Poza Toruń NR 23

14 czerwca 2013 Numer 23
ISSN 2084-9117
Specjalny dodatek europejski. Czytaj na str. 21-30

WWW.POZATORUN.PL
Konkurs
Dziewczyna Poza Torunia

Czekamy na Wasze zdjcia. Przygotowalimy atrakcyjne nagrody
Relacja
Matka b. ks. Jerzego Popieuszki odwiedzia Grsk
Zo dobrem zwyciaj
20
BEZPATNA GAZETA REGIONU TORUSKIEGO
Jestemy te na facebook.com/pozatorun
Idol na wycignicie rki

Poza Toru speni marzenie Damiana Kwarcianego z Grbocina. Chory chopak spotka si z mistrzem MMA, Mamedem Khalidovem
Kolejne wydanie Poza Toru i Poza Bydgoszcz w podwojonym nakadzie. Ju 28 czerwca! reklama@pozatorun.pl
Rywalizacja na ludowo, czyli turniej k gospody 9 Rocznica odbudowy ukraskiego cmentarza
Gmina Chema
*** Aleksandrw Kujawski *** Gmina ysomice *** Gmina Lubicz

13
Zdzisaw Preisner zwiedzi 120 krajw 14 Mistrz kickboxingu z Brzena o sobie i o walce 17 Rodzina Romw yje w komitywie z mieszkacami 10 cieka rowerowa zostanie oddana do uytku 12
*** Miasto Chema
*** Gmina ubianka
2 POZA TORU, 14 czerwca 2013
Felieton
Prawd zna tylko on

Po tragicznej mierci Beaty Kukuki rodzice nie wierz w wersj prokuratury
Niespena p roku temu Obrowem wstrzsna tragedia. Siedemnastoletnia Beata Kukuka po wyjciu z autobusu wpada pod koa mijajcego go samochodu. Prokuratura Rejonowa Toru-Wschd umorzya postpowanie w tej sprawie. Rodzice dziewczyny uwaaj jednak, e nie wszystkie okoliczoci wypadku zostay dostatecznie zbadane. Czy to definitywny koniec sprawy, o ktrej szeroko pisalimy na naszych amach? W niedziel 13 stycznia Beata Kukuka pojechaa do Silna do swojego chopaka, Radka. Gdy wysiada z autobusu, wjecha w ni czarny mercedes. Zatrzyma si po przejechaniu jeszcze trzydziestu metrw. Kiedy Piotr . wysiad z pojazdu zobaczy mod dziewczyn lec w kauy krwi. Pomidzy mask a prawym nadkolem wisia szalik Beaty. - Podczas przesuchania Piotra ., kierujcy mercedesem wyzna, e jecha z prdkoci okoo 50 km/h mwi Tomasz Sobczak, z-ca prokuratora rejonowego w Toruniu. Porusza si w terenie niezabudowanym, a wic dozwolona prdko wynosia 90 km/h. Jednak nie mona wykluczy, e kierowca nie zachowa naleytej ostronoci. Z uzasadnienia umorzenia postpowania wynika, e Beata Kukuka wysza na jezdni zza stojcego autobusu wprost pod koa nadjedajcego mercedesa. Wedug ustale biegych dziewczyna, podobnie jak kierowca, nie zachowaa naleytej ostronoci. Rodzina zmarej widzi to inaczej. - W mojej opinii mercedes straci kontrol i uderzy w autobus, po czym wjecha przed niego wprost na Beat przekonuje Janusz Kukuka, ojciec ofiary wypadku. Wgniecenia, lady zdartego lakieru na mercedesie tylko temu dowodz. Nie wiem czemu nie sprawdzono autobusu, a mercedesa policja oddaa wacicielowi na drugi dzie. Uwaam, e niewaciwie zebrano dowody. Nie zaakceptuj takiego wyroku. Bdziemy si odwoywa. Prokuratura zapewnia, e podobne wypadki miay miejsce w przeszoci, gdzie nie byo podstaw do spekulacji. Ponadto zaprzecza sowom Janusza Kukuki. - Wgniecione drzwi, zdarty lakier to typowe zniszczenia samochodu, ktry zderzy si z pieszym przy prdkoci okoo 50 km/h zapewnia Tomasz Sobczak. Na autobusie nie znaleziono ladw lakieru mercedesa, co wyklucza ich zderzenie. Przesuchanie wiadkw nie pozwolio na wskazanie osoby winnej wypadkowi. O prdkoci, z jak jecha mercedes mg wypowiedzie si jedynie sam kierowca. (MT)
Polecie w kosmos
TOMASZ WICAWSKI
Zawsze jestemy poza. Pora najwysza, eby uda si poza Ziemi. Okazja do tego bdzie doskonaa, bo w gminie Zawie Wielka bdzie w sobot Mirosaw Hermaszewski. To prawda, e to nie moje pokolenie ekscytowao si jego kosmiczn eskapad, ale w domu rodzinnym syszaem o tym po wielokro. Nie ma znaczenia, e w rnym kontekcie (najczciej przy okazji opowieci wuja o ajce). Tak blisko orbity nie byem dawno, a na pewno tego nie pamitam. Nasza redakcja zgodnie wierzy w istnienie istot pozaziemskich. Nie byoby naszej nazwy, gdybymy nie sigali swoimi horyzontami tak daleko. Zamierzamy podbi nie tylko Ksiyc, ale i Marsa. Ju niedugo na naszych amach relacja z lotu naszego dziennikarza na czerwon planet. Szkoda tylko, e podr bdzie w jedn stron. Chwil moemy poczeka na sprawozdanie. A liczy si przecie deadline. Cay ten kraj jest zreszt troch poza. Prawdziwe jest stwierdzenie mojego wieloletniego kolegi, ktry twierdzi, e jestemy autodestrukcyjnymi outsiderami. Pikarze potrafi nawet przegra (to, e na boisku byo 1-1, nie ma najmniejszego znaczenia) z krajem, o ktrego istnieniu wielu nie syszao. Sawny tenisista nie potrafi sam okreli czy umawianie obcych pa z dobrymi znajomymi jest bardziej kwesti zego smaku czy przyjacielsk przysug o oboplnych korzyciach. Prawd mwic nikt z nas nie zwrciby na t afer uwagi, gdyby nie firmowao jej nazwisko Fibak. O a taki purytanizm nas nie podejrzewam. Zejdmy jednak na ziemi. Zaopiekujmy si naszymi pociechami w czasie wakacyjnych eskapad. Nasza redakcja jest jedn z niewielu, ktre ostay si na tej planecie (znw co mnie cignie w stron Hermaszewskiego), z ulg przyjmujc fakt, e nie trzeba pisa o tragediach najmodszych. Felieton to betka, apel potraktujmy powanie.
Red. Monika Olender czeka na informacje
Masz dla nas temat?
Kontakt pod numerem: 537049 739
Stopka redakcyjna
Redakcja Poza Toru
Zotoria, ul. 8 marca 28 redakcja@pozatorun.pl
Wydawca
Agencja PR Goldendorf
Redaktor Naczelny
Radosaw Rzeszotek radekrzeszotek@gmail.com (GSM 609 119 016)
Sekretarz Redakcji
Tomasz Wicawski (GSM 535 405 385)
Monika Olender, Marcin Tokarz
Dzia reportau
Dzia samorzdowy
Agnieszka Kapela, Marcin Lewicki, Milena Kaszuba, ukasz Piecyk, Jacek Laskowski
Dzia foto
Tytus Szabelski, Maciej Pagaa, Maria Lewandowska
E-wydanie:
ukasz Piecyk
REKLAMA
Magorzata Paka (GSM 607 908 607), Karol Przybylski (GSM 665 169 292) Kinga Baranowska (GSM 796 302 471) reklama@pozatorun.pl
Skad
Mamy dla Was trzy podwjne wejciwki na Gal Wojak Boxing Night! Gwiazd wieczoru bdzie Artur Szpilka. Aby otrzyma zaproszenie na walk wystarczy wysa sms na numer 799-188-992 w pitek midzy godzin 13 a 14 ze zgoszeniem wraz z imieniem i nazwiskiem oraz uzasadnieniem dlaczego warto zobaczy Gal Wojak Boxing Night. Trzy wejciwki czekaj!
Studio Poza Toru
Druk:
Agora SA. Pia
Redakcja nie odpowiada za tre ogosze. Na podstawie art.25 ust. 1 pkt 1b ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych Agencja Public Relations Goldendorf zastrzega, e dalsze rozpowszechnianie materiaw opublikowanych w Poza Toru jest zabronione bez zgody wydawcy.
ISSN 2084-9117
***
Idol na wycignicie rki

Marzeniem niepenosprawnego chopaka z Grbocina byo spotkanie mistrza mieszanych sztuk walki, Mameda Khalidova. Poza Toru je speni. Z pomoc przyszli nasi partnerzy
Tomasz Wicawski Ten dzie Damian Kwarciany zapamita do koca ycia. Do ostatniej chwili nie wiedzia, dokd jedzie. Mameda Khalidova zna jedynie z telewizji. Kilka godzin pniej mistrz MMA podpisywa si na jego koszulce. Mg spojrze mu w oczy i chwil porozmawia. W sobot 8 czerwca reprezentant Polski pochodzcy z Czeczenii rozprawi si w Ergo Arenie z kolejnym przeciwnikiem. Tym razem pokona legend K-1, holendra Malwina Manhoefa. Zakadajc gilotyn, by bezwzgldny. Przed walk i po niej z wielkim szacunkiem odnosi si jednak do swojego przeciwnika. W rodowisku sztuk walki jest z tego znany. Pomimo przygotowa do najtrudniejszej walki w karierze znalaz we rod 5 czerwca czas, by spotka si z chorym na dziecice poraenie mzgowe chopcem. Okazj do spotkania by Dzie z KSW 23 na warszawskim Bemowie. - Nie mwilimy Damianowi, gdzie jedzie mwi ojczym chopaka, Wiesaw. On jednak podejrzewa, e co jest nie tak, bo na wyjazd do Ciechocinka nie zamawialibymy karetki. Wygadaa si nauczycielka. Krzyk wypeni cay samochd.
REGION
ny mwi wyranie wzruszony ojczym. Niecodziennie mamy moliwo uczestniczenia w takich wydarzeniach. Nie sta nas na dalekie wyjazdy. S jednak ludzie dobrej woli, na ktrych mona liczy.
We wrzeniu na gali
Problemy techniczne stany na drodze wyjazdu chopaka do Gdaska. Co si odwlecze, to jednak nie uciecze. Kibic MMA z toruskiego Grbocina bdzie mg podziwia na ywo zmagania swoich idoli w odzi 28 wrzenia. Specjalnie do jego potrzeb zostanie dostosowane miejsce na trybunach, tak aby bezpiecznie i komfortowo mg obserwowa walki. - Ju teraz syn nie moe si doczeka mwi aneta Laskowska. Ma w ostatnim czasie bardzo wiele wrae. W jeden dzie spotka dwie osoby, ktre zna jedynie ze szklanego ekranu. Matka chopca wspomina mie zdarzenie z warszawskiego Bemowa. Poza umwionym spotkaniem z Mamedem Khalidovem, chopakowi udao si rwnie spotka Mariusza Pudzianowskiego. Najsilniejszy czowiek wiata stan do pamitkowego zdjcia i ucisn swojego kibica. Oczy Damiana zaszy zami. Szczcia. - Widziaem ich, naprawd ich spotkaem mwi Damian. W drodze powrotnej nie powiedzia ju jednak ani jednego sowa. Musia ochon. Nie spa ca noc, czekajc na zdjcia. Redakcja Poza Toru dzikuje naszym partnerom - firmom Citomed, Mat-Bud, Grabowscy Nieruchomoci oraz SM w Lubiczu za pomoc w spenieniu marzenia Damiana Kwarcianego. Dzikujemy Mamedowi i jego menaderowi za yczliwo
Idol z ringu
Bylimy razem z 17-latkiem podczas caej podry. Pomimo tego, e nie mwi on w sposb zrozumiay dla wszystkich, w powietrzu czu byo odwitn atmosfer. Rodzice chopca nie umieli wyrazi, jak wiele ta podr dla niego znaczy. - Syn mgby oglda sport caymi dniami mwia aneta Laskowska, matka chopca. Mamed jest jego idolem. Oglda wszystkie jego walki. A teraz b-
dzie mg go zobaczy, dotkn i usysze. On wszystko rozumie. Nie zapomni tego nigdy. Do Warszawy dotarlimy chwil po 16. Meneder zawodnika, z ktrym bylimy umwieni, telefon odebra od razu. Damian zosta wpuszczony do pomieszcze niedostpnych dla wszystkich fanw. Kilka minut pniej rodzice chopaka mogli przekaza Khalidovowi prezent przywieziony z Torunia serce z piernika, figurki osioka i flisaka symbole toruskiej Starwki. - Podziwiam takich ludzi mwi Mamed Khalidov. To wielkie powicenie, za ktre na pewno Bg im wynagrodzi. Wida w tej rodzinie wielk mio, chocia nie moemy zrozumie codziennego trudu, ktry wkadaj rodzice w opiek nad chopcem. Ciesz si, e mam takich fanw. Damian kibicuje na caego,
niczego nie udaje. Spotkanie nie byo dugie, bo zawodnika MMA goniy kolejne obowizki. Nie mogo jednak zabrakn prezentu dla 17-latka. Otrzyma wraz z rodzicami za-
proszenie na gal KSW 23, ktra odbywaa si w gdaskiej Ergo Arenie. - Miaem jeden kopot, eby zadba o wyjazd Damiana do Warszawy, a teraz mam kolej-
Fot. Tytus Szabelski
4 POZA TORU, 14 czerwca

REKLAMA
2013
do wewntrz
do wewntrz
mrozoodporny klasa cieralnoci: IV
Gres nieszkliwiony ENERO

Wym.: 30 x 30 cm. Kolor: grafit. kod 44469285
12
86
Gres nieszkliwiony ENERO

Wym.: 30 x 30 cm. Kolor: beowy. kod 44469271
12
86
Gres szkliwiony ENZO

Wym.: 32,6 x 32,6 cm. Kolor: beowy. kod 44036734
14
96
19,96
Gres szkliwiony MURO

Wym.: 32,6 x 32,6 cm. Kolor: beowy. kod 44124416
TANIEJ o 20%
1599 m
27,15
Gres szkliwiony SCANDINA

Wym.: 33 x 33 cm. Kolor: kremowy. kod 44006214
TANIEJ o 22%
2099 m
27,15

TANIEJ o 22%
2099 m
27,15

Wym.: 33 x 33 cm. Kolor: brzowy. kod 44006235
TANIEJ o 22%
2099 m
32,98
Gres szkliwiony TOSKANE

TANIEJ o 21%
2589 m
54,97
Gres szkliwiony VULCAN

Wym.: 40 x 40 cm. Kolor: szary. kod 44200632
TANIEJ o 27%
3999 m
54,97

TANIEJ o 27%
3999 m
54,97

Wym.: 40 x 40cm. Kolor: kremowy. kod 44200604
TANIEJ o 27%
3999 m
54,97

TANIEJ o 27%
3999 m
52,15
Gres szkliwiony REDMAR

Wym.: 40 x 40 cm. Kolor: szary. kod 44006011
TANIEJ o 23%
39
99
52,15

Wym.: 40 x 40 cm. Kolor: burgund . kod 44006004
TANIEJ o 23%
39
99
52,15

Wym.: 40 x 40cm. Kolor: kremowy. kod 44005983
TANIEJ o 23%
3999 m
52,15

TANIEJ o 23%
3999 m
51,28
Klej elastyczny CERESIT CM16

Opak.: 25 kg. kod 43009813
TANIEJ o 7%
4733
78,98
Klej CM22
TANIEJ o 22 z
5682
11,19
do pyt wielkoformatowych Opak.: 20 kg. kod 44545305
Grunt CT 7
Poj.: 1 l. kod 42758772
TANIEJ o 20%
895
93
Przepona uszczelniajca 1-skadnikowa CL 51

Opak.: 5 kg. kod 42864213
TANIEJ o 10%
8296
Leroy Merlin Toru, ul. Szosa Lubicka 155, tel. 56 621 88 00 Godz. otwarcia: pon.-sob.: 7:00-21:00, niedz.: 9:00-20:00
Oferta wana do 30.06.2013 r.
5 POZA TORU, 31 maja 2013

REKLAMA
KABINY Z HYDROMASAEM:
Kabina SANTOS z hydromasaem

Wym.: 90 x 90 x 215 cm. kod 44516115
686,-
1670
Kabina SENSEA ALTRO z hydromasaem

Wym.: 90 x 90 x 215 cm. kod 44186401
TANIEJ o 280 z
1390,-
1985
Kabina SENSEA ALTRO z hydromasaem

Wym.: 85 x 115 x 215 cm. Lewa lub prawa. kod 44186436, 44186443
TANIEJ o 295 z
1690,-
KABINY 1/4 KOA:
NOWO
Kabina VALENCE
1395,-
Wym.: 80 x 90 x 185 cm. Dostpna rwnie o wymiarach: 80 x 100 x 185, 90 x 100 x 185, 120 x 80 x 185, 120 x 90 x 185 cm. Cena nie obejmuje brodzika. kod 44513154
649
Kabina PRIMO
387,-
Kabina SIGMA
TANIEJ o 150 z
499,-
790
Wym.: 90 x 90 x 165 cm. Cena nie obejmuje baterii i zestawu prysznicowego. kod 44120461
KABINY KWADRATOWE:
Wym.: 90 x 90 x 185 cm. Wypenienie: szko chinchila 5 mm. Dostpna rwnie o wymiarach: 80 x 80 x 185 cm. Cena nie obejmuje brodzika, baterii i zestawu prysznicowego. kod 43661646
Kabina SILENCE
TANIEJ o 100 z
690,-
Wym.: 90 x 90 x 185 cm. Dostpna rwnie o wymiarach: 80 x 80 x 185 cm. Cena nie obejmuje brodzika, baterii i zestawu prysznicowego. kod 44178750
469
Kabina PRIMO
TANIEJ o 70 z
399,-
650
Kabina SIGMA
TANIEJ o 100 z
549,-
Wym.: 80 - 90 x 185 cm. Cena nie obejmuje baterii i zestawu prysznicowego. kod 44120433
DRZWI PRYSZNICOWE:
Wym.: 80 x 80 x 185 cm. Dostpna rwnie o wymiarach: 90 x 90 x 185 cm. Cena nie obejmuje brodzika. kod 43525300
Kabina SILENCE
733,-
Wym.: 80 x 80 x 185 cm. Dostpna rwnie o wymiarach: 90 x 90 x 185 cm. Cena nie obejmuje baterii i zestawu prysznicowego. kod 44178673
NOWO
Kabina VALENCE dwudrzwiowa
1445,-
Wym.: 90 x 80 x 185 cm. Dostpna rwnie o wymiarach: 80 x 100 x 185, 90 x 100 x 185 cm. Cena nie obejmuje brodzika. kod 44513336
Drzwi PRIMO
366,-
Wym.: 90 x 185 cm. Dostpne rwnie o wym.: 70 x 185 i 80 x 185 cm. Cena nie obejmuje brodzika, baterii i zestawu prysznicowego. kod 44120503
Drzwi OPTIMA
576,-
Drzwi VALENCE
935,-
Wym.: 80 x 190 cm. Dostpne rwnie o wym.: 90 x 190 cm. kod 44119803
Wym.: 90 x 185 cm. Dostpne rwnie o wym.: 80 x 185, 100 x 185, 120 x 185 cm. Cena nie obejmuje brodzika, baterii i zestawu prysznicowego. kod 44183433
Leroy Merlin Toru, ul. Szosa Lubicka 155, tel. 56 621 88 00 Godz. otwarcia: pon.-sob.: 7:00-21:00, niedz.: 9:00-20:00
Oferta wana do 30.06.2013 r.
6 POZA TORU,
WYWIAD
14 czerwca 2013
Kiedy znowu mi si przynisz

Agata odesza pogodzona ze wiatem i speniona. mier zawsze jest tragedi, ale nigdy kocem. Dzi mam swoje sprawy, prac i obowizki. Wychowuj nasz crk i nie chc, by w dorastaniu towarzyszy jej smutek. mwi Jacek Olszewski, m siatkarki Agaty Mrz-Olszewskiej, w rozmowie z Aleksandr Radzikowsk
Podobno Agata ni si wszystkim, tylko nie Panu. Zdylimy sobie wszystko opowiedzie, moe dlatego tak jest. Przynia mi si raz, niedugo po pogrzebie. Jak zawsze pogodna. Lilka ten umiech odziedziczya po niej. Tskni za mam? Tskni, chocia nie bardzo wie za czym. Zdarza si, e gdy dzieci w przedszkolu woaj swoje mamy, ona te woa. W mieszkaniu jest wiele zdj Agaty, wsplnie ogldamy filmy z wesela. Rozumie t sytuacj na swj sposb. Nie mia Pan nigdy pretensji do losu? Nie, dlaczego miabym mie? Dlaczego Agata, a nie kto inny? Wybraem ycie z ni wiadomie i zdecydowaem si j wspiera mimo choroby. Zawsze wierzyem, e uda nam si t walk wygra. Nigdy nie zakadaem, e Agata umrze, ale kto napisa nam taki scenariusz i musiaem si z nim pogodzi. Samo ycie. Takich historii jak nasza jest wiele. Symboliczne byo to, e poegnaem j w pierwsz rocznic lubu. Dlatego tego dnia zamiast paka, umiechaem si. Skd Pan czerpie tak si? Mamy pikn, zdrow cr. Chciabym zapewni jej wszystko, co najlepsze. Musz by silny dla niej. Gdy Agata odesza, mogem by obraony na cay wiat, stoczy si na dno czy zatraci w alkoholu. Tylko co dalej? Lilka jest dzieckiem, ktre potrzebuje uwagi i czuoci, moim barometrem uczu. Gdy jestem smutny czy zdenerwowany, szybko to wyczuwa. Musz mie si do ycia dla niej i, co ciekawe, t si daje mi wanie ona. Gdy Agata zasza w ci, pojawio si wiele gosw krytycznych. Ludzie lubi by znawcami w kadej dziedzinie. Na szczcie spotkalimy lekarzy, ktrzy odpowiedzialno? Czuj wielk odpowiedzialno. Do pewnego momentu to byo ycie Agaty i jej rola, dzi rwnie moja. Widziaem zrozpaczone matki i ojcw, ktrzy caymi dniami czuwali przy swoich dzieciach. Wie pani jak wygldaj chore na raka dzieciaki? Tego obrazu nie da rady wyrzuci z gowy, gdy wychodzi si ze szpitala. Ta choroba niszczy czowieka. Nie tylko fizycznie. Widok ysych gwek i bladych twarzy jest tam normalnoci. Codzienno to rozmowa ze mierci. A gdy obcina Pan wosy Agacie? Wiele osb ten moment uznaje za symboliczny. Wosy przecie odrastaj. Powiedziaem jej, e ma fajn fryzur, ale wicej niech si tak nie czesze. Oswoi si Pan ze mierci? W pewien sposb tak. Nie boj si ju rzeczy ostatecznych. Rak, biaaczka czy mier to sowa, ktre nie wywouj u mnie strachu. Choroba Agaty przewartociowaa moje ycie. Dzi rado daje mi umiech Lilki, gdy przytula si do mnie i mwi: Kocham ci, tato, to daje tak potny zastrzyk siy, e trudno to wyrazi sowami. Lilka jest pogodnym dzieckiem? Tak, jest podobna do mamy. Umiech ten sam, tylko oczy ma po mnie. A co odpowiada jej Pan, gdy pyta o mam? Mwi wtedy, e bardzo j kocha i mieszka z aniokami. Jak inaczej wytumaczy to dziecku? Kiedy na pewno przyjdzie i zada to pytanie wiadomie. Oddabym wszystko, eby mie Agat przy sobie, ale tak widocznie musiao by, e przez ycie id bez niej. Brakuje mi jej obecnoci kadego dnia. Czsto myl o tym, co by powiedziaa na moje zachowania czy wybory. Moe kiedy w kocu odpowie mi we nie?
Jacek Olszewski, m nieyjcej siatkarki Agaty Mrz, z crk

zrozumieli nasz sytuacj i pomogli. Oczywicie byli te tacy, ktrzy zalecali Agacie usunicie ciy, ale to nigdy nie wchodzio w gr. Lilka jest owocem wielkiej mioci i naszym najwikszym skarbem. Film przedstawia rzeczywisto inaczej. To prawda. W filmie moja posta przedstawiona jest w innym wietle. Widzowie mog mie wraenie, e nie chciaem tej ciy i dziecka. Byo to pewnym problemem, ale uznaem, e nasza historia jest tylko inspiracj. Nie wszystko musi by prawd, a ludzie i tak bd mwi, co chc. Spotyka si Pan z krytyk? Nasza znajomo bya ekspresowa. W zwizku z tym syszaem wiele opinii o mojej interesownoci. Agata, swoim zwyczajem, miaa si z tego. Najzwyczajniej w wiecie zakochalimy si w sobie. To, e bya rozpoznawalna, nie miao adnego znaczenia. Raczej stwarzao lekki dystans. Pamitam, e na ktrym ze spotka, oczarowany jej otwartoci, chciaem napisa do kolegi sms-a. Niechccy wiadomo o treci: Fajna ta Agata!, wysaem do niej. Zupenie serio odpisaa mi wtedy: No to si z ni umw.(miech). Ciko jest y w otoczeniu kultu Agaty? Wielu ludzi uwaa, e nie zasuguj ju na szczcie i powinienem do koca ycia by sam. Zdarzaj si przykre komentarze i dziwne spojrzenia. Kiedy podszed do mnie pewien dojrzay mczyzna i powiedzia, e w sumie to mam fajnie ycie. Przychodz do telewizji, udzielam wywiadw i zapraszaj mnie na bankiety. Odpowiedziaem mu, e moe i fajnie, ale wolabym mie w domu Agat. W takich sytuacjach nie da si nic zrobi. Ludzie maj rne opinie, a ja nie mam zamiaru z nimi walczy. Wiem, e udziela si Pan charytatywnie, pracuje w fundacji, odwiedza chorych na biaaczk. Rozmowa pomaga? Nasza historia rozgrywaa si na oczach wszystkich Polakw, niosa pewien przekaz. Wiele osb nam pomogo i teraz chc si odwdziczy. Takich opowieci jak moja s tysice. Nie ma ulicy, na ktrej nie mieszkaby kto ciko chory. Odwiedzam szpitale i rozmawiam z pacjentami, ktrzy nie chc si leczy. Rak to nie wyrok. Wielu, gdy dowiaduje si o chorobie, przyjmuje postaw obronn, obraa si na los, Boga i najbliszych. Nie przekonuj ich do niczego na si. Po prostu daj im wybr i pomagam zrozumie, e warto walczy. Bo warto zawsze. Czuje Pan w zwizku z t rol

