Zacznik nr 2 do Uchway nr 693/XXVIII/2013 Rady Miasta Lublin z dnia 28 lutego 2013 r.

STRATEGIA ROZWOJU LUBLINA na lata 20132020

Zesp przygotowujcy Strategi Rozwoju Lublina na lata 20132020

INICJATOR STRATEGII I GWNYCH JEJ ZAOE dr Krzysztof uk Prezydent Miasta Lublin RECENZENT prof. zw. dr hab. Antoni Kukliski KOORDYNACJA PRAC NAD STRATEGI LUBLIN 2020 dr Mariusz Sagan METODOLOGIA STRATEGII LUBLIN 2020 dr Mariusz Sagan dr Andrzej Wodecki Marcin Skrzypek REDAKCJA MERYTORYCZNA dr Mariusz Sagan Marcin Skrzypek ZESP AUTORSKI dr Mariusz Sagan dr Jacek Warda Ewa Kipta Marcin Skrzypek Sylwia Szajc Robert yko KONSULTANCI TEMATYCZNI prof. zw. dr hab. Maciej Batowski prof. zw. dr hab. Jan Pomorski prof. zw. dr hab. in. Wodzimierz Sitko prof. dr hab. Stanisaw Michaowski prof. dr hab. Zbigniew Pastuszak dr Marian Stefaski dr Krzysztof Trojanowski dr Andrzej Wodecki Krzysztof tka Tomasz Maciejak Maciej Maniecki Pawe Prokop 2|Strona

OPRACOWANIE POSZCZEGLNYCH CZCI Rozdzia 1 Rozdzia 2 Rozdzia 3 Rozdzia 4 Rozdzia 5 A. Otwarto B. Przyjazno C. Przedsibiorczo D. Akademicko Rozdzia 6 Rozdzia 7 Zacznik nr 1 Zacznik nr 2 Zacznik nr 3 Zacznik nr 4 Zacznik nr 5 Zacznik nr 6 Zacznik nr 7 Zacznik nr 8 Zacznik nr 9 REDAKCJA TECHNICZNA Robert yko KOREKTA JZYKOWA Halina Kosienkowska Marcin Skrzypek Ewa Kipta Sylwia Szajc, Robert yko Marcin Skrzypek Ewa Kipta, Marcin Skrzypek Ewa Kipta, Marcin Skrzypek dr Mariusz Sagan, Sylwia Szajc Marcin Skrzypek, Sylwia Szajc Ewa Kipta, Marcin Skrzypek, Sylwia Szajc Marcin Skrzypek dr Jacek Warda Robert yko Robert yko Marcin Skrzypek, Sylwia Szajc, Robert yko dr Jacek Warda prof. zw. dr hab. Antoni Kukliski Sylwia Szajc dr Marian Stefaski, Sylwia Szajc Robert yko

Autorzy Strategii Rozwoju Lublina na lata 20132020 skadaj serdeczne podzikowania: Radzie Rozwoju Lublina i jej poszczeglnym podkomisjom, Rektorom lubelskich uczelni wyszych, Radzie Dziaalnoci Poytku Publicznego, Radom Dzielnic Lublina, Radnym Rady Miasta Lublin, Komisji Naukoznawstwa Wydziau Filozoficznego Towarzystwa Naukowego KUL, Radzie Kultury Przestrzeni, Zwizkowi Prywatnych Pracodawcw Lubelszczyzny Lewiatan, za aktywny udzia w pracach merytorycznych nad dokumentem Strategii oraz za zebranie opinii wielu rodowisk dziaajcych w Lublinie i przekazanie ich Autorom. Dzikujemy serdecznie mieszkacom Lublina za udzia w konsultacjach spoecznych i wyraenie swojej opinii na temat Strategii Rozwoju Lublina na lata 20132020. Konstruktywna krytyka pynca od poszczeglnych organw, instytucji, cia doradczych oraz innych podmiotw i mieszkacw Lublina bya niezwykle pomocna przy redagowaniu zapisw Strategii i pozwolia stworzy dokument , wyznaczajcy cele rozwojowe Miasta Lublin jako miasta inspiracji.

Urzd Miasta Lublin Wydzia Strategii i Obsugi Inwestorw 20080 Lublin, plac Litewski 1 tel. 81 466 25 00, fax. 81 466 25 01 e-mail: inwestorzy@lublin.eu

