babiarzem, to jako brzmi...
Wydawca
Agencja PR Goldendorf
Redaktor Naczelny
Radosaw Rzeszotek radekrzeszotek@gmail.com (GSM 609 119 016)
Sekretarz Redakcji
Tomasz Wicawski (GSM 535 405 385)
Monika Olender, Marcin Tokarz
Dzia reportau
Dzia samorzdowy
Agnieszka Kapela, Marcin Lewicki, Milena Kaszuba, ukasz Piecyk, Jacek Laskowski
Dzia foto
Tytus Szabelski, Maciej Pagaa, Maria Lewandowska
E-wydanie:
ukasz Piecyk
REKLAMA
Magorzata Paka (GSM 607 908 607), Karol Przybylski (GSM 665 169 292) Kinga Baranowska (GSM 796 302 471) reklama@pozatorun.pl
Skad
Studio Poza Toru
Druk:
Agora SA. Pia
Redakcja nie odpowiada za tre ogosze. Na podstawie art.25 ust. 1 pkt 1b ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych Agencja Public Relations Goldendorf zastrzega, e dalsze rozpowszechnianie materiaw opublikowanych w Poza Toru jest zabronione bez zgody wydawcy.
ISSN 2084-9117
***

REKLAMA
Superony naszych samorzdowcw

Prezentujemy drug cz cyklu o wybrankach wjtw i burmistrzw z naszego regionu
Monika Olender Spider-Man, Iron Man, Batman za kadym superbohaterem stoi superkobieta. Przedstawiamy te, bez ktrych nie byoby liderw samorzdw. Przy okazji one same s superbohaterkami. ony, matki, babcie, obywatelki, panie domu. Pior, gotuj, sprztaj, speniaj si zawodowo, realizuj pasje, wychowuj dzieci i rozpieszczaj wnuki. Zazwyczaj same. Bo wszystkie zgodnie przyznaj: m cigle pracuje. Za chwil dodaj: m robi to, co lubi to najwaniejsze. Skd ta cierpliwo i wyrozumiao? Halina Gawroska z Czernikowa Pani Halina jest on wjta Czernikowa prawie dwadziecia siedem lat. Na co dzie pracuje w Powiatowym Urzdzie Pracy dla Powiatu Toruskiego w Punkcie Obsugi Bezrobotnych w Czernikowie jako specjalista ds. rejestracji w ewidencji wiadcze i informacji. Po powrocie z pracy i uporaniu si ze wszystkimi domowymi obowizkami, ma wreszcie chwil dla siebie. Co wtedy robi? Moim hobby, ktremu powicam wiele czasu, zwaszcza teraz, gdy dni s coraz cieplejsze, jest praca na dziace przy domu tumaczy. Jednak najwiksz pasj s moje dwa pieski, ktre s traktowane przez nas jak czonkowie rodziny i sprawiaj nam wiele radoci, ale take czsto psoc. Przyznaje take, e ona wjta ma do odegrania kilka rwnie wanych rl. Wspieranie ma jest to wana rola, ktr ma do spenienia kada ona wjta, ale oczywicie rwnie istotna jest rola mamy i acji, ale uwaam, e krytyka te si czasem przyda. Zofia Ciela z Aleksandrowa Kujawskiego Pani Zosia to zabiegana kobieta. Mam wraenie, e robi wszystko naraz. Ale wszystko starannie, wrcz idealnie. on Andrzeja Cieli, burmistrza z Aleksandrowa Kujawskiego, jest ju od trzydziestu piciu lat. Od dziecistwa moj pasj jest historia przyznaje. Jestem nauczycielk tego przedmiotu ju od trzydziestu trzech lat. Spod skrzyde pani Zosi wyszli wielcy pasjonaci historii. Kilku z nich zrobio nawet doktorat. Ona przyznaje, e jest to dla niej wielka satysfakcja. Dla mnie najwaniejsze jest to, aby modzi ludzie potrafili utosami si z dziejami, przeszoci tumaczy. Zachcam ich do udziau w rnych wydarzeniach. Kolejn pasj pani Zosi jest literatura. mieje si, e od pitego roku ycia czytaa wszystko, co wpado jej w rce. Potem ze szkolnej biblioteki wynosia stos ksiek. Z wielk radoci zajmuje si take swoimi wnukami: omioletni Julk i picioletnim Krzysiem. Co wicej, pani Zosia piewa w miejskim chrze Lutnia Nova. Czasami jest naprawd trudno by on burmistrza przyznaje. Mj m jest spoecznikiem, pochonity prac. Bardzo stara si dla miasta, bo wychodzi z zaoenia, e skoro spoeczestwo go wybrao, to on musi dla nich wszystkich teraz pracowa. Zawsze staram si ma wspiera, zgaszam uwagi, przekazuj informacje. Nie odcinamy si od ludzi.
REGION
Ewa Wieczyska jest bardzo wyrozumiaa dla swojego ma
gospodyni domowej mwi. Dla pani Haliny bardzo wana jest take ciepa i mia atmosfera, ktra panuje w domu. Pytana, czy angauje si aktywnie w prac ma odpowiada, e dzieli si z nim swoim wasnym dowiadczeniem. W mojej pracy mam kontakt z ludmi, ktrzy w wikszoci s mieszkacami naszej gminy i czsto rwnie maj kontakt z moim mem opowiada. Pomaga mi to w aktywnym wspieraniu pracy ma. Ewa Wieczyska z Obrowa Pani Ewa przyznaje, e jest przede wszystkim on Andrzeja Wieczyskiego. Dopiero pniej on wjta. Wieczyscy s maestwem od dwudziestu czterech lat, z czego dziesi lat Andrzej Wieczyski jest wjtem gminy Obrowo. Po tylu latach przyzwyczaiam si ju do pracy mojego ma tumaczy pani Ewa. Nie wtr-
Fot. Tytus Szabelski
cam si w to, co robi. Ale staram si spenia rol reprezentacyjn podczas wanych uroczystoci, jak np. doynki. Kiedy wszystko w domu jest ju wysprztane na wysoki poysk, a pyszny obiad stygnie na stole, pani Ewa spenia swoje najwiksze marzenie studiuje. Lubi take czyta ksiki dodaje. Niestety mam coraz mniej czasu na realizacj tej pasji. Pani Ewa przyznaje, e nie angauje si w prac ma. Ponadto stara si go nie krytykowa. Jest zdania, e dom rodzinny to jedno, a praca to drugie. Renata Olszewska z Lubicza Pani Renata pracowaa dwadziecia siedem lat jako nauczycielka matematyki. Teraz, od dwch lat, jest na emeryturze. Jak to ona wjta, musz pamita o wszystkim mieje si pani Renia. Opiekuj si take moj picioletni wnusi. Musz jednak przyzna, e m w czasie
dugiego weekendu zdy skosi traw. Czasem uda si pani Renacie wyrwa ma do kina. Tumaczy, e uwielbia film, muzyk i ksiki. Uczy si take jzyka angielskiego. Staram si take aktywnie spdza czas dodaje. Jed na rowerze. Kiedy nieg przykrywa wierki, to spaceruj. Doceniam walory przyrody. Renata i Marek Olszewscy s ju maestwem od prawie trzydziestu czterech lat. Myl, e jako wieloletnia ona wjta, zdyam si ju do wielu rzeczy przyzwyczai mieje si. S jednak drobiazgi, ktre wci mnie denerwuj. Bo kiedy pani Renia postawi ciepy obiad na stole, to wjtowi zadzwoni telefon. A kiedy przypada wana uroczysto wrodzinna, to musi i na zebranie. Najwaniejsza jest cierpliwo i wyrozumiao przyznaje. Zawsze wysucham ma, bd go wspiera w kadej sytu-
Tocz dobre pomysy

Stowarzyszenie Kujawsko-Pomorski Orodek Wsparcia Inicjatyw Pozarzdowych Tok dziaa od 2005 roku. Organizacja wspiera dziaalno trzeciego sektora w regionie. Zajmuje si szkoleniami, doradztwem, badaniami oraz informowaniem i promocj. Jest rzecznikiem interesw organizacji pozarzdowych. - Chcesz zaoy fundacj lub stowarzyszenie? Bezpatnie pomoemy ci napisa statut i zarejestrowa now organizacj mwi Joanna Kamiska z Orodka Tok. Zajmujemy si rwnie przeprowadzaniem szkole z zakresu pisania projektw, finansw i ksigowoci oraz zarzdzania organizacj. Tok w ramach projektu OWIES (Orodek Wsparcia Inicjatyw Ekonomii Spoecznej) pomaga organizacjom rozwija dziaalno gospodarcz, czc cele ekonomiczne i spoeczne. Jest to nowatorski sposb na rozwj lokalny oraz walk z bezrobociem i wykluczeniem spoecznym. Nie mniej istotnym zadaniem stowarzyszenia jest pomoc w tworzeniu spdzielni socjalnych przedsibiorstw spoecznych, ktrych czonkowie to w duej czci osoby w gorszej sytuacji na rynku pracy: dugotrwale bezrobotne albo niepenosprawne. Do tej pory w ramach projektu pilotowanego przez Tok powstay 4 spdzielnie. - Bezrobotne panie z Golubia-Dobrzynia kupiy skuter i oferuj usugi kurierskie wskazuje Joanna Kamiska. Niepenosprawni z asina i Gruty bd produkowa opakowania do wiec. Spdzielczynie z Aleksandrowa Kujawskiego zapewni catering, wykorzystujc tradycyjne przepisy kulinarne, a spdzielcy z Tucholi opiek dla seniorw i osb potrzebujcych wsparcia w codziennych czynnociach. Spdzielnie powstay w ostatnich miesicach. Ich czonkowie otrzymali dotacje na zaoenie tego typu organizacji oraz wparcie pomostowe. - W spdzielniach obowizuje kolektywny sposb podejmowania decyzji mwi Joanna Kamiska. Ich czonkowie sami dbaj o finanse, zarzdzaj swoj dziaalnoci. To sprawia, e s w peni odpowiedzialni za sprawy przedsibiorstwa, ucz si samodzielnoci i dugofalowego planowania. Ofert spdzielni oraz organizacji pozarzdowych z woj. kujawsko-pomorskiego mona znale na stronie www.ekono-
Stwrz biznes z LGD

Do 28 maja mona ubiega si o dofinansowanie ze rodkw UE
Program skierowany jest do wszystkich osb, ktre chc zaoy wasn firm lub rozkrci ju istniejcy biznes. Realizowany jest on zgodnie z warunkami przyznawania pomocy finansowej w ramach dziaania Tworzenie i rozwj mikroprzedsibiorstw. Lokalna Grupa Dziaania Ziemia Gotyku z siedzib w Brchnwku przyjmuje formularze od 14 maja. - O pomoc moe ubiega si osoba fizyczna zameldowana na terenie wiejskim i prowadzca dziaalno na obszarze LGD mwi Mariola Epa-Pikua, wiceprezes zarzdu LGD Ziemia Gotyku. Wniosek mog skada rwnie osoby prawne lub jednostki organizacyjne nieposiadajce osobowoci prawnej, ktre dziaaj na naszym terenie jako mikroprzedsibiorstwa. Mog one zatrudnia do 10 osb i mie obrt netto do 2 mln euro. Pomoc, o ktr bd ubiega si przedsibiorcy, uzaleniona jest od iloci miejsc pracy, ktre planuj wygenerowa. Kwota dofinansowania bdzie stanowia maksymalnie 50% poniesionych kosztw operacji i wyniesie od 100 do 300 tysicy zotych (1 do 3 miejsc pracy). Utworzone stanowiska naley utrzyma przez minimum dwa lata od dnia wypaty pomocy. Istnieje moliwo uzyskania zaliczki na realizacj operacji. Dotacj mog uzyska osoby prowadzce dziaalno w zakresie usug dla ludnoci, sprzeday hurtowej lub detalicznej, rzemiosa lub rkodziea, robt i usug budowlanych oraz zwizane ze sportem, rekreacj i wypoczynkiem. W katalogu potencjalnych beneficjentw s rwnie firmy zajmujce si transportem, usugami komunalnymi, przetwrstwem produktw rolnych czy magazynowaniem lub przechowywaniem towarw i wiele innych. - Bardzo wane jest, by projekty skadane do LGD Ziemia Gotyku zakaday szybki okres realizacji ze wzgldu na koczcy si termin realizacji i rozliczenia Lokalnej Strategii Rozwoju 2014 roku dodaje Mariola Epa-Pikua. Wszelkie informacje na temat projektu udzielane s w biurze fundacji Ziemia Gotyku LGD w Brchnwku 18. Pytania mona kierowa na adres email: biuro@ ziemiagotyku.com lub telefonicznie pod numerami 566108017 lub kom. 607745091. (WT)
Najwaniejsze dla nich s spoeczno lokalna i organizacje pozarzdowe. W nich stowarzyszenie widzi szans na rozwj wojewdztwa
micznezakupy.pl. Orodek Tok rozwija take portal www.aktywnawies. pl powicony atrakcjom turystycznym oraz ciekawym wydarzeniom na terenach wiejskich i w miasteczkach do 25 tys. mieszkacw. To okazja dla gmin oraz lokalnych organizacji do wypromowania swojej okolicy. - Czekamy na zdjcia, opisy, zgoszenia aktualnie organizowanych imprez wskazuje Joanna Kamiska. - Zamiecimy je bezpatnie na naszym portalu. Zapraszamy rwnie organizacje pozarzdowe na szkolenia z pisania projektw, finansw w organizacjach, promocji organizacji poprzez projekt Google Grants AdWords dla organizacji non-profit. Rekrutacja na szkolenia rozpocznie si w czerwcu. Szczegy mona znale na stronie www.tok.pl. (WT)
Za sob tylko mier i zy

Marcin Tokarz Napdza ich szalestwo. Jest paliwem, ktre skoczy si dopiero za kratkami. Zmieszane z alkoholem i narkotykami brutalnie tamsi zdrowy rozsdek. Zasady bezpieczestwa wymiewa wariack psychodeli. Piraci drogowi nie ogldaj si za siebie. Uciekaj z miejsca wypadku bez mrugnicia okiem. Pdzi na zamanie karku. Nog mia cik. Zanim przekrci kluczyk w stacyjce wypi p litra wdki. Wskazwka na liczniku przekraczaa dozwolon prdko o 90 km/h. Wszystko wok byo rozmyte. Trzymajca si za rce para idca poboczem, take. Chopak spostrzeg granatowe BMW moe na dwie sekundy przed zderzeniem. To wystarczyo, aby odepchn dziewczyn na pobocze. Sam przeturla si po masce, szybie i dachu mkncego przez noc auta. Zgin na miejscu. A Wiktor B. odjecha zostawiajc za sob tylko mier i zy. Wykrywalno przestpstw przez policj stale ronie. W 2012 roku wynosia 67,8 %. To oznacza lepsz prac wymiaru sprawiedliwoci, a take stwierdzanie wikszej liczby przestpstw. Te drogowe w minionym roku zostay popenione a 155 906 razy. W ich wyniku zgino 3571 ludzi. Wci poszukiwany W nocy mier zbiera naj-
REGION
Uciekaj od odpowiedzialnoci, a moe przed wasnym sumieniem? Jedno z dwch ju czeka za rogiem
wypadku. W nocy 8 lipca spa spokojnie, w przeciwiestwie do wszystkich kolejnych, ktre po dzi dzie spdza w Zakadzie Karnym Bydgoszcz-Fordon. Od wypadku, ktry zmieni ycie Damiana Balewskiego na zawsze, mino ju prawie siedem lat. Blizny na caym jego ciele. Czciowo sparaliowana, prawa rka. Nierwny chd. Kadego dnia przypominaj mu pieko, ktre przey tylko dziki przypadkowo przejedajcym przez Silno ludziom. - Ratownik medyczny mwi mi, e ledwo mogli wnie poamane ciao na nosze mwi Damian Balewski. Podobno moja krew wypeniaa cae wntrze karetki. Tamowali rany jak mogli, ale biel opatrunkw w mgnieniu oka ulegaa kolejnym porcjom szkaratnej czerwieni. Mieszkaniec Silna dugo nie mg pogodzi si ze swoj tragedi. Jego prawa rka ju nigdy nie odzyska dawnej sprawnoci. Musia na nowo nauczy si pisa, je i wykonywa codzienne czynnoci. Bl dokucza nieustannie. Ukojenie przynosi jedynie alkohol, ktry przegania mk, ale i poczucie sensu ycia. - Ludzie lecy ze mn na sali pooperacyjnej pytali si, czy nie mylaem, aby ze sob skoczy wspomina Damian Balewski. Skamabym, gdyby nie przeszo mi to przez myl. Na tamt chwil samobjstwo wydawao si by jedynym rozwizaniem, jednak zostawibym po sobie tylko mier i zy.
wiksze niwo. 18 kwietnia, ponad rok temu, na skrzyowaniu w Koczewicach dosiga troje z rodziny Cisoniw. Opel Vectra, ktrym jechali, wyskoczy z drogi podporzdkowanej. Huk zgniatanej blachy, a potem lament 19-letniej kobiety kierujcej Subaru Impreza przerway cisz panujc w pod toruskiej wsi. Nie ona bya sprawc wypadku, ani nikt z rodziny. Oplem kierowa czowiek z nimi nie spokrewniony. Tego dnia Cisoniowie mieli odwiedzi chor babci lec w toruskim szpitalu. Wedug ledztwa dziennikarskiego podjtego przez TVP Bydgoszcz, wiz ich mczyzna, Jarosaw B. Gdy doszo do wypadku wpad w panik. Na jego rkach zostaa krew trojga ludzi: 17-letniego Patryka, jego 14-letniego brata Michaa oraz matki chopcw, 34-letniej Ewy. Ze zderzenia wyszed cao wycznie ich ojciec, nastolatka kierujca subaru i czowiek, ktry
uciek zostawiajc za sob tylko mier i zy. Owdowiay mczyzna wychowuje teraz samotnie najmodszego z trjki, osieroconego synka. Jego rodzina zostaa pochowana na cmentarzu w Grzybnie. - Sprawca wypadku z Koczewic po dzi dzie nie zosta zapany informuje Mariusz Sierzchua, rzecznik prasowy KMP w Toruniu. Cho od zdarzenia min ponad rok, wszystkich wiadkw i osoby, ktre mog pomc w tej sprawie prosimy o pilny kontakt - dodaje. Damian Balewski To by rodek dnia i by moe jedyny powd, dziki ktremu 27-letni mieszkaniec Silna nie wyzion ducha na miejscu wypadku. Mg nie zna powodu swojej mierci. Mg nie zna jej sprawcy. Opel Omega, ktrym kierowa diler narkotykowy Damian D.,
wjecha w Damiana Balewskiego od tyu. Szed przepisowo poboczem drogi. To wszystko, co pamita. Kolejnym obrazem, ktry widzia byo jego ciao. Cae unieruchomione w gipsie. Lece na sali na OIOM-ie, przeszyte blem, ktrego nie yczy si najwikszemu wrogowi. Czu jakby koci stale amay si na nowo. Bez morfiny zwyczajnie by oszala. 8 lipca 2006 roku Damian D. bdc w stanie nietrzewoci oraz pod wpywem rodkw odurzajcych wjecha autem w Damiana Balewskiego. 19-letni wtedy chopak dozna zamania koci biodrowej, obu ng, rany szarpanej obu ramion, biodra i przedramienia, a take wstrzsu urazowo-hypowoleniczego. Sprawca, po kilkudziesiciu metrach zatrzyma si, zdj potrconego z maski, zapa go za poamane dogi i wrzuci do rowu. Z piskiem opon uciek z miejsca
Na garbatego cakiem prosty

O wyborach w Rybniku, Unii Europejskiej, wolnoci obywateli i okupacji Polski, z Januszem Korwin-Mikkem, prezesem Kongresu Nowej Prawicy, rozmawia Tomasz Wicawski
W niedawnych wyborach uzupeniajcych do Senatu, ktre odbyy si w Rybniku, zdoby pan 8% gosw? To sukces czy poraka? Porak ponioso PiS, ktre zmobilizowao ogromne siy na te wybory. Jarosaw Kaczyski przebywa tam 5 dni, mia po 2-3 spotkania dziennie, a za kandydatur Bolesawa Piechy agitowao 130 posw. Wynik wyborczy by jednak niszy ni ich sondae oglnopolskie. To prawda, e dla nich to trudny teren, ale to samo mona powiedzie o nas. Mj wynik znacznie przewysza jednak nasze notowania, ktre szacowane s na ok. 4,5% poparcia. W tym sensie wynik jest dobry. Liczylimy jednak, e bdzie znacznie nisza frekwencja, co sprzyjaoby mojej kandydaturze. Przy takim zaangaowaniu PiS nie mogem jednak wygra. Przez wiele lat gra pan w szachy czy bryda. Nie myla pan, eby zmieni taktyk i wzorem innych politykw oszuka wyborcw w czasie kampanii? Mwienie tego, co si myli, nie daje sukcesw wyborczych. Nie zajmuj si oszukiwaniem ludzi, bo jest to sprzeczne z moj moralnoci. Jeeli zaczbym tak robi, to do mojej partii zapisz si osoby, ktre w to uwierz. Gdy zmieni zdanie i zaczn mwi prawd, zostan z niej wyrzucony. Byby to nonsens. W mainstreamowym przekazie medialnym przedstawiany jest pan, paradoksalnie, jako antywolnociowiec Ja? Przecie jestem ucielenieniem wolnoci. Taki obraz powstaje, gdy przedstawiane s pana pogldy w odniesieniu do praw wyborczych kobiet czy praw osb niepenosprawnych. W odniesieniu do osb niepenosprawnych, chciabym jedynie nie paci podatkw na paraolimpiad. Zreszt tak samo jak na zwyke igrzyska. Czemu tego rodzaju zawody nie mog by finansowane przez prywatne firmy? Dlaczego ludzie, ktrzy nie ogldaj olimpiady, maj paci za jej organizacj? Nie jestem przeciwnikiem osb niepenosprawnych. Niech skacz, biegaj, organizuj biegi przez potki na wzkach. Zupenie mi to nie przeszkadza. Musz zauway, e w trakcie wyborw w Rybniku, gosowanie odbywao si take w domu dla niepenosprawnych, gdzie poparo mnie 22% wyborcw. W mediach prowadzona jest kampania prounijna. Coraz wicej jest reklam, w ktrych pokazywane s pozytywne
WYWIAD
Janusz Korwin-Mikke spotka si z mieszkacami Chemy 9 maja
skutki wykorzystania funduszy europejskich w naszym kraju. Wskazuje si w nich, e nie zauwaamy jak Polska zmienia si dziki akcesji do UE. Prosz zauway, jak zmieniy si w XIX wieku USA dziki UE, albo Chiny w ostatnich 30 latach. Tego rodzaju akcje maj jedynie wymiar propagandowy. Donald Tusk jest premierem od 2007 roku. Dugo jeszcze bdzie rzdzi? Ale przecie w Polsce nie rzdzi Donald Tusk. Jestemy pod okupacj federastw z Brukseli. Premier nie ma zbyt wiele do powiedzenia. Jak na warunki, w ktrych przychodzi mu rzdzi, trzeba przyzna, e wychodzi mu to nie najgorzej. Jak na garbatego, to jest cakiem prosty. To samo tyczy si Jarosawa Kaczyskiego. Bruksel rzdzi wyjtkowa hoota. Czego takiego nie byo nigdy w historii, eby wadz nad caym kontynentem sprawowaa taka banda wariatw. Oczywicie, byy czasy, kiedy Kaligula rzdzi Rzymem. Nota bene on pierwszy wypdzi inwalidw na aren. Imperium rzdzili wtedy dziwacy, a teraz mamy tego powtrk. yjemy w okresie upadku cywilizacji europejskiej. Tylko czeka, a przyjd muzumanie i podern nam garda. Jednomandatowe okrgi wyborcze. Co pan na to? Obiecaem, e bd za tym gosowa. Mam w tym zreszt prywatny interes, bo wtedy moje szanse wyborcze rosn.
Niewiele to jednak zmieni. Popatrzmy na USA, ktre zaczynay jako republika a przeistoczyy si w demokracj. Teraz na yczenie ludu musz dodrukowywa pienidze. Demokracja jest tyrani wikszoci. To nie jest ustrj wolnoci, ale zwykego zniewolenia, tyle tylko, e durniw. Krl czy dyktator, eby rzdzi, musi mie jakie zdolnoci, a lud wrcz przeciwnie. Obecna sytuacja w USA czy w Polsce to oczywiste spadkobierstwo tego ustroju. W ten sam sposb upady staroytne Ateny. Jednomandatowe okrgi s mniej gupie ni obowizujca teraz ordynacja, ale tylko dlatego, e gupszej by ju nie moe. Mwi pan o zniewoleniu przedsibiorcw zagmatwanymi przepisami. Czemu wic ludzie nie wychodz na ulic i nie domagaj si wolnoci? Bo przywykli do tego systemu. Wiedz ju komu da apwk, w jaki sposb zaatwi dan spraw. Uproszczenie przepisw nie dziaa na korzy obecnych przedsibiorcw, ale tych, ktrzy bd dopiero zakadali swojej dziaalnoci. Dla nas jest tylko jednak grupa konsumenci, ktrych jest 38,5 miliona. Producent ma suy konsumentowi, a nie odwrotnie, jak zakadaj socjalici. Dla USA jest dobre to, co dla Amerykanina. Jeeli korzystne jest dla niego kupienie taszego samochodu japoskiego, to jest to korzystne dla Ameryki, bo pienidze, ktre zaoszczdzi, wyda na inne produkty.
Przyjmijmy hipotetycznie, e dochodzi pan do wadzy. Co pan zmienia? Przede wszystkim trzeba przywrci zasad chccemu nie dzieje si krzywda. Jest ona oczywista dla logicznie mylcych osb. Przymus bezpieczestwa, czyli np. zapinania pasw w samochodach jest z ni sprzeczny. Na kadym kroku mamy pastwo opiekucze, ktre dla mojego dobra co mi nakazuje. Nie jestem wic ju wolnym czowiekiem, ale niewolnikiem, ktremu si co karze. Krow te si wie na acuch, eby nie wesza w szkod. To samo robi si teraz z ludmi, ktrych traktuje si jak bydo. y pan w okresie PRL-u. Jak wypada porwnanie dzisiejszych realiw z okresem komunistycznej wadzy? Dzi jest znacznie gorzej. Za komuny byo le, ale Gomuka by lepszy od Bieruta, Gierek od Gomuki itd. Nastpowaa wic poprawa, bo nie byo demokracji. W tej chwili kady kolejny rzd jest gorszy. Rzdzi wikszo, ktra jest gupia. W wyniku demokracji pady Ateny czy I Rzeczypospolita. Jak rozsdny czowiek moe chcie ustroju, w ktrym dwch meneli spod budki z piwem ma dwa gosy, a profesor uniwersytetu jeden? Sprawdzianem dla KNP bd wybory do Parlamentu Europejskiego. Jego wyniku pan oczekuje? Jestemy, poza UPR-em, jedyn parti eurosceptyczn od samego pocztku. W tej chwili w sondaach mamy 5,3%, a
UPR i Ruch Narodowy 1,8%, wic razem mielibymy ponad 7%. Nie wiadomo jednak, czy te wybory si odbd, bo UE moe si przez ten rok rozpa. Myl jednak, e mamy szans na 20% poparcia jako koalicja antyunijna. My nie jestemy antyeuropejscy. Dobry Rosjanin nienawidzi ZSRR, dobry Niemiec nienawidzi Trzeciej Rzeszy, dobry Europejczyk nienawidzi Unii Europejskiej.
Janusz Korwin-Mikke
Urodzony 27 padziernika 1942 r. w Warszawie, od czasw modoci naraa si wadzy ludowej, za co kilkakrotnie zosta aresztowany. Publicysta i felietonista. Autor kilku tysicy artykuw i felietonw, w ktrych konsekwentnie opowiada si za radykaln wolnoci gospodarcz i koniecznoci powrotu do wartoci tradycyjnych. Autor kilku ksiek, obecnie publikuje w SuperExpressie, tygodnikach Najwyszy CZAS!, Angora i Uwarzam Rze. Polityk, lider Unii Polityki Realnej. W latach 1980-81 doradca NSZZ ,,Solidarno Indywidualnego Rzemiosa, w 1982 r. internowany na p roku. W 1984 r. wraz ze Stefanem Kisielewskim zaoy Parti Liberaw ,,Prawica, w 1990r. stworzy Konserwatywno-Liberaln Parti Unia Polityki Realnej, ktrej by prezesem do 1997 roku - i ponownie, po Stanisawie Michalkiewiczu, od 1999 r. Zrezygnowa w 2003. W latach 1991-92 pose na Sejm z woj. poznaskiego. W 1999 roku zebra wraz z UPR 140.000 podpisw na rzecz przywrcenie kary mierci.