REGION
Jedno eliksirem modoci Ekologia na kocyku

Moliwe jest ekspresowe odmodzenie spoeczestwa. Jeli nie ciaem, to na pewno duchem
dodaje. Inicjatywa obja cay powiat toruski, a uczestniczyo w niej 9 grup z 8 gmin wraz z miastem Chem. Przygotowano program zaj obejmujcych nauk Tai-Chi, udzia w zajciach teatralno-wokalnych, tanecznych, a take kurs kulinarny oraz prowadzenia bloga. Ostatniego dnia akcji w finale, ktry odby si w gmachu GOPS-u w Chemy, jury przyznaa nagrod Gminy Przyjaznej Seniorom, a otrzymaa j gmina ysomice. - To zwycistwo zawdziczamy spoecznoci modych i starszych wolontariuszy zaangaowanych w realizacj projektu, a take samych uczestnikw podsumowuje Piotr Kowal, wjt gminy ysomice. Inicjatywa zjednoczya pokolenia, wypenia czas osobom samotnym, zdopingowaa ich do otwarcia si na wiat, mimo podeszego wieku dodaje. Akcja Duej yjemy, bo wizi budujemy zyskaa przychylno spoecznoci regionu. Z uwagi na ten fakt zarzd Stowarzyszenia Health is Trendy zastanawia si nad rozszerzeniem dziaa poza granice powiatu. (MT)
Dzieci bawiy si 8 czerwca na pikniku nieopodal Zespou Szk nr 1 w ysomicach
Zabawa trwaa w najlepsze w ysomicach

Modzie z miejscowej szkoy przygotowaa program artystyczny. Dzieci w tym dniu byy gwiazdami, pieway i recytoway wiersze. - Mona byo wzi udzia w prelekcjach o ekologii i rodzinnych warsztatach artystycznych z wykorzystaniem materiaw recyklingowych mwi Piotr Kowal, wjt gminy ysomice. Chtni uczestniczyli w konkursach z atrakcjami i zielonymi nagrodami. W trakcie pikniku odbyo si przedstawienie o tematyce ekologicznej z udziaem gocia Pana mietnika i ogromnej kuli ziemskiej. Najmodsi odpowiadali na pytania o rodowisko naturalne. Bya te zbirka elektromieci, w zamian za ktre mona byo otrzyma sadzonki rolin. - Duym zainteresowaniem dzieci cieszyy si pokazy onglerskie, zabawa z wielk kolorow chust i wsplne tace mwi Paulina Opaka z Urzdu Gminy ysomice. Niektrzy po raz pierwszy prbowali jazdy na motocyklach. Wszystkim uczestnikom zapewniono kolorowe i zdrowe kanapki, napoje oraz sodkie poczstunki. Modzie moga bezpatnie skorzysta z rnych atrakcji: dmuchanej zjedalni, trampoliny, wia do wspinania si i zamku. W organizacji imprezy pomogy rodki PROW na lata 20072013, pienidze z budetu wojewdztwa, a take ze Starostwa Powiatowego. Swoj cz dooy rwnie Urzd Gminy w ysomicach, soectwo, a we wspprac zaangaoway si Zesp Szk numer 1 oraz trzy lokalne stowarzyszenia. (WT)
Fina akcji Duej yjemy... odby si w Chemy
Dzie 1 czerwca w powiecie toruskim by nie tylko Dniem Dziecka, ale wszystkich, ktrzy dziki programowi Duej yjemy, bo wizi budujemy zyskali wigor dwudziestolatka. Trwajcy p roku projekt mia wtedy swj fina. Zwieczyo go przyznanie tytuu Gminy Przyjaznej Seniorom, ktry przypad Celem projektu Duej yjemy, bo wizi budujemy jest integracja wewntrz i midzypokoleniowa. Od 10 listopada minionego roku, po dzie finau akcji przypadajcy na Dzie Dziecka modzi mieli okazj korzysta z
dowiadczenia starszych, a starsi wbrew przypisanej im atce ludzi zmczonych yciem, korzystali z niego jak za dawnych lat. Wanym aspektem programu byo wywarcie wpywu na osoby zamieszkae w regionie. - Projekt mia poprawi jako i poziom ycia osb starszych oraz zagospodarowa ich potencja poprzez aktywno spoeczn mwi Magorzata Lenicka, prezes Stowarzyszenia Health is Trendy, ktre byo organizatorem akcji. - Program pozwoli wyksztaci postawy prospoeczne, a take zwikszy wiadomo zdrowotn
Fot. Nadesane

REGION
2013
Utrwali to, co cenne
Ju po raz dziewity twrcy kultury ludowej spotkali si w Dobrzejewicach
Twrcy ludowi uczcili pami Edwarda Nowaka Tomasz Wicawski
Festiwal im. Edwarda Nowaka odbywa si od 2005 roku. Rne rodzaje sztuki spotkay si 7 czerwca w Zespole Szk Gimnazjum i Liceum Oglnoksztaccym. Mona byo podziwia muzyk, taniec, piew czy rkodzieo. Patron festiwalu przez wiele lat zwizany by ze szkoami w Zotorii i Dobrzejewicach (by jej dyrektorem). W latach 60. zaoy zesp estradowy, ktry po kilku latach przeobrazi si w zesp pieni i taca. W roku 1990 powoa do ycia pierwsz w gminie Obrowo orkiestr dt. Kierowa ni do 2004 roku. - Jestemy z tego zespou niezwykle dumni mwi Andrzej Wieczyski, wjt gminy Obrowo. Postacie takie jak Edward Nowak nie mog zosta zapomniane. Std te idea festiwalu. Impreza zostaa zgoszona w konkursie Kultura, sztuka, ochrona dbr kultury i dziedzictwa narodowego i odby si przy wsparciu wjta, Urzdu Marszakowskiego w Toruniu i marszaka wojewdztwa kujawsko-pomorskiego Piotra Cabeckiego oraz Starostwa Powiatowego w Toruniu. Jak co roku zabaw poprzedzio zoenie kwiatw na grobie zmarego patrona festiwalu. - Ide naszych spotka jest utrwalanie tego, co najpikniejsze w naszej kulturze mwi Janusz Iwaski, dyrektor ZS w Dobrzejewicach. Jestemy w Unii Europejskiej i musimy si chwali tym, z czego syniemy. Wane, aby mode pokolenia mogy z tego czerpa garciami. W przeciwnym razie cae dziedzictwo obrci si w niwecz. Tegorocznej edycji festiwalu przywiecaa idea hasa Poczy pokolenia. Celem jest edukacja dzieci i modziey oraz wzajemne wspieranie i uczenie si od siebie wszystkich pokole - ludzi modych, jak i starszych. Dlatego te swoje umiejtnoci prezentoway zespoy z wieloletni tradycj i od dawna krzewice kultur ludow a take dzieci i
modzie. Do Dobrzejewic zjechao si piset osb. Niewtpliw gratk dla fanw kultury ludowej by wystp kapeli braci Kamiskich z Osieka. Na scenie zaprezentowao si wielu artystw z naszego regionu m.in. Chr Zota Jesie z Grbocina, zesp Alfa czy Schola Veritas gospodarze imprezy. Mona byo podziwia pokazy i wystawy rzebiarzy, malarzy, rkodzielnikw oraz amatorw wikliniarstwa. Pokazy starszych i modych twrcw zakoczyy si wystpem orkiestry dtej, ktrej zaoycielem by patron festiwalu. - Organizacja tej imprezy stoi na wysokim poziomie mwi Janina ubkowska, opiekunka chru Zota Jesie z Grbocina. Tegoroczna edycja bya bardzo udana. Z roku na rok spotkania w Dobrzejewicach nabieraj rumiecw. Za rok kolejna, jubileuszowa, edycja festiwalu. - Krzewienie kultury ludowej nie jest atwe mwi Andrzej Wieczyski. Mam jednak nadziej, e zapa i zaangaowanie wielu ludzi i rodowisk nie pjd na marne. Warto by to, co lokalne byo w naszych sercach i pamici.
Dobrze wiemy, e najwicej witaminy maj powiatowe dziewczyny i nikt nam nie wmwi, e tak nie jest. To Wam, Drogie Panie, zawdziczamy fakt, e lato jest pikniejsze ni gdziekolwiek indziej. Tu nie ma miejsca na czerwone dywany i napuszone gale, bo czekamy na prawdziwe pikno, dziki ktremu soce mocniej wieci, w sejmie nikt si nie kci, drogi maj mniej dziur, a Polacy nie marudz. Czekamy na Was! W pierwszym etapie przysyajcie na adres redakcja@pozatorun.pl swoje zdjcia. Nasze
We udzia w naszym konkursie!
jury z nadesanych kandydatur wybierze zgoszenia, ktre przejd do nastpnej tury zmaga o tytu Dziewczyny Poza Torunia. Nasi Czytelnicy mog zgasza rwnie inne osoby my wtedy oddzwonimy do wytypowanej kandydatki z pytaniem, czy zgadza si na udzia w konkursie. Drugi etap to gwna rywalizacja o pierwsze miejsce w naszym plebiscycie i bardzo atrakcyjne nagrody. W tej czci to Czytelnicy bd gosowa na kandydatki na amach gazety, stronie internetowej i Facebooku. Szczegowy regulamin znajduje si na www.pozatorun.pl

GMINA CHEMA
Rywalizacja na ludowo
Fot. ukasz Piecyk
Gospodynie z gminy stany w szranki o tytu najlepszego koa

ukasz Piecyk
Stoiska z domowymi potrawami, autorskie wystpy kabaretowe, a na zakoczenie tort urodzinowy tak wyglda V turniej K Gospody Wiejskich. Na placu przy pastorwce w Zelgnie zjechay si druyny z caej gminy. wito zacz uroczysty korowd kobiet, ktre przeszy pod scen. Zanim zaczy si zawody, zaprezentoway si Niezapominajki zesp, ktry tworz uzdolnione wokalnie uczennice z Guchowa. Koa rywalizoway w piciu konkurencjach. Na pocztku musiay zaprezentowa autorski skecz pt. Turysta na wsi. 5-osobowe jury oceniao take prezentacj zadania poszczeglnych KGW oraz przygotowanie najlepszego nalenika. Dwa ostatnie konkurencje polegay na prezentacji rcznie ustrojonego kapelusza oraz piosenki z ludowego repertuaru. - Dla wielu pa czonkostwo w kole gospody to forma spenienia yciowych marze, spdzenia aktywnie wolnego czasu, oderwanie si od codziennych zmartwie, rozwj na wielu paszczyznach oraz samorealizacja - mwi Jacek Czarnecki, wjt gminy Chema. - Dziaalno KGW na wsi to przede wszystkim sposb na budowanie spoeczestwa obywatelskiego. Gwn nagrod zdobyy panie z Koczewic. Miejsca na kolejnych stopniach podium zajy zespoy ze Struala i Guchowa. Do Koczewic trafiy rwnie nagrody za najsmaczniejszego nalenika oraz wykonanie ludowej piosenki. Oskara Turniejowego za najlepsz osobowo sceniczn otrzymaa Maria Porowiska z Kuczwa. Zmaganiom k towarzyszyy wystpy ludowych zespow z Chemna i Biaorusi, a jubileuszowy turniej zbieg si razem z 5. urodzinami pracowni rkodziea ludowego i artystycznego Malwa dziaajcej przy Centrum Inicjatyw Kulturalnych gminy Chema. W trakcie trwania imprezy odbyway si tam warsztaty rkodzielnicze. Pene fotorelacje zawsze na: www.pozatorun.pl
Pluskowsy po raz pierwszy Zwycizca zgarnia boisko

Poza Toru objo patronatem pierwsz edycj jarmarku w Pluskowsach
To nowe miejsce na mapie imprez promujcych lokalno. Jarmark Pluskowski z Ryb ma mie charakter ponadregionalny, stajc si miejscem sprzeday i wymiany rkodzieem. O sile ludowych produktw dowiemy si 6 lipca. - W gminie Chema nie brakuje imprez promujcych twrczo lokalnych artystw i wytwrcw drobnego rkodziea i rzemiosa tumaczy Katarzyna Orowska z Urzdu Gminy. Okazji do prezentacji swoich wyrobw przez mieszkacw gminy nie brakuje. Teraz jednak chcemy zaj si o wiele wikszym terenem. Organizatorzy szukaj twrcw ludowych specjalizujcych si w regionalnych potrawach, rkodziele ludowym czy wyrobach artystycznych. Swoje miejsce w Pluskowsach znajd take drobni rzemielnicy czy kolekcjonerzy starych sprztw. Jarmark odbdzie na si na terenie rekreacyjno-sportowym w centrum wsi w pobliu play. Wystawcy nie ponosz kosztw zwizanych z prowadzeniem swojego stanowiska i prezentacj dokona. W programie imprezy znajduj si take konkursy dla publicznoci oraz zabawa muzyczna. Na scenie wystpi polski wokalista Andrzej Cierniewski. Kart zgoszenia mona znale na stronie www.gminachelmza.pl w zakadce Imprezy i wydarzenia gminne. Wszelkie informacje zwizane z wystawieniem stoisk mona uzyska pod nr tel. 56 6377129, 691774376 lub 501163890. Organizatorami imprezy s gmina Chema, Centrum Inicjatyw Kulturalnych Gminy Chema i soectwo Pluskowsy. Cz pienidzy na organizacj tego wydarzenia pochodz z funduszy unijnych. (P)
Zachcamy do gosowania na gminn podstawwk

Podstawwka w Sawkowie walczy o szkolne boisko w oglnopolskim konkursie Kolorowe boiska czyli Szkolna Pierwsza Liga. Szkoa prosi o gosy, bo taka szansa nie zdarzy si prdko. W gminie Chema do konkursu stana szkoa podstawowa w Sawkowie. Gwn nagrod jest wielofunkcyjne boisko trawiaste, o ktre walczy cznie ponad 130 placwek z caej Polski. Uczniowie szk pod okiem nauczycieli musieli wykona makiet wymarzonego boiska. Kada druyna zamiecia fotoreporta z prac na profilu konkursowym szkoy wraz z opisem placwki. - Zdjcia oryginalnie podpisalimy wierszem opisuje Barbara Dunajska, dyrektor podstawwki w Sawkowie. Bralimy udzia w jednej z pierwszych edycji tego konkursu. Mamy jednak do ma spoeczno, ale wsparcie zapewniy szkoy w caej gminy. Gosowanie odbywa si na stronie http://www.koloroweboiska.pl/. Tam musimy zaoy konto, podajc kilka podstawowych informacji.
Po zalogowaniu si ze strony gwnej wybieramy nasze wojewdztwo i przy pomocy wyszukiwarki znajdujemy szko, na ktr chcemy zagosowa. Oddajemy swj typ, klikajc czerwony przycisk na profilu szkoy. Kada osoba moe zagosowa tylko raz dziennie na jedn placwk. Organizator liczy gosy do 23 czerwca. Dziesi szk z najlepszymi wynikami trafi do drugiego etapu. Tam jury oceni przygotowane projekty pod wzgldem kreatywnoci, estetyki,
walorw estetycznych i nowatorskich technik wykonania. Werdykt zostanie ogoszony 28 czerwca na stronie internetowej konkursu, a we wrzeniu bdzie mona ju korzysta z nowego boiska. Szkoy w Polsce walcz o boisko od 2007 roku. Jedyn placwk z naszego powiatu, ktra zdobya gwn nagrod, jest Szkoa Podstawowa w Zespole Szk nr 2 w Turznie, wygrywajc w pierwszej edycji konkursu. (P)
Suknie w kolorze ycia

Prawdziwych by moe nie ma, ale w Chemy o Romach na pewno si nie zapomina
ukasz Piecyk
Prno szuka taboru przed domem i nadstawia ucha, aby usysze gon muzyk romsk. To nie te czasy. Na miecie ich kochaj. Praktycznie ostatnia cygaska rodzina w Chemy o swoim rodzinnym miecie ma jak najlepsze zdanie, mimo e ich drogim domem jest Ciechocinek. Marian Siwak wanie rozmawia przez telefon z Don Vasylem. Uzgadniaj sprawy zwizane z festiwalem Piosenki i Kultury Romw w Ciechocinku. Jest troch nerwowo, ale to normalne to dua impreza transmitowana przez Telewizj Polsk. Jednak nie zawsze zajmowa si organizacj. Zaczyna bowiem od sceny. Ponad 30 lat temu ze swoim zespoem z Pocka przyjecha do Chemy na koncert. - Sam wystp nie by jednak najwaniejszy w czasie tej wizyty wspomina Marian Siwak. Ze sceny zauwayem jednak szczegln osob. lat, gdy zajam si aktywnie kultur przodkw. Gdy pytam o sukcesy, skromnie przyznaje, e nie ma, o czym mwi. Na koncie ma jednak wystpy przed Krzysztofem Krawczykiem, Zbigniewem Wodeckim czy Zakopower. Wystpia take w spocie promujcym program Taniec z gwiazdami u boku Justyny Steczkowskiej. Wygraa take ministerialny konkurs za choreografi taneczn.
MIASTO CHEMA
Suknia warta tysice

Istot romskiego wystpu jest strj. W rodzinie Siwakw suknie projektuje Patrycja, a znajoma krawcowa zajmuje si ich wykonaniem. Produkcj strojw hurtowo zajmuje si tylko jedna fabryka w odzi. Niektre kreacje kosztuj nawet 3 tysice zotych. - Wiadomo s rne kasty romskie i niektre ubiory rni si od innych tumaczy Angelika. Inne s dugoci, kroje, itd. Zanikaj natomiast typowe mskie stroje i charakterystyczne buty. Tradycyjna muzyka dostosowuje si do modziey, jest coraz bardziej nowoczeniejsza. Suknie pozostay. Mama Angeliki przygotowuje jej ubranie na najbliszy wystp. Kolory i ozdoby mieni si w socu. Najlepiej oddaj romskie ycie barwne i radosne.
A jednak istnieje
Mio od pierwszego wejrzenia widocznie jest prawdziwa, bo w czasie pamitnego koncertu mody Rom zobaczy Jolant, swoj przysz on. - Przyszam na ich koncert z siostr opowiada Jolanta Siwak. Kto by wtedy pomyla Ona jest rodowit Polk. Razem z uczuciem do swojego przyszego ma pojawia si mio do romskiej kultury. Amor jest nieubagany. - Zaczo si od wymiany spojrze, krtkiej rozmowy,
wsplnej kawy i tak mino 30 lat mieje si Marian Siwak. Jolanta doczya do tancerzy na scenie. To nie by czas taborw i niedugo po kilku wystpach zamieszkali w Chemy. Wtedy Marian zaj si organizacj koncertw. Wsppracowa m. in. z Danut Rinn, a pod koniec lat 90. na dobre zwiza si z festiwalem w Ciechocinku. O may wos, gdy impreza musiaa si wynie ze stolicy kuracjuszy, najwiksze wito kultury romskiej miao odbywa si w Chemy.
Wymarzone miejsce
Nie udao si pomysu zrealizowa, ale mieszkacy miasta Romw uwielbiaj. - Mwi, e jestemy cudownym narodem tumaczy Patrycjusz, najstarszy syn Siwakw. Nie trzeba chodzi ze spuszczon gow, czy ba si wychodzi na ulic.
Wtruje mu ojciec. - Chema to mae i przytulne miasteczko dodaje. Na opini spoecznoci trzeba sobie jednak zasuy i dotyczy to kadego. Gdy mieszkao tutaj wicej romskich rodzin, to spotykalimy si z rnymi osobami. Byli wrd nich i zodzieje, i bandyci. Zreszt jak wszdzie. Komuna nas gnbia, jednak wsplna muzyka zbliaa. Sam przyznaje, e ycie, gdy od modoci walczy si o chleb, nie miao sensu i w polskoci Roma nie ma nic zdronego. - Najwaniejsze, ebymy si szanowali dodaje Jolanta Siwak. W kocu nasz dom jest otwarty na rne kultury. Po co mielibymy si zwalcza, skoro razem yjemy? Zgoda buduje.
Wolno Tomku
U Siwakw dzieci samodzielnie wybray swoje drogi.
Patrycja ma 29 lat i mieszka w Ciechocinku razem z mem oraz dzieckiem. Od 3 lat ma swj zesp. Modszy Patrycjusz pracuje w Toruniu. On natomiast do Ciechocinka zaglda zdecydowanie rzadziej. Najmodszy Jordan uczy si w Zespole Szk w Chemy. Cay dniami mgby zajmowa si motoryzacj. Z kolegami trenowa stunt, czyli wyczynow jazd na motocyklach. Polega to na popisowej jedzie pojazdem na jednym kole. Teraz szukaj miejsca, gdzie mogliby zajmowa si swoj pasj, nie przeszkadzajc nikomu w pobliu. Najmodsza z crek, Angelika, jest na drugim roku kulturoznawstwa na UMK. Posza w muzyczne lady swojej siostry. - Gdybym miaa si w peni odda romskiej kulturze, pewnie miaabym ju trjk dzieci mieje si studentka. Jednak muzyka mnie pochona. Mino chyba z 12
11 POZA TORU,17 maja 2013

MIASTO CHEMA
Spotkanie z bogosawiestwem
Cay wiat uczci pami patrona harcerzy
Dopinaj na ostatni guzik