3|Strona

Spis treci
SPIS TRECI ................................................................................................................................................................... 4 SOWO WSTPNE ........................................................................................................................................................ 6 1. JAK CZYTA STRATEGI? .................................................................................................................................... 8 1.1. ADRESACI STRATEGII .............................................................................................................................................. 8 1.2. ZAKRES USTALE .................................................................................................................................................... 8 1.3. ORGANIZOWANIE WYOBRANI .............................................................................................................................. 8 1.4. AKTYWNY PILOTA ................................................................................................................................................. 9 1.5. WSPPRACA .......................................................................................................................................................... 9 1.6. SIECIOWY UKAD TRECI STRATEGII..................................................................................................................... 10 1.7. ZARZDZANIE PRZEZ CELE................................................................................................................................... 10 1.8. WNIOSKI POKONSULTACYJNE............................................................................................................................... 11 1.8.1. Dokumenty pochodne ..................................................................................................................................... 11 1.8.2. Implikacje zapisw ......................................................................................................................................... 11 1.8.3. Kojarzenie zapisw ......................................................................................................................................... 11 1.8.4. Jzyk ............................................................................................................................................................... 11 1.8.5. Metodyka powstawania Strategii ................................................................................................................... 12 1.8.6. System czterech Obszarw Rozwojowych ...................................................................................................... 12 2. GDZIE JESTEMY? DIAGNOZA SYNTETYCZNA ...................................................................................... 13 3. KONTEKST DOKUMENTW STRATEGICZNYCH ...................................................................................... 19 4. WIZJA I MISJA ......................................................................................................................................................... 22 4.1. WIZJA .................................................................................................................................................................... 22 4.2. MISJA ..................................................................................................................................................................... 22 5. OBSZARY ROZWOJOWE ...................................................................................................................................... 24 A. OTWARTO............................................................................................................................................................ 24 A.1. Poprawa dostpnoci komunikacyjnej Lublina ................................................................................................ 25 A.2. Rozwj relacji zewntrznych............................................................................................................................ 27 A.3. Wzmacnianie otwartoci kulturowej ................................................................................................................ 30 A.4. Budowanie wizi regionalnych i metropolitalnych .......................................................................................... 32 B. PRZYJAZNO .......................................................................................................................................................... 34 B.1. Poprawa infrastruktury technicznej ................................................................................................................. 35 B.2. Zwikszenie komfortu ycia.............................................................................................................................. 38 B.3. Dbao o kultur przestrzeni ........................................................................................................................... 41 B.4. Wspieranie rozwoju kultury czasu wolnego ..................................................................................................... 44 B.5. Podnoszenie jakoci edukacji ............................................................................................................................ 46 B.6. Partycypacja spoeczna ..................................................................................................................................... 48 C. PRZEDSIBIORCZO ............................................................................................................................................... 50 C.1. Rozwj sektora przemysu ................................................................................................................................ 51 C.2. Rozwj sektora usug........................................................................................................................................ 53 C.3. Kultura przedsibiorczoci ............................................................................................................................... 55 C.4. Wspieranie przemysw kreatywnych .............................................................................................................. 57 D. AKADEMICKO...................................................................................................................................................... 59 D.1. Umidzynarodowienie uczelni ......................................................................................................................... 60 D.2. Symbioza z otoczeniem .................................................................................................................................... 62 4|Strona

D.3. Genius loci miasta uniwersyteckiego ............................................................................................................... 64 D.4. Przyciganie i zatrzymywanie talentw w Lublinie ........................................................................................ 67 6. OBSZARY INSPIRACJI .......................................................................................................................................... 69 6.1. TOSAMO HISTORYCZNA .................................................................................................................................. 69 6.2. ROZWJ ZRWNOWAONY .................................................................................................................................. 69 6.3. ZAMONO I SPENIENIE .................................................................................................................................... 69 6.4. NOWA WYOBRANIA ROZWOJU ........................................................................................................................... 70 6.5. NOWY URBANIZM ................................................................................................................................................. 70 6.6. NADZIEJE I ZAUFANIE ........................................................................................................................................... 70 6.7. MARKA GOSPODARCZA MIASTA ........................................................................................................................... 70 6.8. MIASTO 2.0. ....................................................................................................................................................... 71 6.9. DZIEDZICTWO JAKO SZANSA ................................................................................................................................ 71 6.10. 700-LECIE LOKACJI LUBLINA .............................................................................................................................. 71 6.11. EKSPERYMENT I ZABAWA.................................................................................................................................... 72 6.12. KULTURA SZEROKA ............................................................................................................................................. 72 6.13. PARTYCYPACJA SPOECZNA ............................................................................................................................... 72 6.14. GRUPY KREATYWNE ............................................................................................................................................ 73 6.15. INNOWACJE SPOECZNE ..................................................................................................................................... 73 6.16. SPOECZNA ODPOWIEDZIALNO BIZNESU ....................................................................................................... 73 6.17. EKOSYSTEMY BIZNESU......................................................................................................................................... 74 6.18. KOMPETENCJE WSCHODNIE ................................................................................................................................ 74 6.19. PARTNERSTWO Z REGIONEM .............................................................................................................................. 74 7. OD CZYTANIA DO DZIAANIA ........................................................................................................................ 75 7.1. UPOWSZECHNIENIE TRECI STRATEGII ................................................................................................................. 75 7.2. ROZPISANIE NA GOSY.......................................................................................................................................... 75 7.3. EFEKT KULMINACJI MIDZYSEKTOROWEJ ............................................................................................................. 76 7.4. ROZWJ SYSTEMU MIERNIKW ............................................................................................................................. 76
Zacznik nr 1 System wdraania Strategii Rozwoju Lublina na lata 20132020 Zacznik nr 2 Lista potencjalnych miernikw realizacji Strategii Rozwoju Lublina na lata 20132020 Zacznik nr 3 Dziaania, ktre przyczyni si do realizacji celw Strategii Rozwoju Lublina na lata 20132020 Zacznik nr 4 Podsumowanie zmian wprowadzonych do Strategii Rozwoju Lublina na lata 20132020 w procesie konsultacji spoecznych i recenzji dokumentu Zacznik nr 5 Podsumowanie przebiegu procesu konsultacji spoecznych i recenzji dokumentu Prognozy Oddziaywania na rodowisko Strategii Rozwoju Lublina na lata 20132020 Zacznik nr 6 Recenzja Strategii Rozwoju Lublina na lata 20132020 Zacznik nr 7 Spis dokumentw strategicznych i programw miejskich Zacznik nr 8 Bibliografia Zacznik nr 9 Czonkowie Zespou przygotowujcego Strategi Rozwoju Lublina na lata 20132020

