27.05.

2013

Nie chcia krzya w szkole, nie chce i w Sejmie

Nie chcia krzya w szkole, nie chce i w Sejmie

- Krzy powinien znikn z Sejmu, bo pastwo powinno by takim miejscem, w ktrym dobrze yje si kademu jego obywatelowi, bez wzgldu na wyznawane wartoci, religi czy przekonania - uwaa Tomasz Chabinka, jeden z organizatorw gonej debaty o obecnoci symboli religijnych w XIV LO we Wrocawiu Ta sprawa odbia si echem w caej Polsce. W grudniu 2009 r. grupa licealistw z "czternastki" wystpia do wadz szkoy z petycj o usunicie krzyy z sal lekcyjnych. Niedugo pniej w szkole odbya si debata, w ktrej udzia wzili m.in. wspierajcy licealistw prof. Jan Hartman, a po drugiej stronie ultrakatolicki publicysta i szef "Frondy" Tomasz Terlikowski, ktry nie szczdzi im sw krytyki. Dwa lata pniej, po wejciu do Sejmu Ruchu Palikota, o tym samym dyskutuje caa Polska. W samym centrum tego sporu rozpocz si proces wczesnych licealistw z XIV LO, dzi studentw, z eurodeputowanym PiS Ryszardem Legutk, ktry po debacie nazwa ich "rozwydrzonymi smarkaczami". Rozmowa z Tomaszem Chabink* Jacek Harukowicz: Blisko dwa lata temu z grup uczniw wystosowalicie petycj do wadz XIV LO, w ktrej domagalicie si usunicia krzyy i innych symboli. Zrobia si straszna afera. Jak dzi oceniasz tamte wydarzenia? Tomasz Chabinka: Mj pogld o koniecznoci zagwarantowania neutralnoci wiatopogldowej pastwa si nie zmieni. Ciesz si, e problem ten zauwaa coraz wiksza liczba osb w caym kraju. W przekonaniu, e nasze dziaania byy suszne, umocniem si po katastrofie smoleskiej, gdy Koci bardzo mocno zaangaowa si po jednej stronie konfliktu politycznego. Mielimy okazj naocznie przekona si, do czego moe prowadzi zamanie zasady tej neutralnoci. Powiedziaem sobie: wanie o tym wtedy mwilimy! I mielimy wtedy racj! Dzi okazuje si, e takie mylenie jest bliskie wielu osobom w tym kraju. Dowodem s choby wyniki ostatnich wyborw parlamentarnych i ogromny sukces, jaki odniosa w nich inicjatywa Janusza Palikota. Przecie on w kampanii gosi duo bardziej radykalne od nas hasa, by bardziej stanowczy w podejciu do Kocioa. A gosowao na niego 10 proc. Polakw. Ta burza, ktra rozptaa si wwczas wok was, dopada was w do newralgicznym momencie, tu przed matur. Odczulicie to jako pniej? - Nie. Na szczcie szkoa okazaa si do otwarta i caa sprawa skoczya si waciwie wraz z debat o obecnoci symboli religijnych w przestrzeni publicznej, ktr zorganizowalimy po nagonieniu naszej petycji. Po tym wszystkim jednak wrcilimy do normalnego ycia - do nauki, do przygotowa do matury. Nie bylimy wic w aden sposb szykanowani, nikt nam nie robi z tego powodu adnych nieprzyjemnoci. Co mylisz dzi, kiedy obserwujesz spr o obecno krzya w Sejmie? Jeszcze posowie nie zostali zaprzysieni, a ju mamy ma wojenk wiatopogldow rozptan przez Janusza Palikota. - Myl, e Janusz Palikot musi pokaza, e