Lata 1926-35: Przewrt Majowy: Pocztek akcji Pisudskiego: Przygotowania zwolennikw Pisudskiego do zamachu stanu trway od jesieni 1925r.

Sam marszaek n ie tylko pragn wad zy, ale widzia pogarszanie si sytuacji Po lski - zagro enia zewntrzne i zajade walki mid zy partiami. Sd zi, e naley wprowad zi rzdy znaczenie bardziej scentralizowane. Przygotowania weszy w faz kocowa wiosna 1926r, w mo mencie kruszenia si koalicji. Minister spraw wo jskowych gen. eligowski wyda polecenie zgro mad zenia na 10.05 specjalnie dobranych oddzia w na poligonie w Rembertowie pod pozorem wicze. W nocy z 10/ 11.05 eligowski odda dowdztwo nad zgrupowaniem zebrany m w Rembertowie Pisudskiemu. 12.05 zgrupowanie to podjo marsz na Warszaw i przy po mocy pukw z Garwolina, Pu tuska o oraz Ciechanowa opanowa dworzec wschodni. Inne grupy sprzyjajce Pisudskiemu zdobyy g mach MSW. Prezydent Wojciechowski uda si na most Poniatowskiego i spotka si w 4 oczy z Pisudskim. Rzd nie ugi si pod zamachowcami. Przeb ieg dziaa: wieczorem oddziay Pisudskiego przystpiy do ataku na most Kierbedzia, a po jego zdobyciu zajy p lac Zamkowy, krako wskie przemiecie. Wad ze schroniy si do belwederu. Wojskami wiernymi p rezydentowi i rzdowi dowodzi gen. J zef Malczewsk i, a obron gen. Ro zwadowski. Pisudskiego popar inspektor armii w Wilnie gen. Ryd z-mig y. Rezygnacja konstytucyjnych wadz: 14.05 pooen ie wo jsk rzdowych stao si beznadziejne. Prezydent i rzd wycofali si do Wilanowa, a nastpnie zaniechali oporu . Ustpujcy prezydent przekaza swe uprawnien ia marszakowi Sejmu. W ten sposb Rataj po raz drugi zosta pen icym obowizki gowy pastwa. Poniewa Pisudski nie zamierza obejmo wa wad zy w peni dyktatorskiej, u zna konstytucyjne uprawnienia Zataja. Z kolei marszaek Sejmu owiadczy , e nowy rzd powstanie po rozmo wie z Pisudskim. Rataj nakaza te zaniechanie d ziaa zbro jnych wysanniko m wojsk wiernych obalonym wad zo m. Walki zostay zakoczone 15.05.1926. Zgino 215 on ierzy i 164 osoby cywile; rannych zostao 900osb. Taka bya cena jak spoeczestwo zapacio za pragnienie Pisudskiego, by zwikszy dyscyplin w pastwie. Po zwycistwie marszaek wysun hasa pojednania i wspdziaania w budowie pastwowoci/. Nowy rzd i prezydent: Misj utworzen ia nowego rzdu powierzono Bartlo wi, zwizanemu z Pisudskim. W nowy m gabinecie nie znalaz si ani jeden dotychczasowy minister. 31.05.1926 Zgro mad zenie Narodowe dokonao wyboru nowej go wy pastwa. Lewica wysuna kandydatur Pisudskiego, Pisudsk iego endecja- Adolfa Baniskiego. Endecja gosowaa z Pisudskim, Piast pozostawi poso m wolny wybr. Pisudski zosta gow pastwa i jego przewrt zosta zalegalizowany. Pisudski wyboru nie przyj, tu maczc si ograniczeniami konstytucji marcowej. 1.06 Zg ro madzanie Narodowe zebrao si ponownie. Marszaek zaproponowa na swe miejsce prof. I. Mocickiego i on tez zosta trzecim prezydentem RP. Nowy system rzdw: Nowela sierpniowa: Pisudski nie zdecydowa si rozwiza parlamentu sdzc ze dotychc zasowy, upokorzony przez przewrt, mo e by bardziej skonny do posuszestwa. Stao si jednak inaczej. 16.06.1926 nowy rzd przed oy Sejmo wi projekt noweli konstytucyjnej przewidujcy nadanie prezydentowi prawa rozwizy wania sejmu i senatu, wydawania dekretw na mocy peno mocnictw sejmowych. 2.08.1926 sejm uchwali ustaw zmieniajca konstytucj. Wraz z nowel sierpniow sejm upowan i te prezydenta do wydawania rozporzdze moc ustaw do koca 1927r. Dalsze kroki sanacji: rzd u zyska w ten sposb swobod realizo wania dalszych planw sanacji czy li uzdrowienia pastwa. 6.08. 