Geneza przebieg i skutki zamachu majowego Przyczyny zamachu majowego Do kryzysu parlamentarnego w 1926 roku doprowadzio kilka czynnikw.

Przede wszystkim na polskiej scenie politycznej funkcjonowao bardzo wiele partii w 1925 roku byo ich 96. Sytuacja narodowociowa wpywaa na to, ze obok partii polskich powstaway partie mniejszoci narodowych. W zwizku z wielopartyjnoci trudno byo zbudowa w parlamencie trwa wikszo, ktra pozwoliaby na prowadzenie jednolitej i dugofalowej polityki pastwa. Nietrwao wikszoci parlamentarnej powodowaa czste zmiany rzdw (do 1926 roku funkcjonowao 14 gabinetw). Czsto wybuchay polityczne skandale i kwita korupcja. Jzef Pisudski opowiada si za ograniczeniem caego systemu parlamentarnego i wprowadzeniem silnie scentralizowanej wadzy autorytarnej. Na problemy z budowaniem modej demokracji naoyy si niepowodzenia w polityce gospodarczej kolejnych rzdw. Nieustabilizowanie rynku wewntrznego, wojna celna z Niemcami, a take liczne strajki i manifestacje. Do kryzysu przyczyniy si take konflikty spoeczne, poraki w polityce zagranicznej, szerzc si korupcj, a take zaostrzenie konfliktw na tle narodowociowym. Impulsem do przeprowadzenia zamachu stao si powoanie przez prezydenta Stanisawa Wojciechowskiego rzdu Wincentego Witosa Chjeno-Piasta, zoonego z przedstawicieli endecji, chadecji, NPR, PSL Piast. Przebieg zamachu majowego 10 maja 1926 roku minister spraw wojskowych genera Lucjan eligowski wyda rozkaz o koncentracji specjalnie dobranych wojsk w okolicach Rembertowa pod Warszaw. Dzie pniej pojawiy si pogoski o zamiarze aresztowania Jzefa Pisudskiego. 12 maj oddziay wierne Marszakowi podjy marsz na Warszaw wraz z pukami z Garwolina, Putuska i Ciechanowa (ok. 2 tysicy onierzy, 3 baterie artylerii). Opanoway one Dworzec Wschodni, siedzib MSW, siedzib Dowdztwa Okrgu Korpusu w Warszawie. O godzinie 17.00 doszo do rozmowy Pisudskiego z prezydentem Wojciechowskim na mocie Poniatowskiego. Wynik dyskusji przekreli szanse na pokojowe przejcie wadzy przez pisudczykw.

Midzy 12 a 14 maja w Warszawie trway walki midzy innymi na mocie Kierbiedzia, Placu Zamkowym, Krakowskim Przedmieciu i Placu Saskim, za rzd przenosi si do Belwederu i oczekuje na dalszy rozwj wydarze. Wojskami wiernymi rzdowi dowodzi genera Jzef Malczewski, za obrona stolicy genera Rozwadowski. Prawowite wadze nie dostaj wsparcia z Krakowa, Lwowa (Sikorski) i Poznania. PPS ogasza powszechny strajk, buntuje te kolejarzy, ktrzy utrudniaj transport wojsk wiernych rzdowi do stolicy. Pod wieczr 14 maja sytuacja wojsk rzdowych jest beznadziejna musz si wycofa do Wilanowa. 14 maja 1926 roku rzd Wincentego Witosa oraz prezydent Wojciechowski podaj si do dymisji. Na czele pastwa staje marszaek Sejmu Maciej Rataj, za nowym premierem Kazimierz Bartel. Dziaania zbrojne zostaj zaniechane, a 15 maja zakoczone. W sumie podczas zamachu majowego polego 215 onierzy i 164 cywilw. Wsplny pogrzeb wszystkich polegych odby si 17 maja w obecnoci nowego rzdu Kazimierza Bartla i delegacji walczcych oddziaw, co miao podkreli jednakowe traktowanie ofiar obydwu stron. Skutki zamachu majowego 31 maja 1926 roku Zgromadzenie Narodowe sankcjonuje majowy zamach stanu, wybierajc na prezydenta marszaka Jzefa Pisudskiego, ktry jednak odmawia przyjcia stanowiska. Dla siebie zachowuje jedynie stanowisko ministra spraw wojskowych. 1 czerwca 1926 roku prezydentem zostaje wskazany przez Pisudskiego Ignacy Mocicki. Pisudski po zamachu majowym przenosi si do Belwederu. Prawno-ustrojowym nastpstwem zamachu majowego bya nowelizacja konstytucji z 2 sierpnia 1926 roku (nowela sierpniowa) wzmacniajca role prezydenta 6 sierpnia 1926 roku zostaje wydany dekret O organizacji najwyszych wadz wojskowych. Podstaw polityczn nowej wadzy stanowia lewica (PSL Wyzwolenie - B. Miedziski, PPS J. Moraczewski), skrzydo liberalne (K. Bartel, I. Mocicki, E. Kwiatkowski) oraz oficerowie z POW i II Oddziau Sztabu Generalnego zwolennicy rzdw silnej rki (gen. E. Rydz-migy, pk. F. Sawoj-Skadkowski, pk. K. witalski). W marcu 1927 roku z chwil uchwalenia budetu zamknito sesj Sejmu. Kadencja Sejmu wygasa 28 listopada 1927 roku. Zamach majowy umoliwi utworzenie w nastpnych wyborach Bezpartyjnego Bloku

Wsppracy z Rzdem(BBWR) zoonego z konserwatystw, wiernych hasom sanacji moralnej i ideologii prymatu pastwa nad grup i jednostk. BBWR sta si zapleczem przyszych rzdw, nazywanych czsto rzdami pukownikw, wsppracujcych z Pisudskim i do koca jego dni podlegych decyzjom Marszaka.