Roboty na placu budowy pomostu zaczn si w tym miesicu
jednak potwierdza, e prace rusz w tym miesicu. - Pozostay nam kwestie czysto techniczne tumaczy Marzen Podciborska z firmy AARSLEFF. Prace byy planowane na czerwiec, wic termin zakoczenia budowy w listopadzie nie jest zagroony. Wykonawca tumaczy, e zaley mu na penym przygotowaniu, aby w trakcie prowadzenia robt zminimalizowa do maksimum ewentualne problemy techniczne. - Chodzi m. in. o wyjanianie szczegw rozwiza projektowych oraz aktualizacj ofert na poszczeglne asortymenty robt - tumaczy Emilian Pajczkowski, kierownik budowy spki AARSLEFF. - S to podstawowe czynnoci organizacyjPrace miay ruszy wraz z roztopieniem lodu na Jeziorze Chemyskim, ale pierwsze roboty przy Deptaku Poudniowym zaczn si dopiero w tym miesicu. Wykonawca koczy dopenia ostatnie sprawy organizacyjne. W miejskim przetargu wygraa warszawska spka AARSLEFF. Zajmie si ona budow Deptaka Poudniowego, ktry poczy okolice klubu Wkniarz ze ciek piesz i rowerow w cigu ulicy Plaowej. To jedna z inwestycji zwizanych z modernizacj Bulwaru 1000-lecia na potrzeby turystyki i rekreacji. Pierwsze wzmianki o rozpoczciu prac od strony tzw. stolbudowskiej play mwiy, e zaczn si one wraz z ustpieniem lodu. Wykonawca ne. Ta inwestycja jak kada wykonywana z "wody" wymaga szczeglnego przygotowania. Warto nadmieni, e sprzt, jaki przewidujemy uy, to m.in. kafar o masie 50 ton, ktry bdzie pracowa na specjalnych moduowych pontonach pywajcych. Deptak Poudniowy o dugoci 360 metrw bdzie osadzony na stalowych palach. Kadki pomostu umoliwi cumowanie maych dek, a caa konstrukcja wyposaona bdzie w ukowe mosty przsowe, pod ktrymi bdzie mona przepyn. Cao owietl 34 lampy. Do caej konstrukcji doczony bdzie slip do wodowania dek. (P)
Blisko 300 harcerzy pojawio si 8 czerwca w Chemy z okazji obchodw setnej rocznicy urodzin b. ks. Stefana Wincentego Frelichowskiego. Gocie przyjechali z caego wiata, m. in. z Zambii czy Argentyny. Harcerze specjalnym pocigiem przybyli do Chemy w ramach Toruskich Spotka Modych. Przemaszerowali z dworca na chemyski rynek, gdzie zostali powitani przez wadze miasta. Najwaniejszym punktem wizyty bya uroczysto przekazania pamitkowej tablicy ku pamici patrona polskich harcerzy. Przekazany dar zawinie na fasadzie budynku Gimnazjum nr 1, ktre jest w trakcie otrzymania imienia wanie bogosawionego z Chemy. Gocie zoyli kwiaty pod domem rodzinnym ks. Frelichowskiego przy ulicy Chemiskiej 5. Wizyta zakoczya si projekcj filmu dokumentalnego
o mczeskiej mierci bogosawionego i koncertem organowym w wykonaniu Tomasza Niygrodzkiego. Rok 2013 dekretem Komisji Episkopatu Polski ds. harcerstwa zosta ogoszony rokiem b. ks. phm. Stefana Wincentego Frelichowskiego. Wydarzenia zwizane z rocznic jego setnych urodzin s obchodzone w caej Polsce. Kontynuacj czerwcowych spotka bdzie Midzynarodowy Zlot Harcerski Wicek 2013 w sierpniu w Toruniu. Bogosawionemu z Chemy powicone bd rwnie harcerskie pielgrzymki na Jasn Gr oraz do Dachau, gdzie zmar ks. Frelichowskiego. Zwieczeniem roku chemyskiego druha bdzie msza w. odprawiona 23 lutego 2014 roku w Katedrze Polowej Wojska Polskiego w Warszawie (P)
XIX RAJD ROWEROWY O PUCHAR BURMISTRZA CHEMY

22 czerwca z Przystani Tumskiej o godzinie 10 ruszy rajd rowerowy o Puchar Burmistrza Chemy. W maksymalnie 4-osobowych grupach uczestnicy pokonaj ok. 40-kilometrow tras wok Jeziora Chemyskiego oraz Grodno. Caa impreza ma mie charakter prozdrowotny i std zakaz wyprzedzania jak na wycigu, a prdko jazdy ma by dostosowana do najmodszych uczestnikw rajdu. Na trasie bd czekay zadania do rozwizania oraz polana do rozbicia pikniku. Trasa prowadzi przez drogi gminne i powiatowej w duej czci pokryte asfaltem. Na uczestnikw czeka take ok. 15 kilometrw drg szutrowych i nieutwardzonych. Zgoszenia przyjmuj Iwona Niedzielska i Marek Dzielski w Urzdzie Miasta Chemy, take telefonicznie pod numerem 56 639 23 42 do 20 czerwca do godz. 15.00.

GMINA UBIANKA
Ziarno trafia na podatny grunt

Zaangaowanie w ycie lokalnej spoecznoci nie musi wynika z penionej funkcji. Licz si ciekawe pomysy i dobre chci
Tomasz Wicawski
Marzenia malowane kredkami Przez ubiank na

Mieszkacy gminy ubianka bawili si na rodzinnych piknikach
Okazj do organizacji imprez byy obchody Dnia Dziecka. Plenerowe zabawy zorganizowano w Pigy (8 czerwca) i ubiance (9 czerwca). Setki dzieci i ich rodzicw bawiy si przy sonecznej pogodzie. Organizatorami zabawy w Pigy byy animatorka kultury Kamila Lewandowska i sotys miejscowoci Stanisawa Neulitz. Atrakcje, ktre czekay na najmodszych, byy bezpatne. Zachca zapach kiebasek z grilla i smak waty cukrowej. Kade dziecko otrzymao sodki upominek. - Dzieci chtnie daway malowa sobie buzi mwi Stanisawa Neulitz. Zamieniay si na chwil w postaci ze swoich ulubionych bajek. Druhowie z OSP Biskupice i ubianka dali pokaz z uyciem wody oraz uczyli udzielania pierwszej pomocy. Nagrody w konkursach ufundowao OLPP Baza Paliw w Zamku Bierzgowskim. Dooylimy te troch pienidzy z funduszu soeckiego. Dzikuj Kamili Lewandowskiej i wszystkim osobom, ktrych zaangaowanie pozwolio zrealizowa t imprez. Najmodsi brali udzia w konkursie plastycznym pt. Moje Marzenie. W kategorii do 6 lat zwyciya praca Weroniki Krajewskiej z Pigy. Wrd starszych dzieci (od 7 do 13 lat) najwikszym uznaniem jury cieszya si twrczo Sandry Hapke z Pigy. Nie mogo rwnie zabrakn zawodw sportowych. Rywalizowano
Wspczesny tryb ycia nie sprzyja integracji. Ludzie s zaganiani, bardzo duo pracuj. Niewielu znajduje czas na dodatkowe aktywnoci. Nauczycielka z Brchnowa jest jednak wyjtkiem. Dziaa w stowarzyszeniu, wcza si w akcje pomocy dla ubogich, aktywnie uczestniczy w pracach i inicjatywach rady soeckiej. Anna Soczyska jest nauczycielk klasy drugiej szkoy podstawowej w Pigy. Czsto mona j take spotka w Niepublicznym Przedszkolu w Biskupicach, ktre powstao z inicjatywy stowarzyszenia Przyszo. Nauczycielka z Brchnowa jest jego wspzaoycielk. - W tym roku szkolnym po konsultacji z pracownikiem Gminnego Orodka Pomocy Spoecznej zorganizowalimy w naszej szkole akcj zbirki odziey mwi Anna Soczyska. Na terenach wiejskich jest sporo potrzebujcych, a taka pomoc niewiele kosztuje. Odzew przers nasze najmielsze oczekiwania. Nie moglimy zmieci zebranych rzeczy do jednego samochodu. Ubrania byy w bardzo dobrym stanie. Mieszkanka Brchnowa jest bardzo skromna. Mwi, e odkd ma dziecko, jej aktywno
Anna Soczyska dziaa aktywnie w stowarzyszeniu Przyszo
zewntrzna musiaa si rzeczy si zmniejszy. Crka ma ju jednak 6 lat, wic pomau mona myle o kolejnych projektach. - Staram si wcza we wszystkie inicjatywy, ktre odbywaj si w naszym soectwie mwi nauczycielka. Organizujemy cykliczne festyny, obchody Dnia Dziecka, w ferie zdarzao mi si te prowadzi nieodpatnie zajcia dla najmodszych mieszkacw
naszej wsi. Uwielbiam prac z dziemi. Daje mi ona wiele satysfakcji. Stowarzyszenie Przyszo powstao 10 lat temu. Dziki zaangaowaniu osb w nim zrzeszonych udao si stworzy przedszkole w Biskupicach. - W naszej gminie wsppraca wszystkich organw odpowiedzialnych za aktywizacj spoeczestwa ukada si bardzo dobrze mwi Anna Soczyska. Wjtowi ley na
sercu los ludzi. Klimat do podejmowania rnego rodzaju inicjatyw jest bardzo dobry. Gdy skadalimy pierwsze wnioski o dofinansowanie ze rodkw unijnych, nie byo to jeszcze u nas popularne. Udao si stworzy wietlic rodowiskow w Pigy, co byo niewtpliwym sukcesem. O swoich podopiecznych ze szkoy nauczycielka ma bardzo dobre zdanie. Dzieci chtnie wczaj si rnego rodzaju
akcje pomocy. Wystarczy zasia ziarno, a trafia ono na podatny grunt. - Pani Ania jest bardzo aktywn osob mwi Janusz Brzoska, kierownik Gminnego Orodka Pomocy Spoecznej w ubiance. Dziki takim osobom nasza praca jest atwiejsza. Jestemy otwarci na wspprac ze wszystkimi, ktrzy chc pomaga ludziom. Nie jest tak, e nasza praca, to tylko cztery ciany, zza ktrych nie wida wiata zewntrznego. Staramy si wspiera wszystkie poyteczne inicjatywy i jestemy za nie bardzo wdziczni. W Brchnowie nie ma wietlicy dla dzieci. We wsi mieszka ich okoo 100. Gdyby bya szansa na jej powstanie, to pewnie cieszyaby si spor popularnoci. Jest za to plac zabaw, ktry nie wieci pustkami. wietlica rodowiskowa w Pigy istnieje take dziki zaangaowaniu czonkw stowarzyszenia Przyszo. - Zaley nam na tym, eby stwarza szans rozwoju najmodszym mwi Anna Soczyska. To bardzo wane, eby dzieci miay si czym zaj. Zaangaowanie spoeczne nie przynosi dodatkowych dochodw. Pozwala natomiast na samorealizacj. Na wsiach trafiaj si zapalecy, ktrzy angauj si we wszystko. Oby chciao im si chcie.
jednoladach
Problem na trasie pojawi si w miejscowoci Rankowo, z racji podmokego terenu. Ten ostatni fragment trasy zostanie oddany do uytku rowerzystw pod koniec sierpnia - Odcinek przebiegajcy przez Rankowo ma zaledwie 1200 metrw mwi Jerzy Zajkaa, wjt gminy ubianka. Caa trasa to blisko 21 kilometrw. Problemy na odcinku wi si z duym nasczeniem wilgoci terenu wwozu, ktry si tam znajduje. W tym miejscu potrzeba dodatkowych warstw piasku, ktre pozwol na wykonanie trasy mogcej przetrwa lata, a nie kilka miesicy. - Reszta cieki rowerowej jest praktycznie gotowa mwi Jerzy Zajkaa. Brakuje znakw drogowych, oznacze i wyczyszcze. Jest na niej pooona nawierzchnia asfalto-
Od lipca mionicy jazdy na dwch koach bd mogli korzysta ze cieki rowerowej do Unisawia
wa, ktra umoliwi komfortowe poruszanie si mionikw jednoladw. Aby rowerzyci mogli podrowa z Torunia do Unisawia bez przeszkd od koca czerwca, planowany jest objazd odcinka, ktry nadal bdzie w budowie. Bezpieczestwo podrujcych znacznie zmalaoby, gdyby trzeba byo wyprowadzi ruch na drog numer 553. Std te powsta pomys alternatywnej trasy. - Asfalt na ciece koczy si nieopodal mostku w Rankowie mwi Jerzy Zajkaa. Po pokonaniu schodkw bdzie mona wczy do ruchu przez polne drogi, ktre wiod do wierczynek. Odcinek ten ma ok. 1,5 kilometra, wic wiele si nie nadrabia. Wyjazd drog gruntow znajduje si akurat w miejscu rozpoczynania si dalszej czci trasy. (WT)
Dzie dziecka obchodzono w ubiance i Pigy

w biegach. Duym zainteresowaniem cieszy si turniej w plaowej odmianie siatkwki. Zwyciya ekipa w skadzie: Klaudia Frank, Dawid Santorek i Kamil Korowaj. W ubiance bawiono si dzie pniej. Zabaw zorganizoway wadze soectwa, koo gospody wiejskich, animator kultury i ochotnicza stra poarna. W rol wodzirejw wcielili si czonkowie zespou Bano Show. Miejscem zbirki by Gminny Park Kultury. - Ciesz umiechnite buzie dzieci mwi Jerzy Zajkaa, wjt gminy ubianka. Staramy si dba w naszej gminie o wszystkie grupy wiekowe, ale wiadomo, e najwikszy entuzjazm wzbudza si wrd najmodszych. Maluchy wycigaj jednak w plener rodzicw, co pozwala wszystkim si zintegrowa. To bardzo wane dla naszego lokalnego rodowiska. W trakcie imprezy nie mogo zabrakn konkursw z nagrodami. Bya rwnie moliwo wzicia udziau w turnieju karaoke. Na godnych czekay przysmaki z grilla i sodkoci. - Wygraem sodycze w jednym z konkursw mwi 7-letni Marek. Na dugo mi jednak nie starcz, bo strasznie je lubi. Podziel si te z rodzicami. Na obu imprezach bawiy si cae rodziny. Nie mogo te zabrakn seniorw, ktrzy obserwowali zabaw swoich wnukw. (WT)
Fot. Nadesane

ALEKSANDRW KUJAWSKI
wito muzyki w powiecie aleksandrowskim

Osiem zespow wystpio na zbrachliskim stadionie podczas IX Waganieckiego Festiwalu Orkiestr Dtych
Aleksandra Radzikowska Niby nic, a tak to si zaczo, niby nic, zwyczajne pa pa pa. Jest w orkiestrach dtych jaka sia, bo to byo tak piewa Halina Kunicka. Niby nic, a konkurs ju od dziewiciu lat jest wielkim witem mionikw muzyki. Tegoroczna edycja zachwycia po raz kolejny. Festiwal, ktry odby si 2 czerwca, by jednoczenie Konkursem Orkiestr Dtych Wojewdztwa Kujawsko-Pomorskiego. Osiem orkiestr zaprezentowao publicznoci swoje umiejtnoci, w tym jedna poza konkursem, z katowickiej Kopalni Wgla Kamiennego Murcki-Staszic. Zesp z wojewdztwa lskiego od lat zaprzyjaniony jest z waganieckim przegldem. - Konkurs zosta zorganizowany bardzo profesjonalnie mwi Jarosaw Dbrowski, zaoyciel i dyrygent chru Cordiale Coro z Aleksandrowa Kujawskiego. Wszystko byo dopite na ostatni guzik, przegld muzyczny przebieg bez zakce, a zespoy zaprezentoway wysoki poziom. Wachlarz utworw by szerszy ni w ubiegym roku, kady znalaz co dla siebie. Widzowie mogli przekona si, e muzyka orkiestr dtych to
nie tylko smutne marsze. Podczas konkursu kady z zespow wykona cztery utwory, wrd ktrych usysze mona byo przeboje muzyki filmowej, operowej, czy standardy taneczne. Przegldowi towarzyszy piknik rodzinny, dlatego wykonom przysuchiwali si uczestnicy w rnym wieku, od uczniw szk podstawowych do seniorw. Gmin Waganiec odwiedzio te wielu mionikw muzyki z rnych zaktkw Pomorza i Kujaw, a na specjalne zaproszenie stawili si gocie z Rosji i Ukrainy. Dodatkow atrakcj
by pokaz maoretek, z gocinnie wystpujcego zespou z Katowic. - Organizatorom nale si pochway mwi Arkadiusz Gralak, dyrektor Miejskiego Centrum Kultury w Aleksandrowie Kujawskim. Z roku na rok przegld przyciga wiksz liczb suchaczy. Ronie zainteresowanie twrczoci orkiestr dtych i to rwnie wrd najmodszych. Tegoroczna edycja zorganizowana zostaa z wielkim smakiem. Oby w przyszym roku byo podobnie. Jury w skadzie Maciej Afanasjew, Krzysztof Matroszek i Eu-
geniusz Mik nie miao atwego zadania. Poziom przegldu by wyrwnany. Grand Prix przyznano orkiestrze z Chemna, a pierwsz nagrod otrzymali gospodarze - Modzieowa Orkiestra Dta przy Zarzdzie Gminnym OSP w Wagacu, pod dyrekcj Romana Organiciaka. - To potwierdza, e konkurs si rozwija dodaje Arkadiusz Gralak. Modzie pokazuje, e nie tylko muzyka rozrywkowa, ale i inne brzmienia s dla nich cenne. Dwie rwnorzdne drugie nagrody przypady zespoowi EM-
band przy I LO w Bydgoszczy oraz Orkiestrze Dtej OSP w Strzelnie. Rwnie miejsce trzecie przyznano rwnolegle trzem zespoom. Wrd nagrodzonych znaleli si Orkiestra Dta przy Publicznym Gimnazjum w Biaych Botach, Reprezentacyjna Orkiestra Dta Powiatu Lipnowskiego oraz Orkiestra Dta OSP w Osicinach. Powiat aleksandrowski reprezentowali starosta, Wioletta Winiewska oraz Dariusz Wochna, przewodniczcy rady powiatu.
Nie ma przyszoci bez przeszoci Historia koem si toczy

Rocznica odbudowy cmentarza zostaa upamitniona 1 czerwca
Jarosaw Wicawski Szacunek dla wzajemnej polsko-ukraiskiej historii i kultury ten cel od 20 lat przywieca mieszkacom i wadzom Aleksandrowa Kujawskiego. Po raz kolejny w pierwsz sobot czerwca spoeczno obu narodw spotkaa si przy Kurhanie, aby odda hod polegym w walce o niepodlego ssiadujcych ze sob krajw. Ukraiski Cmentarz Wojskowy zosta zaoony jeszcze w okresie istnienia obozu przez innych internowanych w 1921 roku. Przygotowania do jego odbudowy rozpoczy si dwadziecia dwa lata temu. Inicjatorem akcji by dr Emilian Wiszka z Torunia. Z pomoc szybko przybyy wczesne wadze miasta m.in. burmistrz Zdzisaw Nasiski oraz jego zastpca Stanisaw Krysiski. Nie wiadomo, jak potoczyyby si losy tej akcji, gdyby nie pomoc ze strony ukraiskich organizacji. Pomysowi patronowa Zwizek Ukraicw Polskich, Komitet Pamici Narodowej, a take Ambasada Ukrainy. Pierwsza uroczysto powicona odrestaurowaniu cmentarza odbya si 12 czerwca 1993 roku. Duchowni grekokatoliccy, katoliccy, prawosawni i protestanccy wsplnie odprawili naboestwo w intencji polegych onierzy. Tamto wydarzenie zapocztkowao doroczne spotkania ludzi rnych kultur, jzykw i religii w Aleksandrowie Kujawskim. Dwudzieste uroczystoci miay wyjtkowy przebieg. - Szczeglny charakter tej uroczystoci wynika z tego, e poja-
Na nauk i rozwijanie swoich pasji nigdy nie jest za pno

Mieszkacy Racika przez jeden dzie mogli si poczu jak studenci. Wszystko za spraw koa historycznego aleksandrowskiego oddziau kujawsko-dobrzyskiego UTW, ktre 27 maja zawitao do gminy z pierwszymi terenowymi zajciami. Uniwersytet Trzeciego Wieku przy Wyszej Szkole Humanistyczno-Ekonomicznej we Wocawku powsta w 2009 roku. Dwa lata pniej z inicjatywy burmistrza Aleksandrowa Kujawskiego - Andrzeja Cieli powsta oddzia kujawsko-dobrzyski. Oferta placwki zostaa poszerzona o kolejny projekt, jakim jest koo historyczne. - Powoujc uniwersytet chciaem oywi rodowisko seniorw aleksandrowskich - mwi burmistrz Ciela. - Umoliwilimy im spotkania, ktre poza walorem naukowym, maj take charakter towarzyski. Studenci rozwijaj swoje pasje, a przy tym maj okazj pozna wiele nowych osb. Chciaem zintegrowa grup seniorw i wydaje mi si, e to si udao. Na miejsce pierwszych terenowych zaj koa wybrano Gminny Orodek Kultury w Raciku. Wykad wygosi mgr Andrzej ozicki, ktry zna to miejsce, jak wasn kiesze. Niedugo wiato dzienne ujrzy ksika jego autorstwa powicona kujawsko-pomorskiej wsi. Na zajciach pojawili si suchacze uniwersytetu, a take racianie, ktrzy aktywnie uczestniczyli w zajciach. Po zakoczeniu wielu z nich zostao, aby zada nurtujce ich pytania wykadowcy. - Aktywne uczestnictwo i due zainteresowanie ze strony mieszkacw jest najlepszym dowodem na to, e spotkanie si w peni udao - mwi Jerzy Nowacki, prezes zarzdu UTW. - Cieszymy si, e inicjatywa spenia oczekiwania suchaczy. Prcz spotkania majcego cile uniwersytecki charakter na uczestnikw czekay take inne atrakcje. Suchacze mogli zwiedzi Raciek. Swoj wiedz na temat muzeum parafialnego oraz ruin zamku podzieli si Marian Maecki. Dziki organizacji zaj terenowych czonkowie uniwersytetu mogli poszerzy swoj wiedz. Przy okazji skorzystali racianie, z dum przygldajcy si zainteresowaniu ich wsi. (JW)
wiaj si tutaj take gocie ze strony ukraiskiej: delegacja naszych wschodnich ssiadw, a take licznie przybywajca ludno ukraiska mieszkajca w Polsce mwi burmistrz Aleksandrowa Kujawskiego Andrzej Ciela. - Co roku pojawi si uczniowie ze szk ukraiskich. Przyjedaj tu rwnie reprezentanci organizacji, ktre angauj si w przygotowanie uroczystoci. Od kilku lat mamy bardzo dobre kontakty z Kozakami Zaporoskimi, a take Ambasad Ukraisk. Burmistrz miasta wrczy listy z podzikowaniami osobom, ktre doprowadziy do odbudowy nekropolii. Nastpnie Andrzej Ciela otrzyma z rk marszaka Kozactwa Zaporoskiego Dmytro Sahaydaka odznaczenie stowarzyszenia. Tym razem byo to wyrnienie najwaniejsze - Zota Gwiazda Bohatera Kozactwa. Jest to rwnoznaczne z awansowaniem go do stopnia generaa chorego.
- Odbieram to jako swoisty dowd podzikowania dla wszystkich, ktrzy byli inicjatorami odbudowy cmentarza - mwi Andrzej Ciela. - Dla moich poprzednikw zajmujcych stanowisko burmistrza w miecie oraz, w jakiej maej czci, dla mnie. To wyrnienie take dla wszystkich, ktrzy w ostatnich latach zajmowali si przygotowywaniem kolejnych uroczystoci. Ponadto udekorowani zostali: zastpca burmistrza Jerzy Erwiski, ks. pk Mikoaj Hajduczenia, ks. Leszek Malinowski, ks. Zbigniew Adamiak i komandor Henryk Kalinowski. Tradycyjnie spotkanie zakoczyo si zoeniem wizanek, kwiatw i zniczy przed Kozackim Kurhanem. Dwudzieste uroczystoci dooyy cegiek do budowy zaufania, a take przyjani w relacjach polsko-ukraiskich. Kolejna okazja do ich wzmocnienia nadarzy si ju za rok.
Fot. Nadesane
2013
GMINA YSOMICE
Podr do jdra ciemnoci

