You are on page 1of 2

Lata 1921-26: Narastanie konfliktu wewntrznego: Chwiejno ukadw parlamentarnych: parlamentarnych mo mencie uchwalenia konstytucji Sejm Ustawodawczy speni

swe podstawowe zadanie, jednak 18.05.1921r. przed uono kadencj Sejmu i Naczelnika Pastwa do czasu ukonstytuowania si nowych wadz. Zaleao na ty m s zczegln ie prawicy, ktra chciaa przeprowad zi niektre ustawy o mn iejs zociach jeszcze w sejmie ustawodawczy m obawiajc si e w nowych wyborach zdobd one silne przedstawicielstwo. Po rozpadzie koalicji stanowicej podstaw rzdu Witosa, gabinet ten przetrwa jeszcze jaki czas, ale we wrzeniu ostatecznie ustpi. Po d wutygodniowy m kry zysie rzd pozaparlamentarny, ale tolero wany przez centru m i lewic, stworzy Antoni Ponikowski. W czerwcu 1922r . na skutek odmowy kredytw wojskowych, ktrych da Naczelnik Pastwa, rzd Ponikowsiego upad. Po kolejnym kryzysie gabinetowy m J zef Pisudski powoa rzd Artura liwiskiego, ale i ten gabinet upad. Prawica zg osia votum nieufnoci dla Pisudskiego. Naczelnik pastwa zwyciy i powoa kolejny rzd tolerowany przez centrum i lewic, na ktrego czele stan Julian Nowak Wybory 1922: Wybory do Sejmu i Senatu odbyy si 5.11.1922. Wybory zbojkotowali Ukraicy galicyjscy. Prawica skupia si w blo ku Chrzecijaskiej Jednoci Narodowej (Ch jena). Wybory prezydenckie: 9.12.1922r zebrao si Zgro mad zenie Narodowe, by wybra prezydenta. Zgoszono 5 kandydatur. Zostao 3 kandydatw Zamoyski, Narutowicz, Wojciechowski. Endecja twierd zia, e Narutowicz zosta wybrany gosami mniejszoci narodowych. Zabjstwo Narutowicza: Bezporednio po wyborze Narutowicza endecja zorganizowaa wiele man ifestacji pod hasami niedopuszczenia do wad zy ich prezydenta. Prbowano nie dopuci do zaprzysien ia Narutowicza. W dwa dni po oficjalny m przejciu wadzy (16.12.1922) od Pisudskiego Narutowicz zosta zastrzelony podczas otwarcia wystawy, przez malarza Eligiusza Niewiado mskiego. Zgodnie z konstytucj funkcje prezydenta przej marszaek sejmu Maciej Rataj. Powo a on natychmiast nowy gabinet z umiarkowany m gen. Sikorskim na czele. 20.12.1922 Zgro madzen ie Narodowe zebrao si ponownie w celu wyboru prezydenta. Wybrano kandydata centrum i lewicy Wojciechowskiego. Rok 1923: Prby stabilizacji politycznej: 19.01.1923 Si korski wygosi expose stwierd zajc ze jego celem jest normalizacja stosunkw spoecznych. Nowy premier u zyska votum zaufan ia gosami lewicy, PSL Piast i NPR Pakt Lanckoroski: poufne negocjacje endecji i PSL Piast doprowadziy do porozu mienia dnia 17.05.1923 znane jako Pakt Lancko roski. Przewidywao ono powoanie do ycia rzdu polskiej wikszoci parlamentarnej, opartego na koalicji endecji, Chrzecijaskiej Demo kracji i Piasta. W kwestiach politycznych umowa staa si sukcesem prawicy, ktra przeforsowaa swj punkt widzenia w sprawach mniejszoci, polonizacji Kresw Wschodnich, ograniczenia ustawodawstwa spoecznego oraz zmniejszenia ko mpetencji Pisudskiego jako przewodniczcego cisej Rady Wojennej. Rzd Chjeno -Piasta: W wyniku paktu Lancko roskiego rzd Sikorskiego poda si do dymisji, a 28.05.1923, prezydent Wojciechowski powierzy misj utworzenia nowego gabinetu Witosowi. Min istrem skarbu pozosta Grabski. W skad rzdu Witosa weszli przedstawiciele endecji, chadecji i Piasta, koalic ji nazwane skrtowo Chjeno - Piastem. Wkrtce potem, po ostrym starciu z gen. Szeptyckim, Pisudski zrzek si przewodnictwa cisej Rady Wojennej. Owiadczy , e jako on ierz n ie morze b roni rzdu zo onego z przedstawicieli part ii odpowiedzialnych za mier Narutowicza i odsun si od ycia politycznego. 14.12.1923r. grupa posw Piasta wystpia ze stronnictwa, wikszo, stanowica podstaw rzdu przestaa istnie i rzd musia poda si do dymisji. Nastpio to w mo mencie cakowitego zaamania gosp odarki. Hiperinflacja, problemy w grn ictwie Program naprawy skarbu: 19.12.1923 prezydent Wojciechowski powo a pozaparlamentarny gabinet Grabskiego, ktrego gwny m zadaniem byo ratowanie skarbu. Rogram taki przedstawi Grabskie sejmowi nastpnego dnia uzyskujc poparcie prawicy i centru m oraz neutraln przychylno lewicy. Przeciw rzdowi naprawy skarbu pastwa gosoway mniejszoci narodowe i dawaj posowie ko munistyczni. Program Grabskiego zakada zrwnowaenie budetu i zastpienie marki polskiej pe nowartociowy m zotym. Cele te zamierza Grabski osign przez przypieszenie nadzwyczajnego podatku majt kowego. 28.04.1924 powo ano prywatny Bank Polski. 10.02.1925 podpisano midzy polska a stolica apostolska konkordat. Umo wa przewidywaa no minacj biskupw arcybiskupw przez papiea po zasigniciu opinii rzdu polskiego. Uznano i potwierdzono prawa majtkowe kocioa w Polsce.