REGION
Pogoda zostaa zamwiona - zapraszamy!

Soneczny Piknik Kopernikaski odbdzie si 25 maja na Rynku Staromiejskim
Sam przeciwko wszystkim?

Zaatakowa stojcy na wiatach samochd. Bez powodu. Rozbi szyb i poszed dalej. Policja prowadzi dochodzenie
Znaj go prawie wszyscy mieszkacy Spdzielni Mieszkaniowej w Lubiczu. Nie raz wypowiada si na amach prasy, niejednego ciga po sdach. Teraz sam ma problemy z wymiarem sprawiedliwoci. Po raz kolejny... Tadeusz M. zdaniem najbliszych ssiadw sprawia wraenie czowieka, ktry chce walczy ze wszystkimi o wszystko. Wci wysnuwa sensacyjne historie - a to twierdzi, e kto jest pedofilem, a to, e kto go podsuchuje, a to, e prbowano go zabi strzaem z wiatrwki. Ostatnio jednak posun si o krok dalej. Zaatakowa stojcy w korku w Lubiczu Grnym samochd. Bez powodu. Rozbi szyb nie zwaajc na bezpieczestwo przebywajcych w nim osb. - Zgoszenie w tej sprawie wpyno na policj - mwi Wioletta Dbrowska, rzecznik prasowy toruskiej policji. Wyjanimy t spraw. To nie pierwszy wybryk Tadeusza M. W przeszoci zosta skazany za napa na czowieka, ktry dostarczy mu korespondencj. Nie przeszkadzao mu to jednak w zaangaowaniu si w lokaln polityk. Przed ostatnimi wyborami pracowa na rzecz komitetu wyborczego kontrakandydata obecnego wjta gminy Lubicz. Zdaniem toruskich Nowoci jest te liderem opozycji wobec obecnego kierownictwa SM Lubicz. Mieszkacy jednak tego nie potwierdzaj. Prbowalimy skontaktowa si z Tadeuszem M. Bezskutecznie. Nie otworzy nam drzwi. (rrz)
Od redakcji:
Nie zajlibymy si spraw Tadeusza M., gdyby nie usilne proby mieszkacw SM Lubicz. Usyszelimy: jestemy wobec niego bezsilni, wszyscy si go boj i omijaj z daleka, a my y z nim musimy... Czy ba si go rzeczywicie trzeba? Dopki Tadeusz M. ogranicza si do czynw werbalnych, nie by grony. Jeli jednak zdolny jest do przemocy - naley wzi go pod lup. Mamy przecie policj, powoan do naszej ochrony. Wierzymy, e funkcjonariusze z Lubicza wcign spodnie i wsuchaj si w proby wikszoci. Panowie policjanci z Lubicza, wiemy co mwicie o nim prywatnie. Ale tylko wy moecie co zmieni. My moemy tylko si przyglda.
Namiot Starostwa Powiatowego stanie na Starwce 25 maja
Centrum Starwki zamieni si w zielon k. Propagowana bdzie ochrona rodowiska. Starostwo Powiatowe jest jednym z partnerw organizujcych piknik. Inicjatywa ma by przeciwwag dla konsumpcyjnego modelu ycia. Organizatorami imprezy s Urzd Miasta Torunia wraz z Torusk Agend Kulturaln. Samorzdowcy z powiatu aktywnie wczyli si w akcj. - Pracownicy wydziau rodowiska zorganizuj ciekawe konkursy ekologiczne z nagrodami mwi Joanna Wantowska, inspektor ds. ochrony rodowiska Starostwa Powiatowego w Toruniu. - Uczestnicy imprezy bd
mogli wzbogaci swoj wiedz przyrodnicz i wykaza si znajomoci powiatu toruskiego. Zaplanowane s gry i zabawy dla dzieci, jarmark ekologiczny, warsztaty taneczne i wystpy toruskich kapel. Bdzie mona sprbowa produktw ekologicznych i wzi udzia w kiermaszu rolinnym. - Zapraszamy wszystkich mieszkacw naszego powiatu do Torunia mwi Wanda Lorenc, naczelnik wydziau rodowiska w Starostwie Powiatowym w Toruniu. Pogoda zostaa zamwiona. Bdzie mona odpocz od codziennych obowizkw w rodzinnej, piknikowej atmosferze. (WT)
Fot. Nadesane

GMINA UBIANKA
Animacja z druhami i ksimi Patronat Poza Toru W gminie ubianka 11 maja odbyo si Pierwsze Spotkanie przy
Piosence Religijnej i Harcerskiej
Tomasz Wicawski Wystp zespou klerykw z Wyszego Seminarium Duchownego Diecezji Toruskiej by gwn atrakcj imprezy w Parku Kultury w ubiance. Na scenie pojawio si ponad 100 amatorw piewu. Jako wykona nie bya najwaniejsza, bo organizatorom przywiecao haso piewa kady moe. Pomys na spotkanie w rodzinnym gronie wyszed od animatora kultury z ubianki, Agaty Zikowskiej i koa Caritas Parafii Bierzgowo. W inicjatyw zaangaowa si proboszcz miejscowej parafii, Rajmund Ponczek i wicerektor WSDDT ks. Marcin Staniszewski. Na scenie zaprezentoway si zespoy z caej gminy gwnie uczniowie szk podstawowych. - Lubimy robi taki zamt, bo pozwala on integrowa lokaln spoeczno mwi Agata Zikowska, animator kultury z ubianki. Wsppraca z parafi ukada si bardzo dobrze, wic czsto razem organizujemy imprezy. Jest do tego dobry klimat. Moja mama odpowiada za Caritas Parafii Bierzgowo, ale wszyscy tutaj traktujemy si jak rodzina. Oprcz uczniw szk z Pigy, Warszewic, ubianki, Wybcza i
Na scenie Parku Kultury w ubiance pojawili si uczniowie wielu szk
Brchnowa na scenie swoje umiejtnoci prezentoway lokalne zespoy Alebabki i Marwojki z kapel, ubianioki i Schola Rozalki. Pomimo niesprzyjajcej pogody w malowniczo pooonym amfiteatrze pojawio si sporo zainteresowanych osb. Na wszystkich czeka poczstunek drodwka, kiebasy z grilla i napoje. - Mam nadziej, e w przyszym roku zgosz si zespoy z caego regionu mwi Agata Zikowska. Najwaniejsze jest dla nas to, eby wszyscy, ktrzy przyszli, piewali razem z nami. Std te piewniki z tekstami piosenek, ktre rozdalimy publicznoci. Cz z nich bya znana, ale zawsze czowiek pewniej si czuje, gdy ma tekst przed oczami. Zadowolenia nie kry rwnie proboszcz parafii w Bierzgowie.
- Poczenie piosenek religijnych i harcerskich okazao si bardzo dobrym pomysem mwi ks. Rajmund Ponczek. Pomimo padajcego deszczu wiele osb piewao piosenki razem z zespoami. Nawet wjt da si wcign do wsplnej zabawy. Ze sceny mona byo usysze dobrze znane utwory Taki duy, taki may, Ponie ognisko i szumi knieje. Hej sokoy! czy Gdy idziemy poprzez wiat. - Chcielimy wykorzysta fakt, i ksidz Marcin Staniszewski jest rwnie harcerzem i bliskie s mu oba rodzaje piosenek wykonywanych na scenie mwia Agata Zikowska. Jego uczniowie z seminarium, ktrzy graj w zespole Wy jestecie przyjacimi Moimi, wystpili jako gwiazda imprezy.
mieciowa ewolucja
Rada Gminy ubianka obniya stawki za wywz odpadw komunalnych
Opaty za wywz mieci mieszkacy powinni uiszcza w kasie Urzdu lub przela na konto bankowe Urzdu Gminy ubianka do 10 dnia miesica. Wane, by o tym pamita, bowiem gmina nie ma obowizku informowa mieszkacw, i deklaracja zostaa przyjta zaznacza asystent wjta, Bartosz Lewandowski. Pracownik MPO Sp. z o.o., ktry uzna, e odpady zostay posegregowane w sposb niewaciwy ma obowizek poinformowa o zaistniaym fakcie wjta gminy. Mieszkacy, ktrzy deklaracji jeszcze nie otrzymali, mog j odebra u sotysa lub pobra ze strony internetowej (www.lubianka.pl). Kto nie zoy pisma w terminie, wjt, zgodnie z ustaw, bdzie zmuszony ustali wysoko stawki za wywz mieci. Naley rwnie pamita, by z dniem 30 czerwca rozwiza umow z aktualnym odbiorc odpadw komunalnych. - Zamieszanie z ustaw mieciow jest spore, ale wyglda na to, e jako mieszkacy le na tym nie wyjdziemy - mwi Janusz Marcinkowski z ubianki. - Skoro wadze gminy potrafiy wynegocjowa lepsz cen za wywz odpadw, to bardzo dobrze. (JL)
W imi tradycji
Straacy ochotnicy bd walczy. Tym razem nie z ogniem
W gminie ubiana mieci wywiezie MPO
Nowy cennik wywozu mieci zacznie obowizywa od 1 lipca 2013. Mieszkacy, deklaracj o wysokoci opaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi powinni zoy do Urzdu Gminy przed 31 maja. Ponadto, wszyscy s zobligowani,by z dniem 30 czerwca rozwiza umow z przedsibiorstwami mieciowymi, ktre dotychczas zajmoway si odbiorem odpadw komunalnych. W zwizku z nowelizacj ustawy o utrzymaniu czystoci i porzdku w gminach, Gmina ubianka rozpisaa przetarg na wywz odpadw komunalnych, ktry wygra-
o Miejskie Przedsibiorstwo Oczyszczania w Toruniu. Przedsibiorstwo bdzie odbiera raz w miesicu odpady segregowane, za odbir odpadw komunalnych bdzie odbywa si co 2 tygodnie. Zwycizca przetargu jest zobowizany wyposay mieszkacw w pojemniki lub worki przeznaczone do zbierania odpadw. W deklaracjach, ktre powinnimy zoy do 31 maja w Urzdzie Gminy, sami zdecydujemy, czy chcemy segregowa mieci. Zgodnie z nowym cennikiem za odpady segregowane zapacimy mniej. Wszyscy zainteresowani dokadny wykaz stawek znajd w deklaracjach.
Zawody sportowo-poarnicze w gminie ubianka maj dugoletni histori. Tak dug, e nawet najstarsi mieszkacy nie pamitaj pocztkw. Okazja, by zobaczy kolejn edycj imprezy ju w niedziel 26 maja. To wtedy od godz. 14.00 Gminny Park Kultury w ubiance zamieni si w aren zmaga omiu zespow Ochotniczej Stray Poarnej reprezentujcych poszczeglne soectwa. Wrd mskich druyn pojawi si ekipy z Bierzgowa, Biskupic, Brchnowa, Dbin, ubianki, Przeczna i Wybcza, a honoru kobiet broni bdzie OSP Wybcz. Omioosobowe skady powalcz w sztafecie i czci bojowej. Wygra zesp, ktry po zsumowaniu czasw wykonania obu zada okae si najszybszy. Za kady bd przewidziano doliczenie odpowiedniej liczby sekund, wic wana bdzie take
dokadno. Taka forma rywalizacji promuje te zespoowo i umiejtno wsppracy, ktre dla straakw, a moe bardziej dla potrzebujcych ich pomocy ludzi s szczeglnie istotne. Zwyciska druyna w nagrod otrzyma moliwo reprezentowania gminy w zawodach powiatowych. A tam gmina ubianka ma si czym pochwali. - OSP Bierzgowo byo w przeszoci wielokrotnym mistrzem powiatu. Poza tym wygrywao take rywalizacj wojewdzk, a kilka razy brao nawet udzia w podobnych zmaganiach naetapie oglnopolskim dodaje druh Bartosz Lewandowski. Organizujcy imprez gminny zarzd OSP przewiduje jednak nie tylko emocje sportowe w wydaniu straakw, ale take liczne atrakcje dla obserwatorw. (AK)

REKLAMA
300 brakujcych wstek

Statystyki mwi jedno, ale wiara w wyjcie z choroby czyni cuda
ukasz Piecyk
MIASTO CHEMA
Zbadajmy si, zanim bdzie za pno przekonuj kobiety z chemyskiego klubu Amazonek. Okazja jest, bo szpital powiatowy prowadzi wanie bezpatne badania profilaktyczne. W naszym wojewdztwie rocznie umiera ponad 300 kobiet na raka piersi Mija 9 lat od wykrycia raka piersi u Barbary Drumowicz z Chemy. Zaraz po diagnozie liczya swoje dni, zastanawiajc si, na ile choroba bdzie askawa. Okazao si jednak, e jej organizm jest silniejszy. - Musimy sobie uzmysowi, e rak to nie wyrok mwi amazonka z Chemy. Potrzebujemy najpierw przewagi psychicznej, a potem decyzji o leczeniu. Ju wiele razy syszaam od kobiet, e nie bd si baday, bo lepiej nie wiedzie.
Dzisiaj Barbara Drumowicz ma 5 dzieci i 11 wnuczt. Pracuje w MOPS-ie, pomagajc chorym i cierpicym. - Tutaj dopiero poznaj, e mam szczcie dodaje amazonka. I zyskuj sporo si, zdajc sobie spraw, e osoby z gorszymi chorobami cay czas walcz. Takich kobiet jak Barbara Drumowicz w Chemy jest 13.
Do biegu, gotowi, start!

ukasz Piecyk
Oficjalnie, bo tyle pa zapisao si do klubu Amazonek. Wedug nich rak lubi bezczynne siedzenie w dom, a na to nie mona pozwoli. Spotykaj si co czwartek o 17 w Chemyskim Orodku Kultury, aby wspiera w walce z rakiem koleanki lub dziaa na rzecz profilaktyki. Zawsze jest gwarno i optymistycznie. W skrcie: idealna grupa wsparcia.
- Obserwujemy, e kobiety boj si wyj do ludzi z takim problemem, a przecie pier to taka sama cz ciaa jak rka przekonuje Barbara Drumowicz. Gdybym sama nie miaa wsparcia wrd rodziny i znajomych, to by moe teraz bymy nie rozmawiali. W naszym klubie odrzucamy wszelkie negatywne myli. Cigniemy na si, bo wierzymy, e warto. Sama leaam w szpitalu z 80-latk, ktra po operacji uczya nas taczy. Do chemyskich Amazonek warto doczy, bo planuj utworzy stowarzyszenie. cznie potrzeba 15 osb. Wtedy mogyby ubiega si o dotacje na wasne projekty, kampanie informacyjne czy profilaktyczne, a take rozszerzy dziaalno na okoliczne wsie i miejscowoci. - My i nasze koleanki z caej Polski walczymy te o atwiejsze udostpnienie leku chronicego od przerzutw na
koci tumaczy Barbara Drumowicz. Teraz dochodzi do paranoi, gdy kobiety dostaj lek ju po przejciu raka do innej czci ciaa. Lekarstwo jest oczywicie bardzo drogi i ju na starcie po dofinansowaniu trzeba uzbiera ok. 10 tysicy zotych. Warto take skorzysta z darmowych bada, ktre prowadzi teraz szpital powiatowy w Chemy. Jeli chodzi o zakres profilaktyki raka piersi, to program przeznaczony jest dla kobiet w wieku od 50 do 69 roku ycia, ktry nie miay mammografii w cigu ostatnich dwch lat lub s wskazane grupie podwyszonego ryzyka. Obok tego dla kobiet w wieku 25-59 lat prowadzone s bezpatne badania z zakresu profilaktyki raka szyjki macicy. Na badania mona zarejestrowa si telefonicznie 56 639 22 20 (profilaktyka raka piersi) lub 56 639 22 73 (profilaktyka raka szyjki macicy).
Zawodnicy startujcy w miejskiej imprezie biegowej gadko pokonali tras pmaratonu

Pudlis, pokonujc tras poniej 50 minut. Do tego oddzielne wyniki policzono dla kilku grup wiekowych (dla jednego z zawodnikw ustanowiono nawet grup 70+), a trzy osoby w kadej kategorii otrzymay nagrody rzeczowe. Rwnoczenie wyrniono startujcych mieszkacw Chemy, ktrzy byli zwolnieni z opaty wpisowej. Kwiaty znalazy si take dla uczestniczki, ktra w dniu zawodw miaa urodziny - Do pierwszego pmaratonu zgosio si tylko kilka osb z naszego miasta, ale tym razem mielimy spor reprezentacj dodaje Jerzy Czerwiski. To cieszy, bo chodzi o wspieranie masowej aktywnoci fizycznej. Problem pojawi si jednak przy sprawdzaniu czasw. Firma, ktra zostaa wynajta do kontrolowaniu wynikw, w kilku kategoriach popenia bd. - T spraw wyjaniamy personalnie z kadym zawodnikiem wyjania burmistrz. Firma przyznaa si do bdu, jednak na pene wynagrodzenie zgodnie z umow nie mog liczy. Rwnoczenie w oddzielnych zawodach po ulicach miasta bray udzia dzieci i modzie. czna pula nagrd dla zawodnikw oraz koszt organizacja wyniosy ponad 15 tysicy zotych. Chema ostatnio gocia kilka innych imprez sportowo-rekreacyjnych. W kwietniu z centrum miasta ruszy rowerowy XXVI Memoria Lecha Cergowskiego, a w tym roku w sali OSiT-u odbyy si gale taca z Rafaem Maserakiem i boksu z Pawem Skrzeczem.
Blisko 170 uczestnikw rozpoczo majwk, biegnc w XI Pmaratonie Chemyskim. Trasa ponad 20-kilometrowych zawodw wioda dookoa Jeziora Chemyskiego. Zawodnicy wystartowali z ulicy Chemiskiej, biegnc przez miasto w kierunku Grzywny. Zmagania koczyli na Rynku, wracajc od strony Pluskows. Do pmaratonu zgosio si 230 osb, ale nie wszyscy dopenili obowizkw rejestracji. - Konkurencja pod wzgldem liczby imprez jest w tym czasie spora mwi Jerzy Czerwiski, burmistrz Chemy. Tym bardziej cieszy nas, e tyle osb pojawio si w tym dniu u nas.
W klasyfikacji oglnej zwyciy Artur Pelo z klubu Wiea Postomino, pokonujc tras w czasie blisko godziny i 13 minut. Za nim na podium uplasowali si Przemysaw Gi-
yski oraz Artur Dudkiewicz. Wrd kobiet wygraa Arleta Meloch z Olimpii Grudzidz. Startoway rwnie osoby niepenosprawne na sportowych wzkach. Tutaj wygraa Monika
Fot. ukasz Piecyk
11 POZA TORU,17 maja 2013
Teatr pisany kred

ukasz Piecyk
MIASTO CHEMA
Nie maj nazwy, ale wszyscy od razu wiedz, gdzie jest jeden z najlepszych szkolnych teatrw w regionie
nia. Tradycj ju jest, e grup zdominowali panowie. Niektrzy w zespole znaleli si jednak odrobin przypadkowo. - Troch rozminem si z lekcjami, na ktre miaem i wspomina Krystian. Kolega zaproponowa, ebym wtedy poszed z nim na prb. I od tamtej pory zostaem. Frekwencja na widowni tylko utwierdza w przekonaniu, e tworz kawa dobrej roboty. - Mielimy przypadki, gdy niektrzy widzowie pojawiali si godzin przed rozpoczciem przedstawienia, eby zaj miejsca wspomina Monika Danielska. - Gdzie z tyu gowy rodzi si pomys stworzenia amatorskiego teatru dla dorosych. Na razie opiekunka teatru zastanawia si nad przyszym rokiem szkolnym. Teraz z grupy odchodzi spora cz aktorw. Powoli ksztatuje si jednak nowa ekipa. Ci modsi niedawno w formie przedstawienia teatralnego podzikowali starszym kolegom, ktrzy prawdziwie zyli si z deskami szkolnej auli. - Do tej pory najczciej wspominam przedstawienie, w ktrym nie zagraem mwi Daniel. Obecno na widowni, gdy poczuo si wczeniej emocje zwizane z wystpem, jest okropna. Nie polecam.
Aktywnych grup teatralnych w szkoach jest jak na lekarstwo. Uczniowie z Zespou Szk w Chemy tworz jednak zgrany zesp, ktry gromadzi spor publiczno w szkolnej auli. W czerwcu przed modymi aktorami ostatnie przedstawienie w starym skadzie. Przygotowuj kabaretowy wystp. artami rzucaj jak z rkawa, a z auli, gdzie odbywaj si prby, sycha cay czas miech. - Najtrudniejsza rzecz zwizana z teatrem? Oczywicie, e przychodzenie na prby rzuca z umiechem Patryk. Przed spotkaniem pisa matur z jzyka obcego. Razem z kolegami koczy wanie technikum i czteroletni przygod ze szkolnym teatrem. - Prby mimo wszystko to chyba najlepszy czas, bo to kwintesencja naszych charakterw dodaje Patryk. Chocia nie zawsze byo lekko.
Pitek, witek
Czasem w szkole spdzali po 12 godzin. Gdy trzeba byo, prby odbyway si w weekendy i ferie, a na nauczenie czekao czasem nawet kilkadziesit stron tekstu. Za nimi jednak i powaniejsze role,
bo na deskach szkolnej auli odegrali Ann Karenin czy Ludzi bezdomnych. Na stae w ich kalendarz wpisay si take cykliczne imprezy z okazji Walentynek czy nadejcia wiosny. Do tych wydarze potrafi przygotowywa si przez 3 miesice. Bez nich nie odbdzie si adna uroczysto szkolna. - Jestem naprawd dumna z tej grupy mwi Monika Danielska, nauczycielka jzyka polskiego w ZS w Chemy i jednoczenie opiekunka szkolnego teatru od momentu jego powstania. Przez te 5 lat mielimy tutaj naprawd sporo historii, ktre na dugie lata za-
padn nam w pami. Czasem nagrywaj wystpy, ale rzadko kiedy je ogldaj. - To nic ciekawego miej si. W kocu po co mamy je oglda, skoro wiemy, jak to wyglda od kuchni? Najlepiej wspominaj wystp, w czasie ktrego przedstawiali fragmenty z filmu Testosteron (na zdjciu). Takich zapadajcych w pami chwil jest jednak wicej. - Przez chwil mielimy problem z ukaszem mwi o swoim koledze, ktry gra od dwch lat. Jego rola wymagaa, aby w pewnym momencie krzykn. I przez jaki czas nie mg si przemc.
Sprawdzianem dla nich jest jednak moment, w ktrym zapomn tekstu. - Jedyne, co nam pozostaje, to improwizacja tumaczy Robert, ktry jednoczenie piewa w czasie wystpw. Staramy si przywoa fabu swoimi sowami z nadziej, e za chwil ktry z aktorw zacznie swoj kwesti.
Wezwao powoanie
Najwaniejszym kryterium wyboru do grupy teatralnej jest talent. Na przesuchaniach na pocztku roku szkolnego zazwyczaj chtnych jest wicej ni miejsc do rozdysponowa-
Fot. Nadesane

GMINACHEMA CHEMA GMINA
Do taca i do raca
Najstarsi mieszkacy gminy biesiadowali na corocznym spotkaniu
ukasz Piecyk
Ponad 300 goci pojawio si w Grzywnie na gminnej majwce seniorw. Tradycyjne spotkanie poczyo towarzyskie rozmowy z zabaw i profilaktyk zdrowotn. W drug niedziel maja gminne autobusy przywiozy najstarszych mieszkacw gminy Chema do szkoy podstawowej w Grzywnie, w ktrej
czekay stoy zastawione ciastami i sodkociami. W odwitnie ustrojonej sali gimnastycznej przez 3 godziny seniorzy mieli okazj spotka si ze swoimi znajomymi w biesiadnym nastroju czy zasign porady lekarza. - Maj jest miesicem zdrowia, wic chcielimy zachci do zdrowego stylu ycia i regularnych bada mwi Katarzyna Orowska z Urzdu Gminy Chema.
Okazja bya do tego m. in. przy stanowisku medycznym, gdzie za darmo kady mg zbada cinienie lub sprawdzi poziom cukru. Zaproszony lekarz udzieli emerytom i rencistom kilku praktycznych porad zdrowotnych. Zebrani na sali zachcali take do udziau w spotkaniach Uniwersytetu Trzeciego Wieku w Chemy czy aktywnoci w chemyskim oddziale Polskiego Zwizku Emerytw, Rencistw
i Inwalidw. Nie obyo si take bez rozrywki. Swoje programy artystyczne przedstawiy dzieci ze szkoy w Grzywnie i zesp wokalny Niezapominajki z Biblioteki w Guchowie. Przez cae spotkanie gociom towarzyszya biesiadna kapela z Torunia, ktra porwaa do taca spor cz zebranych. Dziki funduszom pozyskanym od sponsorw udao si zorganizowa loteri fantow. Kady z
goci na koniec otrzyma rwnie zaparzacz do zi. Samo spotkanie zostao sfinansowane w ramach Gminnego Programu Profilaktyki Uzalenie i Przeciwdziaania Narkomanii. Do jego organizacji poza samorzdem wczy si Gminny Orodek Pomocy Spoecznej oraz szkoa podstawowa w Grzywnie.
Wicej zdj na naszej stronie www.pozatorun.pl
Gmina na sportowo Solary w kocu na dachach

