Professional Documents
Culture Documents
Warszawa 2012
Warszawa 2012
Opracowanie i redakcja: Zesp Biura Bezpieczestwa Narodowego Wydawca: Biuro Bezpieczestwa Narodowego ul. Karowa 10, 00-315 Warszawa Adres redakcji: ul. Karowa 10, 00-315 Warszawa e-mail: redakcja@bbn.gov.pl http://www.bbn.gov.pl tel.: 22 695 18 77 Numer ISBN 978-83-60846-15-5 Nakad 400 sztuk
Kopiowanie caoci bd czci moliwe jest tylko za zgod redakcji. Oddano do druku w grudniu 2012 r. Projekt, DTP, druk i oprawa: Pracownia C&C Sp. z o.o. www.pracowniacc.pl
Spis treci
Sowo wstpne Diagnoza Polski jako podmiotu bezpieczestwa. Interesy narodowe i cele strategiczne cena i prognoza rodowiska bezpieczestwa. Scenariusze ksztatowania si warunkw O bezpieczestwa Strategia operacyjna (koncepcja dziaa strategicznych) moliwe opcje trategia preparacyjna (koncepcja przygotowania systemu bezpieczestwa narodowego) S moliwe opcje Zasadnicze rekomendacje Strategicznego Przegldu Bezpieczestwa Narodowego Myl przewodnia Strategicznego Przegldu Bezpieczestwa Narodowego Wykaz osb zaangaowanych w SPBN 3 4 6 7 8 9 12 13
Sowo wstpne
Strategiczny Przegld Bezpieczestwa Narodowego (SPBN) by pierwszym tego typu przedsiwziciem wPolsce. Dokonano wnim caociowej oceny stanu bezpieczestwa narodowego oraz sformuowano strategiczne wnioski dotyczce podanych kierunkw isposobw dziaania pastwa wtej dziedzinie oraz przygotowania systemu bezpieczestwa narodowego. Przegld przeprowadzono wczterech etapach: samoidentyfikacji strategicznej, obejmujcej diagnoz pastwa jako podmiotu bezpieczestwa; oceny strategicznego rodowiska bezpieczestwa; formuowania koncepcji dziaa strategicznych, okrelajcej sposb osigania celw strategicznych wdanych warunkach (rodowisku) bezpieczestwa oraz formuowania koncepcji przygotowa strategicznych, okrelajcej sposb utrzymywania itransformacji systemu bezpieczestwa narodowego. Rezultaty Przegldu zostay zawarte wRaporcie Komisji, ktry przedstawiono Prezydentowi RP Bronisawowi Komorowskiemu. 8 listopada 2012 r. przyja je jednomylnie Rada Bezpieczestwa Narodowego.
1. Diagnoza Polski jako podmiotu bezpieczestwa. Interesy narodowe icele strategiczne
Geopolityczne pooenie Polski midzy Zachodem aWschodem jest najwaniejszym strategicznym czynnikiem ksztatujcym od wiekw tosamo narodow ipastwowo polsk oraz wynikajce znich interesy narodowe icele strategiczne. Skadniki potencjau strategicznego: p otencja ustrojowo-polityczny zasady ustrojowe Konstytucji RP stwarzaj ramy do okrelenia interesw icelw strategicznych wdziedzinie bezpieczestwa; p otencja obronny adekwatny do prognozowanych zagroe i wyzwa. Najwiksza jego cz, Siy Zbrojne RP, wymaga dokoczenia profesjonalizacji, zwikszenia zdolnoci operacyjnych poprzez wprowadzenie nowoczesnego uzbrojenia iwyposaenia do wojsk, podniesienia poziomu wyszkolenia oraz konsolidacji organizacyjnej; p otencja ochronny stoi przed szeregiem trudnych wyzwa. Nale do nich m.in.: szeroko rozumiana przestpczo zorganizowana, terroryzm (wtym cyberterroryzm) oraz nielegalna migracja. Nadmierna liczba sub irozproszony nadzr komplikuj koordynacj oraz osabiaj spjno dziaa sub istray; p otencjay spoeczny igospodarczy wzrnicowany sposb wpywaj na definiowanie interesw narodowych oraz celw strategicznych wdziedzinie bezpieczestwa. Zrwnowaony rozwj spoeczno-gospodarczy pastwa powinien zapewni odpowiednie zasoby izdolnoci dla systemu bezpieczestwa pastwa. Czynnikiem pozytywnym jest rozwj gospodarki. Ograniczajco dziaa stan finansw publicznych, wynikajcy zoglnej nierwnowagi sektora finansowego. Negatywny wpyw moe mie sytuacja demograficzna kraju. Katalog interesw narodowych i celw strategicznych w dziedzinie bezpieczestwa ustalony zosta wwyniku uszczegowienia podstawowych interesw narodowych ifunkcji pastwa ujtych wart. 5 Konstytucji RP.
