ZESTAWIENIE WANIEJSZYCH POJ I WYRAE JAPOSKICH UYWANYCH PODCZAS TRENINGW AIKIDO PORZDEK TEMATYCZNO - ALFABETYCZNY

POJCIA PODSTAWOWE, KLUCZOWE POSTACIE

AIKIDO - droga do harmonii Ki indywidualnego z Ki wszechwiata, do harmonii osobowoci z rzeczywistoci; pojcie uywane
przez Morihei Ueshib od 1942 roku na okrelenie stworzonej przez siebie sztuki walki

Al - mio, harmonia KI - energia ycia DO - droga, sposb MORIHEJ UESHIBA, OSENSEI, ur. Japonia w Tanabe pref. Wakayama 14.12.1883, zm. 26.4.1969, twrca aikido KlSSHOMARU UESHIBA, syn Morihei Ueshiby (zm. 4.1,1999) MORITERU UESHIBA, wnuk Morihei Ueshiby, obecny Doshu, prezes Fundacji Aikikai, Dyrektor
Generalny Hombu Dojo

DOJO, ETYKIETA, ORGANIZACJA

ARIGATO - dzikuj: (DOMO) ARIGATO GOZAIMASHITA - dzikuj bardzo DAN - midzynarodowe stopnie mistrzowskie (od l do 8), nadawane przez egzaminatorw Aikikai DOJO - sala wicze DOSHU - tytu aktualnego lidera aikido, prezesa Fundacji AIKIKAI, Dyrektora Generalnego wiatowej Kwatery Gwnej Aikido:
obecnie jest nim Mariteru Ueshiba, wnuk O-Senseia

GASHIO - gest zoenia rk na wysokoci klatki piersiowej HAJIME - dos. pocztek, rozpoczcie: sygna rozpoczcia wicze dawany przez prowadzcego zajcia HAKAMA - szerokie, tradycyjne spodnie japoskie HOMBU DOJO - dojo centralne, znajduje si przy 17 - 18 Wakamatsu Cha, Shinjuku-ku, 162 Tokyo; zaloone
przez M. Ueshib po II w.., obecnie stanowi rwnie gwn siedzib Fundacji Aikikai: AIKIDO WORLD HEADQUARTERS

LICZEBNIKI ICHI -1 NI - 2 SAN - 3 SHI - 4 GO - 5 ROKU - 6 SHICHI - 7 HACHI - 8 KYU - 9 JU - 10 JU - ICHI - 11 JU - NI - 12 NI - JU - 20 SAN - JU - 30 HYAKU - 100 NI - HYAKU - 200 SEN - 1000

KEIKO Gl - strj treningowy KYU - stopnie uczniowskie (od 12 do 1) nadawane przez egzaminatorw Polskiego Stowarzyszenia Aikido ONEGAI SHIMASU - dos. prosz, zaproszenie do wsplnego wiczenia, O SENSEI - najwikszy nauczyciel, tytu stosowany do Morihei Ueshiby, twrcy (aikido) REI ukon RITSUREI - ukon w pozycji stojcej SEIZA - polecenie przyjcia pozycji siedzcej (siadu klcznego na pitach) SEMPAI - osoba prowadzca zajcia, nie posiadajca stopnia mistrzowskiego SENSEI - mistrz, nauczyciel SUMIMASEN - przepraszam za zrobienie czego le, ale rwnie dla przywoania czyjej uwagi TATAMI - materac, z ktrego ukada si mat (klasyczny wykonany jest ze somy ryowej) TORI - wiczcy: atakowany. wykonujcy technik (lub NAGE - rzucajcy, jap. nageru - rzuca); obrona UKE - wiczcy: ten, ktry atakuje, na ktrym jest wykonywana technika (jap. ukeru - przyjmowa)