Katalog imprez rekreacyjnych rozszerzony
Lokalna Grupa Rybacka Rybak przygotowaa dla mieszkacw gminy Chema dwie atrakcje sportowo-rekreacyjne. Do wyboru jest rajd rowerowy lub spyw kajakiem rzek Zbrzyc. Impreza dla cyklistw odbdzie si 25 maja w Orowie w gminie Punica. Uczestnicy o godzinie 10 rusz 40-kilometrowym szlakiem dworkw szlacheckich. - Warto uwanie ledzi tras w czasie rajdu, bo na koniec uczestnicy mog wzi udzia w konkursie dotyczcym pobliskich terenw zapowiada Katarzyna Orowska z Urzdu Gminy Chema. Najlepsi zostan nagrodzeni, a wszyscy uczestnicy na koniec spotkaj si na wsplnym poczstunku przy ognisku. Natomiast w ostatni weekend czerwca LGR ma propozycj dla kajakarzy. Rybak szykuje spyw na rzece Zbrzyca (dopyw Brdy na pograniczu Kaszub i Borw Tucholskich). - Szlak jest urozmaicony, bystrza s tu atwe do pokonania, a przeszkody na rzece rzadkie i bezproblemowe zachca Katarzyna Orowska. Tras przepyn nawet amatorzy. Kajakarze spotkaj si w Rolbiku, a pierwsza trasa poprowadzi do tej miejscowoci z Sominy. Na drugi dzie przepyn do Swornychgaci. Nocleg przewidziany jest na okolicznych polach namiotowych. - Poza tym na bieco organizujemy piesze i rowerowe wycieczki, ktrych harmonogram znajduje si na stronie Urzdu Gminy w zakadce sport dodaje Katarzyna Orowska. O udziale decyduje kolejno zgosze. Pytania oraz zapisy naley kierowa pod numer telefonu 787965248. (P)
ukasz Piecyk
W tym roku rusz pierwsze prace nad instalacjami solarnymi
Gmina w tym roku zaoy blisko 190 kolektorw sonecznych do podgrzewania wody. Samorzd wybra firm, ktra zajmie si t inwestycj. Do Urzdu Gminy wpyno 13 ofert, z ktrych wybrano konsorcjum firm z Malborka i Kwidzyna. Zwycizca zaproponowa wykonanie (czyli monta i uruchomienie) inwestycji za ponad 4,9 mln zotych. Gmina jeszcze w tym roku planuje zainstalowa 188 kolektorw sonecznych. Pocztkowe zapowiedzi mwiy o realizacji tej inwestycji do padziernika tego roku. Docelowo do gospodarstw domowych trafi cznie 549 sztuk, a kolejne 14 znajdzie swoje zastosowanie na dachach bu-
dynkw uytecznoci publicznej. Drugi etap zakoczy si do grudnia 2014 roku. Poza montaem projekt instalacji solarw obejmie rwnie przeszkolenie uytkownikw. Przypomnijmy, e ubiegoroczny przetarg nie wyoni
wykonawcy. adna z czterech ofert nie speniaa warunkw. Wtedy rwnie nie dopisaa liczba chtnych - przy tak maej liczbie Urzd Gminy nie mgby liczy na dofinansowanie ze strony Urzdu Marszakowskiego.
Fot. ukasz Piecyk
Siostry Kordylianki
Monika Olender
ALEKSANDRW KUJAWSKI
W Aleksandrowie Kujawskim od piciu lat funkcjonuje chr Cordiale Coro, od kilku miesicy take miejski chr Lutnia Nova
Kiedy we wrzeniu trzy lata temu bralimy udzia w stuleciu pieni Rota w Krakowie, musielimy przej od hotelu na Stary Rynek w naszych czarnych sukniach mieje si pani Beata. Obok przechodzili dwaj panowie. Jeden mwi do drugiego: Patrz, to chyba jaki zakon. Wtedy jedna z koleanek odpowiedziaa: Tak, jestemy siostry Kordialki. Pani Edyta Hermanowska do chru naley dwa lata. Kada z nas powica swoj wasn rodzin, aby mc by w rodzinie chralnej mwi. My po prostu lubimy piewa, wikszo z nas nie zna nawet nut. Utwory s naprawd bardzo trudne, ale to zaangaowanie od razu wida na twarzach ludzi. Obecnie chr przygotowuje si do midzynarodowego konkursu, ktry odbdzie si 1 czerwca w Chemnie. Ponadto jest w trakcie nagrywania pyty. Pan Jarek wcza kilka utworw, ktre s ju gotowe. Genialne. *** Od kilku miesicy w Aleksandrowie Kujawskim dziaa take miejski chr Lutnia-Nova. Dyrygentem jest prof. Czesaw Grajewski. Chr zadebiutowa podczas obchodw z okazji rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 Maja. Ju niebawem wicej na temat jego dziaalnoci.
Cho sowa piosenki mwi piewa kady moe, troch lepiej lub troch gorzej, ale nie o to chodzi, co jak komu wychodzi, to w tym przypadku odpowiednie predyspozycje s jednak wane. Mimo, e w skad aleksandrowskiego chru Cordiale Coro wchodz wycznie amatorzy. Na stole zaoyciela i dyrygenta amatorskiego chru Cordiale Coro Jarosawa Dbrowskiego ley stos dokumentw. Jak si za chwil okazuje, s to dyplomy i podzikowania. Na stoliku przy fortepianie kilka statuetek, par pucharw. To wszystko zdobyte zaledwie w cigu piciu lat dziaalnoci chru. O tym chrze, to mogaby pani ksik napisa mieje si pan Jarek. Ja mam zamiar powici mu swj doktorat. Z kolei jedna z byych chrzystek, Sandra Wesoowska, pisze wanie prac magistersk o jego dziaalnoci. W skrcie: Cordiale Coro to chr eski. Na pocztku funkcjonowa jednak jako chr mieszany. W jego skad wchodz obecnie dwadziecia cztery panie. Celem dziaalnoci chru jest propagowanie szeroko pojtej muzyki. Koncertuje on nie tylko w Aleksandrowie Kujawskim, ale na terenie caej Polski, a nawet poza jej granicami. Repertuar? Rnorodny, coraz bardziej ambitny, trudniejszy. Chr bierze udzia w licznych konkursach.
Zawsze staje na podium. Zanim powsta chr Cordiale Coro prowadziem dwa chry dziecice tumaczy Jarek Dbrowski. Od pocztku jego dziaalnoci byo duo wyjazdw, udziaw w konkursach. Prby odbywaj si dwa razy w tygodniu. Chr jest niezaleny, nie podlega adnej instytucji. Siedzib mamy w Szkole Salezjaskiej, ktra udostpnia nam pomieszczenie do prb.
Nie ma demokracji
Chr wspiera take rodowiskowy Dom Samopomocy z Aleksandrowa Kujawskiego. W chrze nie ma demokracji dodaje dyrygent. Panuje odpowiednia dyscyplina.
Najtrudniejsze s mudne prby, ktre wymuszaj naprawd du wytrwao. piew wymaga take ogromnej cierpliwoci. Korzystamy z warsztatw, zapraszamy na zajcia profesorw, ktrzy udzielaj nam wskazwek. Myl, e naszym najwikszym osigniciem jest organizacja festiwalu w Aleksandrowie Kujawskim, na ktry przyjeda kilkanacie zespow. Miesic po zawizaniu chru, zostaa wybrana nazwa. W jzyku woskim Cordiale Coro oznacza serdeczn atmosfer. Zdecydowalimy si na tak nazw chru, poniewa na zajciach zawsze panuje mia i serdeczna atmosfera umiecha si pan Jarek. Cordiale Coro dla chrzy-
stek jest przede wszystkim moliwoci zaspokojenia wewntrznej potrzeby realizacji swoich pasji.
To chyba jaki zakon

Na co dzie ucz w szkole i przygotowuj przedstawienia, ktre s dla mnie sztuk przez due S w wymiarze teatralnym mwi Beata Malko. Chr jest tak sztuk przez due S w wymiarze muzycznym. Poprzez muzyk i piew szukam harmonii w yciu, ale rwnie realizuj potrzeb bycia aktywn w ogle. Pani Beata do aleksandrowskiego Cordiale Coro naley ju cztery lata. Przyznaje, e piewaa w chrze take w szkole.
Dzie pachncy przeszoci

Jak w tym roku mieszkacy Aleksandrowa obchodzili rocznic uchwalenia Konstytucji?
Jak co roku w Aleksandrowie Kujawskim odbyy si uroczystoci zwizane z obchodami rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 Maja. Od tego wydarzenia miny ju 222 lata. Do witowania rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 Maja przygotoway si nie tylko wadze miejskie, ale take podopieczni Warsztatu Terapii Zajciowej oraz rodowiskowego Domu Samopomocy, ktrzy przygotowali chorgiewki i kotyliony dla uczestnikw pochodu. Wszyscy zebrali si na placu przed Urzdem Miejskim, skd przy dwikach Orkiestry Ochotniczej Stray Poarnej udali si na Plac 3 Maja. Nastpnie swoje przemwienie wygosi Andrzej Ciela, burmistrz miasta. Cz artystyczna zostaa przygotowana przez chr Lutnia Nova pod dyrekcj prof. Czesawa Grajewskiego. Wanym punktem
Razem moemy wicej

Kady mieszkaniec Aleksandrowa Kujawskiego moe wzi udzia w tworzeniu strategii rozwoju miasta
Brakuje ci czego w Aleksandrowie Kujawskim? A moe chciaby co zmieni? Teraz masz niepowtarzaln okazj do przedstawienia swoich pomysw oraz sugestii. Ju niedugo rozpoczn si prace nad tworzeniem Strategii Rozwoju Miasta Aleksandrw Kujawski na lata 20132020. Opracowany dokument bdzie wanym instrumentem podnoszcym sprawno zarzdzania gmin. Jednoczenie strategia jest jednym z najwaniejszych dokumentw caej gminy, poniewa zawiera najistotniejsze zadania i cele na najblisze siedem lat. W zwizku z tym Andrzej Ciela, burmistrz miasta zaprasza wszystkich zainteresowanych mieszkacw do uczestnictwa w pracach nad tworzeniem strategii. Spotkanie inauguracyjne odbdzie si ju22 maja br. (tj. roda) o godz. 11.00 w sali 121 Urzdu Miejskiego w Aleksandrowie Kujawskim. Wszystkie kolejne spotkania dotyczce strategii take bd miay charakter otwarty i kady, kto tylko bdzie chcia zgosi ewentualne sugestie bdzie mg w nich uczestniczy. Wane, aby tak istotne dla miasta przedsiwzicia odbyway si przy szerokim wspudziale spoecznoci lokalnej. (MO)
obchodw byo take zoenie wizanek kwiatw pod pomnikiem przez przedstawicieli wadz samorzdowych, organizacji pozarzdowych, instytucji, placwek, zakadw pracy, mieszkacw oraz zaproszonych goci. Msza wita w intencji ojczyzny zostaa odprawiona w Kociele pw. NMP Wspomoenia Wiernych. Li-
Fot. Nadesane
turgi mszy uwietni wystp chru Cordiale Coro pod dyrekcj Jarosawa Dbrowskiego. Po mszy uczestnicy uroczystoci wrcili na plac przed Urzdem Miejskim, gdzie burmistrz podzikowa uczestnikom pochodu za udzia w uroczystoci. (MO)
Fot. W. Wasicaka

GMINA LUBICZ
Wizie wasnego ciaa

Opieka nad dzieckiem chorym na mzgowe poraenie dziecice wymaga wielkiej siy fizycznej i psychicznej. Rodzina jest wtedy szczeglnie wana, o ile mona liczy na jej wsparcie
Tomasz Wicawski Damian Kwarciany z Grbocina toczy nierwn walk z niepenosprawnoci. Szans dla 17-latka sta si ojczym, ktry pokocha jego mam mioci bezwarunkow. Nie przerazi si choroby, tylko postanowi stawi jej czoo. Z chopaka, ktry wedug lekarzy mia by rolin, wydobywa kolejne pokady energii. Specjalici zachodz w gow, jak moliwe s tak due zdolnoci intelektualne chopca. ycie anety Laskowskiej zmienio si 11 lat temu. Pogrona w depresji i szargana nerwic kobieta spotkaa na swojej drodze Wiesawa. Tak bardzo si baa. Jak powiedzie mczynie o Damianie? Przecie on tego nie zrozumie. - Ta wiadomo w aden sposb nie wpyna na mj stosunek do przyszej ony mwi ojczym chopca Wiesaw Damian potrafi jednym gestem odpaci czowiekowi wszystkie powicenia. Nie jest taki sam jak inne siedemnastolatki. Jest wyjtkowy. Wsplnie podjli walk o zdrowie chopca. Intensywna rehabilitacja zacza z dnia na dzie przynosi coraz lepsze efekty. Nikt wczeniej nie przypuszcza, e Damian bdzie mg si uczy czyta, e tak wiele rozumie. Przez pryzmat ciaa postrzegano jego umys. Fizyczno odgradzaa go od normalnego wiata. A przecie tak bardzo kocha sport siatkwk, pik non czy MMA. nia fizyczne i umysowe. Przydaby si rwnie wzek elektryczny. - Jest taki program komputerowy, ktry bazuje na ruchu gaek ocznych mwi matka chopca. Pomgby on znaczenie w edukacji chopca i rozwin jego moliwoci komunikacyjne. Chcielibymy, aby bya szansa na to, e bdzie on poznawa inne osoby. Korzystanie z komputera znacznie by to uatwio. Kilkudziesiciu tysicy zotych nie uda si nam odoy. Fakt, e Damian samodzielnie utrzymuje gow jest ju wielkim sukcesem. Nawet specjalici ulegli pozorom schorze fizycznych, wykluczajc moliwo rozwoju umysowego. Opiek nad modziecem sprawuje warszawska Fundacja Dzieciom Zdy z pomoc. - Jeeli uda si, a s na to due szanse, nauczy go czyta, bdzie mg korzysta z swobodniej z Internetu - mwi Wiesaw Laskowski. Przecie on ma wiele pasji, interesuje si wiatem jak kady inny nastolatek. Jedzilimy z nim na memoria im. Huberta Wagnera do Olsztyna. Ma autografy siatkarzy. Jest ich wiernym kibicem, ktry cieszy si ze zwycistw i pacze po porace. Teraz bardzo chciaby pozna Mameda Khalidowa, gwiazd polskiego MMA. Nasz redakcja ma sygnay od mieszkacw podtoruskiego Grbocina, ktrzy mog wesprze chopca z ulicy Olsztyskiej. - Postawili dom na mietnisku, dlatego tutaj jest tyle nieszcz mwi ssiadka pastwa Laskowskich, ktra sama opiekuje si dwjk niepenosprawnych dzieci. Damian ma jednak sporo szczcia.
Komentarz autora
Pikna ona, pikny on

Jestemy bezsilni wobec niepenosprawnoci. Nie chcemy mie z ni do czynienia. Modlimy si o to, eby nas nie spotkao takie nieszczcie. Nie potrafimy zachowywa si w towarzystwie osb niepenosprawnych. Boimy si ich, nie rozumiemy i nie bardzo chcemy rozumie. Niewielu z nas potrafi stawi czoa najokrutniejszym z chorb genetycznym. Bez wzgldu na to, czy upoledzenie dotyczy ciaa czy umysu. Wszystkich wrzucamy do jednego worka. S jednak pord nas ludzie, ktrzy kadego dnia zwyciaj. Bez wzgldu na efekty, postp w leczeniu i namacalne rnice obserwowalne kadego dnia. Na starcie s ju przed innymi, bo nie zwiesili gw, nie czekali na cud czy najgorsze. Najatwiej obwini jest cay wiat o to, co nas spotyka. Nic zreszt w tym dziwnego, bo w wielu przypadkach rzeczywicie nie jestemy wcale kowalami wasnego losu. C bowiem zawinili rodzice, ktrych pociecha rodzi si z mukowiscydoz czy zespoem Turnera? S sytuacje, w ktrych dziennikarz czuje si bezbronny jak mae dziecko. Nie potrafi zrozumie paradoksalnoci niektrych scen, bynajmniej nie odgrywanych na scenie, ale tych z ludzkiego ycia. Logicznie trudno wytumaczy sobie motywacje rodziny, ktra odwraca si od crki, siostry czy kuzynki w momencie, gdy zyskuje ona szanse na lepszy los. Przecie wszystko ju jest przesdzone, a ona nie zasuya. Tak miao by i nie trzeba tego zmienia. Po co wystawia nos za prg mieszkania? Co powiedz ludzie, gdy go zobacz?. Trdowaci w oczach bliskich, a tacy pikni dla obcych. Taka adna mio, a nierealna wrcz.
Damian Kwarciany marzy o spotkaniu z Mamedem Khalidovem
Ma idoli, o ktrych wie wiele wicej ni przecitny nastolatek. Rozumie otaczajcy wiat. Bez wzajemnoci. - M przywrci mi nadziej wzrusza si aneta Laskowska. Miaam ju wiele chwil zwtpienia, ale wiedziaam zawsze, e dla Damiana warto y i si stara. Czasami czowiek p dnia zastanawia si, co znaczy jego ruch gow i dziwne sowo, ktre powiedzia. Rado na twarzy, gdy speni si jego marzenie, wystarcza za wszystko. Chopiec z ulicy Olsztyskiej (toruski Grbocin) potrzebuje specjalistycznego sprztu medycznego. Jest szansa na dalsze postpy w leczeniu. Nauczycielka z Zespou Szk Specjalnych nr 26 w Toruniu, Magorzata Kos, zoba-
czya w Damianie wiksze moliwoci ni jej poprzednicy. Rodzice bardzo chwal sobie wspprac z tym pedagogiem. Zaj w szkole jest niewiele, std tak wana jest edukacja w domu. Barier stanowi jednak pienidze. - Kto musi cay czas opiekowa si chopakiem mwi ojczym. Utrzymujemy si oboje z on z zasikw i alimentw. Pracuj troch w budowlance, ale nie potrafi znale staego zatrudnienia, bo w kadej chwili mog mie telefon z domu, e trzeba wraca i co pomc. ona ma problemy z krgosupem, nie powinna dwiga i wykonywa cikich prac. Udao nam si stworzy godne warunki ycia, chocia zaczynalimy zupenie od zera. Nie poddamy si, bo doszlimy daleko. Koszty rehabilitacji i specjalistycznego sprztu s bardzo due. Rodzice planuj zakup fotelika pionizujcego, ktry pozwoli na bardziej skomplikowane wicze-
Ory na orlikach
Trwaj zmagania pierwszej edycji Lubickiej Ligi Orlika

da odpowied na pytanie, komu udao si zebra najsilniejszy skad. Czerwonymi latarniami rozgrywek s na razie zespoy dwa zespoy KS Krobia, ktrym w piciu meczach udao si zdoby tylko jeden punkt. - Przedstawiciel firmy Arriva RP, Sebastian Czeszel, wrczy nagrod niespodziank dla strzelca pierwszej bramki w rozgrywkach lubickiej ligi mwi Marek Nicewicz z Klubu Sportowego Krobia, wsporganizator zmaga. Trafia ona w rce Patryka Gryckiewicza z druyny Saturn Myniec. W lidze wystpuj zespoy z caej gminy. Swoje druyny wystawiy Jzefowo, Brzeno czy Myniec. Rywalizacj mona ledzi w kady poniedziaek od godziny 18. - Wszystkich kibicw futbolu zapraszamy do aktywnego udziau w rozgrywkach mwi Marek Nicewicz. Zespoy rywalizuj o dwa tytuy mistrza gminy Lubicz i zdobywcy pucharu wjta gminy. (WT)
Znamiona zbadane, pora na oczy

W Mojej Przychodni w Grbocinie trwa cykl bezpatnych bada
czone jest dla osb dorosych. W dniu diagnostyki bdzie moliwe zamwienie okularw korekcyjnych. - To bardzo wane, e takie akcje s organizowane mwi Maria z Grbocina, pacjentka Mojej Przychodni. Wczesne zdiagnozowanie schorzenia moe pomc w jego wyleczeniu. Szczeglnie nie ma artw w przypadku znamion, ktre czsto lekcewaymy. W maju odbd si rwnie bezpatne konsultacje chirurgiczne. - Dbamy o to, aby mieszkacy naszej gminy mieli jak najlepsz opiek medyczn mwi Marek Olszewski, wjt gminy Lubicz. Gmina wiejska nie ma wielkich instrumentw w tym zakresie, ale wsppraca z przychodniami i naganianie takich akcji le w interesie mieszkacw. W kolejnych miesicach bd kolejne. (WT)
Na uroczystym otwarciu zmaga pojawi si wjt gminy Marek Olszewski
W szranki stano 116 zawodnikw reprezentujcych 9 zespow. Organizatorami zmaga s Klub Sportowy Krobia i Urzd Gminy w Lubiczu. Zaplanowano dwie rundy rozgrywek. Pierwsz zainaugurowano w poowie kwietnia. Rewane odbd si jesieni, a mistrza poznamy 25 listopada. Mecze rozgrywane s na orliku przy Zespole Szk nr 1 w Lubiczu Grnym. - Mamy nadziej, e dla wszystkich najwaniejszy bdzie sportowy duch i zmagania
przebiegn w myl zasad fair play mwi Marek Olszewski, wjt gminy Lubicz. Pomimo tego, e graj ze sob amatorskie zespoy, poziom jest do wysoki. Bardzo si ciesze, e znaleni si ludzie, ktrzy pokierowali t akcj. Po kilku kolejkach zmaga wida ju, kto bdzie walczy o najwysze cele w tym sezonie. Na czoo wysforoway si trzy zespoy Twoje Koszulki, Lubiczaki i Saturn Myniec. Kibice czekaj na bezporedni rywalizacj tych druyn, ktra
Fot. Nadesane
Dermatoskopia w kierunku czerniaka odbya si 14 maja. Pacjenci diagnozowani byli szybko, bezbolenie i nieinwazyjne. Do ogldania znamion suy specjalny aparat. Przychodnia zaprasza na komputerowe badanie wzroku, ktre odbdzie si 28 maja w godzinach od 10 do 15. Zapisy prowadzone s osobicie w rejestracji lub pod numerem telefonu (56) 655-08-64 do dnia 27 maja. Badanie przezna-

GMINA LUBICZ
Trzeba czyta, eby wiedzie

Tomasz Wicawski
Mieszkaniec Lubicza z powodzeniem startuje w teleturniejach, w ktrych liczy si wiedza. Na pocztku maja wygra odcinek programu Jeden z dziesiciu
wczeniej z popularnym RUCHEM. Kiedy firm sprywatyzowano, postanowi otworzy wasny kiosk. Na niewielkiej przestrzeni znajduje miejsce na laptop, na ktrym ma wiele ksiek. - Kiedy byo trudniej dosta si na studia mwi Mariusz Wgrzyn, posiadajcy rednie wyksztacenie oglnoksztacce. Teraz praktycznie wszyscy mog kontynuowa edukacj. al zmarnowanego potencjau, ale jestem ju za stary na to, eby rozpocz ycie akademickie. ony i dzieci nie mam, wic mam sporo czasu. Wikszo spdzam czytajc. Tour de France jest wycigiem, z ktrym wi si marzenia pasjonata kolarstwa. Chciaby on kiedy pokona na rowerze jeden z podjazdw, na ktrych obserwowa w telewizji zawodowy peleton. Sam zreszt take lubi podrowa na dwch koach, ale s to gwnie wycieczki po pobliskich terenach. Afera z Lancem Amstrongiem specjalnie go nie zdziwia. - Czuem od bardzo dawna, e co jest z nim nie tak mwi Mariusz Wgrzyn. Nie by moim idolem, wic nie przeyem rozczarowania zwizanego z ostatnimi informacjami o jego przygodzie z dopingiem. Kolarstwo jest urzekajce, nawet jeeli nie kibicuje si konkretnym zawodnikom. To bardzo pikny sport. Obecnie licz jednak, e pochodzcy z naszego regionu kolarz, Micha Kwiatkowski, bdzie zawodnikiem na wiatowym poziomie. W kocu zacznie wygrywa wielkie wycigi. Korzystanie z elektronicznych egzemplarzy ksiek ma rwnie wymiar praktyczny. Kolekcja, ktr ma w domu zwycizca Jeden z dziesiciu, jest tak pokana, e trudno znale miejsce na magazynowanie kolejnych. Zbieranie e-bookw nie napotyka na takie trudnoci. - Wiele osb przychodzi do mnie do kiosku i gratuluje mwi Mariusz Wgrzyn. Nagroda odcinka nie jest ogromna, bo s ni 3 tysice zotych, zegarek i kilkudniowy pobyt w hotelu wskazanym przez organizatorw. Satysfakcje jest jednak dua, bo niewiele pozostao w telewizji programw tego rodzaju, w ktrych rzeczywicie liczy si to, co czowiek ma gowie. Kioskarz z Lubicza prbowa swoich si take w innych programach, jak Najsabsze ogniwo i Szybka forsa, ale bez wikszego powodzenia. Regulamin teleturnieju Jeden z dzieciciu zakada moliwo kolejnego startu po czterech latach. Nasz krajan bdzie prbowa znw zaprezentowa swoj wiedz szerszej publicznoci.
Mariusz Wgrzyn na co dzie pracuje w kiosku naprzeciwko Urzdu Gminy. Ksiki urozmaicaj mu czas pracy i pozwalaj poszerza, ju bardzo rozleg, wiedz. Przypadkowe osoby nie wygrywaj w programie prowadzonym przez Tadeusza Sznuka. Nie liczy si w nim bowiem szczcie, a zasb informacji, ktre maj uczestnicy. Poprzedni start w teleturnieju zakoczy si dla Mariusza Wgrzyna dopiero w wielkim finale. Otar si o najlepsz trjk. By ostatnim, ktry odpad w pierwszej rundzie. - Popeniem gupi bd na samym pocztku i pniej trudno byo ju goni mwi Mariusz Wgrzyn z Lubicza Dolnego. Zostawiem jednak w pokonanym polu wielu bardzo dobrych zawodnikw. Mieszkaniec naszego regionu nie uwaa, eby jego sukces by czym wyjtkowym. Ksiki towarzysz mu od dziecistwa. Interesuje si wieloma dziedzinami od sportu przez histori, a po astronomi. - Przeczytaem wiele publikacji popularnonaukowych mwi Mariusz Wgrzyn. Kiedy dostp do literatury by utrudniony. Trzeba byo ksiki wypoycza lub kupowa. Teraz
Mariusz Wgrzyn - zwycizca Jeden z dziesiciu z Lubicza
praktycznie wszystko jest w Internecie. Wystarczy poszuka e-booka i mona zgbia wiedz na dowolny temat. W zwyciskim odcinku, ktry zosta wyemitowany 7 maja, mieszkaniec Lubicza zdoby 102 punkty. auje momentu, w ktrym nie uznano mu, jego zdaniem, prawidowej odpowiedzi na jedno z pyta. Jego zadaniem byo wskazanie najwikszej wyspy na Morzu Batyckim. Wskaza na Zelandi, ale prowadzcy nie uzna tej odpowiedzi, twierdzc, e prawidow jest Gotlandia. Problemem bya nieprecyzyjno pytania. Zelandia jest rzeczywicie najwiksz wysp na Batyku, ale nie ley w cao-
ci na terenie tego morza. rda w rny sposb rozstrzygaj ten problem. - eby dosta si programu, trzeba przej przez eliminacje wskazuje zwycizca teleturnieju emitowanego w TVP. Odcinki nagrywane s Lublinie. Czowiek wysiada z pocigu i czeka na niego specjalnie podstawiony samochd. Wszystko przebiega bardzo profesjonalnie. Zawsze interesowaem si wieloma rzeczami. Ogldaem wiele odcinkw programu przed telewizorem i znaem odpowiedzie na wikszo pyta. Uznaem wic, e mam szans. Nie pomyliem si. Nasz bohater zwizany by
Jubileusz w wito Konstytucji

