You are on page 1of 1

Pitek, 28 wrzenia 2012

rozmowa

Dziecko jest emigrantem przymusowym


Z prof. dr hab. Dorot Praszaowicz, koordynatorem projektu Polskie szkolnictwo w Wielkiej Brytanii: tradycja i nowoczesno rozmawiaa Magorzata Bugaj-Martynowska.
stwem nie radz. Wrd nich s oczywicie wiodce placwki, ktre potrafi powoa kolejne szkoy, np. szkoa wCroydon czy wPutney-Wimbledon. Ale s rwnie takie szkoy (nie bd wymieniaa ich nazwy), ktre odmawiaj przyjcia dziecka inawet nie tworz list rezerwowych. Atakie listy byyby dla nas badaczy informacj, ile rodzin jest zainteresowanych polsk szko ito uatwioby nam szukanie rozwiza. Inne problemy to np. problemy podrcznikowe. Dla mnie duym zaskoczeniem by fakt, e niektre szkoy korzystaj zpodrcznikw amerykaskich. Rwnie toczy si spr oto, czy jzyk polski ma by nauczany jako jzyk ojczysty, czy jako obcy.
FOT.: MAGORZATA BUGAJ-MARTYNOWSKA.

Potrzeby polskich szk


sobotnich s ogromne izrnicowane Mamy bolesne dowiadczenia zczasw komunizmu zcentralizacj; to nam si bardzo le kojarzy, dlatego czsto podkrelamy mwic oprzyszoci szk polonijnych ozachowaniu ich rnorodnoci iautonomii. To jest dua warto, e jedna szkoa podlega np. pod Towarzystwo Przyjaci Dzieci, druga pod Polsk Macierz Szkoln. Wspln podstaw s tutaj egzaminy pastwowe, ktre s pilotowane przez PMS ite szkoy, ktre chc odpowiednio przygotowywa do nich modzie musz zPMS wsppracowa. Zobowizane s rwnie do speniania pewnych wymaga. To stanowi powany atut; szkoy, ktre przygotowuj do egzaminw pastwowych, tym samym przycigaj uczniw. Podoba mi si, e niektre szkoy kad np. nacisk na religi, ainne tego nie robi. Rnorodno ma swoje zalety, jakkolwiek utrudnia koordynacj dziaa.

zszacunkiem ipo partnersku, ma si przycigania iwielki autorytet. Podobna sytuacja jest, ztego co wiem, na Devonii.

ogromne zaangaowanie ze strony imigrantw. Naley czy wysiki ze strony kraju ze stron tutejsz.

Od 2004 roku na te-

Polskie szkoy sobot-

WLondynie funk-

Czy mona jeszcze

zgasza do projektu placwki polonijne? Nie mamy jeszcze penej listy szk wybranych do projektu, ale idea jest taka, e uczestnicz wnim zarwno szkoy mae, jak idue, stare inowe, wLondynie ipoza nim. Do tej pory projektem zostay objte szkoy: wPutney-Wimbledon, chcemy odwiedzi szko na Devonii, na Ealingu, na pewno uwzgldnimy szkoy wReading, Brigton, Southampton. Brane s take pod uwag szkoy wOxford iwSlough. Na tym etapie bada mona jeszcze zgosi szko do projektu, ale trzeba pamita, e nasz zesp liczy niewiele, bo 6 osb (3 osoby zPolski i3 osoby zAnglii). Mamy ograniczony czas inie zdymy zrobi bada przegldowych. Niestety nie ma mowy oodwiedzeniu kadej szkoy. Dodatkowo prowadzimy warsztaty dla nauczycieli.

cjonuj dwa Szkolne Punkty Konsultacyjne, ktre rzdz si innymi prawami iprzywilejami. Czy jest szansa na podobne traktowanie pozostaych szk polonijnych przez rzd polski? Mwi si ju od duszego czasu ozrwnaniu statusu tych szk. Moim zdaniem nie ma takich szans, tym bardziej, e prawdopodobnie te szkoy przyambasadzkie bd likwidowane (zwyjtkiem nielicznych wwybranych miejscach).

renie Wielkiej Brytanii urodzio si okoo 200 tysicy polskich dzieci. Jednak tylko okoo 15 tysicy uczszcza do szk sobotnich. Jak zachci rodzicw do polskiej edukacji ich dzieci? Bardzo duo rodzicw nie rozumie tego, e tosamo moe by zoona, e nie musz wybiera midzy tosamoci brytyjsk ipolsk. Rodzice nie rozumiej, e mona by dwukulturowym, dwujzycznym ito wzbogaca, anie utrudnia ycie. Wtej kwestii oddaabym gos psychologom, aby wytumaczyli, e dziecko dwujzyczne szybciej si rozwija, szybciej rozumuje wkategoriach abstrakcyjnych, e jest bardziej kreatywne. Rodzicom mona tumaczy, e dzieci wychowane na Polakw iBrytyjczykw rwnoczenie, prawdopo-

nie nie przygotowuj dzieci na ewentualny powrt do kraju. Czy widzi pani moliwo zmiany tej sytuacji? Faktycznie szkoy wPolsce nie s przygotowane do przyjmowania dzieci powracajcych zzagranicy. Rodzice po powrocie do Polski czsto sami nie informuj szkoy oswej sytuacji. Zdarzao si, e studenci Centrum Kultury Jzyka Polskiego Uniwersytetu Jagielloskiego, ktrzy przygotowuj si do tego, aby uczy jzyka polskiego jako obcego, odwiedzali szkoy wPolsce jako wolontariusze, aby pomc wpracy zdziemi powracajcymi zzagranicy. Dyrektorzy szk czsto reagowali niechtnie, mwic, e nie potrzebuj takiego wsparcia, poniewa nie maj wogle takich problemw. Niektre sytuacje koczyy si tragicznie. Znany jest przypadek, kiedy