Tomasz Wicawski Zdzisaw Preisner zwiedza wiat od lat 70-tych. By w pastwach, o ktrych istnieniu nie wszyscy nawet syszeli. Jest czonkiem prestiowej organizacji The Explorers Club, do ktrej naley w Polsce tylko trzydzieci kilka osb. Doktor geografii zaciekawia swoimi opowieciami studentw WSB, a od dwch lat rwnie ssiadw. Cz z wypraw, ktre organizowa Zdzisaw Preisner, miaa charakter naukowy. Wikszo miejsc odwiedzi jednak w maych grupach znajomych. - Jeeli nie ma sporych rodkw, to w terenie nie zrobi si wielkiej nauki mwi dr geografii. Uczestniczyem w trzech wyprawach polarnych, byem na Spitsbergenie, bo tam jest stacja polarna UMK. Z Instytutem Geografii na tej uczelni byem zwizany przez 27 lat. Nie lubi podrowa sam, wic czsto zabieram ze sob inne osoby. Nie bior za to pienidzy i staram si organizowa wyprawy moliwie ciekawe i tanie, tak aby nie przerastay moliwoci chtnych. Hotele piciogwiazdkowe s wszdzie takie same, przyroda jest zupenie inna. Mnie interesuje natura, a nie luksus w podry. isner. Nie ma dobrych drg, nie ma czsto gdzie zje. Nie mona pomin te zagroe zwizanych z chorobami. Zawieruchy polityczne te zdarzaj si bardzo czsto. Mnie szczliwie takie przygody omijay, ale znam wiele przypadkw, kiedy podrnicy musieli przymusowo przedua swj pobyt w danym miejscu. fascynujcych miejsc na naszym globie mwi podrnik. Kolory, formy, struktury solne, wszystko to sprawia niezwykle wraenie. W tym regionie byo niewiele osb. Myl, e maksymalnie okoo pi tysicy. Afarowie zamieszkujcy ten teren nie przepadaj za turystami. Rok temu jeden z nich zastrzeli z kaasznikowa piciu form przyrodniczych. - Warunki podrowania po tym kontynencie s bardzo dobre mwi Zdzisaw Preisner. Mona wynaj samochd i dosta si praktycznie wszdzie. Nie ma sensu jednak jecha tam na tydzie czy dwa, tylko na kilka miesicy. Wtedy mona dowiedzie si czego o tym miejscu, zrozu-
W Papowie Toruskim-Osieki mieszka podrnik, ktry by w 120 krajach wiata. Odwiedzi wszystkie kontynenty. Z wypraw przywiz dziesitki tysicy zdj
je w czasie wykadw i odczytw.
Z Winiowej na koniec wiata

- Ciekaw spraw jest zainteresowanie mieszkacw ulicy Winiowej w Papowie Toruskim-Osieki mwi Zdzisaw Preisner. Wprowadzilimy si tutaj z on kilka lat temu. Caa spoeczno yje ze sob w wielkiej komitywie. Cyklicznie odbywaj si spotkania, na ktre przychodz praktycznie wszyscy. Wybieramy sobie kraj i rozmawiamy o nim. Takich spotka odbyo si ju dwadziecia par. W planach jest rwnie wsplny wyjazd na jak eskapad. W sierpniu dr Preisner wybiera si w kolejn podr. Tym razem odwiedzi Chiny. By w tym kraju ju kilka razy, ale nadal jest wiele rzeczy, ktrych nie zobaczy. - Przez ostatnie dwa, trzy lata zaniedbaem troch podre mwi mieszkaniec ul. Winiowej. Bywaem gwnie w Europie. Chciabym jeszcze ruszy na troch na Pacyfik i wrci do Nowej Zelandii. W pewnym momencie czowiek uwiadamia sobie jednak ogrom tego, co nas otacza. Nie da si zobaczy wszystkiego, co jest ciekawe. Ja ju jestem bliej podrniczej emerytury. Obecnie o wyjazdy jest nieporwnywalnie atwiej ni kiedy, chocia i tak gwnie licz si chci. Potrafiem przey miesic w odlegym kraju za kilkadziesit dolarw. Jado si wtedy wycznie banany, ale nie to jest w podrach najwaniejsze.
Kraje odwiedzone przez Zdzisawa Preisnera

Jednym z najbardziej egzotycznych miejsc, w ktrych by podrnik mieszkajcy w gminie ysomice, jest Kotlina Danakilska. Miejsce to uwaane jest za najmniej przyjazny czowiekowi region Ziemi. Pooona jest w pnocno-wschodniej Etiopii w pobliu granicy z Erytre. Jest to depresja leca w wyjtkowo aktywnej strefie tektonicznej i wulkanicznej. - Jest to jedno z najbardziej turystw. Jedzi si tam od 10 lat.
Kaasznikowy zamiast chleba i soli

Najwiksze trudnoci sprawia poznawanie Afryki. Przeszo kolonialna, warunki ycia i stosunek do turystw miejscowej ludnoci powoduje, e jest to kontynent niezwykle wymagajcy. - Tam s bardzo trudne warunki opowiada Zdzisaw Pre-
Niedoceniane Antypody
Doktor geografii wskazuje, e z punktu widzenia geograficznego, najciekawszym dla niego kontynentem jest Australia. S tam najciekawsze na wiecie okazy rnego rodzaju. Nie ma co prawda Himalajw, Alp czy Kanionu Colorado. Jest jednak najwikszy na wiecie kamie i setki unikalnych
mie je i zagbi si detale, ktre s niezwykle istotne dla odkrywcw. Oczywicie, yje na tym kontynencie 18 z 20 najgroniejszych gatunkw wy na Ziemi. Nie ma powodu, dla ktrego miayby one polowa na ludzi. Byem tam cztery razy, cznie 11 miesicy i nic mi si szczliwie nie stao. W zbiorach podrnika jest 60 tysicy fotografii w postaci slajdw i okoo 40 tysicy obrazw cyfrowych. S to pamitki z caego wiata. Chtnie wykorzystuje

REKLAMA
Festyn setki umiechw
Rodzinne spotkanie szkoy podstawowej w Grupie Edukacyjnej Menader okazao si radosnym witem
Grupa Edukacyjna Meneder zorganizowaa drugi w swojej historii festyn rodzinny. Na szkolnym ogrodzie za budynkiem szkoy czekay atrakcje dla dzieci i ich rodzicw. - Spotykamy si w jednym miejscu, aby z umiechem i radoci powoli egna si z mijajcym rokiem szkolnym mwi Senia Martuszewska, dyrektorka GEM-u. Jednak najwaniejsze jest to, e mamy wietn okazj do integracji. Przy okazji jednego dnia witujemy dni dziecka, matki i ojca. Tworzymy wtedy jedn wielk rodzin, co zawsze podkrelamy rwnie w zwyczajne dni nauki w naszej szkole. W ogrodzie szkolnym pojawiy si dmuchany zamek i powietrzna zjedalnia. Na dzieci czekaa wata cukrowa wyrabiana na miejscu. - Tegoroczny festyn robimy pierwszy raz z tak pomp mwi Emilia Kokot, wychowawczyni jednej z klas. Na stale wpisze si w kalendarz naszych imprez szkolnych. Dzieci ze swoimi rodzicami wziy udzia w 5 konkuren-
cjach. Dwie z nich byy wizay si ze sodkociami. W pierwszej zabawie bez uycia rk trzeba byo zje rodek pczka wiszcego na lince. W drugiej - przebra si w jak najkrtszym czasie za kucharza i pokroi czekolad plastikowymi sztucami. Sprawno fizyczna przydaa si take w biegach z petwami i w przebraniu oraz przy pokonaniu pajczyny. Dla uczniw przygotowano rwnie trampolin oraz wiczenia zumby, ktr taczyli wsplnie z rodzicami. Kalorie ze stow ze sodkociami i grilla rodzice spalili w czasie towarzyskiego meczu w siatkwk. Festyn zakoczyo wrczenie dyplomw i nagrd dla druyn, ktre zdobyy najwicej punktw we wspomnianych konkurencjach. Grupa Edukacyjna Menader ksztaci dzieci i modzie zaczynajc w podstawwce, edukujc w jzykowym gimnazjum i koczc na liceum o charakterze menaderskim. Siedziba GEM znajduje si w Toruniu przy ul. kiewskiego 46 (przy wjedzie na nowy most).

GMINA LUBICZ
O zdrowie i bezpieczestwo modych

W gminie Lubicz prowadzone s dziaania majce na celu wyjcie naprzeciw problemom modziey
wymiarowa mwi Marek Olszewski, wjt gminy Lubicz. To nie tylko uzalenienia znane od lat w naszym spoeczestwie, jak alkohol czy narkotyki. S nowe wyzwania, jak uzalenienie od Internetu lub bulimia. S one rezultatem przenoszenia si do naszego spoeczestwa negatywnych trendw z kultur zachodnich. Czsto niestety wzorce te s propagowane przez media. Nauczyciele i rodzice musz by wiadomi ogromu zagroe i wyposaeni w moliwoci reagowania na nie. Warto zwrci uwag rwnie na list otwarty skierowany przez przewodniczc Rady Gminy Hann Anzel i Mari Marcinkowsk, wiceprzewodniczc komisji owiaty, zdrowia, sportu i rodziny do ministra zdrowia. Sygnatariuszki pisma wskazuj w nim na zagroenie, jakie niesie stosowanie przez mode osoby leku Acodin w celu odurzania si. Modzi ludzie kupuj opaTomasz Wicawski
Pod koniec maja odbya si w Grbocinie konferencja powicona tym zagadnieniom. Samorzdowcy wystosowali te list do ministra zdrowia, w ktrym walcz z naduywaniem leku na kaszel Acodinu. Konferencja pt. Bezpieczestwo i zdrowie ucznia w szkoach samorzdowych gminy Lubicz zorganizowana zostaa z inicjatywy wjta gminy i przewodniczcej Rady Gminy. Prelekcje przedstawi dr Jacek Szczepkowski, kierownik Caodobowego Modzieowego Oddziau Leczenia Uzalenie w Toruniu. Mwi on o przyczynach uzalenienia od alkoholu, narkotykw i komputera oraz objawach fizycznych zaywania narkotykw u nastolatkw. Gos zabraa rwnie Justyna Oleszczak z wydziau prewencji Komendy Miejskiej Policji w Toruniu. Przedstawiaa ona
Radni z Lubicza wypowiedzieli wojn Acodinowi
Rodzina zawsze jest najwaniejsza

Cykl imprez z okazji Dnia Dziecka odby si 2 czerwca w gminie Lubicz
Najmodsi mogli korzysta z wielu atrakcji w trzech miejscowociach: Lubiczu Dolnym, Zotorii i Jzefowie. Byy pokazy sztucznych ogni, sprztu straackiego i koncerty lokalnych zespow. Dzie Dziecka w Lubiczu Dolnym odbywa si przed siedzib OSP. Maluchy mogy wzi udzia w konkursach sportowych, bawi si na dmuchanych zjedalniach i trampolinach. - Dzieci s nasz przyszoci, dlatego cz imprez musi by przygotowana specjalnie z myl o nich mwi Marek Olszewski, wjt gminy Lubicz. Cieszy due zainteresowanie. Nasz ide byo to, eby w wito najmodszych adne dziecko nie siedziao przed komputerem czy telewizorem. Atrakcje na wieym powietrzu s zdecydowanie ciekawsze.
przekrj dostpnych w naszym regionie narkotykw. Nie mogo rwnie zabrakn tematw anoreksji i bulimii, o ktrych opowiaday lekarki Naszej Przychodni w Grbocinie - Monika Krzemiska i Justyna Bugajska. Konferencj zakoczya pre-
zentacja przygotowana przez Rad Rodzicw z Grbocina i przedstawiona przez jej czonka Romana Bickiego dotyczca przykadw dobrej praktyki wspdziaania Rady Rodzicw i szkoy. - Problem bezpieczestwa w szkoach to sprawa wielo-
kowanie i ykaj 30 tabletek, by osign eufori pisz autorki listu. - Przy takiej dawce Acodin ma dziaanie pobudzajce, pojawiaj si wizje, potem usypia. To efekt dekstrometorfanu zawartego w leku. Osoby, ktre przedawkuj lek, maj niezborne ruchy, chwiej si, maj rozbiegane oczy, mwi bez sensu. Konsekwencje dugotrwaego zaywania duych dawek Acodinu s przeraajce: lek powoduje trwae dysfunkcje ukadu nerwowego. Moe spowodowa zanik uczuciowoci wyszej. Ludzie z uszkodzeniami wywoanymi naduywaniem specyfiku nie potrafi ani kocha, ani wspczu, a co za tym idzie, dysfunkcyjnie funkcjonuj w spoeczestwie. Samorzdowcy apeluj, aby lek przesta by sprzedawany bez recepty. Tajemnic poliszynela jest od wielu lat fakt jego naduywania przez modzie. Wiedza odnonie tego procederu, a dziaania ministerstwa, to jednak dwie rne kwestie.
Fot. Nadesane
Do atrakcji ustawiay si kolejki
Due zainteresowanie wzbudzali straacy, ktrych nie mogo zabrakn na takiej imprezie. Wozy bojowe przypady do gustu szczeglnie chopcom. Sztuczne ognie podziwiay cae
rodziny W Jzefowie festyn z okazji Dnia Dziecka odbywa si nad jeziorem. Mia on ekologiczny charakter. O opraw muzyczn zadba zesp Akord.
Modzie prezentowaa swoje umiejtnoci na scenie. Nie zabrako konkursw i grilla. - Fajnie, e u nas te jest taka impreza - mwi 6-letnia Zuzia, mieszkanka Jzefowa. Uwielbiam skaka na trampolinie. Mogam te zapiewa razem z koleankami. Zotoria staa si 2 czerwca aren Charytatywnego Festynu Parafialnego wito Rodziny. Organizatorami zabawy byli proboszcz ks. Marian Wrblewski oraz Parafialne Koo Stowarzyszenia Rodzin Katolickich. Patronatem imprez obj wjt gminy Marek Olszewski. Dochd z zabawy zostanie przeznaczony na zakup kolonii dla dzieci z terenu parafii. Dziesi dodatkowych wakacyjnych wyjazdw sfinansuje Urzd Gminy. Wrd atrakcji dla maych i duych byy ciana wspinacz-
kowa, amerykaskie sigeje, ring bokserski czy dmuchane zjedalnie. Mona byo rwnie przejecha si na kucyku. Godni posilali si grochwk, misem z grilla, chlebem ze smalcem lub lodami. - Ta oddolna inicjatywa jest bardzo cenna mwi Marek Olszewski. Mamy coraz mniej czasu dla naszych bliskich, a nie mona go lepiej spoytkowa ni spdzajc z rodzin. Sporym zainteresowaniem cieszyy si rozgrywki pikarskie w kategorii 30+, zorganizowane i prowadzone przez wikariusza parafii Zotoria ks. Arkadiusza Sobociskiego. Na starcie stany 4 ekipy dwa zespoy ze Zotorii oraz po jednym z Nowej Wsi i Kopanina. Bezkonkurencyjni okaza si miejscowy team o nazwie Jordan. (WT)
Fot. Nadesane
Musz pokaza, kto tu rzdzi

Tomasz Wicawski
GMINA LUBICZ
Przeciwnikom si nie kania. Chce zosta mistrzem Europy. Karate byo za nudne, wic wybra kick-boxing
w kickboxingu. - Klub daje wiele moliwoci mwi Jakub Dbrowski. Nie wszyscy interesuj si pik non. Na wsiach nie ma wielu atrakcji, a treningi s dobr odskoczni od codziennoci. Chopaki mog zwiedzi te troch kraju, a nawet wiata. To przyciga wiele osb. Reprezentowanie kraju nobilituje. Nikt nie lubi przegrywa z orem na piersi. Szacunek do przeciwnika nie oznacza strachu. Gdy rywal poczuje, e sabniesz, bez najmniejszych skrupuw to wykorzysta. Trafi lewym, poprawi kopem z pobrotu i jest po zawodach. - Najcisze nokauty notuj zawodnicy z Rosji mwi mistrz Polski. Chopaki stamtd nie maj lekkiej rki. Nie jest jednak tak, e nie da si przeciwstawi jakiej technice. Wiele pojedynkw jest bardzo wyrwnanych. Czasami jednak od razu wida, kto musi zwyciy. Rozwiane s take moje wtpliwoci odnonie kontuzji. Te, zdaniem Kuby, znacznie czciej trafiaj si w futbolu. Amatorzy sztuk walki s jego zdaniem znacznie wytrzymalsi. - Nikt nie przejmuje si drobnymi urazami mwi Jakub Dbrowski. Trzeba zakasa rkawy i wzi si do roboty. Medale si same nie zdobd.
We wrzeniu bdzie reprezentowa Polsk na mistrzostwach Starego Kontynentu. Powoanie do kadry otrzyma w dwch formuach. Bd wic dwie szanse na wysuchanie Mazurka Dbrowskiego na najwyszym stopniu podium. Szkoda jednak, e tak mao dziewczyn przychodzi na zawody. To nie gale bokserskie, ani MMA. Nie ma wielkich pienidzy w sporcie amatorskim. Kuba Dbrowski ze sztukami walki zwizany jest od drugiej klasy podstawwki. Na samym pocztku wyjania mi podstawow rzecz. - Karate czy aikido s sztukami walki mwi mistrz polski z Brzena. Kick-boxing jest sportem walki. To zasadnicza rnica. W pierwszym przypadku chodzi o sposb i filozofi ycia. W drugim o rywalizacj oraz konkurencj z przeciwnikami.
Jakub Dbrowski z Brzena powalczy o mistrzostwo Europy w kick-boxingu
Wujek zawodowiec
Zawodnik A&W Team Obrowo jest uczniem liceum w Gronowie. Ma dobre, sportowe geny wujek by mistrzem wiata zawodowcw w kick-boxingu. Do swojej kariery nie dorabia ideologii. Krci go adrenalina i kolejne wyzwania. Wszyscy wiedz, jak cik rk maj zawodnicy ze wschodu. Rosjanie potrafi
oprawi przeciwnika w taki sposb, e trudno go pozna po walce. Dobrze, e s kaski. - Przygotowuj si ju do mistrzostw Europy mwi Jakub Dbrowski. W tym roku odbywaj si w Polsce, wic trzeba pokaza, kto tu rzdzi. Nie ma zawodnikw nie do pokonania. Wszystko jednak rozstrzyga si w uamkach sekund. Albo kropniesz ty, albo przywal tobie. Nie ma czasu na kalkulacje. W mojej kategorii wagowej nie ma ju gaskania.
Puchar zamiast milionowej gay

Chwile zwtpienia s krt-
kie. Trzeba ruszy do nastpnych treningw i doskonali te elementy, ktre w poprzednich starciach zawiody. Do sportu amatorskiego si dokada. Kosztuj wyjazdy, opaty za start i noclegi. Zawody najczciej odbywaj si w salach gimnastycznych. Nie ma kuso ubranych modelek, ktre anonsuj kolejne rundy. Nie przychodz te przelewy z kilkoma zerami. Za zwycistwa s dyplomy i puchary. No i respekt w oczach przeciwnika wcale nie najmniej istotny. - Od maego nie lubiem piki nonej mwi kickboxer. Interesoway mnie w tej dyscyplinie jedynie faule. Na ulicy nie miaem nigdy podbramko-
wych sytuacji. Jak kto zaczepi, to trzeba si broni. Nie jest jednak honorowe atakowanie kogokolwiek. Ja mam bardzo spokojne usposobienie. Krci mnie zdecydowanie bardziej przyoenie facetowi, ktry kilka lat trenuje moj dyscyplin, bo obaj wiemy, po co wychodzimy do walki.
Wielka polska sia

Na zawodach midzynarodowych nie ma przeciwnikw przypadkowych. Wszyscy wylali litry potu na treningach. Najczciej s reprezentantami swoich krajw. W ciszych formuach dominuje wschd Europy. Polacy s znaczc si
2013
GMINY OBROWO I CZERNIKOWO
Bez medalu, ale nie na tarczy

Druyna Odyseuszek z Czernikowa wrcia do kraju. Nie zdobyy mistrzostwa wiata, ale z wystpu s zadowolone
piej ni w Gdasku, mimo e wtedy wygraymy oglnopolski etap - komentuje Julia. - W kraju zacia si muzyka do naszej prezentacji. Nasz pozycj i tak uznajemy za sukces, bo walczyymy z druynami, ktre kilkakrotnie wystpoway na wiatowych finaach. Reszt czasu w USA druyny spdziy u rodzin powizanych z Odysej Umysu przez uczestnikw lub koordynatorw. cznie spdziy za oceanem blisko dwa tygodnie. Przez ten czas jedna szczeglna rzecz rzucia im si w oczy - w USA Odyseja Umysu jest bardzo znana. Ekipa Odyseuszy moe powsta tylko pod wodz przeszkolonego trenera. Szkolenie dla opiekuna trwa dwa dni. Uczennice nie ukrywaj smutku, ktry wywoaa fala krytyki, m. in. na forach internetowych. Zbirk pienidzy na wyjazd (ok. 80 tys. zotych) nazwano ebraniem. - Emocje zwizane z wyjazdem i wpisy w Internecie kompletnie nas rozbiy - mwi zgodnie dziewczyny. - Czuymy si, jakbymy byy czemu winne. Gdy pytam druyn o kolejne starty, od razu mwi, e kto raz sprbowa Odysei Umysu, ten z niej nie chce zrezygnowa. - Najpierw jednak musimy wrci do szkolnej rzeczywistoci, eby wypeni nasze obowizki - przyznaj dziewczyny.
Dzie dziecka z myliwymi

Na terenie leniczwki w Obrowie odby si festyn koa owieckiego Zlot
W pierwszej konkurencji druyna bya bezkonkurencyjna
ukasz Piecyk
cznie startowao 800 druyn z blisko 30 krajw. W pierwszej konkurencji zwyciyy, lecz ostatecznie druyna z Czernikowa zaja 14. miejsce w swojej kategorii wiekowej na wiatowych finaach konkursu Odyseja Umysu. Nie przywiozy medalu, ale ju myl o kolejnej edycji. Druyna do USA poleciaa 22 maja, czyli dwa dni pniej ni pierwotnie zakadano. Wszystkiemu winny by agent turystyczny, ktry po zakupie biletw ogosi upado. - Czuymy si okropnie w dzie planowanego wylotu wspomina Marta. - W szkole miaam wraenie, e niektrzy si nawet ciesz, e nam si
noga powina. Odzyskaniem uzbieranych funduszy zajmuje si prokuratura na wniosek polskiego oddziau fundacji Odysei Umysu. Dziki byskawicznej poyczce udao si zorganizowa wylot. Pierwsze zmagania rozpoczy w pitek od konkursu spontanicznego, ktry polega na stworzeniu krtkiej historii na dany temat w cigu kilku minut. Okazay si bezkonkurencyjne, zajmujc pierwsze miejsce. Sobotnim zmaganiom przygldaa si ju caa sala widzw. Dziewczyny zaprezentoway to samo, co na polskich finaach w Gdasku. Ostatecznie w swojej kategorii wiekowej i swoim problemie zajy 14. miejscu ma 64 ekipy. - Poszo nam na pewno le-
Najmodsi mogli postrzela z wiatrwki i wzi udzia w zawodach w przeciganiu liny. Wszyscy otrzymali okolicznociowe prezenty. Dobrej zabawie wtrowa akordeon. - Piknik rodzinny zorganizowalimy dla dzieci, czonkw oraz sympatykw koa mwi Stanisaw Wierzbowski, prezes koa Zlot. Dzie dziecka to idealny czas, aby skierowa nasz uwag ku najmodszym. Szef koa witajc goci podkreli szczeglny charakter tego wydarzenia ze wzgldu na zbliajce si obchody szedziesiciolecia jego istnienia. Na maluchw i dorosych czeka poczstunek w postaci grillowanego misa, bigosu i saatek. Dzieci i modzie rywalizoway w czterech konkurencjach: rzucie ziemniakiem do celu, skokach w workach, strzelaniu z wiatrwki i rodzinnym przeciganiu liny. Wszyscy otrzymali pamitkowe
dyplomy i okolicznociowe prezenty. Do pnych godzin popoudniowych przygrywa akordeon, a sowa piosenki W zielonym gaju rozbrzmieway dononie wkoo i dopiero widmo burzy na horyzoncie poegnao towarzystwo. - Rado dzieciakw jest bezcenna mwi Stanisaw Wierzbowski. Z roku na rok frekwencja ronie. Modzie dorasta, a my si piknie starzejemy. Takie spotkania spajaj wizy rodzinne i koleeskie oraz motywuj do dalszej pracy. Koo Zlot organizuje cyklicznie kilka takich imprez w roku, wychodzc na przeciw oczekiwaniom rnych rodowisk. W swoich dziaaniach wsppracuje cile w wadzami gminy Obrowo i modzie ze szkoy w Osieku, czujc si czci tej spoecznoci. (WT)
Bez nazwy-1 1
2012-05-09 10:30:13