5|Strona

Krzysztof uk Prezydent Lublina

Sowo wstpne
Szanowni Pastwo, Drodzy Mieszkacy,

Przyszo Lublina, zapewnienie naszemu miastu trwaych moliwoci rozwoju, a przede wszystkim wykorzystanie szans rozwojowych, ktre oferuje nowa perspektywa finansowa Unii Europejskiej na okres programowania 20142020, to kluczowe powody opracowania niniejszej Strategii. Wyzwania, jakie stoj przed nami w najbliszych omiu latach, wynikaj nie tylko z wyrwnywania dysproporcji w rozwoju najwikszych miast Polski i Europy. Dotycz take zintegrowanego zarzdzania i w coraz wikszym stopniu polegaj na wpisywaniu miasta w sieci wsppracy, ktre t Europ tworz , poprzez sprzyjanie sytuacjom, w jakich Lublin okae si wanym, a wrcz niezbdnym ogniwem powiza gospodarczych, kontaktw naukowych i kulturalnych. Poprawa dostpnoci Lublina jest kluczowa dla osignicia tego celu, ale tylko poredni o zaley od wadz miasta. Rwnie wane jest to, aby Lublin dysponowa konkurencyjn ofert gospodarcz, ktra szybciej ni dotychczas bdzie generowa nowe miejsca pracy, a take by oferowa coraz lepsze standardy obsugi mieszkacw oraz wysoki poziom naukowy i kulturalny. Realizacja tych celw zaley oczywicie od dalekowzrocznej i skutecznej polityki wadz miasta, ale take od wsppracy z uczelniami, lokalnymi firmami, instytucjami, organizacjami sektora NGO i wszystkimi mieszkacami miasta. Szans na wyprzedzenie innych miast, bez ich doganiania, jest jak najszybsze dostosowa nie Lublina do wymogw polityki spjnoci Unii Europejskiej oraz idcych jej ladem obowizujcych i dopiero opracowywanych krajowych i regionalnych dokumentw strategicznych. Europejska polityka spjnoci definiuje wyzwania stojce przed miastami wobec ich rosncej roli w oglnym i regionalnym rozwoju cywilizacyjnym. Podkrela ona konieczno budowania kapitau spoecznego na rwni z gospodarczym, potrzeb rozwijania innowacyjnoci we wszystkich dziedzinach czy wreszcie zasadno wzmacniania walorw rodowiskowych i kulturowych, stanowicych posag nastpnych pokole. Zasadne jest wic, aby Lublin opiera swoj przyszo na rozwoju jakociowym. Oznacza to, e w najbliszych latach naley skupi si na staraniach poprawiajcych jako ycia i zamono mieszkacw, by odwrci tendencje depopulacyjne. Pragniemy stara si o lepsz jako i innowacyjno produkcji i usug, a nie tylko o wielko i liczb firm oraz o wysoki poziom uczelni i studentw, a nie jedynie o ich stan liczebny. Oczywicie nie chcemy, aby osignite wskaniki ilociowe ulegay 6|Strona

zmniejszeniu. Mamy jednak wiadomo, e ich utrzymanie i zwikszanie wymaga odwanej polityki jakoci. Wierzymy, e ten kierunek jest w nadchodzcych latach konieczny i korzystny dla wszystkich mieszkacw zarwno obecnych, jak i przyszych. Na naszych oczach Lublin otwiera si na wiat i staje si coraz pikniejszym miastem , o coraz lepszych warunkach ycia, ktre potrafi rozsdnie gospodarowa swoimi zasobami i rozwija przedsibiorczo. Coraz czciej nasze miasto budzi uznanie swoimi sukcesami w nauce i kulturze. Tworzc Strategi Rozwoju Lublina na lata 2013-2020, chcemy pomc tym zmianom, chcemy zbudowa wok nich rodzaj wsplnego porozumienia wszystkich lublinian i wszystkich lubelskich podmiotw maj cych podobne aspiracje. Wiemy, e jest nas duo i e wsplnie potrafimy realizowa nasze marzenia.

Prezydent Miasta Lublin

7|Strona

1. Jak czyta Strategi?

Strategia Rozwoju Lublina na lata 20132020 (zwana dalej Strategi Rozwoju Lublina 2020) wychodzi poza schematy przyjte dla tego rodzaju dokumentw pod wzgldem koncepcji, struktury oraz sposobu publikacji. Wynika to z przyjtego zaoenia, e aby taki dokument mg by wiarygodny i mg upowszechnia zawarte w nim postulaty, sam w sobie powinien je rea lizowa. W zwizku z tym strategia rozwoju miasta inspiracji zostaa stworzona jako rozwojowa i inspirujca. Niniejszy rozdzia peni rol przewodnika po wyobrani, logice mylenia i metodologii zastosowanej w caym dokumencie.

1.1. Adresaci Strategii

Strategia Rozwoju Lublina 2020 jest przede wszystkim zapisem zamierze wadz miasta i wynikajcych z nich zada dla struktur organizacyjnych administracji samorzdowej, a take dla Instytucji Zarzdzajcych programami wsparcia (szczebla unijnego, krajowego lub regionalnego). Ma ona wic na celu wyznaczenie obszarw zgodnoci polityki rozwoju Lublina z zaoeniami tych programw. W rwnym stopniu Strategia jest take ofert wsppracy samorzdu skierowan do wszystkich instytucji i podmiotw (gospodarczych, naukowych, branowych, spoecznych, kulturalnych i innych) uznajcych jej cele za wsplne. Strategia moe by te inspiracj dla ich wasnych planw i inicjatyw, gwarantujc przychylno samorzdu dla zgodnych z ni dziaa. Dla mieszkacw miasta Strategia stanowi informacj o zamierzonych zmianach oraz deklaracj stara ich realizacji. Kady czytelnik Strategii powinien znale w niej informacj o perspektywach rozwoju Lublina.

