George G.

Ritchie POWRT Z JUTRA

Sekrety ycia po yciu

Tytu oryginau:Return from Tomorrow" Autor: George G. Ritchie with Elizabeth Sherrill Przeoy z jz. angielskiego: Jerzy atak Korektor: Lidia Timofiejczyk Okadka: Marianna Bele-Kuskowska Opracowanie graficzne: Micha Szostak Stanisaw Momot Copyright Catolic Publishing Canada 1989 Copyright Wydawnictwo "New Age" Zakopane 1992 Skad: Zakad Skadu Tekstw KRAK SET Krakw Druk: Przedsibiorstwo Poligraficzne DEKA Krakw Tym wszystkim ktrzy ciekawi s
ycia po mierci... tym wszystkim ktrzy akn poznania swego Zbawiciela., tym wszystkim ktrzy poszukuj prawdziwego znaczenia i sensu ycia...

W wieku lat 20 George G. Ritchie zmar w szpitalu wojskowym w Teksasie. Po dziewiciu minutach powrci do ycia. Co tak wanego stao si w tym czasie, e cakowicie zmieni reszt swego ycia? Dr Raymond A. Moody Jr by tak zafascynowany przeyciem Georga G. Ritchie, e a pi lat powici na badanie podobnych przypadkw i opisa je w ksice ,,ycie po yciu", ktr zadedykowa wanie George G. Ritchie, a przez niego rwnie Temu o ktrym mu opowiada. Powrt z Jutra" jest jednym z najlepiej przedstawionych i przekonywujcych opisw niewidzialnego krlestwa. Wejrzenie do niego odmienio na lepsze ycie dr Georga G. Ritchie i Twoje moe odmieni rwnie. SOWO WSTPNE Spogldajc wstecz na histori i rozwj filozofii, rwnie dobrze mona by j okreli jako obsesj mierci. mier bya i jest zagadnieniem podstawowym i gboko rozwaanym przez filozofw. Niech nas wic nie dziwi, e jako dwudziestoletni student filozofii byem gboko zaintrygowany, kiedy w roku 1965 dowiedziaem si o czowieku, ktry przeszed mier kliniczn, dozna

nieprawdopodobnych przey, w czasie kiedy wypeniano formalnoci pomiertne, i oy, aeby o tym opowiedzie. Ponadto czowiek ten, w czasie kiedy go poznaem, by powszechnie szanowanym lekarzem psychiatrii z odbyt ju czteroletni praktyk w terapii oglnej. Co wicej by chtny do podzielenia si przeytymi wraeniami. Nie trzeba dodawa, e skwapliwie skorzystaem z okazji wysuchania go, a to, co usyszaem, wywaro na mnie gbokie, niezatarte wraenie. Pniej dowiedziaem si rwnie o innych podobnych przypadkach i rozpoczem ich badanie. Doktor psychiatrii nazywa si George Ritchie i w niniejszej ksice opowiada o doznanych przeyciach. Stanowi one jeden z trzech lub czterech najwspanialszych i najlepiej udokumentowanych znanych mi przypadkw mierci". Przeycia doktora Ritchie i wielu innych, ktrzy znaleli si w takich samych okolicznociach, nasuwaj pytanie, czy rzeczywicie zmarli? Jeeli przyjmie si definicj mierci, ktra wydaje si cakowicie rozsdna jako stan organizmu, w ktrym wznowienie jego funkcji jest niemoliwe to aden z tych ludzi nie zmar. Jakkolwiek caa ta sprawa finalnego diagnozowania mierci jest niewyjaniona, obecnie powstao wiele kontrowersji wrd specjalistw. Uwaam, e dr Ritchie i jemu podobni zbliyli si do mierci bardziej ni caa reszta yjcych ludzi. Choby z tego jednego powodu zawsze chtnie bd sucha tego, co maj do opowiedzenia. Jest te inne pytanie, ktre odnosi si do doznanych przey, mianowicie: jaki ona wywara wpyw na tych, ktrym si to przydarzyo. Jak to si w niniejszej ksice okae, w przypadku dr Ritchie to wydarzenie miao zasadniczy wpyw na jego ycie. Tylko my, ktrzy yjemy z nim w bliskiej przyjani, moemy prawdziwie oceni gbi dobroci, zrozumienie i trosk wypywajc z mioci do drugich, charakteryzujce tego niezwykego czowieka. T uwag niech mi bdzie wolno zakoczy przedstawienie mojego przyjaciela George'a. Mam nadziej, e przez t ksik rwnie wy go poznacie i pokochacie, jak uczynia to moja rodzina i ja. DR RAYMOND A. MOODY autor ksiki ycie po yciu"

I
Przybyem do pracy wczeniej, jak to zwykle lubiem robi, eby mie jeszcze par spokojnych minut przed przyjciem pierwszego pacjenta. Rozgldaem si dookoa po jeszcze zaciemnionym pokoju biurko, wygodne krzeso, ta sofa naprzeciw okna. Odczuwaem gbok satysfakcj z pracy w charakterze psychiatry. Podczas moich trzynastu lat pracy jako doktor medycyny czsto miaem odczucie leczenia tylko czci osoby, majc do czynienia raczej z objawami choroby ni sam chorob. W Szpitalu Pamici w Richmond w Virginii, gdzie leczyem, nie byo czasu, aby bliej pozna pacjenta. Nie byo czasu, aby wysucha lub zada pytanie poza formalnymi pytaniami o stan zdrowia pacjenta. Tote majc lat czterdzieci znowu podjem na nowo studia. Nie byo to atwe, zaproponowa onie opuszczenie Richmond i przeniesienie si do Charlottesville, wypisa dzieci ze szkoy, zrezygnowa ze stanowiska dyrektora Akademii Leczenia Oglnego w Richmond i po wielu latach podj na nowo studia, na nowo si urzdza. Lecz w cigu dwunastu lat po podjciu tej decyzji byem z tego wielokrotnie bardzo zadowolony, a szczeglnie kiedy w ciszy i spokoju rozpoczynaem swj dzie pracy. Otworzyem notatnik lecy na biurku i przeleciaem wzrokiem umwione spotkania na dzie dzisiejszy. Milared Brown, Peter Jone i tu si zatrzymaem. Moim pierwszym pacjentem po obiedzie by Fred Owen. Przypomniaem sobie, e wczoraj opuci on klinik uniwersyteck. Jego lekarz poinformowa mnie w zeszym tygodniu, e ma raka puc z przerzutami do mzgu. Wiedziaem ju wczeniej, e Fred musi umrze na raka puc. Podejrzewaem

to ju pi miesicy wczeniej, kiedy pierwszy raz przyszed do mnie z objawami ostrej depresji. Depresja, przerywany kaszel, bezustanne palenie nawet w czasie spotkania, wszystko to spowodowao, e skierowaem go na kompletne badania do Uniwersyteckiego Szpitala w Charlottesville. Widocznie jednak Fred nigdy tam nie by. Trzy tygodnie temu moje podejrzenie wzroso. Postanowiem go sprawdzi. Tu w moim gabinecie nie miaem oczywicie naleytego wyposaenia, posuyem si stetoskopem, co jednak wystarczyo. Teraz o pierwszej po poudniu powinien tu by. Czy to moliwe jest, ebym mg mu pomc w obliczu jego bliskiej mierci? Wprawdzie dokona on ogromny postp w ostatnich miesicach leczenia, ale wiele zostao jeszcze do zrobienia. Czas, przede wszystkim czas, by niezbdnie potrzebny, lecz wanie czasem Fred ju wkrtce nie mia dysponowa. Co wicej, ten zoliwy rak zaatakowa teraz, kiedy mia nieco po czterdziestce. Mogo to wydawa si zaprzeczeniem wszystkich wysikw, jakich dokona. Jedno dla niego byo jasne. Wszystko sprzysigo si przeciw niemu od urodzenia. Kopot jednak w tym, e Fred nie by zy... Od czasu kiedy matka go zaniedbywaa, przez nastpstwa spowodowane przez szefw, ktrzy go wyeksploatowali oraz nieszczliwe maestwo doszed do nieudanych stosunkw rodzinnych. Poprawa jego zdrowia bya naszym celem. Na pocztku, zaczynajc od zaufania do mnie, pierwszy raz w swoim yciu zetkn si z przyjani, i teraz wanie ma umrze! Ostatecznie los zosta przypiecztowany, co byo, jak sdzi, powodem szachrajskiej gry, jaka prowadzona bya z nim od samego pocztku. Spord innych zapowiedzianych wizyt tego ranka moja uwaga skupia si gwnie na Fredzie. W czasie lunchu kanapk zjadem w gabinecie, na wypadek gdyby przyszed wczeniej. Lecz mina pierwsza, pierwsza pitnacie, a Freda nie byo wida. Zjawi si o pierwszej trzydzieci pi. Pierwszy raz od piciu miesicy si spni. - Nie bd w stanie zapaci - powiedzia, nim zdy usi. - Porzuciem dzi prac - mwic to machn rk. - Chcieli, abym zosta, a znajd kogo na zastpstwo, ale dlaczego miabym co takiego dla nich zrobi. Doktor daje mi cztery miesice ycia! - Podszed i opar si na krzele, prbujc jeszcze umiechn si. - Czy to nie kawa, doktorze? Wszystkie te niepowodzenia to przeszo, w przyszoci bd dziaa lepiej, tylko e teraz ja ju przyszoci nie mam! Te rozmylania o uoeniu poprawnego wspycia z moj matk i z moj on to teraz tylko strata czasu, prawda? - Przeciwnie - odrzekem. To jest bardziej pilne teraz, ni kiedykolwiek przedtem. Twoja przyszo zaley bardziej, ni ci si wydaje od tego, z jakim powodzeniem zdoasz te wzajemne stosunki uoy. Spojrza na mnie zdziwiony. - Moja przyszo? Mwiem ci, oni daj mi cztery miesice, co prawdopodobnie znaczy cztery tygodnie, poniewa doktorzy kami jak nikt inny. Szczerze mwic, aby to warte byo zachodu. - Ja nie mwi o czterech miesicach, czterech tygodniach czy czterech latach. Ja mwi o przyszoci, ktra nie ma wymiaru. Jak uchylajce si przede mn drzwi, ujrzaem otwierajce si jego oczy.

- Czy ty mwisz o... niebie i piekle? Daj spokj, doktorze! Prbowaem utrzyma ton - do licha z tym". Mogem jednak zauway, e go tym rozzociem. Nasza przyja budowana bya wolno, caymi tygodniami, na porozumieniu, e ja byem w stosunku do niego otwarty. To byo bardzo wane, czsto powtarza, e jestem pierwsz osob, ktra nigdy nie prbowaa go oszuka. Nigdy nie pomylaem, e od ciebie to usysz. Jeli chciabym posucha kiedy tego kalamburu o yciu bez koca po mierci, to szedbym tam, gdzie mi obiecywali skrzyda, harf i co tam jeszcze. Nabra gbokiego oddechu, starajc si dobra waciwe sowa, a przynajmniej nie ze. Wiedziaem dobrze z jego wczeniejszych opowiada, e nawet napomknicie o religii byo dla niego kltw... Jego okrutni rodzice, ktrzy uwaali si za pobonych dlatego, e chodzili systematycznie do kocioa, przekonani byli, e biciem wychowuje si dzieci. - Nie wiem nic o harfach i skrzydach - powiedziaem. Mog ci jedynie powiedzie, co sam widziaem po... przerwaem w obawie, czy jakie niebezpieczne sowo nie zerwie wybudowanego midzy nami zaufania. Po tym jak zmarem, powiedziaem w kocu co miaem powiedzie. Lecz by to czowiek, ktry lubi kama. Tote w jego oczach mogem wyglda teraz jak wyjtkowo udany kamca. Fred rozpoczem z wahaniem. By czas, e rwnie z uratowania mnie doktorzy zrezygnowali. Uznano mnie za zmarego przykryto przecieradem. Fakt, e dziesi minut pniej zostaem przywrcony do ycia, eby pozosta nieco duej na tej Ziemi, jest dla mnie spraw marginesow tych wspaniaych wydarze. Posuchaj, Fred jest to tak pikna sprawa, e chciabym ci to opowiedzie. Fred wycign z paczki papierosa i zapali drcymi rkoma. Chcesz, ebym uwierzy, e masz jak tam moliwo wejrzenia w przysze ycie? To, co masz zamiar powiedzie, czy to nie jest... Zreszt to nie ma znaczenia, nawet gdyby to miao by zwyke, wszawe oszustwo, bo wszystko i tak si wkrtce skoczy. Nie prosz, eby w cokolwiek uwierzy. Po prostu mwi ci, w co ja wierz i wcale nie mam pojcia, jak to przysze ycie bdzie wyglda. To, co widziaem, to byo tylko spojrzenie z progu i tyle mog powiedzie. Lecz to wystarczyo, eby mnie cakowicie przekona o dwch rzeczach. Po pierwsze, e nasza wiadomo nie ulega przerwaniu z chwil fizycznej mierci, a waciwie to staje si ona bardziej ostra. Po drugie, e to, jak yjemy tu na Ziemi, jakie wytwarzamy wzajemne stosunki midzy sob, ma duo wiksze znaczenie, ni moemy sobie wyobrazi. Po paru minutach Fred by zbyt zy na mnie, eby mi patrze prosto w twarz. Jeeli nawet bye tak chory jak przypuszczasz pyta, patrzc w brzowo-zielony dywan jak mona mie pewno, e nie miae delirium tremens? Poniewa, Fred, to, co mi si przydarzyo, byo najbardziej realn rzecz, jaka kiedykolwiek mi si przydarzya. Od tego czasu miaem moliwo studiowania snw i halucynacji. Miaem pacjentw, ktrzy mieli halucynacje. Nie ma tu adnego podobiestwa. To znaczy, e uczciwie wierzysz, e my... e my bdziemy... e znaczy si pniej?... Mog ci przysic na moje ycie, e wszystko, co robiem przez ostatnie trzydzieci lat: zostanie doktorem psychiatr, spoeczna praca z modzie kadego tygodnia wszystko to odnosi si do tego wydarzenia. Nie wierz, eby delirium tremens mogo pokierowa moim yciem. Delirium tremens, nie przyzna. Ale jeeli to bya chwilowa uuda? Czy ty mylisz, e jestem wariatem? miaem si, ale pytanie mnie do tego uprawniao. Obkanie najlepiej mu to wszystko wyjanio.

 Twardo stawiasz t spraw, Fred. Nie przypuszczam, aby ktokolwiek by pewny, e postpuje rozsdnie. Tak czy owak, tak niezwykle mnie to zainteresowao, e podjem studia na uniwersytecie w Virginii po to, eby praktykowa jako psychiatra. Stanem tam, przed komisj znakomitych naukowcw, kady z nich zadawa mi rne pytania. Poniewa przeycia, jakie mi si przydarzyy przypadek mierci, to, co si nastpnie stao byy sentencj tego, w co bardzo wierzyem czuem, e musz im to opowiedzie i opowiedziaem. Co o tym znakomici doktorzy myleli nie wiem, lecz kady z nich orzek, e jestem zarwno zdrw, jak i emocjonalnie zrwnowaony. Dowodzi to, e doktorzy s gupcami rzek Fred, lecz umiecha si po raz pierwszy, od kiedy tu wszed. Wiedziaem, e jakkolwiek z rezerw, gotowy jest jednak mnie wysucha. Historia ta bya jednak zbyt duga, eby mu j opowiedzie w czasie jednego czy nawet dwch seansw, ale czuem, e pomimo tego warto powici na to czas. Fred by tym typem czowieka, ktremu niepotrzebna bya moja wasna interpretacja. Mg wysucha wszystkich faktw po kolei, a nastpnie sformuowa wasn opini. Nie zamierzam przedstawia ci moich wnioskw, Fred. Po prostu chc ci opowiedzie wszystko po kolei, od momentu jak przyjto mnie do szpitala wojskowego. Pniej moemy o tym porozmawia. Szpital wojskowy? zapyta Fred. Poprawi si na krzele. To to byo w czasie drugiej wojny wiatowej, czy nie tak? Czy to znaczy e zostae postrzelony? To byo w czasie wojny, lecz nie kula mnie powalia. Umiechnem si szeroko, sigajc do pamici. Bya pogoda w zachodnim Teksasie.

II
Przymknem oczy, signem pamici trzydzieci cztery lata wstecz. Przypomniaem sobie dug jazd pocigiem z Virginii do Abilene w Teksasie razem z setkami modych rekrutw, takich jak ja, opuszczajcych dom po raz pierwszy. Urodziem si i wychowaem w Richmond. Ze zdziwieniem stwierdziem, e nigdzie nie ma tak duo drzew jak u nas. Byo to we wrzeniu 1943 roku zaczem. Byem w drodze do Camp Barkeley w Teksasie w celu odbycia podstawowego przeszkolenia. Miaem dwadziecia lat, byem wysoki, szczupy, do typowy jak na te czasy, przepeniony ideaami o wygraniu wojny i wychostaniu nazistw. Jedyn rzecz, z ktr nie byem jeszcze przygotowany walczy, by kurz. Na stacji w Abilene zaadowano nas na samochody ciarowe, eby dowie do koszar oddalonych o kilka mil. Kurz by tak gsty, e nie widzielimy nic w czasie caej drogi. Wiedziaem, e Camp Barkeley musi by duym miastem, wiczyo tam 250 000 ludzi. Rozcignite miasto drewnianych barakw sigao daleko w gb pustyni i kurzu. W czasie burzy piaskowej mielimy polecenie wkadania specjalnych okularw i trzymania rki na ramieniu tego z przodu. Mimo tego zderzalimy si co chwila. W listopadzie zacz pada deszcz i cay ten kurz zamienia si w bagno. Wiatr mg jednak wysuszy powierzchni tego bagna i wia tym prosto w twarz. Zwyko si mwi, e jest to jedyne miejsce na Ziemi, gdzie trzeba maszerowa w bagnie po kolana i cigle jeszcze dostawa piaskiem w oczy. W grudniu na domiar wszystkiego zaczynao si zimno, wiksze ni kiedykolwiek w Richmond. Dziesitego grudnia siedzielimy ponad dwie godziny na ziemi w temperaturze dziesi stopni poniej zera, kiedy pewien mody porucznik wiczy nas, jak naley skada ekwipunek. Tej nocy kaszla cay pluton. Nastpnego rana bolao mnie gardo. Zgosiem si wic do lekarza. Byo raczej pewne, e musz mie gorczk, ale nie bya ona zbyt wysoka, okoo 39C. Zabrano mnie jednak do szpitala. Szpital by ogromny, na pi tysicy ek, z ktrych zajtych byo nieco ponad dwiecie.

Niskie drewniane budynki poczone byy korytarzami. Poniewa miaem gorczk, przydzielono mnie do oddziau zakanego. Byy to dwudziestoczterokowe baraki z dyurk doktora i magazynkiem po jednej stronie, a po drugiej stronie znajdoway si malekie jedynki, gdzie kadziono ciej chorych. Lecz wszystko, co mi dolegao, to bya niewielka gorczka, dlatego leaem na gwnej sali. Jedyn rzecz, ktra mnie naprawd martwia, byo to, e dzi jest 2-go grudnia, a 18-go musz by w pocigu na trasie do Virginii. Nieoczekiwanie obdarzony zostaem wielk szans podjcia nauki od 22 grudnia na Wydziale Medycznym w Virginii i nie chciaem jej straci przez gupie przezibienie. Miaem moliwo zostania lekarzem po odbyciu specjalnych wojskowych studiw. Byo to dla mnie tak niezwyke, e budziem si w nocy i mylaem, czy to rzeczywicie prawda. Krtko po Dniu Dzikczynienia wywoano mnie przed oblicza dowdcw, wrd ktrych byo kilku generaw. Byem pewien, e jest to sd wojenny i prbowaem sobie przypomnie z filmw, czy daj szans zadzwonienia do rodzicw, a potem zabieraj i rozstrzeliwuj. Staraem si utrzyma w spokoju drce kolana, kiedy strzelali do mnie pytaniami. Czy to prawda, e odbyem kompletne przeszkolenie przedmedyczne w uniwersytecie w Richmond? Czy to prawda, e zostaem przyjty na studia medyczne na uniwersytecie w Virginii? Jaki by powd mojego wstpienia do armii, podczas gdy studenci medycyny byli od tego automatycznie zwolnieni? W kocu jeden z oficerw wyjani: Teraz, w czasie zimy 1943 r., odczuwany jest ogromny brak lekarzy, a ju w przyszym roku, o czym kady wie, bdzie miaa w Europie miejsce wielka inwazja aliantw. Jak dugo potem bdzie jeszcze trwaa wojna? Pi lat. moe sze? Potrzebujemy doktorw szybko, a oczywiste jest, e najszybciej mona zrobi ich z onierzy, ktrzy byli ju w tym przeszkoleni. Tak jest - odpowiedziaem z uczuciem ulgi. Studia przedmedyczne ukoczyem poprzedniego lata. Majc lat dziewitnacie zrobiem czteroletni kurs w dwa lata, jak to robio wielu podczas wojny. Prawd te jest, e moje podanie zostao przyjte na uniwersytecie w Virginii. A dlaczego wstpiem do armii zamiast... bya to sprawa osobista, lecz wszyscy patrzyli na mnie czekajc na odpowied. Byo to z powodu mojego taty powiedziaem. Patrzyli na mnie uwanie, oczekujc caego wyjanienia, wic mwiem dalej. Mj tata by ekspertem wglowym w C i O" Linie Kolejowe. Jedc do rnych odbiorcw wyjani im, jak naley budowa wydajne piece itd. Kiedy nadesza wojna, C i O" przekazay ojca do dyspozycji rzdu, ktry skierowa go do inspekcji piecw i kotw wglowych stosowanych w wojsku na terenie caego kraju. Kiedy inwazja w Europie staa si niemoliwa, zosta wcielony do armii i przydzielony do grupy przygotowujcej paliwo na ,,D-Day". Mj ojciec naleycie wypenia swoje obowizki wobec ojczyzny. Ju z pierwsz grup szturmow gotowy by pyn za morze, by gromadzi zapasy paliwa. Natomiast ja w wieku dwudziestu lat cigle chodziem do szkoy, gdzie nic si nie dziao. Zgosiem si wic do wojska jako ochotnik. Wysano mnie do Camp Barkeley. Nie powiedziaem oczywicie oficerom, e po paru tygodniach w kurzu i bocie zmieniem zdanie na temat doniosej wartoci piechura na tej wojnie. Co wicej, czuem, e ju na nic nie mog liczy i wtedy nadesza ta nieprawdopodobna wiadomo, e tak czy inaczej id na studia medyczne i e to armia mnie wysya. Leaem, wpatrujc si w drewniany sufit na oddziale zakanym, ubrany w workowat piam, z uczuciem satysfakcji, e sprawy przybray taki obrt. Przypuszczam, e gdybym by bardziej religijny, mgbym powiedzie, e Bg tak sprawi, ale nie przyszo mi to na myl. Chodziem wprawdzie do kocioa, ktry by w pobliu domu, ale nie byo to dla mnie takie wane. Wane byo harcerstwo. Byem harcerzem od dwunastego roku ycia, przechodzc wszystkie stopnie od modzika do ora, a ostatniego lata byem nawet pomocnikiem harcmistrza. Zgoszenie si do armii na ochotnika byo dobrze widziane, a w nagrod skierowany zostaem na studia medyczne. O tym eby i na medycyn mylaem chyba przez cae ycie, wczeniej nawet ni mylaem o zarabianiu. Dopiero w szkole wyszej dowiedziaem si, e bdc dobrym lekarzem mona rwnie