1926 prezydent wyda dekret o organizacji najwyszych wad z wojskowych. Powoano instytucj Generalnego Inspektoratu Si Zbrojnych, ktra nie bya odpowied zialna przed Sejmem an i rzdem, podlegaa tylko prezydentowi. W czasie wojny generalny inspektor sta si mia automatyczn ie wodzem naczelny m. Otaczanie prawicy: podczas debaty dotyczcej budetu prawica i centru m i mn iejszoci uchwaliy votum nieufnoci wobec dwch min istrw. Zdy misjowano rzd, poczy m powoano go ponownie i ponownie zdy misjonowano. 2.10.1926 na czele nowego rzdy stan Pisudski obejmujc M inisterstwo Spraw Wojskowych. Metody rzdzenia: B. Mied ziski (PSL Wyzwolenie) i J. Moraczewski (PPS) wnosili do obozu rzd zcego tradycj socjalistyczn. Dezorientacja w poszczeglnych partiach i sukcesy polityczne sanacji powodoway, e parlament by systematycznie odsuwany od wpywu na rzdy. Z chwil uchwalenia budetu w marcu 1927 sejm stawa si niepotrzebny rzdowi i sesj zamkn ito. Pisudskiemu atwiej byo rzdzi za pomoc dekretw prezydenckich. Sejm zosta rozwizany 28.09.1927 w zwizku z zakoczeniem jego kadencji. Opozycja: 4.12.1926 Kierownictwo endeckie powo ao do ycia obz wielkiej polski , organizac j nawizujc do zasad faszyzmu woskiego i czc d ziaania oficjalne z konspiracyjnymi. Na czele wielkiej rady owp stan Dmowski. Ko munici poparli pocztkowo p rzewrt majowy liczc na zyski polityczne, jednak ju po miesicu stwierdzili e by to przewrt faszystowski. Przemianowana w 1925r na KPP partia pro radziecka n ie miaa wikszego znaczenia. Sejm drugiej kadencji:

Powstanie BBWR: po wyganiciu pierwszej kadencji sejmu na jesieni 1927r nowe wybory rozp isano na marzec 1928. Sanacja przed wy borami wycofaa swoich gwnych przedstawicieli ze stronnictw sejmowych powoaa do ycia Bezpartyjny Blok Wsppracy z Rzdem ze Sawkiem na czele. W wyniku energ icznej akcji politycznej do BBW R przystpiy r norodne organizacje oraz grupy polityczne. Blo k by kierowany przez Pisudskiego Wybory 1928: odbyy si 4.03.1928. W rezultacie wyborw BBW R sta si najwiksz frakcja parlamentarn. Posiada jednak n iespena 1/3 g osw. Na lewicy najsiln iejsza partia bya PPS. Sanacja n ie zdobya planowanej prze wagi, wikszo sejmie stanowiy ugrupowania opozycyjne do BBWR. W nowym Sejmie: 27.031928 Pisudski otwierajc obrady sejmu usysza Precz z faszystowskim rzdem Pisudskiego. Po zamkniciu sesji ustpi gabinet Pisudskiego za szefem rzdu ponownie zo sta Bartel. 1.07 Pisudski zwy myla w wywiadzie posw. Nazw endecji zmieniono na Stronnictwo Narodowe. 14.04 1929 w zawizku ze zy m stanem zdrowia Pisudskiego powoano nowy gabinet ze pk. witalsim na czele. Gabinet zosta zmilitary zowany, gabinet pn iej zyska miano rzdem pukown ik w. 31.10.1929 Daszyski nie pozwoli na otwarcie obrad sejmu. Prezydent Mociki odroczy sesj o 30 dni. Gdy sejm zebra si ostatecznie 5.12, PPS postawia wniosek o votum n ieufnoci dla rzdu. witalski ogosi dymis j gabinetu. 29.12.1929 Bartel utworzy nowy gabinet w ktry m zabrako najbardziej krytykowanych min istrw rzdu puko wnikw. 25.08 Pisudski ponownie stan na czele rzdu. 29.08 prezydent Mociki rozwiza sejm i senat zapowiadajc nowe wybory. Wybory brzeskie: Aresztowanie posw opozycji : Po rozwizan iu parlamentu stronnictwa Centrolewu zawizay 9.09.1930 blok wyborczy pod nazw Zwizek Obrony Prawa i Wolnoci Ludu. Wad ze tej samej nocy aresztoway 19 posw opozycyjnych z PPS, PSL Wyzwolen ie, St ronnictwa chopskiego, PSL Piast w tym Witosa. Aresztowania dokonano bez nakazw pod zarzutem wywo ania zamieszek, przewieziono ich do twierd zy w Brzeciu nad Bug iem. Kilka dn i pniej p rzewieziono tam r wnie przy wdc chadecji Korfantego. Wybory roku 1930r: Kampania p rzed wyborcza odbywaa si w warunkach uniemoliwiajcych swobodn gr polityczn. M inister Sawoj- Skadko wski poleci starostom by doprowadzili do triu mfu :idei Marszaka Pisudskiego. Prbowano rozbija part ie opozycyjne. Na kresach BB WR przedstawiono jako gwaranta polskoci. W wyborach 16.11.1930 . Wedug oficjalnych wynik w BBWR uzyskao 55%. Stronnictwo narodowe 14% . W senacie BBWR uzyskao wikszo. Pocztek dyktatury: po wyborach Pisudski zrezygnowa ze stanowiska premiera i od da je Sawkowi. Jego rzd by cakowicie zdo minowany przez puko wnikw. Zapowied zi polityki twardej rki byo mianowan ie Czesawa M ichao wskiego, organizatora przed wyborczych aresztowa, min istrem sprawiedliwoci. 