1.2. Zakres ustale

Strategia niniejsza nie jest spisem wszystkich dziaa realizowanych przez samorzd, lecz opisuje zakres zasadniczych zmian podanych dla rozwoju Lublina, uznanych za kluczowe w perspektywie nie tylko najbliszych omiu lat. Definiuje ona obszary priorytetowe dla tych zmian, ktre wynikaj ze specyfiki miasta. Nie przypisuje te realizacji tych priorytetw konkretnym strukturom, lecz stawia je jako zadania dla wszystkich struktur, w granicach przypisanych im kompetencji wraz z potrzeb ich integralnego wspdziaania (moe natomiast wskazywa struktury wiodce, odpowiedzialne za koordynacj tej wsppracy). Jednoczenie Strategia zakada dobrowolne wczanie si innych podmiotw w jej realizacj i stanowi podstaw do budowania wielorakich partnerstw na rzecz realizacji jej zada. Uzupenieniem Strategii Rozwoju Lublina 2020 w poszczeglnych tematach s miejskie strategie i programy sektorowe, w ktrych s zawarte lub powinny si znale bardziej szczegowe ustalenia odnoszce si do dziaania struktur urzdu, take w odniesieniu do ich zada rutynowych, wynikaj cych z ustawowych i regulaminowych obowizkw.

1.3. Organizowanie wyobrani

Przyszo tworz nasze wyobraenia i marzenia. Zatem zarzdzanie przyszoci wymaga odpowiedniego ksztatowania wyobrani. Dopiero z niej wynikaj pragmatyczne dziaania. Wyobrania moe suy jako przyjazna przestrze dialogu dla wszystkich, ktrzy chc mie wpyw na przyszo. Narzdziem wyobrani jest jzyk, dlatego w Strategii du wag przywizuje si do opisu celw. Autorzy niniejszego dokumentu wychodz z zaoenia, e sposb konceptualizacji wyzwa i wizualizacji przyszych zada ma decydujce znaczenie dla skutecznoci ich realizacji. Sterowanie rozwojem zawsze wykorzy stuje ograniczone zasoby (tzw. za krtka kodra), co wymaga dokonywania nieustannych wyborw na podst awie kryteriw wynikajcych z hierarchii wartoci majcych duy wpyw na wyobrani. Dlatego w Strategii 8|Strona

Rozwoju Lublina 2020 stosuje si i zaleca wiadome podejcie do wartoci i stawia si nacisk na wyjanianie, dlaczego postawione cele s wane i jakie zalenoci przyczynowo-skutkowe o tym decyduj.

1.4. Aktywny pilota

Celem Strategii jest spenienie marzenia, ktre czy dzi jego mieszkacw: aby nasze miasto zapao wiatr w agle i weszo w okres zauwaalnego rozkwitu, mimo panujcych w wiecie zawirowa. Wane jest, aby Lublin si rozwija, ale chcemy, aby w rozwj nie powodowa utraty poczucia bezpieczestwa. Naszym celem jest, by miasto nie tylko unikno destrukcyjnego dziaania nieprzewidywalnych trendw, ale by rwnie okazao si sprytne i umiao wykorzysta swoje moliwoci tak, jak szybowiec wykorzystuje prdy powietrza. Z tego te wzgldu Strategia Rozwoju Lublina 2020 jest oparta na zaoeniu aktywnego pilotau, ktry pozwala reagowa dynamicznie na zmiany sytuacji. W praktyce oznacza to, e nie bdzie ona realizowana wedug sztywnej hierarchii celw i nie bdzie traktowaa tych celw osobno, jakby byy niezalene od siebie (tzw. mylenie sektorowe), lecz wykorzysta zasad dynamicznej optymalizacji sieci celw. Wedug tej zasady ukad zamierze jest aktualizowany w zalenoci od zmieniajcych si uwarunkowa oraz od tego, jak efekty poszczeglnych dziaa pomagaj sobie wzajemnie (synergia 1).

1.5. Wsppraca
Strategia jest wsplnym dobrem spoecznoci Lublina. Nie jest wycznie dokumentem wewntrznym Urzdu Miasta stosowanym do zarzdzania budetem. Wiele celw Strategii ju od dawna realizuj inni operatorzy albo le one poza formaln jurysdykcj samorzdu, dlatego ich ostateczne osignicie jest moliwe tylko dziki wsppracy, do ktrej nawizuj take rozdziay: 1.1. Adresaci Strategii i 1.2. Zakres ustale. Zaoeniem Strategii jest jak najszersze zaangaowanie w jej realizacj wszystkich interesariuszy 2 rozwoju miasta, zarwno na jego terenie jak i poza nim od indywidualnych mieszkacw, poprzez grupy spoeczne i nieformalne, organizacje pozarzdowe, po instytucje, firmy i inne urzdy. Aby to uatwi, du wag w dokumencie przywizano do partycypacji spoecznej, a take do wyobrani i wartoci, poniewa pomagaj one definiowa wsplne cele. Zasada optymalizacji sieci celw w poczeniu z efektem za krtkiej kodry sprzyja integracji si pomagajcych w realizacji Strategii . Stopniowe denie miasta i potencjalnych partnerw do wsppracy ma wpyw na ustalenie priorytetu dziaa. Te przedsiwzicia, ktrym bd towarzyszy dobre partnerstwa, w sposb naturalny zdobd wiksze szanse na realizacj. Szczegln rol w tym procesie odgrywa synergia zalena od umiejtnoci definiowania wsplnych interesw lub moliwoci osigania jednoczenie wielu niesprzecznych celw. Pomaga w tym empatia polegajca na umiejtnoci dostrzegania w innych ludziach i podmiotach takich motywacji i de, jakie nie s sprzeczne z naszymi, ale je uzupeniaj, a nawet wspieraj. Utrudnia za ten proce s postawa rywalizacji, ktra mocno odcisna si w spoecznej mentalnoci jeszcze do niedawna jako rywalizacja o dobra podstawowe, a w ostatnim czasie jako konkurencja rynkowa. We wspczesnym myleniu o rozwoju dugofalowym bardziej zasadna staje si wsppraca, ktra punkt cikoci przenosi z kapitau ludzkiego na