dobrze zarabia. Istota sprawy polega na tym, e nie idzie si i nie podejmuje nauki, eby otrzyma nagrod. Nagroda jest rezultatem uczciwej i solidnej pracy. Pielgniarka zatrzymaa si przy moim ku i strzepna termometr. Woyem go pod jzyk. Spodziewaem si dobrego wyniku. By pitnasty grudnia. Leaem ju na oddziale cztery dni bez adnej poprawy i zaczynaem si ju martwi, jak dosta si na pocig osiemnastego grudnia. Nawet po ustaniu gorczki przetrzymywano pacjentw na rekonwalescencji przez kilka nastpnych dni. Odczytaa termometr i zaznaczya wynik na diagramie. Troch si martwi. Cigle 39C powiedziaa z wyrazem wspczucia. Opowiedziaem jej o mojej wielkiej szansie. Zarwno ona jak i reszta personelu byli mn gboko zatroskani. Byem wyczerpany tym wyczekiwaniem, dostarczyli mi wic rozkad jazdy, ktry trzymaem razem ze szklank wody i nocn lampk. Midzy nimi lea rozkad jazdy, ktry by moim cznikiem ze wiatem. Jelibym osiemnastego nadal musia pozosta w szpitalu mogem przestudiowa kady wyjazd, a do rozpoczcia zaj 22 grudnia. Wiedziaem, e dziesitki innych onierzy czekao na moje miejsce, gdybym si nie zjawi. Nawet gdybym jakim cudem przyjecha po rozpoczciu zaj, moje szanse nadrobienia zalegoci byy znikome. By to jeden z najbardziej wyrubowanych programw w subie. Ostrzeono mnie, e trzecia cz studentw zostaje odrzucona w cigu pierwszych dziewiciu miesicy. Poknem pastylk pozostawion w papierowym kubku przez pielgniark i wrciem do swoich myli. Wiedziaem dokadnie, dlaczego naprawd chc by lekarzem. Nie dla pienidzy, ale eby pomc dziadkowi Dabney. Dziadek Dabney by ojcem mojej matki. Gdy zamknem oczy, widziaem jego niebieskie renice i najeone biae wsy. Dabneyowie byli francuskimi hugenotami, ktrzy osiedlili si w Virginii w dziewitnastym wieku. W rejonie tym wci ya ich specyficzna mowa. On i babcia Dabney byli dla mnie bardziej rodzicami ni dziadkami. Mama zmara miesic po moim urodzeniu, a tata pracujc w "C i O" wiele podrowa. Tote dziadek i babcia zabrali Mary Jane i mnie do ich drewnianego domu na peryferiach Richmond. Byo to cudowne miejsce do wychowywania modego chopca. Znajdoway si tam wiklinowe krzesa na szerokiej werandzie i bardzo stare dby w ogrodzie. Do czasu otrzymania zakazu z Prezydium babcia chowaa tam take krow i kury. Bya troch staromodn pani, ktra zwracaa si do ma: Panie Dabney", i wolaa kuchni opalan wglem od nowoczesnej kuchni gazowej. Kadego ranka byem budzony stukiem, jaki robia przy ugniataniu ciasta na chleb. Dziadek Dabney posiada najwikszy sklep z obuwiem na poudniu miasta. Na drugim pitrze, w czci z obuwiem dla dzieci, mia gry, ktre bardzo lubiem. W inne znw dni bra mnie do warsztatw kolejowych, eby oglda monta silnikw w parowozowni. Jeszcze innym czonkiem domu bya panna Wiliams, pielgniarka, ktra przyniosa mnie do domu ze szpitala, wtego, chorowitego noworodka, po ktrym nie spodziewaa si, e bdzie y. Dziadzio Dabney lubi opowiada, e byem tak may, i przyniesiono mnie w pudeku od butw. Panna Wiliams miaa okropny guowaty nos, ktry niefortunnie zosta zoony po zamaniu. Wykarmia mnie ona butelk, co wwczas byo niesychan innowacj w Richmond. Potem zostaa przy nas i opiekowaa si Mary Jane i mn. Kiedy miaem siedem lat, tato oeni si ponownie. Wwczas Mary Jane i ja zamieszkalimy z tat i now mam w maym domku na ulicy Brook Road, a panna Wiliams odesza gdzie do pracy. Cigle potem kady weekend spdzaem u dziadka i u babci Dabneyw. W cigu lat zauwayem, jak dziadzio coraz bardziej si pochyla na skutek choroby, na ktr nikt nie mg pomc. Nazwano j artretyzmem reumatycznym. Kiedy byem may, choroba bya tylko w jego nogach i chodzi o kuli. Nastpnie rozszerzya si na ramiona i rce. Wtedy musia ju by na wzku. Kiedy nabraem nieco si, mogem go przenosi do jego mobilu" albo do ka. Widziaem, jak bardzo cierpia, by jednak najmniej narzekajcym czowiekiem na Ziemi. Bywao, e jego doktor przysa do niego innych pacjentw w odwiedziny. Wwczas dziadzio mia sposobno ich pociesza. Wtedy podjem decyzj zostania doktorem. Byo jednak za pno, eby pomc dziadkowi Dabney. Zmar trzy lata temu, kiedy miaem siedemnacie lat. Pamitam, gdy

wrciem z harcerskiej wycieczki, znalazem mego przyrodniego brata Henry'ego i przyrodni siostr Bruce pod oknem. Oboje byli zbyt mali, eby zda sobie spraw z tego, co zaszo. Ale zauwayem, e oboje pakali. Powiedzieli mi, e tata, mama i Mary Jane s w Moss Side. Wystawiono ciao dziadzia Dabney we frontowym pokoju. Staem w drzwiach i czuem jak dziwn niech wejcia do rodka. Szara metalowa trumna staa na stojakach w pobliu starego edisonowskiego gramofonu. W kocu przestpiem prg i spojrzaem na dziadka, lecz ta blada, cicha posta nie bya dziadkiem Dabney. By zbyt spokojny i pozbawiony koloru. Szczeglnie jego rce mnie zaszokoway. Nie zoone, kalekie palce leay wyprostowane pasko na atasie. Pokrzywione palce dziadka byy dla mnie pikne. Te rce zbyt gadkie, woskowobiae, wydaway mi si okropne. Nie miaem adnej szansy pomc dziadkowi, jednak on rozbudzi we mnie wiadomo cierpienia ludzi na Ziemi, ktremu gorco pragnem jako zaradzi. Waciwie to byo zabawne, bo skoro tylko dowiedziaem si, e mona przy tym zarobi jeszcze pienidze, od razu zaczem wylicza w pamici, co chciabym posiada. Bya to do duga lista, od Cadilaca do odzi i basenu kpielowego. Sanitariusz przynis posiek do jadalni. Odoyem marzenia o dugim i bogatym yciu, koncentrujc si na postawionym przede mn talerzu. Po posiku moje myli powrciy. Dziki temu przyspieszonemu wojskowemu programowi, spekulowaem, bd jednym z najmodszych lekarzy, jacy kiedykolwiek uzyskali dyplom, w kocu przecie wojna nie bdzie trwaa bez koca. Spojrzaem na rk. Na owalu z czarnego onyksu umieszczona bya zota sowa, przedstawiajca znak bractwa, z napisem Uniwersytet w Richmond 1945". Jeli zaczn szko medyczn w tym miesicu i skocz w cigu trzech lat... Wyobraziem to sobie jako zupenie realne, e majc 25 lat mog mie Cadillaca. 16 grudnia wyjem kolejny raz z szuflady rozkad jazdy i przeleciaem wzrokiem. Jakkolwiek bym nie oblicza, nie byo sposobu na dostanie si z Abilene w Teksasie do Richmond w Virginii w czasie krtszym ni 30 godzin. Natomiast w czasie wojny i na dodatek w okresie wit Boego Narodzenia miabym szczcie, gdybym si mg tam dosta w czasie 48 godzin. Z tego wyszo, e 19 grudnia by ostatnim moliwym do przyjcia dniem wyjazdu. Tymczasem zamiast przezibienia lekarze nazwali moj chorob gryp. Niespodziewanie rano 17 grudnia srebrna rt w szklanej rureczce utrzymaa si na 36,6C. Siostra dyurna zameldowaa natychmiast t dobr wiadomo lekarzowi dyurnemu. W cigu paru minut zjawi si przy moim ku. - Bior ci osobicie na oddzia rekonwalescencji powiedzia. Przerzuci moje rzeczy przez drewniany korytarz, a ja poczapaem za nim w butach i w paszczu. Byem gboko przekonany, e opiekujcy si mn personel i wszyscy oficerowie byli gotowi przyspieszy okres mojej rekonwalescencji i wypuci mnie w cigu kilku dni. Oddzia rekonwalescencji by taki sam jak ten, ktry opuciem, 12 ek biao emaliowanych wzdu kadej ciany 24 przykowe stoliki, kady z nocn lampk. Te same trzy biura, naprzeciw trzy sypialnie. Tyle e std mona i do innych oddziaw, przechodzc przez kilka przewitw midzy budynkami. Pomimo tego przesiedziaem cay dzie na krawdzi ka. Na zewntrz pada nieg i nie zamierzaem ryzykowa ponownego przezibienia w pocigu. Rozmylaem o zbliajcych si witach Boego Narodzenia. Jak wspaniale byoby teraz by w Richmond. Pewny byem, e daj studentom medycyny wolny dzie na wita, a wita mgbym spdzi z rodzin. Tata by daleko, ale mama bya na miejscu. Bya moj macoch i jako dotd nie uoyo si jeszcze midzy nami. Siedzc jednak w tych drewnianych barakach czuem, e tskni za ni. Mary Jane i jej m mogli nawet przyjecha z Fort Belvair w Virginii. Tskniem ogromnie za Mary Jane i nawet za Henrykiem i Bruce Gordon. Przy zgaszonych wiatach pielgniarka przesza przez oddzia sprawdzajc temperatur i zapisujc do notatnika. Byo to czci rutynowych czynnoci, ktre wykonywane byy w cigu dnia. Nie mylaem o tym wcale, a penicy sub przynis mi ubranie i reszt wyposaenia.

 Idziemy na zakany powiedzia. Skoczyem do niego: - Co ty powiedzia? Masz gorczk i mam ci zaprowadzi na oddzia zakany. Moja gorczka przecie mina, jutro mam by wypisany! Ze zoci poszed poszuka pielgniark. Tym razem sprawdziem temperatur osobicie: 39,2C. Poszedem za onierzem o wiele duszym korytarzem, chocia i ten barak wyglda identycznie jak dwa poprzednie. Miaem nadziej, e odprowadzi mnie na oddzia, ktry opuciem tego ranka, gdzie miaem tak mi opiek, lecz niestety tak si nie stao. Dyurny sanitariusz powiedzia, e z powodu napywu chorych na gryp kade ko jest zajmowane w minut po opuszczeniu przez poprzedniego pacjenta. Zajem to, ktre mi wyznaczy, ale o spaniu nie byo mowy. Co ja mogem pocz? Jest 18-sty, nigdy nie pojad ju waciwym pocigiem i nie dostan si na ten z 19-tego. Ca noc przewracaem si z boku na bok. Kaszel mj i moich kolegw nie da mi zasn. Dlaczego moja gorczka nagle podskoczya? Ze studiw przedmedycznych wiedziaem, e grypa moga bez szczeglnych oznak rozwin si w zapalenie puc, a wtedy niewiele mona byo poradzi. Kilku doktorw eksperymentowao wprawdzie z nowymi tabletkami, ale nie byy one jeszcze w oglnym uyciu. Nastpnego ranka moja gorczka nieco spada, nie na tyle jednak, abym mg powrci na rekonwalescencyjny. Podtrzymao to jednak moj nadziej. Opowiedziaem nowej siostrze o moim ostatecznym terminie wyjazdu do Richmond. Okazaa si ona rwnie sympatyczna jak poprzednie. W nocy cay personel z gbok trosk rozwaa mj problem. Kto znalaz w rozkadzie jazdy jeszcze jeden pocig wyjedajcy z Abilene w nocy 19go. Przy pewnym szczciu mgbym dojecha 20-go o 4-tej rano do Richmond, co miecio si w czasie. Mog zaatwi ci jeepa ze szpitala na dworzec powiedzia mi jeden z doktorw. Jeli twoja gorczka bdzie spada, przeniesiemy ci do rekonwalescencyjnego rano, to bdzie 19-ty, i bdziesz mg jecha prosto na dworzec, nie zgaszajc si wcale do swojej kompani. I jakim cudem moja gorczka powrcia do normy 19-go rano. Zgodnie ze sowem doktora przeniesiony zostaem natychmiast na oddzia rekonwalescencyjny. Cay mj ekwipunek i jeep gotowe byy do wyjazdu o 3.30 nastpnego ranka. Rano ubraem si w mundur. Prbowaem odpocz, ale byem zbyt podniecony, eby usi. Okoo 1700 jaki facet zaproponowa, eby dla zabicia czasu pj do kina. Tym razem gotowy byem to zrobi. Poszlimy zaraz po kolacji, poniewa chcielimy pooy si wczeniej spa, nie pamitam nawet o czym by ten film. Ledwo usiedlimy, zapa mnie gwatowny mocny kaszel. Wrcilimy na oddzia o 21.15, tak, eby by po nocnym obchodzie. Na subie by tylko sanitariusz. Odetchnem z ulg. Napady mnie myli, e znowu ronie gorczka. Nie chciaem widzie nikogo z termometrem. Poprosiem sanitariusza o par aspiryn, da mi sze i trzy tabletki APC (aspiryna, fenactin, cofeina). Byy to jedyne lekarstwa, jakimi mg dysponowa. Zabraem moje ubranie od niego. Razem z wysokimi butami i oliwkowym paszczem. Uoyem to wszystko w nogach mojego ka. Nastpnie powiesiem mundur na krzele, tak eby by gotowy do ubrania w rodku nocy. Jedna z sistr poyczya mi budzik. Sprawdziem dwukrotnie, czy jest nastawiony na godz. 3.00. W kocu wziem dwie aspiryny i jedn APC i wbrew haasowi, bo wikszo onierzy wci nie spaa, pooyem si i zaraz zasnem.

III
Obudzi mnie spazmatyczny atak kaszlu. Signem po spluwaczk. Bolaa mnie gowa, czuem, e klatka piersiowa mi ponie. Na oddziale byo cicho i ciemno, tylko mae nocne lampki wieciy z tyu kadego ka. Dwanacie maych arweczek wzdu kadej ciany. Ktra godzina? Spojrzaem na zegarek, ale byo za ciemno, eby dostrzec. Zbliyem zegarek do wiata. Pnoc. Wypiem szklank wody z dzbanka stojcego na stole. Poknem dwie nastpne aspiryny i nastpn APC. Pooyem si z powrotem, zauwaajc po raz pierwszy, e moja koszula staa si mokra. Podniosem si, eby splun do spluwaczki. W kocu musiaem si zdrzemn, poniewa obudziem si nagle, walczc o powietrze. Kiedy atak kaszlu mi przeszed, spojrzaem znowu na zegarek. Byo dziesi po drugiej. Do wstania zostaa mi mniej ni godzina. Czuem si potwornie, a serce bio mi jak mot. Wziem ostatni aspiryn i prbowaem zasn, ale kaszel nie ustawa. Signem po wod. W kocu poprawiem poduszk i usiadem. Wydawao mi si, e to pomoe na kaszel, ale bolao mnie wszystko i czuem przypyw gorczki. Tak dugo, jak nikt si o tym nie dowie, miaem szans dosta si na pocig. Znowu popatrzyem na zegarek. Czas si ubiera. Wyczyem budzik, eby nie niepokoi innych. Wstaem, mylc, czy jeeli wcz wiato, to inni si nie pobudz, ale jeeli nie obudzi ich ten okropny kaszel, to co jeszcze mogo ich obudzi. Zapaliem wiato i przeszedem wkoo ka. Zauwayem, e trzs mi si nogi. Ubraem mundur i cofnem si ostronie do ka. Wszystko si koo mnie krcio. Musz by ostrony, eby kierowca jeepa nic nie zauway pomylaem. Spojrzaem w d pod stolik. Spluwaczka bya wypeniona jasnoczerwon krwi... wiato przewiecao z pobliskiej dyurki. Poszedem tam i spojrzaem do rodka. Sanitariusz majcy sub czyta gazet. - Daj mi na chwil termometr poprosiem. Poda mi jeden z pki. Odszedem par krokw, woyem go do ust. Po minucie odczytaem przy wietle dochodzcym od drzwi magazynku. Zdawao mi si to niemoliwe. Bez wzgldu na to jak obracaem termometr, srebrny promie rtci wypenia ca rurk. 42C! wrzasn sanitariusz i zanim mogem go zatrzyma, wybieg przez podwjne drzwi na korytarz. W minut pniej by z powrotem wraz z siostr dyurn. Dali mi drugi termometr pod jzyk, patrzyli na mnie uwanie, podczas gdy ja przeklinaem w myli moj oczywist gupot. Wyja mi po chwili z ust termometr. Sid. Rzdzia mn jak maym dzieckiem. - Zosta przy nim nakazaa stranikowi. Zaraz bd z powrotem. Nie mog tu czeka mwi do sanitariusza. Musz si ubra, wyjedam do Abilene! Jeep zabiera mnie za dwadziecia minut! W porzdku powiedzia posied troch i wszystko bdzie grao. Ten lunatyk nie zwraca na mnie adnej uwagi. Doktor przyszed, obstuka mi klatk piersiow, zacz mwi o przewietleniu. Nie dojdzie tak daleko rzek do siostry lepiej niech siostra wezwie karetk. Siostra dzwonia, podczas gdy ja staraem si wyjani, e nie czekam na ambulans, ale na jeepa. Jeszcze cigle im tumaczyem, kiedy nadbiegli dwaj sanitariusze z noszami. Doktor kaza mi si pooy, co byo czyst gupot, gdy miaem si wanie ubiera. Ale jak tu w wojsku przekona kapitana. Pooyem si, a oni okryli mnie kocem. W minut pniej na twarzy poczuem powiew zimnego powietrza. Wsunli mnie na ty ambulansu i popdzilimy drog. W chwil pniej otworzyy si drzwi ambulansu, poczuem znw

lodowate powietrze. Przeniesiono mnie na noszach do gabinetu penego maszyn. Czowiek w biaym fartuchu pochyli si nade mn. Omal nie parsknem miechem, kiedy dwch sanitariuszy wzio mnie pod ramiona i podnioso na nogi. Mogem sta o wiele duej, ebym tylko mg wydosta si std na stacj kolejow. Cigle trzymajc mnie pod ramiona przeprowadzili mnie na prawo, gdzie ustawiono siodate wgbienie na wysokoci pobrdka. Czowiek w bieli zmierzy mnie oczami. Sze stp i dwa cale powiedzia. Obrci wysig z wyobieniem, podnis nieco dwigni. W porzdku, trzymaj tak przez chwil. Pucili mnie wwczas i odstpili do tyu za przepierzenie. Posyszaem trzask i turkot, ktry narasta, czuem go w sobie i czuem go w gowie, moje kolana staway si jak z gumy, ugiy si i upadem.

IV

Wstaem. Ktra godzina? Popatrzyem na stolik, lecz zegarek mi zabrali. Gdzie jest moje ubranie? Rozkad jazdy, zegarek! Rozgldaem si wokoo. Byem w jakim maym pokoju, nie widziaem takiego wczeniej. Przy sabym wietle mogem zauway, e moje ko wypeniao cay pokj. Jeszcze tylko biae krzeso i stolik, to wszystko. Gdzie ja jestem? Jak ja si tu dostaem? Przebiegem myl wstecz. A wic przewietlenie, ale tak! Przenieli mnie na oddzia przewietle i musiaem zemdle. Pocig! Spni si na pocig! Wyskoczyem z ka jak na alarm: gdzie ubranie? Ci ludzie nie mogli wiedzie o moim pocigu, dlatego mnie tutaj pooyli zamiast odesa na oddzia, gdzie czeka na mnie jeep. Mojego ubrania nie byo na krzele. Nigdzie nie byo te mojego ekwipunku. Gdzie w tym maym pokoju moe by szafa? Moe pod kiem? Obejrzaem si i zamarem. Kto lea na moim ku. Podszedem bliej. Cakiem mody mczyzna, brunet, lea zupenie nieruchomo. Lecz... przecie przed chwil wstaem z tego ka. Przez chwil usiowaem co z tego zrozumie. Byo to jednak zbyt dziwne, eby o tym myle. Tak czy inaczej pdz na pocig. Sanitariusz! Moe moje ubranie jest u niego w dyurce? Wybiegem z pokoju, patrz dokoa. Dwa rzdy nocnych lampek wiec wzdu kadej ciany, wydawao mi si, e tutaj kiedy ju byem. Trudno to jednak stwierdzi z ca pewnoci, wszystkie te oddziay byy tak do siebie podobne. Naprzeciw apteczki drzwi byy otwarte, wiecio wiato, ale nie byo sanitariusza. Wszedem do rodka, lecz na pkach nie byo ani ubrania, ani butw. Gabinety lekarzy i pielgniarek byy zamknite, nie byo tam te nikogo. Poszedem po cichu obok picych onierzy do gwnej sali, rozgldajc si czy tutaj nie zoono mojego munduru. Lecz wiato byo za sabe, eby co zobaczy. Z wyjtkiem chrapania i sporadycznego kaszlu nic wicej nie byo sycha. Zauwayem przechodzcego sieranta nioscego pod paszczem instrumenty. Przepraszam, panie sierancie, czy nie widzia pan sanitariusza z tego oddziau? Nic nie powiedzia, nawet nie spojrza na mnie. Szed wprost na mnie nie prbujc omin. Ostronie! jknem i uskoczyem w bok. Poszed dalej wzdu korytarza, jakby wcale mnie nie zauway. Chocia jak to si stao, emy si nie zderzyli, pozostao dla mnie zagadk...