zosta wybrany nie bez powodu, e rzeczywicie chce broni pogldw, dziki ktrym odnis tak wielki sukces. Walka o obecno krzya na sali sejmowej jest tego przejawem. On zosta przecie powieszony w Sejmie bez jakiejkolwiek dyskusji. Przez wiele lat stanowi temat tabu i teraz, gdy do parlamentu wesza grupa sprzeciwiajca si jego obecnoci, mam nadziej, e to tabu zostanie zamane, e zaczniemy dyskutowa, co jest dopuszczalne w przestrzeni publicznej, a co nie. A czym wedug ciebie jest zasada neutralnoci wiatopogldowej pastwa? - Pastwo powinno by takim miejscem, w ktrym dobrze yje si kademu jego obywatelowi, bez wzgldu na wyznawane wartoci, religi czy przekonania. Nie tylko tym, ktrzy reprezentuj konkretn, choby nawet dominujc wiar. Krzy w Sejmie to dla mnie znak, e w tym miejscu uchwalane jest prawo, ktre w pierwszym rzdzie musi by akceptowane przez hierarchi kocieln. To symbol dominacji. Powinien znikn. To bdzie dowd na to, e pastwo dba o dobro wsplne wszystkich swoich obywateli, a nie tylko wikszoci z nich, wyznajcych podobn wiar. I krzy wiszcy na cianie to wyklucza? Przeszkadza w tym? - Moe powodowa wrd posw konflikt sumienia. Podczas gosowa nad kwestiami spornymi wiatopogldowo moe sprawi, e krzy bdzie im przypomina o tym, kto w Polsce ma dominujcy status, i zachca do konformistycznych postaw wbrew wasnym przekonaniom. To niebezpieczne szczeglnie w tych partiach, ktre nie s jednorodne wiatopogldowo. Wtedy posowie, nawet chccy gosowa wbrew linii goszonej przez Koci, dwa razy si zastanowi, zanim podnios rk za ustaw godzc w jego dobra. Katolicy tumacz, e maj prawo do swojego symbolu. Zdjcie krzya interpretuj jako opresj. Moe wic rozwizaniem byoby umieszczenie obok niego innych symboli, jak miao to miejsce podczas happeningu Ruchu Palikota w szczeciskiej radzie miejskiej? - Sejm to nie jest muzeum etnograficzne. Dla kadego wane jest co innego, inne wartoci s dla niego podstawowe, ludzie wyznaj wiele religii. Na cianie zabrakoby miejsca na wszystkie te symbole. Na kocu daoby to nieoczekiwany i zy efekt. A moe ta caa awantura o krzy w Sejmie to tylko kolejny happening Palikota? Taka jego gra obliczona na poklask, dziaanie pod publik? Przecie nie ma najmniejszych szans, by krzy znikn z Sejmu. - Rwnie uwaam, e to happening, a krzy w tej kadencji nie zniknie z Sejmu. Ale to akcja, ktra nawietla pewn bardzo wan spraw, zrywa z otaczajcym j tabu i pozwala j przedyskutowa. Dziaania Palikota robione s z pozycji osoby, ktra niewiele moe, ale maj t zalet, e zwracaj uwag publicznoci na pewne wane problemy, dotychczas niedostrzegane. Wszyscy pamitaj jego wystpienie z pistoletem i wibratorem dotyczce gwatu w jednej z komend policji. Wczeniej nikt si tym nie interesowa, a dziki nagonieniu sprawy przez Janusza Palikota policjant, ktrego on wwczas pitnowa, zosta niedawno skazany na 2,5 roku wizienia.

