MOLIWOCI I OGRANICZENIA SYSTEMU OCHRONY PRZED RCIED

Kamil WILGUCKI, Robert URBAN, Grzegorz BARANOWSKI, Piotr GRDZKI, Pawe SKARYSKI
Zakad Radiokomunikacji i Walki Elektronicznej Wojskowy Instytut cznoci 05-130 Zegrze, ul. Warszawska 22 A

Streszczenie
W ostatnich latach obserwowane jest zwikszenie liczby atakw na konwoje i pojazdy wojskowe przy wykorzystaniu improwizowanych urzdze wybuchowych (IED - Improvised Explosive Devices). Urzdzenia te s skuteczne, a jednoczenie wykonane stosunkowo niewielkim kosztem, najczciej z elementw oglnie dostpnych. IED s stosowane przez rnego rodzaju organizacje zbrojne i terrorystyczne, do niszczenia siy ywej i sprztu wojskowego przeciwnika. adunki wybuchowe mog by zdetonowane przy wykorzystaniu rnych, najczciej niestandardowych technik, w tym bezprzewodowych (RCIED - Radio Controlled IED). Zminimalizowanie tych zagroe jest zadaniem niezwykle trudnym z uwagi na nieustanne doskonalenie oraz zmiany taktyki stosowania RCIED, co wpywa na konieczno modyfikacji systemw detekcji i przeciwdziaania. W artykule opisano znane techniki i technologie stosowane do wyzwalania i zakcania RCIED. Wymieniono obecnie wykorzystywane urzdzenia do ochrony przed RCIED oraz wskazano na istotne wymagania i ograniczenia technologiczne, ktre wpywaj na skuteczno ich dziaania. Nastpnie przedstawiono wasn koncepcj systemu rozpoznania i przeciwdziaania RCIED, zaproponowano algorytmy jego pracy oraz wymieniono poszczeglne bloki funkcjonalne . W podsumowaniu przedstawiono krtk analiz efektywnoci proponowanego systemu, podczas rozpoznania i zakcania emisji sucych do wyzwalania adunkw wybuchowych. Sowa kluczowe: RCIED, monitoring widma, zakcanie sygnaw radiowych

WSTP Improwizowane urzdzenia wybuchowe s gwn przyczyn mierci onierzy midzynarodowych kontyngentw si stabilizacyjnych w Iraku i Afganistanie [1]. Powstrzymanie tego zagroenia jest jednym z priorytetw w obszarze zapewnienia bezpieczestwa onierzy uczestniczcych w misjach. Badaniami w zakresie zwikszenia odpornoci na oddziaywanie IED zajmuj si rodowiska naukowe na caym wiecie. Kadego roku organizowane s liczne midzynarodowe konferencje1 powicone zagadnieniom przeciwdziaania IED. Rwnie w naszym kraju problematyka to jest aktualna w zwizku z nasileniem atakw z wykorzystaniem IED na konwoje i pojazdy uczestniczce w misjach stabilizacyjnych. Zminimalizowanie zagroe zwizanych z IED jest zadaniem wyjtkowo trudnym z uwagi na nieustanne doskonalenie i modyf ikacj konstrukcji bomb oraz taktyki ich stosowania, za ktrymi musi nada modyfikacja systemw detekcyjnych i przeciwdziaajcych. adunki wybuchowe mog by zdetonowane przy wykorzystaniu rnorodnych, najczciej niestandardowych metod, cznie z metodami bezprzewodowymi [2]. Metody stosowania IED stale si zmieniaj, poniewa ich skuteczno w duej mierze zaley od efektu zaskoczenia. Ponadto atwy dostp do urzdze radiowych i ich niewielki koszt utrudnia kontrol rynku i eliminacj projektantw bomb. Szkolenie onierzy polegajce na rozpoznawaniu ewentualnych zagroe zwizanych z IED oraz ich prawidowej reakcji
1 Defeating IEDs Conference San Diego, CA, December 6-8.2011 USA; NATO Counter-Improvised Explosive Device (C-IED) Conference 15 - 17 May 2012 Joint Force Training Centre Bydgoszcz Poland, 6th Annual Counter-IEDs Conference London, United Kingdom 30 - 31 May 2012, Counter IED India, 3-5 October 2012, Mumbai India, 7th Annual Countering IEDs conference, December 7-9, Washington DC USA.