Wreszcie zauwayem co, co podsuno mi pomys. Dalej w gbi korytarza znajdoway si cikie metalowe drzwi, prowadzce na zewntrz. Pospieszyem w tym kierunku. Nawet gdybym nie zdy na ten pocig, znajd jaki sposb, eby si dosta do Richmond. Nie wiem, jak znalazem si na zewntrz, poruszajc si szybko, bez wysiku. Waciwie to podrowaem nawet szybciej ni kiedykolwiek w swoim yciu. Nie byo nawet tak zimno jak wczeniej wieczorem. Teraz nie odczuwaem ani zimna, ani ciepa. Spojrzaem w d i ze zdumieniem stwierdziem, e nie widz ziemi, tylko gszcz dachw, zabudowa pode mn. Wkrtce Camp Barkeley pozosta w tyle, a ja przelatywaem nad ciemn zamarznit pustyni. Mj rozum podpowiada mi, e robi co niemoliwego, ale przecie to robiem. Miasto pode mn byo owietlone, na skrzyowaniach migotay wiata. To byo niezwyke. Czowiek nie mg przecie lata bez samolotu, a ja lataem, tyle e niej ni samolot. Pola za miastem wydaway mi si bardziej zadrzewione, pokryte niegiem, ktry otacza ciemne krgi wkoo drzew. Zauwayem drog, ruch by niewielki, miasta, ktre mijaem, byy ciemne, spokojne. Zmierzaem do Richmond. Miaem pen wiadomo tego, co si dzieje. Od momentu kiedy przeleciaem przez stalowe drzwi szpitala, zmierzaem do Richmond setki razy szybciej ni jakikolwiek pocig na Ziemi. Lecz... teraz pomylaem, jak mog si upewni, e lec do Richmond. Odbyem jedn podr pomidzy Teksasem a Virgini, ale to bya inna droga i wiksz cz podry odbyem noc. Jak ja mog odby t podr zdany tylko na siebie? Poniej mnie rozlaa si niezwykle szeroka rzeka. By te dugi, wysoki most i w oddali najwiksze z miast, jakie spotkaem po drodze. Pomylaem, e dobrze by byo zej w d, odnale kogo i zapyta o kierunek. Zauwayem, e prawie natychmiast zniyem si wanie w okolice skrzyowania. Dostrzegem migajce niebieskie wiato, by to reklamowy neon nad drzwiami parterowego budynku o czerwonym dachu. Napis: Pabs Blue Ribbon Beer" i drugi w oknie Cafe"; wiato tych neonw owietlao chodnik. Po zejciu w d zdaem sobie spraw, e mog i jak kady. Tam, w powietrzu, 20 metrw nad ziemi czuem si jakbym pdzi z wiatrem, nie byo jednak czasu, aby o tym myle. Po chodniku przed barem szed rzeko jaki czowiek. Pomylaem, e w kocu mam szans dowiedzie si od niego, do jakiego miasta przybyem. W tym momencie, kiedy przyszo mi to na myl, znalazem si na chodniku podajc za nieznajomym czowiekiem; myl i ruch staway si t sam rzecz, stanowiy jedno. By to cywil, okoo 45 lat, w paszczu, bez czapki. Oczywicie myla o czym intensywnie, bo chocia szedem obok niego, nawet na mnie nie spojrza. Szed dalej. Szanowny panie zwrciem si goniej jestem tutaj obcy i bybym wdziczny jeli... Doszlimy do Caffe", gdzie zmierza ten czowiek. Czy on kompletnie guchy? Pooyem rk na jego ramieniu. Nic tam nie byo. Stanem naprzeciwko drzwi, patrzc za nim, jak wszed i znik w rodku. To byo jak dotykanie lekkiego powietrza, jakby nikogo nie byo. A jednak bardzo dokadnie go widziaem, nawet jego zarost, ktry wymaga golenia. Jeszcze nie otrzsnem si dobrze z tego wraenia, kiedy w chwil pniej przeszedem przez sup telefoniczny i pracownika przy nim pracujcego. Stojc na chodniku zaczem rozmyla z niedowierzaniem. Byo to najtrudniejsze do pojcia od niepamitnych czasw. Ten czowiek przed Caffe", sup telefoniczny... moliwe, e wszystko co spotkaem, byo najnormalniejsze w wiecie. To prawdopodobnie ja si jako zmieniem. W jaki nieprawdopodobny, trudny do wytumaczenia sposb utraciem swoj twardo. Zdolno pochwycenia rzeczy, kontaktowania si ze wiatem... Nawet nie jestem widzialny! Przecie ten czowiek ani mnie nie widzia, ani nie sysza! Ten sierant w szpitalu te mnie nie widzia, dla obu tych ludzi ja nie istniaem Ale dlaczego mnie nie widzieli, to byo straszne. Ludzie na Uniwersytecie rwnie mnie nie bd widzie. Tote nie ma sensu lecie do Richmond; nawet gdybym tam by, nikt mnie nie zauway. Rwnie gdybym si zjawi na wita Boego Narodzenia, nikt mnie nie bdzie widzia.

Poczuem si ogromnie samotny. eby mc jako, w jaki sposb si utwardzi , eby mc reagowa jak inni ludzie! Nagle przypomnia mi si ten czowiek, ktrego widziaem na ku w maej salce szpitalnej. A jeli to byem ja? Lub jaka konkretna twarda cz mnie, z ktrej wydostaem si w jakich niewyjanionych okolicznociach? Wic co si stanie, jeli ten lecy na ku czowiek to wanie ja? Jeli jednak tak jest, to jak si dosta do tego ciaa z powrotem? Czemu w ogle tak bezmylnie postpiem? Teraz pdziem ju z pen prdkoci z powrotem. Poniej mnie rozlewaa si rzeka, pragnem jak najszybciej by z powrotem i czuem, e lec nawet szybciej ni przedtem. Wzgrza, jeziora, farmy przesuway si pode mn, wskazujc prosty kierunek lotu w ciemn zimow noc. W kocu drzewa si przerzedziy i zauwayem poniej gste zabudowania i ten bezwodny zdradziecki Teksas. Wreszcie dachy barakw Camp Barkeley, ciemne sylwetki na tle zanieonej ziemi. Teraz wolno si zniaem i stanem przed wejciem do gwnego budynku szpitala. Pospieszyem do rodka. Najpierw by oddzia przyj, gdzie zgosiem si dziesi dni temu. Cigle bya noc, biura byy zamknite na klucz. Zaczem przegld po lewej stronie korytarza, lecz zatrzymaem si, gdy zauwayem, e zmierzam do magazynku kuchni. W kocu po przejciu paru korytarzy wszedem do duej sali, ktra wydawaa mi si znajoma. W kadym ku leaa jaka posta, lecz nie ta, ktrej szukaem ta, ktra, jak byem przekonany, naleaa do mnie bya w maej jedynce blisko drzwi, tego byem pewny. Przegldnem uwanie wszystkie trzy, lecz pierwsze dwie byy puste, a w trzeciej mczyzna z dwiema nogami w gipsie. Wrciem na korytarz i spojrzaem niezdecydowany. Gdzie mg by ten may pokj, ktre drzwi do niego prowadziy? Mczyem swj umys, eby co sobie przypomnie, cokolwiek, co mogoby naprowadzi mnie na zlokalizowanie tego pokoju. Byem jednak tak podenerwowany, e nie mogem uporzdkowa myli. Kiedy wynieli mnie z rentgena, byem nieprzytomny. Po zbudzeniu byem tak przejty szybkim dostaniem si do Virginii, e wyskoczyem nie ogldajc si za siebie. Byo jednak oczywiste, e le w jednej z trzech jedynek, blisko drzwi do oddziau. Faktem byo te to, e znajdowao si tutaj dwiecie podobnych do siebie barakw, gdzie wic jest ta niewielka jedynka? Zachodziem w gow jak si rozpozna, przecie mog przej koo siebie i nawet tego nie zauway. Byo nie byo, nie pozostao nic innego, jak zacz od nowa i uwanie patrze w kad twarz. Samotno, w ktr popadem w obcym mi miecie, przerodzia si teraz w panik. Zostaem odcity od wszystkich, utraciem swoj ziemsk posta, a teraz... nie jestem nawet w stanie si zidentyfikowa. Jeli osoba lec w ku ciko dyszaa, bya blondynem albo piegowata, szybko podbiegem. Jednak przy tym zaciemnienionym wietle nie mona byo za wiele zobaczy. Sytuacja stawaa si si beznadziejna. Snuem si pod cianami, wykorzystywaem to, e ani ciany, ani meble nie mogy mnie zatrzyma, gowiem si nad tym, eby odkry jaki szczeglny znak na sobie, ktry mgby odrni mnie od pozostaych dwudziestoletnich picych onierzy. Moe jaka brodawka albo blizna? Przecie piercie! Oczywicie! Czarny piercie z onyksu ze zot sow... Dlaczego nie pomylaem o tym wczeniej? Teraz mogem zacz od pocztku, z wiksz otuch. Mog sprawdza pokj za pokojem i jeli zauwa kogo, kto tak wyglda jak ja myl, e wygldam, bd sprawdza szczegowo wedug nowych kryteriw. A wic... chyba to byo tu. Wszystko jest takie do siebie podobne, takie szalenie mylce, identyczne oddziay, identyczne korytarze. Przeleciaem wszystkie mae pokoje, rzucajc tylko okiem na posta, jeeli lewa rka bya odkryta. Znacznie czciej jednak obie rce byy schowane i mogem tylko czeka, a picy zmieni pozycj.

Pamitam, e raz siedziaem dugo koo modzieca, ktrego usta i policzki przy tym bladym wietle przypominay mi mego ojca. pic, cicho pojkiwa. Lea na lewym boku i rk mia pod poduszk; im wicej mu si przygldaem, tym bardziej przypomina mi moj osob. Raz za razem prbowaem poderwa poduszk, usiujc j podrzuci, ale moje palce apay tylko powietrze. W kocu onierz si podnis sigajc po wod na stoliku. Na jego lewej rce by zoty lubny piercie. Kontynuowaem swoje poszukiwania od sali do sali, pewna ilo onierzy nie spaa, lec bez ruchu lub siedzc na kraju ka, palili papierosy. Kiedy patrzyem na nich, czuem, jak wzmaga si we mnie poczucie samotnoci. Wchodziem i wychodziem niezauwaony, ale cigle jeszcze, gdy siostra albo kto starszy rang szed po korytarzu, odskakiwaem odruchowo na bok, pomimo i wiedziaem, e mog przej przeze mnie lub te mog kogo dotkn i nie by zauwaony. W kocu moich poszukiwa dotarem do oddziau rentgena. Operator w biaym fartuchu, ktrego spotkaem wczeniej, sie dzia przy biurku i czyta jakie dokumenty w segregatorze. W tym miejscu ostatni raz rozmawiaem z czowiekiem. Popatrz na mnie krzyknem stoj tutaj! Wzi piro i odnotowa co w dokumencie. Zaledwie par godzin temu zostaem wniesiony tu na noszach. A moe to byo tygodnie albo lata temu? A moe minuty? Co dziwnego dziao si z czasem w wiecie, gdzie prawo o przestrzeni, prdkoci i masie zostao zawieszone. Nie potrafiem oceni, jak dugo to trwao, par minut czy par godzin. Z niechci opuciem jedynego czowieka, jakiego rozpoznaem, ale co miaem robi. Nastpny korytarz, nastpne ka, lewa strona, prawa strona, trzy gabinety blisko wejcia i trzy jedynki naprzeciw. picy czowiek zbudzony, znudzony, przestraszony, ale aden z piercieniem ze zot sow. W jednej jedynce mody onierz paka. Moe tskni za domem. Wielu z nas pakao z tsknoty za bliskimi, szczeglnie w okresie wit Boego Narodzenia. W nastpnej jedynce nikogo, w nastpnej lea kto przykryty przecieradem. Odskoczyem przeraony. Ten kto przykryty w caoci wraz z gow, tylko ramiona byy na zewntrz. Dziwnie sztywny i prosty, jego ramiona byy nienaturalnie skrcone, a palce zagite. Na trzecim palcu lewej rki by may piercie z czarnego onyksu ze zot sow.

V
Powoli, z oczami utkwionymi w rce, przesuwaem si do przodu. Byo w tym co niesamowitego. Nawet przy przyciemnionym wietle mogem widzie, e bya ona zbyt gadka i zbyt biaa. Gdzie ja ju widziaem tak rk? Przypominam sobie, e to byo, gdy dziadzio Dabney lea w trumnie. Odskoczyem do drzwi w tym ku ley przecie trup! Czuem jak dawniej niech przebywania ze zmarymi w tym samym pokoju. Lecz... jeli to jest mj piercie, a wic to jestem ja, cz mnie ley pod tym przecieradem. Czy to znaczy, e ja jestem?... Ale ja nie umarem! Jake mog by umarym, a jednoczenie przebudzonym, mylcym, nabierajcym dowiadczenia? Przecie mier to co innego. mier jest... Waciwie to nie wiem czym. Znikniciem, nicoci. Ale ja jestem w peni wiadomy, tylko e funkcjonujcego ciaa fizycznego. Podjem usilne prby zdjcia z tej osoby przecierada, ale nawet najwiksze moje wysiki nie poruszyy powietrza w tej malekiej salce. W kocu z rozpaczy skoczyem do ka i, pomimo e ja tu leaem, nie byem w stanie nawiza ze sob kontaktu. Jakbymy byli mieszkacami rnych planet. Czy to jest wanie mier? Oddzielenie si czci osoby od jej reszty?

Nie byem pewny, kiedy wiato w pokoju zaczo si zmienia. Nagle uwiadomiem sobie, e jest janiej, duo janiej, ni byo. Popatrzyem na nocn lampk, na pewno pitnastowatowa. Czy moga da a tyle wiata? Zauwayem zdziwiony, e ten wzrost jasnoci nie pochodzi znikd, wydawao mi si, e wiato jest wszdzie naraz. Wszystkie arwki w szpitalu nie dayby tyle wiata, nawet wszystkie na wiecie! Stao si nieprawdopodobnie jasno, wygldao jakby milion spawaczy rozjarzyo wiato w jednej chwili. Zauwayem jednoczenie ze zdumieniem, e to dobrze, e nie mam fizycznych oczu. Pamitaem z lekcji biologii, e przy duym wietle siatkwka oka zniszczyaby si w jednej sekundzie. Nareszcie si zorientowaem przecie to nie wiato to On! By za jasny, eby mona byo na niego patrze. To nie wiato janiao, lecz Czowiek, ktry wszed do pokoju, a raczej Posta wietlana. Nie mogo mi si pomieci w gowie, e tak intensywny blask wydobywa si z Jego postaci. W momencie kiedy Go dostrzegem, w mojej myli pada komenda powsta". Komenda ta pada gdzie z mojego wntrza. Moje myli byy pene szacunku, jakiego jeszcze nie znaem. Wstaem i odczuem jaki zadziwiajcy przekaz, wyjanienie Ty jeste Synem Boga". Ten przekaz by wewntrz mnie, nie formowa si przez rozumowanie. By to rodzaj wiedzy natychmiastowej i kompletnej. Znaem take inne fakty o Nim. Jeden, to e by najbardziej mn istot, jak kiedykolwiek spotkaem; jeli to jest ten Syn Boga to Imi jego jest Jezus! Lecz nie by to Jezus z podrcznikw szkolnych, ten Jezus agodny, miy, wyrozumiay, prawdopodobnie troch saby. Ten jest potg, znan od wiekw, a nowoczeniejsz od wszystkiego, co kiedykolwiek widziaem. A nade wszystko z tym samym gbokim wewntrznym przekonaniem wiedziaem, e ten Czowiek mnie kocha. Ta bezwarunkowa mio bya o wiele wiksza ni moc emitowana z Jego obecnoci. Zadziwiajca mio. Mio przekraczajca moje najszersze wyobraenia. Ta mio znaa wszystkie moje wykroczenia przeciw mioci, ktnie z moj matk, mj wybuchowy temperament, mylenie o seksie, ktrego nie zdoaem podda kontroli, moje samolubne mylenie i dziaanie od dnia moich urodzin. Pomimo to kocha mnie niezmiennie. On wiedzia o mnie wszystko, po prostu mona to byo zaobserwowa. Wkrtce po zjawieniu si Jego wietlistej postaci musiaem przedstawi swoje postpowanie, ujawni przed nim kady pojedynczy epizod z mego ycia. Wszystko, co mi si przydarzyo po prostu, tu, w caej rozcigoci jednoczenie. Wygldao to tak, jakby wszystko nastpio w jednym czasie. Jak to byo moliwe, nie wiem. Nigdy przedtem takiego czego nie przeywaem. Ten may pokj z jednym kiem by cigle widzialny, ale ju nas wicej nie ogranicza. Wokoo nas byy trjwymiarowe postacie, ktre poruszay si i mwiy. Niektre wydaway si by mn. Zobaczyem siebie stojcego w trzeciej klasie przy tablicy, otrzymujcego odznak Ora" przed frontem mojej harcerskiej druynyWidziaem dziadka Dabney'a jadcego na wzku po werandzie w Moss Side. Zobaczyem siebie, drobniutkiego funtowego niemowlaka, apicego powietrze w inkubatorze. Jednoczenie zobaczyem siebie wycignitego przez cesarskie cicie z wntrza chorej i umierajcej modej kobiety, ktrej nigdy dotd nie widziaem. Zobaczyem siebie o par miesicy starszego, siedzcego na kolanach miej kobiety z byszczcym i mocno znieksztaconym nosem. Trzyletni dziewczynk bawic si z nami na pododze. To bya pewno Mary Jane, chocia nie mogem jej w tym wieku pamita. Panna Wiliams wygldaa tak, jak j sobie przypominaem. Pojawiaa si w wielu scenach i zawsze odczuwaem tsknot, ktra uprzytomniaa mi, jak bardzo j kochaem. Wydarzenia odbyway si jedne obok drugich. Widziaem tat prowadzcego wysok smuk brunetk do Moss Side, kobiet, z ktr zamierza si oeni. Zobaczyem Mary Jane i mnie razem z ni w domu przy 4306 Brook Road, widziaem take siebie przestraszonego, stojcego przy oknie. Chciaem wyj, lecz baem si chopca z ssiedniego domu. Obok scen wesoych byy i smutne. Widziaem, jak obrywaem lanie od chopca, a siostra nadbiega, eby mnie ratowa. Pakaem, egnajc si z tat, ktry wyjeda z domu na tydzie, czasem na dwa tygodnie lub miesic, gdy jego praca wymagaa wyjazdw.

Miaem te wiele dziwnych pomysw. Zobaczyem nagle jak si odwracam, kiedy moja nowa mama pochyla si nade mn, eby mnie pocaowa na dobranoc, i te moje myli: Nie bd kocha tej kobiety. Zmara moja mama. Panna Wiliams odesza. Jeli i j bd kocha, to o ona mnie opuci". Patrzyem na siebie, jak miaem dziesi lat, gdy staem przy oknie w jadalni, kiedy to tata poszed do szpitala, eby przyprowadzi mam i nowego braciszka Henryka. Zdecydowany byem w ogle na niego nie patrze, poniewa nie zamierzaem lubi tego nowicjusza. Patrzyem dalej, kiedy miaem dwanacie lat, przeprowadzalimy si na zachodni stron Richmond. Widziaem, jak dostaem nowy rower od babci i dziadzia Dabney. Widziaem siebie tysice razy przejedajcego przez most w Moss Side. Widziaem, jak po poudniu przyszedem do domu i zastaem cay trawnik pokryty kawakami drewna balsamowego, ktre pozostay z ogromnego modelu samolotu starannie przeze mnie zoonego i sklejonego. Widziaem m wcieko na trzyletniego Henryka i jak pospnie odwrciem si od caej rodziny. Byy te epizody z mojej redniej szkoy spotkania, egzaminy z chemii, najszybszy w szkole przebieg na jedn mil. Dzie matury. Wstpienie na wysz uczelni w Richmond. I widziaem cay czas to moje bezpodstawne uprzedzenie do matki, brata Henryka, nawet do malutkiej Bruce Gordon. Widziaem, jak tata przyszed do domu w mundurze majora i siebie pdzcego na poczt, eby wstpi do suby wojskowej. Pniej musztr w Camp Lee, nastpnie siebie i setki innych rekrutw adujcych si na pocig do Camp Barkeley... Mogem patrze na kady szczeg ycia moich dwudziestu lat. Dobre i ze wydarzenia, a wszystkie z punktu widzenia nasuwajcego si pytania zawartego w kadej scenie i jak gdyby wysuwanego przez t yw Jasno, stojc na Ziemi. Czego dokonae w swoim yciu? Oczywicie nie byo to pytanie, na ktre On chcia otrzyma odpowied, bo to, co ja robiem, byo wida jak na doni. Wszystkie zdarzenia z przeszoci ze wszystkimi szczegami i z ca ich dokadnoci pochodziy od Niego, nie ode mnie, ja nie mgbym przypomnie sobie nawet dziesitej czci tego. Czego dokonae w swoim yciu? Byo to pytanie raczej o warto, a nie o fakty. Czego dokonae w tym bezcennym czasie, jaki zosta ci udzielony? Na tle tego zawstydzajcego pytania zwyke chopice postpowanie byo wrcz nudne i banalne. Czybym nie dokona niczego trwaego, niczego wanego? Rozgldaem si desperacko dookoa, szukajc co mogoby mie warto w wietle tej jaskrawej rzeczywistoci, a co nie? Nie bya to sprawa tych spektakularnych seksualnych grzeszkw, ktre s sekretem wikszoci nastolatkw. Lecz jeli nie byo jakich straszliwych upadkw, to i nie byo wzlotw. Tylko cakowita, krtkowzroczna, haaliwa troska o siebie. Czy nie zrobiem niczego wicej, co by wykraczao poza wasny pilny interes, czego dla innych ludzi, czego, co miaoby jak warto? I wreszcie znalazem moment, z ktrego mogem by najbardziej dumny w caym moim yciu. Zostaem harcerzem Ora". Znowu sowa zdaway si emitowa z Osobowoci stojcej za mn: - To gloryfikowao Ciebie, To prawda, mogem si zobaczy w centrum uwagi, tryskajcego dum, zachwycone mn oczy mojej rodziny i moich przyjaci. Ja, ja, ja... zawsze w centrum. Czy nie byo takiej chwili w moim yciu, kiedy kogo tam jeszcze dopuciem? Zobaczyem siebie sucego do mszy, kiedy miaem jedenacie lat, proszcego Jezusa, aby by Bogiem mojego ycia, ale niedugo potem mj zapa zmieni si w rutynowe, nudzce mnie, codzienne chodzenie do kocioa. Co gorsza, zobaczyem strojnisia i pyszaka. Czuem, e jestem lepszy od innych, ktrzy nie chodz do kocioa. A nawet przez moje nienaganne uczszczanie lepszy od wielu tych, co chodz do kocioa.