Straak-ochotnik nie jest na etacie. Do akcji przygotowany jest jednak rwnie dobrze, jak jego koledzy z pastwowych jednostek
Tomasz Wicawski OSP w Papowie Toruskim powstaa dziesi lat przed odzyskaniem przez Polsk niepodlegoci. Ju ponad wiek straacy jed do poarw i wypadkw. Coraz wicej kobiet garnie si do pomocy. W wyszkoleniu i zaangaowaniu nie ustpuj mczyznom. - Nasza jednostka skada si z 74 osb - mwi Henryk Kosielski, prezes OSP Papowo Toruskie. Posiadamy dwa samochody ganicze redni i ciki. Dziaamy od 1908 roku. Przede mn wiele zasuonych postaci odpowiadao za jej rozwj. Obecny prezes sprawuje swoj funkcj od 2009 roku, ale poarnictwem zajmuje si ju 18 lat. Straacy z Papowa Toruskiego s wpisani do Krajowego Systemu Ratowniczno-Ganiczego od 2011 roku. Najczciej wzywani s do poarw i wypadkw drogowych. - Obchody naszego wita chcielimy poczy z Midzynarodowym Dniem Straaka, ktry wypada 4 maja mwi prezes jednostki. Maj jest rwnie miesicem ochrony przeciwpoarowej, wic wszystko si dobrze zoyo. Najdogodniejszym terminem na uroczystoci okazao si wito Konstytucji 3 maja. Jednostka jest wyjtkowa, bo niezwykle licznie reprezentowana jest w niej pe pikna. Cztery panie skoczyy odpowiednie kursy i jed na akcje ratownicze na rwnych prawach z mczyznami. Rocznie wezwa jest ponad 100. Modzieowa Druyna Poarnicza skada si z 15 osb, wrd ktrych s 3 dziewczyny. - Zaangaowanie kobiet odrnia nas od innych jednostek na terenie powiatu mieje si prezes. Jedna z nich ma nawet wy-
GMINA YSOMICE
Pomysw nam nie zabraknie

Rozmowa z Markiem Komud, prezesem Stowarzyszenia Rozwoju Gminy ysomice
Jakie najwaniejsze projekty udao si zrealizowa Stowarzyszeniu Rozwoju Gminy ysomice przez 10 lat dziaalnoci? Pierwszym wanym dla naszej organizacji projektem byo Centrum wspierania przedsibiorczoci, ktry realizowalimy w latach 2003-2004. By to projekt skierowany dla osb bezrobotnych oraz chccych zaoy wasn dziaalno. Nastpnym bardzo znaczcym projektem byo utworzenie pierwszego penowymiarowego przedszkola na terenie gminy ysomice w ramach PO KL Przedszkole marze oraz jego kontynuacja Przedszkole marze II (2009-2013, dotacja 800 000 z i 1 000 000 z). Dziki temu projektowi 60 dzieci mogo bezpatnie korzysta z edukacji przedszkolnej. Duy wpyw na rozwj naszej organizacji miaa realizacja dwch projektw Historia i tradycja regionu Lokalnej Grupy Dziaania Ziemia Gotyku oraz Interaktywne lekcje historii. Projekty te byy inspiracj do utworzenia Regionalnej Izby Historii i Tradycji, ktra dziki bardzo bogatym zbiorom Adama Kozowskiego (ponad 3000 eksponatw) zdobywa coraz wikszy rozgos. Trzeba rwnie wspomnie o projektach realizowanych przez kilka lat wsplnie z Zespoem Szk nr 1 w ysomicach Pasje cz pokolenia, ktre na stae zapisay si w harmonogramie szkoy. Czy s jakie bariery w funkcjonowaniu organizacji, problemy, z ktrymi si ona boryka? Dziki duej przychylnoci wadz samorzdowych gminy ysomice nasza organizacja dobrze sobie radzi w podejmowaniu ronych dziaa na rzecz gminy i jej spoeczestwa. Bariery w funkcjonowaniu takich organizacji jak nasza, ktre nie prowadz dziaalnoci gospodarczej zawsze s. My funkcjonujemy i realizujemy swoje cele dziki skadkom czonkowskim oraz darowiznom od sponsorw, a take jak wczeniej wspomniaem pomocy gminy. Te czynniki maj gwny wpyw na realizacj zada. Pomysw jest duo, jednak brak rodkw finansowych hamuje troch nasze dziaania. Co zostao zaplanowane na najblisze miesice? Jakie akcje stowarzyszenie zrealizuje do koca tego roku? W tym roku mamy zaplanowane realizacje 6 projektw (5 w ramach tzw. maych projektw PROW z Urzdu Marszakowskiego i jeden jako zadanie publiczne ze Starostwa Powiatowego). Obecnie realizujemy zadanie, w ramach ktrego cztery klasy uczestnicz w bezpatnych zajciach lekcji historii Ziemi Chemiskiej w Regionalnej Izbie Historii i Tradycji. W maju zostanie podpisana umowa na realizacj fajnego projektu Utworzenie 14 tablic informacyjnych na terenie gminy ysomice. Daleka droga czeka kolejne 4 projekty, ktre s weryfikowane przez Urzd Marszakowski. Czeka nas pracowity rok, ale jeeli na wszystkie zostan podpisane umowy to satysfakcja bdzie ogromna.
Dekada zmaga starszych panw

Obchody dziesiciolecia Regionalnej Ligi Oldbojw w siatkwce odbyy si w Grzywnie
Tomasz Wicawski W jubileuszowym sezonie triumfowa zesp z Torunia. W pokonanym polu zostawi dwanacie innych ekip. Na podium uplasowali si amatorzy siatkwki z Chemy i Pigy. Przez wiele lat liga nie bya zauwaana. Sukces ma jednak zawsze wielu ojcw. W kolejnych sezonach o pomoc samorzdw powinno by atwiej. - Zainteresowanie udziaem w naszych rozgrywkach jest bardzo due mwi organizator zmaga, Adam Kozowski. Musimy niektrym zespoom odmawia, bo trzeba by byo organizowa mecze cay rok. W tym sezonie dopucilimy do startu 13 ekip. Postp jest bardzo znaczcy. Startowalimy z rozgrywkami dziesi lat temu w skadzie szeciozespoowym. W lidze graj zawodnicy z trzech powiatw: toruskiego, wbrzeskiego i chemiskiego. Najwaniejsza jest rekreacja, ale nikt nie odpuszcza podczas star na parkiecie. Gdyby na dziesiciolecie zaproszenie otrzymali wszyscy dotychczasowi uczestni-
sze kwalifikacje od swoich kolegw, bo brakuje jej tylko jednego certyfikatu, by zosta dowdc. Obchody 105. rocznicy powstania jednostki przebiegay w uroczystej atmosferze. Straacy zostali odznaczeni za swoje zaangaowanie na rzecz zdrowia i ycia mieszkacw gminy. Medale przyznawano wielu ochotnikom. Niektrzy z nich zwizani s z poarnictwem od ponad 30 lat.
- Naszym obecnym marzeniem jest pozyskanie wozu bojowego z napdem na dwie osie mwi Henryk Kosielski. Dziaamy na terenie wiejskim, a oba wozy maj napd tylko na ty, co w niektrych przypadkach utrudnia prac. Wszyscy d do tego, eby jednostka funkcjonowaa jak najlepiej i rozwijaa si. Nie mog narzeka na podleg mi zaog. Trudno jest by straakiem-
-ochotnikiem w dzisiejszych czasach, bo trzeba godzi to z prac zawodow. Wielu si jednak chce i chwaa im za to. W gminie ysomice jubileusze straackie nie s jednak rzadkoci. W nastpnym numerze Poza Toru materia o 85-leciu OSP Lulkowo, ktre obchodzone bdzie 25 maja.
cy, to w Grzywnie pojawioby si ponad 350 osb. - Zdecydowalimy si na delegacj poszczeglnych ekip mwi Adam Kozowski. W imprezie uczestniczyli wjtowie i samorzdowcy z caego regionu. Pojawi si rwnie wicestarosta toruski Dariusz Meller, byy prezes Banku Spdzielczego w Toruniu Jerzy Dbrowski i pose Janusz Dzicio. Wszyscy wyrazili nadziej, e rozgrywki bd kontynuowane
w kolejnych latach. Mamy ustne zapewnienia ze strony samorzdw (w tym Urzdu Marszakowskiego), e liga otrzyma wsparcie organizacyjne i finansowe. Nie mogo zabrakn przewodniczcego Kujawsko-Pomorskiego Zrzeszenia Ludowe Zespoy Sportowe, Michaa Marszakowskiego, ktry wspiera rozgrywki od samego pocztku. Czterech ksiy koncelebrowao msz koczc sezon. Trzech z
nich wystpuje na co dzie w lidze oldboyw. Przekrj zawodowy jest z roku na rok coraz wikszy. Graj policjanci, samorzdowcy, lekarze i rolnicy, studenci, uczniowie, pracujcy oraz emeryci. Organizator zmaga, Adam Kozowski, sam rwnie przebiera si w siatkarski strj i walczy pod siatk. Jest najstarszym zawodnikiem ligi. - Wszyscy samorzdowcy s pozytywnie zdziwieni, e taka organizacja przetrwaa przez dziesi lat mwi pomysodawca ligi. Zakoczenie tego sezonu udao si sfinansowa dziki ich wsparciu finansowemu. KPZLS uhonorowa osoby najbardziej zasuone przez dekad dla tego rodowiska. Organizator zawodw rwnie otrzyma wyrnienie - medal honorowy 65-lecia Ludowych Zespow Sportowych. Pucharw nie mogo zabrakn dla dwch ekip grajcych w rozgrywkach od pocztku: Diagnotesu Zelgno (kierowanego przez Kazimierza Lewandowskiego) i druyny z Koczewic, ktr zawiaduje Kazimierz Bober.
Fot. Maciej Pagaa
Fot. MUCHA
numer 5(53)/2013 ISSN 1734-2066 GRONOWO W LICZBACH
DODATEK EDUKACYJNY
www.powiattorunski.pl
Szkoa w Gronowie - najlepszy wybr

Zesp Szk, CKU w Gronowie to szkoa z tradycj. Ma ju 68 lat!
chanicznych odbywaj si w bogato wyposaonych warsztatach szkolnych, ktre posiadaj m.in. spawalni, stacj diagnostyczn, park maszynowy, hal napraw samochodw, samochody i cigniki przeznaczone do nauki jazdy Szkoa zapewnia bezpatne miejsce w wyremontowanym, dobrze wyposaonym internacie Dla mionikw sportw szkoa oferuje zajcia we wspaniale wyposaonej siowni, strzelnicy, kompleksie orlik. Jako jedyna szkoa w rejonie posiada pole paintballowe. Szkoa w Gronowie to drzwi do wielu moliwoci. Przyjd i sprawd w pitek 24 maja 2013 r! CKU w Gronowie mog wzi udzia Przez szko przewino si tysice oraz w bezpatnych (bd za symboliczuczniw, dziesitki nauczycieli, miay n opat) kursach nauki jazdy samiejsce setki imprez szkolnych, studZesp Szk mochodem osobowym lub cigni- Centrum Ksztacenia Ustawicznego niwek. Ile dokadnie? Poniej troch kiem statystyki i faktw. w Gronowie Szko ukoczyy tysice absolwen- Wszystkie obiekty bazy szkolnej maj zaszczyt zaprosi na s nowoczesne: szkoa posiada tw, obecnie jest 900 suchaczy 6 pracowni komputerowych, szk dla dorosych, 570 uczniw DRZWI OTWARTE wszystkie sale lekcyjne s wyposzk dla modziey poczone z saone w projektor multimedialny Uczniowie maj moliwo nauki z komputerem, w 7 salach s tabli WIOSN W GRONOWIE w 16 profilach ce interaktywne Od wielu lat ta szkoa zajmuje 24 maja 2013 r. w regionie czoowe miejsce w reali- Szkoa ma nowoczenie wyposaone pracownie do nauki zawodu: ga zacji projektw edukacyjnych - tylko Wicej informacji stronomiczn, obsugi konsumenta w tym roku szkolnym realizuje si na szkolnej stronie internetowej: oraz hotelarsk w tej placwce 6 projektw www.zsgronowo.edu.pl Wszyscy uczniowie Zespou Szk, Zajcia praktyczne w zawodach me-
Czterdziestki jak dwudziestki

ZS, CKU w Gronowie proponuje bezpatne ksztacenie w rnych zawodach i typach szk: w szkoach dla dorosych - w Szkole Policealnej dla Dorosych, w Liceum Oglnoksztaccym dla Dorosych oraz na kwalifikacyjnych kursach zawodowych we wszystkich zawodach. Czy warto podj trud nauki w dorosym yciu? Oddajmy gos tym, ktrzy takie wyzwanie podjli i zdobyli rednie wyksztacenie w Gronowie. - Po dwudziestu latach trudno byo podj decyzj o powrocie do szkoy. Nieraz z ezk w oku przypatrywaymy si szkolnym poczynaniom dorosych ju dzieci. Powtarzaymy im to, do czego ju dawno same doszymy - szkolne lata to najlepszy czas modoci. Bardzo chciaymy znw poczu si beztrosko, tak szkolnie. Odwayymy si i wstpiymy w szeregi uczniw Uzupeniajcego Liceum dla Dorosych w Gronowie. Pocztki byy trudne, jednak ju po miesicu wstpio w nas szkolne szalestwo. Godzinne debaty telefoniczne nad zadaniami z matematyki stay si wrcz rytuaem. Lekcje jzyka polskiego odkryy nam nieznane dotd pokady wasnej wraliwoci na literatur, ktrej nie miaymy majc nacie lat. Zaczymy dostrzega, jakie zmiany w nas nastpiy po powrocie do szkoy. Powrciy ambitne plany z przeszoci, ktrych nie zrealizowaymy z rnych powodw. Speniaymy dawne marzenia. Kady zjazd stawa si nowym zastrzykiem energii. Zdobycie redniego wyksztacenia po tylu latach to naprawd wzbogacajce dowiadczenie. Kochani! Nie wahajcie si, zdobywajcie wiedz, poszerzajcie wasne horyzonty. Wstajc rankiem, powtarzajcie sobie - MOG WSZYSTKO!!! Jola, Kasia i Krysia absolwentki 4UR, Rocznik 2012/2013
NIE TYLKO DLA MODZIEY
Powiat Toruski
elowe paznokcie i angielski na wysokich obcasach

Z nauk w Gronowie wie si wiele wspomnie. Spdzaam tu mnstwo czasu, wic miao mog powiedzie, e to mj drugi dom. Ksztaciam si w zawodzie kucharz. Zajcia praktyczne wspominam bardzo dobrze. Szczeglnie te, ktre prowadzia Pani profesor Urszula Martynowicz. Nauczya mnie wielu przydatnych rzeczy dotyczcych gastronomii. Organizowaa nam rwnie interesujce wycieczki, m.in. do Gdaska czy Biskupina. Przykadaa du wag do kulturalnego zachowania i uczya wiadomoci narodowej. Moim wychowawc jest Pani Dorota Lendecka, bardzo zabiegana i ambitna anglistka. To dziki niej jzyk angielski sta si dla mnie i innych bardziej zrozumiay. Uwiadomia mi, e w dzisiejszych czasach znajomo jzyka obcego jest kluczem do sukcesu. W naszej szkole organizuje si wiele kursw, w ktrych chtnie braam udzia. Na wysokim poziomie by kurs jzyka niemieckiego biznesowego. Dziki mojemu nauczycielowi, Panu Tomaszowi Mrukwie bardzo dobrze zdaam egzamin koczcy. Nastpny kurs, stylizacji paznokci, prowadzia bardzo mia kosmetyczka, ktra nauczya nas, jak naley pielgnowa donie oraz jak zakada si paznokcie elowe oraz akrylowe. Kolejne kursy dotyczyy mojego zawodu. Ukoczyam kurs carvingu, na ktrym nauczyam si rzebi w owocach i warzywach. Zajcia okazay si pene zabawy i inwencji twrczej. Po kursie organizacji imprez okolicznociowych bez problemu mogabym przygotowa przyjcie urodzinowe. Cik nauk umilao mi tworzenie koktajli i smacznych deserw. W naszej szkole czsto odbyway si apele i przedstawienia dotyczce zarwno powanych wit, jak i miesznych wydarze. Przedstawienia z okazji wit narodowych przypominay i przybliay nam histori Polski. mieszne skecze i optymistyczne piosenki towarzyszyy m.in. obchodom Dnia Wiosny. Interesujce byy te spotkania ze znanymi osobami. Na przykad Pan ukasz Konik zaciekawi mnie swoj kuchni molekularn. Bardzo dobrym pomysem jest radiowze, chocia muzyka nie zawsze spenia nasze oczekiwania. Uwaam, e dobrze wybraam szko. Zdobyam sporo wiedzy na tematy dotyczce kierunku, w ktrym si ksztac, ale take gbiej poznaam histori naszego kraju, wybitnych polskich poetw czy w kocu nauczyam si, jak oblicza si objto szecianu. Gdybym miaa wybiera jeszcze raz szko po gimnazjum, z pewnoci byaby to szkoa w Gronowie. Moe ju inny
OKIEM ABSOLWENTA
kierunek, ktry teraz bardziej wizaby si z moj dalsz edukacj. Nauczyciele s bardzo przyjani i chtnie pomagaj w rozwizywaniu problemw. Polecam szko w Gronowie wszystkim moim znajomych, poniewa wiele si tu nauczyam i mam wiele ciekawych wspomnie, ktre zostan w mojej pamici. Paulina Bolechowicz absolwentka 4tj, rocznik 2012/2013
Tajniki kuchni molekularnej www.powiattorunski.pl
2 Powiat Toruski,
17 maja 2013
Bizneswoman w szkolnym fartuszku

W dniach 19.03.2013 24.04.2013 r. odbyy si w ZS, CKU w Gronowie zajcia Firma symulacyjna w ramach projektu SZkOlna kunia Profesjonalistw. Uczennice zaoyy symulacyjn spk cywiln 11 STARS produkujc biuteri i zmierzyy si z trudem prowadzenia dziaalnoci gospodarczej. Przedsiwzicie zakoczyo si sukcesem, a wsplniczki sprawiedliwie podzieliy si zyskami. - Na podstawie obserwacji oraz wywiadu przeprowadzonego z uczestnikami po skoczonym kursie uwaam, i nastpi znaczcy wzrost umiejtnoci w zakresie prowadzenia dziaalnoci gospodarczej - mwi prowadzca zajcia, Katarzyna Kotun - Niezwykle istotna bya moliwo skonfrontowania nabytych umiejtnoci z realiami rynkowymi podczas wycieczki tematycznej do Toruskiej Agencji Rozwoju Regionalnego i firmy AudioProjekt w Grbocinie. - Sdz, e czas spdzony na kursie Firma symulacyjna to dobra inwestycja w siebie, a nabyte umiejtnoci, dowiadczenie i kontakty przydadz si w przyszoci. Poznaam ciekawych ludzi i nauczyam si pracy w grupie, poznaam techniki negocjacji oraz budowania kompromisu. Podczas zaj panowaa fantastyczna atmosfera - mwi Magorzata Matuszewska, uczennica klasy 2te. - Uwaam, i kurs podnis kwalifikacje zawodowe i interpersonalne uczestnikw, a mnie umoliwi zdobycie nowego dowiadczenia w pracy z modzie - podsumowuje zajcia Katarzyna Kotun.
PRZEDSIBIORCZO
Mj biznes po szkole
Po ukoczeniu technikum w ZS, CKU w Gronowie oraz pozytywnym zdaniu matury pragnabym rozpocz studia w Wyszej Szkole Gospodarki w Bydgoszczy na kierunku fizjoterapia estetyczna. Dodatkowo w czasie nauki bd miaa moliwo zrobienia kursu masaysty. Bardzo zainteresowa mnie ten kierunek podczas wyjazdw organizowanych przez szko oraz Starostwo Toruskie w ramach projektu Szkoa innowacyjna i konkurencyjna.... W rnych hotelach, w ktrych bylimy, miaam okazj sprawdzi si na wielu stanowiskach pracy. Wanie najbardziej zafascynoway mnie zajcia w czci rekreacyjnej i Spa. Miaam moliwo przyjrzenia si z bliska pracy masaystw. Dotd nie uwaaam, e praca ta jest tak wana w hotelu. Biorc pod uwag fakt, i wikszo hoteli rozbudowuje si teraz pod wzgldem rekreacji i Spa, uwaam, e podejm nauk wanie
Dziki licznym wyjazdom i praktykom absolwenci maj ju konkretne plany zawodowe, pomysy na przyszo i wiksze szanse na sukces na rynku pracy.
cji marze zawodowych. Pomoc t uzyskaam zarwno ze strony nauczycieli, jak i projektu, w ktrym miaam szans uczestniczy. Dziki temu miaam moliwo korzystania z usug rnych hoteli w Polsce o bardzo wysokim standardzie, by to np. Hotel Sheraton, Conference & Spa w Sopocie lub Bryza w Juracie. Pozwolio mi to wiadomie wybra moj przysz karier zawodow. Marlena Jdrzejczyk, uczennica technikum hotelarstwa
Sala obsugi konsumenta
w kierunku fizjoterapeuty lub masaysty. Po ukoczeniu tych studiw bd moga podj prac w orodkach odnowy biologicznej, spa, wellness, salonach kosmetycznych i innych podmiotach posiadajcych dziay odnowy biologicznej oraz bd miaa moliwo podjcia prby zaoenia wasnej dziaalnoci gospodarczej wanie w tym kierunku. Szkoa w Gronowie bardzo pomoga mi w zaplanowaniu przyszoci i realiza-
Konkurs umiejtnoci zawodowych technika hotelarstwa
Szkolna Kunia Estradowych Talentw

Dobrze brzmie, by syszalnym, wietnie si prezentowa - to poowa sukcesu scenicznego.
Druga to oczywicie mie co wartociowego do powiedzenia. Wiedz o tym uczestnicy kursu Inynieria dwiku i konferansjerka, ktry odbywa si w Zespole Szk, CKU w Gronowie w ramach projektu Starostwa Powiatowego w Toruniu pt. SZkOlna kunia Profesjonalistw, wspfinansowanego ze rodkw EFS. Wspczesny rynek pracy oferuje wiele atrakcyjnych profesji w brany rozrywkowej, jednak zaistnienie w niej nie jest rzecz atw. Wymaga od modego czowieka nie tylko talentu, ale take profesjonalnego warsztatu. Program kursu wychodzi naprzeciw tym oczekiwaniom. Uczestnikami zaj s uczniowie Zespou Szk, CKU w Gronowie, ktrzy realizujc moduy: wokalno-konferansjerski oraz kabaretowy, poznaj rnorodne formuy imprez okolicznociowych i zwizane z nimi style konferansjerki. Przygotowuj take muzyczny repertuar koncertowy, tworz scenariusze imprez, w praktyce ucz si kreowania wasnego wizerunku scenicznego. Modzi adepci sztuki estradowej maj okazj do zaprezentowania si przed publicznoci, prowadzc organizowane w Zespole Szk, CKU w Gronowie imprezy, m.in. II Powiatowy Konkurs Recytatorski - Poetycka i kabaretowa podr z Julianem Tuwimem, Drzwi Otwarte oraz festyn Wiosna w Gronowie. - Kurs Inynieria dwiku i konferansjerka dostarcza rwnie uczestnikom informacji zwizanych z zasadami pracy podczas konfiguracji aparatury estradowej oraz nagonienia koncertowego, a przede wszystkim przygotowuje uczniw do pracy przy nagonianiu imprez plenerowych- mwi Jacek Ostrowski, absolwent ZS, CKU w Gronowie, a zarazem prowadzcy zajcia z moduu: Inynieria dwiku. W ramach kursu uczniowie uczestnicz take w praktykach obserwacyjnych w Teatrze Wilama Horzycy w Toruniu i w Oddziale TVP w Bydgoszczy, poznajc prac aktora i teatru, jak rwnie studia telewizyjnego i prezenterw.
PROJEKTY
Pikne i zadbane
KOSMETYCZKI W GRONOWIE
Klasa o ukierunkowaniu kosmetycznym - to kolejna innowacja realizowana w 3-letnim liceum oglnoksztaccym w Gronowie
Warsztaty kabaretowe Inynieria dwiku i konferansjerka prowadzone przez p. Beat Musia
Czowiek uczy si cae ycie