W niniejszym dokumencie synergia jest rozumiana jako spenianie rnych niesprzecznych celw przez jedno dziaanie lub jako wspdziaanie, ktrego efekt jest wikszy ni suma dziaa realizowanych oddzielnie. Strategia traktuje synergi jako rodzaj innowacji polegajcej na odkrywaniu zbienoci celw, metod itd. rnych podmiotw, ktr mona poytecznie wykorzysta. Uycie tego sowa zwykle wie si z zacht do zmiany rutynowych procedur postpowania w poszukiwaniu rozwiza bardziej oszczdnych i efektywnych. Wicej o synergii w punkcie 1.5. Wsppraca oraz w: [www.pi.gov.pl/parp/data/slownik/slownik.html]. 2 Interesariusze s to mieszkacy oraz inni uytkownicy miasta tacy jak: inwestorzy, uczelnie wysze, organizacje pozarzdowe, przyjezdni itd., ale rwnie wszyscy, na ktrych miasto ma wpyw poredni np. mieszkacy regionu.
1

9|Strona

spoeczny3 oraz z nieustannego wzrostu na zasad zrwnowaonego rozwoju.

1.6. Sieciowy ukad treci Strategii

Czytelnik Strategii ma nadziej, e zobaczy w niej swoje wasne cele i zaintere sowania, wymienione w uprzywilejowanym miejscu. Jednak podanie za tymi oczekiwaniami przy tworzeniu dokumentu budzi niepotrzebn konkurencj i obnia jego jako. Dlatego niniejsza Strategia zakada inn drog do tego, aby kady mg znale w niej swoje miejsce. Proponuje zaakceptowa fakt, e zbir wszystkich dziaa wanych dla rozwoju miasta jest wielowymiarowy, oraz e nie da si uchwyci wszystkich jego wymiarw na raz. Z kadej perspektywy wyglda on nieco inaczej i mona go opowiedzie na wiele sposobw, jednak musi istnie dokument zawierajcy gwny przekaz. Jest nim wanie Strategia oferujca wyjciow konfiguracj celw i dziaa, opart na fachowym rozeznaniu miasta i definiujc kluczowe pola, w ktrych interwencja bdzie najbardziej owocna. Konfiguracja ta ma rozgazion struktur: cztery gwne Obszary Rozwojowe rozgaziaj si na Cele, Cele na Dziaania, a te na Zadania i Projekty. Kady Cel wraz ze swoimi podpunktami ma przypisane miejsce w danym Obszarze i rozgazieniu Strategii, ale oprcz tego jest on take czci innych zagadnie przewijajcych si czsto przez cay dokument, w ktrych moe zajmowa bardziej eksponowan pozycj. Strategia nie narzuca hierarchii Celw i Dziaa, lecz zachca, aby czyta j nie tylko wzdu gazi, ale take w poprzek, wieloma rnymi szlakami, istotnymi dla interesariuszy adresatw dokumentu. Dlatego te do Celw s doczone Zalecenia i Synergie, sugerujce moliwe poczenia poziome midzy rnymi Celami. Strategia zachca do realizowania jej Celw na dowoln liczb sposobw. Listy Dziaa, Zada i Projektw nie s zamknite i mona je wzbogaca o nowe propozycje, jeli realizuj one Cele. Ostateczna struktura projektw wdraajcych Strategi nie musi by lustrzanym odbiciem struktury jej tekstu tak jak korona drzewa nie jest odbiciem jego systemu korzeniowego.

1.7. Zarzdzanie przez cele

Strategia, cho jest oficjalnym dokumentem programowym miasta, nie zakada powstania odrbnej struktury wdraajcej. Dokument ten ma pomaga w stosowaniu metody zarzdzania przez cele, ktra jest komplementarna, ale i nadrzdna wobec zarzdzania przez procedury. Zarzdzanie przez cele koncentruje potencja sprawczy wok zadania bez determinowania z gry sposobw jego wykonania. Dlatego te realizatorami Strategii s nie tylko struktury administracji miejskiej, ale wszystkie podmioty aktywne w miecie, ktre chc realizowa ktrykolwiek z zawartych w niej celw. Otrzymuj one gwarancj, e ich dziaania w tym zakresie bd w miar monoci wspierane przez wadze miasta, zdobywajc szans poczenia swoich dziaa z dziaaniami innych aktywnych w tym obszarze podmiotw. W ten sposb Strategia okrela warunki do powstawania synergicznych relacji midzy rnymi aktorami ycia miasta, zwiksza skuteczno ich dziaa bez potrzeby nadmiernego formalizowania ich wsppracy. Gwnym narzdziem zapewniajcym harmonijne wspdziaanie jest dostp do rzetelnej informacji o stanie miasta, ktry ma stanowi baz dla indywidualnych decyzji kadego z samodzielnych podmiot w.