wroclaw.gazeta.pl/wroclaw/2029020,35771,10593508.html

1/2

27.05.2013

Nie chcia krzya w szkole, nie chce i w Sejmie

To byy pierwsze wybory parlamentarne, w ktrych gosowae. Wiem, e wcale nie na Palikota. Wikszo jego wyborcw to ludzie modzi. Ty do tej grupy si nie zapisae. - Bardzo dugo zastanawiaem si, czy nie poprze Palikota. Doszedem jednak do wniosku, e jest zbyt wielk niewiadom, e nie wiem, czego mog si po nim spodziewa. To polityk, ktry przez lata budowa wok siebie wizerunek radosnego happenera, amicego pewne tabu, podejmujcego kontrowersyjne tematy i w wikszoci przypadkw uwaaem to za potrzebne. Ale nie wiedziaem nic o ludziach, ktrzy za nim stoj. Uznaem wic, e chciabym, by w Sejmie znalaz si on sam, natomiast nie miaem przekonania do tych wszystkich ludzi startujcych z jego list. Dlatego gosowaem na Platform Obywatelsk. Na Platform Obywatelsk? Parti, ktra jest za pozostawieniem krzya w Sejmie, za zakazem aborcji, ktra przez cztery lata nie zgadzaa si na refundacj zabiegw in vitro? Parti, w ktrej s Stefan Niesioowski i Jarosaw Gowin? Ty? Lewicowiec? Co mi tu nie gra. - (miech) Raczej socjallibera. Wytumacz si: rodowiska, nazwijmy je pro life, stworzyy przed wyborami specjaln stron internetow dla takich ludzi jak ja - o pogldach lewicowych, ktrzy wahaj si, na kogo odda gos. Byo tam wyliczone, ktrzy posowie gosowali za liberalizacj ustawy antyaborcyjnej, ktrzy pracowali na rzecz praw dla osb o orientacji homoseksualnej itd. Kierujc si tymi wytycznymi, wybraem kandydata z tzw. lewego skrzyda PO. Mj wybr mia te osabia prawe skrzydo Platformy. Gosowaem wic nie na parti, ale konkretnego jej kandydata. Oczywicie najchtniej zagosowabym na parti w rodzaju brytyjskich liberalnych demokratw, ale takiej w Polsce nie mamy. Dlatego oddae gos na chadecj? - (miech) Dlatego staem przed duym dylematem. I doszedem do wniosku, e skoro Ruch Palikota jest wielk niewiadom, a SLD w moim okrgu, jeleniogrsko-legnickim, reprezentuj zwizkowi baronowie, to trzeba szuka gdzie indziej. Najblisze cztery lata bd obserwowa rozwj sytuacji po lewej stronie sceny. Sprawa waszej petycji sprzed dwch lat nieoczekiwanie wrcia wanie w tym gorcym politycznym okresie. W czwartek w Krakowie rozpocz si proces, ktry wytoczylicie europosowi Ryszardowi Legutce, ktry po szkolnej debacie nazwa was "rozwydrzonymi smarkaczami", a wasz inicjatyw "szczeniack zadym". - Pan profesor, powszechnie znana osoba, a w pewnych rodowiskach wrcz autorytet, wyrazi si wwczas pod naszym adresem bardzo nieelegancko, a my jego sowami poczulimy si dotknici. Podczas rozprawy broni si, argumentujc, e osoby starsze maj prawo uywa takich okrele pod adresem ludzi modych, ktre znane s ze swojej yciowej nieroztropnoci, i dawanie im wskazwek, rwnie w takiej formie, jest wrcz obowizkiem bardziej dowiadczonych yciowo. Absurd. - Tak, absurd. Idc tym tropem, naleaoby przyj, e skoro mczyni bardziej interesuj si polityk ni kobiety, to panowie powinni mie prawo upominania ich w sprawie goszonych pogldw. Obawiam si, e prof. Legutko mgby takiemu pogldowi przyklasn. - (miech) Ja nie chciabym y w wiecie, w ktrym obowizuj takie zasady. Profesor Legutko przedstawi jeszcze drugi argument. Stwierdzi, e co prawda mielimy prawo poczu si uraeni, ale w momencie, gdy zaczlimy si broni, stalimy si jakoby osobami publicznymi. W efekcie straci mielimy prawo do ochrony przed wypowiedzianymi przez profesora obelgami. Przecie to Paragraf 22 w praktyce. Czego domagacie si w sporze z Legutk? Na pierwszej rozprawie sd wezwa do zawarcia ugody, ale raczej nie ma co na ni liczy? - Domagamy si przede wszystkim przeprosin. W pozwie jest rwnie zobowizanie do wpaty pewnej kwoty na cel spoeczny, ale ma to wymiar symboliczny. Uwaamy, e pan profesor powinien przeprosi nas publicznie w mediach, w ktrych ukazay si jego wypowiedzi na nasz temat. On jednak odrzuca wszelkie moliwoci porozumienia, nie chce zgodzi si na przyznanie w jakiejkolwiek formie, e to, co powiedzia, byo niewaciwe. Jego upr jest dla mnie tym bardziej dziwny, e w czwartek w sdzie przyzna, e komentowa spraw, ktrej za dobrze nie zna. Wychodzi wic na to, e obrazi ludzi, ktrych nie zna, przy okazji sprawy, ktrej nie zna. Tylko dlatego, e z prob o komentarz zadzwonia do niego dziennikarka. Tomasz Chabinka* - absolwent najlepszego wrocawskiego XIV Liceum Oglnoksztaccego im. Polonii Belgijskiej. Obecnie studiuje ekonomi na Uniwersytecie Ekonomicznym i rwnolegle informatyk na Uniwersytecie Wrocawskim. Dziaa spoecznie w Stowarzyszeniu "Projekt: Polska".

Tekst pochodzi z portalu Gazeta.pl - www.gazeta.pl Agora SA

wroclaw.gazeta.pl/wroclaw/2029020,35771,10593508.html

2/2