GMINA WIELKA NIESZAWKA
Siostra w anielskiej powiacie widziana

Na oddzia wchodzi o 8:00. Opuszcza, go po 19-tej. Jednak w tej profesji nawet rodek nocy nie daje gwarancji spokoju. mier nie poczeka. Obcowanie z ni to jej codzienno
Marcin Tokarz
Swoje ycie powicia opiece nad przypadkami beznadziejnymi. Mimo trzech dekad sprawowania funkcji pielgniarki na OIOM-ie, spisanie godziny zgonu przychodzi jej z trudem. Brygida Czapiewska kadego dnia styka si z cierpieniem. Cho to walka z wiatrakami, trwa przy pacjentach do ich ostatniego tchnienia. Twarz Artura w aden sposb nie przypominaa tej ze zdjcia w dowodzie. W wyniku wypadku na motocyklu dozna obrae caego ciaa. Poamane koci utrudniay przeniesienie go na sal operacyjn. Siostra Brygida zaja si tym z nadziej, e pulsometr nie wyda z siebie cigego sygnau Przyszed podzikowa tej, ktra czuwaa. Pamita tylko zamglony obraz jej twarzy, gdy zakadaa mu mask tlenow. - Rozpaka si, kiedy wypowiedziaam jego imi wspomina Brygida Czapiewska, pielgniarka ze szpitala na toruskich Bielanach. Rzadko zdarza si, e kto wyrazi swoj wdziczno. Ludzie czsto nie maj nawet wiadomoci, kto ich doglda uzupenia.
obojtnoci czy braku wiadomoci. Swoj wiedz ubraa w sowa raz jeszcze. Pierwsza pomoc. Encyklopedia zdrowia to trzysta stron o tym, jak postpowa w sytuacjach nieprzewidywalnych, ktre mog prowadzi do utraty zdrowia, a nawet ycia. Nieprzerwanie od wielu lat prowadzi wykady z udzielania pierwszej pomocy. Szkoy jazdy, instytucje owiaty, wymiaru sprawiedliwoci goszcz dowiadczon pielgniark, ktra na praktyce zjada ju zby. Prac Brygidy Czapiewskiej w Policealnej Szkole Medycznej w Toruniu podsumowao wrczenie jej przez KEN pastwowego odznaczenia za zasugi.
Brygida Czapiewska powicia swoje ycie innym
Gminna wampiriada
Gdy dochodzi do gwatownej utraty krwi wieloletnie dowiadczenie nie bdzie tak pomocne jak jednostka szkaratnej cieczy pozyskanej od dawcw. Mieszkanka Maej Nieszawki osobicie organizuje zbirki w swojej miejscowoci pod sztandarem Wampiriady przy wsppracy z rad gminy. Oczy siostry Brygidy widziay wiele, ale jedno szczeglnie mocno zapado w jej pamici. Czua si wtedy bezsilna. Matka obwiniaa syna o mier jej ma tylko dlatego, e chopiec wyszed cao z wypadku. Wyrzeka si go i porzucia w miejscu, gdzie albo rozpoczyna si nowe ycie, albo nastpuje jego kres.
Na OIOM-ie czsto zamyka si oczy

Prac pielgniarki na oddziale intensywnej terapii rozpocza w wieku dwudziestu lat. Widok na zawsze zamykanych oczu odbiera jej sen.
- Obiecywaam sobie, e bd tam tylko przez pi lat wspomina Brygida Czapiewska. Pi zmienio si w dziesi, a dziesi dzi mam pidziesit jeden lat i wci to robi z penym zaangaowaniem. O nominacji do Zotego Stetoskopu usyszaa podczas operacji. Nie miaa czasu przyj zaproszenia na gal. mier nie poczeka. Siostra Brygida jest tam, gdzie jej potrzebuj. Mimo obcienia psychicznego, zachowuje optymizm. Bez niego kady by tu zwariowa. Kostnice mieszcz wiele cia osb, ktrych na OIOM-ie nie uratowano. - Do tego nie da si przyzwyczai przekonuje kobieta. Najgorzej przeywa si
mier modych, a tu jej nie brakuje kwituje nerwowo. W sobot 25 maja na oddzia intensywnej terapii trafi dwudziestolatek, ktry pod wpywem amfetaminy spad z trzeciego pitra. Przywrcenie stanu stabilnego powiodo si. Brygida Czapiewska moga odetchn z ulg. - Od rozpoczcia budowy mostu w Toruniu na OIOM regularnie czsto w stanie krytycznym trafiaj ofiary upadku z wysokoci informuje pielgniarka z Maej Nieszawki. W takich sytuacjach od momentu udzielenia pierwszej pomocy zaley, czy ofiara zobaczy jeszcze bliskich. Czci profesji Brygidy Czapiewskiej jest wycig z czasem, ktrego
ubywa wraz z upywem krwi poszkodowanego. Zbyt pna reakcja osb obecnych przy wypadku drastycznie zmniejsza szanse pacjenta. Mao kto ma okazj widzie tego skutki z tak bliska jak pielgniarka OIOM-u. Dlatego kobieta dzieli si swoj wiedz, z kim tylko moe.
Wiedza, ktra ratuje ycie

- Czuam, e tworzc podrczne instrukcje pierwszej pomocy, postpuje waciwie przekonuje Brygida Czapiewska, radna gminy Wielka Nieszawka. Kady powinien mie j przy sobie. Zbyt czsto umiera kto z powodu ludzkiej
Z PASJI DO INNOWACJI
dostarczamy gratis*
Dla czytelnikw POZA Toru
*zakupy powyej 200 z, zakupy poniej 200 z koszt dostawy tylko 15 z
TUSZE I TONERY
2013
GMINA ZAWIE WIELKA
Zo dobrem zwyciaj
Matka b. ksidza Jerzego Popieuszki bya w naszym regionie dwa dni. Odwiedzia Grsk, gdzie wmurowaa kamie wgielny pod budow wietlicy dla modziey
Tomasz Wicawski
Marianna Popieuszko odwiedzia kujawsko-pomorskie na zaproszenie marszaka Piotra Cabeckiego. Otrzymaa tytu honorowego obywatela wojewdztwa. Na trasie jej podry nie mogo zabrakn gminy Zawie Wielka. Tragiczne wydarzenia sprzed 30 lat nie poszy na marne. Matka bogosawionego odwiedzia Grsk 7 czerwca. Rozpocza od wizyty w szkole. Dzieci, nauczyciele i dyrekcja przyjli niecodziennego gocia z wielkimi honorami.
Kilka sw do modziey
- To dla nas zaszczyt, e moemy pani goci w naszych murach mwi Andrzej Walczyski, dyrektor placwki. Staramy si, aby przesanie dobra, ktre gosi ksidz Jerzy Popieuszko, byo
bliskie modym ludziom. Marianna Popieuszko skierowaa kilka sw do najmodszych. Mwia o tym, e niezwykle wane jest w dzisiejszym wiecie pamitanie o zasadzie, ktr kierowa si jej syn, aby zo dobrem zwycia. Nie zabrako pieni przygotowanej przez modzie i rysunkw przedstawiajcych posta bogosawionego. Matka duszpasterza Solidarnoci bya wyranie wzruszona. Razem z ni do naszego regionu przyby brat ksidza Stanisaw wraz z on i dziemi. Kolejnym przystankiem na trasie podry byo miejsce porwania ks. Jerzego. Tam rodzina kapana spotkaa si z dziaaczami Solidarnoci i czonkami wsplnoty Domowego Kocioa. - To bardzo wane, aby pamita o tragicznych wydarzeniach, ktre miay miejsce w 1984 roku mwi ks. Pawe Nowogrski CSMA, dyrektor Centrum Edukacji Modziey
im. b. ks. Jerzego Popieuszki w Grsku. Ta wizyta jest pena wzrusze, ale cieszy to, e potrafimy razem budowa. Oznacza to bowiem, e tragiczna mier bogosawionego nie posza na marne.
Powstanie gmach CEM

Centrum powstao 8 wrzenia 2011 roku. Niedugo rozpocznie si budowa gmachu tej instytucji, ktra istnieje z inicjatywy Zgromadzenia witego Michaa Archanioa. Kamie wgielny zosta ju powicony. Przywieziono go z domu rodzinnego ks. Popieuszki z miejscowoci Okopy. Do niedawna znajdowa si pod schodami tego domu. Naboestwo poprzedzio wkopanie kamienia wgielnego pod budow wietlicy dla modziey, ktra powstanie nieopodal kocioa parafialnego w Grsku. - To nie ksidz Jerzy przegra mwi w trakcie uroczystoci ks. Pawe Nowo-
grski. On jest zwycizc, ktrego zna cay wiat. Moemy odda mu cze przez nasze pikne ycie. Pierwsz gar ziemi pod budow wietlicy rzucia matka bogosawionego. - Diabe kusi czowieka mwi Marianna Popieuszko. Szatan chce porwa ludzi, szczeglnie modych, w swoje szpony. Wielu szybko leci do zego, porzucajc dobro. Dlatego ciesz si, e widz tutaj tak wiele modych osb. Kamie wgielny pod wietlic dla dzieci i modziey pochodzi spod tamy, gdzie znaleziono ciao zamordowanego ksidza.
jego planom. Namacalnym dowodem na to, e wiadectwo ks. Jerzego Popieuszki nie poszo na marne, bd obiekty, ktre powstaj w gminie Zawie Wielka. Marzeniem pomysodawcw idei jest jednak to, eby osoby z nich korzystajce kieroway si nauk kapana.
Modzie naszym kapitaem

- Warto inwestowa w modych mwi ks. Pawe Nowogrski. Doskonale rozumia to zarwno ks. Jerzy, jak take Jan Pawe II. Podczas swojej pielgrzymki, klczc przy grobie kapana Solidarnoci, wyraa nadziej, e niech tej z mierci wyronie dobro, jak z krzya zmartwychwstanie. W trakcie swojej podry matka mczennika pojawia si take w bazie szkoleniowej Caritas Diecezji Toruskiej w Przysieku.
Popieuszko zwycizc
- Ciesz si, e mj syn okazuje si zwycizc mwi Marianna Popieuszko. Jego mczestwo nie poszo na marne, jeeli ludzie bd pamitali o tym, e zo trzeba dobrem zwycia. Niech si dzieje wola Boga. Trzeba ufa
UNIA NA PLUS
Europejskie dofinansowanie krok po kroku
Do 20 tys. zotych nawet tyle z funduszy unijnych moe otrzyma osoba bezrobotna na rozkrcenie wasnej dziaalnoci
zna, nim zaczniemy ubiega si o wsparcie. Program, w ramach ktrego staramy si o pienidze czsto wymaga od beneficjentw okrelonych dziaa. Bezrobotni, ktrzy otrzymali pienidze na otworzenie wasnej dziaalnoci s zobowizani kontynuowa j przez najbliszy rok. W przeciwnym razie musz zwrci cao otrzymanego dofinansowania. Widmo przyszej klski widziane ju na starcie przeraa, ale trzeba je bra pod uwag, bowiem bywaj sytuacje, kiedy dotyka ono wanie nas. Pamitajmy te, e nie kady program zakada finansowanie projektu z gry. Czsto przedsibiorca musi dysponowa wkadem wasnym bd w caoci sfinalizowa inwestycj. Na pienidze jest zmuszony poczeka. Wysoko dofinansowa jest uzaleniona od programu i dziaania, w ramach ktrego beneficjent otrzyma pienidze. O unijne rodki ma prawo ubiega si niemal kady. To wyjcie dla wielu, ktrzy bezskutecznie szukaj pomocy w bankach czy innych instytucjach poyczkowych. Szeroka oferta programw pomocowych sprawia, e ciesz si one sporym zainteresowaniem. W naszym regionie potencjalni beneficjenci najczciej ubiegaj si o dofinansowanie w ramach nastpujcych programw: Kapita Ludzki, Regionalny Program Operacyjny, Program Rozwoju Obszarw Wiejskich czy Infrastruktura i rodowisko. Nim zoymy wniosek, miejmy na uwadze fakt, e pewne programy z uwagi na swoj specyfik s skierowane do szczeglnej grupy beneficjentw. Pamitajmy te, e zawsze przysuguje nam prawo, by odwoa si od decyzji wydanej przez instytucje przydzielajce dofinansowania.
Jacek Laskowski
Rok 2013 jest ju na pmetku. Oznacza to, e pozostao tylko 6 miesicy zainteresowanym na otrzymanie dofinansowania unijnego z budetu przewidzianego na lata 20072013. Eksperci uspokajaj rodki przewidziane na ten okres kurcz si i organizowanych konkursw jest ju niewiele, ale istnieje jeszcze szansa na otrzymanie dofinansowania w tym roku. Dla tych, ktrzy wniosku zoy nie zd bd rozkrcenie dziaalnoci odkadaj na przyszo dobra wiadomo w najbliszych latach rwnie bdzie moliwo uzyskania dofinansowania z Unii. Kolejka po europejskie pienidze do najkrtszych nie naley. Nim w niej staniemy, warto przeanalizowa wszelkie aspekty, ktre wi si z nasz ide. Mylmy o wszystkim, poczwszy od okrelenia tego, co, gdzie i w jakim czasie chcemy osign, a po wyszukanie programu europejskiego, w ramach ktrego wnioskowa bdziemy o otrzymanie dofinansowania. To trudna decyzja, ale wana. Przy jej podejmowaniu warto uda si po wsparcie merytoryczne do orodkw informacji europejskiej czy innych instytucji udzielajcych informacji na temat dofinansowa unijnych. Fachowcy doradz, w ramach jakich dziaa moemy ubiega si o pienidze oraz odpowiedz na nurtujce nas pytania. Moemy rwnie skorzysta z sieciowych wyszukiwarek dotacji, ktre umoliwiaj odnalezienie programu waciwego dla naszych dziaa. Na tym etapie nikt nie jest na straconej
pozycji, bowiem aktualne programy pomocowe dostpne s zarwno dla przedsibiorcw, ktrzy chc powikszy firm, jak i dla bezrobotnych, ktrzy pragn otworzy wasn dziaalno. Osoby zarejestrowane w urzdzie pracy, ktre poszukuj zatrudnienia, rwnie maj szans otrzyma dofinansowanie z europejskich rodkw i to nawet do 20 tys. zotych podkrela Witold Jankowiak z Regionalnego Orodka Debaty Midzynarodowej. Dla nich Wojewdzki Urzd Pracy organizuje szkolenia, uczy podstaw przedsibiorczoci i doradza, jak tworzy biznesplan wasnego przedsiwzicia. Organizuje rwnie konkurs, w trakcie ktrego wyaniane s najlepsze wizje przyszej dziaalnoci gospodarczej. Autorzy zwyciskich biznesplanw otrzymuj dofinansowanie na ich realizacj. O rodki unijne mog take ubiega si osoby, ktre ju prowadz wasn firm. Waciciele mikroprzedsibiorstw czsto korzystaj z dziaania 5. 2. 1. w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego, ktry realizuje Urzd Marszakowski Wojewdztwa Kujawsko Pomorskiego. Stwarza on szanse i daje realne moliwoci na rozwj i powikszenie dziaalnoci przedsibiorstwa. Mikroprzedsibiorcy mog liczy na sfinansowanie nawet 70 proc. swojej inwestycji. Gdy ju wybierzemy instytucj, w ktrej bdziemy aplikowa oraz okrelimy program, w ramach ktrego bdziemy ubiega si o dofinansowanie, musimy pilnowa terminu naboru wnioskw. Nie s one prowadzone przez cay rok, dlatego sprawdmy jeszcze w trakcie tworzenia
pierwszych projektw, do kiedy moemy skada dokumenty. Warto uda si do wybranej instytucji i dokadnie zapozna z regulaminem konkursu. To absolutny fundament, ktry uatwi nam prawidowe skonstruowanie aplikacji. Potem pozostaje ju tylko kompletowa wymagane dokumenty, ledzi informacje wydawane przez instytucje i zoy wniosek o czasie. Pamitajmy, e w dobie komputeryzacji wymaga si czsto od potencjalnych beneficjentw zoenia wniosku zarwno w wersji papierowej, jak i w wersji elektronicznej. Niestety, to nie my zadecydujemy o tym, ktry projekt zostanie odrzucony, a ktry przyjty. Moemy mie jednak pewno, e zoony wniosek przejdzie dwa etapy. W trakcie tego pierwszego formalnego zostanie sprawdzona jego zgodno z regulaminem. Drugi etap to sprawdzenie poprawnoci merytorycznej wniosku. Ocenie podlega rwnie kosztorys przedsiwzicia racjonalno zaplanowanych rodkw. Gdy dostarczymy ju do instytucji niezbdne dokumenty, musimy uzbroi si w cierpliwo. Czas oczekiwania na odpowied oraz proces weryfikacji samego wniosku jest zrnicowany i zaley od samej specyfiki danego projektu, instytucji, w ktrej skadamy wniosek czy procedur wyboru. W takim wypadku, odpowiedzi na pytanie kiedy? musimy szuka w miejscach, gdzie ubiegamy si o dofinansowanie. Wwczas dowiemy si, ile czasu zajmie rozpatrywanie naszego wniosku, ale rwnie poznamy inne, dodatkowe wymagania instytucji. Otrzymanie dofinansowania to rwnie pewne zobowizania. Warto si z nimi zapo-
Zastrzyk unijnej gotwki