Kapita spoeczny (za Strategi Rozwoju Kapitau Spoecznego) jest tu rozumiany jako wynikajca z zaufania oraz obowizujcych norm i wzorw postpowania zdolno do mobilizacji i czenia zasobw, ktra sprzyja kreatywnoci oraz wzmacnia wol wsppracy i porozumienia w osiganiu wsplnych celw.
3

10 | S t r o n a

1.8. Wnioski pokonsultacyjne

Uwagi zgaszane przez czytelnikw Strategii podczas konsultacji spoecznych skoniy autorw dokumentu do uzupenienia tego rozdziau o niniejszy punkt, a take do dodania rozdziau 7. Od czytania do dziaania bdcego cznikiem czci programowej Strategii z jej systemem wdraania. Jak czyta Strategi ? wskazwki szczegowe:

1.8.1. Dokumenty pochodne

Uzupenianie i uszczegowianie zapisw Strategii oraz ich organizacja wedug kluczy innych od tu zaproponowanych, np. problemowych lub branowych, bdzie si odbywa poprzez tworzenie osobnych dokumentw pochodnych takich jak: strategie, polityki czy programy sektorowe, midzysektorowe, tematyczne i branowe. Ich inicjatorami i autorami mog by i Urzd i Rada Miasta, organizacje pozarzdowe, ciaa doradcze prezydenta, grupy mieszkacw itd.

1.8.2. Implikacje zapisw

Uzupenieniem literalnych zapisw Strategii s ich praktyczne implikacje wynikajce z powiza przyczynowo-skutkowych. Na przykad, jeeli Strategia zakada, i warunkiem jej realizacji jest wsppraca z partnerami rnych sektorw, to naley ten warunek uzna za tosamy m.in. z koniecznoci wspierania przez Urzd Miasta innowacyjnych mechanizmw umoliwiajcych t wspprac (np. partnerstwo publiczno-prywatne czy dostarczanie usug publicznych przez sektor pozarzdowy). Zbiory takich zapisw oraz ich implikacji mog by agregowane w formie dokumentw pochodnych.

1.8.3. Kojarzenie zapisw

Strategia, z jednej strony, musi si skupia na wybranych celach, a z drugiej, obejmowa jak najwiksze spektrum tematyczne umoliwiajce pozyskiwanie rodkw z maksymalnej liczby rde. By skorzysta z tego spektrum, mona czy zapisy Strategii, ktre wystpuj w rnych jej miejscach, ale si wzajemnie uzupeniaj. Taka metoda interpretacji tekstu, wykorzystujca jego sieciow struktur, daje wicej moliwoci ni bazowanie na jednoznacznych, sztywnych deklaracjach programowych.

1.8.4. Jzyk
Strategia zostaa napisana dla wielu grup odbiorcw, z ktrych kada uyw a nieco innego argonu i ma odmienne oczekiwania wobec tekstw planistycznych. Dlatego te uniwersalny jzyk niniejszego dokumentu odwouje si zarwno do metafor i wartoci, jak i do wybranych terminw fachowych. Metafory i wartoci pozwalaj czy odlege nieraz zagadnienia w krtkiej formie sownej, a znaczenie fachowych terminw mona odszuka na wasn rk, jeli nie wystarczaj wyjanienia w przypisach. Rola Strategii polega na stworzeniu wsplnego punktu odniesienia dla rnorodnych grup interesariuszy, ktrzy z czasem naucz si z niej korzysta jako platformy porozumienia i wsppracy.

11 | S t r o n a

1.8.5. Metodyka powstawania Strategii

Niniejszy dokument odchodzi od zwyczaju definiowania celw poprzez analiz SWOT 4, poniewa jest ona tylko jedn z kilkunastu technik analitycznych stosowanych w planowaniu strategicznym5. Wszystkie one opisuj naturalne dziaanie ludzkiego umysu podczas koniecznoci wyboru najlepszych dziaa. Zastosowanie danej metody zaley od sytuacji, uwarunkowa i oglnie natury analiz owanego przypadku. Na rnych etapach tworzenia niniejszego dokumentu uyto wikszoci tych metod, czsto czc je ze sob np. podczas debat midzysektorowych czy dyskusji rodowiskowych. Dokumentacja tego procesu znacznie zwikszyaby objto Strategii, nie przyczyniajc si do podniesienia zasadnoci jej zapisw. Metodyczne stosowanie rnych technik analitycznych (w tym SWOT) moe by natomiast bardzo przydatne podczas tworzenia pochodnych dokumentw strategicznych tworzcych scenariusze dziaa w wszych zakresach tematycznych, czy w krtszej perspektywie czasowej.

1.8.6. System czterech Obszarw Rozwojowych

Otwarto, Przyjazno, Przedsibiorczo, Akademicko traktowane jako strategiczne Obszary Rozwojowe i filary dokumentu to najbardziej oglne sowa kluczowe opisujce charakter gwnych zbiorw dziaa, jakie naley podj w Lublinie dla jego rozwoju. S one rozwiniciem celw poprzedniej strategii rozwoju miasta (o czym wspomina rozdzia 2. Gdzie jestemy? diagnoza syntetyczna), ale tworz rwnie autonomiczny spjny system wzajemnie uzupeniajcych si czynnikw. Podstaw rozwoju wyraanego twardymi wskanikami jest wspczesna gospodarka oparta na wiedzy, ktra w Lublinie potrzebuje przede wszystkim aktywnoci wasnej, mylenia przedsi biorczego, i posiadajca rezerwy wiedzy na uczelniach. Std Przedsibiorczo i Akademicko. Warunkiem ich sprawnego wspdziaania jest maksymalny kontakt miasta z otoczeniem, zarwno ssiedzkim jak i globalnym , oraz zapewnienie powstajcym relacjom dobrej atmosfery do rozwoju na miejscu. Std Otwarto i Przyjazno. Przyjazno jest dodatkowo podstawowym zaoeniem jakoci ycia w miecie. Midzy tymi Obszarami zachodzi wiele zwizkw. Na przykad Przedsibiorczo definiuje warunki Przyjaznoci dla podmiotw gospodarczych, a Przyjazno miasta podnosi atrakcyjno lubelskiej Akademickoci. W oglnym rozrachunku Strategia Rozwoju Lublina 2020 opiera si na twardym rdzeniu Przedsibiorczoci i Akademickoci, rwnowaonym przez mikki paszcz Otwartoci i Przyjaznoci. Zwizki midzy Obszarami Rozwojowymi mona te interpretowa w ten sposb, e wstpem do realizacji Przedsibiorczoci i Akademickoci s Otwarto i Przyjazno. Mona te poczy Akademicko z Otwartoci, niejako zamykajc wszystkie cztery Obszary w jeden obieg zalenoci decydujcych o ywotnoci miasta. Cztery gwne Obszary Rozwojowe Strategii opieraj si na fundamencie Obszarw Inspiracji, a ich zwieczeniem jest Wizja i Misja. Biorc pod uwag to, e opanowanie Strategii wymaga czasu oraz pracy warsztatowej i wdroeniowej, niniejszy rozdzia ma swoj kontynuacj w rozdziale 7. Od czytania do dziaania.

