CIVILOPEDIA Online: Izabela

Civilization V CIVILOPEDIA Online

Language:

Cywilizacje i przywdcy
Strona gwna cywilizacji i przywdcw Ameryka Anglia Arabia Austria Babilon Bizancjum Celtw Chin Dania Egipt Etiopia Francja Grecja Hiszpania Holandia Hunw Imperium azteckie Imperium Inkw Imperium irokeskie Imperium osmaskie Indii Japonia Kartagina Korea Majw Mongolia Niemiec Persja Polinezja Rosja Rzym Songhaj Syjam Szwecja Ksztacono tam Izabel we wszystkich aspektach Aleksander Askia Attyla Bismarck Budyka Czyngis-chan Dariusz I Dydona Elbieta Gandhi Gustaw Adolf Hajle Sellasje Harald Sinozby Harun ar-Raszid Hiawatha Izabela Kamehameha Katarzyna Maria Teresa Montezuma Nabuchodonozor II Napoleon Oda Nobunaga Oktawian August Pachacutec Pakal Ramkhamhaeng Ramzes II Jednak szlachta moga swobodnie kontaktowa si z jej modszym bratem, Alfonsem, ktry doprowadzi do drugiej bitwy pod Olmedo w 1467 r., domagajc si uznania go za nastpc Henryka. W ramach kompromisu Henryk nada Alfonsowi tytu ksicia Asturii, ktry otrzymywali dziedzice Kastylii i Leonu. Myla te o zaaranowaniu maestwa swojej crki, Joanny, z Alfonsem. Lecz Alfons krtko cieszy si sw now rol - wkrtce zmar, prawdopodobnie na dum. W testamencie Alfons wskaza Izabel jako sw nastpczyni i przekaza jej swj tytu. Zamiast kontynuowa rebeli przeciwko starszemu bratu, Izabela spotkaa si z Henrykiem w Toros de Guisando i wynegocjowaa pokj. Henryk oficjalnie uzna Izabel za sw nastpczyni, ale nie moga ona wyj za m bez jego zgody i nie mg te zmusi jej do wstpienia w zwizek maeski wbrew jej woli. Ta umowa zadowalaa obie strony, a Henryk rozpocz poszukiwania odpowiedniego ma dla modszej siostry. krlewskiego ycia, a jej los uleg znaczcej poprawie, jednak Henryk naoy na ni jedno ograniczenie - bez jego zgody nie moga opuci Segowii. Henryk twierdzi, e ma to ustrzec Izabel przed politycznymi niepokojami w krlestwie, narastajcymi po tym, jak wybra sw nastpczyni (crk Joann), lecz miao to te na celu odizolowanie Izabeli od zbuntowanej szlachty. Krlowa maonka Aragonii, Majorki, Neapolu i Walencji Premia zota za odkrycie cudu natury (wysza, jeli kultur, zadowolenie i dochd z cywilizacja odkryje go jako pierwsza). Premie od cudw natury obejmujce pl zostaj podwojone.

Informacje o grze:
Siedem Zotych Miast

Okres ycia:
1451 - 1504

Historia
Izabela I przez 30 lat bya krlow Kastylii i Leonu. Wraz ze swym mem, Ferdynandem, stworzya podwaliny do zjednoczenia Hiszpanii. Ze wzgldu na rol, jak odegraa w unifikacji Hiszpanii, patronowanie wyprawom Kolumba do Ameryki i zakoczenie Rekonkwisty Pwyspu Iberyjskiego, Izabela jest uwaana za najbardziej kochan i najwaniejsz z monarchi korony hiszpaskiej.

Tytuy:
Krlowa Kastylii i Leonu

Cywilizacja: Pocztki
Izabela urodzia si 22 kwietnia 1451 r. w vila jako crka Jana II Kastylijskiego i Izabeli Portugalskiej. Miaa starszego o 26 lat brata Henryka i modszego brata Alfonsa, wyprzedzajcego j w linii sukcesji. Po mierci ojca, w roku 1454, Henryk zasiad na tronie kastylijskim jako krl Henryk IV, a Izabela wraz z rodzin przeniosa si do Arvalo i zamieszkaa w ndznym zamku, gdzie jej matka zacza z wolna odchodzi od zmysw. Dopiero po latach, gdy ona Henryka urodzia dziecko, krl pozwoli rodzestwu wrci na dwr w Segowii.