Tak o tej innowacji pisz uczennice drugiej klasy LO o ukierunkowaniu kosmetycznym: W kosmetycznym LO si uczymy i bardzo ten kierunek sobie chwalimy. Ciekawe przedmioty realizujemy i czsto w warsztatach uczestniczymy. Masae, makija i pielgnacja doni to co, co nas fascynuje i adna si przed tym nie broni. Pikne zadbane i umalowane, zdobimy szko i w gowach mamy dobrze poukadane. Budow skry i rodzajami cer si interesujemy, co w kadym kremie si kryje te ju wiemy. Jak si odywia by pikn by, wszystkie te zasady pojmiesz u nas w mig, wic do Gronowa gorco zapraszamy! Chcesz zosta kosmetyczk? My ci klas polecamy!
INNOWACJE
Po blisko trzech latach wdraania projektu Szkoa innowacyjna i konkurencyjna - dostosowanie oferty szkolnictwa zawodowego do wymaga lokalnego rynku pracy uczniowie ZS, CKU zdobyli wiedz i umiejtnoci godne niejednego dowiadczonego pracownika.
- Gdyby nie wsparcie projektu innowacyjnego, niejedno z nas nie znaoby pojcia kuchni molekularnej, garnirowania przy uyciu pitahay, czy zalet fiskiej sauny - relacjonuje Agnieszka Wony, szkolna koordynatorka projektu. Dwa lata realizacji, trzy zawody, ponad dwadziecia wyjazdw studyjnych nauczycieli, blisko pidziesit praktyk obserwacyjnych uczniw te liczby mwi same za siebie. - Czowiek uczy si cae ycie, dlatego i nam - uczestnikom projektu wci mao. Z pewnoci nowo zdobyte umiejtnoci pozwol nam znale wymarzon prac, ktra bdzie kontynuacj naszych pasji - mwi jedna z uczennic klasy 4th.
- Ponad 70 osb z ZS, CKU w Gronowie chtnie i z zaangaowaniem brao udzia w dodatkowych praktykach, spotkaniach z profesjonalistami, szkoleniach, obserwacjach, ktre miay jeden gwny cel - spowodowa e absolwent stanie si konkurencyjny na rynku pracy i to on bdzie wybiera prac, nie odwrotnie - dopowiada Agnieszka Wony.
Konkurs umiejtnoci zawodowych dla uczniw ksztaccych si w zawodzie kucharz
Spotkanie z orientaln kuchni

GMINA OBROWO
Sztucer w spadku po ojcu

Mylistwo to wicej ni hobby. Zi nie moe nie umie polowa. Co to za mczyzna, ktry nie potrafi posugiwa si broni. Koo owieckie Zlot jest na trwae zwizane z rodzin Wierzbowskich
Tomasz Wicawski Szedziesit lat temu powstao jedno z najstarszych w regionie k owieckich. Jego czonkowie nie zajmuj si jedynie odstrzaem zwierzt, ale przede wszystkim o nie dbaj. Jesienne polowania s ukoronowaniem caorocznej pracy. Siedzc na ambonie mona odnale dystans do codziennych spraw. W padzierniku odbd si obchody okrgej rocznicy powstania koa. Czesaw Wierzbowski zakada je w 1953 roku. Mieszkaniec Dobrzejewic cae swoje dorose ycie zwiza z mylistwem. Polowa do najstarszych lat. Zosta odznaczony najwyszym w rodowisku odznaczeniem Zom. Dwa lata temu odszed do krainy wiecznych oww. Ma jednak godnego nastpc. - Tata by prezesem koa w latach 1981-1982, ale piastowa w swoim yciu bardzo wiele funkcji mwi Stanisaw Wierzbowski, obecny prezes koa owieckiego Zlot. Ja swoj prezesur sprawuj od 2010 roku. Przez wiele lat byem owczym. Moja przygoda z mylistwem trwa ju 42 lata. Dla myliwego znacznie waniejsze s jednak zadania, ktre wykonuje koo, ni wasne sukcesy. Dziesi lat temu Zlot zosta wyrniony zotym medalem za swoj dziaalno na pidziesiciolecie istnienia. W trakcie tegorocznych obchodw przyznany zostanie organizacji Zom. - Bardzo wana w naszej codziennej dziaalnoci jest wsppraca z modzie mwi Stanisaw Wierzbowski. W Zespole Szk w Osieku nad Wis organizujemy rnego rodzaju akcje edukacyjne i konkursy fotograficzne czy rysunkowe. Nieprawdziwym jest stereotyp, e koa owieckie zajmuj si jedynie rzyn. Odstrzay i sprzeda upolowanych jeleni, dzikw czy saren pozwalaj na zdobycie funduszy na codzienne funkcjonowanie organizacji. owczy nie zarabiaj na tym pienidzy. Trofeum jest jedynie poroe, ktre mona powiesi na cianie w mieszkaniu. - Najwiksze zwierze, ktre udao mi si ustrzeli, to jele, ktry way blisko 200 kilogramw mwi Stanisaw Wierzbowski. W pokoju w moim mieszkaniu poroe byka si jednak nie zmiecio. ona kazaa mi zreszt wiele rzeczy zabra z mieszkania. Jest jednak przychylna mojej pasji. Razem prowadzilimy w Toruniu sklep myliwski. Zaangaowanie w ycie koa owieckiego ma wymiar czysto spoeczny. Jego czonkowie staraj si poszerza wiedz ludzi na temat zwierzt yjcych w naszym najbliszym otoczeniu. Dzieci z wypiekami na twarzy ledz kolorowe plansze, ktre pokazuj w szkole myliwi. Chtni mog uczestniczy rwnie w polowaniach. - Nie jestemy organizacj zamknit mwi Stanisaw Wierzbowski. Niektrzy przyjd raz i wicej nie wrc, ale cz poknie bakcyla. Bro stanowi nieodczny atrybut owczych. O kady egzemplarz trzeba starannie dba. Szczeglnie, jeeli jest w rodzinie od kilku pokole. Do k zgaszaj si coraz czciej panie, ktre chc zosta myliwymi. - Z naszej rodziny moglibymy utworzy cae koo mieje si myliwy rodem z gminy Obrowo. Poluj mj brat, zi i syn siostry. Ze strony ony znalazoby si te z siedmiu myliwych. Oczywicie nie wszyscy dziaaj w Zlocie, ale w innych organizacjach.
polowaniami. To tylko niewielka cz naszej dziaalnoci. Oczywicie, e zapach lasu i unoszca si w powietrzu wo rutu s pocigajce. Dokarmianie zwierzt i ich codzienna ochrona s jednak nie mniej wane. Ojciec zaszczepi modemu Stasiowi pasj do mylistwa. Od najmodszych lat zabiera go na dokarmiania, zawody w strzelaniu do rzutek, a w kocu na polowania. Niedziela bya najbardziej wyczekiwanym dniem w caym tygodniu to wtedy wanie jechali do lasu. - Nie wyobraam sobie bez tego ycia opowiada prezes
Stanisaw Wierzbowski jest myliwym od 42 lat
Fot. Maciej Pagaa
koa. ona rwnie bardzo wiele wie o mylistwie. Sama jednak nie zdecydowaa si polowa. Zi nie mia wyboru. Kiedy crka przyprowadzia go na rodzinny obiad, to postawiem jeden warunek albo zostaje myliwym, albo nie ma czego szuka w naszej rodzinie. Dzi on te nie umie bez tego y. Mylistwo nie jest sposobem na zarabianie pienidzy. To rodzaj pasji penoetatowe hobby. Koo Zlot dziaa na dwch obwodach w Nadlenictwie Dobrzejewice i Nadlenictwie Toru. Praca jego czonkw pozwala zachowa populacj wielu gatunkw.
- Gdyby nie byo akcji dokarmiania ani wpuszczania nowego narybku kuropatw, baantw czy zajcy, to w tej chwili nie byoby ju na co polowa opowiada Stanisaw Wierzbowski. Chemia niszczy rodowisko naturalne. Postp ma swoje negatywne strony. Najwaniejsze, aby co zostao dla potomnych. Polowania zbiorowe pozwalaj spotka si , porozmawia, wymieni uwagami z innymi pasjonatami. Koo ma okrelony przez nadlenictwa plan, ktry w danym roku musi wykona. Obecnie jednak myliwi nie poluj po to, by mc przynie do domu zwie-
Eksperymenty wynieli w kosmos

Uczniowie gimnazjum w Grsku zdobywaj stratosfer. Balon z przygotowanymi przez nich kapsuami dolecia do wysokoci 26 kilometrw
Tomasz Wicawski
GMINA ZAWIE WIELKA
Zaangaowanie nauczycieli Zespou Szk w Grsku pozwolio na realizacj niecodziennego projektu. Modzie moe poznawa prawa fizyki w sposb namacalny. Ziarna, ktre wynis 11 maja w przestworza balon, wyldoway bezpiecznie po kilku godzinach nieopodal Grudzidza. Teraz uczniowie bd wysadza nasiona. Akcj koordynuje fundacja Copernicus Project. Nauczycielowi fizyki i matematyki w miejscowej szkole udao si zabra grup ponad 20 uczniw, ktra chciaa powici swj wolny czas na udzia w projekcie. - Zajmujemy si od 2005 roku amatorsk eksploracj atmosfery mwi Maciej Jakimiec z Copernicus Project Fundation. Jestemy grup amatorw, ktra stara si weryfikowa poprzez eksperymenty wiedz zawart w encyklopediach. Wrd nas s ekonomici, lekarze i przedstawiciele innych zawodw. Poczya nas pasja i fakt, e jestemy niedowiarkami. Fundacja zgosia si do szkoy w Grsku z propozycj realizacji eksperymentu. Trafia na podatny grunt, gdy dyrekcja placwki jest otwarta na innowacyjne formy edukacji. - Nasiona umieszczone w maych kapsukach zostay wyniesione do stratosfery mwi Maciej Jakimiec. Niska temperatura, promieniowanie i brak cinienia atmosferycznego spowoduj, e bd one zachowyway si zdecydowanie inaczej po posadzeniu ich przez uczniw. Przeprowadzalimy takie eksperymenty i wiemy, jakie bd rezultaty, ale modzi ludzie dostan zupenie now porcj wiedzy, dodatkowo podan w bardzo strawnej formie. Na Ziemi zostaje jedna prba fasoli i innych ziaren, a druga leci w kosmos. Po powrocie obie zostan posadzone. Rnice we wzrocie rolin dadz odpowied na to, jak zmieniy si one pod wpywem dziaania warunkw, ktre panuj w stratosferze. Lot balonu trwa kilka godzin. Po pkniciu jego powoki kapsuy swobodnie opaday na ziemi
na specjalnie przygotowanym do tego celu spadochronie. - W Grsku pojawili si rwnie uczniowie ze Supska i Poznania, ktrzy skorzystali z moliwoci wyniesienia swoich eksperymentw na tak wysoko mwi Maciej Jakimiec. Wysyalimy prbki znacznie wyej, ale tym razem celem nie byo bicie rekordw, a zainteresowanie modych ludzi dowiadczeniami o takim charakterze. Powoka balonu zostaa na boisku szkolnym wypeniona helem. Urzdzenie radiowe pozwalay ekipie zaangaowanej w projekt ledzi tras przemieszczajcego si balonu. Jego pknicie nastpio na wysokoci ubianki. Wczeniejsze szacunki potwierdziy si z du do-
kadnoci i ekipa fundacji Copernicus Project bez problemu odzyskaa kapsuy w okolicach Olszwki nieopodal Grudzidza. - Kontakty, ktre posiada nauczyciel fizyki pracujcy w naszej szkole, pozwoliy na realizacj tego projektu mwi Andrzej Walczyski, dyrektor Zespou Szk w Grsku. Zdobycie wiedzy przez praktyk jest niezwykle wanym elementem procesu ksztacenia. Spotkania w wolnym czasie i zaangaowanie uczniw utwierdziy nas w przekonaniu, e nasza decyzja bya suszna. Czasami jeden eksperyment zastpuje wiele godzin lekcyjnych, w trakcie ktrych przekazywane byyby uczniom suche fakty. Start balonu leccego do
stratosfery nastpi w samo poudnie. Odby si on w ramach miniSAT Festival. Ekipa przeprowadzajca eksperyment miaa stay kontakt w lotniskiem w Bydgoszczy, aby mie pewno, e balon nie zostanie uszkodzony przez samoloty podrujce nad naszym regionem. - Od samego pocztku chciaem znale si w grupie realizujcej ten projekt mwi Mateusz, ucze II klasy gimnazjum. To bardzo fajna przygoda, o ktrej bdziemy opowiadali miesicami. Chcielibymy dalej mie moliwo realizowania tego rodzaju projektw. Dziki nim fizyka nie jest taka straszna. Dumy ze swoich podopiecznych nie kry nauczyciel fizyki. - Bardzo si ciesz, e udaje
si nam w takiej maej miejscowoci realizowa projekty na tak skal mwi Dawid Basak. Jeszcze nie osignem wszystkiego, co sobie zakadam, ale praca w Grsku idzie w dobrym kierunku. Nieprawdziwa jest opinia o modych ludziach, ktrzy rzekomo niczym si nie interesuj. Trzeba umie tylko do nich trafi, a wyzwalaj si w nich pokady energii, ktrych prno szuka w dorosych. Projekt fundacji Copernicus Project nie jest jeszcze zakoczony. Uczniowie bd zbiera niwa swojej pracy. W czerwcu na terenie szkoy odbdzie si wystawa Mj Dom widziany z Kosmosu, na ktrej bdzie mona podziwia zdjcia wykonane w czasie miniSAT Festiwal.
3 Powiat Toruski,
17 maja 2013
Paramilitarni w Gronowie
W Zespole Szk, CKU w Gronowie w ofercie edukacyjnej jest 3-letnie liceum o innowacji - klasa o ukierunkowaniu paramilitarnym. Cieszy si ono niezmiennie od kilku lat duym zainteresowaniem absolwentw gimnazjum. Pan Mariusz Podraza nauczyciel i opiekun klas mundurowych twierdzi, e zawieszenie obowizku odbywania Zasadniczej Suby Wojskowej, a jednoczenie due zainteresowanie wrd modziey tematyk sub mundurowych powoduje, i od wielu lat duym powodzeniem cieszy si klasa o ukierunkowaniu paramilitarnym. Nauka w tej klasie pozwala na rozwijanie pasji i zainteresowa uczniw zwizanych z tematyk obronnoci pastwa. Poprzez realizacj dodatkowych specjalistycznych przedmiotw (edukacja wojskowa, prawne podstawy suby w policji, strzelectwo sportowe, podstawy wicze siowych, samoobrona, pywanie) nasi uczniowie przygotowywani s do egzaminw wstpnych w uczelniach wojskowych oraz procedury kwalifikacyjnej do Policji i innych sub mundurowych. W trakcie nauki uczniowie poznaj prac w tych subach podczas wycieczek i spotka z ich przedstawicielami. W przyszym roku szkolnym w pierwszych dniach wrzenia klasa pierwsza odbdzie biwak integracyjno szkoleniowy, a koczc program innowacji w klasie drugiej uczniowie jak co roku bd uczestniczy w trzydniowym obozie szkoleniowo rekreacyjnym. Elementami wyrniajcymi nasz szko na tle innych jest staa wsppraca z jednostkami wojskowymi Garnizonu Toru (Centrum Szkolenia Artylerii i Uzbrojenia, Wojskowa Komenda Uzupenie), dobrze wyposaone sale do wicze siowych oraz wasne pole do paintballa. - Jeeli sw przyszo chcesz zwiza z mundurem, bo oczekujesz stabilnej, a jednoczenie ciekawej i dynamicznej pracy, warto ksztaci si w Gronowie dodaje nauczyciel Mariusz Podraza - Jestem uczennic II klasy liceum o profilu paramilitarnym. Nie auj, e wybraam ten wanie profil, poniewa dziki niemu mog rozwija umiejtnoci zwizane z czynnociami penionymi w subach mundurowych. Moim marzeniem jest dostanie si na studia wojskowe do Akademii Marynarki Wojennej i mam nadziej, e dziki nauce w szkole w Gronowie znajdzie si tam dla mnie miejsce - mwi Kamila Sutkowska. - Jestem uczniem klasy pierwszej LO o ukierunkowaniu paramilitarnym w Gronowie. To ukierunkowanie uatwia mi realizacj mojej pasji. Mamy w programie nauczania dodatkowe godziny wychowania fizycznego, na nich za elementy sportw walki. Od lutego mamy w szkole now, wietnie wyposaon sal do wicze siowych. W szkole spotkaem wielu ludzi o podobnych zainteresowaniach, a interesuj mnie sporty walki. Myl, e do moich najwikszych sukcesw naley Mistrzostwo Polski w formule Low Kick, Mistrzostwo Polski w formule Light-Contact, Puchar Polski w formule Kick Light oraz powoanie do Kadry Narodowej Juniorw i udzia w Mistrzostwach wiata. Moim najwikszym autorytetem jest Marek Piotrowski, 9-krotny mistrz wiata w kickboxingu, poniewa powici on dla sportu swoje ycie, zdrowie, pienidze i jest najlepszym przykadem prawdziwego wojownika, ktry mimo przeciwnoci losu walczy do samego koca! - opowiada Jakub Dbrowski.
NASZE PASJE
O silniku Stirlinga
Koniec wieczy dzieo polscy uczniowie zdobyli 500 euro w finale projektu Przetwarzanie energii przyjazne dla rodowiska ukazane na przykadzie silnika Stirlinga (napdzanego ciepym powietrzem) realizowanego od dwch lat w Gronowie. Jzykiem roboczym projektu by jzyk niemiecki, a gwnym celem skonstruowanie silnikw Stirlinga przez omiu uczniw klas technikum o profilu technik mechanizacji rolnictwa. Szkoa w Gronowie wsppracowaa z uczniami szk partnerskich w Belgii, na Wgrzech i w Niemczech. Podczas wyjazdw zagranicznych oraz pracy nad budow silnika uczniowie byli wspomagani przez nauczycieli przedmiotw zawodowych, informatyki, fizyki i jzyka niemieckiego. i zobaczy troch wiata. Poznaem wielu nowych kolegw. Mio spdziem z nimi czas, a wsplna praca bya prawdziw przyjemnoci stwierdza Pawe Kotyra, ucze klasy 3tr w ZS, CKU w Gronowie. - 17 kwietnia 2013 roku zosta rozstrzygnity konkurs pomidzy uczniami z Polski, Niemiec, Belgii i Wgier zwizany z budow silnika Stirlinga. W sali konferencyjnej Izby Przemysowo Handlowej w Regensburgu zebrali si najwaniejsi przedstawiciele wadz tego miasta, przedstawiciele firmy Krones i Siemens. Nieskromnie powiem, e rozoylimy wszystkich na opatki! Najlepiej nasz sukces bdzie obrazowa prdko obrotowa zaprezentowanych silnikw przez zespoy. I tak: 4. miejsce zajli Niemcy, z silnikiem o prdkoci obrotowej 1100 obr/min; 3. miejsce Belgowie, 1280 obr/min; 2. miejsce Wgrzy, 2200 obr/min; i UWAGA!!! 1. miejsce - Polska - 4780 obr/ min.!!! Miny kolegw z innych krajw bezcenne! (-: Otrzymalimy gwn nagrod 500 euro!!! tak relacjonuje ostatni wyjazd w ramach projektu Patryk Wojtunik, ucze klasy 3tr w ZS, CKU w Gronowie.
PO NIEMIECKU
Udzia uczniw klas drugich LO o ukierunkowaniu paramilitarnym w 10 rocznicy istnienia CSAiU w Toruniu
- Podczas realizacji projektu uczniowie nabyli bardzo wiele kompetencji, przede wszystkim socjalnych i jzykowych. Wsplna praca nad technicznym produktem wraz z kolegami z Niemiec, Wgier i Belgii umoliwia im przekroczenie wielu barier, a przede wszystkim sprawdzenie swoich umiejtnoci w funkcjonowaniu w wielonarodowym zespole. mwi Katarzyna Marska koordynator projektu, nauczycielka jzyka niemieckiego w ZS, CKU w Gronowie. - Uczestnictwo w projekcie pozwolio mi zdoby nowe dowiadczenia i ciekawe informacje, nie tylko na temat silnika Stirlinga. Mogem rwnie wyjecha za granic Pokaz silnikw Stirlinga w Ratyzbonie
Znane Grono w Gronowie Moja szkoa

Gocie, ktrzy ze wzgldu na swoje talenty, dowiadczenia i dokonania mog by dla modziey inspiracj w yciowych wyborach odwiedzili Gronowo: 12 czerwca 1997 r. na zaproszenie dziaajcego w naszej szkole Klubu Integracji Europejskiej Europejski Czwartek goci w Gronowie Pan Rolf Timans, Przedstawiciel Komisji Europejskiej w Polsce, Pan Jacek Janiszewski, Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi goci u nas 09 padziernika 1998 r. z okazji Dnia Edukacji Narodowej, 11 kwietnia 2003 r. zaszczyci nas swoj obecnoci Pionier Polskiej Nauki i Techniki - in. Jacek Karpiski, konstruktor komputera K-202, W Gronowie, 26 kwietnia 2003 r., gocilimy Prezydenta RP Aleksandra Kwaniewskiego. By on gociem specjalnym pitej edycji Wiosny w Gronowie, festynu zorganizowanego pod hasem Teraz Europa, 26 lutego 2010 r. gociem naszej szkoy by Pan Jan Krzysztof Ardanowski, doradca Prezydenta RP do spraw wsi i rolnictwa, W dniu 11 padziernika 2010 r. odbya si w naszej szkole uroczysto Powiatowego wita Edukacji Narodowej. Gociem honorowym spotkania bya Wiceminister Edukacji Narodowej Pani Krystyna Szumilas, 13 marca 2013 r. do ZS, CKU w Gronowie zawita wymienity kucharz, wiceprezes elitarnej Fundacji Klubu Szefw Kuchni, Robert Sowa. rolniczym, w wyniku czego uzyskaem prawa jazdy w zakresie kategorii B i T. W ramach poszerzenia kwalifikacji w trakcie trwania nauki w Gronowie, uczestniczyem w kursach: kombajnisty i pras wysokiego zgniotu. Wiedz i umiejtnoci, jakie zdobyem w szkole w Gronowie, wykorzystuj obecnie jako nauczyciel praktycznej nauki zawodu w ZS, CKU w Gronowie.
Zajcia w warsztatach szkolnych
PROFESJONALICI I AUTORYTETY
INNY PUNKT WIDZENIA
Pawe Wglerski nauczyciel ZS, CKU w Gronowie
Moj przygod ze szko w Gronowie rozpoczem w 1994 roku i, co najwaniejsze, trwa ona do dnia dzisiejszego. Przez cztery lata nauki w Gronowie zdobyem podstawow wiedz, umiejtnoci i kwalifikacje, ktre pomogy mi w dalszym rozwoju zawodowym i sprawiy, e staem si bardziej konkurencyjny na rynku pracy. Dziki zajciom praktycznym na rnych dziaach warsztatowych w czasie nauki zawodu, posiadem podstawowe umiejtnoci z zakresu lusarstwa, blacharstwa, spawalnictwa, kowalstwa, obsugi, naprawy pojazdw i maszyn rolniczych.
POWIAT TORUSKI Bezpatny Miesicznik Samorzdowy Starostwo Powiatowe w Toruniu ul. Towarowa 4-6 87-100 Toru
tel. 56 662 88 88, fax 56 662 88 89 e-mail: starostwo@powiattorunski.pl Kontakt: tel. 56 662 88 52 rzecznik@powiattorunski.pl Skad: Starostwo Powiatowe w Toruniu Druk: Drukarnia Agora SA. w Pile, ul. Krzywa 35
Prezydent RP Aleksander Kwaniewski gociem honorowym festynu Wiosna w Gronowie
Mistrz kuchni Robert Sowa gotuje w Gronowie
Dodatkowo odbyem take kurs nauki jazdy samochodem i cignikiem
4 Powiat Toruski, 17
maja 2013
ZESP SZK W CHEMY

GMINA CZERNIKOWO I WIELKA NIESZAWKA
Wszyscy jestemy normalni

Tratw zbudowan w Steklinku pyn na ld, na ktrym czeka na nich zwyky wiat
Marcin Tokarz
adna tragedia nie idzie w zapomnienie. Plany na temat przyszoci rozmywaj si wtedy, jak atrament zmoczony zami. Drogi s dwie: podda si, lub wzi ciar losu na swoje barki. Marek Piernik zrobi co wicej. Opieka nad osobami niepenosprawnymi staa si jego yciowym powoaniem. Dla przyszych rodzicw najwaniejsze jest zdrowie dziecka. To, jakie przyjdzie na wiat, bdzie rzutowa na jego cae ycie. Marek i Agnieszka wyczekiwali narodzin swojej drugiej crki. Ola przysza na wiat w 1998 roku. Od niespena 16 lat zmaga si z przepuklin oponowo-rdzeniow. Polska wci jest krajem niskiej tolerancji dla osb niepenosprawnych. Chora na dystrofi miniow Paulinka, od maej jest ofiar braku akceptacji wrd rwienikw. Wytykajcy j ludzie, widz w niej odmieca. Z kolei przykuty do wzka odmieniec chciaby zobaczy jedno: siebie samego, cho raz stpajcego po ziemi - To powszechny problem mwi Marek Piernik. Czekam na czasy, w ktrych spoeczestwo dojrzeje do normalnego
Marek Piernik - zaoyciel Tratwy w Steklinie
obcowania z osobami niepenosprawnymi. Zbyt czsto traktuje si je, jako widowisko, czy obiekt politowania wskazuje ojciec niepenosprawnej nastolatki. Opieka nad niepenosprawnym dzieckiem, lata odwiedzin u specjalistw, jedenia po orodkach rehabilitacji, pozwoliy rodzinie Piernikw zapozna si z problematyk leczenia tego typu schorze. - Pierwszym krokiem byo zaoenie Stowarzyszenia Chorych z Przepuklin Oponowo-Rdzeniow w Toruniu tumaczy Marek Piernik. Gdy ta
formua si wyczerpaa, w 2007 roku otworzylimy Orodek Rehabilitacji Dzieci i Modziey Tratwa w Steklinku uzupenia czterdziestopicioletni mczyzna. Jzef i Joanna marzyli o zaoeniu szczliwej rodziny. Gdy ona zasza w cie, a obraz USG wykaza esk pe dziecka, on nie posiada si z radoci. By zapalonym tancerzem. Pragn, aby jego creczka odziedziczya po nim talent. Wie o chorobie Paulinki cia go z ng. Dystrofia miniowa jest nieuleczalna - Rodzice dzieci niepeno-
sprawnych borykaj si z mnstwem problemw tumaczy Marek Piernik. One potrzebuj opieki dwadziecia cztery godziny na dob. Przy niektrych schorzeniach trzeba powici im cay swj czas. Czowiek nie jest w stanie podj adnej pracy, a wiadczenia przyznawane tym osobom s znikome uzupenia kierownik Tratwy. Orodek w Steklinku to prywatna placwka, ktra organizuje pomoc w formie patnych dwutygodniowych turnusw rehabilitacyjnych. Tratwa zapewnia profesjonaln rehabilitacj z kompleksowym programem terapeutycznym. Dotyczy on rozwoju ruchowego, sfery emocjonalnej i psychicznej dziecka. Jednak jego gomi s podopieczni rodzin, ktrym udao si stan na nogi. - Przyjedaj do nas osoby z caej Polski, ale okrelibym ich, jako czubek gry lodowej mwi Marek Piernik. To rodziny, ktrych sytuacja jest stabilna, a stanowi one jedynie
cz caej spoecznoci rodzin potrzebujcych. Najpilniej potrzebuj pomocy te, ktre nie maj rodkw finansowych na opacenie rehabilitacji uzupenia zaoyciel Tratwy. Wychowywanie niepenosprawnej Oli byo wyzwaniem, ktre Piernikowie wykonali na medal. Wszelkie troski przekuli na bezcenn wiedz o tym, jak pomaga chorym na wiksz skal. Obawy, czy bd mieli w sobie tyle siy, by wprowadzi plan w ycie waciwie nie istniay. - W pewnym momencie poradziem sobie z wasnym problemem przekonuje Marek Piernik. Nabraem kompetencji, dystansu do mojej sytuacji rodzinnej. Niepenosprawno staa si dla mnie normalna i to pozwolio mi na zachowanie rwnowagi psychicznej niezbdnej w prowadzeniu takiego orodka czterdziestopiciolatek przekonuje z umiechem. Nie kady potrafi znie pojawienia si upoledzonego noworodka. Wioletta, cho ciarna, nie stronia od alkoholu. Powikania byy nie uniknione. Kobieta urodzia niepenosprawne dziecko. Nie chciaa go. Resztka sumienia kazaa jej odda malestwo do okna ycia. Nie daa chopcu adnego imienia.
Brukarze na Nieszawskiej
Trwaj roboty na jednej z najwaniejszych dla komunikacji w regionie drg
- W czerwcu na budowie bdziemy ukada pierwszy asfalt mwi Mariusz Kaczmarek, kierownik robt z ramienia firmy Strabag. - Bdzie on wylewany na tych odcinkach, gdzie obecnie wykonujemy nasyp. Planujemy uoy dwie warstwy nowej nawierzchni i udostpni j do tymczasowego ruchu. W ramach realizowanej inwestycji ulica zostanie zbudowana praktycznie od nowa. Poprawi si bezpieczestwo zarwno pieszych, rowerzystw, jak i kierowcw. Prace bd realizowane na odcinku ponad 3 kilometrw od placu Armii Krajowej do granicy miasta Torunia. Po jednej stronie powstanie chodnik i cieka rowerowa. Na nowej ulicy drogowcy zbuduj zatoki autobusowe i owietlenie. - Dobrze, e wrescie co si dzieje, bo wszyscy ju mielimy po dziurki w nosie tej drogi - mwi mieszkacy Maej Nieszawki. - Ale zapewne bdzie trudno nam si przyzwyczai do tego, e nie tylko droga gminna ma dobr nawierzchni... (WT)
Naczelny wierszczyka w Maej Nieszawce