Wreszcie moje studia przedmedyczne; jak zamierzaem zosta doktorem i pomaga ludziom. A rwnoczenie w czasie scen w klasie widoczne byy inne; drogi samochd Cadilac, prywatny sportowy samolot. Moje myli, dziaania byy atwo widoczne we wszystko przenikajcym wietle. I natychmiast samoistnie szamotay si we mnie straszliwe myli To nie jest sprawiedliwe! Oczywicie, e niczego nie dokonaem w yciu! Ale nie byo przecie kiedy! Jak mona kogo osdza, kto jeszcze niczego nie rozpocz?" Myl odpowiedziaa bez osdzania. mier w sowach brzmiaa nieskoczona mio moe nadej w kadym wieku. No pewnie, wiedziaem, e malekie dzieci i noworodki take umieraj, jakkolwiek zakadaem, e mnie naley si peny okres ycia. Bo po c moje ubezpieczenie na ycie? Wydobyway si ze mnie sowa, w tym dziwnym wiecie, gdzie mona si porozumiewa mylami zamiast mow. Par miesicy temu przyjem standartowe ubezpieczenie na ycie oferowane przez agenta. W podwiadomoci byem przekonany, e majc ten kawaek papieru rwnoczenie mam gwarancj na ycie. Jeli poprzednio podejrzewaem, e w tej Osobistoci jest take wesoo, teraz byem tego pewny; jasno wydawaa si wibrowa, skrzy w wietlnym miechu. Nie ze mnie i nie z mojej gupoty, nie eby drwi ze mnie. Bya to wesoo, ktra wydawaa si mwi, e wbrew moim bdom i tragedii na kocu jest jednak rado. W czasie trwania tego radosnego miechu zdaem sobie spraw, e to ja byem tym, ktry tak ostro ocenia wydarzenia nas otaczajce. To ja widziaem je banalne, samolubne, niewane. Ten wyrok nie pochodzi od wietlanej Postaci. On nie wini mnie czy gani. On po prostu kocha mnie. Odczuwaem wszystko razem z Nim i czuem jego osobist opiek. Cigle brak jednak byo odpowiedzi, na ktr czeka w blasku otaczajcej nas wiatoci. Poka, czego dokonae w swoim yciu. Wreszcie zrozumiaem, e w pierwszym pospiesznym wysiku udzielenia przekonujcej odpowiedzi wszystko pomieszaem. On nie pyta o osignicia, nagrody. Pytanie, jak wszystko, co od niego pochodzio, dotyczyo mioci. Jak bardzo kochae w swoim yciu? Czy kochae innych, jak Ja ciebie kocham? Cakowicie? Bezwarunkowo. Podejmujc to pytanie zrozumiaem, jak gupio byo z mojej strony prbowa znale odpowied w otaczajcych nas scenach. Dlaczego nie znaem takiej mioci, przecie to byo moliwe, kto powinien mi powiedzie mylaem zagniewany! Na koniec odkryem, o co chodzio w moim yciu podobnie jakbym na kocowym egzaminie musia zdawa z przedmiotu, ktrego nigdy si nie uczyem. Jeli to jest sedno wszystkiego, to dlaczego nikt mi o tym nie powiedzia? Kiedy tak bolaem nad sob, usyszaem odpowied, ktra nie zawieraa nagany, tylko jakby umiech w sowach: Ja ci powiedziaem. Ale jak? Cigle jeszcze prbowaem si usprawiedliwi. Jak On mg mi powiedzie, e nie syszaem? Powiedziaem Ci przez ycie moje i przez mier moj, a jeli bdziesz mia uwag zwrcon na mnie, zobaczysz o wiele wicej... Nawet nie zauwayem, jak opucilimy szpital. Wydarzenia z mojego ycia, ktre toczyy si wok nas, te doczekay si koca. Teraz pdzilimy wysoko nad ziemi do odlegego wiata. Ten lot nie by podobny do tego, ktry odbyem sam. Przedtem moj uwag skupiem na sobie i leciaem nad ziemi. Teraz lecielimy wyej i szybciej, a oczy miaem skierowane na Niego. On prowadzi i teraz czuem si bezpieczny. Odlege wiato rozwino si w due miasto, do ktrego zmierzalimy. Cigle jeszcze bya noc, lecz dym wydobywa si ju z kominw fabrycznych i wielu domw. Wiele mieszka byo owietlonych. Za miastem by ocean albo jezioro. Mg to by Boston, Detroit, Toronto, z pewnoci miejsce, gdzie

nigdy nie byem. Wkrtce znalelimy si na zatoczonej ulicy, blisko fabryki produkujcej na trzy zmiany dla potrzeb wojskowych. Uderzyo mnie, e ulice byy nieprawdopodobnie zatoczone. Tu poniej dwch ludzi szo naprzeciw siebie i za moment jeden przeszed przez drugiego. Z atwoci dostrzegem jednoczenie zatoczon ulic, haaliw fabryk i biura fabryczne. Wszdzie byo wielu ludzi. W jednym biurze siedzia szpakowaty mczyzna i dyktowa list na obracajcy si cylinder gramofonu. Za nim stal mczyzna, moe o 10 lat starszy, starajc si gwatownie wyrwa mikrofon z rki mwicego. Nie! krzycza jeli zamwisz sto, policz ci wicej, we od razu tysic! Pierce sprzeda ci na lepszych warunkach. Dlaczego posyasz to zamwienie do Billa? Zmie to, daj nowe zamwienie! W tym momencie czowiek siedzcy na krzele zdawa si w ogle nie wiedzie, e kto stoi obok niego i krzyczy. Zauwayem natomiast zadziwiajcy fenomen, ci ludzie byli niewiadomi obecnoci innych, stojcych tu za nimi. Zobaczyem grup robotnikw zebranych koo kiosku z kaw. Jedna z kobiet prosia drug o papierosa, waciwie bagaa, e potrzebuje go bardziej ni czegokolwiek na wiecie. Lecz ta druga, rozmawiajc z przyjacik, cakowicie j ignorowaa. Wyja paczk papierosw i zapalia bez poczstowania bagajcej j kobiety. Natychmiast kobieta, ktra poczua si na pewno mocno pokrzywdzona, doskoczya do palcego si w jej ustach papierosa. Staraa si go porwa raz i drugi, i znowu. Z uczuciem pewnego dreszczu zauwayem, e nie bya w stanie nic zrobi. Pomylaem w tym momencie o tym czowieku przy supie telefonicznym i przecieradle w szpitalu. Przypomniaem sobie, z jakim utsknieniem patrzyem na czowieka, ktry nie zwraca na mnie uwagi. A teraz patrzyem na ludzi w tym miecie, daremnie usiujcych kogo zainteresowa. Chodzcych po chodniku bez zajmowania miejsca. Jasne si dla mnie stao, e ci ludzie pozbawieni twardoci s w tak samo przykrej sytuacji, jak niedawno temu byem ja. Po prostu umarli, tak jak ja. Ale to takie inne od mojego pojcia o mierci! Popatrzyem na kobiet majc okoo 50 lat, ktra podaa za mczyzn mniej wicej w tym samym wieku. Wygldaa na bardzo ywo zaangaowan i miaa oczy pene ez, lecz mczyzna, do ktrego zwracaa si z takim przejciem, po prostu nie zdawa sobie sprawy z jej obecnoci: Mao sypiasz, Maryla za duo od ciebie wymaga. Przecie wiesz, e nigdy nie bye silny. Dlaczego nie ubierasz pulowera? Nigdy nie powiniene si oeni z tak kobiet, ktra myli tylko o sobie. I tak dalej, i tak dalej, Wywnioskowaem z tego, e bya to jego matka mimo tego, e bya w tym samym co on wieku. Jak dugo tak za nim chodzia? Czy mier tak wyglda, e jest si niewidocznym dla ywych, a na dodatek stale wtrca si w ich sprawy? Nie gromad swoich skarbw na ziemi! Bo gdzie twoje skarby s, tam jest serce twoje." Nigdy nie byem dobry w zapamitywaniu Pisma w., lecz te sowa Jezusa wstrzsny mn jak szok elektryczny. Prawdopodobnie ci ludzie-cienie: biznesmen, kobieta bagajca o papierosa, ta matka stracili kontakt z ziemi, a ich serca pozostay tutaj. Czy ja taki jestem? Pomylaem nieco przeraony, jak dyem do wyrnienia w harcerstwie, byem prymusem, jak chciaem studiowa. Gdzie byo moje serce, czy uczucie skupiao si tylko na mojej osobie, czy tak si zapomniaem jak oni? Popatrz na mnie" powiedzia mi Jezus, nim wyruszylimy w t niezwyk podr. Kiedy tak zrobiem, kiedy patrzyem na niego, przeraenie znikno, chocia straszliwe pytanie pozostao. Ciko byoby mi bez Niego znie, wszystko to co mi pokaza. Nadal odbywalimy podr z szybkoci myli gdzie po rodzinnej ziemi, z miasta do miasta w Stanach Zjednoczonych, a moliwe e i w Kanadzie. Wszystko byo jakby normalne z wyjtkiem tych tysicy bezcielesnych istot, ktre mogem teraz widzie w ich wasnych miejscach zamieszkania. W pewnym domu mody mczyzna wchodzc za starsz osob do pokoju, mwi:

 Przepraszam, tatusiu, ja nie wiedziaem, co to moe dla mamy spowodowa, ja tego nie rozumiaem. Lecz chocia ja go syszaem bardzo dobrze, to oczywicie starszy czowiek nie mg go sysze wcale. Nis on tac do pokoju, gdzie starsza kobieta siedziaa w ku. Przepraszam, tatusiu, przepraszam, mamusiu mwi znw ten mody mczyzna. Powtarza tak z gbokim przejciem do uszu, ktre nie mogy go usysze. eby ju duej tego nie sucha, odwrciem si do Jasnoci stojcej za mn. Lecz chocia odczuem strumie wspczucia pyncy dla Niego do pokoju, nie rozjanio to mojego umysu. Kilka razy przeszlimy obok podobnych scen. Chopiec poda po korytarzu szkoy za kilkunastoletni dziewczynk. Przepraszam, Nancy!... O Jezu, czemu im tak przykro? Bagaem o wyjanienie: dlaczego oni przepraszaj ludzi, ktrzy ich nie sysz? Ze wiata za mn nadesza myl: To s samobjcy w kajdanach konsekwencji tego, co uczynili. Ta informacja mnie oszoomia, a wiedziaem, e pochodzi od Niego. Wicej takich scen nie ogldalimy, gdy zrozumiaem ju prawd, ktr chcia mi pokaza. Stopniowo zaczem zauwaa co jeszcze: wszyscy yjcy ludzie otoczeni byli promieniujcym wiatem, tak jakby rdo tego wiata byo w ich ciele. Wpierw pomylaem, e jest to odbicie wiata od Osoby, z ktr byem. Lecz budynki, ktre odwiedzalimy oraz inne obiekty nie daway wiata, take bezcieleni ludzie nie mieli tego wiata. W kocu zauwayem, e ja rwnie pozbawiony jestem tej wietlistej powoki. W tym momencie Jasno przemiecia mnie do rodka budynku, ktry mg by baz marynarki. Tum ludzi, przewanie marynarzy, oblega bar chyba w trzech rzdach, podczas gdy inni toczyli si przy bufecie. Paru z nich pio piwo, ale wikszo pia wdk i to tak szybko, jak tylko dwch spoconych barmanw zdyo nalewa. Wtem zauwayem co dziwnego. Pewna ilo mczyzn stojcych przy barze nie bya w stanie podnie wdki do ust. Widziaem, jak bez koca starali si podnie kieliszki i rce przelatyway im przez szko, przez drewniany bar, przez ciaa pozostaych pijcych przy barze. Ci wanie ludzie nie mieli wietlistej aureoli. A wic kokon wiata pochodzi tylko od fizycznego ciaa. Zmarli, ktrzy je utracili, utracili tak samo drug skr". Oczywiste jest, e ci ywi ludzie otoczeni wietlist powok, ktrzy pili i rozmawiali ze sob wzajemnie, nie mogli widzie tych ogromnie spragnionych bezcielesnych ludzi, ani te nie mogli czu ich zapamitaych stara wyrywania im kieliszkw z rk. Byo rwnie dla mnie jasne, e ci ludzie bez twardoci mogli si widzie i rozmawia wzajemnie. Wariackie ktnie wybuchay co chwil midzy nimi o kieliszek, ktrego zreszt aden z nich nie mg podnie do ust. Przypomniaem sobie, e widziaem w Richmond takie mocno pijce towarzystwo, lecz to, co tu zobaczyem, przeszo moje najmielsze wyobraenie o pijastwie. W pewnym momencie mody marynarz podnis si niepewnie z wysokiego stolika, zrobi dwa lub trzy kroki i zwali si ciko na podog. Dwch jego kumpli podeszo, eby wynie go z tumu, lecz w tym momencie zauwayem co niezwykego; biay wietlisty kokon lecego bez wiadomoci marynarza po prostu si otwar. Oddzieli si przy koronie gowy, a nastpnie opad z caej gowy i ramion. Byskawicznie jedna z bezcielesnych istot, ktra towarzyszya mu przy barze, znalaza si nad nim. Zawisa jak spragniony cie, chciwie wchaniajc kady wydech modego marynarza. W pewnym momencie sprya si przy nim jak jaki wstrtny nienasycony potwr. Nagle bezcielesne indywiduum zniko. Wszystko to si stao zanim dwch mczyzn zdoao podnie na nogi nieprzytomnego marynarza. Przez minut wyranie widziaem dwie istoty w jednej. Kiedy towarzysze postawili marynarza przy cianie, by ju tylko jeden. Dwa razy jeszcze powtrzya si ta makabryczna scena. Po zwaleniu si pijanego aureola wiata otwieraa si i ktry z bezcielesnych ludzi wpywa do wntrza pijaka. Czyby to wiato byo czym w rodzaju tarczy ochronnej?

Jakim zabezpieczeniem przeciw... Przeciw bezcielesnym istotom, jak ja jestem? Przypuszczalnie te bezsubstancyjne istoty posiaday kiedy swoje ciao, tak jak ja miaem. Prawdopodobnie w czasie kiedy je posiaday, uzaleniy si od alkoholu tak bardzo, e stao si to spraw nie tylko ciaa, ale i myli, a nawet duszy. Kiedy utraciy swe ciaa, na k rtko mogy wej w posiadanie innego. Zostay jednoczenie w caoci pozbawione rzeczy, ktrych nie mogy przesta pragn. Zupenie jak zimny dreszcz przenikna mnie myl, e jest to jedna z form pieka. Dotd wyobraaem je sobie jako jakie ogniste miejsce, gdzie pod ziemi, gdzie, tacy li ludzie jak Hitler, bdzie pon na zawsze. Czyby jednak pieko miao istnie na te samej powierzchni gdzie yjcy, ktrzy nie s wiadomi jego obecnoci? Czym waciwie jest pozostanie na Ziemi bez moliwoci skontaktowania si z jej ywymi mieszkacami? Pomylaem o matce, ktrej syn nie sysza. O kobiecie, ktra pragna papierosa. Pomylaem o sobie, pochonity jedn myl dostania si do Richmond, kiedy nikt nie mg mnie zobaczy ani pomc mi. Ponc najwikszym pragnieniem, w miejscu gdzie jest si najbardziej bezsilnym! - - Faktycznie, to moe by piekem. Wanie tak. To jest pieko, a ja jestem teraz w jego wntrzu, pomidzy bezcielesnymi stworami. Zmarem. Utraciem materialn cz ciaa i teraz istniej w rzeczywistoci, ktra nie odpowiada mi w aden sposb... Ale jeli to jest pieko i jeli ju nie ma nadziei, to dlaczego On jest tutaj ze mn? Dlaczego moje serce oywia si radonie za kadym razem, gdy patrz na Niego? Mimo wszystko On sprawi na mnie najwiksze wraenie w czasie tej podry. Wszystkie te niespodzianki byy niczym w porwnaniu z zasadnicz spraw, ktra si tu wydarzya. Byo cakiem jasne, e pokochaem Osob, z ktr tu byem. Gdziekolwiek spojrzaem, moja uwaga skupiaa si gwnie na Nim. Cokolwiek jeszcze zobacz, nic nie moe si z Nim porwna. Intrygowao mnie to, dlaczego inni go nie widz? By zbyt jasny, eby Go mogli dostrzec! Mona byo take odczu mio pync od Niego, podobnie jak strumie ciepa od poncego ognia. A ci inni, podobni do mnie, ktrych oczy nie mogy ulec zniszczeniu od blasku tego niesamowitego wiata, bo ich nie mieli! Jake pomogoby im to, gdyby odczuli wewntrz siebie t ponc Mio i Wspczucie! Jak oni mogli nie zauway tego wiata, ktre janiejsze byo ni soce w poudnie! Czy moe ci inni te mogliby Go widzie, gdyby ich uwaga nie bya przykuta do fizycznego wiata, ktry ju utracili? Gdzie Twoje serce jest"... Tak dugo, jak moje serce pragno dosta si do Richmond, tak dugo nie byem w stanie zobaczy Jezusa. Moliwe, e tak dugo, jak nasze pragnienia koncentruj si na czym jeszcze poza Nim, tak dugo blokujemy si nawet przed Nim. Lecielimy znowu. Opucilimy baz marynarki wojennej z wydarzeniami na ulicach i w barach. Teraz znalelimy si w wymiarze, gdzie podr wydawaa si wymaga wicej czasu, na skraju rozlegej rwniny. Dotychczas odwiedzalimy miejsca, gdzie umarli i ywi yli obok siebie. Gdzie bezcieleni, kompletnie niezauwaeni przez ywych kryli wok nich i spraw, ktre skupiay ich uwag i pragnienia. Natomiast teraz, chocia bylimy gdzie na powierzchni Ziemi, nie byo ju ywych ludzi. Rwnina bya zatoczona hordami upiornych istot, nigdzie nie byo czowieka z aureol wiata. Wszyscy oni byli z tej samej substancji co ja. Na dodatek byli najbardziej rozgniewani, sfrustrowani i nieszczliwi, jakich kiedykolwiek widziaem. O Panie Jezu! krzyknem gdzie my jestemy?

W pierwszym momencie pomylaem, e to jest wielkie pole bitwy. Wszyscy wok kotowali si w walce na mier i ycie. Walczyli goymi rkami, nogami, zbami. Zauwayem te, e nikt nie by zraniony. Nie byo krwi, nie byo te zabitych. Ciosy, ktre wydaway si znosi przeciwnika, zastaway go w takiej samej pozycji jak by poprzednio. Nikt z nich nie mia przewagi, kady boksowa powietrze. W kocu zdaem sobie spraw, e oczywicie nie mogli si pozabija, chocia bardzo tego chcieli, poniewa zamierzona ofiara ju nie ya. Miotali si we wciekym szalestwie. Wczeniej podejrzewaem, e widz pieko, teraz byem ju tego pewny. Wszystko, co ogldaem do tego momentu, miao cisy zwizek ze wiatem fizycznym, w ktrym ju nie mielimy przebywa. Teraz zobaczyem innego rodzaju zwizki, nie byo tu zwykych ludzi ani te dusz, ktre mona by ujarzmi. Kreatury te wydaway si by zamknite w nawykach swoich myli i emocji skierowanych w stron nienawici, zmysowoci i dzy destruktywnego dziaania. Jeszcze bardziej szkaradne ni wzajemne bicie i kopanie wyglday naduycia seksualne, speniane w gorczkowej pantomimie. Przewrotno i zoliwo, o jakiej nie miaem pojcia, bya wok nas. Niemoliwe byo stwierdzi, czy sfrustrowane wycie, ktre do nas dochodzio, byo rzeczywistym gosem, czy te bya to transformacja zdesperowanych myli. W istocie ten ohydny motloch wydawa si nie zdawa sobie z tego sprawy. Cokolwiek kto pomyla, nawet jaki przebysk myli, natychmiast przedstawia si obrazowo dookoa niego, materializowa si bardziej kompletnie, ni sowa mogy to wyrazi, szybciej, ni mogaby to przenie fala dwiku. Myli krzyczay przechodzc w echo: Przecie mwiem ci", Zawsze o tym wiedziae", Czy nie ostrzegaem ci" i tak bez przerwy. Poczuem, e mi niedobrze, kiedy rozpoznaem tu moje wasne myli. To przecie mj gos, ten znajomy mi ton prawego modzieca, ktry wygrywa nagrody, ktry by ministrantem. W wieku dwudziestu lat nie rozwinem w sobie jeszcze fizycznych nawykw, ktre tak zniewoliy istoty toczce si przy bazie marynarki wojennej, lecz w tym ujadaniu zawici i wywyszaniu si syszaem siebie a nazbyt dobrze. Widziaem, e bdc obok mnie, On nie chcia nikogo oskara, lecz wspczu wszystkim nieszczliwym stworom, ktre zraniy jego serce. Na pewno nie chcia, eby tu ktokolwiek by. W takim razie co ich tu przytrzymuje? Nie mogem poj, dlaczego osoba, na ktr wrzaskliwie napad czowiek z wykrzywion twarz po prostu nie odesza na bok. Lub dlaczego moda kobieta nie oddalia si setki kilometrw od innej, ktra z tak furi okadaa j piciami? Nie byo tu adnego potu. Nic nie zabezpieczao od swobodnego oddalenia si. Chyba... chyba, e dla nich nie byo w tym wiecie samotnego miejsca. Nie byo prywatnego kta w tym wiecie bez cian. C to moe by? poczuem panik w mylach. y tak zawsze, kiedy prywatne myli nie s wcale prywatnymi? Nie mc ich zatai, nie mc ich ukry, nie mc si jako zabezpieczy, tylko by po prostu tym, czym si rzeczywicie jest. Jakie to nieznone! Chyba, e kady wkoo mnie ma te myli, a jedynym pocieszeniem jest to, e znajdziemy kogo tak samo obrzydliwego. Prawdopodobnie takie moe by wyjanienie sensu tej ohydnej rwniny. By moe kada z tych kraeatur znalaza w swym towarzyszu godnego siebie kompana, tak wypenionego pych jak on sam, a razem byo im po prostu raniej. To nie Jezus ich porzuci, lecz oni sami uciekli od wiata, ktre ujawnia ich ciemno. Stopniowo uwiadamiaem sobie, e jest jeszcze kto na tej nieszczliwej rwninie. O takim samym ksztacie migoczce wiato, ktre z pocztku uniemoliwio mi jego dostrzeenie. Teraz po przystosowaniu oczu zdoaem je zobaczy. Dostrzegem ogromn ilo tych postaci pochylonych nad kadym stworem, nawet rozmawiajcych z nimi. Czy te wiata to Anioowie? Czy to wiato za mn to te Anio? Lecz myli, ktre cisny mi si w tym maym szpitalnym pokoju, byy tak sprzeczne. Ty jeste w Osobie Syna Boego". Czy to moliwe, e takie ludzkie wraki, ndzne i tak samo bezwartociowe jak ja, maj rwnie Jego opiek?