1 von 4

CIVILOPEDIA Online: Izabela

Sedong Sulejman Teodora Waszyngton Wilhelm Wu Zetian

Nieudane swaty Henryka

W tym czasie Izabela bya zarczona z Ferdynandem, synem Jana II Aragoskiego (maestwo zaplanowano, gdy miaa trzy lata), ale Henryk zerwa t umow. Zamiast tego prbowa wyda Izabel za Karola IV z Viany, take syna Jana, jednak Jan odrzuci t propozycj. Niedugo potem, w roku 1464, Henryk zabiega o zalubiny Izabeli z Edwardem IV, krlem Anglii, lecz Edward rwnie odmwi. Podjto wiele stara, by wyda dziewczyn za Alfonsa V Portugalskiego, jednak tym razem to Izabela odmwia pjcia z nim do otarza, ze wzgldu na podeszy wiek kandydata. Ta kastylijska opera mydlana wydawaa si nie mie koca. Izabela zarczya si z Pedro Gironem, jednym z ulubionych Donw Henryka. Gorco modlia si o odwoanie tych zalubin, poniewa Don Pedro by od niej starszy o 27 lat. Wierzya szczerze, e Bg wysucha jej prb, gdy Don zmar na skutek perforacji wyrostka w drodze na pierwsze spotkanie z narzeczon. Kolejnym kandydatem z coraz krtszej listy Henryka by brat Ludwika XI, Karol de Berry. W kocu Izabela miaa do sabo zawoalowanych prb majcych na celu usunicie jej z linii sukcesji za pomoc kiepskiego maestwa i sama rozpocza potajemne negocjacje z Janem II Aragoskim w sprawie maestwa z jego synem Ferdynandem.

Ferdynand i walka o tron

Cho wszystkie strony popieray lub Izabeli z Ferdynandem (oczywicie poza Henrykiem, ktry wci stara si skusi Francj i Portugali), to istnia te pewien drobny problem - moda para bya dalekimi krewnymi. Wedle prawa kocielnego kuzynostwo mogo wzi lub wycznie po uzyskaniu bulli papieskiej, a papie obawia si j wyda, poniewa naraziby si Kastylii, Portugalii i Francji. Izabela bya gboko wierzc kobiet i nie chciaa wychodzi za m, nie uzyskawszy odpustu. Ferdynand szuka pomocy w Rzymie, u Rodrigo Borgii (pniejszego papiea Aleksandra VI) i dostarczy Izabeli bull papiesk od Piusa II. Dokument by prawdopodobnie sfaszowany, ale to wystarczyo, by Izabela szybko zgodzia si na lub. Pod pretekstem odwiedzenia grobu swego brata w Avili Izabela zdoaa wymkn si Henrykowi, a Ferdynand dosta si do Kastylii w przebraniu kupca. Ta icie szekspirowska przygoda Izabeli zakoczya si 19 padziernika 1469 r., kiedy w Valladolid polubia Ferdynanda. Henryk bardzo szybko dowiedzia si o tym maestwie i zwrci si do papiea o jego uniewanienie. Nowy papie, Sykstus IV, nie obawia si Kastylijczykw tak, jak jego poprzednik, i zamiast speni prob Henryka, podarowa nowoecom prawdziw bull papiesk. Kilka lat pniej, w roku 1474, Henryk zmar, a w Kastylii wybucha wojna o sukcesj. Portugalia popara crk Henryka, Joann, ale Izabela miaa poparcie Aragonii (dziki Ferdynandowi), a pniej take Francji. Wojna trwaa przez cztery lata, jednak w kocu Izabela ponownie uzyskaa pomoc Sykstusa IV. Papie anulowa maestwo Joanny z Alfonsem V Portugalskim, a co zabawne decyzja bya oparta na bliskim pokrewiestwie maonkw. Joanna

2 von 4

CIVILOPEDIA Online: Izabela

musiaa zrezygnowa z tytuw ksiniczki i krlowej Kastylii, a 20 stycznia 1479 r. na tronie zasiada Izabela. W pierwszych latach swych rzdw skoncentrowaa si na umacnianiu wadzy i dalszej Rekonkwicie Pwyspu Iberyjskiego. Jednak jej panowanie na trwae zapisao si w historii w pamitnym roku 1492.

