Szwedzki model katastrofy

rozmowa z Ruby Harrold-Claesson GN 21/2010 | O prawie, ktre zniszczyo szwedzkie rodziny, a ktre teraz prbuje skopiowa Polska, z Ruby Harrold-Claesson rozmawia Przemysaw Kucharczak.

Jakub Szymczuk Ruby Harrol-Claesson jest prezesem Skandynawskiego Komitetu Praw Czowieka oraz adwokatem. Jej wizyta w Szwajcarii przyczynia si do odrzucenia podob-nego projektu, jaki obowizuje w Szwecji. Do Polski zaprosiy j Stowarzyszenie Rzecznik Praw Rodzicw i Zwizek Duych Rodzin 3+. Zabraa gos na posiedzeniu poczonych komisji senackich. Pochodzi z Jamajki. Mieszka w Gteborgu z mem inynierem, z ktrym ma dwie crki i syna. Przemysaw Kucharczak: Polski Sejm przyj nowelizacj ustawy o przemocy w rodzinie. Jak j Pani ocenia? Ruby Harrold-Claesson: Otrzymaam tumaczenie nowego polskiego prawa. Widz bardzo due podobiestwa midzy prawem obowizujcym w Szwecji a polskim projektem. Take w szwedzkim prawie jest przepis, ktry zabrania poddawania dzieci karom cielesnym i innym formom upokarzania. To prawo, wprowadzone w Szwecji w 1979 roku, byo niepotrzebne. Nie rozwizao adnego problemu, ale za to spowodowao uznanie za przestpcw zwykych rodzicw. To znaczy? To prawo sprawio, e rodzice w Szwecji obawiaj si swoich dzieci. Rodzic nie moe ju nakaza dziecku, eby za kar poszo do swojego pokoju, bo jest to uznawane za upokarzanie i zamanie prawa. Dzieci s edukowane ju w przedszkolach i szkoach podstawowych, e rodzice nie maj prawa ich uderzy, niezalenie od tego, co dziecko zrobi. Dlatego ju mae, szecioletnie dzieci czsto mwi nauczycielom: Ja mog ci uderzy, ale ty nie masz prawa mi nic zrobi. Mamy te w Szwecji dzieci, ktre dzwoni na policj, eby donie na swoich rodzicw z zupenie bahych powodw. Czsto si u nas zdarza, e dzieci policzkuj swoich rodzicw i ordynarnie ich wyzywaj, a rodzice nie maj na to adnej moliwoci reakcji. Ale brak reakcji to przecie krzywda dla samych dzieci? Efekt jest taki, e szwedzkie dzieci nie maj szacunku do nikogo: ani do rodzicw, ani do osb starszych. W autobusach modzie zawsze siedzi, a starsi ludzie stoj. Za swoje zachowanie szwedzkie dzieci s nielubiane w wielu krajach Europy. W zwizku z ich skandalicznym zachowaniem do naszych ambasad napywaj proby, by szwedzkie ministerstwo edukacji zakazao wyjazdw wycieczek szkolnych poza granice kraju. Przywiozam do Polski jeden z plakatw, ktry powsta w zwizku z wizyt szwedzkiej wycieczki: Skandynawowie, rujnujecie nasze miasteczko. Wynocie si i nigdy nie wracajcie. A jeli rodzice zlekcewa przy wychowaniu gupie prawo? Gona bya sprawa 6-letniego chopca, ktry nazywa si Dominik Johansson. Prowadz j teraz przed Trybunaem w Strasburgu. Tu nie chodzio o klapsa. Cho chopiec nie zosta przez rodzicw uderzony, zosta odebrany rodzicom przez opiek spoeczn. Wic o co poszo? Ojciec Dominika jest Szwedem, matka pochodzi z Indii, oboje pracowali na uniwersytecie. Postanowili zamieszka w Indiach, gdzie ojciec Dominika dosta prac. Przez ostatnie miesice przed wyjazdem uczyli

