Kl.

: Imię i nazwisko: Ocena:

Nr w dzienniku:
Data wykonania Temat doświadczenia: Data oddania:
doświadczenia: Badamy siły międzycząsteczkowe (I)

I. CZĘŚĆ TEORETYCZNA:

Wszystkie ciała składają się z atomów lub cząsteczek, ale nie

rozpadają się. Dlaczego? Każde ciało ma swój określony kształt, który trudno jest
zmienić. Nawet rozlany na stoliku sok tworzy jedną mokrą plamę, całość, która nie
rozpada się na poszczególne cząstki. Dlaczego? Między cząsteczkami cieczy działają
siły wzajemnego przyciągania, czyli każda cząsteczka przyciąga sąsiednie cząsteczki
i sama jest przez nie przyciągana.
Takie siły nazywamy siłami międzycząsteczkowymi. Oto
definicja tej siły:
 siły międzycząsteczkowe - siły działające między blisko siebie położonymi
cząsteczkami, są to siły przyciągania i odpychania o charakterze
elektrostatycznym (dipole cząsteczek), magnetycznym (niesparowane
elektrony i momenty magnetyczne jąder atomowych) i inne, będące wynikiem
chwilowych pozycji składników atomów i cząsteczek. Przy większych
odległościach większe znaczenie mają siły przyciągania, przy mniejszych -
odpychania. Siły te noszą ogólnie nazwę sił van der Waalsa i mają duże
znaczenie w tłumaczeniu makrozjawisk, takich jak lotność pary, zjawisko
wrzenia i krzepnięcia, temperatury wrzenia itp.
Między cząsteczkami cieczy także zachodzą siły
międzycząsteczkowe. Pokazuje to kulisty kształt małych kropli cieczy.

II. OPIS DOŚWIADCZENIA:

1. Przygotowałam: talerz, kubek po jogurcie, kawałek nitki, ołówek i trochę

płynu do naczyń.
2. Na talerz nalałem wody, dodałam kilka kropli płynu do naczyń i zamieszałam.
3. Położyłam kawałek nitki na otworze kubka wzdłuż jej średnicy.
4. Przytrzymałam końce nitki palcami, lekko ją naprężając.
5. Odwrócony kubek do góry dnem położyłam na talerzu z otrzymaną woda
mydlaną.
6. Wyjęłam kubek i zauważyłam, że na jego otworze pojawiła się mydlana
błonka.
7. Przebiłam ołówkiem błonkę mydlaną z jednej strony nitki.
8. Puściłam jeden koniec nitki.
9. Delikatnie „naciągnęłam” błonę ponownie na całą powierzchnię otworu kubka
ciągnąc za jeden koniec nitki, a drugi przytrzymując mocno palcami.
 III. WYNIKI:

Przebijając błonkę mydlana z jednej strony nitki zauważyłam, że

pękła tylko ta jedna strona, a druga pozostała niezmieniona.
Puszczając jeden koniec nitki i mocno trzymając drugi,
spostrzegłam, że nitka przesunęła się ze środka kubka na jego obrzeża.
Pociągając delikatnie za swobodny koniec nitki „naciągnęłam”
błonę ponownie na całą powierzchnię otworu kubka i zauważyłam, że naciągana
delikatnie błona nie pękła.

IV. OPRACOWANIE WYNIKÓW:

przebijając błonkę puszczając jeden naciągając błonę

mydlaną z jednej koniec nitki i mocno powrotem na cały
strony nitki trzymając drugi otwór kubka
spostrzeżenia pękła tylko jedna nitka przesunęła się z naciągana błona nie
strona, druga środka kubka na jego pękła, lecz bez
pozostała nietknięta obrzeża problemu naciągnęła
się

V. DYSKUSJA I WNIOSKI:

W porównaniu z gazami, odległości międzycząsteczkowe w

cieczach są mniejsze, a siły wzajemnego oddziaływania większe, dlatego ciecze są
substancjami które mają określoną objętość ale nie mają określonego kształtu,
przyjmują zatem kształt naczynia. W przypadku jego uszkodzenia np. w czasie awarii
chemicznej pod wpływem siły ciężkości rozlewają się tworząc toksyczną plamę w
rejonie awarii. Plama ta będąc przedmiotem oddziaływań ratowniczych, stwarza
wiele rodzajów zagrożeń wśród których najważniejsze wynika z procesu parowania
czyli przechodzenia cieczy do fazy gazowej.
Można te wnioski przedstawić także w ten sposób:
Siły oddziaływania cząsteczek cieczy są na tyle duże, że
utrudniają wzajemne ich oddalania się, lecz wobec istniejącej symetrii i równowagi
sił działających na poszczególne cząsteczki - jest możliwe ich wzajemne
przemieszczanie się. Z tego właśnie powodu ciecze wykazują ściśliwość,
przeciwstawiając się zmianom objętości, lecz nie mają sprężystości postaci i
przybierają zawsze kształt naczynia, w którym się znajdują.