Mylce komputery przyszo czy utopia?

Wprowadzenie do teorii systemw ekspertowych

Roman Simiski

siminski@us.edu.pl

Wizja inteligentnych maszyn jest od wielu lat obecna w literaturze oraz filmach z gatunku fantastyki-naukowej

Ten obrazek znamy chyba wszyscy

Wizja przyszoci: inteligentne, autonomiczne roboty, zdolne do samodzielnego rozwizywania zoonych problemw

To fantastyczna wizja przyszoci, a jak wyglda rzeczywisto?

Wspczeni nam koledzy 3PO i R2D2

Robotyka to dziedzina nauki i techniki, zajmujca si projektowaniem, budow i zastosowaniami robotw. Obejmujca swoim zakresem automatyk, informatyk, mechanik, elektronik.

Mzgiem kadego urzdzenia, ktre ma wykazywa si inteligencj jest odpowiednio zaprogramowany komputer. Dzia nauki zajmujcy si inteligencj przedmiotw nieoywionych to sztuczna inteligencja.

Sztuczna inteligencja SI Artificial Intelligence AI

Definicje:
Automatyzacja czynnoci, ktre wiemy z myleniem, takich jak: podejmowanie decyzji, rozwizywanie problemw, zapamitywanie... .
R. Bellman, An Introduction to Artificial Intelligence, Boyd & Frase, 1978

Badania nad zdolnociami umysowymi poprzez stosowanie metod obliczeniowych.

E. Charniak, D. McDermott, Introduction to Artificial Intelligence, Addison-Wesley Publishing, 1985

Sztuka tworzenia maszyn, ktre wykonuj funkcje wymagajce inteligencji od ludzi.

R. Kurzweil, The Age of Intelligence Machines, The MIT Press, 1992

Sztuczna inteligencja
Definicje, cig dalszy:
Dziedzina bada zajmujca si maszynami, ktre s zdolne wykonywa rzeczy, jakie wykonuj ludzie uywajc inteligencji.
M. Minsky, Society of Mind, Simon & Schuster, 1985

Dziedzina informatyki zajmujca si automatyzacj inteligentnych zachowa.

G.F. Luger, Artificial Intelligence, Structures and Strategies for Complex Problem Solving, AddisonWesley, 2002

Dwa uzupeniajce znaczenia terminu Sztuczna Inteligencja: dyscyplina inynierii dotyczy tworzenia inteligentnych maszyn, empiryczna nauka, zajmujca si obliczeniowym modelowaniem ludzkiej inteligencji.
M. I. Jordan, S. Russell, Computational Intelligence, The MIT Encylopedia of Cognitive Sciences, The MIT Press, 1999

Sztuczna inteligencja
Definicje, dlaczego tyle definicji?
Sztuczna inteligencja staa si interdyscyplinarn dziedzin naukow, zajmujc si: badaniem zachowa inteligentnych istot ywych, eksploracj dokona rnych dyscyplin naukowych w zakresie procesw mylenia i uczenia si, poszukiwaniem nowych technik i metod modelowania zachowa inteligentnych, syntez algorytmw zdolnych do rozwizywania problemw trudnych i uciliwych, budow systemw komputerowych zdolnych do inteligentnego sterowania maszynami i urzdzeniami, . rne spojrzenia i cele rne definicje

Sztuczna inteligencja
Czym moe ona by dla informatyka?
Sztuczna inteligencja to dziedzina naukowa, zajmujca si projektowaniem i tworzeniem systemw informatycznych, zdolnych do rozwizywania trudnych, niepodatnych na algorytmizacj problemw, poprzez wykorzystanie rnych metod modelowania zachowa inteligentnych. Inspiracj dla metod modelowania zachowa inteligentnych byy i s: matematyka a szczeglnie logika, filozofia, biologia, medycyna, neurobiologia, . rne problemy i modele udawania inteligencji rne metody SI

Sztuczna inteligencja
W jaki sposb prbuje si modelowa rozumowanie?
Istnieje wiele rnych metod modelowania. Oglnie mona je podzieli na: wywodzce si z logiki matematycznej, 0parte na neurobiologii i neuropsychologii, oparte na naladowaniu przyrody: wykorzystujce teori ewolucji, naladujce zachowanie spoeczne organizmw ywych.

rne modele udawania inteligencji rne obszary zastosowa

Systemy oparte na wiedzy

Wiedza + wnioskowanie = mylenie
Akwizycja Akwizycja wiedzy wiedzy Metoda Metodareprezentacji reprezentacji wiedzy wiedzy

Logika

Fakty Fakty

Baza Bazawiedzy wiedzy

Wnioskowanie Wnioskowanie

Konkluzje Konkluzje

Systemy ekspertowe
System pozyskiwania wiedzy

Modu wnioskowania Uytkownik Podsystem komunikacji z uzytkownikiem: Podsystem wyjanie Baza wiedzy

Uproszczona architektura typowego systemu ekspertowego

Sieci neuronowe
Sieci neuronowe prbuj naladowa dziaanie mzgu
Sie neuronowa (sztuczna sie neuronowa) to oglna nazwa struktur matematycznych i ich programowych lub sprztowych modeli, realizujcych obliczenia lub przetwarzanie sygnaw poprzez rzdy elementw wykonujcych pewn podstawow operacj na swoim wejciu, zwanych neuronami.

Wejcia

Wyjcia

Mzg

Sie neuronowa

Sieci neuronowe
Sieci neuronow rzdzi matematyka

X0 X1

Warstwa ukryta

Y0 Y1 Dane wyjciowe

Dane wejciowe

X2 Y2 X3 Y3 X4 Warstwa wejciowa Warstwa wyjciowa

Przykadowa, trjwarstwowa sie neuronowa

Sieci neuronowe
Sie neuronow trzeba nauczy podajc cigi uczce
X0 Dane wejciowe X1 Y1 X2 Y2 X3 Y3 X4 Warstwa wejciowa Warstwa wyjciowa Warstwa ukryta Dane wyjciowe Y0

Przykadowa, trjwarstwowa sie neuronowa

Dobrze nauczona sie jest w stanie rozpozna znieksztacone wzorce

A B

0.020985 0.943860

0.304754 0.901880

0.553698 0.249863

0.982967 0.355721

0.993287 0.979239

Inne metody i zastosowania SI

Sie neuronow trzeba nauczy podajc cigi uczce
Automatyczne dowodzenie twierdze, Teoria gier, Maszynowe uczenie, Odkrywanie wiedzy, Rozpoznawanie mowy i obrazu, Rozumienie jzyka naturalnego, Strategie ewolucyjne i algorytmy genetyczne, Naladowanie dziaania owadw spoecznych.

Wana, nowa dziedzina bada Web Intelligence

Zamiast podsumowania
A co to wszystko ma wsplnego ze studiami? Czym bdzie si zajmowa ju za kilka lat wietnie opacany informatyk?

To ju jest koniec
Dzikuj za uwag Pytania? Komentarze? Polemiki?
siminski@us.edu.pl