POSTAWA, RUCHY, KROKI, PRZEWROTY, WICZENIA

POSTAWA AI HANMI - ukad wiczcych: obie w tej samej pozycji GYAKU HANMI - ukad wiczcych: pozycja lustrzana', osoby wiczce stoj w odwrotnych pozycjach, jakby stanowiy wasne odbicie lustrzane HIDARI KAMAE - postawa z lew nog z przodu MIGI KAMAE - pozycja z praw nog z przodu SHIZENHON TAI - ' pozycja 'na baczno' SHIZEN TAI - pozycja swobodna, naturalna. stopy rozstawione na szeroko barkw. rce wzdu tuowia ZA HO - pozycja siedzca SEIZA - polecenie przyjcia postawy siedzcej PRZEWROTY MAE UKEMI - przewrt w przd USHIRO UKEMI - przewrt w ty YOKO UKEMI - przewrt w bok RUCHY, KROKI ASHI SABAKI - ruch stp AYUMI ASHI - krok przestawny IRIMI - wejcie, ruch w przd KOKYU NO HENKA -'ruch z oddechem' -: krok do przodu WICZENIA AIKI TAISO -zestaw wicze rozgrzewajco-osoby stoj rozcigajcych, majcych zharmonizowa organizm przygotowa do zasadniczej czci zaj FUNAKOGI TAJSO - "wiczenie wiosowania, z uniesieniem obydwu rk na wysoko oczu w poczeniu wiczenia wzmacniajce pozycj , majce na celu z wydechem i wiadomoci przepywu energii od centrum rozbudzenie i scentrowanie Ki (FURITAMA) przez cale ciao ramiona a do doni zwrot, wdech i ten sam ruch HAISHIN UNDO - wiczenie rozcigajcow przeciwn stron z wydechem, nastpnie noga znajdujca si rozluniajce stosowane przewanie na koniec zaj, z przodu zamienia paszczyzn ruchu o 90 stopni krokiem w bok polegajce na nacigniciu na plecy partnera, ktry w stron wntrza stopy; oddech i ruch ciaa musz by w harmonii trzyma nas za nadgarstki KOKYO TENKAN HO - "obrt z oddechem', podstawowe IKKYO UNDO - wiczenie przygotowujce do IKKYO wiczenie przygotowujce do SHIHO NAGE; kroki jak w KOKYO KOHO UKEMI UNDO - "wiczenie przewrotw w ty NO HENKA ruch rk to podnoszenie i opuszczanie TE GATANA wiczenie przygotowujce do ukemi czyli rki miecza; opuszczenie rki nastpuje jednoczenie z KOKYU HO - "wiczenie oddechu', wiczenie krokiem wszystkie ruchy musz by wykonane w harmonii z oddechem wykonywane w pozycji stojcej lub siedzcej polegajce OKURI ASHI krok odstawny polegajce na dojciu do centrum partnera, poznawaniu OMOTE - kierunek ruchu: w stron twarzy, przodu partnera pracy jego ciaa przy jednoczesnej pracy nad wasnym SABAKI ruch oddechem SHIHO GIRI ruch cicia bokkenem, lub ruch imitujcy cicie ORENAI TE - "niezginalna rka', intencj jest bokkenem wykonywany w czterech kierunkach wyobraenie do wiadczenie przepywu K i przez rami SHIKKO - poruszanie si w pozycji klczcej TAI NO TENKAN HO - wykorzystanie ruchu tenkan, TAI SABAKI - sposoby przemieszczenia ciaa wiczeniu z partnerem: obrt ciaa o 180 stopni z TENKAI zwrot w miejscu, obrt ciaa o 180 stopni uniesieniem rk, jakby w ruchu trzymania duej kuli bez wykonywania krokw TEKUBI - 'nadgarstek", wiczenia rozgrzewajce TENKAN dos. z wycofaniem nogi przeksztaci; w wersji nadgarstki podstawowej:obrt ciaa o 180 stopni ZENGO UNDO - 'wiczenie w przd i w ty, wiczenie TSUGI ASHI krok dostawny ruchu bioder, rk i przepywu Ki w linii prostej do przodu URA - kierunek ruchu: do tyu, w stron plecw partnera i do tyu ZEMPO (IRIMI) TENKAN ASHI) -krok naprzd i zwrot w miejscu

ATAKI: UCHWYTY, UDERZENIA, KOPNICIA

KATA TORI - uchwyt za bluz na wysokoci ramienia KATA TORI MEN UCHI - uchwyt za bluz na wysokoci ramienia z jednoczesnym uderzeniem w twarz KATATETORI - uchwyt za rk KATATE RYOTE TORI - ( = MOROTE TORI), MAE GERI - proste kopnicie w przd MOROTE TORI - uchwyt dwiema rkami za jedn rk MUNE TORI MEN UCHI - uchwyt za bluz na wysokoci klatki piersiowej z jednoczesnym uderzeniem w twarz RYO KATA TORI - uchwyt za bluz dwiema rkami RYO HIJI TORI - uchwyt za bluz na wysokoci okci (lub za okcie) obiema rkami RYOTE TORI - uchwyt za dwie rce SHOMEN UCHI - cicie proste mieczem lub rk w paszczynie pionowej TSUKI - uderzenie proste USHIRO ERI TORI - uchwyt z tyu za konierz USHIRO KATATE TORI KUBI SHIME - uchwyt z tyu za rk z jednoczesnym duszeniem USHIRO RYOSODE TORI - uchwyt z tyu za dwa rkawy YOKOMEN UCHI - cicie ukone z lekkim zejciem na bok