Rodzice nie rozumiej, e tosamo moe by zoona, e nie musz wybiera midzy tosamoci brytyjsk i polsk, e mona by dwukulturowym.
nastolatka po powrocie zAnglii zabia swoj szkoln koleank. Prasa rozpisaa si otym, e dziecko zostao za granic rozpuszczone, e wychowano je bez dyscypliny. Ato dziecko przeyo podwjny sztok kulturowy iwtej trudnej sytuacji nikt mu nie pomg. Ztego powodu powinnimy prowadzi specjalne szkolenia dla nauczycieli wszkoach wPolsce, aby starali si pomc zarwno uczniom, jak ich rodzicom.

dobnie bd miay lepsze szanse yciowe. Wwczas by moe ci rodzice, ktrzy dotychczas nie posyali swoich dzieci do szk polskich, zaczn to robi.

Na kim powinna

Polska szkoa sobot-

Prof. dr hab. Dorota Praszaowicz jest socjologiem, autork opracowa na temat polonijnego szkolnictwa, przewodniczca Sekcji Polonijnej w Komitecie Bada nad Migracjami Polskiej Akademii Nauk, czonkiem Komisji Polskiej Akademii Umiejtnoci do Badania Diaspory Polskiej, redaktorem naczelnym naukowego kwartalnika Studia Migracyjne Przegld Polonijny, czonkiem Board of Directors Polish American Historical Association. Spdzia 7 lat na zagranicznych uczelniach w Stanach Zjednoczonych oraz w Niemczech. Obecnie kieruje Zakadem Socjologii Narodu i Stosunkw Etnicznych w Instytucie Amerykanistyki i Studiw Polonijnych Uniwersytetu Jagielloskiego. krakowska ilondyska. To nie s metodyczne kursy dla nauczycieli, lecz zajcia warsztatowe iwykady zpsychologii midzykulturowej. Ich celem jest przygotowanie nauczycieli do pracy zuczniami iich rodzicami wsytuacji szoku kulturowego, atake pomaganie dzieciom wsytuacjach konfliktowych. Uczestnicy pracuj nad wasnymi projektami, sami zgaszaj problemy isami szukaj rozwiza. My dajemy im narzdzia, uatwiajce znalezienie tych rozwiza. Podawane przez uczestnikw przykady sytuacji trudnych, s analizowane iwyjanianie przy uyciu psychologicznych koncepcji.

Czy mwimy tutaj

owarsztatach Letniej Akademii Komunikowania Midzykulturowego, za udzia wktrych nauczyciele musz zapaci? Warsztaty nie s odpatne, zwyjtkiem opaty rejestracyjnej. Dotychczas odbyy si dwie tygodniowe edycje:

nia to praca zdziemi, ale take praca zich rodzicami Praca zrodzicami to rzecz podstawowa. Naley pisa otym, mwi waudycjach radiowych. Gwnie po to, by uwiadomi samym rodzicom, e potrzebne jest ich zaangaowanie iotwarta postawa. Nasz zesp rwnie umieci na ten temat wnioski wraporcie. Jednak to trudna sprawa, poniewa dotyczy rodzicw, ktrzy posyaj swoje dzieci do szkoy. Aoni stanowi mniejszo. Jeeli bdziemy ich poucza iformuowa ostre wymagania, to ta grupa moe nam niebezpiecznie stopnie. Naley zatem postpowa delikatnie. S takie placwki, gdzie duo rodzicw chtnie angauje si wycie szkoy iwrezultacie traktuje codzienn prac zdzieckiem jako rzecz oczywist. Jestem pod wraeniem szkoy wPutney-Wimbledon, gdzie spotkaam du grup nauczycieli irodzicw. Dyrektor placwki traktuje rodzicw

spoczywa odpowiedzialno zakadania iutrzymywania szk polonijnych? To sprawa kraju przyjmujcego, kraju wysyajcego isamych imigrantw. Idealna sytuacja jest wSkandynawii, gdzie dzieci wszkoach publicznych ucz si jzyka ojczystego igdzie nauczyciele jzykw ojczystych s opacani przez pastwo. Ale tutaj te nie jest le, poniewa zfunduszy lokalnych przekazywane s rodki dla tych szk. Ze strony Polski przygotowywana jest nowa podstawa programowa, ktra ma du przyszo. Bdzie mona zniej korzysta na rne sposoby ibdzie ona stanowia fundament do przygotowywania lekcji (multimedialnych prezentacji) z rnych przedmiotw ina rnych poziomach zaawansowania. Projekt ten finansowany jest ze rodkw MEN. Sam fakt, e wMEN ju od kilku lat szkolnictwem polskim poza krajem zajmuje si ten sam podsekretarz stanu, minister Sielatycki, to dobry znak. Mamy dziki temu cigo dziaa. Jest te

Jakimi przesanka-

mi naley si kierowa mylc opowrocie do kraju? Nie naley wraca tu przed rnego rodzaju momentami przeomowymi wyciu dziecka, np. na rok przed zakoczeniem gimnazjum, czy na rok przed wanymi egzaminami, bo dziecko musi si spokojnie przygotowa, nadrobi rnego rodzaju luki programowe . Nie ma jednak adnego schematu powrotu. Plany migracyjne zmieniaj si, wic trudno przygotowa dziecko na powrt. Tym bardziej, e dziecko ma natur konserwatywn ijest emigrantem przymusowym. Ono zawsze woli zosta wznanym sobie otoczeniu. Trzeba liczy na rozum rodzicw iich wyczucie oraz na to, e bd potrafili dziecko chroni. r

You might also like