Konstytucyjne
Wdziedzinie bezpieczestwa
Dysponowanie skutecznym narodowym potencjaem bezpieczestwa (gotowo izdolno odstraszania, obrony iochrony)
Budowa, utrzymanie i transformacja zintegrowanego systemu bezpieczestwa narodowego, w tym podsystemu kierowania oraz podsystemw wykonawczych (operacyjnych i wsparcia)
Wkad we wzmocnienie zdolnoci obronnych NATO oraz budow zdolnoci obronnych UE Utrzymywanie narodowych zdolnoci do udziau w obronie sojusznikw oraz operacjach ekspedycyjnych Tworzenie i doskonalenie regulacji prawnych oraz edukacji powszechnej w zakresie praw i wolnoci Organizowanie, wyposaanie oraz szkolenie sub i instytucji odpowiedzialnych za zapewnienie swobody korzystania z praw i wolnoci obywatelskich Doskonalenie regulacji prawnych w dziedzinie zarzdzania kryzysowego, ochrony ludnoci i bezpieczestwa publicznego Organizacyjno-techniczny rozwj (modernizacja) sub i instytucji odpowiedzialnych za ochron ludnoci, bezpieczestwo publiczne i zarzdzanie kryzysowe
Swoboda korzystania przez obywateli z praw i wolnoci czowieka, bez szkody dla bezpieczestwa innych osb i bezpieczestwa pastwa
Ochrona indywidualna obywateli izbiorowa ludnoci przed losowymi icelowymi zagroeniami dla ich ycia izdrowia oraz przed naruszeniem, utrat lub degradacj dysponowanych przez nich dbr (materialnych iniematerialnych)
Zrwnowaony rozwj potencjau gospodarczego pastwa, z uwzgldnieniem m.in. ochrony rodowiska naturalnego (zasoby materialne)
Ochrona podmiotw (ogniw) potencjau spoecznego igospodarczego przed Informacyjne, destrukcyjnym oddziaywaniem edukacyjne, kulturowe, zewntrznych iwewntrznych naukowo-techniczne, zagroe wczasie pokoju, finansowe, energetyczne, kryzysu iwojny infrastrukturalne, materiaowe i inne wsparcie dziaania operacyjnych ogniw systemu bezpieczestwa narodowego
Doskonalenie zasad, procedur oraz zdolnoci Opracowanie wspdziaania podmiotw (ogniw) obowizujcych spoecznego i gospodarczego strategii, planw potencjau pastwa ze subami i programw odpowiedzialnymi za ich przygotowania (utrzymania ochron i obron i doskonalenia) zdolnoci podmiotw w czasie pokoju, (ogniw) spoecznych i gospodarczych kryzysu i wojny pastwa do funkcjonowania w czasie zagroenia (kryzysu) i wojny, w tym realizacji zada wsparcia operacyjnych ogniw systemu bezpieczestwa narodowego
4. Strategia preparacyjna (koncepcja przygotowania systemu bezpieczestwa narodowego) moliwe opcje
Opcje strategii preparacyjnej: o pcja umidzynarodowienia systemu bezpieczestwa narodowego podkrela przygotowanie systemu bezpieczestwa narodowego, ktrego priorytetem jest maksymalne wykorzystanie szans wynikajcych ze wsppracy midzynarodowej; o pcja usamodzielnienia systemu bezpieczestwa narodowego oznacza konieczno przygotowania systemu bezpieczestwa narodowego, ktrego priorytetem jest maksymalizacja narodowego potencjau bezpieczestwa; o pcja zrwnowaonego integrowania systemu bezpieczestwa narodowego podkrela przygotowanie systemu bezpieczestwa narodowego do wykorzystywania zarwno szans wynikajcych ze wsppracy midzynarodowej, jak iracjonalnie umacnianych zdolnoci sukcesywnie integrowanego narodowego potencjau bezpieczestwa.