moe przynie pewne efekty, jednak bez odpowiednich urzdze pozwalajcych wykry, bd zneutralizowa dziaanie sygnaw inicjujcych eksplozj, zapewnienie waciwego bezpieczestwa onierzy jest praktycznie niemoliwe. W kolejnych punktach artykuu przedstawiono zagadnienia dotyczce moliwoci stosowania systemu ochrony przed improwizowanymi urzdzeniami wybuchowymi sterowanymi radiowo (RCIED) oraz omwiono ograniczenia, ktre naley uwzgldni przy projektowaniu takiego systemu. Nastpnie, na podstawie przyjtych zaoe zaproponowano koncepcj sytemu ochrony przed RCIED (SO-RCIED). 1. URZDZENIA IED Improwizowane urzdzenia wybuchowe s stosowane przez rnego rodzaju organizacje zbrojne i terrorystyczne, do niszczenia siy ywej i sprztu wojskowego przeciwnika. Urzdzenia IED jako miny puapki s bardzo skuteczne pomimo stosunkowo niskich nakadw finansowych przeznaczonych na ich wykonanie. W skad takiego urzdzenia wchodz m.in.: materia wybuchowy, urzdzenie pobudzajce (przecznik), rodek inicjujcy wybuch (zapalnik), rdo zasilania, kadub (opakowanie), opcjonalnie element zwikszajcy skuteczno [2]. Urzdzenia IED mona podzieli na trzy zasadnicze kategorie w zalenoci od sposobu inicjowania wybuchu. Mog to by urzdzenia puapki (Victim Operated) uruchamiane m.in. przez nacisk, poruszenie adunku, a take urzdzenia czasowe (Timed) aktywowane rnego rodzaju przecznikami czasowymi. Do ostatniej grupy mona zakwalifikowa urzdzenia detonowane na komend (Command Operated), np. poprzez wycigniecie zawleczki lub wysanie impulsu elektrycznego. Urzdzenia RCIED nale do grupy urzdze detonowanych na komend, ktra przesyana jest drog radiow do odbiornika poczonego z ukadem sterujcym, aktywujcym zapalnik. Do tego celu mog suy m.in. telefony komrkowe, pagery, sterowniki alarmw samochodowych, bezprzewodowe dzwonki do drzwi, zdalnie sterowane zabawki, ale rwnie zmodyfikowane radiostacje dorczne VHF/UHF oraz telefony satelitarne. Wykorzystywane zakresy czstotliwoci oraz skrtowy przegld sygnaw radiokomunikacyjnych stosowanych do sterowania IED przedstawiono w tabeli nr 1 [3]. Oczywicie moliwe jest take wykorzystanie bardziej zaawansowanych technik do inicjacji RCIED jak np. urzdze pracujcych w niestandardowych pasmach czstotliwoci, stosujcych transmisj z rozproszonym widmem czy jednoczesn transmisj sygnau na wielu czstotliwociach. Takie techniki s trudniejsze do wykrycia i efektywnego zakcenia, ale rwnie s bardziej kosztowne i wymagaj od konstruktora wikszej wiedzy oraz odpowiedniego zaplecza technicznego. Najprostsz metod pozwalajc zapobiec aktywacji urzdze RCIED jest zakcenie sygnau radiowego inicjujcego wybuch. Wykrycie takiego sygnau jest zadaniem trudnym ze wzgldu na krtki czas emisji oraz szeroki zakres czstotliwoci w ktrym moe si on pojawi, obejmujcy przede wszystkim pasma komercyjne. Skuteczne zakcenie caego pasma czstotliwoci jest praktycznie niemoliwe i pozbawione sensu z uwagi na zablokowanie wasnej cznoci radiowej. Dlatego te naley zapewni selektywne zakcanie emisji sklasyfikowanych jako stanowice zagroenie, uwzgldniajc informacje uzyskane z monitoringu widma elektromagnetycznego i detekcji sygnaw radiowych.