Czy w Krlestwie, w ktrym nie byy znane prawa przestrzeni ani czasu, mg on by obecny przy kadym z nich, jak jest ze mn? Nie wiem. Jasne jest jednak, e adna z tych kccych si istot nie jest opuszczon. Wszystkie byy ostrzegane, namawiane, wspierane. Zauwaalnym faktem byo rwnie, e nie zdaway sobie z tego sprawy. Gdy Jezus lub jego Anioowie mwili do nich, oni ich oczywicie nie suchali. Nie byo chwili przerwy w strumieniu nienawici pyncej z ich serc, oczy ich widziay tylko najblisz istot, ktr pragny upokorzy. Wydawao mi si to niemoliwe, eby nikt oprcz mnie nie zdawa sobie sprawy z obecnoci tej ogromnej iloci wietlistych postaci. Waciwie dopiero teraz uwiadomiem sobie, e te wietliste postacie byy wszdzie. Uwiadomiem sobie te, e Jezus pokazywa mi po prostu tak wiele, jak byem w stanie zobaczy. Anioowie zapeniali miasta pene ludzi. Byli obecni na ulicach, w fabrykach i domach, ktre odwiedzalimy. Nawet w barze, gdzie tak jak ja wczeniej nikt nie by wiadomy ich obecnoci. Nagle zdaem sobie spraw, e co oglnego wynika z tych wszystkich widzianych przeze mnie scen. Po prostu nie jest dobrze dla ludzi, jeeli w czasie ycia na Ziemi odwracaj si od Jezusa aby da si ponie fizycznym zachciankom, wypenianiu pragnie ciaa fizycznego i samolubstwu. Nie jest te dobrze dla ludzi, jeeli po mierci nie mog dostrzec Jego wiata.

VI
Jestemy znowu w drodze. Sceny przed nami zmieniaj si, otwieraj. Zmienia si jako wiata, a powietrze jest bardziej przejrzyste, co dao mi moliwo zobaczenia tego, co ju oczywiste oczywiste przez cay czas. Znowu Jezus ukaza mi tyle, ile byem w stanie poj. Najpierw pokaza mi krlestwo pieka wypenione istotami, ktre znalazy si jakby w puapce uwagi skierowanej na siebie. Teraz, po oderwaniu si od niego, zaczem spostrzega cakiem inne Krlestwo! Ogromne budynki stojce w cudownym sonecznym parku, waciwie dobrane konstrukcje budowli byy przykadem doskonaego planowania przestrzennego. To co widziaem niemoliwe jest do porwnania z czymkolwiek na Ziemi, wszystkie szkoy i uniwersytety Ziemi mogyby by tylko czci tego kompleksu. Weszlimy do innego wymiaru, jakby do innego rozdziau istnienia. Po haasie miast wprzgnitych w wojn, wrzasku w piekle, tutaj panowa spokj. Weszlimy do jednego z budynkw. Wysoki korytarz by przedueniem wysokiego wejcia. Powietrze byo tak spokojne, e obawiaem si poruszy ludzi znajdujcych si w przejciu. Nie umiem powiedzie, czy to byli mczyni, czy kobiety, modsi czy starsi. Od stp do gw okryci byli habitami, co sprawiao wraenie jakby byli mnichami, ale atmosfera tego miejsca w niczym nie przypominaa klasztoru. Najprawdopodobniej byo to ogromne centrum naukowe, w ktrym wyczuwao si podniecenie wielkich odkry. Kady, kogo mijalimy w szerokim hallu czy na korytarzu, wydawa si by pochonity jak spraw: nie rozmawiali zbyt wiele. Nie wskazywao to na brak przyjani, raczej na odseparowanie spowodowane cakowit koncentracj. Gdziekolwiek mona byo dostrzec ludzi, widziao si w nich jakie gbokie skupienie uwagi na niezwykle wanym zadaniu, ktre wymaga rozwizania. Przez otwarte drzwi rzuciem wzrokiem na sal ogromn, lecz pust. W kilku pokojach zakapturzone postacie pochylone byy nad wykresami i diagramami lub te siedziay nad dokumentacj przy ekranie z migajcymi wiatekami.

Mogem si szczyci rozpoczciem studiw chemii, biologii, fizyki i matematyki. Lecz te prace naukowe byy czym poza moj wyobrani, nie mogem nawet odgadn, czego one dotycz. Czuem, e s to eksperymenty o ogromnym znaczeniu, moe nawet dziesitki czy setki tych eksperymentw. Jezu co oni robi? pytaem. Lecz chocia wiedza pyna od Niego jak rzeka, zdoaem tylko tyle odczu, e rdem dziaalnoci tej placwki naukowej jest Bg. adne inne wyjanienie nie rozjanio moich myli. Jednake odczuem t mio, ktra zawieraa wspczucie i wyrozumiao dla mojej ignorancji braku zrozumienia. Ponadto... mimo, e by On bardzo zadowolony z tego, co wok nas si dziao, czuem, e zobacz jeszcze co wicej. Szedem za nim do nastpnych budynkw zamieszkanych przez myl. Weszlimy do studia muzycznego, gdzie trudno mi si byo z pocztku zorientowa, poniewa muzyka bya jednoczenie komponowana i przedstawiana. Skomplikowane rytmy, tony w skali o ktrej nie miaem pojcia. Dlaczego tak?, pomylaem, czyby Bach by tylko pocztkiem? Nastpnie przeszlimy przez bibliotek o wymiarach caego uniwersytetu w Richmond. Widziaem pokoje wypenione od podogi do sufitu dokumentami spisanymi na pergaminie, glinie, skrze, metalu, papirusie. Tutaj, przyszo mi na myl, s ogromnie wane Ksigi wiata. Natychmiast mnie to jednak obruszyo. Jake to, czy ksiki mogy by pisane jeszcze gdzie poza Ziemi? Ale takie przekonanie we mnie pozostao, chocia rozsdek go odrzuca. Myl porusza wiat" powracaa mi do gowy sentencja, kiedy tak przechodzilimy przez sale wypenione studiujcymi w skupieniu uczniami. W pewnym momencie weszlimy do jednej z najmniejszych sal. Tutaj znajduje si centrum myli tej Ziemi". Po chwili wyszlimy na zewntrz do cichego parku. Nastpnie do budynku wyposaonego w urzdzenia techniczne. W dziwnej przestrzennej konstrukcji, gdzie dotarlimy wskim chodnikiem, znajdowaa si zwyczajna woda. Zbiornik znajdowa si w czym w rodzaju laboratorium, ale rwnie dobrze ze wzgldu na sw wielko mogo to by obserwatorium kosmiczne. Z kad chwil pogbiaa si tajemniczo tego miejsca. Czy to jest niebo, Panie Jezu? zagadnem. Przytulny spokj i jasno. Oni z pewnoci s w niebie. Dlatego moe s te pozbawieni siebie, tego wrzaskliwego ego. Czy kiedy byli na Ziemi, to dorastali bez samolubnych celw? Tak si rozwijali i tak nadal si rozwijaj odpowied nadleciaa jak promie soca. Jeeli tutaj cigle si rozwijaj, to znaczy, e na Ziemi cakowicie si nie rozwinli. Wic... pewno jest tu co takiego, czego tym geniuszom brakowao. A jeeli tego samego brakowao tym z niszego krlestwa?" Wynika z tego, e ci pozbawieni egoizmu naukowcy rwnie w jakim stopniu byli winni, e nie mogli zobaczy Jezusa. A moe to On sprawi, e nie mogli go zobaczy? Z pewnoci co nieco o Nim wiedzieli. Faktem jest jednak, e byli ogromnie pochonici jedn spraw. Podanie prawdy tak dalece ich zaabsorbowao, e oddzielili si od istoty prawdy stojcej porodku, a poszukiwanej przez nich w ksikach i badaniach? Nie wiem. Jego cicha mio, moje olnienie, wszystko, o co chciaem zapyta doprowadzio mnie do wniosku, e nie moe mi wicej powiedzie, ni ja sam mog zobaczy. By moe nie mam jeszcze takiej wiadomoci, ebym mg zrozumie wyjanienia. Najwaniejsze, e cigle stoi obok mnie. Cokolwiek nowego ogldamy i tak On pozostaje w centrum mojej uwagi. Moe to byo te powodem, e nie pamitam, w ktrym momencie opucilimy powierzchni Ziemi. Do tej chwili miaem wraenie, e podrujemy na powierzchni Ziemi, chocia nie miaem pojcia w jaki sposb. Teraz znajdowalimy si gdze ponad Ziemi, nie mogem nagle jej ju dostrzec. Natomiast wokoo bya ogromna pustka, nie czuem jednak z tego powodu strachu, co zaczo w tej pustce wibrowa.

Wkrtce zobaczyem niezwykle rozlege, ogromne, bez kracw miasto, arzce si blaskiem na ogromn odlego. Ten blask bi ze wszystkiego, ze cian domw, z ulic, nawet z postaci, ktre teraz dostrzegem. Podobnie jak blask postaci, ktra mnie prowadzia. W tym czasie nie znaem jeszcze ksiki o objawieniu. Mogem tylko ze zdumieniem patrze na ten wietlisty spektakl, podziwiajc cudowne wiato kadego budynku. Kady z mieszkacw tego miasta musi by widziany na odlego wielu lat wietlnych. Ciekawio mnie, czy te promieniste istoty w swoim yciu kieruj uwag w stron Jezusa. Czy ja chocia raz w swoim yciu szukaem Go tak szczerze, eby Go polubi, pokocha?... Kiedy zadawaem sobie te pytania, dwie ze wietlistych istot oderway si od miasta przenoszc si w naszym kierunku przez niezmiern przestrze z prdkoci wiata. Lecz kiedy one kieroway si do nas, my oddalalimy si jeszcze szybciej. Odlego wzrastaa i utraciem widoczno. Nawet jeli bolaem z powodu tej straty, to przecie widziaem, e nie zasuyem na wicej jak tylko przelotne spojrzenie na to bezgraniczne niebo. Pokaza mi tyle, na ile to byo moliwe, teraz pdzilimy z powrotem. ciany zamkny si znowu wok nas, ciasno jak w pudle. Tak niedawno temu tu byem, a miaem wraenie, e byo to w poprzednim moim yciu. Jezus cigle jeszcze by przy mnie. Inaczej moja wiadomo nie byaby w stanie znie nagej zmiany pooenia, z nieskoczonego kosmosu do maej ciasnej komrki zwanej szpitaln sal. Wspaniae miasto cigle iskrzyo si w moich mylach, rodzc tsknot do powrotu. Z cakowit obojtnoci zauwayem, e jaka posta leaa pod przecieradem na ku, ktre wypeniao niemal cay pokj. Jezus powiedzia mi, e ja nale jednak do tej postaci pod przecieradem, e zadanie wyznaczone dla mnie odnosi si do mnie jako caoci, ktra obejmuje te to, co ley w ku. Podszedem do tego bliej i poczuem, e moje widzenie si koczy. Jasno znika. Rozpaczliwie krzyczaem: Nie zostawiaj mnie, przygotuj mnie do zamieszkania w wietlistym miecie, nie porzucaj mnie w tym ciemnym i ciasnym miejscu!" Przypomniaem sobie t niedawn, lecz troch zapomnian ju histori, jak desperacko przebiegaem oddziay i sale tego szpitala w poszukiwaniu siebie". Od momentu odczucia wielkiego osamotnienia przeskoczyem do wspaniaego uzalenienia, jakie nie byo mi znane. wiato Jezusa wkroczyo w moje ycie i wypenio mnie kompletnie, a to, eby istnie bez niego, stao si dla mnie nie do pomylenia. Moje szczere baganie nie zmienio sytuacji, czuem, jak umyka ze mnie wiadomo. Mj umys zacz si zamazywa. Po chwili nie wiedziaem ju, o co chciaem walczy. Poczuem, jak ponie moje gardo i przygniata mnie okropny ciar w klatce piersiowej. Otworzyem oczy, ale co leao na mojej twarzy i przesaniao mi widok. Chciaem to cign, ale poruszenie ramion stao si podobne do wysiku dwigania sztaby oowianej. W kocu zdoaem zoy razem rce. Na palcu lewej doni wyczuem piercie z owalnym kamieniem. Powoli przekrciem go wok palca i ciemno pokrya moje oczy.

VII
Opowiedzaem t moj histori Fredowi Owenowi w czasie czterech kolejnych spotka. W midzyczasie zadawa mi pytania lub te prosi o wyjanienie dawa mi do zrozumienia, e raczej o szczegy nie dba.

Kiedy czas naszej sesji dobieg koca, siedzia nadal zasmucony. Spojrzaem na zegarek, przeduylimy seans o dziesi minut. Czy wrcie do swego ciaa? zapyta w kocu. Tak to teraz rozumiem powiedziaem. W tym czasie niewiele pojmowaem. Przez nastpne dwa, trzy dni miaem niewielk wiadomo pobytu na Ziemi. No wiesz, miaem takie wizje czy sny, ktre si miewa przy bardzo duej gorczce... Powiedziaem mu, e kiedy znowu odzyskaem wiadomo, to przede wszystkim zdawaem sobie spraw, e jestem chory. Problemy mojego ciaa przesaniay mi ca reszt. Kiedy jednak byem poza ciaem trudno to wyjani, ale nie czuem ani blu, ani fizycznych dolegliwoci. Nastpn rzecz, ktr pamitam, to przede wszystkim czuem ogromny bl gowy, a przed sob zobaczyem umiechnit buzi pielgniarki. Mio powita ci z powrotem midzy nami - rzeka. Przez jaki czas nie byymy pewni, czy zechcesz to zrobi. Wycedziem przez zbolae wargi: Ktrego dzi mamy? Jest Wigilia Boego Narodzenia, panie Ritchie. Prbowaem wymyli jakie inne pytania. Chciaem take nawiza do tego, co si ze mn wydarzyo. Dowiedziaem si te, e nazywaa si Irvine i e bya porucznikiem. Wydarzyo si ze mn co najbardziej zdumiewajcego zaczem wreszcie co takiego, o czym kady na wiecie powinien wiedzie. Przerwa mi atak kaszlu, porucznik Irvine podoya mi rk pod plecy i uniosa mnie nieco, ebym mg napi si wody. Nie mw wicej powiedziaa wpadn do ciebie pniej. Zaczem si zastanawia, co mgbym jej powiedzie? Czy to, e widziaem Boga! Czy to, e byem w piekle! Czy to, e dane mi byo spojrze chwil na niebo! Mogaby pomyle, e straciem rozum. Cay tydzie, cay ten tydzie, gdy ktokolwiek zjawi si w pokoju prbowaem mu opisa wiato, ktre wypeniao to pomieszczenie i pytania, ktre byy mi zadawane. Nie udao mi si powiedzie wicej jak kilka pierwszych sw. Odpocznij nieco, nie mw tak wiele powstrzymywa mnie doktor albo pielgniarka, gdy zamiast mojego gosu sycha byo aosne apanie powietrza. Troskliwy zesp o wiele bardziej zainteresowany by stanem mojego zdrowia, temperatur, czy jakoci kroplwki, ni tym, co chciaem powiedzie. Zauwayem, e moj chorob traktowano z wiksz uwag ni powszechne przypadki. Stopniowo dni przemijay, udao mi si powiza wydarzenia, ktre przeyem w czasie spotkania z Jezusem. Tyle na dzisiaj, Fred. Ale jutro mog ci powiedzie, czego dowiedziaem si od lekarzy. Fred przychodzi teraz codziennie, chocia nawet krtki spacer z parkingu do gabinetu lekarskiego pozbawia go tchu. Zdecydowaem si nastpnego dnia podsumowa ca t histori...

VIII
Dowiedziaem si, e kiedy upadem w czasie przewietlenia, przeniesiono mnie do maej izolatki w pobliu dyurki, gdzie po zbadaniu stwierdzono obustronne zapalenie puc. Przez nastpne dwadziecia cztery godziny, wbrew wszelkim staraniom lekarzy, mj stan si pogarsza. Wczenie rano 21-go grudnia, dwadziecia cztery godziny po tym, jak po utracie przytomnoci zostaem przeniesiony do maego pokoju, sanitariusz wykonywa swj rutynowy obchd. Kiedy przyszed do mnie, nie wyczu pulsu, tak samo nie odczu bicia serca. Wreszcie sprawdzi cinienie, i tym razem rwnie bez powodzenia. Pobieg wic do lekarza dyurnego. Lekarz zjawi si natychmiast, ponownie sprawdzi z tym samym rezultatem. W kocu powiedzia do sanitariusza: Zgadza si zmar. Kiedy zakoczysz obchd oddziau, przygotuj go do trupiarni. Ciko westchn: wielu zmaro ju w tym miesicu w Camp Barkeley. Niechtnie uoy rce wzdu ciaa, przykry ca posta z twarz przecieradem i poleci sanitariuszowi to, co mu zostao jeszcze do zrobienia. Sanitariusz kontynuowa dalej obchd. Nastpnie wrci do izolatki i zobaczy mnie przykrytego przecieradem. Byo to widocznie w tym czasie, kiedy ja desperacko poszukiwaem swego ciaa... Okoo dziewi minut pniej, zgodnie z raportem szpitala, sanitariusz powrci, by przygotowa ciao do przetransportowania do trupiarni. Odnis jednak wraenie, e rka na przecieradle si poruszya. Pobieg wic po lekarza dyurnego. Lekarz ponownie przyszed. Przebada mnie i orzek, e zmarem bez wtpienia. Pomyla zapewne, e sanitariusz po dugiej, samotnej, nocnej subie ma jakie przywidzenia. Nastpnie zdarzyo si co ogromnie niezwykego, z czego w peni zdaem sobie spraw dopiero po latach, kiedy ju zostaem lekarzem. Sanitariusz odmwi zgody zaakceptowania orzeczenia przeoonego oficera. Moe zasugerowa mgby pan da mu zastrzyk adrenaliny bezporednio do serca. Po pierwsze, byo nie do pomylenia, aby kto spoza krgu zawodowego mg si opiera oficerom, szczeglnie w sprawach medycznych, gdzie sanitariusz by zwykym onierzem, a oficer licencjonowanym lekarzem. Po drugie, to, co sanitariusz sugerowa, z medycznego punktu widzenia byo conajmniej dziwne. W owych czasach, przed powszechnym stosowaniem masau serca oraz elektrycznego wstrzsu, zastrzyk adrenaliny bezporednio do serca by istotnie stosowany, ale w przypadkach wstrzymania pracy serca. Wykonywano go tylko wwczas, gdy serce przestawao bi, a oglny stan zdrowia pacjenta by dobry i po rozruszaniu serca mona byo mie nadziej na pene odzyskanie zdrowia, np. w przypadkach ratowania po zatoniciu. Natomiast kiedy cay system czowieka jest zniszczony na skutek dugotrwaego zapalenia puc dodatkowe parokrotne poruszanie minia sercowego po prostu nie przynosi korzystnych efektw. Technicznie mona uzyska parominutowe bicie serca, lecz nie zmieni to stanu zdrowotnego. Ponadto, co medycynie jest powszechnie znane, mj mzg po dugim okresie niedotlenienia mg ulec beznadziejnemu zniszczeniu... Mimo e wiedzcy o tym wszystkim lekarz dyurny by wiadomy bezsensu dalszego dziaania, zaakceptowa sugestie szeregowego sanitariusza. Daj sterylny opatrunek z apteczki powiedzia do niego. Nim sanitariusz wrci, wypeni strzykawk adrenalin i wbi prosto w serce. Z pocztku nierwno, pniej ju bardziej rytmicznie serce zaczo bi, wprawiajc w niezwyke zdumienie dwch medykw stojcych przy mnie. W chwil pniej stwierdzili wzrost cinienia krwi i coraz wyraniejszy oddech... Nie oznaczao to natychmiastowego odzyskania zdrowia. Lecz teraz, po dwudziestu siedmiu latach praktyki medycznej, mog w peni wyrazi podziw i uznanie dla zaogi szpitala, ktra podniosa mnie na nogi.

Po zameldowaniu mojego przypadku przez lekarza dyurnego swemu zwierzchnikowi odwiedzi mnie osobicie naczelny dyrektor szpitala dr Donald G. Francy, ktry nazwa moje uzdrowienie najbardziej niezwykym medycznym przypadkiem o jakim sysza". Pniej w raporcie napisa Przypadek powrotu ze stanu mierci szeregowca George G. Ritchie i odzyskania przez niego penego zdrowia wytumaczy mona jedynie przyczynami nadnaturalnymi".

IX
Opowiedziaem Fredowi Owenowi o szczegach powrotu do zdrowia, jakkolwiek w owym czasie bardzo mao mnie to interesowao. Powrt do ycia ziemskiego przyjem raczej z niezadowoleniem. Lec tak schorowany w ku, staraem si obj myl to, co si wydarzyo w tym niewielkim pokoju szpitalnym. Rozmylaem, w jaki sposb mgbym opowiedzie o nim innym ludziom. Zastanawiaem si, jak to mogo by, e yjc dotychczas, nie zauwayem Go. Po jakim czasie, gdy opanowaem bl z powodu odejcia Jezusa z uczuciem radoci w sercu zaczem wita wszystkich, ktokolwiek zjawiby si w pokoju. Szczeglnie staraem si wyjani moje przeycia siostrze Retta, ktra oficjalnie nazywaa si porucznik Retta Irvine. Za kadym razem, kiedy w trosce o porzdek i moje zdrowie zjawia si w pokoju, zaczynaem od nowa. To byo jakby jasno soca, jakiej nigdy nie ogldamy, tylko e to nie byo ponce soce... Kopot w tym, e brakowao mi porwna, skojarze, brakowao sw, eby wyrazi choby najmniejsz cz tego, co si stao. Mogem zauway, e moje porwnania tylko komplikoway opowiadanie i coraz mniej z tego rozumiaa. Retta Irvine nie miaa wtedy wicej jak dwadziecia sze czy dwadziecia siedem lat. Ta adna blondynka, smuka, z subtelnym umiechem, w moich oczach wydawaa si jednak pani w rednim wieku, ktrej mogem wyla swoje ale. Tote skoro nie mogem jej opisa Jego blasku i tego, co mi ukazywa, zaczem jej opowiada, jak usiowaem dosta si na studia medyczne trzy tygodnie temu... Natychmiast j to zainteresowao. Byo dla mnie wielk satysfakcj i przyjemnoci patrze na jej twarz, obserwowa jej reakcj. Nigdy przedtem nie czuem si tak cudownie. Skoro tylko moja poprawa si ustabilizowaa, przeniesiony zostaem na gwny oddzia. Podniosem si szybko na duchu i wkrtce przeniesiony zostaem na normaln sal, gdzie leaem pord wielu innych chorych. Cigle byem pod wraeniem tego, co si stao. A w ogle to byem niemiay i wstydliwy. Tylko wwczas, kiedy byem w harcerstwie, czuem si swobodnie, a to dlatego, e codziennie przebywaem z tymi samymi ludmi. Teraz znalazem si wrd wielu obcych. Jednak odczucie cakowitej samotnoci, jakiego niedawno dowiadczyem, bdc niewidzialnym na tym oddziale, dokonao we mnie ogromnych zmian. Kiedy wiata zgasy i ucichy rozmowy, mogem si pooy i przy wietle nocnych lampek rozmylaem o kadym detalu tego niezwykego wydarzenia, kiedy to Jasno wstpia przez ciany tego baraku. Czy cigle jest tutaj? mylaem. Czy mgby by mimo tego, e nie moglimy go dostrzec naszymi oczyma? Nabieraem coraz wikszej odwagi, aby opowiedzie innym, co widziaem. Odkry nieco, ale zabezpieczy si take. Cieszya mnie obecno ludzi, ale rwnie baem si narazi na miano dziwaka. Przez dugie nocne godziny przypomniaem sobie kady szczeg tej jaskrawej rzeczywistoci. Najpierw krlestwo pieka, na ktre mogem najduej patrze, gdzie ludzie nie naleeli ju do Ziemi, ale nie mogli jej te opuci, gdy nie mogli uwolni si od owych pasji, namitnoci i

pychy, ktre nimi zawadny. Nastpnie krtka wizyta w krlestwie, gdzie sprawy osobiste byy najmniej wane, a ludzie bez reszty powicali si szukaniu prawdy. Zdawao mi si wtedy, e byem w niebie, gdyby nie to, e przez moment zobaczyem wspaniae miasto. Ta chwila zaciemnia mi jeszcze bardziej sens moich przey. Co to wszystko moe znaczy? Dlaczego to wanie mnie zostao przekazane? A teraz - - co powinienem robi? Te pytania zadawa mi Fred Owen, koyszc si naprzeciw mnie na krzele i cedzc sowa midzy cikim oddechem. Czy to spowodowao jakie zmiany w tym, co robie? Mam na myli twoje ycie. W przeciwnym razie wszystko to bardzo ciekawe, fascynujca podr na trasie do Boga, ale nie mog dostrzec w tym czego wyranie znaczcego. Na tamtym wiecie... czy zdoaem w peni dostrzec zawi, ktr tam spotkaem? Jeli nie utraciem celu tej podry. To nie bya wycieczka do nieba, przypomniaem Fredowi. Jeli w ogle widziaem niebo, to z ogromnej odlegoci, nieosigalnej dla ludzi. Jako dwudziestoletni chopak nie wierzyem w zanurzenie w otcha pieka, nie widziaem te ognia piekielnego odnotowanego w Biblii. Lecz to, co widziaem na tamtym wiecie, byo wystarczajcym piekem. Wystarczyo, eby w cigu mego ycia wyrzec si postaw, nawykw czy te form ycia, ktre tam widziaem. Z ca pewnoci ta noc w Teksasie nie bya marginesow spraw mego ycia, mwiem do Freda. W kadej minucie kadego dnia po tym doniosym dla mnie wydarzeniu byem wiadomy obecnoci lepszego wiata... Dziwne, e w mej pamici zachowao si tylko uznanie dla tego wiata, a nie cierpienie i strach, ktre towarzyszyy memu powrotowi na ziemi. Kontrast pomidzy mioci Jezusa i wiatem, na ktrym przyszo mi y, sprawiy, e pierwszy krok po chorobie by najciszy w moim yciu. Wiedziaem, e aby by w porzdku, bd musia opowiedzie Fredowi, i to zupenie szczerze, co si nastpnie wydarzyo.