o czynnociach operacyjnych cel: zdefiniowanie procedur ikompetencji wstosowaniu technik operacyjno-rozpoznawczych; o urzdzie ministra obrony narodowej cel: reforma systemu dowodzenia ikierowania SZ RP; o utworzeniu zintegrowanej uczelni wojskowej oraz ponadresortowej uczelni bezpieczestwa narodowego (Akademii Bezpieczestwa Narodowego) cel: konsolidacja wyszego szkolnictwa wojskowego. b) na poziomie decyzji wadzy wykonawczej (Prezydent, Rada Ministrw, ministrowie): utrzymanie wwieloletniej perspektywie budetu obronnego na poziomie 1,95 proc. PKB; k onsolidacja organizacyjna idyslokacyjna Si Zbrojnych RP oraz konsekwentna realizacja priorytetw modernizacyjnych (obrona powietrzna, wtym przeciwrakietowa; mobilno migowcowa wojsk ldowych; zinformatyzowane systemy walki); u tworzenie komitetu Rady Ministrw do spraw bezpieczestwa narodowego (rzdowego komitetu bezpieczestwa narodowego) wraz zobsugujcym go koncepcyjno-koordynacyjnym rzdowym centrum bezpieczestwa narodowego (RCBN na bazie obecnego Rzdowego Centrum Bezpieczestwa); p rzyjcie wieloletniego programu rozwoju (transformacji) systemu bezpieczestwa narodowego (na bazie dotychczasowego programu pozamilitarnych przygotowa obronnych). c) ewentualne zmiany konstytucyjne: w yeliminowanie niektrych zbyt szczegowych, jak na ustaw zasadnicz, zapisw, nadajc im charakter generalnych norm konstytucyjnych (za nadmiernie szczegowe naleaoby uzna np. literalne wymienianie konkretnych nazw instytucji, np. szef Sztabu Generalnego WP, dowdcy rodzajw Si Zbrojnych); z rezygnowanie zodrbnej funkcji naczelnego dowdcy Si Zbrojnych na czas wojny lub co najwyej przewidzenie jej tylko fakultatywnie. W razie utrzymania tej funkcji jako konstytucyjnej zapewnienie prawnej moliwoci wskazania ju wczasie pokoju osoby przewidzianej do jej objcia na wypadek wojny; u sunicie niejasnoci konstytucyjnej co do podlegoci Si Zbrojnych RP wczasie wojny ministrowi obrony narodowej; j ednoznaczne, bezwarunkowe okrelenie organu kierujcego obron pastwa w czasie wojny. Kompetencje wtym zakresie nie powinny by dzielone zinnym organem (zasada jednolitoci kierowania wwarunkach wojny);
10
g dyby miaa by utrzymana waciwa dla czasu pokoju zasada wspdziaania dwch organw (Prezydenta i Rady Ministrw), w tym jednego kolektywnego, w kierowaniu obron pastwa nadanie konstytucyjnie Radzie Gabinetowej kompetencji organu waciwego do zapewnienia tego wspdziaania. Wskad Rady Gabinetowej czasu wojny powinni dodatkowo by wczeni marszakowie Sejmu iSenatu, jako potencjalni nastpcy Prezydenta; g dyby ewentualna nowelizacja Konstytucji RP zmierzaa do zmiany obecnego modelu ustrojowego na prezydencki lub gabinetowy, naleaoby: wmodelu prezydenckim zmieni formu Rady Bezpieczestwa Narodowego zorganu wycznie doradczego nakonstytucyjny organ doradczo-koordynacyjny albo przeksztaci wtakowy Rad Gabinetow; wmodelu gabinetowym wogle zrezygnowa zkonstytucyjnego usytuowania Rady Bezpieczestwa Narodowego.