Tabela 1. Przykadowe sygnay radiokomunikacyjne wykorzystywane do sterowania IED [2]. Max. moc Zasig (wys. anteny Typ radia Zakres czstotliwoci nadajnika 1m) Radio CB (Citizens' 2628MHz 12W 40km Band) Zdalnie sterowane 27MHz, 35MHz, 40MHz, 49MHz, 100mW 500m zabawki 72MHz, 75MHz, 2,4GHz, 5GHz Bezprzewodowe 2640MHz, 400440MHz, dzwonki i sterowniki 10mW 300m 860870MHz bram 300315MHz,430450MHz, Alarmy samochodowe 3mW 100m 860870MHz Transmisje analogowe 26108MHz, 146174MHz, 25W 50km VHF/UHF 433MHz, 446MHz, 800870MHz 40,6640,70MHz, 433435 MHz, Transmisje analogowe 868870MHz, 902928MHz, 100mW 500m i cyfrowe ISM 2,42,5MHz PMR (Private Mobile 154MHz, 446MHz 1W 5km Radio) 18801900MHz (Europe), DECT (Digital 19001920MHz (China), European Cordless 250mW 200m 19101930MHz (L. America), Telephone) 19201930MHz (USA, Canada) GSM (Global System 450470MHz, 478496MHz, for Mobile 824894MHz, 880960MHz, 500mW 10km Communications) 17101880MHz, 18501990MHz UMTS (Universal Mobile 18051880MHz, 19202170MHz, 500mW 1km Telecommunications 26202690MHz System) 1626.5-1660.5 MHz Telefony satelitarne 500mW/100W global 1525-1559 MHz WLAN (Wireless 100mW 300m 2.42.5GHz, 5.15.8GHz* Local Area Network) (4W*) (6km*) WiMax 26202690MHz, 3,4HGz3,8GHz 500mW 1km

2. PROBLEMY SKUTECZNEJ OCHRONY PRZED RCIED Skuteczna ochrona przed RCIED wymaga zastosowania odpowiedniego zestawu zakcajcego sygnay radiowe inicjujce wybuch. Z danych przedstawionych w tabeli 1 wynika, e zakres czstotliwoci jest praktycznie nieograniczony i zaley jedynie od inwencji i moliwoci technologicznych projektantw RCIED. Zestaw zakcajcy powinien zapewni stref ochronn obejmujc otoczenie wozw i patrolw pieszych (rys. 1), a z uwagi na krtki czas trwania emisji wyzwalajcej, natychmiastow reakcj na jej wykrycie. Jednoczenie naley przewidzie moliwo zdefiniowania zabronionych do zakcania pasm czstotliwoci, aby nie zakca wasnych rodkw cznoci. Parametrem okrelajcym efektywno zakcania jest JSR (jamming (J) to signal (S) ratio), ktry przedstawia stosunek mocy sygnau zakcajcego do mocy sygnau zakcanego [4,5].

Rys. 1. Schemat ochrony przed RCIED

(gdzie: ERPJ efektywna moc promieniowania zakce, ERP S efektywna moc promieniowania sygnau inicjujcego RCIED, PR odbierana moc promieniowana sygnau inicjujcego RCIED)