Obszary wiejskie regionu toruskiego doczekay si dofinansowania z Unii. Najlepsze pomysy, po ocenie komisji maj szans ujrze wiato dzienne. Konkurs na najlepsze koncepcje ruszy ju wkrtce
Z dniem 18 czerwca rusza nabr wnioskw o przyznanie pomocy finansowej w ramach programu Wdraanie lokalnych strategii rozwoju. Realizowane bd projekty z zakresu dziaa: Odnowa i rozwj wsi, mae projekty, Tworzenie i rozwj mikroprzedsibiorstw, Funkcjonowanie LGD. Fundacja Ziemia Gotyku Lokalna Grupa Dziaania otrzymaa na potrzeby projektw kwot 1 980 000 z. Od 18 czerwca do 2 lipca br. Fundacja Ziemia Gotyku LGD przeprowadzi nabr projektw z maych projektw:, a take Odnowy i rozwoju wsi. Zgaszane projekty musz wpisywa si w realizacj dwch przedsiwzi: ZAKORZENIENI W ZIEMI GOTYKU i EKOLOGICZNE CENTRA WSI ZIEMI GOTYKU. Na dziaania z zakresu maych projektw przeznaczono 500000,00 z. Beneficjentami mog zosta osoby fizyczne mieszkajce na obszarze LGD Ziemia Gotyku, osoby fizyczne prowadzce dziaalno gospodarcz na tym terenie, osoby prawne, jednostki organizacyjne nieposiadajce osobowoci prawnej, ktre prowadz dziaalno na obszarze LGD Ziemia Gotyku lub maj siedzib na tym obszarze. Z kolei na projekty z zakresu Odnowa i rozwj wsi przeznaczono 1 000 000,00 z. O dofinansowanie mog si ubiega osoby prawne: gmina, instytucja kulturalna, koci lub inny zwizek wyznaniowy, organizacje pozarzdowe posiadajce status OPP. Projekty z obu dziaa musz by zgodne z zakresem tematycznym, Celem inicjatyw jest popraw jakoci ycia mieszkacw i podnoszenie atrakcyjnoci turystycznej obszarw LGD. Wszystkie zainteresowane osoby proszone s kontakt z biurem LGD Ziemia Gotyku w Brchnwku pod numerem 608 745 091 lub adresem internetowym biuro@ ziemiagotyku.com. Fundacja oferuje bezpatne wsparcie doradcze. (MT)
2013
UNIA NA PLUS
ostatnim dniem maja dobiega koca realizacja 3-letniego projektu innowacyjnego Szkoa innowacyjna i konkurencyjna dostosowanie oferty szkolnictwa zawodowego do wymaga lokalnego rynku pracy, ktrego liderem byo Starostwo Powiatowe wToruniu. 3 lata wytonej pracy Starostwa Powiatowego wToruniu iprowadzonego przez niego Zespou Szk, Centrum Ksztacenia Ustawicznego w Gronowie oraz Zespou Szk Elektrycznych we Wocawku przyczyniy si do wypracowania nowej jakoci wsppracy szk ipracodawcw zaangaowanych wprojekt. Dziki tak rozwinitej sieci wsppracy uczniowie s lepiej przygotowani do wejcia na rynek pracy, nauczyciele zdobyli nowe dowiadczenia zawodowe i zaktualizowali swoj branow wiedz, za praco-
Innowacja na finiszu
dawcy mieli wpyw na treci nauczane wszkole. Cel projektu, awic dostosowanie oferty szkolnictwa zawodowego do wymaga lokalnego rynku pracy zosta osignity. Recepta na sukces zostaa zebrana w publikacjach, ktre zostan rozesane do szk zawodowych i ich organw prowadzcych zwojewdztwa kujawsko-pomorskiego iwojewdztw go okalajcych.
i teleinformatycznej, zostao przygotowanych 26 opracowa, co wefekcie przyczynio si do opracowania strategii dla poszczeglnych zawodw oraz oglnej strategii wdraania projektu.
Uczestniczcy wprojekcie pracodawcy dokadnie zapoznali si zprogramem nauczania przedmiotw zawodowych oraz wymaganiami egzaminacyjnymi wzawodzie technik pojazdw samochodowych. Efektem tego jest inna, lepsza organizacja zaj praktycznych ipraktyk zawodowych wzakadach pracy. M. Janiszewski - nauczyciel
Projekt w liczbach
proczne konsultacje 2 szkoy 3 lata 4 zawody 4 konkursy umiejtnoci zawodowych 6 zmodernizowanych pracowni zawodowych 9 szkole 12 porozumie o wsppracy z przedsibiorcami 20 nauczycieli 96 przedsibiorcw 100 uczniw 188 wyjazdw do przedsibiorstw 600 godzin doradztwa zawodowego
Realizacja projektu poprzedzona bya konsultacjami, czyli spotkaniami weksperckim gronie przedsibiorcw, Kuratorium Owiaty, nauczycieli, dyrektorw szk, instytucji rynku pracy i zrzesze pracodawcw, prowadzonymi przez moderatora. W trakcie 24 spotka, trwajcych cznie prawie 120 godzin udzia wzio 67 ekspertw brany gastronomiczno-hotelarskiej, motoryzacyjnej
rojekt realizowany by w partnerstwie z Keuda Vocational College z Finlandii. W ramach wsppracy ponadnarodowej odbyo si kilka wizyt studyjnych nauczycieli, kierownictwa szk oraz przedsibiorcw, w trakcie ktrych zosta m.in. opracowany
Na praktykach wszyscy uczniowie ciko izzapaem naprawiali samochody. Pierwsza grupa uczniw wymieniaa rozrzd wCitroenie Xsara. Druga grupa wymieniaa stabilizator oraz wahacz przy BMW e 36. Trzecia grupa oddaa wacicielowi Volvo 850, ktre naprawiaa przez ostatnie dni. Ostatnia grupa uczniw zdejmowaa botnik wMercedesie e 320. D. Lemieszek ucze technikum pojazdw samochodowych
szczegowy program praktyk dla uczniw. Uczniowie zawodu technik pojazdw samochodowych z Gronowa odbyli dwutygodniowe dodatkowe praktyki zawodowe w Finlandii, za Finowie zdobywali nowe dowiadczenie zawodowe u polskich pracodawcw.
Pobyt wFinlandii stanowi take dla uczniw niezwykle cenn okazj dla rozwoju wasnych kompetencji spoecznych, aprzede wszystkich doskonalenia umiejtnoci jzykowych. D. Lendecka - nauczyciel
W Polsce wystpuje problem w relacjach midzy szko a pracodawc. Projekt innowacyjny pomg nam zrozumie wzajemne potrzeby i oczekiwania tych rnych grup, ktre w procesie ksztacenia zawodowego s istotne. M. Graczyk Starosta Toruski
nwestycja w ucznia i nauczyciela praktycznej nauki zawodu to jedno z najwaniejszych dziaa w projekcie, bez ktrych proces dostosowywania szkolnictwa zawodowego do wymaga rynku pracy nie miaby szans powodzenia. Uczniowie z Gronowa i Wocawka zdobywali dowiadczenie zawodowe w trakcie wyjazdw na praktyki obserwacyjne do zakadw pracy, dodatkowych dwutygodniowych praktyk wakacyjnych oraz podpatrujc profesjonalistw w trakcie pokazw w szkole. Kady uczestnik projektu wraz z doradc zawodowym opracowa swoje zawodowe port folio, czyli profesjonalne materiay zebrane zdotychczasowej cieki ksztacenia, ktre bd przepustk do kariery zawodowej. Uczniowie wraz z nauczycielami zostali dodatkowo przeszkoleni zmateriau nie nauczanego wszkole, a wysoko cenionego przez pracodawcw. Nauczyciele aktualizowali swoja branow wiedz poprzez praktyki w zakadach pracy.
Dziki uczestnictwu wprojekcie mogam nie tylko wteorii ale rwnie wpraktyce poszerzy swoje zainteresowania dotyczce hotelarstwa. A. Milewska uczennica technikum hotelarskiego
Wszystkie dziaania projektowe to nieocenione rdo wiedzy, poszerzajce horyzonty i zachcajce do pracy. A. Wony - nauczyciel
Dziki odbytym wyjazdom miaem moliwo zobaczenia jak moe wyglda moje przysze miejsce pracy. P. Nowicki ucze technikum teleinformatycznego
Uczniowie mieli okazj wykaza si swoj wiedz zdobyt wszkole izaprezentowa j wpraktyce, czyli wpracy zawodowej, ktr by moe wprzyszoci bd wykonywa Sz. Szpulecki - Renex
UNIA NA PLUS
Wzrost wiedzy kadry nauczycielskiej na temat praktycznych aspektw funkcjonowania hotelu s podstaw do poprawy jakoci nauczania izwikszenia przystosowania uczniw do pracy wrealnych warunkach. A. Urbaska dyrektor Hotelu Bulwar
Zetknicie si znowymi technologiami prezentowanymi przez pracodawcw pozwoliy uczestnikom projektu na zdobycie nowych dowiadcze czsto niemoliwych do uzyskania wszkole. W. Muszalik -
by uatwi uczniom start do kariery zawodowej, a tym samym konkurencyjno na rynku pracy wprojekcie zostao zmodernizowanych 6 pracowni zawodowych. Zakupiony sprzt stanowi doskonal baz dydaktyczn, ktrej nie powstydziby si niejeden pracodawca, bo to wanie po konsultacjach z nimi zostao zakupione doposaenie. Kucharze i hotelarze z Gronowa zostali wyposaeni w branowe stroje, tak wane wich brany.
Mielimy moliwo poznania kadry nauczycielskiej prowadzcej zajcia zprzedmiotw zawodowych zuczniami, ktrzy s naszymi potencjalnymi przyszymi pracownikami. A. Urbaska dyrektor Hotelu Bulwar
W trakcie projektu miaem moliwo poznania lokalnych przedsibiorcw zwizanych z zawodem technik teleinformatyk, a take zorientowa si jakie wymagania s najbardziej poszukiwane przez pracodawcw u potencjalnych pracownikw. M. Jezierski - nauczyciel
Wyjazdy obserwacyjne ipraktyki wzakadach pracy odegray kluczow rol. Pozwoliy mi zdoby nowe dowiadczenie, jak iukazay podstawowe wartoci, ktrymi naley si kierowa, by sprawnie prowadzi wasn dziaalno. B. Zagrabski ucze technikum teleinformatycznego
Mona byo przy realizacji projektu pozna potrzeby pracodawcw, apracodawcy mieli moliwo przyjrze si take procesom edukacyjnym zachodzcym wszkole. P. Czapiski Dyrektor ZSEL we Wocawku
Nabyem dziki rozmowom zkadr menadersk wielu hoteli dowiadczenie praktyczne dotyczce dziaalnoci obiektw hotelarskich, ktre mog przekazywa uczniom podczas zaj wszkole. A. Grzonkowski - nauczyciel
Wyjazdy na praktyki obserwacyjne day cenne informacje ofirmach, zktrymi mona wsppracowa, zorganizowa nastpne wyjazdy dla innych grup, pozyska urzdzenia dla szkoy. S. Grzegorzewski dyrektor ZSEL we Wocawku
Projekt wspfinansowany ze rodkw Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Spoecznego
Gmina Lubicz. Od 2004 roku samorzd pozyska z UE ponad 12,5 mln z na inwestycje
Warto inwestycji przekroczya 23 mln z. W trakcie weryfikacji s jeszcze dwa wnioski na inwestycje warte ponad 4 mln z, gdzie spodziewane dofinansowanie Unii Europejskiej to ok. 1,4 mln z. Dziki rodkom unijnym
tyle placw zabaw wybudowano dziki rodkom europejskim
wietlica w Kopaninie Zesp boisk w Zotorii
16
wybudowano m.in.: 12,5 km sieci kanalizacji sanitarnej (obsugujc ponad 1,7 tys. mieszkacw) 1 wietlic wiejsk (Kopanino) 4 zespoy boisk (Lubicz Dolny, Lubicz Grny,
Zlotoria, Grbocin) 16 duych placw zabaw 2 miejsca rekreacji zparkingami Wydatna pomoc unijna wspara Gmin worganizacji ponad 10 duych imprez plenerowych, festynw, zawo-
dw sportowych itp. Ze rodkw Unii Europejskiej powstan wkrtce: due boisko iplac festynowy w Lubiczu Dolnym wietlica wiejska wKrobii kolejnych 4 km sie-
ci kanalizacji sanitarnej (ktra bdzie obsugiwa ok. 650 osb) dwie cieki do nordic walkingu na pograniczu gmin Lubicz i Obrowo wLubiczu Grnym Naley zauway, e poza rodkami unijnymi otrzyma-
limy jeszcze ok. 4.500 000 z rodkw rzdowych i samorzdowych na budow dwch duych sal gimnastycznych w Grbocinie oraz Lubiczu Grnym, a take dwch boisk Orlik 2012 w Grbocinie i Lubiczu Grnym.
2013
UNIA NA PLUS
Praca w Unii Europejskiej

Od momentu Polska weby kiedy uatwi uczniom sza do Unii Europejskie minstart do kariery zawoo ju 9 lat. Unijne pienidze dowej, a tym samym pomogy Polakom w rozwinikonkurencyjno na rynku ciu gospodarki, rolnictwa, pracy wprojekcie zostao zmoprzemysu, edukacji czy kultudernizowanych 6 pracowni zary. Pastwa czonkowskie wodowych. Zakupiony sprzt stworzyy wiele miejsc pracy dla obywateli naszego kraju stanowi doskonal baz dydak Nasza ojczyzna dzi kraj tyczn, ktrej nieto powstydziby zgoa tego z roku siodmienny niejeden od pracodawca, bo 2004. Wiele inwestycji dototo wanie po konsultacjach wanych z unijnych rodkw z nimi Polsk zostao gospodarczo, zakupione dorozwino posaenie. Kucharze zmienio jej krajobraz ii hoteladao rzejej z obywatelom. Gronowa zostali wypoprace Posiadasaeni w paszportw, branowe stroje, tak czy polskich ktrzy w przeszoci si wane wich zdecydowali brany. wyemigrowa z kraju i podj prac w jednym z pastw czonkowskich Unii, dzi spotka atwo. W Polsce czasem ciko o porzdny zarobek zaznacza Marcin niegdy pracujcy w Holandii. Wiedziaem, e w kraju nie dorobi si fortuny. Cho holenderskie pocztki nie byy atwe, bo i robota do najlejszych nie naleaa, wiedziaem, e pracuj za lepsze pienidze. O prawie do swobodnego podjcia pracy na obszarze Unii dowiedziaem si od znajomych. W Holandii pracowaem blisko dwa lata. To szmat czasu,
Wzrost wiedzy kadry Perspektywa lepszych zarobkw ona najczciej kusi Polakw do podjcia pracy w innym kraju nalecym do Wyjazdy obserwacyjne ipraktyki Zetknicie si znowymi nauczycielskiej na temat praktycznych wzakadach pracy odegray kluczow technologiami prezentowanymi przez aspektw funkcjonowania hotelu s rol. Pozwoliy mi zdoby nowe pracodawcw pozwoliy Wsplnoty Europejskiej podstaw do poprawy jakoci dowiadczenie, jak iukazay podstawowe uczestnikom projektu na zdobycie nowych dowiadcze czsto niemoliwych do uzyskania wszkole. W. Muszalik nauczania izwikszenia przystosowania uczniw do pracy wrealnych warunkach. A. Urbaska dyrektor Hotelu Bulwar
Jacek Laskowski
Mielimy moliwo poznania kadry nauczycielskiej prowadzcej zajcia zprzedmiotw zawodowych zuczniami, ktrzy s naszymi potencjalnymi przyszymi pracownikami. A. Urbaska dyrektor Hotelu Bulwar
w kraju, w ktrym pracuje. To pozornie dobra wiadomo dla osb, ktrym za granic nie do koca si powiodo i wrciy do kraju. Taki zapis oznacza, e maj one prawo ubiega si o zasiek dla bezrobotnych w pastwie, w ktrym pracoway. Dodatkowe gwarancje dajce poczucie bezpieczestwa w innym kraju czonkowskim daje Mona byo przy realizacji projektu Traktat ustanawiajcy Wsplpozna potrzeby pracodawcw, not Europejsk. Zgodnie z jego apracodawcy mieli moliwo przyjrze si take procesom edukacyjnym zapisami pastwa Unii wolne zachodzcym wszkole. P. Czapiski powinny by dyskryminacji Dyrektor ZSEL we Wocawku pracownikw ze wzgldu na ich pochodzenie, zarobki czy stanowisko. Rzeczywisto jednak, nie zawsze bywa kolorowa. ale nie auj. Jeden czy drugi widzialnego parasola w postaci czonkowskiego Unii moe wy- Czasem moe si okaza, e to powie, e w przeszoci rwnie minimum praw dla obywateli jecha w poszukiwaniu pracy co dla nas jest dyskryminacj, wyjedalimy za chlebem do Unii moe dawa wielu Pola- do wybranego przez siebie pa- dla naszego pracodawcy takoHolandii, Niemiec czy Fran- kom poczucie wzgldnego bez- stwa wsplnotowego na Wyjazdy okres na praktyki obserwacyjne w by nie musi. Wyjedaday cenne informacje ofirmach, cji albo wypomni, e to zawsze pieczestwa. Gdy stawalimy nawet 6 miesicy (w zalenoci jc za granic trzeba myle o zktrymi mona wsppracowa, obcy kraj. Nie kwestionuj tego, si czci UE miaem mieszane od kraju, do ktrego migruzorganizowawszystkim. nastpne wyjazdy dla Nabyem dziki rozmowom zkadr Moe si bowiem ale byem i wiem, e Polakw uczucia. Teraz widz, ile dobreposiadajc jedynie innych wany grup, pozyska urzdzenia dla menadersk wielu hoteli je) dowiadczenie okaza, e wrcimy do kraju za szkoy. S. Grzegorzewski dyrektor praktyczne dotyczce dziaalnoci za granic jest wielu. Oni tam go Unia zrobia dla tych maych paszport lub dowd osobisty. ZSEL we Wocawku obiektw hotelarskich, ktre sporo mog kilka miesicy z podkulonym walcz o lepsze jutro dla siebie i i tych duych. Dzi przekazywa wiem, e to To czasu na znalezienie uczniom podczas zaj dla swoich rodzin. Bycie czci by dobry krok krok naprzd. pracy, a jednoczenie zoriento- ogonem i z kilkoma groszami wszkole. A. Grzonkowski - nauczyciel tej wsplnoty i obecno nie- Obywatel dowolnego kraju wanie si w sprawie pozostaych przy duszy.
z W trakcie projektu miaem moliwo poznania lokalnych nich bdzie karta pobytowa, o przedsibiorcw zwizanych z zawodem technik teleinformatyk, ktr powinnimy ubiega si a take zorientowa si jakie tu po znalezieniu pracy. Osowymagania s najbardziej poszukiwane ba zatrudniona jest objta sysprzez pracodawcw u potencjalnych pracownikw. temem wiadcze spoecznych M. Jezierski - nauczyciel
wartoci, ktrymi naley si kierowa, by sprawnie prowadzi wasn dziaalno. B. Zagrabski Na ucze technikumjedn formalnoci. pewno teleinformatycznego
Nierwny start to jeszcze nie przegrana

Ambicj przewyszaj tych w peni sprawnych. Pokonuj swoje saboci podejmujc si wyzwa, by pod czujProjekt wspfinansowany ze rodkw Unii Europejskiej nym okiem profesjonalistw sta si atrakcyjnymi kandydatami na stanowiska zawodowe
w ramach Europejskiego Funduszu Spoecznego
Marcin Tokarz
Niepenosprawny nie znaczy niezdolny do pracy. Tym ludziom trzebainwestycji jedynie wskaWarto przeza drog, a robi to z. bydgoskie kroczya 23 mln W trakBiuro Projektus jeszcze Wsparcie cie weryfikacji dwa osb niepenosprawnych ruwnioski na inwestycje warte chowo rynku ponadna 4 mln z,pracy gdzie III, sporealizowanego przez Caritas dziewane dofinansowanie Polska i partnerw. III Unii Europejskiej to edycja ok. 1,4 to symbol determinacji i pomln z. wodzenia, jakim cieszy si Dziki Jednak rodkom rynkiem unijnym - Wci potrzebna jest program. pracy wci rzdz uprzedze- zmiana stosunku spoeczenia, ktrym oni zadaj kam. stwa do problemw osb nietyle placw zabaw wybudowano Dziaalno Biura Projektu penosprawnych na rynku dziki rodkom europejskim w Bydgoszczy obejmuje swoim pracy mwi Andrzej Kukoordynator wietlica w Kopaninie regionalzasigiem wojewdztwo ku- biak, ny akcji. Osigamy to przez jawsko-pomorskie oraz wojewybudowano m.in.: Zlotoria, Grbocin) bezporedni kontakt osb wdztwa ocienne. Aktualnie 12,5 km sieci kanali- niepenosprawnych 16 duych placw zaz wieloma z jego wsparcia korzysta 128 zacji sanitarnej (obsugu- instytucjami baw i pracodawcami osb. Projekt umoliwia osojc ponad 1,7 tys. miesz- dodaje. 2 miejsca rekreacji bom z niepenosprawnoci kacw) zparkingami projektu realizuje ruchow podnoszenie kwali- Biuro 1 wietlic wiejsk Wydatna pomoc Zawounijna fikacji zawodowych, zdobycie Warsztaty Aktywizacji (Kopanino) wspara Gmin worganizacji umiejtnoci oraz dowiad- dowej, Spotkania Motywujponad 10 duych imprez ple zawodowego, 4 zespoy boisk (Lu- co-Aktywizacyjne, szkolenia czenia a take nerowych, festynw, zawobicz Dolny, Lubicz Grny, podnoszce kwalifikacje oraz uzyskanie zatrudnienia.
Gmina Lubicz. Od 2004 roku samorzd pozyska z UE ponad 12,5 mln z na inwestycje
16
szkolenia zawodowe. Ponadto opowiada Honorata Stecka, uczestniczka programu. wspiera finansowo w nauce. niepenosprawne Wejcie na rynek pracy Osoby maj uatwi Indywidualne czsto maj obawy przed ubieZajcia Praktyczne u Praco- ganiem si o prac. Jednak nie z tym sami. S ludawcy oraz stae rehabilitacyj- pozostaj Zesp boisk w Zotorii ne. Korzystanie ze wszystkich dzie, ktrzy chtnie wska im ci kanalizacji sanitarnej dw sportowych form wsparcia itp. oferowanych drog. bdzie obsugiwa rodkwjest Uniicakowicie Europej- -(ktra Zawsze mogam liczy na w Ze projekcie ok. 650 osb)stau i wspskiej powstan opiekuna bezpatne, a co wkrtce: najwaniejsze: pomoc dwie cieki nor perspektywy. due boisko iplac fe- pracownikw, ktrzy do ochoczo otwiera dic walkingu na pograstynowy w Lubiczu Dol - Dziki udziaowi w pro- suyli rad mwi Honoraniczu gmin Lubicz i Obnym Mj pocztkowy jekcie odbyam trwajcy trzy ta Stecka. rowo wLubiczu Grnym wietlica wiejska miesice sta w Wydziale Geo- stres zwizany z rozpoczciem Naley zauway, e poza szybko rozwiaa pozydezjiwKrobii i Kartografii Starostwa pracy rodkami unijnymi otrzyma kolejnych 4 km siePowiatowego w Bydgoszczy tywna atmosfera panujca w
miejscu odbywania stau. Podczas udziau w projekcie uczestnicy korzystaj z porednictwa pracy oraz konsultacji indywidualnych, m.in. z psychologiem, doradc zawodowym, prawnikiem i fizjoterapeut. - Kluczowe jest wzmacnianie poczucia wasnej wartoci przekonuje Sylwia Suwaa, psycholog z Biura Projektu. Ostatecznym celem inicjatywy jest znalezienie zatrudnienia dla podopiecznych projektu. Niejednokrotnie ich niepenosprawno traci na znaczeniu na rzecz nabytych kompetencji. Suszno realizacji limy jeszcze ok. 4.500 projektu 000 z potwierdzaj sytuacje, gdy zarodkw rzdowych i samoinicjowanana przez biuro wsprzdowych budow dwch praca midzy pracodawc duych sal gimnastycznych a osob z niepenosprawnoci w Grbocinie oraz Lubiokazuje si satysfakcjonujca czu Grnym, a take dwch dla obu stron podsumowuje boisk Orlik 2012 w doradGrKarolina Bartosiewicz, bocinie i Lubiczu Grnym. ca zawodowy.
UNIA NA PLUS
Dziki funduszom z europejskiego programu LEADER, pozyskanym przez Fundacj Ziemia Gotyku Lokaln Grup Dziaania z siedzib w Brchnwku k. Chemy, samorzdy lokalne Gmin Chema, ubianka, ysomice i Papowo Biskupie zrealizoway szereg inwestycji w ostatnich 3 latach. Wy remontowa no i wyposaono kilkanacie wietlic wiejskich i innych miejsc spotka dla mieszkacw, wybudowano kilkanacie placw zabaw oraz siowni zewntrznych, kilka boisk sportowych, zagospodarowano centra wsi i poprawiono ich estetyk. Odnowionych zostao take kilka zabytkw. Od 2009 roku do biura Fundacji samorzdy, organizacje spoeczne, parafie, przedsibiorcy oraz osoby prywatne mogy skada wnioski o dofinansowanie swoich projektw. W ramach 14 konkur-
Ziemia Gotyku piknieje