11
ZESP 1
Diagnoza
Interesy narodowe
Cele strategiczne w dziedzinie bezpieczestwa Scenariusze rozwoju rodowiska bezpieczestwa Opcje strategii operacyjnej Zasady, sposoby, zadania, wymagania Opcje strategii preparacyjnej
Rekomendacje
Cele preparacyjne
Potencja polityczno-ustrojowy
Cele operacyjne
Potencja ochronny
Scenariusz dezintegracyjny
Podsystemu obronnego
Potencja obronny
Rekomendacje dotyczce:
Podsystemu ochronnego
Podsystemu spoecznego
Wymiar globalny
Podsystemu gospodarczego
Opcja Umidzynarodowienia SBN
Scenariusz integracyjny
12
Zastpca Edward HALIAK Czonkowie Adam BALCER Edward KIREJCZYK Stanisaw PARZYMIES Marek PIETRA Witold SKOMRA Andrzej TOWPIK Koordynatorka Ewa MAZUR-CIELIK Zesp Koncepcji Dziaa Strategicznych Przewodniczcy Pawe WIEBODA Zastpca Tomasz ALEKSANDROWICZ Czonkowie Bolesaw BALCEROWICZ Bartosz BOLECHW Jarosaw GRYZ Janusz URBANIAK Katarzyna UKROWSKA Koordynatorka Anita KRZYANOWSKA Zesp Systemu Bezpieczestwa Narodowego Przewodniczcy Andrzej KARKOSZKA Zastpca Maciej MARSZAEK Czonkowie Franciszek ADAMCZYK Ryszard DBROWA Krzysztof JANIK Mariusz KAMIERCZAK Waldemar KITLER
14
Arkadiusz LETKIEWICZ Jerzy S. OLDZKI Jacek PAWOWSKI Andrzej K. RYCHARD Grzegorz SOBOLEWSKI Koordynator Sawomir KAMISKI Zesp Doradczo-Konsultacyjny Jerzy BAHR Tadeusz BAACHOWICZ Ireneusz BIL Wodzimierz CIMOSZEWICZ Olgierd DZIEKOSKI Marek GOLISZEWSKI Henryk GORYSZEWSKI Piotr GULCZYSKI Andrzej HALICKI Grzegorz KOSTRZEWA-ZORBAS Roman KUNIAR Ryszard UKASIK Wojciech MATERSKI Tadeusz MAZOWIECKI Stefan NIESIOOWSKI Wadysaw ORTYL Zbigniew PISARSKI Antoni PODOLSKI Roman POLKO Jerzy PRUSKI Janusz REITER Adam Daniel ROTFELD Janusz SEPIO Bartomiej SIENKIEWICZ Marek SIWIEC Aleksander SMOLAR Anna SZYMASKA-KLICH Stanisaw WZITEK Marcin ZABOROWSKI Koordynator Andrzej JUSZCZAK SZTAB KOMISJI: Magdalena ADAMCZUK Agnieszka ADAMUSISKA Marek AJNENKIEL Lucjan BEZA
15
Monika BIERNAT Adam BRZOZOWSKI Paulina CALISKA Marek CIECIERA Maciej CZULICKI Micha GRZELAK Dominik JANKOWSKI Andrzej JWIAK Czesaw JUWIK Lech KONOPKA Mariusz KOWALSKI Waldemar KOZICKI ukasz KULESA Witold LEWANDOWSKI Krzysztof LIEDEL Joanna MAJ-MARJASKA Mieczysaw MALEC Radosaw MARCINIAK Wiesaw MOLEK Jarosaw PADZIK Paulina PIASECKA Pawe PIETRZAK Katarzyna PRZYBYA Przemysaw SIEJCZUK Kamil SOBCZYK Karol STEC Marek SURMASKI Albert TARAS Janusz TOMASZEWSKI Pawe TUROWSKI Ryszard ZAKRZEWSKI II.EKSPERCI WSPIERAJCY KOMISJ SPBN: Andrzej BARCIKOWSKI Micha BARTOSZCZE Magorzata J. CZURYK Jarosaw WIEK-KARPOWICZ Andrzej DAWIDCZYK Janusz DAWIDZIUK Mariusz DBEK Lech DRAB Robert GAZKOWSKI Tomasz GOBAN-KLAS Ryszard GROSSET Przemysaw GUA Tomasz HYPKI
16
Krystyna IGLICKA Alicja JASKIERNIA Pawe KPKA Leon KIERES Maciej KLIMA Tadeusz KOCZKOWSKI Jerzy KONIECZNY Mariusz KOSIERADZKI Cezary KOCIELNIAK Ligia KRAJEWSKA Stanisaw LIPISKI Wojciech UCZAK Stanisaw MAJCHERCZYK Grzegorz MAKOWSKI Ewa MAKIEWICZ-CUDNY Tomasz MICHALAK Grzegorz MOZGAWA Andrzej MROCZEK Mariusz NEPELSKI Andrzej PIECZYWOK Katarzyna PISARSKA Pawe PONCYLJUSZ Krzysztof PROKOP Jan PYRCAK Maciej PYZNAR Mariusz-Jan RADO Mariusz RUSZEL Marcin SAKOWICZ Cezary SOCHALA Ewa SZAFARCZYK Joanna SZEWCZYK Tomasz SZEWCZYK Marek CIKO Jacek TOMKIEWICZ Agata TYBURSKA Jan WIDACKI Andrzej M. WILK Mariusz WITCZAK Przemysaw ZALESKI Sawomir ZALEWSKI Krzysztof MIJEWSKI
17