Minimalna warto JSR wymagana do skutecznego zakcenia sygnau wyzwalajcego zaley przede wszystkim od jego rodzaju, warunkw propagacyjnych i zastosowanej techniki zakcania. Mona wyrni kilka technik, ktre obejmuj zakcanie [5]: szumem szeroko i wskopasmowym (noise jamming), non (tone jamming), przestrajan non (swept jamming), impulsami (pulse jamming), odzewowe (follower jamming), inteligentne (smart jamming). Wykrywanie i zakcanie sygnaw sterujcych RCIED rni si od typowych dziaa walki elektronicznej EW (electronic warfare) majcych na celu przechwycenie, analizowanie i zakcanie cznoci radiowej przeciwnika. W wojskowych urzdzeniach radiokomunikacyjnych, w przeciwiestwie do domowej roboty sterownikw RCIED, s zaimplementowane mechanizmy ECCM (electronic counter-countermeasures) majce na celu utrudnienie, redukcj bd eliminacj wpywu zakce. W tym przypadku czas reakcji systemu zakcajcego moe by duszy, poprzedzony dokadn analiz, identyfikacj i lokalizacj sygnau. Transmitowana informacja z reguy trwa kilka sekund (z wyjtkiem urzdze sterowania ogniem) i nie wpywa bezporednio na zagroenie ycia onierzy.

W przypadku ochrony przed RCIED sygnay inicjujce s bardzo krtkie i pojawiaj si zwykle jednorazowo na danym obszarze. Z tego wzgldu nie ma moliwoci zastosowania wyrafinowanych metod detekcji oraz identyfikacji sygnaw, a priorytetem jest szybka reakcja na kady pojawiajcy si sygna i jego skuteczne zakcenie, aby uniemoliwi wywoanie wybuchu. Dziki temu, e konwj przemieszcza si i mija moliwe miejsca instalacji adunkw, zagroenie eksplozj jest ograniczone w czasie i dotyczy okrelonych lokalizacji. Zatem czas trwania zakce w odpowiedzi na pojawiajcy si sygna inicjujcy RCIED jest zaleny od prdkoci pojazdw konwoju, ktre w kilkadziesit sekund s w stanie opuci niebezpieczn stref. Mona wwczas wyczy zakcanie i przej do trybu monitoringu widma. Dziaanie SO-RCIED w tym trybie ma zasadnicze znaczenie, poniewa informacja z monitoringu musi by stale aktualizowana. W przypadku transmisji cyfrowych nie ma koniecznoci ich cigego zakcania, aby skutecznie zablokowa odbir takiej emisji wystarczy zakci ok. jednej trzeciej sygnau w dziedzinie czasu lub czstotliwoci [4]. W pozostaym okresie czasu mona kontynuowa monitoring prowadzc kontrol zakcanego kanau i akwizycj celw w innych pasmach czstotliwoci. Inna cech odrniajc zakcanie RCIED od klasycznej EW jest to, e typowe wojskowe stacje zakce maj bardziej skomplikowan budow i s przeznaczone do pracy na postoju (z wyjtkiem platform latajcych). W przeciwiestwie do nich systemy ochrony przed RCIED s stosunkowo niewielkich rozmiarw, projektowane jako urzdzenia przewone lub przenone. Wpywa to oczywicie na ich skuteczno ze wzgldu na ograniczone rdo zasilania i rozmiary anten. Znaczcy wpyw na efektywno zakcania ma typ urzdzenia wykorzystywanego do przesania sygnau inicjujcego RCIED. W wikszoci przypadkw sygna inicjujcy jest generowany przez oglnodostpne rodki radiowe lub komercyjne systemy telekomunikacyjne (pkt 1). Urzdzenia komercyjne jest atwiej zakci, poniewa znana jest struktura sygnaw i wykorzystywanych przez nie czstotliwoci, dziki czemu moliwe jest przygotowanie optymalnych sygnaw i algorytmw zakcajcych dla okrelonego systemu. Zasadnicz trudnoci jest nieprzewidywalno co do typu uytego sygnau i ogromna rnorodno moliwych do wykorzystania rozwiza. Kady z wymienionych systemw (tabela 1) ma inn podatno na zakcanie, ktr mona okreli na podstawie parametrw takich jak maksymalny czas opnienia pomidzy pocztkiem transmisji sygnau a momentem rozpoczcia zakce oraz wymagany minimalny czas sygnau zakcajcego aby efektywnie uniemoliwi odbir sygnau. Warto tych parametrw mona uzyska z dokumentacji, pomiarw lub przeprowadzonych eksperymentw. Maksymalny czas opnienia warunkuje szybko wykrywania emisji i w najgorszych przypadkach, dla transmisji cyfrowych wynosi poniej 100ms. Natomiast minimalny czas sygnau zakcajcego w przypadku, gdy jest on zsynchronizowany z sygnaem zakcanym wynosi od kilku s do kilkudziesiciu ms, w przeciwnym razie stanowi od 1% do 30% czasu trwania transmitowanego sygnau, w zalenoci od systemu transmisji. 2.1 Moliwoci i ograniczenia SO-RCIED Analizujc moliwoci budowy systemu ochrony przed RCIED konieczne jest uwzgldnienie kilku aspektw odnoszcych si do waciwoci odbiornika/detektora, moduu zakcajcego, a take wpywu warunkw propagacji i typu terenu. Waciwoci odbiornika/detektora: szybko przestrajania odbiornika (szybko syntezera i jego stabilno oraz szybko filtrw preselekcyjnych), wysoki zakres dynamiki > 90dB,