Grzegorz Kasdepke spotka si 10 maja z czytelnikami w Gminnej Bibliotece Publicznej
Krok po kroku droga wiodca z Torunia do gminy Wielka Nieszawka zmienia si nie do poznania. Niedugo na trasie pojawi si nowy asfalt. Koszt remontu wyniesie 8,5 miliona zotych. Drogowcy z firmy Strabag prowadz roboty na dwch odcinkach o cznej dugoci okoo kilometra. - Do tej pory na budow zwieziono 15 tysicy ton piasku, ktry zosta wykorzystany do poszerzenia nasypu pod now drog mwi Agniesz-
ka Kobus-Psko, rzecznik prasowy MZD. W pobliu granicy administracyjnej Torunia, na remontowanej trasie, pojawili si brukarze. Ukadaj oni krawniki oraz obrzea pod przysze chodniki i cieki rowerowe. Na caym odcinku przestawiono supy owietleniowe, natomiast na wysokoci planowanych zjazdw na posesj gotowe s ju przepusty drogowe. Maj one zapewni odprowadzania wd opadowych.
Nie lada gratk bya dla uczniw Szkoy Podstawowej im. Jana Pawa II moliwo poznania autora popularnych ksiek dla dzieci. Wszyscy mogli otrzyma autograf i dedykacj na swoich egzemplarzach. Grzegorz Kasdepke napisa wiele utworw dla najmodszych czytelnikw. Jest on rwnie autorem suchowisk radiowych i scenariuszy programw telewizyjnych (Ciuchcia, Budzik, Podwieczorek u Mini i Maxa). W latach 1995-2000 by redaktorem naczelnym magazynu dla dzieci wierszczyk. Za ksik pt. Kacperia-
da otrzyma nagrod im. Kornela Makuszyskiego. - Fajnie byo pozna autora ksiek, ktre czytaam mwia obecna na spotkaniu Kasia. To bardzo miy czowiek. Odpowiada na nasze wszystkie pytania. Najbardziej znane publikacje gocia gminnej biblioteki to Co to znaczy, Bon czy ton, Horror, czyli skd si bior dzieci czy Rzga. - Do dzi Kub i Bub znaem tylko z ksiki mwi 8-letni Kamil. Teraz wiem skd wziy si te postacie. (WT)
Przeczysz si na jako
Cyfryzacja telewizji jest na ostatniej prostej. Czekaj nas spore zmiany na lepsze
ukasz Piecyk
CYFRYZACJA
Po 20 maja do mieszkacw wikszoci powiatu toruskiego nie dotrze ju analogowy sygna telewizji. Cz uytkownikw musi kupi dekoder, aby odbiera jakikolwiek program. Radzimy, jak przygotowa si do zmian. Nowy sposb nadawania zapewni lepsz jako audycji, wiksz liczb programw oraz nowe usugi. - To solidna zmiana, dziki ktrej dostajemy kilka razy wiksz ofert programow tumaczy Maciej Auguciski z firmy SATBOX. Niektrych z nas czeka jednak jednorazowy wydatek. Aby odbiera sygna cyfrowy, widzowie ze standardowymi antenami potrzebuj specjalnego dekodera DVB-T. Urzdzenie podczymy do praktycznie kadego telewizora zczem EURO (czarne wejcie w ksztacie trapezu). Problem nie dotyczy odbiorcw telewizji kablowych lub satelitarnych oraz posiadaczy nowych telewizorw z opcjami MPEG-4 i Dolby Digital Plus (informacje o tych parametrach znajduj si zazwyczaj w instrukcji obsugi urzdzenia lub na kartonie). Jak wybra dekoder? Najwaniejsze, aby nasze urzdzenie posiadao wspomnia-
zytorami, ktrzy namawiaj do podpisywania umw abonamentowych lub zakupu prostych dekoderw za ceny przewyszajce nawet 5-krotn warto rynkow. Co w zamian? Cyfrowe nadawanie pozwoli na odbir wikszej liczby programw bez dodatkowych opat. W dobie analogowej telewizji na jednym kanale mieci si jeden program. Teraz mamy ich nawet 8 (s rozmieszczone na tzw. multipleksach). Posiadacze nowszych telewizorw doceni now jako dwiku i obrazu. W zalenoci od nadawcy bdziemy mogli wybra pomidzy lektorem a napisami w przypadku filmw. W czasie Euro 2012 testowano opcj wyboru komentatora. Sygna cyfrowy powinien lepiej sprawowa si rwnie w czasie trudnych warunkw pogodowych. - Ewentualne zakcenia mog by spowodowane jakoci sygnau dodaje Maciej Auguciski. Problem powstaje np. przy antenach siatkowych wzmocnionych dodatkowymi pytkami, a to wpywa na odbir telewizji. Warto sprawdzi nawet kable antenowe. Przejcie na nowy sposb nadawania to proces globalny. Polska zacza odcza analogow telewizj w listopadzie zeszego roku. Szacuje si, e w kraju naziemny sygna odbiera ok. 3 mln gospodarstw domowych.
ne wczeniej parametry odbioru obrazu i dwiku (MPEG-4 i Dolby Digital Plus). W innym przypadku nie bdziemy mogli oglda telewizji. Do tego dochodzi szereg dodatkowych funkcji. Jedn z nich jest nagrywania programw. Najtasze modele posiadaj wejcia USB, dziki ktrym podczymy pamici przenone (pendrivey). Drosze dekodery maj wbudowane dyski twarde do zapisu audycji. Na
podstawowy sprzt nie wydamy jednak wicej ni 100 zotych. Nie musimy zmienia ani telewizora, ani anteny. Aby sprawdzi gotowo sprztu do odbioru nowego sygnau, wystarczy wczy telegazet telewizyjnej Dwjki na stronie 791. Prawidowo wywietlony komunikat zapewni nas o poprawnej konfiguracji sprztowej. Nie daj si oszuka!
Zmiany to okazja dla oszustw i nacigaczy. Urzd Komunikacji Elektronicznej niejednokrotnie otrzyma sygnay od osb, ktre niewiadomie za poleceniem sprzedawcw kupiy dekodery z Dolby Digital. Wersja bez rozszerzenia Plus dyskwalifikuje taki sprzt. Na oficjalnej stronie internetowej dotyczcej cyfryzacji Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji przestrzega przed akwi-
FINANSE
Wiosn potrzeby rosn...

Hanna Tarczykowska
Doradcy Planet Finance Broker znaj odpowied, w ktrym banku warto ubiega si o kredyt gotwkowy
karencji jeeli spacamy kredyt od minimum 6 miesicy, w razie potrzeby bdziemy mogli zawiesi spat kredytu nawet do 6 miesicy. Czy kady z nas moe uzyska kad kwot kredytu? Wysoko udzielonego kredytu zaley od wysokoci naszego wynagrodzenia, stabilnoci rda dochodu, naszych zobowiza z tytuu innych kredytw. Niektre banki okrelaj maksymalna kwot moliw do uzyskania jako wielokrotno naszego dochodu. I tak BZ WBK udzieli kredytu gotwkowego a do 20 krotnoci dochodu netto. Okres kredytowania jest rny, w niektrych bankach nawet do 10 lat. Oczywicie im duszy okres kredytowania tym nisze miesiczne obcienie dla budetu domowego, ale tym wikszy poniesiemy koszt odsetek w caym okresie korzystania z kredytu. A ile trzeba zapaci za szybko i dostpno takiej gotwki? Ot kredyty gotwkowe s nieco wyej oprocentowane ni kredyty z zabezpieczeniem hipotecznym i tak moemy ju znale kredyt gotwkowy z oprocentowaniem od 7% i prowizj za udzielenie kredytu gotwkowego od 1,5% . Kredyty gotwkowe nie s moe naj
Najszybszym sposobem na realizacj naszych planw i marze jest KREDYT GOTWKOWY i jednoczenie jest najbardziej popularn form kredytowania, bo szybko, tanio i bez zbdnych formalnoci mona go otrzyma. Gwn jego zalet jest wanie dostpno. Moemy go uzyska nawet w cigu 5 minut, jeli jestemy staymi klientami banku. Nie musimy uda si do placwki bankowej, poniewa moemy o niego zawnioskowa przez internet. W ofercie na przykad banku BZ WBK dla aktywnych klientw jest decyzja na klik, a pienidze moemy otrzyma na konto nawet w cigu 10 minut. To wszystko jest oczywicie moliwe, jeli nasze wynagrodzenie wpywa na konto w danym banku, ktry widzc wpywy natychmiast szacuje nasz zdolno kredytow i miao wwczas podejmuje pozytywn decyzj kredytow. A jeli nie jestemy klientami banku a chcielibymy skorzysta z oferty kredytu gotwkowego, czy musimy przedstawia duo dokumentw? Kredyt gotwkowy nie wymaga
Planet Finance Broker

ul. Grudzidzka 79 (Bumar) 87-100 Toru www.planetfinance.pl Tel: 56 663 53 53
dostarczenia rozbudowanej dokumentacji jak to jest w przypadku kredytw hipotecznych, zwykle wystarcza wypenione zawiadczenie o zarobkach. Bank te nie pyta nas na co chcemy wydatkowa uzyskane rodki, a moemy je otrzyma nawet do 150 tys. z bez adnego zabezpieczenia i porczycieli. Czy zacigajc kredyt gotwkowy w takiej kwocie moemy czu si bezpiecznie? Co, jeli zaskoczy nas naga i nieprzewidywalna sytuacja yciowa uniemoliwiajca spat? Banki proponuj swoim klientom,
ubezpieczenie na wypadek nieprzewidzianych zdarze takich jak utrata pracy, niezdolno do pracy spowodowana chorob lub nieszczliwym wypadkiem czy cakowit niezdolnoci do pracy. Bank BZ WBK w oferowanym przez siebie pakiecie zabezpiecza klienta rwnie na wypadek mierci Kredytobiorcy oraz daje moliwo kontynuowania ochrony ubezpieczeniowej nawet w okresie po wczeniejszej cakowitej spacie kredytu. Dodatkowo w tym banku jest moliwo uzyskania
tasz form kredytowania, ale biorc pod uwag fakt, e moemy uzyska je w szybki, atwy sposb a banki przecigaj si wrcz w dostpnoci tych kredytw odpowiadajc niemal natychmiast na nasze potrzeby finansowe, moemy miao snu marzenia i mie plany, pamitajc oczywicie o comiesicznej spacie raty.
Kolumn FINANSE redagujemy z
najlepszymi doradcami finansowymi w Toruniu
FINANSE
Bank bliski ludziom

BS w Brodnicy co to za bank? Brodnicki Bank Spdzielczy to obecnie najwikszy i najsilniejszy bank spdzielczy na Pomorzu i Kujawach, lider w grupie bankw spdzielczych w kraju, posiada blisko pidziesit placwek w wojewdztwach: kujawsko-pomorskim, warmisko-mazurskim i pomorskim. Dziewi z nich to oddziay wiodce. Brodnica, Bydgoszcz, Chema, Elblg, Grudzidz, Rypin, Nowe Miasto Lubawskie, wiecie i najmodszy oddzia, dziaajcy od maja br., w Kwidzynie. W ich strukturach dziaaj oddziay operacyjne. Toruska placwka mieszczca si przy ulicy Kozackiej to tego typu placwka. Bank opiera swoj dziaalno na wycznie polskim kapitale i jest jednym z najwikszych bankw zrzeszonych w strukturach BPS. W czym specjalizuje si bank, ktrego jest pan dyrektorem? W obsudze finansowej maych i rednich przedsibiorstw, gospodarstw rolnych, klientw indywidualnych oraz jednostek samorzdu terytorialnego. Za swoje konsekwentne dziaania i bardzo dobre wyniki finansowe otrzymuje wiele nagrd i wyrnie. Od kilku lat plasuje si na czoowych miejscach w krajowych rankingach bankw spdzielczych. Nasz bank zakresem i poziomem usug nie odbiega od bankw komercyjnych. Klienci mog obsugiwa swoje konta rwnie przez Internet. We wszystkich oddziaach moliwy jest obrt walutowy w euro i dolarach.
O ofercie bankw spdzielczych, konkurencji z placwkami komercyjnymi i spoecznym postrzeganiu instytucji, z Krzysztofem Zduskim, dyrektorem Banku Spdzielczego w Brodnicy Oddzia w Chemy, rozmawia Maciej Pagaa
Banku Gospodarstwa Krajowego. Brodnica zawsze oferowaa i oferuje dogodne oprocentowanie depozytw. Standard to konto internetowe, wasne karty patnicze i kredytowe. Angauj si pastwo w dziaalno spoeczn i kulturalno-owiatow regionu? Kady z oddziaw wiodcych posiada wasny budet. rodki moe przeznaczy wedle wasnego uznania na wspieranie rnych projektw, ktre odbywaj si w miejscowociach, w ktrych dziaa BS. Rwnie rodkami z centrali wspierane s najwaniejsze wydarzenia spoeczne i kulturalne. Oczywicie na da si wesprze wszystkich, ktrzy o tak pomoc wystpuj. Nie mniej jednak jestemy obecni w wielu miejscach W roku ubiegym i biecym wsparlimy midzy innymi takie dziaania jak: Turniej Taca Towarzyskiego, Turniej pfinaowy o wejcie do II ligi piki siatkowej, Gal Boksu, Regionalny Konkurs Gitary Klasycznej Szkoy Muzycznej I Stopnia, wydanie ksiki nawizujcej do nieistniejcego ju dzi w Chemy Browaru, wydanie monografii o ruchu dziakowcw w Chemy i wiele innych. Poprosibym o kilka statystyk odnoszcych si do dziaania bankw spdzielczych w Polsce. Statystyki dotyczce usug i produktw oferowanych przez banki spdzielcze s bardzo zadowalajce, co wicej, potwierdzaj duy potencja bankowoci spdzielczej w Polsce. Dowodem powyszego s choby wyniki ankiety przeprowadzonej na zlecenie Banku BPS SA w Warszawie w styczniu br. wrd losowo wybranych mieszkacw Polski w wieku 15-65 lat, korzystajcych z usug bankowych. Za jej pomoc zbadano obraz bankw spdzielczych w oczach Polakw. W wyniku przeprowadzonego badania BS-y wyoniy si jako dobrze znane. Spontanicznie wymienio je 21,2% respondentw. Okazao si rwnie, e przyjazny, stabilny, uczciwy - to okrelenia ze cisej czowki skojarze z terminem bank spdzielczy, a a ponad poowa klientw poleciaby go swoim znajomym. Ankieta jednoznacznie wskazaa, e marka BANK SPDZIELCZY ma warto, a u swoich Klientw budzi wycznie skojarzenia pozytywne (73,2%) i neutralne (26,8%).
Czym rni si banki spdzielcze od bankw komercyjnych i tzw. SKOK-w? Najwaniejsza, zasadnicza rnica midzy bankami sp-
dzielczymi a SKOK-ami, mimo, e czy je ta sama forma prawna dziaalnoci - tj. spdzielnia, dotyczy aktw prawnych, jakim podporzdkowana jest ich dziaalno. Ot banki spdzielcze podlegaj regulacjom ustawy prawo bankowe oraz ustawy o funkcjonowaniu bankw spdzielczych, ich zrzeszaniu si i bankach zrzeszajcych, a SKOK-i ustawy o spdzielczych kasach oszczdnociowo kredytowych. W czym jestecie lepsi od bankw komercyjnych? Banki spdzielcze wygrywaj z bankami komercyjnymi bezporednim kontaktem z klientem, lepszym dopasowaniem oferty do jego potrzeb oraz moliwoci i atwoci negocjowania jej warunkw na kadym szczeblu decyzyjnym. Szybko decyzji jest atutem, ktry jest bardzo czsto wymieniany przez naszych klientw. Nie wysyamy znacznej wikszoci dokumentw do centrali. Dyrektorzy posiadaj odpowiednie kompetencje do podejmowania decyzji kredytowych. A jeli ju trzeba dokumenty przekaza do centrali, w celu podjcia decyzji, to zarzd banku jest w stanie w kadej chwili spotka si, aby podj decyzj, poza dniem, w ktrym zwyczajowo odbywaj si jego posiedzenia. Czym rni si wasza oferta od innych bankw? Zarwno oferta bankw spdzielczych, jak i naszego banku, nie rni si zbytnio od komercyjnych. Dwadziecia lat temu bank spdzielczy kojarzony by gwnie z ofert dla rolnictwa, przetwrstwa rolno-spoywczego i drobnego rzemiosa: i tak byo. To ju jednak historia. Brodnicki Bank nada za konkurencj. Nasza oferta jest bardzo dobra pod kadym wzgldem. Ostatnio np. przyznajemy kredyty mieszkaniowe czy gotwkowe. Oczywicie dziaamy rwnie w sektorze rolnictwa udzielajc kredytw preferencyjnych. Jest te oferta dla MSP z gwarancj
FINANSE
Minimum formalnoci Odszkodowanie odszkodowaniu nierwne
Kasa Centrum zminimalizowaa formalnoci i wyduya okres kredytowania
Spdzielcza Kasa Oszczdnociowo-Kredytowa Centrum zawsze staraa si wyj naprzeciw potrzebom swoich Klientw, tym razem przygotowaa specjaln ofert, dziki ktrej mona sfinansowa dowolne wydatki. Miesiczna rata jeszcze nigdy nie bya tak niska i dostpna praktycznie dla kadego. Poyczk gotwkow 3000 z gotowe do odbioru mona otrzyma w ekspresowym tempie, nawet podczas jednej wizyty w oddziale. Poyczk mona otrzyma bez zawiadczenia o zarobkach, bez porczyciela oraz bez zgody wspmaonka, a dziki wyduonym okresom kredytowania istnieje moliwo rozoenia spaty w wygodny sposb nawet na 10 lat. Aby skorzysta z tej promocyjnej oferty wystarczy uda si do najbliszego oddziau Kasy Centrum mieszczcego si w Toruniu przy ul. Szosa Chemiska 42, gdzie na miejscu wykwalifikowana kadra doradcw odpowie na wszelkie pytania dotyczce rozwiza finansowych oferowanych przez Spdzielcz Kas Oszczdnociowo-Kredytow Centrum. SKOK Centrum dziaa na polskim rynku od ponad 18 lat, obsugujc w niemal 50 oddziaach ulokowanych na terenie caej Polski rzesz prawie 40 000 Klientw. W 2012 roku Kasa Centrum wstpia do grupy Kas Stefczyka. Dziaajc w grupie moe liczy na najnowoczeniejsze rozwizania w zakresie usug finansowych, wsplny pakiet atrakcyjnych produktw finansowych, skonsolidowane dziaania promocyjne oraz wsplne inicjatywy z zakresu misji spoecznej. Integracja taka w efekcie prowadzi do obnienia cen usug oferowanych przez poszczeglne Kasy. Wynika to m.in. ze wsplnych dziaa marketingowych oraz z udostpniania wypracowanych przez poszczeglne Kasy metod i narzdzi pracy.
Ubezpieczyciel nie zawsze gwarantuje nam kompleksowe usugi. Warto zastanowi si nad specjalistami
Miae wypadek samochodowy lub pojawi si problem z wycen twojej szkody i chcesz kompleksowo zaatwi spraw odszkodowania? Warto zwrci si do specjalistw w tym zakresie, aby ten problem znikn jak zy sen. Najwaniejsze, aby nasza firma zaja si wszystkim kompleksowo. Wtedy bdziemy mieli stuprocentow pewno, e zaatwilimy kady szczeg. - Nasze dowiadczenie na rynku gwarantuje znajomo tej problematyki tumaczy Krystian Niezgoda z firmy GNDF Odszkodowania. Kierujemy nasz ofert do osb poszkodowanych w wypadkach oraz firm i instytucji, gdzie wystpuje problem z wypat bd uzyskaniem odpowiedniej wysokoci odszkodowania. Dziki wsppracy z niezalenymi rzeczoznawcami mamy realne wskaniki szkd. Podstawow kwesti jest odzyskanie odszkodowania w kilku kategoriach. GNDF zajmuje si m. in. zadouczynieniem za uszczerbek na zdrowiu. Do firmy moe zgosi si kady, kto mia wypadek jako pasaer, pieszy, rowerzysta lub kierowca, a dodatkowo, gdy sprawca zbieg z miejsca wypadku. Warto pami, e nie chodzi tylko o zdarzenia komunikacyjne, ale te odbywajce si poza zbiorowym ruchem, np. wypadki rolnicze. Pracownicy egzekwuj pienidze z OC sprawcy lub interweniuj, gdy ofiara ma poczucie, e odszkodowanie byo zanione. - Zdrowie naszych klientw te jest istotne mwi Krystian Niezgoda. Pomoemy, gdy odszkodowanie byo zbyt mae w stosunku do odniesionych obrae lub brakuje pienidzy na leczenie i dalsz rehabilitacj. Kierujemy naszych klientw do wyspecjalizowanych specjalistw medycznych oraz zaufanych orodkw rehabilitacyjnych. Rwnie w przypadku straty lub szkody mienia (zalany dom, poar) firma zajmuje si okreleniem, czy odszkodowanie byo wystarczajco due. GNDF wychodzi naprzeciw kierowcom. Pracownicy uzyskuj utrat wartoci pojazdu i zajmuj si przypadkami, gdy orzeczono o szkodzie cakowitej oraz obniono odszkodowanie. GNDF pomaga take osobom, ktre nie otrzymay zwrotu pienidzy za wypoyczenie samochodu zastpczego lub musieli zapaci za napraw pojazdu wicej ni dostali od ubezpieczyciela. - Co wane, gwarantujemy samochd zastpczy za darmo na okres przewidziany w prawie dodaje Krystian Niezgoda. Firma dokumenty poszkodowanego analizuje bezpatnie i nie pobiera opat wstpnych, a jej pracownicy na yczenie klienta mog przyjecha do jego domu, aby tam omwi spokojnie zawioci problemw z odszkodowaniem.
30 POZA TORU, 17 maja
2013
FINANSE
Obowizkowe ubezpieczenia w rolnictwie

O czym nie zapomnie? Na co zwaa ubezpieczajc gospodarstwo rolne? Agent Inter Broker z Torunia doradza
powietrznego. Naley pamita, e zakad ubezpiecze moe odmwi wypaty odszkodowania, jeli budynek nie bdzie mia wanych przegldw instalacji elektrycznej, kominowej, gazowej. Nie s objte ubezpieczeniem w gospodarstwach rolnych: budynki, ktrych stan techniczny osign 100% normy zuycia, budynki przeznaczone do rozbirki na podstawie ostatecznych decyzji waciwych organw, namioty i tunele foliowe. Sum ubezpieczenia ustala si odrbnie dla kadego budynku rolniczego. Suma ubezpieczenia powinna odpowiada wartoci rzeczywistej tego budynku, przez ktr rozumie si warto w stanie nowym w dniu zawarcia umowy, pomniejszon o stopie zuycia budynku rolniczego lub wartoci nowej - w odniesieniu do budynkw nowych oraz takich, ktrych stopie zuycia w dniu zawarcia umowy ubezpieczenia nie przekracza 10%.Rolnik, ktry nie speni obowizku zawarcia umowy ubezpieczenia budynkw rolniczych, moe zosta obciony opat o rwnowartoci 1/4 minimalnego wynagrodzenia za prac, na rzecz gminy. Przedmiotem obowizkowego, dotowanego ubezpieczenia upraw jest plon gwny nastpujcych upraw rolnych: kukurydza, rzepak, rzepik, ziemniaki, buraki cukrowe, chmiel, tyto, warzywa gruntowe, drzewa i krzewy owocowe, truskaw-
Mariusz Filus Inter Broker