Byo to trzy tygodnie po wyjciu z mojego ciaa i spotkaniu si z Chrystusem, kiedy porucznik Irvine zatrzymaa si przy moim ku i oznajmia mi dobr wiadomo. Akademia Medyczna podtrzymaa moje przyjcie na studia i skoro tylko bd mg uda si w drog, mam zgosi si na uczelni. Raz jeszcze mj powrt do zdrowia sta si wycigiem z czasem. Kady dzie opuszczonych wykadw powodowa zalegoci i mniejsze szans na zdanie egzaminu. Musisz dobrze si odywia porucznik Irvine zwyka to stale do mnie mwi. Nie mamy zwyczaju mwi pacjentom, co ich czeka, ale ja ci powiem, e z ca pewnoci nie zostaniesz wczeniej zwolniony, nim nie przytyjesz co najmniej 15 funtw.

Tote nadziewaem si ziemniakami i popijaem mlekiem dotd, a czuem, e wicej ju nie dam rady zje. W kocu pewnego dnia, pod koniec stycznia, otrzymaem zwolnienie ze szpitala. Staem wpatrzony w bilet, ktry trzymaem w rce. Miaem rezerwacj na miejsce lece na pocig odjedajcy z Abilene nastpnego popoudnia. By to luksus, ktry wskazywa na to, e do cakowitego zdrowia byo jeszcze daleko. Na moim zwolnieniu odnotowano wag 134 funty. Byo to o 44 mniej ni ta, ktr miaem, kiedy zgosiem si do suby wojskowej. Najwaniejsze jednak byo to, e w kocu jechaem na studia medyczne i e cigle byo tam dla mnie miejsce! Zadzwoniem do mojej mamy, eby powiedzie jej, kiedy pocig przybywa do Richmond. Pisaa do mnie regularnie cay czas, kiedy byem w szpitalu i zdawaa sobie spraw, e byem zbyt chory, eby odpisywa. Byem bardzo zadowolony, e szpital informowa j o moim stanie zdrowia... Wpatrywaem si przez okno pdzcego pocigu w przemijajce krajobrazy. Teksarkana... Little Rock... Memphis... rne pocigi, rne lokomotywy podopinane do mojego wagonu. W zachodniej Virginii zaczlimy si wspina w kierunku Charleston, nastpnie przekroczylimy granic stanu. Covinkton, Clifton Forge, Wayneboro jakie to byo pikne. Wezbrane strumie nie, lasy, gdzie obozowaem z moj druyn skautw.. Nastpnie w d, na wschodni brzeg Blueridge do Charlottesville i w kocu do Richmond. Robio si ciemno, kiedy dojedalimy do miasta po 48 godzinach podry. Z okien dostrzegem due nasilenie ruchu na ulicach. Serce bio mi jak motem. Usiowaem wcign na siebie paszcz. Z powodu osabienia, jak i podniecenia zwizanego z powrotem do domu trzsy mi si nogi, a ciar paszcza przygniata mnie do podogi. Przez okno wagonu mogem zobaczy, e peron stacji wypeniony by podrnymi w wikszoci umundurowanymi tak jak ja. Zobaczyem moj matk. Bya znacznie szczuplejsza, ni pamitaem. Dugie wosy miaa spite pod kapeluszem, sza wzdu peronu, prowadzc ze sob dziesicioletniego Henryka. Spotkaa mnie w momencie, gdy schodziem ze stopni wagonu. Pochwycia mnie byskawicznie w ramiona, podczas gdy Henryk wspina si na moje plecy. W pierwszej chwili mwia zbyt wiele, po paru krokach wzia mj baga i skierowaa nas w stron windy zamiast do schodw prowadzcych na ulic. W midzyczasie opowiadaa o sytuacji w rodzinie. Bruce Gordon leaa przezibiona w ku. wita Boego Narodzenia nie byy radosne z powodu taty i mojej nieobecnoci. Miaem zaproszenie od babci Dabney do Moss Side na jutrzejsze niadanie. Moesz by pewien malanych bueczek przed zgoszeniem si na dziewit na uczelni. Pno w nocy, kiedy Henryk i Bruce Gordon ju spali, siedzielimy z mam w duym pokoju przy witecznym drzewku, ktre zachowaa a do dzi. George? Spojrzaem w jej brzowe, wpatrzone we mnie oczy. Co ci si przydarzyo, George. Czy nie jest to co, o czym chciaby pomwi? Wzruszyem bezradnie ramionami, jako dziecko zawsze podejrzewaem, e ona czyta w moich mylach. A teraz, w tym znanym mi, przytulnym pokoju, ze zdjciem taty na kominku, stao si co niezwykego. Po tygodniach bezowocnych prb zainteresowania kogokolwiek moim przeyciem nagle jest kto, kto mnie chce wysucha! Komu mog wszystko opowiedzie, co widziaem i co czuem. Z gbokim zadowoleniem opowiedziaem, jak wyskoczyem z ka, pozostawiajc lecych kolegw w szpitalu. Opowiedziaem o moim locie do Richmond i o dramatycznym powrocie, szukaniu swego ciaa w Camp Barkeley. O wietlistej postaci i o podry z ni... Suchaa mnie z niezwyk uwag, wpatrujc si we mnie z napiciem, by nie straci jednego sowa. W chwili kiedy to mwiem, zdaem sobie spraw, e stao si co niezwykego i to nie to, e kto po raz pierwszy mi uwierzy - ale to co niezwykego dotyczyo mnie, mego wntrza. Zmieni si mj punkt widzenia. Od tej chwili nie patrzyem na ni, jak dotychczas, jak na macoch, lecz dostrzegem Mary Skeen Ritchie, osob z jej wasnym yciorysem. Pierwszy raz w moim yciu widziaem w niej odwan, dzieln,

mod kobiet, ktra podja si nie tylko roli matki dla Mary Jane i dla mnie, ale i opiekuna domu, gdzie ojciec przebywa tylko w weekendy. Pomimo e kontynuowaem swoje opowiadanie, syszaem" w pamici to, co tata powiedzia mi dawno temu, a z czego wczeniej nie zdawaem sobie sprawy: e nasza nowa mama przez trzy lata nie zdecydowaa si na wasne dzieci, aby w caoci powici si wychowaniu Mary Jane i mnie. Przeszedem teraz do opowiadania o niebiaskim miecie i o tym, jak bardzo chciaem zobaczy je z bliska. Kiedy o tym mwiem, zrozumiaem po raz pierwszy, jak dalece zagroona czua si babcia Dabney przez maestwo taty. Dlaczego tak czsto powtarzaa mi, e Mary Skeen nie jest moj prawdziw matk? Przypomnia mi si mj upr i wrogo z moich modzieczych lat... Teraz widziaem gboko zatroskan tymi wydarzeniami, kochajc mnie kobiet. Kiedy skoczyem moje opowiadanie, oboje siedzielimy duszy czas w ciszy. George wyszeptaa wreszcie mama Bg powierzy ci ogromn prawd. Nabieraem przekonania, e robi to cigle jeszcze. Nawet wtedy, kiedy si z nim w zupenoci zgadzaem, nabieraem coraz to nowych zdolnoci zrozumienia, jak np. zaakceptowanie i zrozumienie mojej nowej matki. Jaka to tajemnicza sia tkwia w tym prostym opowiadaniu moich przey? Ciekawio mnie, czego Bg oczekuje ode mnie po tym spotkaniu. Czyby to bya cz odpowiedzi? Wanie... mwi o tym?

XI
Lecz jeli mj przyjazd przedstawia si nawet lepiej ni przypuszczaem, to pocztek studiw by znacznie gorszy. Byem o wicej ni miesic spniony. Kiedy profesor podawa mas sw aciskich, wszyscy wok mnie starannie notowali, podczas gdy ja prbowaem odgadn, jakiego to dotyczy przedmiotu. Moje zdrowie rwnie mi nie sprzyjao, wyczerpywao mnie niezwykle przechodzenie z budynku do budynku uczelni, a koncentrowanie si na wykadach byo bardzo trudne. W pierwszym roku kademu studentowi wrczono zwyk brzow papierow torb z zestawem ludzkich koci, takich jak: ebro, ko przedramieniowa, rne krgi. Pewnego dnia gdzie mi si te koci zapodziay i niespokojny, w poszukiwaniu ich, wbiegem do laboratorium anatomicznego. Czy nie widziae mojej torby z komi? zapytaem studenta stojcego w przejciu. Zmierzy wzrokiem moj wychud posta Przecie stoi tu powiedzia. Stopniowo staczaem si w krg destrukcji. Wszyscy inni wydawali mi si by zdecydowani i pewni siebie. Po kilku tygodniach zaczem si czu jak tpak pomidzy geniuszami. Nagle w maju wydarzyo si co cudownego. Margarite Shell znaem od kilku lat, od czasu, kiedy z jej bratem Bobem uczszczalimy na zajcia przygotowawcze przy Uniwersytecie w Richmond. Bob Shell sta si wkrtce moim najlepszym przyjacielem. Pierwszy raz spotkaem Margarite w jej domu w Lawrenceville, 70 mil na poudnie od Richmond. Drobna, ciemnowosa, z niebieskimi oczami koloru nieba w kwietniowy poranek, bya dla mnie najpikniejsz dziewczyn, jak kiedykolwiek widziaem. Wiedziaem, e nie mam szans, eby si z ni umwi. Bya niesamowicie popularna, poza tym w tym czasie sympatyzowaa z innym koleg swego brata. Teraz Bob Shell przerabia program marynarki na Uniwersytecie w Richmond i pewnej nocy zadzwoni do mnie z rewelacyjn dla mnie wiadomoci Margarite zerwaa ze swoim chopakiem. Zadzwoniem do niej i zaryzykowaem propozycj spotkania, na co ona si zgodzia.

Natychmiast pojawi si przede mn problem zdobycia benzyny w zwizku z wojennym racjonowaniem. Poprosiem jednak babci Dabney o poyczenie mi pastelowego koloru Oldsmobila i paru kuponw na benzyn do Lawrenceville. W roku 1941 Oldsmobil by jednym z najadniejszych aut, jakie kiedykolwiek wyprodukowano. Opywowe ksztaty, chromowany przd i zderzaki. Byem przekonany, e zaimponuj rozmachem. Moja duma jednak si zachwiaa, w momencie kiedy Margarite na powitanie spojrzaa gdzie poza mnie z pytaniem: A gdzie jest Bob? Lecz pomimo e spodziewaa si nas obydwu, posza oczywicie ze mn i spdzilimy bajeczny wieczr. Po tym spotkaniu cay swj wolny czas powicaem na zdobywanie kuponw na benzyn. W rodku lata wiedziaem ju, e jeeli czego chc, to tylko tego, eby Margarite bya moj on. Wiedziaem te, e nie mog adnej dziewczyny prosi o rk nie opowiedziawszy o najwaniejszym wydarzeniu w moim yciu, tote kilkakrotnie podejmowaem te prby. Za kadym jednak razem zauwayem odcie znuenia na twarzy Margarite i niespokojne odwracanie ode mnie uwagi, pospiesznie wic zmieniem temat. Byem przekonany, e cae to wydarzenie uwaa za umysow iluzj. Zreszt, tak jak wiele par w czasie wojny, staralimy si wszystko traktowa powierzchownie, jakby instynktownie unikajc takich tematw jak mier i przyszo. W sierpniu zostaem wezwany do dziekanatu. W maym dusznym pokoju dziekan powiedzia mi, e jeeli do koca semestru nie uzyskam przynajmniej dobrych ocen z biochemii i bakteriologii, zostan natychmiast skiero wany do odbycia obowizkowej suby wojskowej. Wypowiedzia jeszcze znacznie wicej nieprzyjemnych refleksji na temat pojemnoci mojego mzgu i umysowej niekompetencji tego, kto skierowa mnie na te studia. Byem zbyt przejty moimi problemami, eby uwiadomi sobie, e ten czowiek tak samo sarkastycznie traktowa wszystkich innych studentw, bya to cz wykalkulowanej strategii. Bez wtpienia wszyscy bali si wyrzucenia przed osigniciem wymarzonego tytuu lekarza wojskowego. Dla mnie jednak jego orzeczenie byo potwierdzeniem swojej wasnej opinii, e jestem za gupi, eby zosta doktorem. Przez nastpne sze tygodni lczaem nad ksikami i mikroskopem, a jego sowa dwiczay mi w gowie jak zacita pyta. Ostatecznie oceny, jakie otrzymaem z tych dwch przedmiotw, to dostateczny i minus dostateczny. We wrzeniu zostaem znowu wezwany do jego biura. Pierwsze sowa dziekana byy szorstkie i oficjalne: przeniesienie do Camp Barkeley ze skutkiem natychmiastowym. Przeszeregowanie do czynnej suby zamorskiej. Po czym wypowiedzia swoj osobist uwag: Richtie, jeeli wrcisz ywy z tej wojny, to postaram si osobicie zadba o to, eby nigdy nie zosta przyjty do tej medycznej uczelni i adnej innej. Zmarnowae czas profesorom i reszcie personelu i zaje miejsce studentowi, ktry mg skorzysta z tej okazji. Mam nadziej, e nigdy wicej nie bdziesz trwoni czasu i rodkw w zawodzie medycznym. Nie pamitam, jak si wydostaem na korytarz. Pamitam tylko, e widziaem wszystkich pochonitych swoimi sprawami w najwaciwszym dla nich miejscu. Zdaem sobie te spraw, e gdziekolwiek bym si uda, w lewo czy w prawo, na gr schodami, czy na d ju nic si nie zmieni. By to najczarniejszy dzie w moim yciu. Byy to te moje dwudzieste urodziny. W dniu, kiedy ycie wydawao si odradza, moje utracio swj sens. Co mi pozostao: wraca do wicze w teksaskim bocie albo wystawi si na kule gdzie w Europie lub Azji. Jezu spytaem zaamany, dlaczego nie mogem zosta z Tob w poprzednim miejscu? Na dodatek mama przygotowaa dla mnie wielk niespodziank, wystawne przyjcie tego wieczoru. Miaa przyj Margarite, ktra pracowaa teraz w Richmond. Miaa by take moja siostra Mary Jane, ktrej m by na Pacyfiku, take siostra Margarity z mem i wielu innych. Miay by take prezenty, gratulacje i yczenia pomylnej przyszoci.

Wolno skierowaem si do szafki i jak tylko dugo si dao, wyjmowaem swoje notatki, ksiki, swoj torb z komi. Jakebym mg prosi Margarite, eby za mnie wysza, skoro nie potrafibym jej zapewni utrzymania po wojnie, nawet gdybym wrci. Jak atwo by byo, nachodziy mnie myli, i do laboratorium chemicznego i dobra skadniki... by moe bybym gupim lekarzem, ale wykady o truciznach pamitaem dobrze; bybym pierwszym studentem, ktry by wybra t drog... Ten obraz miaem przed oczyma tylko przez chwil, przytoczyy go zaraz inne. To samobjstwo, ktre przyszo mi na myl, wypara zaraz inna myl. Przypomniaem sobie krlestwo tych otpiaych duchw, gdzie minuta moe kosztowa wieki, wspomniaem tych, ktrzy w identyczny sposb prbowali znale wyjcie z podobnej sytuacji. Jeeli nie jestem w stanie znie rozczarowania Margarite tego wieczoru, to jak mog cierpie go w wiecie bez czasu? Zobaczyem te cierpice oczy. Usyszaem to bez koca powtarzane: tak bardzo przepraszam", ktre nigdy nie zostao usyszane. Widziaem, e ta wstrzsajca wizja zawsze powrci mi na myl, jeeli tylko kiedykolwiek prbowabym odebra sobie ycie. Poszedem wic na swoje przyjcie urodzinowe. Zdmuchnem wieczki na moim torcie, miaem si ze wszystkimi z kawaw o tym, jak to duo doktorzy zarabiaj. Po czym, gdy wszyscy wyszli, o wszystkim powiedziaem mamie i Margarite. Byy wspaniae, przypominay mi, e co najmniej jedna czwarta studentw w tym czasie bya odrzucana. Jeeli nie ciebie, zauwaya Margarite, to kogo innego mogo spotka to rozczarowanie. To jeszcze bardziej pogbio moje przykre uczucie, e musz poegna dziewczyn o tak wspaniaym sercu. Natychmiast" w jzyku wojskowym znaczy oczywicie z nieokrelon zwok". Tote upyny blisko trzy tygodnie zanim otrzymaem rozkaz wyjazdu do Camp Barkeley. Odjechaem rankiem, z pocztkiem padziernika, razem z trzema innymi studentami medycyny, ktrzy jak ja nie podoali opanowaniu materiau. Jeden z nich mia starego czarnego Plymoutha, moglimy wic wyjazd ten zorganizowa wsplnie. Bylimy do cich grup, podrujc w przepiknych kolorach jesiennego pejzau. Mylaem o ojcu, ktry by gdzie we Francji. Wielka inwazja na Francj, o kryptonimie D-day, miaa miejsce cztery miesice temu i jednostka mojego taty postpowaa za pierwszym natarciem w gb Francji. W tym czasie ojciec dokona wielkiego wyczynu. Jego oddzia zmusi Niemcw do opuszczenia ogromnych kopal torfu we Francji i Belgii, ktre byy bogatymi rezerwuarami paliwa. Zabezpiecze nie tych pokadw przed zatopieniem uznane zostao przez wielu ludzi za jedno z najniezwyklejszych osigni. Akcj t kierowa mj ojciec. Operacja Torf trwaa sze tygodni. Tata uznany zosta za bohatera. Jego nazwisko wymieniane byo w wiadomociach z frontu i oficjalnych raportach. A jego syn? Zniesawiony jedzie do koszar, dokadnie tam, gdzie by trzynacie miesicy wczeniej. Jedynym jasnym punktem na moim aosnym horyzoncie by list, ktry przyszed z Francji od mojego ojca, nadmieniajcy, e moliwy jest jego przyjazd na wita Boego Narodzenia. Rodzinny dom! Wszyscy razem! Z wyjtkiem... mnie. Pierwszego dnia dojechalimy do Cincinnati nie rozmawiajc wiele, kady z nas mocowa si prawdopodobnie z mylami takimi jak moje. Nastpnego dnia odpoczywalimy nieco, zmieniajc si przy kierownicy, opowiadalimy o dziewczynach i rybach, ktremy zowili, a ktre si zerway o wszystkim z wyjtkiem szkoy medycznej i wojny. Louisville, Memphis, trzeciego dnia po poudniu dotarlimy do Mississippi, nastpnie jechalimy wzdu rzeki z zamiarem przekroczenia jej w Viksburg. Po obu stronach rzeki roztacza si obszerny widok pustych pl po kukurydzy i trzcinie cukrowej, wypalonych jesiennym socem. Przed nami na ogromnej rwninie rozpociera si Viksburg.

Pete kierowa, reszta rozgldaa si za drogowskazem do mostu, ktry by na mapie. W miecie Pete jecha wzdu rzeki. Widzisz jaki drogowskaz? rzuci mi przez rami: miaem obserwowa lew stron. Nie odpowiedziaem. Przez ostatnie kilometry wyschy mi usta, odek uciska. Co w tym ukadzie ulic wydawao mi si nieprawdopodobnie znajome. Wiedziaem, e nigdy wczeniej tu nie byem, ale wiedziaem te dokadnie, jak bdzie wygldao nabrzee rzeki za nastpnym zakrtem. Jakie bdzie skrzyowanie? To tutaj, tak, to na pewno tutaj! Wszystko nagle stao si jasne. To wanie na tej ulicy; miniemy par ulic i bdzie neonowy napis nad drzwiami CAFE". O, jest na lewo! Kolega siedzcy obok Pete zauway wielki napis przy skrzyowaniu. - Most musi by w tyle, w t stron. Pete zwolni samochd i pooy rk na kierunkowskazie, kierujc si w lew stron. Prosz ci, Pete mj gos brzmia ochryple nie zatrzymuj si, jed prosto. Kolega, ktry zauway drogowskaz, odwrci si do mnie: Ale napis kieruje w t stron. Wiem o tym, ale chciaem par ulic przejecha w tym kierunku. To wszystko powiedziaem. Pete wyprostowa koa. Jak daleko? zapyta, jadc wolno naprzd. Serce bio mi za mocno, eby mwi. Na nastpnym skrzyowaniu po mojej stronie znajdowa si nocny klub z czerwonym dachem. Neonowe litery nad drzwiami nie wieciy w dziennym wietle, ale jarzya si reklama piwa w oknie z prawej strony. Tutaj po chodniku szedem z mczyzn, ktry nie mg mnie dostrzec. Jest te budka telefoniczna, przy ktrej staem tak dugo... Jak dugo? W jakim wymiarze czasu i w jakim rodzaju ciaa? Sta! krzyknem do Pete przejedajcego obok maej restauracyjki. Pete podjecha do krawnika i znowu zauwayem wymownie wlepione we mnie jego oczy. Bya to najzwyklejsza ulica, jak dziesitki innych, ktrymi przejedalimy od wyjazdu z Richmond. Mylaem, e nigdy nie bye w Mississippi? powiedzia Pete. Mokr rk trzymaem drzwi. Chciaem wyskoczy z auta, przelecie ulic, dobiec do supa telefonicznego, zapa tego telefonist, zapa i potrzsn nim. Otworzy drzwi do restauracji, wej, rozgldn si. Zapyta, ktra godzina? Cokolwiek, byle usysze swj gos, usysze odpowied. Cofnem si w gb siedzenia i odwrciem wzrok od maej biaej restauracyjki. Wydawao mi si, e co zauwayem powiedziaem po gbszym zastanowieniu. Co mogem powiedzie, e byem tutaj pewnej nocy, kiedy leaem w szpitalu w Teksasie? Pete skrci niecierpliwie w kierunku drogowskazu zauwaonego poprzednio. Ja w tym czasie wyznaczaem na mapie tras: Abilene przez Teksas, przez Arkansas, Luisjan... Prosta linia na wschd z Abilene do Viksburg w Mississipi. Kiedy jechalimy dalej wzdu rozlegej rzeki, jaki gos we mnie krzycza: Tak, to byo tutaj! Vicksburg w Mississippi! To tutaj zatrzymaem si po bezcielesnym, byskawicznym locie. Tutaj si zatrzymaem i zadumaem, i std wrciem z powrotem".