zosta wyposaony i oznakowany wiatrak kolak w Bierzgowie, ktry w 2011 roku zyska swoje drugie ycie, po tym jak popad kompletnie w ruin zosta zrekonstruowany i obecnie
jest ciekaw atrakcj turystyczn regionu. Ze rodkw maych projektw wiatrak zosta wyposaony w tablice informacyjne, na ktrych zostay umieszczone treci merytoryczne powicone historii bierzgowskiego
2
sw ogoszonych przez LGD zostao zoonych cznie 116 wnioskw w 4 dziaania: mae projekty, Odnowa i rozwj wsi, Rnicowanie w kierunku dziaalnoci nierolniczej, Tworzenie i rozwj mikroprzedsibiorstw. Projekty skadane do LGD Ziemia Gotyku, aby uzyska dofinansowanie, musiay wpisywa si w strategi rozwoju obszaru Ziemi Gotyku oraz uzyska jak najwysz liczb punktw w ocenie wedug lokalnych kryteriw. Najwyej oceniane byy projekty, ktre przyczyniay si do wzrostu atrakcyjnoci turystycznej oraz do aktywizacji lokalnej spoecznoci, projekty innowacyjne i kompleksowe. Najwikszym powodzeniem cieszyy si mae projekty, poniewa ilo zoonych wnioskw opiewaa na warto wysz ni alokacja w danym konkursie. Mae projekty wyzwoliy wielk pomysowo wnioskodawcw. Skadane wnioski byy bardzo zrnicowane i ciekawe. Na terenie Gminy ubianka wiatraka, tradycjom mynarskim, sposobom wypieku chleba, zwyczajom rolniczym zwizanym z mynem i procesom mielenia ziarna. Ponadto w wiatraku zamieszkay ceramiczne figury mynarza, kota i myszy. Realizatorem projektu bya Parafia w Bierzgowie. Innym ciekawym maym projektem zrealizowanym na terenie Gminy ubianka jest Tour the run Ziemi Gotyku. Klub Maratoski TRUCHCIK z ubianki zaprosi do wsppracy wszystkie Gminy Ziemi Gotyku i od 2011 roku orga nizuje cykliczn 4 dniow imprez biegow. Uczestnicy biegw z Polski i Europy poznaj te walory przyrodnicze i kulturowe uczestniczc w organi-
zowanych podczas imprezy wycieczkach (1). Innym trwaym efektem realizacji strategii Ziemi Gotyku jest Park Kultury, ktry powsta w ubiance w 2012 roku. W ramach dziaania Odnowa i rozwj wsi wykonano: scen, budynek socjalny, widowni na 500 osb, wiaty biesiadne, miejsce na grilla, siowni zewntrzn, plac zabaw, ma architektur, cieki oraz instalacj sanitarn i elektryczn. W Gminie Chema ze rodkw programu LEADER odnowiono zabytkow pastorwk z 1912 roku. W ramach Odnowy i rozwoju wsi przebudowano chodnik i kadk dla pieszych oraz wykonano kapitalny remont wietlicy wiejskiej. Z maych projektw wymieniono stolark okienn. Obecnie trwaj prace remontowo-budowlane na pitrze i poddaszu, gdzie przewidziano utworzenie biblioteki i izby muzealnej ziemi chemyskiej. Budynek peni funkcje kulturalno-spoeczne i jest perek na szlaku turystycznym po obszarze Ziemi Gotyku (2). Natomiast parafia w Grzywnie dziki maemu projektowi przeprowadzia prace konserwatorskie polichromii ciany wschodniej prezbiterium kocioa. Prace polegay na usuniciu warstw tynkw wtrnych, dziki czemu odsonito oryginalne XVII/ XVIII wieczne dekoracje cian. Odsonite polichromie przedstawiaj ozdobne ornamenty i sceny z ycia w. Katarzyny Aleksandryjskiej patronki kocioa. Poprzez tego rodzaju przedsiwzicie konserwatorskie zrealizowane w Grzywnie zachowano lokalne dziedzictwo kulturowe i historyczne obiektu sakralnego wpisanego do rejestru zabytkw. Od maja do wrzenia 2013 roku Centrum Inicjatyw Kulturalnych Gminy Chema realizuje kolejny may projekt - Szkk rkodziea ludowego i tradycji ZAPIECEK, czyli aktywne tradycyjne rzemioso rkodzielnicze, poznanie dawnych obiektw wiejskich, zwyczajw i obrzdw. Zajcia odbywaj si w Zelgnie (Pracownia Malwa) i Sawkowie (Poniatwka). Zajcia rkodzielnicze oywiy budynek Poniatwki, ktra tak jak za-
bytkowa pastorwka w Zelgnie, ma szans sta si interesujcym przystankiem na mapie turystycznej regionu. W Gminie ysomice na kadym kroku mona zauway efekty projektw zrealizowanych z programu LEADER. Nowopowstae Centrum Animacji Kultury zostao wyposaone w meble, bez ktrych placwka nie mogaby sprawnie funkcjonowa. W chwili obecnej wietlica ttni yciem i odbywaj si w niej regularne spotkania studentw Uniwersytetu Trzeciego Wieku, lokalnych stowarzysze oraz rady soeckiej. Gmina ysomice nie zapomina, take o najmodszych mieszkacach. W miejscowociach Tylice, Turzno oraz Kamionki Mae wybudowano
Gmina Papowo Biskupie wybudowaa tam miejsce wypoczynku dla turystw i mieszkacw, a w 2013 roku Stowarzyszenie Rozwoju Gminy Papowo Biskupie zorganizowao dwudniow imprez kulturaln z pokazami walk rycerskich, redniowiecznych tacw oraz tradycyjnego rzemiosa. Ponadto w Gminie wyremontowano ze rodkw maych projektw oraz Odnowy i rozwoju wsi kilka wietlic wiejskich i zagospodarowano tereny wok wietlic poprzez budow placw zabaw, utwardzenie placw, budow parkingu (5). Od wrzenie 2012 roku LGD Ziemia Gotyku realizuje projekt wsppracy z LGD Zakole Dolnej Wisy pod nazw Szlak Tradycji i Smaku. Celem projektu jest pobudzenie przedsi-
4
place zabaw, ktre powstay w ramach maych projektw. Na kadym placu umieszczono szereg atrakcji cieszcych si du popularnoci wrd dzieci. Place zabaw zwracaj uwag nie tylko przez liczne atrakcje ale rwnie solidne wykonanie i zastosowanie ekologicznych surowcw (3). Kluczow inwestycj zrebiorczoci poprzez stworzenie kompleksowego produktu turystycznego. Okoo 100 punktw na mapie Szlaku zachca do odwiedzenia obszaru obu LGD i poznania jego atrakcji kulturowych, historycznych, kulinarnych, rzemielniczych i rkodzielniczych. Powsta m.in. ciekawy przewodnik, mapa, tablice informacyjne w tere-
5
alizowan w ramach dziaania Odnowa i Rozwj Wsi jest podwietlenie zabytkowego kocioa w. Mikoaja w Papowie Toruskim oraz stworzenie parkingu pokrytego kostk brukow. Pikna witynia wybudowana w stylu gotyckim z neogotyck wie promienieje swym blaskiem w godzinach wieczornych stajc si coraz czciej obiektem podziwianym przez przejezdnych turystw (4). Ruiny zamku krzyackiego w Papowie Biskupim dziki maym projektom stay si bardziej atrakcyjne dla turystw, poniewa w 2010 roku nie, strona internetowa www. szlaktradycji.pl. Aktualnie nagrywany jest film promocyjny oraz organizowane s imprezy promujce Szlak. W 2012 roku Fundacja pozyskaa dodatkowe rodki na realizacji strategii w wysokoci 1.980.00,00 z, ktre rozdysponuje w konkursach ogoszonych w pierwszej poowie 2013 roku. Wicej informacji o dziaalnoci LGD Ziemia Gotyku oraz o moliwoci pozyskania rodkw z programu LEADER znajduje si na stronie www. ziemiagotyku.com Zapraszamy!
Europejski Fundusz Rolny na Rzecz Rozwoju Obszarw Wiejskich Europa inwestujca w obszary wiejskie. Artyku wspfinansowany ze rodkw Unii Europejskiej w ramach Osi 4 LEADER Programu Rozwoju Obszarw Wiejskich na lata 2007 2013, dziaanie Funkcjonowanie lokalnej grupy dziaania, nabywanie umiejtnoci i aktywizacja
2013
UNIA NA PLUS
Gmina Czernikowo. Gdzie dynamiczny rozwj zyskuje nowy wymiar
Naprzeciw inicjatywom oddolnym Dzieci najwikszym skarbem
Aktywno inwestycyjna gminy Czernikowo od lat cieszy swymi efektami spoeczno lokaln. Kadego miesica w rnych zaktkach gminy trwaj prace nad popraw jakoci ycia mieszkacw w sferze infrastrukturalnej, ochrony rodowiska czy rozwoju kultury i edukacji. Ju w chwili konkursowych debiutw unijnego programowania 2007-2013 gmina Czernikowo wykazywaa si aktywnoci w pozyskiwaniu rodkw zewntrznych dzi nie ma sobie rwnych na arenie wojewdztwa, co odzwierciedlaj m.in. kolejne rankingi samorzdw.
Szerokiej drogi!
Budujc przyszo
Bd online!
Mimo i rodki suce remontom i przebudowom drg stanowi jedne z najbardziej akomych kskw dla samorzdw, moliwoci ich zdobycia s bardzo ograniczone. Dziki unijnym dofinansowaniom inwestycji drogowych pozyskanym przez czernikowskich urzdnikw w ramach RPO naszego wojewdztwa udao si w 2009 roku przebudowa drogi z Makowisk do Kiepin, a dwa lata pniej dwch ulic w samym Czernikowie. Inwestycje te pochony ponad 2,3 mln z przy przekraczajcym 0,85 mln z wsparciu. Obecny stan drg gminnych jest bardziej ni zadowalajcy maj na to wpyw take coroczne przedsiwzicia realizowane w ramach Narodowego Programu Przebudowy Drg Lokalnych (w sumie a 10,7 mln z) i funduszu na rzecz wyczenia gruntw z produkcji rolnej. Jednym z priorytetw samorzdu jest poprawa jakoci ycia mieszkacw w zakresie kanalizacji i sieci wodocigowej. Taki cel przywieca powziciu najwikszej inwestycji w historii gminy, jak by 4. etap przebudowy i rozbudowy sieci wodno-kanalizacyjnej w miejscowoci Czernikowo. Inwestycja robi wraenie nie tylko sw wartoci (ponad 11,6 mln z), ale take zakresem prac i zasigiem efektw. Rozbudowa wodocigu, budowa kanau deszczowego, kanaw sanitarnych oraz nowych toczni ciekw obja ulice Targow, Zajczkowo, Winiow, Poln i Chabrow. Razem w wczeniejszymi etapami zadania oraz z etapem 5., na ktry gmina ju uzyskaa dofinansowanie w ramach PROW, koszt wodno-kanalizacyjnego przedsiwzicia przekroczy 24,3 mln z przy wartym niemal 13,1 mln z wsparciu ze rodkw unijnych. Ponadto, w ramach PROW udao si wybudowa kanay deszczowe z uzbrojeniem na ulicach Lenej i Kwiatowej. Inwestycja pochona niemal 2,4 mln z przy prawie milionowym wsparciu. Na wyszy poziom zarzdzania odpadami wprowadzia gmin inwestycja rozbudowy i modernizacji systemu zbierania odpadw oraz rozszerzenia selektywnej zbirki, dofinansowana ze rodkw RPO WK-P w wysokoci przeszo 1,25 mln z (przy cakowitej projektu przekraczajcej 1,78 mln z). Pojawiy si pojemniki do segregacji odpadw oraz samochd ciarowy i cignik komunalny z urawiem zaadunkowym i przyczep.
W sferze inwestycji zwizanych z kultur i edukacj gmina Czernikowo take ma si czym pochwali. wiadomo wagi wyksztacenia w kontekcie zmian pokoleniowych i rozwoju w dalszej perspektywie sprawia, e rodki unijne, intensywnie pozyskiwane przez samorzd, regularnie poprawiaj jako warunkw edukacyjnych. Kosztem ponad 2,7 mln z (przy wynoszcym niespena 1,7 mln z wsparciu w ramach RPO WK-P) trwaj prace budowlane zwizane z rozbudow Zespou Szk w Czernikowie o obiekt dydaktyczno-widowiskowy. Powstanie dwukondygnacyjny budynek z przeznaczeniem do nauki muzyki i taca uczniw czernikowskiej filii Szkoy Muzycznej w Chemy. Dolna cz obiektu pomieci aul z zapleczem szatniowo-sanitarnym, przeznaczon do praktycznej nauki umiejtnoci oraz przeprowadzania wykadw i egzaminw. Na pitrze zaprojektowano sal rytmiki, pi sal dydaktycznych, pokj biurowo - socjalny oraz pomieszczenia szatniowo - sanitarne. Realizacja inwestycji znacznie podniesie poziom infrastruktury edukacyjnej, stanowic m.in. wysokiej jakoci baz dziaalnoci filii Szkoy Muzycznej z kompletnym systemem niezbdnych pomieszcze oraz miejsce organizacji uroczystoci, spotka, zjazdw i innych przedsiwzi o charakterze naukowym, kulturalnym i rozrywkowym. W ubiegym roku udao si take przyczyni do poprawy edukacyjnego zaplecza Zespou Szk. Wyposaenie pracowni biologicznej, fizycznej i chemicznej pozwolio ponad 50 tys. z unijnego dofinansowania przeznaczy na zakup m.in. projektorw multimedialnych, ekranw projekcyjnych, mikroskopw, profesjonalnych stow demonstracyjnych oraz uczniowskich, kanau zasilajco-maskujcego do pracowni chemicznej, biologicznych szkieletw, wycigu chemicznego oraz szafy na odczynniki. Samorzd dba te o to, by regularnie poprawia warunki ksztacenia w kadej z piciu placwek szkolnictwa podstawowego. Gruntowny remont trwa ju w Szkole Podstawowej w Czernikowie. W zakres realizowanych tam prac wchodzi termomodernizacja budynku, ktra finansowo moe zosta wsparta kwot 0,95 mln z w ramach RPO WK-P.
Wyjtkow dbao czernikowski samorzd wykazuje wzgldem zapewnienia bazy lokalowej dla wszelkich inicjatyw kulturalno-rozrywkowych, ktre ze wzgldu na mnogo podmiotw j wykorzystujcych oraz powszechno przedsiwzi oddolnych wymagaj naleytych warunkw. Jeszcze dziki rodkom Sektorowego Programu Operacyjnego udao si kosztem ponad 0,5 mln z wybudowa wietlic wiejsk w Steklinku. W 2010 roku rodki PROW w kwocie prawie 0,4 mln z pozwoliy dofinansowa budow Wiejskiego Domu Kultury w Mazowszu, ktry oferuje mieszkacom przestronn sal z zapleczem kuchenno-sanitarnym oraz stanowi dzi siedzib filii Gminnej Biblioteki Publicznej. Mieszkacy Czernikowa take mog si cieszy lokalem umoliwiajcym integracj lokalnej spoecznoci. W tym celu na wietlic wiejsk adaptowano remiz Ochotniczej Stray Poarnej (cakowita warto projektu wyniosa niemal 0,9 mln przy 50 % wsparciu). Wachlarz zosta rozszerzony ju w tym roku, gdy zakoczono prace zwizane z inwestycj dotyczc rozbudowy oraz adaptacji wietlicy socjoterapeutycznej na Centrum Integracji Kulturalnej (dofinansowanie wynioso 0,3 mln z wobec oglnej kwoty 0,57 mln z). Owo Centrum to obiekt przystosowany do organizacji wydarze kulturalnych, w ktrym znajduj si m.in. sale spotka,
gmina pozyskaa i zamierza pozyska ze rodkw europejskich
W Czernikowie nie zapomina si take o rozrywce najmodszych, ktrej wymiar rozszerza si gwnie dziki maym projektom, organizowanym przez Urzd Marszakowski za porednictwem Lokalnej Grupy Dziaania. Dziki nim udao si m.in. wybudowa place zabaw z Czernikowie, Steklinie i Steklinku, wiat grillow przy stawach rybnych w Czernikowie oraz wyposay Wiejski Dom Kultury w Mazowszu. Stowarzyszenie LGD Gmin Dobrzyskich Region Poudnie zat w ierdzia ju ponadto
Wymieniajc realizowane przez gmin projekty nie sposb nie wspomnie o inwestycji Przeciwdziaaniu wykluczeniu cyfrowemu eInclusion w gminie Czernikowo krok w przyszo, dofinansowanej ze rodkw Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka kwot ponad 3,8 mln z, ktra stanowi niemal 100% wartoci zadania. In-
7,9 mln z
taki jest koszt cakowity planowanych inwestycji twardych
60%
tyle stanowi unijne dofinansowanie kosztu trwajcych i zrealizowanych inwestycji
28,3 mln z
smakw, piewu oraz zaj warsztatowych. To jednak nie koniec ofensywy w kierunku utworzenia jak najwikszej liczby wietlic we wszystkich niemal zaktkach gminy. Gmina Czernikowo ju otrzymaa dofinansowanie na remont starych obiektw w Oswce, Witowu i Makowiskach oraz budow nowego budynku w Steklinie. Cztery powysze przedsiwzicia pochon ponad 1,6 mln z unijnej kasy, a zsumowana warto tych inwestycji przekroczy 2,8 mln z.
wnioski na wyposaenie Centrum Integracji Kulturalnej oraz wietlicy w Czernikowie, a na ogoszony ju konkurs w ramach Odnowy i rozwoju wsi gmina Czernikowo przygotowuje projekt na budow wielofunkcyjnego boiska w Steklinku. Ponadto, w czasach poprzedniego programowania, przy udziale rodkw unijnych gmina Czernikowo wybudowaa m.in. plac zabaw oraz boisko pikarskie w miejscowoci gminnej. Zaangaowanie w pozyskiwanie unijnych rodkw jest w gminie Czernikowo na tyle due, e podpisano ju wiele umw, ktre z powodu intensywnych dziaa inwestycyjnych czekaj na realizacj w latach kolejnych. Warto choby wspomnie o tym, i w przyszym roku planuje si do realizacji projekt zakadajcy utworzenie targowiska staego w Czernikowie (ponad 0,33 mln z wsparcia z PROW wobec przeszo 0,58 mln z wartoci zadania) oraz budow owietlenia hybrydowego, ktrego instalacja obejmie a szesnacie miejscowoci (prawie 0,54 mln z dofinansowania przy koszcie cakowitym wynoszcym niemal 0,9 mln z).
formatyczne przedsiwzicie zapewnia dostp do szerokopasmowego Internetu czterdziestu rodzinom zagroonym wykluczeniem cyfrowym z powodu trudnej sytuacji materialnej lub niepenosprawnoci oraz edukacyjnym jednostkom organizacyjnym Urzdu Gminy, a wic piciu szkoom podstawowym, czernikowskiemu Zespoowi Szk, wietlicy w Steklinku oraz dwm bibliotekom (120 zestaww komputerowych). Internet udostpniany jest poprzez wybudowan przez samorzd struktur opierajc si na sieci masztw umiejscowionych na terenie caej gminy. Dziki temu z jego dobrodziejstw korzysta mog beneficjenci, ktrzy nie mieli dotychczas ku temu moliwoci. Powyej przedstawiono najwiksze gminne inwestycje wspfinansowane ze rodkw Unii Europejskiej. Ich liczba i zakres kwotowy z pewnoci robi wraenie wobec nich bowiem jednostka nie ma sobie rwnych w tej materii na arenie gmin wiejskich z caego wojewdztwa! A s jeszcze dziesitki przedsiwzi tzw. mikkich, realizowanych gwnie przez gminny Zesp Obsugi Szk oraz Gminny Orodek Pomocy Spoecznej w ramach Programu Operacyjnego Kapita Ludzki. Nie sposb ich scharakteryzowa w jednym tylko artykule, a moecie by pewni, e z kadym kolejnym rokiem przybywa bdzie materiau. Jestemy przekonani, e inwestycyjne tempo bdzie stale wzrasta, a spoeczno lokalna oraz wszyscy gocie podziwia bd mogli ogrom zmian, jakie zachodz dziki rodkom pyncym z Unii Europejskiej.
UNIA NA PLUS
Gmina Zawie Wielka. Cay czas co si dzieje
Ponad 5,5 miliona zotych wynioso cakowite dofinansowanie na inwestycje zakoczone i rozliczone. Wrd najwaniejszych mona na pewno wymieni budow sieci wodocigowo kanalizacyjnej w miejscowociach Zawie Wielka, Zawie Maa, Rzczkowo, Skudzewo, Gierkowo, Toporzysko. Ten projekt pochon ponad poow pienidzy pochodzcych z europejskiego dofinansowania z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. Ponad 400 tysicy (koszt cakowity to 800 tysicy zotych) wsparcia wpyno na konto gminy na potrzeby budowy wiejskiej wietlicy integracyjnej w miejscowoci Zawie Wielka. Projekt wspfinansowany by z EFRR w ramach wdraania lokalnych strategii rozwoju oraz odnowy i rozwoju wsi objtego Programem Rozwoju Obszarw Wiejskich 2007 2013. Do tego zamontowano w gminie 84 przydomowe oczyszczalnie ciekw za czn kwot blisko miliona zotych. Ponadto, zrealizowano take kilka projektw infrastrukturalnych (m. in. budowa centrum sportowego w Zejwsi Wielkiej
Wiejska wietlica integracyjna w Zejwsi Wielkiej. Gmina otrzymaa ponad 400 tysicy zotych dofinansowania na jej budow
Jan Surdyka, wjt gminy Zawie Wielka
Gmina Obrowo. Na lata 2013 2014 zaplanowano szereg inwestycji, na ktre samorzd pozyska rodki z Unii Europejskiej
Wsparcie rozwoju terenw wiejskich od 2007 roku jest finansowane w ramach Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarw Wiejskich, ktrego jednym z gwnych beneficjentw s jednostki samorzdu terytorialnego. Gmina Obrowo skorzystaa z trzeciej osi Odnowa i rozwj wsi w ramach Programu Rozwoju Obszarw Wiejskich na lata 2007-2013 i otrzymaa dofinansowanie na nastpujce projekty: Budowa boiska wielofunkcyjnego w Brzozwce. Cakowity koszt operacji oszacowano na ponad 364 tys. z. Koszty kwalifikowalne operacji stanowi ponad 296 tys. z, a wnioskowana kwota pomocy wyniesie 221 tys. z. Wymiana pokrycia dachowego oraz remont elewacji na dworku szlacheckim - siedzibie Urzdu Gminy w Obrowie. Cakowity koszt operacji oszacowano na kwot ponad 419 tys. z. Koszty kwalifikowalne operacji stanowi ponad 341 tys. z, a wnioskowana kwota pomocy wyniesie 255 tys. z. Celem operacji jest zachowanie dziedzictwa kulturowego oraz poprawa walorw estetycznych poprzez remont dachu i remont elewacji dworku. Remont i docieplenie budynku wietlicy wiejskiej w Stajenczynkach. Cakowity koszt operacji oszacowano na ponad 210 tys. z. Koszty kwalifikowalne operacji stanowi ponad 171 tys. z, a wnioskowana kwota pomocy wyniesie 128 tys. z. Celem wszystkich operacji (z wyjtkiem 1) jest poprawa jakoci ycia mieszkacw gminy Obrowo.
i remont wietlicy wiejskiej w Siemioniu), edukacyjnych (Z Magosi po nauk, Czego Ja si nie nauczy, Regionalizacja Poznajemy swoj histori) czy drogowych (budowa drogi na odcinku Czarne Bota Zarole Cienkie). Ok. 2 miliony zotych gmina otrzymaa ju na realizacj kolejnych inwestycji i projektw. Na dokoczenie czekaj przydomowe oczyszczalnie ciekw, w drugim etapie zamontujemy 146 sztuk. Natomiast w Rzczkowie powsta-
nie wielofunkcyjne boisko za blisko 900 tysicy zotych. Patrzc w przyszo, w zwizku z nowelizacj ustawy mieciowej zakupiono take koparko-adowark, ktra posuy do gospodarowania odpadami na terenie gminy. W ramach odnowy i rozwoju wsi na terenie miejscowoci Zawie Wielka powstanie tor do jazdy na rolkach oraz plac zabaw. Podobny obiekt bdzie w Zarolu Cienkim, a gmina zostanie wypromowana pod ktem turystyki zakupione
zostan tablice informacyjno-turystyczne, samorzd wyda mapy gminy dla goci. Ambitnie staramy si o pozyskanie ponad 10 milionw zotych. W planach jest budowa wodocigu i kanau sanitarnego midzy Grskiem a Przysiekiem oraz budowa placu zabaw wraz z boiskiem do piki siatkowej w miejscowoci Stary Toru. W Czarnowie na Kanale Grnym Niziny Toruskiej dziki dofinansowaniu powstanie stacja pomp. Tam te rozpocznie si termo-
modernizacja filii szkoy podstawowej. W planach nie brakuje inwestycji kulturalnych na remont czeka Gminny Orodek Kultury i Sportu, a do Wiejskiego Domu Kultury w Grsku zostanie zakupione wyposaenie. Na odnowienie czeka krzy upamitniajcy miejsce uprowadzenia ks. Jerzego Popieuszki. Na potrzeby imprez plenerowych promujcych walory przyrodnicze gminy na licie zakupw jest take namiot.
- Wykorzystanie rodkw unijnych w gminie Obrowo wzrasta w duym tempie podkrela wjt Andrzej Wieczyski. - Fundusze pomocowe stanowi dla jednostek samorzdu terytorialnego szans na realizacj zarwno przedsiwzi infrastrukturalnych, jak i projektw zwizanych z rozwojem spoecznoci lokalnych. Takie dziaania pozwalaj zmniejszy wieloletnie dysproporcje w dostpie do infrastruktury, co stwarza warunki do dugoterminowego rozwoju poprzez wzrost aktywnoci gospodarczej. - Moliwo pozyskiwania dodatkowych dochodw pochodzcych z funduszy unij-
nych stwarza samorzdom lokalnym wiksze szanse na intensyfikacj rozwoju zarwno w dziedzinie inwestycji, jak i kapitau ludzkiego. Gmina Obrowo jest przykadem sa-
morzdu, ktry bardzo mocno stara si wykorzystywa moliwoci rozwoju, dziki
pozyskiwanym w coraz wikszym stopniu funduszy z Unii Europejskiej - podkrela sekretarz gminy Obrowo Mirosawa Kosiska. - Analizujc przedstawione dofinansowania mona stwierdzi, e samorzdowi Gminy Obrowo udao si pozyska dofinansowanie ze rodkw Unii Europejskiej na inwestycje zwizane z rozwojem tego samorzdu. Projekty zarwno zrealizowane, jak i realizowane s zaplanowane w sposb przemylany i obejmuj inwestycje niezbdne, a take wane dla jej mieszkacw - dodaje wjt gminy Obrowo.
Jedn z dofinansowych inwestycji jest kanalizacja Gogowo-Brzozwka
- Przewidziany termin rozpoczcia wszystkich inwestycji to rok 2013, a zakoczenia inwestycji jesie 2014 r. Obecnie trwa procedura przetargowa dotyczca powyszych operacji - mwi wjt gminy Obrowo Andrzej Wieczyski. Niebawem prace rusz w terenie, tak jak na budowie kanalizacji sanitarnej w miejscowoci Gogowo-Brzozwka etap II, rwnie dofinansowanej ze rodkw unijnych dodaje wjt Andrzej Wieczyski. - W latach 2013-2014 powstanie 6086 m sieci kanalizacyjnej za czn kwot 1.746.274,37 z, z czego 1.083.094,00 z stano-
wi bdzie dofinansowanie ze rodkw unijnych. To ju kolejne nitki kanalizacyjne, jak i wodocigowe w gminie Obrowo, ktre s dofinansowane przez Uni Europejsk. Budowa placw zabaw dwch w Brzozwce i jednego w Gogowie. Cakowity koszt operacji oszacowano na ponad 238 tys. z. Koszty kwalifikowalne operacji stanowi ponad 193 tys. z, a wnioskowana kwota pomocy wyniesie 145 tys. z.
2013
UNIA NA PLUS
Gmina ysomice. Z Uni da si budowa
Dziki dofinansowaniom z Unii Europejskiej mieszkacy gminy ysomice wzbogacili si o now sie kanalizacyjno-sanitarn, instalacj solarn, a take doczekali si remontu wielu placwek edukacyjnych. Prawie 28 milionw zotych - tyle na inwestycje w latach 2008-2014 wyday wadze gminy ysomice. W znacznym stopniu koszt wydatkw pokryy fundusze unijne. Dofinansowanie z funduszy europejskich signo prawie 16 milionw zotych. Na co wydano te pienidze? Priorytet to kanalizacja Najwicej bo ponad 15 milionw to koszt modernizacji oraz budowy sieci kanalizacyjnych na terenie caej gminy. O rozbudowan sie rok skal bya instalacja, ktra pomaga w wykorzystaniu energii sonecznej. Projekt polega na dostarczeniu i zamontowaniu 605 instalacji solarnych na terenie gminy. Minimalna czna powierzchnia pyt zainstalowanych kolektorw sonecznych wyniosa prawie 4 tysice m2. Zainstalowano, rnorodne pod wzgldem wielkoci instalacji solarnej zestawy, to znaczy rnice si przede wszystkim iloci pyt, wielkoci zbiornika do wody. Wpyw na dobr zestawu miaa liczba osb zamieszaa w danym budynku mieszkalnym. Dziki inwestycji zagospodarowano dodatkow energi, a co za tym idzie zaoszczdzono znaczn kwot pienin. Koszt instalacji to prawie 6 milionw zotych, z czego fundusze pokryy 4,5
Rozbudowa szkoy w wierczynkach kosztuje ok. 2,5 miliona zotych. Poow tego dooy UE
Stacja uzdatniania wody w wierczynach
wzbogaciy si m.in ysomice, Rankowo, Papowo Toruskie- Osieki oraz Lulkowo. W Turznie zostaa wymieniona sie wodocigowa, a wierczyny otrzymay now stacj uzdatniania wody. Unia Europejska przeznaczya na dofinansowanie inwestycji a 12 milionw zotych. Kolejn inwestycj na sze-
miliona. Dla gminy wana jest rwnie inwestycja w ekologi. W latach 2012-2013 realizowano projekt ,,Edukacja ekologiczna poprzez budow cieki dydaktycznej w miejscowoci Turzno. Projekt zakada stworzenie cieki dydaktycznej na terenie ssiadujcym z terenem Zespou Szk nr 2 w
Turznie wraz z uporzdkowaniem drzewostanu oraz wyposaeniem w elementy maej architektury. Wzdu powstajcej cieki ustawione bd tablice informacyjne na temat starych drzew znajdujcych si na tym terenie, drewniane awki, kosze na mieci. Zawieszone zostan budki lgowe i karmniki dla ptakw, postawiony bdzie panik dla zwierzt. Powstanie te cieka sensoryczna z elementami rnej nawierzchni, wiata z awo-stoami oraz scena z drewna i miejsce na ognisko. Inwestycja ma charakter edukacyjny, gdy w tym miejscu mog si odbywa zajcia dydaktyczne z zakresu przyrody, ktre w praktyczny sposb mog uwiadomi uczniom jak wana jest ekologia. Edukacja te jest wana! Trwa rozbudowa i modernizacja Szkoy Podstawowej w wierczynkach. W szkole powstan cztery nowe pracownie, zaplanowano termomodernizacj budynku oraz budow sali gimnastycznej. Koszt remontu szkoy to prawie 4,5 miliona zotych z czego poow pokryj fundusze unijne. Remontu doczekay si rwnie budynek przedszkola w Papowie Toruskim. W ramach tej inwestycji m.in. przeksztacono system ogrzewania, a take wykonano termomodernizacj. Przeprowadzono take remonty wietlicy w Kamionkach Duych oraz Turznie. W Kamionkach dokona-
no m.in. malowania cian, pooenia mozaiki ozdobnej, pooenia pytek ciennych, ponadto zakupiono m.in. klimatyzator, podgrzewacz wody, krzesa. Postawiono rwnie plac zabaw dla dzieci przy wietlicy. W Turznie wykonano docieplenie cian, remont dachu polegajcy na impregnacji konstrukcji wiby dachowej,
ku oraz wyposaenie placu zabaw i zagospodarowanie terenu przy Wiejskim Orodku Spoeczno - Kulturalnym w Zakrzewku. Koszt inwestycji to ponad 300 tysicy zotych. Dofinansowane unijne czyli 37 tysicy zotych przeznaczone zostao na wyposaenie wietlic. Zakupiono m.in. stoy, krzesa, szafy, lodwki, laptopy. Zakupiono te plac
Projekt solarny zakada monta 600 szt. instalacji
docieplenie dachu i pokrycie pap termozgrzewaln, wykonanie wentylacji. Dosza do tego take opaska z kostki betonowej wok budynku. Czas na kultur Wadze gminy nie zapomniay o inwestycjach w budynki kulturalne. Zdecydowano si na remont i wyposaenie Wiejskiego Orodka Kulturalnego w Gostkowie, Wiejskiego Orodka Spoeczno-Kulturalnego w Zakrzew-
cieka powstaa przy ZS w Turznie
zabaw dla miejscowoci Zakrzewo. Rozbudowy doczekaa si wietlica w Wytrbowicach. Zainwestowano rwnie w podwietlenie kociow w Gostkowie i wierczynkach. Podobnej inwestycji dokonano w Papowie, gdzie rwnie rozbudowano wietlic, zamontowano podwietlenie kocioa oraz utwardzono parking. czny koszt tych inwestycji to prawie milion zotych, z czego ponad poow pokryy fundusze europejskie.
UNIA NA PLUS
Chema. Strategia rozwoju miasta kluczem inwestycji
Koczca si perspektywa finansowa Unii Europejskiej 2007-2013 odegraa szczegln rol w przyspieszeniu rozwoju spoeczno-gospodarczego miasta Chemy. Korzystajc z szerokiego wachlarza moliwoci, jakie stwarzaj poszczeglne programy operacyjne, gmina miasto Chema zrealizowaa szereg inwestycji o kluczowym znaczeniu dla realizacji strategii rozwoju Chemy. Dziki dofinansowaniu ze rodkw Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Wojewdztwa Kujawsko-Pomorskiego na lata 2007-2013 cakowicie odnowiona zostaa infrastruktura publiczna pasa przyjeziornego pooonego wzdu Bulwaru 1000-lecia. Rewitalizacja strefy rdmiejskiej Chemy w czci zlokalizowanej przy Jeziorze Chemyskim obejmowaa wymian nawierzchni cigu pieszo-rowerowego wraz z infrastruktur towarzyszc, przygotowanie strefy aktywnego wypoczynku skate park oraz wybudowanie w bezporednim ssiedztwie play miejskiej amfiteatru. W obszarze Bulwaru udostpniono rwnie parking dla samochodw osobowych oraz dostosowan do potrzeb osb niepenosprawnych toalet publiczn. Fundusze strukturalne UE obecne byy rwnie przy realizacji projektw drogowych na terenie miasta. Warto podkreli, i Chema wykorzystaa maksymaln pul rodkw, jak mona byo przeznaczy na
Odnowiony Bulwar 1000-lecia nad Jeziorem Chemyskim
Rozbudowa sieci kanalizacyjnej na terenie miasta
modernizacj infrastruk- ju Regionalnego placwki spacerowego czcego dwa tury drogowej na drogach owiatowe funkcjonujce na przeciwlege brzegi Jeziora gminnych w maych mia- terenie miasta wzbogaciy Chemyskiego. czna stach. W latach 2007-2013 si o wysokiej jakoci wypo- kwota wsparcia pozyskanewybudowano ulic Bro- saenie sal tematycznych. go z Europejskiego FunduReasumujc, do koca szu Rozwoju Regionalnego niewskiego, Traugutta oraz fragment ulicy Kociuszki maja 2013 r. zrealizowano od pocztku biecego okrena odcinku pomidzy Lecz- 5 projektw inwestycyj- su programowania wynosi nic Zwierzt a granic ponad 7 mln zotych. administracyjn miaChema skorzysta. W przedmiotowym staa rwnie z szeokresie przeprowadzono rokiego strumienia warto doficzna kwota rwnie kompleksow rodkw pyncych z nansowania dla unijnego dofimodernizacj ulic WodFunduszu Spjnoci. najwikszej innansowania na nej, Sdowej, aziennej, W ramach Programu westycji inwestycje Tumskiej oraz schodw Operacyjnego Infraterenowych w ulicach struktura i rodowisko Strzeleckiej i eglarzrealizowano inwestynych, ktrych czna war- cj zwizan z rozbudow i skiej. Obecna perspektywa fi- to wyniosa ponad 10,5 modernizacj sieci kanalinansowa to rwnie rodki mln z. Wkrtce rozpoczn zacyjnej na terenie miasta. na infrastruktur edukacyj- si rwnie prace zwizane Na realizacj przedmioton. W nastpstwie realizacji z kolejnym przedsiwzi- wego projektu gmina miasto projektu wspfinansowa- ciem, polegajcym na wy- Chema uzyskaa wsparcie nego ze rodkw Europej- budowaniu Deptaka Pou- w wysokoci 6 458 063,81 z. skiego Funduszu Rozwo- dniowego w formie pomostu
13,5 mln
6,5 mln
Gmina Chema. wietlice wiejskie pod wynajem