Ubezpieczenia to wany element ycia kadego czowieka. Rolnicy s szczeglnie naraeni na zagroenia wynikajce z tytuu prowadzonej dziaalnoci. Jednym z gwnych problemw s niesprzyjajce warunki atmosferyczne, ktre przynosz olbrzymie straty finansowe w gospodarstwie rolnym. Dlatego te powstay odpowiednie ustawy regulujce obowizek ubezpieczenia. W zakres ubezpiecze obowizkowych wchodz nastpujce produkty ubezpieczeniowe: ubezpieczenie odpowiedzialnoci cywilnej rolnika, ubezpieczenie budynkw wchodzcych w skad gospodarstw rolnego od ognia i innych zdarze losowych oraz ubezpieczenie upraw rolnych. Ubezpieczenie odpowiedzialnoci cywilnej chroni rolnika przed finansowymi konsekwencjami, ktre mog wynika z rnego rodzaju nieprzewidzianych szkd, w zwizku z posiadaniem gospodarstwa rolnego, a ktrych nastpstwem jest mier, uszkodzenie ciaa, rozstrj zdrowia, utrata lub zniszczenie mienia. Dotyczy to odpowiedzialnoci wobec osb trzecich w przypadku ich ewentualnych roszcze. Ponadto ubezpieczeniem objte s rwnie szkody wyrzdzone przez pojazdy wolnobiene bdce
w posiadaniu rolnika i uytkowane w zwizku z posiadaniem tego gospodarstwa. Suma gwarancyjna wynosi w przypadku szkd na osobie 5000000 euro, w przypadku szkd w mieniu 1000000 euro w odniesieniu do jednego zdarzenia. Rolnik, ktry nie speni obowizku zawarcia umowy ubezpieczenia OC rolnikw, moe zosta obciony opat o rwnowartoci 1/10 minimalnego wynagrodzenia za prac, na rzecz gminy waciwej ze wzgldu na miejsce pooenia gospodarstwa rolnego.
Ubezpieczenie budynkw wchodzcych w skad gospodarstwa rolnego od ognia i innych zdarze losowych dotyczy rolnikw, posiadaczy budynkw mieszkalnych i gospodarczych. Obowizek ubezpieczenia powstaje w dniu pokrycia budynku dachem. Rolnik ma prawo do odszkodowania za straty w budynkach spowodowane przez ogie, huragan, opady niegu, powd, grad, podtopienia wskutek deszczu nawalnego, eksplozj, obsunicie si ziemi, tpnicie, lawin oraz upadek statku
ki, roliny strczkowe oraz zboa. Zakres ubezpieczenia obejmuje nastpujce ryzyka: powd, grad, huragan, deszcz nawalny, piorun, susza, obsunicie si ziemi, lawina, ujemne skutki przezimowania lub przymrozki wiosenne. Dla produkcji zwierzcej (tj. byda, koni, owiec, kz, drobiu lub wi) ochron objte s skutki huraganu, powodzi, deszczu nawalnego, gradu, pioruna, obsunicia si ziemi, lawiny oraz uboju z koniecznoci. Dopata z budetu pastwa do skadki z tytuu ubezpieczenia upraw i zwierzt wynosi 50%. Ochron nie s objte szkody wyrzdzone umylnie lub wskutek racego niedbalstwa przez ubezpieczajcego lub osob, za ktr ubezpieczajcy ponosi odpowiedzialno. W kadej szkodzie ustalony jest przez ubezpieczyciela udzia wasny wynoszcy co najmniej 10 % a w przypadku suszy 25 %. Sumy ubezpieczenia s odrbnie okrelone dla kadej uprawy rolnej i kadego zwierzcia gospodarskiego. Nie mog one przekroczy jednak maksymalnych sum ubezpieczenia okrelonych przez ministra waciwego do spraw rolnictwa. Rolnik, ktry nie speni obowizku zawarcia umowy ubezpieczenia upraw rolnych, moe zosta obciony opat w wysokoci 2 euro od 1 ha, na rzecz gminy. Opracowa: Mariusz Filus broker ubezpieczeniowy
EDUKACJA
W GEM wyaniaj talenty od samego pocztku
Prywatna szkoa to najlepsza alternatywa dla uzdolnionych uczniw
Matura to egzamin dla rednich uczniw, a programy edukacyjne s spycone i ucz schematycznego mylenia w opinii wielu pedagogw i nauczycieli tak wyglda polski system publicznego szkolnictwa. A to nie jest miejsce dla uczniw z pasj. Z chwil rozpoczcia nauki na kolejnym etapie zawsze pada pytanie: gdzie posa dziecko, aby nie zmarnowa jego zdolnoci? Czasem ta kwestia pozostaje bez rozwizania. - Po powrocie do Torunia szukaam miejsca dla swojego dziecka, okazao si, e wszystkie szkoy maj ten sam schemat i podobne profile. W 1992 roku nie byo zrnicowanej nowoczesnej oferty. To wanie wwczas powsta pomys stworzenia liceum z list przedmiotw do wyboru, z rozszerzon platform jzykow, informatyczn i bardzo nowatorsk jak na wczesne czasy platform menedersk mwi Senia Martuszewska, dyrektorka Grupy Edukacyjnej Meneder. Uznaam, e atwiej bdzie zaoy wasn szko ze wietn kadr, ni przeglda ofert placwek z regionu. Okazao si to strzaem w dziesitk. Dwudziestoletnie dowiadczenie, indywidualne podejcie do ucznia oraz przykuwanie uwagi do poszczeglnych uzdolnie dao gwarancj dobrej edukacji. GEM swoich uczniw moe poprowadzi przez wszystkie poziomy edukacji od podstawwki na liceum koczc. To ostatnie rni si od publicznych oglniakw ze wzgldu na wspomnian ju platform menadersk. Dziki niej w trakcie trzech lat nauki licealici wiedz, jak zaoy swoj firm. Poznaj tajniki ekonomii, marketingu i zarzdzania. Maj rwnie praktyczne zajcia, podczas ktrych wcielaj si w rol szefa, kierownika zespou lub organizuj zebrania. Wszystko nagrywaj, aby potem analizowa dobre i ze strony. - Specjalnej modyfikacji dokonalimy w 2001 roku, kiedy zostaa wprowadzona indywidualna cieka edukacyjna, w wyniku ktrej kady ucze w klasie sam okrela swj profil tumaczy dyrektorka. - W jednej klasie moe by ich kilka, poniewa zajcia odbywaj si osobno. Wybr profilu poprzedzony jest zajciami z doradc zawodotomiast nauka w gimnazjum to solidna dawka jzykw obcych. Obowizkowy jest angielski. Drugiego jzyka gimnazjalici ucz si od podstaw, a trzeci moe by kontynuacj jzyka z czasw szkoy podstawowej. Po pierwszej klasie mona dobra czwarty. Do tego dochodzi basen, lodowisko, jazda konna i taniec. W cigu roku szkolnego uczniowie jad na dwie wycieczki jedn historyczno-krajoznawcz w Polsce, a drug za granic. Kalendarium szkolnych wydarze zawsze jest omawiane z uczniami. - Nasze poszczeglne szkoy w nazwie maj przymiotnik spoeczny i to sowo doskonale oddaje charakter naszej placwki tumaczy Senia Martuszewska. Staramy si stworzy u nas rodzinny klimat. Za naszym budynkiem znajduje si boisko oraz stoliki do rekreacji, aby nada szkole naturalny klimat. Zawsze na stole czeka na naszych podopiecznych kosz jabek.
wym. To on uwiadamia, jakie przedmioty naley wybra, aby zdolnoci, predyspozycje i osobowo wspgray w okrelaniu wiadomej kariery zawodowej czyli wyborze odpowiedniego kierunku studiw. - Jeeli jest taka potrzeba w grupie przedmiotowej moe by nawet jedna osoba tumaczy Senia Martuszewska. Poczenie wiedzy z zarzdzania swoj dziaalnoci i wiadomoci zdobytych na studiach pozwoli uczniowi bez problemu stworzy wasny biznes zwizany z przedmiotem studiw. Co wicej, GEM zapewnia
swoim uczniom i absolwentom pomoc. Przez rok mog polega na poradach ksigowej, informatyka czy korzysta z pomieszcze i sprztw. Nauk w GEM-ie mona rozpocz wczeniej. W podstawwce rwnie panuj inne zasady. O ile w cigu pierwszej czci dnia odbywaj si zwyke lekcje, to potem gos naley do uczniw. W czasie tzw. repetytoriw rozmawiaj o tym, czego si nauczyli, co mona jeszcze poprawi i jak to wykorzysta w praktyce. W nastpnym etapie dnia uczestnicz w zajciach rozwijajcych osobowo. Na-
EDUKACJA
Szkoa BLOK gwarancja sukcesu

Zadbaj o swoj przyszo jeszcze dzi. Szkoa Blok to szansa na lepszy start
Monika Olender
Kady rodzic pragnie, aby jego dziecku powodzio si lepiej ni jemu. Planuje mu przyszo, wysya do najlepszej szkoy. Oferta Zespou Edukacyjnego Blok to szeroki wachlarz moliwoci, ktre zapewniaj modym ludziom wejcie w dorose ycie z podniesion gow. Wybr odpowiedniej szkoy to prawdziwe wyzwanie nie tylko dla przyszych uczniw, ale take dla rodzicw. Jednoczenie jest to wany etap wycigu o idealn przyszo dziecka. Najwaniejsze, aby czerpao ono rado z przebywania w niej. Min trudny okres egzaminw, bdcych zwieczeniem szkoy podstawowej. Gimnazjalici take maj ju za sob testy sprawdzajce. Niedugo wyniki. Nadszed najwyszy czas na podjcie ostatecznej decyzji. Zasadnicza Szkoa Budowlana funkcjonuje ju 51 lat. W cigu dziaalnoci jej mury opucio ponad 5000 fachowcw w zawodach: murarz, malarz, betoniarz-zbrojarz, ciela, dekarz, blacharz, elektromonter, monter konstrukcji elbetonowych,
posadzkarz, monter rurocigw przemysowych, lusarz, monter instalacji budowlanych, mechanik-kierowca pojazdw samochodowych i technolog robt wykoczeniowych. Od same-
go pocztku swojego istnienia szkoa rozwijaa si dynamicznie, dziki czemu moliwe byo otwieranie nowych kierunkw ksztacenia. Z biegiem lat zostao reaktywowane Technikum
Budowlane dla pracujcych. Niewtpliwie duym sukcesem szkoy byo rozszerzenie oferty edukacyjnej dla modziey o Gimnazjum, do ktrego przeprowadzono pierwszy nabr w 2001 roku. Rok pniej powoano do ycia take Liceum Profilowane. Co wicej, Zesp Edukacyjny Blok wsppracuje od czterech lat z Komend Hufca OHP, ksztacc modych junakw. Dlaczego Zesp Edukacyjny Blok? Najlepszym dowodem jakoci ksztacenia w zespole jest niewtpliwie wykwalifikowana kadra pedagogiczna. Ponadto warto podkreli, e uczniowie Zasadniczej Szkoy Budowlanej odnosz powane sukcesy w mogcym si poszczyci 40-letni tradycj Turnieju Budowlanym, prezentujc zdobyte w trakcie nauki umiejtnoci. W tegorocznym finale centralnym drugie miejsce wrd murarzy zaj Karol Gobiewski, natomiast Szymon Brandykowski okaza si trzecim z najlepszych posadzkarzy. Co wicej, modzie angauje si take w akcje o zasigu krajowym. Zesp Edukacyjny Blok przystpi do Oglnopolskiego Programu
Szkoa bez przemocy, ktrego celem jest zwikszenie wiadomoci modych ludzi oraz wpywanie na ich postaw wobec problemu przemocy. Placwka naley take do Klubu Szk Europejskich, w ramach ktrego cyklicznie realizuje unijny projekt Rozwj przez kompetencje, polegajcy na prowadzeniu grupy przedsibiorczoci i matematyczno-przyrodniczej. W Zespole Edukacyjnym Blok dziaa rwnie Szkolny Klub Honorowego Krwiodawstwa Kropelka. Ponadto uczniowie systematycznie reprezentuj szko w midzyszkolnych rozgrywkach sportowych. Gwarancj sukcesu placwki s take efektywnie dziaajce komisje przedmiotowe, zmodernizowane sale lekcyjne wyposaone w najnowszy sprzt multimedialny. Najnowszym osigniciem szkoy jest to, e od 1 wrzenia br. w placwce rozpoczyna dziaalno Orodek Kursowy, ktrego celem jest zawodowe ksztacenie gimnazjalistw, ktrzy w klasie III nie zdecydowali si na wybr adnej szkoy redniej.
EDUKACJA
Informatyka - hobby i szansa na sukces dla kadego
Zastanawiasz si jaki wybra kierunek studiw? Wybierz taki, ktry zapewni ci rozwj
Dla niektrych komputer to wci niezrozumiaa magiczna skrzynka. Innym wydaje si, e korzystanie z fejsa, bloga czy doskonalenie szybkoci wciskania klawiszy w grach komputerowych czyni z nichinformatycznego guru. Prawda jest zupenie inna: prawdziwym specem jest ten kto potrafi komputer wykorzysta do wasnych celw, czyli ten kto potrafi programowa. Niestety umiejtno programowania jest stosukowo rzadka i dla wielu wydaje si by nieosigalna.Natomiast programowa moe kady, nie tylko studenci informatyki, ale take modzie czy dzieci i to ju te najmodsze. Samodzielne tworzenie animacji, aplikacji a nawet gier komputerowych moe by atwe i przyjemne o czym bdzie mona przekona si na w ramach Dnia SCRATCHa. Dzie SCRATCHa to impreza adresowana do szerokiego grona odbiorcw: dzieci, rodzicw oraz nauczycieli majca na celu popularyzacje d si praktyczne warsztaty dla dzieci i modziey w pracowniach komputerowych. Warsztaty bd prowadzone w kilku grupach wiekowych (szkoa podstawowa kl.1-3, 4-6, gimnazjum) z programem dostosowanym do poszczeglnych grup uwzgldniajcym podstaw programow.W tym czasie dla rodzicw i nauczycieli przeprowadzona zostanie prezentacja oprogramowania pokazujca moliwe zastosowania. Na zakoczenie spotkania planowane jest spotkanie integracyjne przy kawie i herbacie pozwalajce na swobodn wymian informacj pomidzy uczestnikami i prowadzcymi. Oprogramowanie SCRACH, praktycznie od jego powstania na Massachusetts Institute of Technology (MIT), jest promowane przez WMiI poprzez rnego rodzaju wykady, warsztaty, prezentacje na konferencjach i publikacje naukowe. Studenci i doktoranci WMiI maj znaczcy wkad w przygotowanie polskiej wersji jzykowej SCRATCHa. WMiI UMK prowadzi studia na kierunku informatyka: licencjackie, inynierskie oraz magisterskie. Absolwenci bez problemu znajduj prac w Toruniu czy w regionie. Zatrudniani s przez due firmy zarwno informatyczne jak te zajmujce si rozwojem oprogramowania dla swoich wyrobw. Absolwenci toruskiej informatyki pracuj rwnie zagranic w Niemczech, Francji, Szwajcarii czy Luksemburgu. Zatrudniaj ich takie firmy jak Google (Zurich) czy IBM (Zurich). Udzia w Dniu SCRATCHa jest bezpatny. Informacje dostpne s na stronie: http://www.mat.umk.pl/ web/kni/scratch2013 Piotr Baa, bala@mat.umk.pl
programu SCRATCH oraz zachcenia do rozwijania umiejtnoci programistycznych i informatycznych. W trakciewydarzenia zaprezentowane zostanie oprogramowania SCRATCH i przykady jego wykorzystania. Odbd si warsztaty dla dzieci i modziey pozwalajce na praktyczne wykorzystanie oprogramowania. Dzie SCRATCHa odb-
dzie si 18 maja 2013 w godzinach 10:00 13:00 i jestelementem midzynarodowego dniaSCRATCHa oraz wpisuje si wobchodyDni Spoeczestwa Informatycznego organizowane przez Polskie Towarzystwo Informatyczne. O godz. 10:00 w sali S9 na Wydziale Matematyki i Informatyki UMK odbdzie si krtka prezentacja wprowadzajca. Nastpnie odb-
34 POZA TORU, 12 kwietnia 2013
DZIECIAKI
Baw si i ucz, bo to ma sens

Jacek Laskowski
Co zrobi, by najmodsi mile wspominali godziny spdzone w szkolnych awkach a jednoczenie poszerzali swoje horyzonty?
Ponadto dobrym sposobem na urozmaicenie szkolnej codziennoci jest organizacja konkursw, akademii okolicznociowych czy zawodw sportowych. Wwczas dziecko nie tylko si uczy, ale rwnie rozwija swoje pasje przez wietn zabaw. W sposb niewiadomy nabywa umiejtnoci recytatorskie, wokalne, oraz ruchowe. Kilkuletnie dziecko nie zawsze jest gotowe do starcia ze szkoln codziennoci. Mnoce si egzaminy na poszczeglnych etapach nauczania sprawiaj, e nauczyciele, jak i rodzice, s niekiedy zmuszeni dokrci rub swoim podopiecznym. Ju najmodsi dobrze znaj system pochwa oraz nagan i dowiadczaj sytuacji stresowych. Dzi za napisany dobrze sprawdzian dostaj soneczko, gdy pjdzie im nieco gorzej chmurk. Rodzice przyznaj taki system czsto podcina skrzyda tym, ktrzy nie do koca opanowali materia. O ile dobr metod jest wyznaczanie najlepszych, o tyle warto pamita, e stygmatyzowanie autsajderw moe mie przykre skutki dla dziecka i jego dalszej edukacji.
Zgodnie z nowelizacj ustawy o systemie owiaty, obowizek szkolny od 2014 roku obejmie szeciolatki. Nauka modszych dzieci to wyzwanie i reorganizacja aktualnych metod nauczania. Warto ju dzi pochyli si nad problemem i poszuka rozwiza najlepszych dla dzieci. W wyniku rzdowej reformy wprowadzajcej zmiany w systemie szkolnictwa, od 2014 roku obowizek szkolny obejmie wszystkie szeciolatki. Oznacza to, e rodzic nie bdzie mia alternatywy i zostanie zmuszony posa swoje dziecko do I klasy. Rok szkolny 2013/2014 bdzie zatem ostatnim, kiedy opiekunowie swoich pociech bd mogli wybra midzy zerwk a pierwsz klas. Wielu rodzicw, ktrzy posali swoje szeciolatki do szk, auje. Ich zdaniem program i placwki owiatowe nie s jeszcze przygotowane do pracy z modszymi. Co waciwie jest problemem i czy mona temu zaradzi? Niemal godzinne bloki lekcyjne to spore wyzwanie dla kilkuletnich uczniw, a przede wszystkim dla nauczycieli. Skupienie uwagi dziecka na duej ni 10 minut, to nie lada wyczyn. Dlatego warto pamita, by urozmaica tradycyjne lekcje wszelkimi zabawami i grami tematycznymi. Pozwoli to zwikszy zainteresowanie uczestnikw procesem edukacji oraz wzmoe ich skupienie. Dobrym rozwizaniem s wiczenia grupowe lub zajcia tematyczno-plastyczne, ktre ponadto rozwin kreatywno najmodszych. Ucze pracujcy w grupie powinien zrozumie, e niezbdnym elementem do ukoczenia zadania jest przestrzeganie zasad gry, ktre w tym wypadku wyznacza pedagog. To wietny sposb, by pozby si elementu sztucznoci, ktry niekiedy towarzyszy tradycyjnym
lekcjom. Ponadto dzieci nabd umiejtno kooperacji z innymi, ktr zapewne wykorzystaj w przyszoci. Smak rywalizacji, ktry towarzyszy zajciom grupowym, powinien by impulsem do lepszej, wydajniejszej pracy. Multikulturowo sprawia, e
jzyki obce staj si popularnym narzdziem pracy w wielu zawodach. Uczc dzieci angielskiego czy woskiego, wczmy ich wyobranie, a nauka bdzie efektywniejsza. Warto tutaj wdroy zabawy tematyczne i element skojarze, tzn. czy poznawa-
ne zwroty pochodzce z jzyka obcego z tymi pochodzenia rodzimego. Nauka bdzie ciekawsza a, co wane, skrci si czas przyswajania wiedzy. Zastosowanie nowo poznanych wyrae w praktyce sprawi, e dziecko szybciej przyswoi nowe sowa.
DZIECIAKI
Mamo, ja chc na plac zabaw!
Gdzie szuka bezpiecznych miejsc uciech naszych dzieci?
Znaczenie zabawy w yciu dziecka, zadaje si by nieocenione. Czasem to nie tylko bezmylna rozrywka, na ktrej kilkulatek traci. Oprcz dawania frajdy, mdrze poprowadzona gra, pozwala ju najmodszemu dziecku rozwin wyobrani czy budowa pozytywne zachowania i relacje z otoczeniem. Naley jednak pamita, e bezpieczestwo urwisa w trakcie zabawy jest rwnie wane, co towarzyszcy jej ubaw. Dlatego nie zawsze dobrym rozwizaniem jest wybr placu zabaw, gdzie starszak rzuca w zjedalnie kamieniem, a hutawka pamita jeszcze poow lat 90tych. Chcc, by dziecko rozwijao si w sposb prawidowy, warto szuka miejsc, gdzie pomoc fachowca jest na wycignicie rki, a wypadki to rzadko. Wwczas maluch bdzie bezpieczny, a jego opiekunowie znajd chwil na rozprostowanie koci. W Toluniu dbamy o doskona, ale i bezpieczn zabaw, dlatego urzdzenia przeznaczone do zabawy s atestowane zaznacza Agata Koniarska z Placu Zabaw Tolu . Spord innych wyrnia nas baniowy wystrj, nawizujcy do klimatu i tradycji Torunia. Wiedzielimy, e przysowiowym strzaem w dziesitk bdzie Strefa Malucha, z ktrej korzystaj najmodsi gocie (0-2 lata) - to obszerna, wydzielona, kolorowa cz placu, gdzie proponujemy rwnie zabawki edukacyjno-rozwojowe. Bawi si u nas rwnie opiekunowie - najwikszym powodzeniem wrd dorosych cieszy si kinect. Dla wszystkich zimne i ciepe napoje, lody i odpoczynek w komfortowej Strefie Rodzica. Mamy ciekaw ofert urodzinow, z powodzeniem prowadzimy imprezy firmowe, a nasz cennik uwzgldnia potrzeby klientw. Pkolonie s naszym letnim hitem- ich rosnca popularno zwizana jest zapewne ze zmienn, atrakcyjn tematyk, bogactwem niespodzianek oraz konkurencyjn cen. Widok szalejcego z radoci dziecka, cieszy chyba kadego rodzica. Warto zatem pamita, e piasek i opatka, to czasem mao wrae dla ciekawego wiata urwisa. Chwile, w ktrych dziecko ma czas na beztrosk zabaw, nie trwaj wiecznie. Oczywistoci chyba jest te fakt, e intrygujcych je zakamarkw wiata jest wiele. Kiedy my, opiekunowie, bdziemy wybiera naszemu dziecku jeden z nich, pamitajmy o jego bezpieczestwie i postarajmy si stawia na miejsca, w ktrych kilkulatek bdzie mia moliwo rozwoju. (AL)
Mamo, a kupisz mi
Wci nie masz pomysu na prezent na Dzie Dziecka? Zwaywszy na nieustanne zmiany md, a take natok nowych propozycji na rynku zabawek, jego wybr wcale nie jest prosty. Jaki podarek bdzie gwarantem pojawienia si umiechu na twarzy Twojego malca? Czasy zmieniy si, ale niektre zabawki wci pozostaj niemiertelne. Tyczy si to gier planszowych, a take klockw Lego i lalek Barbie. To one wci wzbudzaj najwicej emocji wrd ich maych wacicieli. Rozwj technologiczny obj jednak, rwnie ofert skierowan dla dzieci. To przyczynia si do dylematu rodzicw midzy kupnem tradycyjnego lub nowoczesnego produktu. Tu znaczenie ma kwestia gustu dziecka, a take to, na jakich wartociach zostao wychowane. Obie koncepcje zapewni naszym podopiecznym wiele godzin zabawy, jednak to gry planszowe typu: Cztery pory roku dla modszych lub Monopol dla starszych, wpyn na ich rozwj intelektualny. Rodzice idcy z duchem czasu i tego samego chccy od swoich pociech, decyduj si na wybr zabawek bardziej skomplikowanych. W ofercie sklepw takich jak Bobas w Toruniu znajduj si imitacje kuchenek, pralek, ktre dadz dziecku wstpn praktyk pracy dorosej. Uwag chopcw skupi roboty wyposaone w gadety. Zwyke samochodziki s zastpowane przez te wyposaone w funkcje i dwiki. Wrd dziewczynek nadal krluj lalki. Klasyczna Barbie ma nowe rywalki w postaci lalek Monster High. To alternatywa dla dziewczynek kochajcych fantastyk. Wrd zabawek konstrukcyjnych od lat palm pierwszestwa dziery Lego. Kreatywno twrcw tych zabawek nigdy si nie kocz. Najbardziej popularnymi seriami klockw s: Friends dla dziewczynek oraz Ninjago dla chopcw, a ju na premier czeka The Lord of the Rings. Na sezon letni, sklep Bobas ma w ofercie zabawki stworzone do szalestwa na dworze. Wiaderka, opatki i koparki to tylko cz propozycji, bez ktrych nie obejdzie si aden mody budowniczy. W tym miejscu
One ju odliczaj dni w kalendarzu na swj jeden jedyny dzie w roku

pochwali si mog polscy producenci, ktrzy dzier palm pierwszestwa w Europie. Natomiast firma Wader jest wiodcym producentem tego typu wytworw na wiecie. Prezent na dzie dziecka powinien by wyjtkowy. Ten dobrze dobrany do potrzeb i gustw Twojej pociechy bdzie cieszy najbardziej. - Najczstszym bdem rodzicw jest zakup zabawek nie dopasowanych do wieku podopiecznych mwi Piotr Hadrysiak, waciciel sklepu Bobas w Toruniu. Dziecku bardziej spodoba si produkt stworzony dla jego przedziau wiekowego dodaje. Kolejn spraw jest jako, ktra nie zawsze idzie w parze z wysok cen czy reklam. Chodzi przecie oto, aby nasi synowie i crki mogy bawi si bezpiecznie i bez ryzyka, e zabawka zepsuje si nim zd si ni nacieszy. Jak przy kadych zakupach nie zapominajmy o rozsdku. Podsumowujc - wykadnikiem dobrego wyboru jest rado dziecka. Obserwujmy nasze pociech, podpytujmy je, a zadowoleni bdziemy wszyscy.
Sztuka dobrego wychowania

Kochany urwis jest nieposuszny? Nie do koca wiemy, co robi? Psycholog, Monika Dbkowska, w rozmowie z Jackiem Laskowskim mwi, jak sobie radzi z trudnymi dziemi
Jacek Laskowski
WYWIAD
Geny, a moe bdy wychowawcze - co waciwie jest przyczyn naszych problemw z dziemi? Cechy pozytywne dziecka oraz pozostae, ktrych jako opiekunowie nie pragniemy, s nastpstwem genw i wychowania. Cechy zdeterminowane biologicznie, genetycznie s wszego rodzaju osnow na kanwie ktrej wychowanie, jako jedno z wielu moliwych wpyww rodowiskowych, wplata swj wtek. Dziki wychowaniu umiejtnie realizowanemu moemy pewne cechy tej osnowy genetycznej uwypukli lub przykry. Wielu rodzicw chwali sobie wychowanie ,,tward rk i niekiedy ucieka si do stosowania surowych metod egzekwowania posuszestwa. Stosowanie nazbyt rygorystycznych metod wychowawczych moe mie tylko negatywne skutki. Nasilenie tych szkodliwych nastpstw bywa rne, co zreszt zaley od indywidualnego stopnia podatnoci dziecka na szkodliwe wpywy. Poczwszy od wyksztacenia si ostronej postawy wobec wiata, niewiary w swoje kompetencje, wycofywania si z podjtych przez siebie decyzji, a skoczywszy na klinicznych zespoach lkowych czy depresyjnych. Wprowadzanie atmosfery zastraszenia nie jest jedwnak tosame z wymagajcym stylem wychowawczym. Wymagajcy styl wychowawczy, rozumiany jako stawianie wysokich oczekiwa, nie musi kojarzy si z emocjo-
kw. Kade nasilone czy utrwalone, przekraczajce zwyk miar zachowanie agresywne u dziecka, z ktrym nie radzimy sobie wychowawczo, powinnimy konsultowa z psychologiem. Bywaj przypadki, kiedy rodzice czy specjalici musz pogodzi si z faktem, i dziecko ju zawsze bdzie o-
buziakiem? Nic samo si nie zmienia. Jeli nie bdzie prb moderowania niewaciwych zachowa, to one nie tylko si utrzymaj, ale prawdopodobnie ulegn wzmocnieniu i dalszej eskalacji. Ani rodzice, ani specjalici nie mog zaprzesta ksztatowania zachowa dziecka w oczekiwanym kierunku.
nalnym gnbieniem dziecka. Czsto syszy si, e powinnimy by dla naszych dzieci partnerem. To waciwa droga? Istot wychowania jest zapewnienie dziecku poczucia bezpieczestwa i umiejtne wprowadzanie go w ycie. Tak rol moe speni jedynie opiekun, ktremu si ufa z racji jego autorytetu, siy i odczuwanej z jego strony mioci. Ta ostatnia cecha rodzica stanowi o sukcesie wychowawczym. Przyjcie roli rwnolegego partnera wobec dziecka, pozbawia modego czowieka poczucia bezpieczestwa, przewodnictwa i szybko doprowadza do jego zagubienia. Dziecko dla swego prawidowego rozwoju potrzebuje mdrego, kochajcego opiekuna, ktry je szanuje. Myl, e z bdnego rozumienia koniecznoci szanowania najmodszych wzio si to potoczne postrzeganie pozytyww w partnerskim traktowaniu dziecka, a partnerstwo to przecie nie tylko szanowanie i
kochanie. Partnerstwo w rozumieniu akceptowania wyborw dziecka, jego stylw mylenia ma sens tylko wtedy, gdy dziecko jest ju dorosym czowiekiem. Co robi, gdy kochany urwis jest nieposuszny, wulgarny, a czasami agresywny? Gdzie szuka przyczyn takiego zachowania? Najczstsz przyczyn agresywnego zachowania jest brak pohamowania impulsywnoci. Zwykle z duym powodzeniem wpywa si na zachowania agresywne, ktre wynikaj z naturalnego u nastolatka poszerzania swego obszaru swobody i konfliktowoci. Znacznie gorzej jest, jeli przyczyn agresywnych zachowa s wzorce rwienicze, ssiedzkie, a najgorzej jeli rodzinne. Zachowania agresywne mog by rwnie nastpstwem choroby czy zaburze psychicznych. Wwczas wymagaj one dodatkowych, a czsto zasadniczych oddziaywa psychologicznych, czasem stosowania le-
Witamina BASEN na zdrowie!