XII

Tym razem byem tylko dwa tygodnie w Camp Barkeley. onierze, z ktrymi odbywaem poprzednio wiczenia, zostali oczywicie rozesani na linie frontu rozsiane po caym wiecie, a na ich miejsce przybyy nastpne transporty rekrutw. Z powodu mojego czciowego medycznego przeszkolenia zostaem przydzielony do Korpusu MedycznoAdministracyjnego, do kompanii majcej peni sub w szpitalu. W midzyczasie odbywaem wiczenia jak wszyscy w Camp Barkeley. Marsze po dziesi godzin dziennie w kurzu ranicym oczy i zatykajcym gardo. Cay swj wolny czas powicaem pocztkowo wyjazdom do szpitala w poszukiwaniu porucznik lrvine. - Miae przykr przepraw w yciorysie odrzeka, kiedy jej opowiedziaem o swoim niefortunnym wystpie w szkole medycznej. -- Przecie nie wrcie jeszcze do normy, odkd std wyjechae, wiesz o tym. Pjdzie ci lepiej nastpnym razem, po wojnie. Wydawaa si by pewna siebie, a ja nie mwiem jej o tym, co powiedzia dziekan Wydziau. Natomiast chciaem jej opowiedzie o tym, co mi si wydarzyo w czasie przejazdu przez Vicksburg, gdy zobaczyem ma restauracyjk z napisem CAFE", przy ktrej zatrzymaem si, kiedy wdrowaem po opuszczeniu ciaa w tym szpitalu. Moje nieszczsne usiowania opisania swoich przey wobec Margarite podsuny mi pewn myl. Opowiadanie o tych wydarzeniach ma wielk si, ktr tylko Bg moe wyzwoli. Lecz musi to by w Jego czasie, tak jak to byo z matk w duym pokoju tej nocy, kiedy powrciem do Richmond. Nie mogo to natomiast by co takiego, jak to miao miejsce z Margarite, kiedy narobiem tylko totalnego zamieszania. Z pocztkiem listopada zostaem przerzucony do Camp Ruckerey w Alabamie do nauki obsugi technicznej przy przeprowadzaniu operacji w 123 Szpitalu Polowym. Bitwa o Belgi bya w toku, jednostka 123-cia miaa by zorganizowana i skierowana na front tak szybko, jak tylko byo to moliwe. Miaem tylko jeden tydzie przed Dniem Dzikczynienia na szybk podr z Alabamy do Virginii i krtk wizyt u Margarite i mojej rodziny. Mama cigle spodziewaa si przyjazdu taty na wita. Caa moja uwaga skoncentrowaa si teraz na spotkaniu si z nim. 123-ci Szpital zaadowany zosta na pocig w Camp Ruckerey w wieczr wigilijny 1944 roku i skierowany do Camp Kilmer w New Jersey. Tej nocy prbowaem zasn na siedzco, moje myli powracay do poprzedniej Wigilii, kiedy to zbudziem si w szpitalu z blem w piersiach, wci jeszcze pochonity mylami o najbardziej kochanej Postaci, jak kiedykolwiek znaem. Gdzie On przebywa do tego czasu? Jezus, ktrego spotkaem, nie mg si zmieni ani te znikn. Ta Jasno penetrowaa moj wyobrani bez wzgldu na czas i miejsce. Sprawy, ktre nie byy dla mnie jeszcze jasne, teraz staway si zrozumiae. Dlaczego On nie spowodowa innego przebiegu wydarze, ktre tak ciko mnie ostatnio dotkny? Czeg ty oczekujesz? mwiem do siebie. Czy ktokolwiek, kto mia przeycia takie jak ja. kto choby na moment dojrza Mio ponad Wszechwiat, mgby si dalej przejmowa sprawami zewntrznymi? Ale ja si tego nie wyzbyem. Okropnie byem wcieky na zawadiackiego sieranta, siedzcego trzy rzdy przede mn, ktry wypenia przedzia smrodem z cygara. Zocio mnie, gdy inni ze 123-go, w wikszoci z wielkich miast, artowali z mojego poudniowego akcentu i drobnomieszczaskich nawykw. Zamiast naby zdolno odrzucania, bagatelizowania tych bahostek, zauwayem, e zoszcz mnie wicej ni kiedykolwiek. Nastpnego ranka pocig sta duszy czas na bocznicy, gdzie na trasie. W oddali bya droga, czasem mogem dostrzec mignicie wiate samochodowych. Wtem co mn wstrzsno i poczuem paskudny ucisk w gardle. Stoimy przecie w Acca tu przy Richmond. Nieco ponad kilometr od mojego domu! Tu przecie, w starej dzielnicy Richmond, bya kiedy lokomotywownia kolei Fredericksburg i Potomac.

To tutaj dziadek Dabney mia mnie zwyczaj przyprowadza, ebym mg oglda lokomotywy. I ten most! Przejechaem go na rowerze z tysic razy, kiedy jedziem z domu do Moss Side. By to poranek Boego Narodzenia i moja rodzina bya ptora kilometra std. Po drugiej stronie tego zagajnika. Ogromna tsknota za domem przenikna mnie na wskro. Ciekaw byem, czy Henry i Bruce Gordon ju wstali. Zawsze byli pierwsi w witeczny poranek. Czy tata przyjecha wczoraj do domu? Po tak dugiej rozce bylimy teraz ju tylko kilkaset metrw od siebie. Okoo sidmej rano usyszaem gwizd lokomotywy i skrzypienie k. Pocig ruszy znowu. Przyspieszajc, zwalniajc, to znw stajc, dotarlimy po caym dniu do Camp Kirlner w najduszym w moim yciu dniu Boego Narodzenia. Z budki telefonicznej w koszarach zadzwoniem natychmiast do rodziny. Tata by w domu. Dojecha w dzie wigilijny. Dzie naszego odpynicia nie by znany, ale ogoszono dwunastogodzinn przerw. Nie byo do czasu, aby dosta si do Richmond, ale mogem dojecha do Washingtonu i z powrotem. Tak te zdecydowalimy. Moja rodzina pojechaa pocigiem z Richmond do Washingtonu, ja wyjechaem w tym czasie z New Jersey. Zobaczyem ich na gwnym peronie nim jeszcze pocig si zatrzyma. Najpierw zauwayem szpakowatego mczyzn stojcego przy mamie. Kiedy tata wyjeda do Europy, mia cakiem czarne wosy. Teraz jego wosy i wyraz twarzy mwiy o tym, co przeszed. Tata mwi tylko o wesoych sprawach jak wietnie wszyscy wygldaj, jak wiele ciekawych rzeczy zobacz we Francji. Mielimy tylko p godziny, aby mc porozmawia w zatoczonej poczekalni, po czym ogoszono odjazd mojego pocigu. Machaem im dugo przez okno, a znikli mi w tumie wielu innych rozdzielonych wojn ludzi.

XIII
123 Szpital Polowy zaadowany zosta na SS Bra-sil" w dzie Nowego Roku 1945. W tym czasie Czerwony Krzy obdarowa nas batonikami, a orkiestra graa My Mama Done Tol'Me". Trzy dni pniej na pnocnym Atlantyku konwj uderzony zosta przez wcieky sztorm. 123-ci by zaadowany na najwyszym pokadzie okrtu, tu poniej mostku kapitaskiego. Fale sztormowe uderzay a do tej wysokoci i woda wlewaa si do kabin przez szpary pod drzwiami. W tej sytuacji jedyn potraw, jak kuchnia moga zaserwowa, byy jaja na twardo. Wikszo jednak cierpiaa na chorob morsk i nie chciaa sysze o jakimkolwiek jedzeniu. Na dodatek grasoway w tym rejonie odzie podwodne. Zagroeni zatopieniem siedzielimy w napiciu, usadowieni jeden nad drugim, cakowicie wsuchani w to, co dzieje si poniej, co moe w kadej chwili by eksplozj w gbi wody. Rozgldajc si dookoa zdaem sobie spraw z dwch rzeczy, ktre dotyczyy mojego samopoczucia: po pierwsze o perspektywie storpedowania, a po drugie ewentualnego dostania si w tej lodowatej wodzie do odzi ratunkowej. Byem tak przeraony jak ci obok mnie. Przycichanie oskotu silnikw przyprawiao mnie o panik graniczc z blem. Byem tak okropnie przeraony, jak nigdy dotd. Jeli jednak chodzi o sam mier, to nie tylko si jej nie obawiaem, ale wolaem nawet, eby nastpia. Mgbym by z Nim! Z dala od tego nieszczliwego wiata, gdzie ludzie przekraczaj ocean, eby zabija innych, a nawet tutaj, midzy nami, tak mao jest dobroci. O 4-tej rano szstego stycznia "SS Brasil" zakotwiczy w gstej mgle w pobliu francuskiego portu Le Havre. Z nastaniem dnia stoczylimy si przy balustradzie, eby ujrze po raz pierwszy Europ.

Powoli podniosa si cika szara mga, odsaniajc cumy i strzpy lin. Port by zbyt wypeniony wrakami, eby mona byo pync dalej, tote dostalimy si na brzeg w maych odziach, po czym pomaszerowalimy do rzdu otwartych ciarwek i zostalimy odtransportowani do Camp Lucky Strike, pooonego w centralnym miejscu szedziesiciomilowej wyspy. Wikszo onierzy skupia si przy burtach ciarwki, szukajc schronienia przed przeszywajcym wiatrem. W czasie gdy powoli przebijalimy si przez miasto, staem, starajc si jak najwicej zrozumie z tego, co tu si wydarzyo. Gdy tak patrzyem na rozprute domy, w ktrych powiewaa na wietrze tapeta, mylaem o ojcu i jego zmienionej twarzy i siwych wosach. Miaem teraz wicej wyobraenia, jak moga wyglda inwazja. W Lucky Strike ustawilimy namioty i rozoylimy si na kach, starajc si odzyska czucie w stopach. Nastpnego ranka stalimy przed namiotami, kiedy wpad jeep do koszar, a jego kierowca krzycza co o kolumnie wrakw. Skupilimy si koo jego pojazdu, aby dowiedzie si, co si stao. Chodzio tu o amerykaski oddzia z naszego statku SS Brasil", ktry zaadowany zosta na pocig. Nasza jednostka, zaadowana na najwyszy pokad, zesza jako pierwsza i zostaa przetransportowana drog. Ca reszt ze statku, par tysicy onierzy i ekwipunek, adowano przez dzie i noc na pocig i niewielkie francuskie ciarwki. Stao si to po pnocy. Po zaadowaniu pocig ruszy w stron stacji Valery-en Caux. W pewnym momencie w dziwny sposb pocig skierowany zosta na mao uywany boczny tor i przy penej szybkoci rozbi si o cian budynku. Nigdy nie wyobraaem sobie takiej rzezi. Niektrzy zginli na miejscu, ale wikszo rannych, uwizionych w rodku, woaa o pomoc. Przydzielony zostaem do pomocy kapitanowi w organizowaniu pierwszej pomocy. Nasze medyczne wyposaenie nie zostao jednak rozadowane z okrtu. Przez dugi czas dzielilimy z doktorem jedn par noyczek do banday i strzykawk, ktr moglimy zrobi tylko kilka zastrzykw morfiny. Po raz pierwszy widziaem cierpienie ludzkie na wielk skal. Pragnem tylko jednego uly ludziom w blu. A to, z czym dzisiaj si czsto spotykamy, to cierpienia jednych ludzi zadane im przez drugich. Coraz bardziej przeraao mnie przekonanie, e my chcielimy uczyni to samo tym drugim kto w kocu chce y na ty wiecie? Na koniec tego czarnego dnia. kiedy ostatni ambulans zosta odesany do szpitala, uwiadomiem sobie, e niektrym wolno opuci t marn egzystencj, podczas gdy ja wyznaczony zostaem, aby zosta. Widziaem dzisiaj moich kolegw umierajcych; z wyjtkiem blu i cierpienia zazdrociem im tego. Dlaczego tylko nasza jednostka nie zostaa zaadowana na pocig? Pytanie to powracao do mnie cigle, przez nastpne tygodnie rozmylaem o tym, e tak mao dzielio mnie od przeskoku do Jego Krlestwa. Z Camp Luky Strike 123-ci Polowy przerzucony zosta do Rethel we Francji, ponad 500 km na wschd, do obsugi oddziaw walczcych w strefie frontowej. Ustawilimy tam pola namiotowe, urzdzilimy kwatery do spania, kasyno zorganizowalimy w porzuconym dworku z powybijanymi szybami. Tutaj, w czasie kiedy opiekowaem si rannymi i umierajcymi, moja tsknota do mierci staa si obsesj. Byem przekonany, e uratowanie mi ycia to po prostu skazanie mnie na dalsze ycie, to odrzucenie mnie przez Istot, dla ktrej mio bya wszystkim. Pewnego razu, kiedy tak siedziaem na drewnianej kodzie z tyu domku, proszc Go, eby mnie znowu zabra, poderwa mnie nagy wrzask sieranta: Wstawaj! Natychmiast do namiotu C, do sieranta z rozwalonymi nogami! W namiocie znalazem si byskawicznie. Marynarka lotnika leaa na pododze, kiedy go zobaczyem, przelecia mnie dreszcz. Cze, nazywam si Jack Helms, a jak ty si nazywasz? Patrzy na mnie zamglonymi z blu i morfiny oczami. By w moim wieku. Paskudnie by poharatany, ale kiedy powiedziaem mu, jak si nazywam, chcia czego wicej si o mnie dowiedzie.

Skd jestem, co lubi, czy mam braci i siostry? Rozmawianie pomaga zapomnie o blu powiedzia. Kiedy go przebieraem pytaem rwnie. Powiedzia, e jest z El Dorado w Arkansas. Pracowa jako kierowca w restauracji. Dzisiaj rano jeep, ktrym kierowa, wpad na min ldow. Doktor, ktry sprawdza jego stan, poleci mi utrzymywa czysto rany. Kiedy ju go opatrzyem, nie byo waciwie powodu, eby przy nim sta, ale co w nim byo takiego, co mnie zatrzymywao. Nie lubi, gdy go nazywano sierantem. Przypomina mi kogo, ale nie mogem sobie skojarzy kogo. By przystojny, o niadej twarzy i brzowych oczach, a w umiechu mia co, czego si nie zapomina. Kiedy si tak zamia od ucha do ucha, cay ten zabocony namiot pojania. Opatrzyem mu zranione kolana i wiedziaem, e musi cierpie. Jack nigdy nawet o tym nie wspomnia, wydawa si by wicej zainteresowany moimi problemami ni swymi wasnymi. Kiedy opowiedziaem mu o swoich niepowodzeniach na studiach medycznych, przekonywa mnie gorco do ponownego podjcia nauki po wojnie. Teraz najchtniej mwi o mojej wspania lej przyszoci jako lekarza. Kiedy powiedziaem mu o dziekanie, ktry zapewni mnie, e do tego rodzaju szkoy wicej si nie dostan, rozemia si swoim sonecznym miechem i powiedzia: Ludzie mwi rne rzeczy. Domylam si, e moe go nawet nie by w tej szkole, kiedy ty powrcisz. Pracowaem jako technik medyczny. Moja praca obejmowaa wszystko odnoszenia tac i naczy przykowych, do robienia zastrzykw i rnego rodzaju posyek. Podobnie jak inni technicy musiaem do duo si nalata w czasie mojej suby. Teraz, ku wasnemu zdziwieniu zostawaem duej, pracowaem ponad wyznaczone godziny. Kogo mi ten Jack przypomina i dlaczego czuem si tak dobrze, kiedy z nim przebywaem? Zaciekawio mnie, e ju na drugi dzie, gdy by w szpitalu, przyjecha major lotnictwa i zapyta o sieranta Helmsa. W sztywnym systemie zalenoci subowej pomidzy oficerami i podwadnymi nie byo specjalnie miejsca na kontakty pozasubowe. Kiedy wskazaem mu drog do namiotu C", to mimo tych zasad major usiad przy nogach Jacka, rozmawiajc przez p godziny. Jack powiedzia mi pniej, e by to ten oficer, ktry z nim jecha, kiedy wpadli na min. To naturalne, e troszczy si o mnie. Zauwayem, e to, co dla Jacka byo naturalne, byo czym niezwykym w normalnym powszechnym postpowaniu. Dla mnie najbardziej zadziwiajce nie byo to, e major odwiedza Jacka, lecz to, e Jack tak samo traktowa i wita majora, jak sieranta czy te mnie, tak niskiego stopniem technika, ktry zmienia jego przecierada. Po tygodniu Jack podnis si i prbowa chodzi. Chocia nie byo to w czasie moich godzin subowych, staraem si mu pomc; i tak kulejc wyszed ze mn na pierwszy spacer wokoo budynku, nastpnie wzdu drogi prowadzcej do Rethel. Pozornie pomagaem rannemu lotnikowi w odzyskaniu zdrowia. Ale waciwie to zdawaem sobie spraw i myl, e Jack rwnie, e jeszcze szybsze zdrowienie przebiegao u mnie. Rozmawialimy o wszystkim w czasie tego spaceru, o szkole, dziecistwie, karierze zawodowej i cay czas roso we mnie przekonanie, e znaem Jacka ju wczeniej. By gboko zaangaowanym protestantem, chocia chodzi do katolickiego kocioa z rodzicami, ktrzy go zaadoptowali, traktujc go niezwykle serdecznie. I naraz, bez zupenego przygotowania, tak cakowicie w naturalny sposb, jak to byo z moj mam, zaczem mwi o nocy, ktra nastpia po moim wyjciu ze szpitalnego kina i poproszeniu sanitariusza o par aspiryn. Z atwoci potrafiem mu opowiedzie o ambulansie i przewietleniu, o moim locie do Vicksburga w Mississipi i usiowaniu porozumienia si z przechodniami. Po raz drugi byem w stanie opowiedzie o moich przeyciach. Mgbym powiedzie widzc zdziwienie na jego twarzy, e nigdy o czym takim nie sysza. Jednak ani przez moment nie wtpi w to, co mwiem. Opisaem jasno, ktra wstpia do tej separatki. Jak moje cae ycie zostao przedstawione w jednej chwili w wietle mioci...