W poszukiwaniu koalicji rzdzcej: Powstanie rzdu koalicyjnego Skrzyskiego: Przeo m 1956/1926 przynis powany kry zys. Ukady Locarieskie i poro zu mien ie niemiecko -rad zieckie podkopay bezp ieczestwo zewntrzne Polski, wo jna celna z Niemcami i druga inflacja zagro ziy za gospodarce. Ustpienie rzdu Grabskiego zaktywizowa zwolennikw Pisudskiego. Pisudskiego dwa dni po ustpieniu premiera grupa oficerw sprzyjajcych marszakowi udaa si do Sulejwka, gdzie gen. G. Orlicz - Dreszer odda do jego dyspozycji ich serca i zaprawione w zwycistwach szable. Wobec napitej sytuacji ju 20.11.1925 Sejm wyoni rzd s zerokiej koalicji ze Skrzyskim na czele. Jego podstaw stanowio zawieszenie b roni wszystkich gwnych partii polskich od endecji po PPS. Min istrem spraw wojskowych zosta bliski Pisudskiemu gen. eligowski. Upadek rzdu i druga koalicja Chjeno -Piasta: 20.04.1926 sam premier Skrzyski zgosi dymisj, jednak nie zostaa ona przyjta przez prezydenta Wojciechowskiego, ktry sdzi, e rzd musi zakoczy p race nad budetem. 5.05.1926 rzd Skrzyskiego ostatecznie ustpi, a przedstawiciele endecji stronni ctwa chrzecijasko -narodowego, chadecji , Narodowej Part ii Robotniczej i PSL piast zako munikowali prezydentowi ze dysponuj wikszoci zdoln do wy onienia nowego gabinetu pod przewodnictwem Witosa. Bezwzg ldn walk przeciw rzdowi W itosa zapowiedzia y PPS, PSL wyzwolenie, Stronnictwo Ch opskie i Klub pracy, a w odezwie PPS stwierdzono nawet, i odrodzenie rzdu Ch jeno -Piasta oznacza zagroen ie faszystowskie.

You might also like