BRO UYWANA PODCZAS TRENINGW AIKIDO

BOKKEN - miecz drewniany JO - kij TANTO - n drewniany KATANA - miecz

SPOSOBY WICZENIA I WYKONYWANIA TECHNIK

CHUOAN - rednia wysoko (tuw. splot soneczny) GEDAN - nisko (poniej bioder) HANMI HANDACHI WAZA - tori siedzi, uke stoi HENKA WAZA - odmiany technik podstawowej IPPAN GEIKO - tori jest atakowany przez jednego uke JIYU WAZA - tori wykonuje dowolne techniki JO TORI - metody obrony przed atakiem kijem JODAN - wysoko (gowa. szyja, ramiona) KAESHI WAZA - kontrtechniki KAKARI GEKO - tori jest atakowany przez kilku uke, nadchodzcych kolejno. z jednego kierunku KATA - skodyfikowana forma ruchu KUMI TACHI - wiczenia z partnerem przy uyciu bokkena SUBURI - wiczenia indywidualne przy uyciu bokkena i jo, SUWARI WAZA - techniki lub wiczenia wykonywane w pozycji klczcej TACHI TORI - metody obrony przed atakiem mleczem TACHI WAZA - techniki lub wiczenia wykonywane w pozycji stojcej TANINZU KAKARI GEIKO - tori jest atakowany przez kilku uke, atakujcych z dowolnego kierunku TANTO TORI - metody obrony przed atakiem drewnianym noem' USHIRO WAZA - ataki z tyu

TECHNIKI: UNIERUCHOMIENIA, RZUTY

OSA E (KAESHI) WAZA unieruchomienia IKKYO - pierwsza forma unieruchomienia NIKKYO - druga forma unieruchomienia SANKYO - trzecia forma unieruchomienia YONKYO - czwarta forma unieruchomienia z uciskiem na czuy punkt przedramienia GOKYO - pita forma unieruchomienia (szczeglnie przydatna w obronie przed
atakiem yokomen uchi z noem)

NAGE WAZA - rzuty KOTE GAESHI - rzut przez skrcenie nadgarstka, wykonywany rwnie jako
unieruchomienie

SHIHO NAGE - rzut podstawowy. tzw. "rzut w cztery strony" IRIMI NAGE - rzut przez irimi, wejcie w partnera KOKYU NAGE - dos. "rzut oddechem" KOSHI NAGE - rzut przez biodro UCHI KAlTEN NAGE - rzut obrotowy, wykorzystujcy ruch do wewntrz,
przejcie pod ramieniem partnera SOTO KAITEN NAGE - rzut obrotowy, wykorzystujcy ruch na zewntrz UDEKIME NAGE - rzut wykorzystujcy dwigni na staw okciowy TEN CHI NAGE - rzut "niebo - ziemia" (jap. ten. niebo, chi. ziemia) JUJIGARAMI - rzut przez skrzyowanie rk

HIJIKIME OSAE - forma unieruchomienia przeciwnika z wykorzystaniem dwigni

na staw okciowy

INNE POJCIA
A TEMI - uderzenie w wraliwy punkt ciaa dla zaburzenia rwnowagi psycho - fizycznej przeciwnika HARA - brzuch, rodek, centrum KI Al - okrelenie dwiku wydawanego z hara w momencie maksymalnej koordynacji ruchu ciaa i oddechu KI MUSUBI - zjednoczy wasne Ki z Ki partnera KI NO NAGARE - pozwoli Ki pyn, przepyw Ki, strumie Ki KOKYU - dos. "oddech, oddychanie", sia oddechu, w zaoeniach podkrela si istotn rol oddechu w oddziaywaniu na partnera MA Al - odpowiedni dystans, waciwa odlego midzy wiczcymi w zalenoci od sytuacji SANKAKU - trjkt (SANKAKU Nl IRIMI SHITE - Wchod w ruch jak trjkt} MARU - koo, okrg (MARU NI SASAITE - Wykonuj ruch po okrgu} SHIKAKU - kwadrat [SHIKAKU NI OSAERU - Zakocz ruch jak kwadrat] TEGATANA - "rka - miecz", otwarta do, palce zczone WA - zgodno ruchowa