Zatrzymaem si, kierujc wzrok na Jacka. To magiczne odczucie, e ju go wczeniej znaem, to dziwne wraenie miaem od pierwszego dnia, e spotkaem si z dobrze znanym przyjacielem. To by Chrystus, ktry patrzy na mnie przez cay ten czas oczami Jacka Helmsa! Przychylno, troska, rado. Oczywicie poznaj to! Spotkaem si z tym w szpitalu w Teksasie i teraz, tysice kilometrw dalej, na zboczach Francji, spotkaem znowu. Byo to wprawdzie echo tamtych czasw, przekazane przez czowieka, ale wiedziaem w kocu, od kogo ta wiadomo pochodzi. Tak gboko pogryem si w mylach, e skrcilimy z powrotem do bazy. Na pewien czas rozmowa si przerwaa. Jack nie przymusza mnie do kontynuowania przerwanego opowiadania, wydawa si na swj szczeglny sposb wiedzie, e co nadzwyczajnego zaabsorbowao mj umys. Samotno, w jak popadem w ostatnim okresie mojego ycia, wyobcowanie ze wiata i inne towarzyszce temu przypadoci zostawiem tutaj, nie odczuwaem ju wcale pragnienia powrotu do tamtych chwil, kiedy byem wiadomy Jego obecnoci. Ale czy jest moliwe, aby go jeszcze kiedykolwiek spotka? W tej cudownej Istocie, ktr spotkaem, jest jego teraniejszo. Jest wszechobecny i nic bez Niego nie istnieje. Zauwayem nagle, e nie byo suszne z mojej strony szukanie Go w przeszoci, nawet jeli to byo tylko pitnacie miesicy temu. Tego popoudnia uwiadomiem sobie, e jeli chc odczu blisko Chrystusa - a chciaem tego ponad wszystko to mog Go odnale w ludziach, ktrych On przedstawia mi kadego dnia. Wrcilimy na teren szpitala i to przekonanie przewijao si wci przez moj gow. Przeszlimy na ty budynku, gdzie leay trzy kody, na ktrych siedziaem dwa tygodnie temu, modlc si o szybk mier. I nagle pojem co jeszcze, w tym dniu penym spostrzee. Ta modlitwa zostaa wysuchana. W znaczeniu, ktre nigdy by mi nie przyszo do gowy, ja rzeczywicie zmarem. Po raz pierwszy od wielu miesicy przestaem ali si nad sob czy te si obwinia rozprysy si wszystkie myli dotyczce mnie samego dawno przecie nie zadbaem o kogo jeszcze. Teraz rany Jacka i jego wyzdrowienie byy jedyn rzecz, w ktr byem bez reszty zaangaowany przez ostatnie dwa tygodnie. W trosce o niego szczliwie utraciem zapatrzenie w siebie. W utraceniu siebie odkryem Chrystusa. To byo dziwne, mylaem w Teksasie te musiaem umrze, eby Go spotka, eby si jeszcze raz narodzi. Zastanawiao mnie, czy rzeczywicie zawsze musimy umrze, utraci jak zatwardzia cz naszej osoby, przez ktr nie moemy dostrzec Jego obecnoci? Jack pozosta w szpitalu jeszcze tylko tydzie i powrci do bazy. W czasie tego tygodnia nasza przyja scementowaa si jeszcze bardziej i trwa do dnia dzisiejszego. Przechadzka z nim po wiejskiej drodze we Francji bya dla mnie pocztkiem tego momentu, kiedy poczone zostay moje pomiertne dowiadczenia z Barkeley w Teksasie z reszt mego ycia. Po raz pierwszy zarzuciem starania o uzyskanie wizji Jezusa z Tamtego wiata, a zaczem Go szuka w twarzach bliskich mi ludzi. Nie byo to atwe dla modego onierza, ktry cae swoje ycie spdzi w maym miasteczku w poudniowym stanie. Rzymscy katolicy, ydzi, Murzyni rosem w wierze, e ludzie ci nie tylko s rni ode mnie, ale i nie s tak dobrzy. I Jezus w swej asce skierowa mnie do 123-go Polowego. Pocztek zrozumienia da mi Jack, poniewa tak byo najlepiej, najatwiej dla mnie, po prostu musiaem zobaczy Jezusa w Jacku. Duo pniej jednak zdoaem zobaczy Jezusa w ydzie z Nowego Jorku, we Wochu z Chicago, w czarnym Murzynie z Trenton. Odkryem jeszcze co, co z pocztku bardzo mnie zastanowio. Im atwiej potrafiem odnajdywa Jezusa w innych ludziach, tym mniej przytaczay mnie ich cierpienia i mier, z ktrymi spotykaem si codziennie. Wygldao to jak dwie sprzecznoci, im wicej znajdowaem mioci u innych ludzi, tym trudniej dostrzegaem ich cierpienie. Nie byo to w peni zrozumiae, lecz w jaki sposb dziaao i znowu powrciem mylami do teksaskich przey. Odwieaem w pamici gwne chwile, w ktrych cieszyem si Jego obecnoci. Przypomniaem sobie jednak rwnie inne sceny. Krlestwo", gdzie sceny agonii byy znacznie gorsze ni rozbicie pocigu w St. Valery. Powiedziaem kiedy sobie, e musz opuci ten wiat, poniewa widziaem lepsze miejsce. Zdaem sobie spraw, e to nie bya prawda; mimo wszystko widziaem wspanialsze rzeczy, ni mona sobie wyobrazi, ale rwnie

straszliwsze i o wiele okropniejsze, ni s na Ziemi. Dlaczego za strona tamtego wiata nie przerazia mnie tak dalece, jak zo rozplenione na tej Ziemi.? Zaczem znowu czyta Bibli w moim namiocie i pewnego dnia doszedem do Psalmu, ktry wydawa mi si pomocny dla mnie. Gdy wstpi do nieba", czytaem w psalmie 139, tam jeste - jeste przy mnie, gdy si w Szeolu poo". Oczywicie e to jest odpowied; to Jezus jest obecny w tej scenie o Szeolu. To byo jego wiato i Jego miosierdzie w miejscu, gdzie widziaem groz, i tam by promie nadziei, nawet w piekle. Kiedy wojna w Europie si skoczya, w maju 1945, 123-ci Polowy przerzucono do Niemiec wraz z oddziaami okupacyjnymi. Wcielono mnie do grupy skierowanej do obozu koncentracyjnego w pobliu Wuppertalu, w celu udzielenia pomocy medycznej oswobodzonym winiom. Wielu z nich byo ydami z Holandii, Francji, wschodniej Europy. Byo to dla mnie najbardziej druzgocce przeycie, jakiego do tej pory jeszcze nie doznaem. Wiele ju obcowaem z nag mierci i kalectwem, ale teraz zobaczyem w ogromnej skali straszliwe skutki powolnego wygodzenia ludzi. Byo to dla mnie straszne, kiedy musiaem przej wzdu barakw, gdzie tysice ludzi przez lata byo o krok od mierci. Niestety dla wielu by to proces nieodwracalny. Wbrew naszym wysikom i stosowaniu wszystkich dostpnych lekarstw i ywnoci wielu z nich umierao codziennie na naszych oczach. Teraz potrzebowaem nowego mocnego wsparcia. Kiedy te okropnoci byy dla mnie nie do zniesienia, robiem to, czego nauczyem si do tej pory. Szedem od jednego koca do drugiego tego wstrzsajcego, okolonego drutem kolczastym widowiska i patrzyem w twarze tak dugo, a ujrzaem twarz Chrystusa. Tym sposobem poznaem Wild Bili Cody. Nie byo to jego prawdziwe nazwisko, ktre skadao si z siedmiu nie do wypowiedzenia polskich sylab. Mia ogromne obwise wsy, jak bohater z dzikiego Zachodu na starych amerykaskich obrazach. Amerykascy onierze nazwali go wic Dziki Bili. By jednym z winiw tego obozu, ale oczywicie nie mg tu by dugo; jego postawa bya bezbdna, oczy wiecce; niespoyta energia. Poniewa tak samo biegle wada angielskim, francuskim, niemieckim, rosyjskim, jak swoim polskim jzykiem, sta si nieoficjalnym tumaczem w obozie. Przychodzilimy do niego z problemami wszelkiego rodzaju. Praca administracyjna przyprawiaa nas codziennie o zawrt gowy, kiedy usiowalimy wysya do domw ludzi, ktrych cae rodziny, a czasem cae rodzinne miasta zniky z powierzchni ziemi. Zadziwiajce jednak byo to, e pomimo i Wild Bili pracowa pitnacie i szesnacie godzin na dob, to nie wykazywa w ogle zmczenia. Podczas gdy reszta z nas opadaa z si, on wydawa si rosn w si. Mamy jeszcze chwil czasu dla tych starych druhw. Czekaj na nas cay dzie - mawia. Wspczucie dla wsptowarzyszy janiao na jego twarzy i to bya ta jasno, ktrej szukaem, kiedy czuem si zaamany. Jakie byo moje zdziwienie, kiedy pewnego dnia przedoono nam dokumenty Dzikiego Billa i jak si okazao, ten czowiek przebywa w obozie Wuppertalu od 1939 roku! Przez sze lat by tak samo wygodzony jak inni, spa w tych samych dusznych, chorobotwrczych barakach, i to bez najmniejszego uszczerbku na zdrowiu tak fizycznym, jak i psychicznym! By moe jeszcze bardziej zadziwiajce byo to, e wszystkie grupy w obozie traktoway go jak swojego przyjaciela. By tym, ktremu powierzano rozstrzyganie sporw pomidzy winiami. Ju po krtkim pobycie zauwayem, e ten kocio winiw rnych narodowoci nienawidzi si prawie tak samo, jak nienawidzi swych ciemiycieli Niemcw. A Niemcw nienawidzono tak dalece, e w pewnym obozie po wyzwoleniu zdrowsi winiowie pochwycili za bro, pobiegli do najbliszej wioski i wystrzelali pierwszych napotkanych po drodze Niemcw. Bylimy zobowizani do zabezpieczenia przed tego rodzaju ekscesami, i znowu Wild Bili by naszym nieocenionym pomocnikiem, rozmawia z rnymi grupami, nakaniajc ich do przebaczania.

 Dla wielu z nich nie jest atwo zapomnie - powiedzia pewnego dnia, kiedy przygotowywalimy herbat w kuchni. - Niektrzy utracili wszystkich czonkw rodziny. Wild Bili usiad na krzele i wolno popija kaw. Mieszkalimy w ydowskiej dzielnicy Warszawy rozpocz spokojnie. Byy to pierwsze sowa, jakie mwi o sobie. Z on, dwiema crkami i trzema chopcami. Kiedy Niemcy doszli do naszej ulicy, postawili wszystkich pod cian i rozstrzelali z karabinw maszynowych. Bagaem ich, aby rozstrzelali mnie razem z rodzin, ale poniewa mwiem po niemiecku, doczyli mnie do grupy robotnikw. Przerwa na chwil, by moe ujrza znowu on i picioro dzieci. W tym momencie stanem przed decyzj kontynuowa czy mog pozwoli sobie na znienawidzenie onierzy, ktrzy tego dokonali. Bya to naprawd nieatwa decyzja. Byem prawnikiem. W mojej praktyce zbyt czsto widziaem, co moe nienawi dokona z umysem i ciaem. Nienawi przecie zabia sze osb, ktre byy dla mnie najwaniejsze na wiecie. Zdecydowaem si wreszcie spdzi reszt mojego ycia czy to ma by kilka dni, czy wiele lat kochajc kad osob, z ktr si spotkam. Kochanie kadej osoby... to bya ta sia, ktra trzymaa czowieka w formie pomimo jego niesamowitych przey! To bya ta sama moc, jak pierwszy raz spotkaem w izolatce w Teksasie i poznawaem dalej przez kadego, przez kogo zechcia On przekazywa swoj mdro bez wzgldu na to, czy ten czowiek by wiadomy Jego dziaania, czy te nie. Powrciem do Stanw po wypenieniu mojej suby wojskowej w Niemczech na wiosn 1946 roku. Z Margarite oeniem si nastpnego roku. Kiedy nadszed odpowiedni moment, opowiedziaem jej o swoich przeyciach w Teksasie. Tym razem ze znacznie lepszym skutkiem, ni prbowaem dwukrotnie poprzednio. Pomogo to nam we wzajemnym zrozumieniu siebie i bardziej nas do siebie przywizao. W midzyczasie przekonaem si, e Jack Helms przewidywa susznie. Dziekan, ktry przyrzek nie dopuci mnie do ponownych studiw na Medical College of Virginia, ju nie pracowa tam. Na studia przyj mnie dr Sidney Negus, profesor, ktry da mi poprzednio tak nisk ocen z biochemii. Tym razem zdecydowany byem nie popenia poprzednich bdw. Zauwayem, e kopoty si zaczynay, kiedy odwracaem uwag od Jezusa, a koncentrowaem si na sobie. Byem jednak ju bardziej dowiadczony i nie daem si przygnie bahostkom. Przeszedem przez semestry bez wikszych trudnoci. Ju na pocztku mojej kariery zawodowej odkryem to, o czym wiedz zreszt wszyscy lekarze, e medycyna nie daje odpowiedzi na wszystko. Kiedy utknem, co czsto si zdarzao, modliem si o zdrowie pacjenta cicho wewntrz siebie proszc Jezusa o pomoc w postawieniu waciwej diagnozy, przepisaniu waciwego leczenia. Ponadto wraz z Margarite wypracowalimy zwyczaj modlenia si za pacjentw codziennie wieczorem. Czytaem te systematycznie Bibli. Troch to zabawne, e w czasie niedzielnych nauk Biblia wydawaa mi si nudna i trudna. Natomiast od pamitnych wydarze w Teksasie staa si po prostu opisem faktw z ycia. Kiedy Jezus powiedzia do rybakw: Chodcie ze mn" - oczywicie rzucili wszystko i poszli za Nim kto mgby si oprze? Kiedy powiedzia: Jestem wiatem tego wiata" dao si to po prostu zauway. Dostrzegem pewn zaleno. Moje dowiadczenia w Teksasie uatwiy mi zrozumienie Biblii, ale te i czytanie Biblii pomogo mi zrozumie to, co si wydarzyo. Czytajc wci od nowa relacj z Ukrzyowania, zrozumiaem w kocu, w czym jest nasze zapewnienie zmartwychwstania w Jego obecnoci! Zrozumiaem to pomimo okropnoci, jakich dowiadczyem. To nie byo potpienie mnie. Miaem si przekona, stojc w wietle Jego zmartwychwstania, e wszystko jest ju spacone, e jestemy odkupieni.

Dlaczego to ja byem wcignity w t kosmiczn akcj? Czy to moe dziki subie kocielnej, kiedy miaem jedenacie lat? Ale czytajc Bibli, zaczynaem rozumie, jak w jego planie wane jest wszystko to, co nas dotyczy na tej Ziemi. Jak straszliwie si myliem, proszc o zabranie mnie z tej Ziemi, nim jego praca nade mn zostaa zakoczona! Mylaem o ndznym yciu dusz, ktre widziaem w przyziemnym krlestwie, sptanych przez nienawi i zmysowe dze, ukierunkowane na rzeczy materialne, jakich nigdy nie bd w stanie osign. Kada z nich w jakim sensie nie dokoczya rozwijania si na Ziemi, niezalenie od tego, czy ya krtko, czy dugo. Nie miaem wtpliwoci, e wielu modych ludzi, ktrzy nieszczliwie polegli w Europie, osignli swj cel, jaki im Bg wyznaczy na Ziemi, przez co mogli zbliy si do niego. Ale oczywicie nie ja. Z tym zesrodkowaniem na mojej osobie, z moim uprzedzeniem i poczuciem krzywdy, jak miaem prosi o mier? A ta rwnina zatoczona najbardziej nieszczliwymi istotami, jakie kiedykolwiek widziaem; kada domagajca si swego wywyszenia ponad innych, gardzca wszystkimi, pragnca zniweczenia... czy ja faktycznie takiego ycia pragnem w przyszym wiecie? Czy kiedykolwiek dotd osignem na mej drodze punkt, w ktrym mgbym powiedzie: zrobiem wszystko, czego mogem dokona na tej Ziemi?

XIV
Pewnego wieczoru byo to gdzie w rodku grudnia 1952 roku usiadem w duym pokoju i przegldaem ostatni Life". Wydanie pene byo reklam, szynki i pieczonego indyka z rozweselonym witym Mikoajem na kadej stronie. Przerzucaem strony bez wikszego zainteresowania, kiedy nagle palce moje zatrzymay si. Na stronie by rysunek ogromnej przestrzennej konstrukcji z przekrojami uwidaczniajcymi ludzi i maszyny wewntrz. W jej wntrzu byy midzy innymi suwnica okalajca zbiorniki i liczne schody. W dolnym rogu bya niewielka sterownia. Poczuem ucisk w gardle, ale nie z powodu tej wizji przyszoci, lecz pewnoci e ju to gdzie widziaem, nie ostatnio, tylko dawno temu. Zaczem wic wgbia si w detale rysunku. Widziaem ju te schody, wynurzajce si z ogromnego zbiornika wody. Ale... czy to moliwe? Przegldajc tekst pomylaem, e to prawie niemoliwe. W ubiegym tygodniu Biuro Energii Atomowej uchylio nieco rbka tajemnicy i zezwolio artycie gazety Life" na zrobienie pewnych rysunkw detali prototypu drugiego silnika amerykaskiej atomowej lodzi podwodnej i tego zadziwiajcego pomieszczenia, w ktrym si znajduje. Budowa jego przebiega w pobliu Schenectady N Y. Bdzie to najwiksza konstrukcja zbudowana przez czowieka, o kubaturze dwa miliony dwiecie tysicy dwadziecia pi stp. Dalej artyku mwi, e dla uniknicia ewentualnego zagroenia radioaktywnoci naukowcy zdecydowali si zbudowa silnik wewntrz tej konstrukcji, a nastpnie dla przeprowadzenia testu zatopi w ogromnym zbiorniku. Zabezpieczone" opuciem gazet na kolana. Byem pewny, e ju widziaem t ca operacj, a na dodatek nigdy nie byem w Schenectady. Kiedy to widziaem, a teraz jest to w budowie. To, co ju widziaem, byo wykoczone i ju dziaao, tote nie byo innego wyjanienia jak... Tak, ju pamitam. Byem wtenczas w tej przeogromnej uczelni, gdzie istoty byy okryte habitami. Byo to w roku 1943 czasu ziemskiego. Chodziem po tym ogromnym budynku z dziwnymi, niezrozumiaymi dla mnie urzdzeniami. Co to byo za krlestwo? W jak dziwny i tajemniczy sposb powizane z yciem na tej Ziemi, gdzie teraz, w 1952 roku, wygodnie sobie siedz. Margarite rozmawia przez telefon, a kartki witeczne stoj rzdem na kominku.

Pomylaem o tym zdumiewajcym stwierdzeniu filozofw, e pewne pomysy wydaj si spada nam z Nieba. Zaczem si martwi o swoje ycie doczesne. Jak dugo Jezus jest moim przewodnikiem, nie musz si wprawdzie martwi, ale od czasu mojego wyjcia z ciaa, dziesi lat temu spotkaem wielu tak zafascynowanych wiatowymi sprawami i duchem" wiata, e utracili oni wgld w swojego ducha. Tego wieczoru nabraem pewnoci, e nadszed czas, eby zacz publicznie mwi o tym, co przeyem z Chrystusem. Jeeli faktycznie wstpujemy w wiek atomowy bez znajomoci siy, ktra go wytworzya, to blisk spraw moe by zniszczenie ycia na Ziemi. Nie jest te spraw samego duchowiestwa goszenie prawdy. Kady, kto tylko zetkn si z Bogiem, moim zdaniem, ma obowizek i odpowiedzialno mwi o tym. I znowu wypeniem Jego czas. Ja, ktremu trudno byo wypowiedzie publicznie dwa sowa, zaczem mwi do grup modziey w klubach, w kocioach, do kadego, kto by gotowy sucha, e Bg jest mioci, a wszystko poza nim jest piekem. Jeeli chodzi o moj karier zawodow, byem pewny, e to bdzie dla mnie ruina: bez wtpienia traciem pewnych pacjentw, ktrzy nie byli chtni powierzy siebie religijnemu fanatykowi". Lecz, co dziwne, ci, o ktrych najbardziej si obawiaem, czsto byli bardziej ni inni przekonani do moich wypowiedzi. Kiedy wystpiem o zatrudnienie mnie w Szpitalu Uniwersyteckim w Virginii, przyjaciele poradzili mi, eby przez jaki czas nie opowiada o swoich przeyciach. Pierwsz osob, ktra przeprowadzia ze mn wywiad, by doktor Wilfred Abse, profesor psychoanalizy i analitycznej psychoterapii w Departamencie Psychiatrii jedna z najpowaniejszych osb Towarzystwa Psychoanalitycznego w Virginii. Na tym pierwszym spotkaniu dr Abse powiedzia do mnie: No wic, doktorze Ritche, rozumiem, e masz takie odczucia, e spotkae Chrystusa! Zobaczyem swj anga do Szpitala Uniwersyteckiego wylatujcy przez okno. Dr Abse by ydem, zwolennikiem psychoanalizy Freuda, i zada mi pytanie, na ktre musz udzieli teraz odpowiedzi. W trudnych dla mnie sytuacjach czsto w myli zadawaem sobie pytanie: Panie! co mam teraz od powiedzie?" Zaprzyj si mnie przed ludmi, zdawaem si sysze, a ja zapr si Ciebie przed moim Ojcem. Doktorze Abse powiedziaem nie mog wicej zaprzecza rzeczywistoci, ktra mi si wydarzya w Barkeley w Teksasie, jak Saul z Tarsus nie mg zaprzeczy temu, co mu si wydarzyo na drodze do Damaszku. Mylaem, e moje szanse na uzyskanie zatrudnienia w charakterze psychiatry przepady z kretesem. Jaka to bya mia niespodzianka, gdy par tygodni pniej otrzymaem list zawiadamiajcy mnie o zaakceptowaniu przez komisj kwalifikacyjn. Pniej, kiedy ju dr Abse i ja bylimy przyjacimi, powiedzia mi, e ta wanie rozmowa miaa faktycznie decydujce znaczenie. Wszyscy z nas wiedzieli, e doznae rewelacyjnych przey po wyjciu ze swego ciaa. Gdyby przez moment zdradzi, zaprzeczy, e tego nie byo, z pewnoci bym ci nie zaakceptowa. Uwaabym bowiem, e jeste dalece niepewn osob i najprawdopodobniej zrujnowan emocjonalnie, ktra nie jest w stanie odrni faktw od fantazji. W swoim gabinecie oczywicie rzadko nadmieniaem o moim osobistym widzeniu Boga. Tylko w tym wyjtkowym przypadku z Fredem Owenem naruszyem moj zawodow zasad. Czy wiesz, dlaczego przychodz do gabinetu wczenie rano spytaem go pewnego dnia, kiedy dyskutowalimy o moim pobycie w Teksasie zanim wszyscy lekarze przyjd? Poniewa w tym czasie modl si za kadego pacjenta, ktrego zobacz w cigu dnia. Wierz, e Jezus ma czas dla kadego z nas i modl si ebymy z jego pomoc, pacjent i ja, mogli tego dowiadczy. Jezus dawa Fredowi Owen tylko tygodnie ycia zamiast lat, lecz w cigu tych tygodni mg on przebaczy i otrzyma przebaczenie.

 Moesz uwolni si od balastu zoci od jakiegokolwiek ciaru, ktrego nie chciaby wnie do krlestwa, gdzie wszystko jest Jasnoci. Nie wiem oczywicie, co z tego wpyno do najskrytszych zaktkw serca Freda Owena, nawet najlepsze wysiki psychiatry s ograniczone tym, co pacjent jest gotowy ujawni. Wiem jednak z pewnoci, e czowiek, ktry mia ostatni wizyt 9 maja 1977 roku, by cakiem inn osob ni ta, ktra przysza na pierwsz sesj w grudniu. Fizycznie by oczywicie sabszy, ssiad przywozi go do gabinetu i Fred lea przez cay czas rozmowy na sofie. Lecz to, co mwi do mnie z przerywanym cikim oddechem, ten spokj, nawet humor w jego oczach, napawao mnie wielkim zadowoleniem. Walczy ze swoim pracodawc o wypacenie przez zakad pracy ubezpieczenia, w tej sprawie musiaem wypeni dziesitki drukw. W tym tygodniu otrzyma ostateczn odmow z uzasadnieniem, e porzuci prac bez wymaganego pisemnego wypowiedzenia. Wiesz co powiedzia oni maj racj. Porzuciem prac, poniewa byem wcieky i chciaem im narobi kopotw. Tylko e teraz to ja mam te kopoty. Powiedzia to ze miechem, ktry przerwa atak kaszlu. By to ju inny Fred, ni ten, skcony ze wiatem, ktry przyszed do mnie kilka miesicy temu. Zdecydowanie uzdrowiony na duszy, rozpogodzony. Pomimo swego dotkliwego cierpienia sta si otuch dla innych. Jest jak miao by - kontynuowa. Jak widzisz, nadeszy niwa. W porwnaniu z tym, czego si dowiedziaem w midzyczasie, utrata ubezpieczenia jest drobnostk. Czy wiesz, co teraz robi, gdy nie mog spa w nocy? Modl si za tych facetw w pracy, eby mieli dobry rok, eby dobrze im si ukaday interesy i eby mieli dobre dochody, ktre spoytkuj we waciwy sposb. Oczywicie, aden czowiek nie moe osdza po mierci drugiego czowieka. Gdy ssiad zawiadomi mnie 24 maja o mierci Freda Owena, bez trudu wyobraziem sobie ten conajmniej zadziwiajcy moment przejcia. Narastajca jasno wiata. Rado w sercu z poczucia dobrze wypenionej pracy. Bg jest zajty budowaniem takiego czowieka, ktry by wiedzia, co to jest mio. Wierz, e los naszej Ziemi zaley od postpu, jaki zdoamy osign na tej drodze, i e ten czas jest teraz bardzo krtki. Wierz rwnie, e to, co spotykamy w przyszym wiecie i to, co zdoamy odkry na ziemi, zaley od tego, jakie znaczenie ma dla nas mio i jak rol spenia ona w kadym momencie naszego ycia. KONIEC