1492
W tym to roku wydarzyo si wszystko, czym Izabela zapisaa si na kartach historii: zakoczenie rekonkwisty, patronat nad wyprawami Krzysztofa Kolumba i wzmocnienie inkwizycji. Trwajca siedem wiekw wojna, zwana rekonkwist, toczya si pomidzy monarchami iberyjskimi, ktrzy starali si przej kontrol nad caym regionem i wyprze muzumanw. Przez ostatnie dwa wieki tej wojny Emirat Granady by ostatni twierdz dynastii muzumaskich na Pwyspie Iberyjskim. Izabela i Ferdynand kontynuowali wojn, a w roku 1482 r. przeprowadzili zdecydowane natarcie na to krlestwo. Izabela czsto inspirowaa swych onierzy, modlc si w samym rodku pola bitwy, a pod Granad zbudowaa twierdz w ksztacie krzya, wierzc, e wypenia wol Boga. W kocu wojska Izabeli zwyciyy, a krlowa podpisaa Traktat Granadzki, koczcy rekonkwist po 700 latach walk. Na pocztku rzdw Izabeli zwrci si do niej mody odkrywca, Krzysztof Kolumb, poszukujcy rde finansowania nowej ekspedycji majcej na celu dotarcie do Indii, eglujc na zachd. Jej doradcy uznali ten plan za niepraktyczny i uwaali, e Kolumb zakada zbyt ma odlego dzielc ich od Azji. Ale zamiast odprawi odkrywc, tak jak uczynia to Portugalia, Izabela przyznaa mu niewielk roczn pensj i darmowy kwaterunek we wszystkich nalecych do niej miastach. Kolumb dalej prbowa sprzeda swj plan monarchom, lecz ci wci odmawiali. Po powrocie z Granady Izabela ponownie spotkaa si z Krzysztofem Kolumbem. Za rad swego spowiednika, tym razem Izabela zdecydowanie odrzucia prob odkrywcy. Kiedy zdesperowany Kolumb opuszcza Kordob, Ferdynand szybko przekona Izabel do zmiany zdania. Krlowa wysaa po niego gwardi krlewsk i zacza planowanie finansowania jego wyprawy. Kolumb wyruszy w sw pamitn podr 3 sierpnia 1492 roku, a 12 padziernika dotar do Ameryki. Patronat Izabeli i Ferdynanda nad wypraw miaego badacza da pocztek zotej erze hiszpaskich odkry geograficznych i kolonizacji.

Nikt nie spodziewa si hiszpaskiej inkwizycji

Trybuna witej Inkwizycji w Hiszpanii (w skrcie inkwizycja hiszpaska) zosta powoany w 1478 r. przez Izabel, aby wzmocni ortodoksyjny katolicyzm w Kastylii i Aragonii, oraz aby zastpi nim inkwizycj redniowieczn, kontrolowan przez papiea. Jednak w roku 1492 sprawy si skomplikoway. Dominikanin, Toms de Torquemada, zosta pierwszym wielkim inkwizytorem i przekona dwjk monarchw do bardziej aktywnych dziaa na rzecz jednoci religijnej. Izabela nie chciaa surowo obchodzi si z ydami zamieszkujcymi jej krlestwo (z powodw czysto ekonomicznych), ale Torquemada przekona do swych pogldw Ferdynanda, a za jego porednictwem Izabel.

3 von 4

CIVILOPEDIA Online: Izabela

31 marca 1492 roku wydano dekret alhambryjski, nakazujcy wygnanie ydw. Okoo dwustu tysicy ydw niezwocznie opucio Hiszpani, a pozostali nawrcili si, jednak wci pozostawali pod czujnym okiem inkwizycji. Muzumanie w regionie Granady, ktrzy tradycyjnie cieszyli si wolnoci wyznania, zostali zmuszeni do nawrcenia. Gdy zaczy wybucha muzumaskie rewolty, rozpoczto przymusowe nawrcenia lub wygnania, tak jak w przypadku ydw.

Ostatnie lata
Izabela przez cay okres swego panowanie dya do ustabilizowania rosncego imperium. Staraa si zwiza swe dzieci z przywdcami innych europejskich pastw, pragnc unikn w ten sposb kolejnej wojny o sukcesj. W kocu udao jej si zjednoczy Pwysep Iberyjski pod jednym berem. Wydaa swego najstarszego syna za arcyksin Austrii, wic si w ten sposb z Habsburgami, a jej najstarsza crka polubia Manuela I Portugalskiego. Jednak plany Izabeli runy, gdy wkrtce potem jej najstarsze dzieci zmary, a dziedziczk tronu zostaa jej trzecia crka, Joanna Szalona, ktra polubia Filipa Burgundzkiego i zostaa ostatni monarchini z rodu Trastmara. Po niej koron przejli Habsburgowie. Izabela zmara w roku 1504, zostaa pochowana w Kaplicy Krlewskiej w Grenadzie.

Historyczne dziedzictwo
Za panowania Izabeli Hiszpania zostaa zjednoczona, zakoczya si Rekonkwista Pwyspu Iberyjskiego i doszo do centralizacji wadzy w tym regionie. Krlowa stworzya take podwaliny pod najwiksz machin wojenn nastpnego wieku (Armad), zreformowaa koci hiszpaski i przewodzia hiszpaskiej ekspansji w nowych amerykaskich koloniach. Cho wielu krytykuje j za rol, jak odegraa w Inkwizycji oraz przeladowaniach ydw i Muzumanw, to wiele gosw domaga si kanonizacji krlowej na wit Kocioa Katolickiego. Pomimo jej budzcych wtpliwo dziaa przeciwko innym wyznaniom, Izabela jest uznawana za jedn z najbardziej wpywowych i najwaniejszych monarchi Hiszpanii.

The artwork and designs contained on this site were not created by the site owner. All artwork and designs were done by Firaxis and have been exported from their game Civilization V. The site owner does not hold any rights on the art or designs. All content was generated using the game's XML data files.

4 von 4