Ziemie polskie w ZSRR (1939-1941) Ziemie zajte przez ZSRR obejmoway 51% powierzchni II RP (196 tysicy km), zamieszkiwao

je jednak jedynie 40% polskiej ludnoci. Stalin, goszc hasa rewolucji wiatowej, pragn sowietyzacji zajtych obszarw. Po rozwizaniu w 1938 roku KPP i struktur z ni zwizanych, wadze radzieckie nie miay zaufanych ludzi na miejscu (na zajtych terenach), dlatego sprowadziy do budowy nowej administracji aktywistw z innych rejonw, ktrzy czsto nie znali lokalnych stosunkw. Proradziecka propaganda zapowiadaa konfiskat wielkiej wasnoci ziemskiej, nacjonalizacj przemysu i bankw, a take przyczenie tych ziem do Socjalistycznych Republik Radzieckich. 22 padziernika 1939 roku w atmosferze terroru odbyy si wybory do zgromadze narodowych Zachodniej Ukrainy i Zachodniej Biaorusi. Nowo wybrane wadze zoyy wnioski o przyczenie podlegych im ziem do Ukraiskiej SRR (31 padziernika) i Biaoruskiej SRR (1 listopada). 29 listopada wszystkim staym mieszkacom wcielonych terytoriw nadano obywatelstwo radzieckie. 16 padziernika Wileszczyzn przekazano Litwie, by w czerwcu 1940 roku przyczy j do ZSRR jako cz Litewskiej SRR. Jeszcze we wrzeniu 1939 roku dochodzio do licznych mordw na polskich jecach, a take aktw zemsty (gwnie ze strony Ukraicw). Gwnym celem na ziemiach wczonych do ZSRR bya likwidacja polskoci. Suyy temu przede wszystkim rozpoczte zim 1940 roku masowe deportacje ludnoci polskiej do Kazachstanu, na Syberi i w rejon Archangielska (do dzi mieszka tam mniejszo polska). Skupiono si gwnie wywozie polskiej inteligencji, przedstawicieli ziemiastwa, pracownikach administracji, dawnych dziaaczach partyjnych, twrcach kultury. Wywzk tumaczono usuniciem elementw wrogich klasowo. Wikszo z nich nie przeya transportu w skrajnie niehumanitarnych warunkach i nie dotara do celu. W kolejnych czterech wielkich akcjach przeprowadzonych w latach 1940-1941 wywieziono ok. 1,2 miliona osb (Polakw byo okoo 60%). Znaczna cz spord dziesitkw tysicy aresztowanych trafia do sowieckich obozw pracy agrw, trafia tam take wikszo spord 230 tysicy jecw wojennych. Pozosta na ziemiach polskich ludno poddano ukrainizacji i biaorutenizacji. Szybko take rozpoczto ateizacj spoeczestwa (aresztowania duchownych, zamykanie wity). W zwizku z grob

inwazji Niemiec hitlerowskich na Zwizek Radzieckich represje wobec polskiej ludnoci zelay, szukano gwnie osb chtnych do wsppracy z komunistycznym reimem. Zorganizowano midzy innymi uroczyste obchody 85 rocznicy mierci Adama Mickiewicza we Lwowie, zaczto wydawa polsk pras (Czerwony Sztandar. Prawda Wileska, Nowe Widnokrgi, Sztandar Wolnoci), a rozgonie radiowe zaczy nadawa audycje w jzyku polskim.

Zbrodnia katyska
Najtragiczniejszy los w ZSRR spotka prawie 15 tysicy oficerw, onierzy Korpusu Ochrony Pogranicza, policjantw i pracownikw wiziennictwa, ktrych jesieni 1939 roku osadzono w obozach w Kozielsku, Starobielsku i Ostaszkowie. Na mocy decyzji Biura Politycznego KC WKP(b) z 5 marca 1940 roku po wyczeniu okoo 500 osb, wszyscy zostali w pierwszej poowie kwietnia rozstrzelani (jecy z Kozielska w Lesie Katyskim). T sam metod zlikwidowano okoo 7,3 tysica winiw. W cigu kilkunastu dni rozstrzelano 21 857 osb.