rodkw Unii Europejskiej. Osoby zainteresowane wynajmem wietlic proszone s o kontakt z Urzdem Gminy Chema (Referat Gospodarki Komunalnej i Ochrony rodowiska) tel. 56 675 60 76 wew. 54. wietlice wiejskie pod wynajem znajduj si w Mirakowie, Nawrze, Bielczynach, Brchnwku, Szerokopasie, Zajczkowie, Pluskowsach, Browinie, Dziemionach, Zelgnie, Liznowie, Guchowie, Dwierznie, Parowie Falckiej, Grzywnie, Kuczwaach, Nowej Chemy, Grzegorzu, Koczewicach, witosawiu i Skpem.
wietlice wiejskie w gminie Chema mog by odpatnie wynajmowane m. in. na uroczystoci rodzinne jak wesela, chrzciny, komunie, przyjcia urodzinowe, a take na kursy i szkolenia. Zasady, tryb i opaty korzystania ze wietlic
wiejskich na terenie gminy Chema okrela regulamin wynajmu wietlicy. Obiekt kadej wietlicy skada si z sali, kuchni i pomieszcze pomocniczych. wietlice posiadaj kompleksowe wyposaenie w stoy i krzesa, naczy-
nia i zastawy kuchenne i sprzt AGD. Niektre ze wietlic wyposaone s w sprzt nagonieniowy. Niektre z budynkw, w ktrych mieszcz si wietlice wiejskie w ostatnim czasie zostay wyremontowane przywspfinansowaniu ze

OGOSZENIE
2013
17 POZA TORU, czerwiec 2012

DODATEK EUROPEJSKI
Projekt wspfinansowany ze rodkw Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Spoecznego
Wsparcie osb niepenosprawnych ruchowo na rynku pracy III

Pastwowy Fundusz Rehabilitacji Osb Niepenosprawnych wpartnerstwie zCaritas Polska, Fundacj Aktywnej Rehabilitacji FAR, Fundacj Polskich Kawalerw Maltaskich wWarszawie POMOC MALTASKA oraz Stowarzyszeniem Przyjaci Integracji realizuje projekt systemowy: Wsparcie osb niepenosprawnych ruchowo na rynku pracy III. Biuro Projektu wCaritas Diecezji Bydgoskiej zaprasza do udziau zainteresowane osoby niepenosprawne wraz zosobami zich najbliszego otoczenia. Wramach projektu oferujemy: - szkolenia podnoszce kwalifikacje, - szkolenia zawodowe, - stae rehabilitacyjne, - indywidualne zajcia praktyczne upracodawcy, - wsparcie wkontynuacji nauki (opata czesnego, zakup podrcznikw), - pomoc wzakupie sprztu umoliwiajcego podjcie pracy lub kontynuacj nauki, - warsztaty aktywnego poszukiwania pracy, - warsztaty motywacyjnoaktywizujce, - warsztaty promujce aktywno spoecznozawodow osb niepenosprawnych, - konsultacje indywidualne, m.in. zpsychologiem, doradc zawodowym, prawnikiem, fizjoterapeut. Udzia wzajciach jest bezpatny. Projekt kierowany jest do osb zniepenosprawnoci ruchow, ktre speniaj 3 warunki: 1) posiadaj orzeczenie: a) oznacznym stopniu niepenosprawnoci lub rwnowane, niezalenie od kodu niepenosprawnoci (wtym przypadku wymagane jest zawiadczenie lekarskie potwierdzajce istnienie niepenosprawnoci ruchowej) lub b) oumiarkowanym stopniu niepenosprawnoci, zoznaczonym kodem R lub N (lub orzeczenie rwnowane), jednoczenie legitymujc si zawiadczeniem lekarskim, potwierdzajcym wspwystpowanie dwch lub wicej obszarw niepenosprawnoci (niepenosprawno sprzona) oraz: 2) wchwili przystpienia do projektu nie pozostaj wzatrudnieniu inie wykonuj pracy zarobkowej, 3) wchwili przystpienia do projektu maj ukoczony 16. rok ycia, do 59. roku wprzypadku kobiet i64. roku ycia wprzypadku mczyzn. Zgoszenia oraz wszelkie pytania prosimy kierowa do Biura Projektu wCaritas Diecezji Bydgoskiej: ul. Cienista 2, 85-819 Bydgoszcz, e-mail: bydgoszcz@sprawni.caritas.pl, tel. 52 371 67 21 wew. 28. Ilo miejsc wprojekcie ograniczona. Rekrutacj prowadz take regionalne Biura Projektw Caritas Polska, Fundacji Aktywnej Rehabilitacji FAR, Fundacji Polskich Kawalerw Maltaskich wWarszawie POMOC MALTASKA oraz Stowarzyszenia Przyjaci Integracji. Serdecznie zapraszamy!
Wszyscy wierzymy w jednego Boga

O religii, rodzinie, przyszoci w UFC i granicy brutalnoci w sportach walki, z Mamedem Khalidovem, najlepszym polskim zawodnikiem MMA, rozmawia Tomasz Wicawski
Walk z Malvinem Manhoefem traktujesz jako najwiksze wyzwanie w swojej karierze? Przymiarek do zakontraktowania tego pojedynku byo kilka. W kocu si udao. Kad kolejn walk traktuj jako najwaniejsz. Zawsz chc wygrywa. Wyzwanie jest due, bo to bardzo dobry zawodnik. Ciesz si, e mierz si z przeciwnikami, ktrzy maj nieprzecitne umiejtnoci. To motywuje do pracy. Jeeli Bg pozwoli, to znw zejd z ringu jako zwycizca. Czsto zdarza si tak, e przed gal zmienia si przeciwnik. To kontuzjogenny sport. atwo jest si przestawi z jednego rywala na drugiego? Cykl treningowy wyglda tak, e na pocztku robimy si i wytrzymao. Przychodzi jednak taki moment, e trzeba przygotowa taktyk pod ktem umiejtnoci danego rywala. Kady wywodzi si z innego stylu. Trzeba dokadnie pozna mocne i sabe strony konkurenta, aby nie da si zaskoczy. Zmiany rywali oczywicie tego nie uatwiaj, ale jako trzeba sobie radzi. Czujesz strach przed wyjciem na ring? Nie moe by o tym mowy. Jeeli bym si ba, nie miaoby to sensu. Po co miabym w takim wypadku si bi? Obawy dotycz tylko tego, eby nie popeni jakiego bdu. Adrenalina jest w tym wszystkim niezwykle poci-
SPORT
zanym z KSW. W tym momencie realniejsze od UFC jest KFC (miech). W Olsztynie funkcjonuje twj klub szkolcy kolejnych adeptw mieszanych sztuk walki. Prnie dziaasz na tym polu. Ciko pracuj moi trenerzy. Klub si rozwija. Modzie garnie si do tego sportu. Coraz wicej osb do nas przychodzi. Ja dziaam na wielu polach. Mam swj napj energetyczny, wiele pomysw i swoich biznesw. Na pewno si nie nudz. Mam co robi poza walkami. Wydajesz si czowiekiem niezwykle rodzinnym. To najblisi s na pierwszym miejscu? Liczy si Bg i rodzina, pniej jest caa reszta. W Polsce z dystansem traktuje si muzumanw. Ciebie Polacy jednak zaakceptowali. Wszyscy wierzymy w jednego Boga, bez wzgldu na to czy kto jest chrzecijaninem, muzumaninem czy ydem. Ja w ten sposb nie dziel ludzi. Nie spotkae si w naszym kraju z wrogoci zwizana z wyznawan przez ciebie religi? Nigdy. Bg stworzy nas wszystkich. Jestemy brami i siostrami. Pochodzimy od jednego czowieka, Adama, ktrego powoa do ycia Bg. Nie widz absolutnie problemu, ktry mgby si wiza z wyznawaniem danej religii. To jest poza mn.
gajca. Dreszczyk sprawia, e chce si toczy kolejne boje. Przed walk jestem bardzo skupiony. Mam te w sobie sporo pokory. Trzeba szanowa swoich przeciwnikw. MMA jest coraz popularniejsze w naszym kraju. Czy ten sport jest brutalny? Mona odwrci pytanie i zastanowi si, gdzie jest ta brutalno? W ktrym miejscu naley wyznaczy w sporcie jej granice. To prawda, w MMA jest znacznie szerszy wachlarz technik, ktrych mona uy. To nie karate, ani nie
boks. Tutaj pomieszane s rne style. Ten sport walki ma jednak okrelone zasady, a na ringu czy w klatce oprcz zawodnikw jest sdzia. Nie ma wic mowy o brutalnoci. Czemu Polacy zakochali si w tej formule? Do niedawna nie byy to walki szczeglnie znane szerszej publicznoci. Na caym wiecie ta dyscyplina jest do moda. Jej popularno siga maksymalnie 15-20 lat. Duym zainteresowaniem cieszy si w Rosji, Japonii i coraz wikszej
czci wiata. Trudno mi okreli, co przyciga ludzi na hale czy przed telewizory. Wydaje mi si, e tym co moe powodowa rosnc popularno, jest fakt, e starcia s najbardziej zblione do realnej walki. Pojedynki s rwnie bardzo widowiskowe, co ma ogromne znaczenie dla popularyzacji MMA. Wiksze zainteresowanie sprawia, e poziom jest rwnie coraz wyszy. Co z UFC? Duo si o tym mwio, a teraz temat ucich. Jestem zawodnikiem zwi-
Praw nog wie krawaty

Tomasz Wicawski Masato Hayashi zadebiutowa w zespole A-klasy w rundzie wiosennej. Swoj technik przekona sztab szkoleniowy podtoruskiej druyny. Umiejtnoci predysponuj go do gry w wyszych ligach. Zagra w tym sezonie jednak tylko kilka spotka, bo nabawi si urazu barku. Ma pomc ekipie w przyszym sezonie. Mustang Ostaszewo walczy o awans do ligi okrgowej. Przez dugi czas przewodzi tabeli toruskiej A-klasy. Sabsza dyspozycja w ostatnich meczach spowodowaa jednak, e o promocj do wyszej klasy rozgrywkowej bdzie musia walczy w baraach. Przed nami ostatnia kolejka spotka, ale niewiele wskazuje na to, e uda si odzyska pierwsze miejsce. Wiosennym wzmocnieniem linii defensywnej zespou by pikarz rodem z Japonii. - Przypadek zrzdzi, e trafiem do Mustanga mwi Masato Hayashi. Przyjechaem do Polski do pracy. W Ostaszewie jest strefa ekonomiczna, wic tam skierowaem swoje kroki. Na pocztku przyszed poogl
W barwach Mustanga Ostaszewo gra zawodnik z kraju kwitncej wini. Czy druyna awansuje, a on zostanie na kolejny sezon?
klubu mwi zawodnik rodem z Azji. Znam najlepszych pikarzy w naszym kraju, ktrzy graj w lidze angielskiej czy niemieckiej. Ale gdzie mi do ich poziomu mieje si zawodnik. Masato przyjecha do Polski z Tokio. Pikn polszczyzn zawdzicza mamie, ktra jest Polk. Wczeniej przyjeda do naszego kraju na wakacje. Od kilku miesicy mieszka w Toruniu na stae. Traf chcia, e przyjecha zarabia na ycie do ojczyzny swojej rodzicielki. - Nie chc absolutnie robi mojemu pikarzowi reklamy, ale ma on umiejtnoci, eby gra w wyszych ligach mwi Micha Kouchowski. Mam jednak nadziej, e uda nam si awansowa i zostanie z nami na kolejny sezon. Zdrowy bdzie duym wzmocnieniem defensywy. Mustang Ostaszewo rozegra ostatni mecz w rundzie zasadniczej sezonu 2012/2013 w niedziel 16 czerwca. Na wasnym stadionie podejmie Viktori Lisewo. Jeeli liderujcy rozgrywkom Sok Radomin zdobdzie choby punkt w meczu z Kasztelanem Papowo Biskupie, to wygra cae rozgrywki. Zawodnikom z Ostaszewa przyjdzie bi si o okrgwk w meczach baraowych.
da kilka treningw zespou. Pniej omieli si i zapyta czy sam moe sprbowa. - Bardzo szybko udao si zaatwi certyfikat tego zawodnika mwi Micha Kouchowski, trener Mustanga. Zagra w kil-
ku sparingach i od razu byo wida, e bdzie z niego poytek. To rzadko, eby obcokrajowcy grali w amatorskich klubach w naszym kraju. Masato gra w wyszej klasie rozgrywkowej w Japonii.
Skrajny obroca ekipy z Ostaszewa jest mikrej postury. Imponuje natomiast szybkoci i technik. wietnie mwi po polsku. - Nie jestem pasjonatem futbolu, ktry siedzi przez telewizorem i oglda wszystkie mecze jakiego

Poza Toruń NR 23

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Poza Toruń NR 23

Uploaded by

Copyright:

14 czerwca 2013 Numer 23

Specjalny dodatek europejski. Czytaj na str. 21-30

Dziewczyna Poza Torunia

Matka b. ks. Jerzego Popieuszki odwiedzia Grsk

BEZPATNA GAZETA REGIONU TORUSKIEGO

Idol na wycignicie rki

Rywalizacja na ludowo, czyli turniej k gospody 9 Rocznica odbudowy ukraskiego cmentarza

*** Aleksandrw Kujawski *** Gmina ysomice *** Gmina Lubicz

*** Miasto Chema

*** Gmina ubianka

2 POZA TORU, 14 czerwca 2013

Prawd zna tylko on

Red. Monika Olender czeka na informacje

Masz dla nas temat?

Kontakt pod numerem: 537049 739

Radosaw Rzeszotek radekrzeszotek@gmail.com (GSM 609 119 016)

Monika Olender, Marcin Tokarz

Tytus Szabelski, Maciej Pagaa, Maria Lewandowska

Studio Poza Toru

Agora SA. Pia

3 POZA TORU, 14 czerwca 2013

Idol na wycignicie rki

Fot. Tytus Szabelski

4 POZA TORU, 14 czerwca

mrozoodporny klasa cieralnoci: IV

mrozoodporny klasa cieralnoci: IV

Gres nieszkliwiony ENERO

Gres nieszkliwiony ENERO

Gres szkliwiony ENZO

Gres szkliwiony MURO

mrozoodporny klasa cieralnoci: IV

mrozoodporny klasa cieralnoci: IV

mrozoodporny klasa cieralnoci: IV

mrozoodporny klasa cieralnoci: IV

Gres szkliwiony SCANDINA

Gres szkliwiony SCANDINA

Gres szkliwiony SCANDINA

Gres szkliwiony TOSKANE

mrozoodporny klasa cieralnoci: IV

mrozoodporny klasa cieralnoci: IV

mrozoodporny klasa cieralnoci: IV

mrozoodporny klasa cieralnoci: IV

Gres szkliwiony VULCAN

Gres szkliwiony VULCAN

Gres szkliwiony VULCAN

Gres szkliwiony VULCAN

mrozoodporny klasa cieralnoci: IV

mrozoodporny klasa cieralnoci: IV

mrozoodporny klasa cieralnoci: IV

mrozoodporny klasa cieralnoci: IV

Gres szkliwiony REDMAR

Gres szkliwiony REDMAR

Gres szkliwiony REDMAR

Gres szkliwiony REDMAR

Klej elastyczny CERESIT CM16

do pyt wielkoformatowych Opak.: 20 kg. kod 44545305

Przepona uszczelniajca 1-skadnikowa CL 51

Oferta wana do 30.06.2013 r.

5 POZA TORU, 31 maja 2013

Kabina SANTOS z hydromasaem

Kabina SENSEA ALTRO z hydromasaem

Kabina SENSEA ALTRO z hydromasaem

KABINY 1/4 KOA:

Kabina VALENCE dwudrzwiowa

Oferta wana do 30.06.2013 r.

Kiedy znowu mi si przynisz

* Aleksandrw Kujawski * Gmina ysomice *** Gmina Lubicz