chopca w domu, eby nie byo mu al rozstawa si z kolegami z przedszkola. Szko mia zacz w wieku 7 lat ju w Indiach. Doszo jednak do konfliktu z opiek spoeczn, ktra twierdzia, e Dominik musi chodzi do przedszkola. 25 czerwca zeszego roku rodzina zaja miejsce w samolocie, eby polecie do Indii. I nagle, tu przed odlotem, do samolotu wesza uzbrojona policja. Dominik zosta przez policjantw odebrany i przekazany do rodziny zastpczej. Rodzice mog si z nim spotyka tylko raz na pi tygodni, i to pod nadzorem pracownika opieki spoecznej. Chopiec zosta poddany praniu mzgu i do rodzicw zastpczych zwraca si teraz: mamo i tato. To jest jeden z wielu przykadw ingerencji pastwa w ycie rodziny. Czyli, wedug panujcej w Szwecji ideologii, dziecko jest wasnoci pastwa? Tak, prawa rodzicw ju u nas nie obowizuj. Co na to Trybuna w Strasburgu? W wielu przypadkach Szwecja zostaa uznana przez Trybuna w Strasburgu za pastwo, ktre amie prawa czowieka. Jednak nawet jeli rodzice zwyciaj w Strasburgu, pastwo szwedzkie i tak czsto nie zwraca im dzieci. Jak to? Opowiem o sprawie Olsson przeciw Szwecji. Pracownicy socjalni uznali, e pastwo Olsson, rodzice czwrki dzieci, s zbyt mao inteligentni, eby mc wychowywa swoje dzieci. Ciekawe, e pracownicy socjalni zawsze wiedz najlepiej... Caa czwrka dzieci zostaa wic odebrana. Jednak prawniczka Sylwester Berg, ktra reprezentowaa pastwo Olsson w Strasburgu, doprowadzia do poddania ich testom na inteligencj. I okazao si, e ich IQ jest zupenie normalne! Trybuna w Strasburgu zdecydowa, e caa czwrka dzieci ma wrci do rodzicw, a szwedzki rzd musi naprawi szkody, ktre wyrzdzia ta interwencja. I dzieci wrciy? Nie, bo pracownicy socjalni stwierdzili, e te dzieci byy tak dugo w rodzinie zastpczej, e powinny ju tam zosta. Argumentowali, e to bdzie lepsze dla ich dobra. I szwedzki sd przyzna im racj. Ciekawe, e tego argumentu pracownicy socjalni nigdy nie uywaj w sytuacjach, gdy odbieraj dzieci z naturalnych rodzin pod bahymi pretekstami. Odbieraj przecie czsto dzieci 14-letnie i wtedy jako nie mwi, e te dzieci przebyway we wasnej rodzinie zbyt dugo. Jak sprawa pastwa Olsson si zakoczya? Adwokatka Sylwester Berg i rodzice udali si do Strasburga drugi raz. I Trybuna w Strasburgu znw skaza Szwecj za zamanie praw czowieka. Jednak dzieci w czasie trwania tych procesw zdyy dorosn... Trybuna kaza pastwu szwedzkiemu wypaci za to rodzicom odszkodowanie. Jednak oni przecie nie chcieli sprzeda swoich dzieci, tylko chcieli je wychowa. Szwedzcy socjalici, ktrzy w 1979 r. dali urzdnikom socjalnym tak wielkie moliwoci ingerencji w rodzin, mieli jednak przecie szlachetne intencje. Kiedy to prawo byo uchwalane w Szwecji w 1979 roku, paday takie same argumenty, jakie dzisiaj usyszaam w polskim Senacie: e trzeba zakaza klapsw, bo agresja rodzi agresj, e bite dzieci bij inne dzieci, e wreszcie to prawo uchroni dzieci przed byciem zabijanymi. W rzeczywistoci nie potrzebowalimy adnego specjalnego, dodatkowego prawa, eby chroni dzieci w rodzinach. Moe przynajmniej po jego wprowadzeniu przemoc wobec dzieci zmalaa? Nie zmniejszya si. Mamy w Szwecji sta redni: od 30 lat siedmioro dzieci rocznie jest zabijanych przez rodzicw. I to mimo e mamy takie antyklapsowe prawo... Dodatkowo wiele dzieci jest zabijanych w rodzinach zastpczych, ale one nie s uwzgldniane w tej statystyce. Dlaczego wikszo Szwedw nie widzi zwizku midzy zymi zachowaniami ich dzieci, a antywychowawczym prawem? Dlaczego nie znajdzie si wikszo w parlamencie, ktra to prawo uchyli? Poniewa przeciwnicy tego prawa s publicznie pitnowani jako... zwolennicy przemocy wobec dzieci. Ja te jestem w Szwecji ostro pitnowana jako zwolenniczka bicia dzieci. A ja mwi tylko, e od klapsa jeszcze adne dziecko nie umaro. I przypominam, e zmaro wiele dzieci, ktre zostay przez pracownikw socjalnych odebrane z rodzin i umieszczone w rodzinach zastpczych, w warunkach jeszcze gorszych ni te, w ktrych dotd przebyway. Skd w Europie taki trend do powielania szwedzkich rozwiza? Nie rozumiem, dlaczego wanie Szwecja jest przykadem, ktry jest powielany w innych pastwach, bo skutki tej ustawy s ju w Szwecji bardzo dobrze widoczne. To tym bardziej niezrozumiae, poniewa w Europie yje coraz wicej uchodcw ze szwedzkiego systemu socjalnego. Wyjechali, eby ratowa swoje rodziny, eby opieka spoeczna nie odebraa im dzieci. Nie mog ju nigdy wrci do Szwecji. Ten bd zrobio szwedzko-iraskie maestwo, ktre w maju zeszego roku prbowao polecie z Norwegii do Iranu z przesiadk na lotnisku w Szwecji. Przedtem ci maonkowie yli w Szwecji. Kiedy jednak suby socjalne chciay zabra ich dzieci do rodziny zastpczej, uciekli do Norwegii. Niestety, w czasie

zeszorocznej przesiadki w Szwecji policja wycigna ich dzieci z samolotu, w ktrym ju siedzieli, podobnie jak przy sprawie Dominika. Dzieci zostay szwedzko-iraskiemu maestwu odebrane, nie mogli kontynuowa podry. Okazao si, e byli poszukiwani przez policj na wniosek opieki spoecznej. Myli Pani, e Polska musi powtrzy szwedzkie bdy? Projekt polskiej ustawy jest bardzo podobny do ustawy obowizujcej w Szwecji. Jeli wejdzie w ycie, otworzy puszk z oskareniami wobec rodzicw. Rodzice mog by skazywani, a dzieci odbierane. To ju si dzieje w Szwecji. Jeli bdziecie naladowa model szwedzki, bdziecie mieli te same skutki.