 odporno na wysoki poziom sygnau na wejciu odbiornika (poziomy > +30dBm), wysoka czuo, zbliona do wymaga na telefony komrkowe ale przy szerszym pamie, szeroki zakres czstotliwoci do poszukiwania emisji, wysokiej jakoci przetworniki A/C z rozdzielczoci 16 bitw, wykorzystanie odpowiedniej transformaty czasowo-czstotliwociowej ze zoptymalizowan rozdzielczoci w czasie i czstotliwoci, zoono obliczeniowa algorytmu wykrywania i identyfikacji zagroe wymagajca zastosowania FPGA i procesora DSP, czas na analiz zakresu czstotliwoci musi by krtszy ni maksymalny czas opnienia pomidzy pocztkiem transmisji sygnau a momentem rozpoczcia zakce. Waciwoci moduu zakcajcego: krtki czas strojenia upconvertera, niszy ni 1ms, krtki czas reakcji wzbudnika (naley uwzgldni czasu dostpu do pamici, adowania i przeczania waveformw), wysokiej jakoci przetworniki C/A z rozdzielczoci 16 bitw, wydajny i odporny na wysok temperatur pracy wzmacniacz, wykorzystanie filtrw RF na wyjciu wzmacniacza do ochrony zakresw czstotliwoci wykorzystywanych przez wasne systemy radiokomunikacyjne, wykorzystanie zakcania selektywnego, dopasowanego do struktury sygnau, wymagajcego synchronizacji czasowej i czstotliwociowej. Warunki propagacji, typ terenu i zanikw: wpyw wysokoci i pooenia anteny zestawu zakcajcego na rozkad charakterystyki promieniowania i zasig, wpyw pooenia anteny odbiornika RCIED na skuteczno zakcania w warunkach zanikw [6], wpyw typu terenu na zasig zakce (przenikalnoci dielektrycznej gruntu), niesprzyjajcy zwaszcza w terenie grzystym i suchym, bilans energetyczny cza radiowego (uwzgldniajcy wysoko anten, ich zysk i rzeczywist moc promieniowan).