9.12.1930 nastpio otwarcie parlamentu . Prezydent Mociki zapowiedzia ze g wnym celem bdzie uchwalenie konstytucji. Umacnianie dyktatury: Obz rzdzcy i opozycja po wyborach: wybory 1930 rozpoczy okres w ktry m przewaga sanacji w sejmie zmn iejs zya zakres konfliktw mid zy najwy szy m organem przedstawicielskim a rzdem. Gab inet Walezego Sawka sprawowa wadz p rzez p roku a 27.05.1931 nowy m premierem zosta Aleksander Prystor. Zrn icowanej wewntrzn ie sanacji ton nadawa Pisudski, Sawek, Prystor i Mied ziski. W adza ewoluowaa w s tron rzdw autorytarnych. Opozycja zostaa zepchnita do roli obserwatora poczyna sanacji. 15.03.1931 przedstawiciele PSL Piast, PSL wy zwo lenie, i stronnictwa chopskiego utworzyli jednolite stronnictwo ludowe na jego czele stan Witos. Proces brzeski: 26.10.1931 rozpocz si w Warszawie proces przy wdcw opozycji aresztowanych w 1930 na awie oskaronych zasiado 6 czonkw PPS, 5 ludowcw. A kt oskaren ia zarzuca im usio wanie usunicia rzdu si. Skazano ich na wiezienie. Nowe ustawodawstwo sanacyjne: sanacja dysponujc wikszoci gosw przepro wadzi wiele zmian ustawodawczych. Ustawa z dnia 1932 ograniczaa swobod organizowania zebra publicznych. Zmieniono ustaw o stowarzyszeniach i ustaw samorzdow. Ograniczono autonomi uniwersyt etw. Ograniczono wolno adwokatury. Ponowny wybr Mocickiego: w maju 1933 upyna sied mioletnia kadencja prezydenta Mocickiego. Zgromad zenie Narodowe 8.05.1933 ponownie wybrano Mocickiego na prezydenta. Nie mia on kontrkandydatw. Po reelekcji Mociskiego nowym premierem 10.05.1933 zosta J. Jdrzejwicz, kolejny rzd sformuo wany 15.05.1934 przez L.Ko zo wskiego nie p rzynis wiks zych zmian personalnych. Na prawicy: w kwietniu 1934 doszo do zasadniczego podziau w endecki Zwizku M odych narodowcw. narodowcw jego rezu ltacie powsta ONR z Mosdrofem i Rossmanem na czele.

Konstytucja k wietniowa: Uchwalenie konstytucji: Celem g wny m sanacji czyli obozu rzdzcego bya zmiana konstytucji. 26.01.1934 ko misja konstytucyjna przedo ya sejmowi g wne tezy nowej ustawy zasadniczej. Opozycja zamiast je odrzuci wysza z Sali i d ziki temu obecna na posiedzeniu pozarzdowa wikszo uchwalia tezy jako pro jekt konstytucji. 23.04.1935 prezydent Mociki zo y swj podpis pod sygnowanym wczeniej prz ez Pisudskiego tekcie konstytucji. Zaoenia konstytucji kwietniowej: pierwsze 10 artyku w odnosio si do nadrzdnoci pastwa. Spoeczestwo miao ksztatowa swe losy w ramach pastwa. Obowizujca dotd zasad suwerennoci narodu zastpiono zatem charakterystyczn dla obozu sanacji ideologi pastwow. Prezydent skupia w swoim rku jednolita i nie podzieln wad z pastwow. Jego wyboru miano dokonywa co 7 Lat w gosowaniu powszechnym spord 2 kandydatw, jednego zgaszano przez Zgro mad zenie Elektorw, drugi za mianowany by przez ustpujcego prezydenta. Prezydent mg mianowa szefa rzdu, odwo ywa i zwoywa sejm i senat, by zwierzchnikiem si zbrojnych, zawiera i ratyfikowa u mo wy midzynarodowe. Sejm mia pochodzi ze powszechnych, rwnych, tajnych i bezporednich wyborw, przy czy m czynne prawo wyborcze byo od 24 lat a bierne od 30lat. Nowa konstytucja zakoczya proces przebudowy ustroju pastwa demo kratycznego na autorytarny. Nadrzdna rola pastwa i p rezydenta oraz ocena obywateli wedug wartoci wysiku i usug upodabniay konstytucje to konstytucji Woch czy portugalii.