SWOT to nazwa metody analizy planistycznej polegajcej na tworzeniu tabeli matrycy silnych i sabych stron oraz szans i zagroe (ang. Strengths, Weaknesses, Opportunities, Threats = SWOT) zwizanych z analizowanym zagadnieniem. 5 Przykadowe inne metody analityczne zastosowane podczas pisania Strategii: foresight (analiza moliwych scenariuszy w wybranych perspektywach czasu), ABC (atuty, bariery, ciekawe), IPC (analiza rnych punktw widzenia; rozbienoci i zbienoci), RZC (rozwa wszystkie czynniki spisanie wszystkich istotnych kryteriw oceny do wyboru). Wiele z tych metod rni si od siebie gwnie kryteriami, wedug ktrych grupujemy potencjalne czynniki majce wpyw na rozwj.
4

12 | S t r o n a

2. Gdzie jestemy? diagnoza syntetyczna

Lublin, jako wane centrum administracyjne, akademickie i kulturalne, naley do 10 najwikszych miast polskich i jest jedynym orodkiem metropolitalnym Polski Wschodniej. Wedug zaoe Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030, nasze miasto ma do spenienia istotn rol lokomotywy rozwoju dla tej czci kraju. Uchwalona w 2008 roku Strategia Rozwoju Lublina na lata 20082015 ju wczeniej uwzgldniaa to wyzwanie, a jej wdraanie przynioso pewne wymierne efekty. W 2008 roku cele strategiczne (CS) i operacyjne (CO) rozwoju Lublina okrelono nastpujco: Cel Strategiczny 1 (CS 1) Wzmocnienie dynamiki gospodarczej CO 1.1. Wsparcie lokalnej przedsibiorczoci CO 1.2. Zacienienie relacji wiata nauki i biznesu CO 1.3. Stymulowanie inwestycji zewntrznych CO 1.4. Rozwj sektora turystyki Cel Strategiczny 2 (CS 2) Podniesienie jakoci ycia CO 2.1. Poprawa infrastruktury technicznej CO 2.2. Rozwj usug spoecznych CO 2.3. Utrzymanie bogactwa kulturalnego i rnorodnoci Cel Strategiczny 3 (CS 3) Wzmocnienie Lublina jako spoecznoci otwartej CO 3.1. Rozwj zewntrznych sieci komunikacyjnych CO 3.2. Uczynienie z Lublina miasta atrakcyjnego dla odwiedzajcych CO 3.3. Partnerstwo z mikro- i makroregionem Realizacja tamtej strategii przyniosa realne efekty. W ramach CS 1: Pomimo kryzysu, wzrosa wyranie dynamika gospodarcza Lublina. Wzrost liczby podmiotw gospodarczych o 4,5% w 2010 roku w porwnaniu do 2009 roku 6 by jednym z najwikszych spord duych miast Polski i nastpowa najszybciej w sektorze rednich przedsi biorstw. W 2007 roku powstaa Specjalna Strefa Ekonomiczna Euro-Park Mielec Podstrefa Lublin, w ktrej obecnie funkcjonuje 19 firm, z czego 9 ju prowadzi dziaalno7. Cz z nich wykorzystuje zaplecze akademickie Lublina, cho dopiero nowa ustawa o szkolnictwie wyszym wprowadzia mechanizmy stymulujce relacje midzy biznesem a nauk.8 Rozwija si turystyka i usugi z ni zwizane, a zainteresowanie turystw Lublinem wzroso znacznie dziki rozwojowi oferty kulturalnej i staraniom Lublina o tytu Europejskiej Stolicy Kultury 2016 (ESK 2016). Efektem wszystkich tych zmian jest

Wedug danych Gwnego Urzdu Statystycznego w Wa rszawie Bank Danych Lokalnych [www.stat.gov.pl/b111dr]. Stan na 31 grudnia 2012 r. 8 Ustawa z dnia 18 marca 2011 r. o zmianie ustawy Prawo o szkolnictwie wyszym, ustawy o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki oraz o zmianie niektrych innych ustaw ( Dz.U. 2011 nr 84 poz. 455). Tekst jednolity ustawy ogoszony Obwieszczeniem Marszaka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 26 marca 2012 r. w sprawie ogoszenia jednolitego tekstu ustawy Prawo o szkolnictwie wyszym (Dz.U. 2012 nr 0 poz. 572).
6 7