3. KONCEPCJA SYSTEMU W WI prowadzone s prace majce na celu opracowanie modelu inteligentnego SO-RCIED, pracujcego w trybie reaktywnym, ktry mgby by instalowany na platformach mobilnych. Tego typu zestawy zakcajce znalazy dotychczas na wiecie nieliczne implementacje, np. Crew Duke w armii Stanw Zjednoczonych [6]. Podobne projekty s we wstpnej fazie nawet w zaawansowanych technologicznie pastwach europejskich. Technologia potrzebna do realizacji takiego projektu jest dostpna w naszym kraju, dlatego prace bd kontynuowane, a uzyskane rezultaty znajd zastosowanie przy budowie innych systemw zapewniajcych ochron i przetrwanie na polu walki. Uwzgldniajc przedstawione w pkt. 2 moliwoci i ograniczenia realizacji skutecznej ochrony przed RCIED przyjto nastpujce zaoenia na budow SO-RCIED: moliwe rwnoczesne, wielozakresowe monitorowanie widma i generacja zakce w trybie odzewowym i zaporowym, prowadzenie rwnolegle wielozakresowej detekcji, klasyfikacji i pomiaru parametrw odbieranych emisji (przetwarzanie sygnaw w ukadach FPGA i DSP), wykorzystanie zestawu filtrw kolokacyjnych w celu eliminacji pozapasmowych zakce, do ochrony wasnych rodkw cznoci, udostpnienie interfejsw programowych do efektywnego zarzdzania i ochrony zasobw czstotliwoci oraz planowania zakce, zapewnienie moliwoci pracy kooperacyjnej wikszej iloci zestaww SO-RCIED w jednej sieci w celu zwikszenia skutecznoci zakce, zachowanie kompaktowej budowy przystosowanej do montau na dowolnej platformie mobilnej (ograniczenie rozmiarw i wagi oraz wykorzystanie tylko 2 szt. anten). Na rys 2 przedstawiono schemat blokowy proponowanego systemu SO-RCIED.

Rys. 2. Schemat blokowy proponowanego systemu SO-RCIED Na schemacie mona wyrni cz odbiorcz skadajc si z dwch torw odbiorczych, sterownik pracy systemu oraz cz nadawcz z trzema wzbudnikami i wzmacniaczami. Opracowany model bdzie posiada dwie anteny: dwuzakresow anten

odbiorcz (20MHz1GHz, 1GHz6GHz) i trjzakresow anten nadawcz (20500MHz, 5001000MHz, 16GHz)). Dodatkowo bdzie udostpniony interfejs uytkownika, ktry pozwoli zaprogramowa pasma czstotliwoci do zakcania oraz pasma zabronione przeznaczone dla wasnych rodkw cznoci. Algorytm pracy SO-RCIED obejmuje trzy podstawowe funkcje: odbir i analiz sygnaw, podjcie decyzji o zakcaniu, generacja zakce. Odbiorniki wraz z moduami DSP/FPGA bd przeprowadza cigy monitoring, detekcj i ogln klasyfikacj sygnaw pod wzgldem zakresu czstotliwoci, pasma sygnau, rodzaju emisji (swj-obcy). Po wykryciu sygnau, ktry zostanie sklasyfikowany jako niebezpieczny, sterownik pracy systemu uruchomi generacj zakce w odpowiednim bloku wzbudnikw (rys. 3). Nastpnie sygna/sygnay zakcajce podane zostan na bloki wzmacniaczy i po przejciu przez filtry kolokacyjne przesane do anteny. Poszczeglne wzmacniacze bd dopasowane do odpowiedniej sekcji anteny nadawczej. Sygnay zakcajce bd generowane w trzech pasmach: 20500MHz, 5001000MHz, 16GHz. Przewiduje si wykorzystanie kilku technik zakcania: szumem szeroko i wskopasmowym, przestrajan non, odzewowe, inteligentne (wykorzystujc wczeniej przygotowane sygnay z pamici sterownika).