Nie musisz pywa jak mistrz olimpijski. Wystarczy, e unosisz si na powierzchni wody
Monika Olender
CZAS WOLNY
Najnowsze zalecenia brzmi: pywanie przynajmniej raz w tygodniu. Bez wzgldu na wiek. Bez tego nie ma mowy o odpowiedniej kondycji, wyrzebionej sylwetce i koskim zdrowiu. Umiesz pywa? Jeli tak, to moesz korzysta do woli z rekreacyjnych oraz terapeutycznych zalet uprawiania tego typu sportu. Jak si okazuje, ruch w wodzie jest nie do przeceniania dla zdrowia. Najwaniejsze jest to, e nie obcia mini i staww. Co wicej, zanurzone w wodzie wa niewiele, co sprzyja relaksowi. Pywanie abk, kraulem lub zwyczajne taplanie si w wodzie sprawiaj, e nasz ukad ruchu odpoczywa. Minie jednak pracuj, dziki czemu modeluje si sylwetka. Warto pamita, e idealnym stylem dla wszystkich osb cierpicych z powodu schorze krgosupa jest pywanie na grzbiecie. Ponadto jest to jedyny styl, w ktrym nie trzeba pilnowa odpowiedniego rytmu oddychania. Poza tym nie powoduje on wygicia ciaa i napicia barkw. Najszybszy styl pywacki, czyli kraul jest zarezerwowany zwaszcza dla tych, ktrzy pragn mie wyrzebione ramiona i plecy. Pamitajmy, e styl klasyczny, czyli tzw. abka przynosi najwicej korzyci.
Po pierwsze, jest to doskonaa propozycja dla osb, ktre maj skolioz. abka powoduje, e boczne wygicie krgosupa prostuje si. Ponadto ten styl sprawia, e spalamy najwicej kalorii. Jest jeden warunek: musimy pywa poprawnie. Jak si okazuje, basen jest lepszy ni
siownia pod warunkiem, e pywamy systematycznie. Niewtpliwie najwikszym atutem pywania jest to, e moe je wykonywa niemal kady. Jest to sport, ktry ma wane znaczenie take w profilaktyce wielu dolegliwoci zwizanych z ukadem odde-
chowym czy ukadem krenia. Specjalici potwierdzaj, e pywanie wzmacnia wydolno oddechow, odpra ciao, poprawia przemian materii, a take zapobiega niewydolnoci krenia. Skoro pywa kady moe, to gdzie? Aquapark Olender
w Wielkiej Nieszawce to najwikszy w regionie kompleks wodny. Przykadowo oferuje on zajcia Aqua Zumba, bdce nowoczesnym poczeniem fitness i taca w wodzie oraz Aqua Baby, czyli szko pywania dla maluchw. Zajcia dla niemowlakw s po to, aby oswoiy si one z wod. Pamitajmy, e wykonywanie prostych czynnoci, takich jak nurkowanie, skoki, ruchy napdowe, ukadanie ciaa na brzuszku lub plecach, przyspiesza proces pywania. W rezultacie trzylatki zaczynaj samodzielnie unosi si na wodzie. W ofercie znajduje si rwnie hydrocycling, czyli wiczenia w wodzie na specjalnych rowerach. Pywanie ma pozytywny wpyw zwaszcza na rozwj fizyczny i psychiczny dziecka. Zajcia przeznaczone s dla dzieci ju od trzeciego miesica ycia. Dla niemowlt woda jest naturalnym rodowiskiem, ktre doskonale pamitaj z okresu, kiedy byy jeszcze w brzuchu mamy. Warto wykorzysta ten czas, aby przyzwyczai dziecko do wody. Po upywie okoo szeciu miesicy odruchy, takie jak zamykanie ust pod wod, zanikaj. Ponadto Aquapark Olender oferuje wiele innych wodnych atrakcji, w tym m.in.: sztuczn rzek, leank powietrzn, aweczki powietrzne czy beczk z hydromasaem ciennym.
38 POZA TORU, 17 maja

KULTURA
2013
Zabili mi ojca
O Solcu Kujawskim, trudnym dziecistwie i ucieczce z zapdzonej Warszawy, z Iren Santor, rozmawia Milena Kaszuba
Cigle pani koncertuje, pojawia si na scenie, spotyka z sympati ludzi. Czua si pani kiedy zapomniana? Nie i to jest wanie moje szczcie. Bardzo si o to staram i mi na tym zaley. Bo prawd jest powiedzenie: dopty yjemy, dopki o nas pamitaj, a ja chciaabym by zapamitana. Teraz gdy mam wspania staro mog odda si refleksji, spojrze wstecz, oceni swoje bdy i ich nie powtarza. Mam te czas na wspomnienia. A pamita pani, e jako dziecko piewaa za lizaki? Oczywicie! Byam bardzo rezolutnym dzieckiem. Wchodziam do sklepu i na pocztku zawsze musiao by: dzie dobry. Pytaam, czy mog zapiewa. A co za to chcesz? pyta sprzedawca. A podobao mi si wiele rzeczy, lizak czy balonik na wystawie. Mama si oburzaa, e wstyd rodzinie przynosz. Ona trzymaa mnie krtko, ale wpoia mi dobre maniery. Bo tata to pozwala mi na wiele. Zmar, gdy byam maa, wic zachowaam go w pamici fragmentarycznie. Jakie wspomnienia ma pani zwizane z tat? Kiedy wyszam sama z domu i zgubiam si w Solcu Kujawskim. Przestraszyam si. Rodzice mnie szukali, ale jak si okazao nie tylko oni. Cay Solec mnie szuka, gwnie ze wzgldu na to, e miasto ley nad Wis, wic do gowy przychodziy najczarniejsze myli. Ale znalaz mnie wanie tata. Wychowywaa pani mama i babcia. Moja mama bya krawcow. Kada krawcowa zawsze mwi, e zrobi wicej ni moe. Szya wic po nocach, w cigu dnia, ale take w wita. Nie mog powiedzie, ebym kiedy miaa takie wita, podczas ktrych mama wszystko rzucaa, pochaniay j przygotowania i bya wielka celebra. Nigdy nie miaa na to czasu. Pracowaa, aby mnie wyywi. A zapachy z babcinej kuchni pamitam do dzi. Stracia pani ojca, gdy miaa 5 lat. Zgin na pocztku wojny, zamordowany przez niemieckiego przyjaciela. Tak. To byo w nocy z 28 na 29 padziernika 1939 roku zosta zabity, razem z grup innych mczyzn. W tym mordzie braa udzia osoba, ktr znaa moja rodzina. Przed wojn ten czowiek przychodzi do nas do domu, by przyjacielem mojego ojca. Gdy katowano tat, bo rozkadali ich na takich duych awach i po prostu lali, ten mczyzna wtedy krzycza: tylko nie w gow, eby to trwao duej i bardziej ich bolao. W czasie okupacji mieszkaymy przy ulicy nazwanej na cze tego przyjaciela ojca. On by chyba kim bardzo wanym w Solcu Kujawskim. Pniej szykanowa moj rodzin. Na przykad mama staa w kolejce po wgiel, bya ju blisko, eby ten wgiel odebra, a on podchodzi i mwi: Raus, eby stawaa jeszcze raz na kocu kolejki. Te wspomnienia s bardzo smutne. Ale na pewno ma Pani wiele take miych wspomnie. Koleanki opowiadaj, e skakaa pani z nimi na siano i som. Przy trzepaku, te spdzaa pani duo czasu. Bya pani dziewczyn obuzem? Trudno musz to powiedzie, ale ja byam raczej chopakiem, ni dziewczyn! Wszystkie drzewa, chaszcze i trzepaki byy moje. Gdy wracaam do domu, to biedna mama rwaa wosy z gowy. Rce, nogi podrapane. Mama braa wtedy du miednic i mnie mya. Ale mnie to mydo wtedy szczypao! Kiedy cae nasze przedszkole brao udzia w wiceniach ksidza, w tzw. biaym kociele. Dwa rzdy dzieci klczay a midzy nimi szed do otarza ksidz. Kade z nas miao bukiecik kwiatkw i trzeba byo mu te kwiatki rzuca pod nogi. Jednak ja, zamiast rzuci na podog, to rzuciam kwiatami w tego ksidza. On si zaplata w sutannie, potkn i o may wos i by si przewrci. Co ja miaam z tego powodu w domu! Byam bardzo nieusuchany gzub. Pniej okazao si, e niesuchana chopczyca potrafi piewa i zostaa pani piosenkark. Podobno miaa Pani wieli adoratorw. Panowie wysali do mnie listy, najbardziej oryginalne przechowuj na pamitk do dzi. Jeden napisa: ogldam pani w telewizji. Wiem, e adnie pani piewa, ale chyba nadszed ju czas, eby zaj si jak przyzwoit prac? Ja mam duo ziemi, a pani wyglda na zdrow dziewczyn. Inny przyjecha od razu z owiadczynami. Przyszed akurat na prb z orkiestr Rachonia. Pniej wszyscy si ze mnie nabijali. Adorator otworzy walizk a w rodku rne pieczone misiwa. Od razu z wawk do mnie przyjecha. Muzycy si cieszyli, bo mogli wszystko zje, a ja nie miaam z tego ani jednego plasterka kiebasy. Kolejny zapuka do drzwi mojego domu. Przyjecha z Gry Kalwarii. Powiedzia: dzie dobry, jestem. Wtedy zaczam si zastanawia, czy czasem si gdzie nie spniam, albo o czym nie zapomniaam. Poda mi kwiatki i powiedzia, e mnie zabiera, a niedugo wemiemy lub. Gd powiedziaa, e mam ma to bardzo si na mnie zdenerwowa i zapyta, po co ja mu zdjcie przysaam. Faktycznie, kiedy wysyaam zdjcia tym, ktrzy o nie prosili w listach. Ta sytuacja szybko mnie tego oduczya. Mimo takich przejaww sympatii nie lubi by pani nazywana gwiazd. Bo dla mnie rzecz wit jest zawd i chc by odbierana jak zawodowiec. Owszem dokadam wszelkich stara, eby to co robi podobao si ludziom, eby mieli chwil wytchnienia przy moich piosenkach. Jeli z kim pracuj, to nienawidz, gdy jedni nie szanuj pracy innych ludzi. Nie uznaje osb, ktre gwiazdorz. Jeli mam by gdzie na 8, to jak mog przyj na 9? O nie, udusiabym za co takiego! Nie jestem skromna, ale za to bardzo wymagajca w stosunku do siebie. Gwiazda to dla mnie tylko puste sowo. Towarzyszy mi sympatia ludzi chc, eby ludziom byo ze mn dobrze. Podobnie jak samej ze sob. Nie znosi pani wielkich miast, huku, zgieku. Ucieka pani z zapdzonej Warszawy? Do Nadarzyna, bo tam jest po prostu cicho, mio i z dala od tego szybkiego tempa. Gdy jestem nad Wisa w Solcu, to przypominaj mi si spacery z mam i tat. Kiedy bardzo duo pracowaam i nie miaam czasu na rozpamitywanie. Koncerty, wyjazdy, nagrywania pytowe, telewizyjne, nowy repertuar to mnie pochaniao. Pani wizyty w Solcu, to zastrzyk, poywka, ktra musi pani starczy do koca ycia. Co takiego wyjtkowego jest w tym miecie, e napawa pani tak energi? To jest dziwne, Solec to mae miasto. Kiedy taka senna, drewniana miecina, a teraz jestem po prostu zachwycona tym co si tutaj dzieje. Solec jest miejscem spokoju, moe ze wzgldu na te lasy. Wisa przynosi ukojenie, ale ta w Solcu wydaje si inna, ona mi tutaj nawet inaczej pachnie. Duo w tym mojej nostalgii i tsknoty za dziecistwem. W Solcu czuj si jak w domu, to mj matecznik. A gdyby okazao si, e moe pani piewa? To byoby jedno z najbardziej koszmarnych przey do ktrego musiaabym si przyzwyczai. Przede mn byaby duga droga, wypeniona nauk: jak musz y nie wydajc z siebie dwikw. Czasem si mieje, e odkd siebie nie pamitam, to wiem, e piewaam. To jest dla mnie organiczne. Jestem do piln uczennic, wic moe i nawet przeszabym przez to niemie dla mnie dowiadczenie. Ale z drugiej strony, przecie piewanie to moje ycie.

SPORT
Z szeciocyfrowym przebiegiem
O bdach modoci, karierze Lancea Armstronga, dobrym momencie na zakoczenie kariery sportowej, z mistrzem polski w kolarstwie, zwycizc Tour de Pologne, Cezarym Zaman, rozmawia Marcin Tokarz
Powiedzia pan kiedy, e doping w kolarstwie jest bardzo popularny. Czy przypadkiem nie jest tak, e rywalizacja z tras przejazdowych przenosi si do laboratoriw? Oby tak nie byo. Wyglda na to, e popularno dopingu z przed lat jest ju przeszoci. Kiedy nie byo to powszechnie stosowane na wysokim poziomie medycznym, jednak nagminnie z tego korzystano. Niestety przymykano na to oko. Lata niedbaoci zwizanych z kontrol kolarzy przyczyniy si do wzrostu zainteresowania t metod poprawy wynikw. To si teraz zmienio. Obecnie, ilo kontroli antydopingowych jest znaczna. Podczas jednego Tour de France jest ich wicej ni przez cay rok w tenisie. Nawizujc do paskiej dyskwalifikacji z 1999 roku, co czuje sportowiec, ktry wywalczy miejsce na podium, ale jednak dopada go sprawiedliwo? Sprawiedliwo? Byem amatorem jeli chodzi o suplementacj mojego organizmu, a startowaem w peletonie rywalizujc z profesjonalnymi ekipami z zachodniej Europy dysponujcymi kilkunastokrotnie wikszym budetem ni nasza. Wtedy nie mielimy lekarzy-specjalistw. Dziaalimy na zasadzie prb i bdw i taki wanie bd si wkrad. Kto gdzie co podpatrzy, gdzie usysza i si prbowao. Std wynika moja wpadka. To byy inne czasy. Nie mona
Fot. Zbigniew Kowalski
Kalendarium wydarze sportowych

2013-05-17 - Mistrzostwa Powiatu Toruskiego w Czwrboju LA Dziewczt i Chopcw Szk Podstawowych, Piga 2013-05-18 - Mistrzostwa Powiatu Toruskiego w Trjboju LA Dziewczt i Chopcw Szk Podstawowych, Czernikowo 2013-05-19 - X Integracyjny Rajd Rowerowy Honorowych Dawcw Krwi, Gmina Zawie 2013-05-26 - VIII Mistrzostwa Oldboyw Gminy ubianka w Pice Nonej, Warszewice 2013-05-29 - Zawody Lekkoatletyczne dla Szk Podstawowych i Gimnazjw, Piga 2013-05-30 - Turniej Piki Nonej dla Samorzdowcw, Grzywna 2013-06-03 - Mistrzostwa Powiatu Toruskiego w Pice Nonej Chopcw - Licealiada 2013, Gronowo 2013-06-06 - III Bieg im. Czesawa Miosza, VI Edycja Grand Prix ubianka Cross o Puchar Wjta Gminy ubianka, Piga 2013-06-15 - Turniej Dzikich Druyn w pice nonej o Puchar Radnego Pluskows 2013-06-21 - Wielka Olimpiada Maego Sportowca - zmagania sportowe uczniw oddziaw przedszkolnych, Zawie Maa 2013-06-22 - IX Wielki Turniej Siatkwki Plaoworekreacyjnej, Zalesie 2013-06-23 - Turniej Piki Nonej Oldboys, Zawie Maa 2013-06-30 - Gminny Turniej Piki Nonej 6-cio osobowej, Grzywna 2013-06-30 - Mistrzostwa Gminy ubianka w Koszykwce 3-osobowej, Warszewice 2013-06-30 - Rodzinny Rajd Rowerowy z PRZYGOD, Gmina Zawie opr. (AR)
jako nieprawdopodobnie wysoki wspczynnik stosunku jego siy do masy ciaa. Czy teraz, gdy znamy prawd mona powiedzie, e jest to kamstwem? To absolutna prawda. W tej chwili Lance jest wzorem dla kolarzy, jak przygotowywa swoj form, jak trenowa. Nie doping by przyczyn jego wysokiej mocy! W jego przypadku doping mia na celu poprawienie jego odpornoci na wielodniowy wielogodzinny wysiek, by zostawi wszystkich w tyle, a nie finiszowa rami w rami. Mimo wszystko dojcie do tego poziomu jazdy to jest masa przemylanego, kontrolowanego treningu. W jego przypadku byo to skrupulatne monitorowanie praktycznie kadego nacinicia na peda. On po prostu wykorzystywa w tym czasie wszystko, co umoliwiao mu jak najlepsze wyniki. Zaczynajc od rodzaju szkolenia, jego miejsca, bo przecie musia si przenie ze Stanw do Europy. Nikt dla podniesienia swoich wynikw nie zrobi tyle, co Armstrong. pozwoli. Nas na to nie byo sta, a jeli nawet to nie zdawaem sobie wtedy sprawy, e jest to stosowane, a nawet jak to zorganizowa. Czyli pan z tego nigdy nie korzysta? Nie. Mj bd polega na sprbowaniu suplementw pomagajcych zbi tkank tuszczow. Informacj o tej metodzie otrzymaem od jednego z instruktorw fitness-klubu. Byy one jednak na licie rodkw niedozwolonych i skoczyo si jak pan wspomnia. Zna pan Lancea Armstronga. Jak decyzja o przyznaniu si do wieloletniego stosowania dopingu wpyna na jego zdrowie psychiczne? Wydaje mi si, e byo mu bardzo ciko w postawieniu kroku w kierunku oczyszczenia sumienia. On w tym tkwi. Nikt Lancowi nie narzuca stosowania dopingu. Wrcz przeciwnie, on sam to organizowa. Inaczej ni inni kolarze, ktrzy uczestniczyli w pewnym systemie, i cho nie byli zmuszani, decydowali si na tego typu praktyki mylc: skoro reszta to robi, to, czemu ja miabym odpuci?. Armstrong by ponad wszystkimi, zawsze chcia by najlepszy. Z pewnoci wypowiedzenie prawdy byo dla niego ogromnym wyzwaniem. Jednak pytanie, co byo dla niego gorsze? Walka z rakiem, czy wasnym sumieniem? W jednym z artykuw opisano fenomen Armstronga, Czy pan boi si dnia, w ktrym ju nie bdzie w stanie wsi na rower? Na razie mi to nie grozi, bo zdrowie mam wzorowe. Ale z tym jest tak samo jak z momentem decyzji o zakoczeniu kariery sportowej. Czowiek rozmyla, kiedy bdzie ten waciwy moment? Gdy ta chwila ju nadejdzie, sportowiec nie ma wtpliwoci, e powinien zamkn rozdzia. Myl, e tak samo bdzie z ostatecznym poegnaniem si z rowerem. Jak na razie nie wyczerpaem swoich wszystkich si. Moe dziwnie to zabrzmi, ale wol jecha na rowerze, ni lee w ku. Pki, co wyglda na to, e dobij moe za dwadziecia lat do przejechania miliona kilometrw na rowerze. Na razie mj licznik wskazuje 800 tys. Jako zawodowy kolarz, w roku pokonywaem dystans ok. 35 tys. km rocznie. Po zakoczeniu kariery z wiksz przyjemnoci ni kiedy robi rocznie ok. 7-8 tys. To dystans kilkunastokrotnie duszy ni obwd Ziemi. Nie myla pan, eby odby na rowerze podr dookoa globu? Za duo mam do zrobienia, ale brzmi to ciekawie. Jazd na rowerze mona traktowa na wiele sposobw. Mnie interesuje wykorzystywanie go do jazdy w peletonach i rajdach. Czasem przyspiesz, wyprzedz, otr si o rywala. To adrenalina, ktra mnie dalej napdza
tego odnosi do dzisiejszych i na odwrt. Mwi si, e przetaczanie krwi byo w tamtych czasach czsto stosowan metod. Czy pana, te to dotyczyo? A teraz nie jest? Sportowcy na najwyszym poziomie, zarabiajcy najwicej, bo to drogi zabieg, a przy tym najmniej szkodliwy, mogli sobie na to

Poza Toruń NR 21

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Poza Toruń NR 21

Uploaded by

Copyright:

17 maja 2013 Numer 21

Specjalny dodatek - Finanse. Czytaj na str. 25-28

Na garbatego cakiem prosty

O wolnoci obywateli i okupacji Polski rozmawiamy z Januszem 6 Korwin-Mikkem

Radzimy, co zrobi po wyczeniu analogowego sygnau telewizji naziemnej 26

Ostatnie dni przed cyfryzacj

BEZPATNA GAZETA REGIONU TORUSKIEGO

Za sob tylko mier i zy

*** Gmina Chema *** Gmina Lubicz

*** Gmina ysomice

*** Gmina Czernikowo

Wszystko o CKU w Gronowie

2 POZA TORU, 17 maja 2013

Program Festynu Szlaku Tradycji i Smaku

Red. Monika Olender czeka na informacje

Masz dla nas temat?

Kontakt pod numerem: 537049 739

Radosaw Rzeszotek radekrzeszotek@gmail.com (GSM 609 119 016)

Monika Olender, Marcin Tokarz

Tytus Szabelski, Maciej Pagaa, Maria Lewandowska

Studio Poza Toru

Agora SA. Pia

3 POZA TORU, 17 maja 2013

4 POZA TORU, 17 maja 2013

Superony naszych samorzdowcw

Ewa Wieczyska jest bardzo wyrozumiaa dla swojego ma

Fot. Tytus Szabelski

Tocz dobre pomysy

Stwrz biznes z LGD

5 POZA TORU, 17 maja 2013

Za sob tylko mier i zy

6 POZA TORU, 17 maja 2013

Na garbatego cakiem prosty

Janusz Korwin-Mikke spotka si z mieszkacami Chemy 9 maja

Fot. Tytus Szabelski

7 POZA TORU, 17 maja 2013

Pogoda zostaa zamwiona - zapraszamy!

Sam przeciwko wszystkim?

Namiot Starostwa Powiatowego stanie na Starwce 25 maja

8 POZA TORU, 17 maja 2013

Na scenie Parku Kultury w ubiance pojawili si uczniowie wielu szk

W gminie ubiana mieci wywiezie MPO

9 POZA TORU, 17 maja 2013

10 POZA TORU, 17 maja 2013

300 brakujcych wstek

Do biegu, gotowi, start!

Zawodnicy startujcy w miejskiej imprezie biegowej gadko pokonali tras pmaratonu

Fot. ukasz Piecyk

Fot. Tytus Szabelski

11 POZA TORU,17 maja 2013

Teatr pisany kred

12 POZA TORU, 17 maja 2013

Najstarsi mieszkacy gminy biesiadowali na corocznym spotkaniu

Wicej zdj na naszej stronie www.pozatorun.pl

Gmina na sportowo Solary w kocu na dachach

W tym roku rusz pierwsze prace nad instalacjami solarnymi

Fot. ukasz Piecyk

13 POZA TORU, 17 maja 2013

To chyba jaki zakon

Dzie pachncy przeszoci

Razem moemy wicej

14 POZA TORU, 17 maja 2013

Wizie wasnego ciaa

Pikna ona, pikny on

Damian Kwarciany marzy o spotkaniu z Mamedem Khalidovem

Fot. Tytus Szabelski

* Gmina Chema * Gmina Lubicz