Rys. 3. Schemat blokowy wzbudnika 4. PODSUMOWANIE Zautomatyzowany SO-RCIED bdzie zapewnia moliwo prowadzenia jednoczesnego monitoringu widma i zakcania kilku pasm czstotliwoci. Wykorzystanie takiego systemu pozwoli na, szybk reakcj na pojawiajce si sygnay radiowe i moliwo zakcania kilku emisji jednoczenie. Projektowany system moe by wykorzystany zarwno w kraju, jak i na misjach, przez suby ustawowo powoane do dziaa w obliczu zagroe terrorystycznych. Ograniczenia wynikajce ze specyfiki uycia RCIED i moliwoci technicznych mobilnych zestaww zakcajcych maj wpyw na budow SO-RCIED. Przede wszystkim projektowany system musi mie ograniczone wymiary (urzdzenia, anteny) i powinien by dostosowany do dziaania przy wykorzystaniu ograniczonych rde zasilania dostpnych w miejscach instalacji na platformach mobilnych. W efekcie strefa ochrony jest ograniczona, dlatego wane jest prowadzenie staego monitoringu i precyzyjne zakcanie wykrytych emisji w celu efektywnego wykorzystania mocy wzmacniaczy. Istotny jest rwnie rodzaj odbiornika, zastosowanych algorytmw detekcji i technik zakcania sygnaw, ktre musz zapewni szybkie dziaanie ze wzgldu na rnorodno i krtki czas trwania emisji, ktre mog inicjowa wybuch IED. Podczas projektowania systemu naley pamita, e jego dziaanie moe spowodowa zakcenia cznoci wojsk wasnych i sojuszniczych. Konieczne jest zatem zarzdzanie czstotliwociami w systemie, stosowanie odpowiednio przygotowanych sygnaw zakcajcych oraz zapewnienie filtracji niepodanych produktw na wyjciu wzmacniaczy.

Zwikszenie skutecznoci detekcji i zakcania mona osign wykorzystujc kilka systemw SO-RCIED pracujcych w kooperacyjnej sieci, w ramach jednego konwoju lub strefy, ktra wymaga ochrony. Taki system zwikszy moliwo przeciwdziaania RCIED dziki wymianie informacji uzyskanych z monitoringu widma. Nadajniki pracujce w sieci kooperacyjnej mog zakca te same emisje zwikszajc w ten sposb stref ochrony i zmniejszajc wpyw zanikw na efektywno zakcania [7] lub zakca jednoczenie kilka emisji w rnych pasmach czstotliwoci. Odbiorniki natomiast mog zapewni wysze prawdopodobiestwo detekcji lub krtszy czas skanowania widma. Dodatkowo fizyczna separacja nadajnikw i odbiornikw zainstalowanych w rnych obiektach zapewni lepsz czuo i zwikszy zasig wykrywania emisji. Komunikacja pomidzy elementami sieci moe by prowadzona przy wykorzystaniu pocze bezprzewodowych pracujcych w wojskowych zakresach czstotliwoci np. 4,4GHz, stosujc Podsystem Dostpu Bezprzewodowego (PDB) opracowany w WI [8].

LITERATURA [1] [2] https://www.jieddo.dod.mil/content/docs/JIEDDO_2010_Annual_Report_U.pdf. P. Saska, F. Klimentowski, P. Kowalczyk, Charakterystyka Improwizowanych Urzdze Wybuchowych stosowanych w konflikcie irackim, Zeszyty Naukowe WSOWL 2008. K. Wilgucki, R. Urban, G. Baranowski, P. Grdzki, P. Skaryski, Automated protection system against RCIED, MCC2011. D. L. Adamy, Tactical Battlefield Communications Electronic Warfare, Artech House, Inc., 2009 pp. 251-306. R. A. Poisel, Modern Communications Jamming Principles and Techniques, Second Edition, Artech House, Inc., 2011. http://srcinc.com/uploadedFiles/src/what-we-do/CREW_Duke.pdf. A. Graham, Communications, Radar and Electronic Warfare, John Willey& Sons, Inc., 2011, pp. 137-144, 357-363. J. Romanik, K. Kosmowski, E. Golan, Ocena moliwoci zastosowania sieci bezprzewodowych WLAN i WiMAX w systemach taktycznych: Wyniki testw wybranych rozwiza, Przegld Telekomunikacyjny - Wiadomoci Telekomunikacyjne 2011, Nr 1, s. 23-26 [C-97].

[3] [4] [5] [6] [7] [8]