13 | S t r o n a

stopniowy wzrost zamonoci lublinian9 i zauwaalne rosnce zapotrzebowanie na ofert wykorzystania wolnego czasu.10 W ramach CS 2: Jako ycia jest trudno mierzalna i z zasady jej podniesienie nastpuje wolniej ni spoeczne oczekiwania. Jednak skala inwestycji drogowych zwizanych z popraw ukadu komunikacyjnego Lublina przynosi widoczne efekty, podobnie jak i rozpoczta wanie realizacja projektu Zrwnowaonego Transportu Publicznego. Stopniowo postpuje te istotna dla podnoszenia jakoci ycia modernizacja i rozbudowa systemu wodno-kanalizacyjnego. Dziki modernizacji szk, budowie kilku basenw i boisk sportowych oraz rozwojowi sieci placwek kulturalnych stopniowo poprawia si infrastruktura usug publicznych. W cigu ost atnich kilku lat rozpoczy dziaalno: Orodek Inicjatyw Midzykulturowych Rozdroa, Warsztaty Kultury, Dom Kultury na Wglinie i Teatr Stary. Orodek Brama Grodzka Teatr NN otworzy i nadal rozbudowuje Dom Sw. Trwa renowacja Centrum Kultury, koczony jest projekt renowacji Zamku Lubelskiego i Bramy Krakowskiej, a Brama Trynitarska z Muzeum Archidiecezjalnym zostaa gruntownie odnowiona. Dziki synergii miasta i regionu oraz wsppracy Urzdu Miasta z Urzdem Marszakowskim rozpocza si te budowa Centrum Spotkania Kultur wraz z placem miejskim, ktre zmieni kulturalne i przestrzenne oblicze Lublina. Dla utrzymania bogactwa kulturowego i rnorodnoci kluczowe okazay si starania Lublina o tytu ESK 2016. Zaowocoway one znacznym poszerzeniem oferty kulturalnej Lublina zwaszcza w obszarach niszowych zwizanych z kultur szerok11, w ktrych wanie rnorodno jest czynnikiem decydujcym. W cigu ostatnich lat liczba osb uczestniczcych w wydarzeniach kulturalnych wzrosa z 1,5 mln w 2009 roku do 2,3 mln w 2011 roku. Dziki temu Lublin zdecydowanie wzmocni swoj pozycj na mapie wanych orodkw kulturalnych i zyska zainteresowanie na arenie midzynarodowej. W ramach CS 3: Ze staraniami o tytu ESK 2016 wie si take wzmocnienie Lublina jako spoecznoci otwartej. Podkreli to tytu sporzdzonej aplikacji Miasto w Dialogu oraz tryb jej przygotowania angaujcy midzynarodowych ekspertw. Starania te miay wpyw nawet na obron terminu rozpoczcia modernizacji drogi S17 wraz z budow obwodnicy Lublina (zagroon oszczdnociami w budecie pastwa), mobilizujc poparcie stara wadz miasta i wojewdztwa przez rodowiska biznesu i kultury. Lublin jest stopniowo coraz lepiej postrzegany przez odwiedzajcych. Bardzo pozytywnie oceniaj miasto zagraniczni studenci lubelskich uczelni (4,5 na 5 moliwych punktw w badaniach przeprowadzonych przez Fundacj UMCS), podkrelajc walory kulturalne i yczliw dla obcokrajowcw atmosfer miasta. O wzrocie atrakcyjnoci miasta wiadczy take wzmiankowany ju rozwj ruchu turystycznego.

W latach 20072011 przecitne miesiczne wynagrodzenie brutto wzroso o 30,55% z kwoty 2 762,84 z w 2007 roku do 3 606,97 z w 2011 roku. W 2011 r. w relacji do redniej dla wojewdztwa lubelskiego (3 257,14 z) przecitne miesiczne wynagrodzenie brutto wynioso 110,74%, a do redniej krajowej (3 625,21 z) 99,5%. 10 Ofert rekreacyjno-sportow w Lublinie zapewnia Soneczny Wrotkw nad Zalewem Zemborzyckim, ktry w 2011 roku odnotowa 62 518 wej, podczas gdy w 2010 roku byo ich 33 697. Liczba widzw w kinach zwikszya si o 32,52% z 585 129 (2007 rok) do 775 430 (2011 rok), a liczba wywietlanych seansw wzrosa o 22,27% z 14 946 do 18 275. W 2011 roku lubelskie muzea odwiedzio 298 671 osb. Wskanik zwiedzajcych w przeliczeniu na 1 tys. ludnoci wynis 857 (w 2007 roku 836). Ponadto systematycznie ronie wskanik wypoycze ksigozbioru na 1 czytelnika. W 2011 roku wynosi on 22,5 wolumina na 1 czytelnika (w 2007 roku 21,0). 11 Pojcie kultury szerokiej zostao zdefiniowane podczas stara o tytu ESK 2016. Zob.: Obszar Inspiracji 6.12. Kultura szeroka.
9

14 | S t r o n a

Zakoczona zostaa budowa Portu Lotniczego Lublin. Podpisano pierwsze umowy na obsug pocze rejsowych do Oslo, Londynu (Luton oraz Stansted) i Dublina oraz pocze czarterowych do Egiptu. Port Lotniczy przyczyni si do zasadniczej poprawy powiza krajowych i midzynarodowych miasta. Rozpoczto take budow mostu w Solcu na Wis wraz z modernizacj drogi wojewdzkiej nr 747, zapewniajcej dogodny dojazd do powstajcej sieci gwnych autostrad. Partnerstwo z mikro- i makroregionem stopniowo nabiera wymiernych ksztatw. Najwaniejszym jego efektem jest budowa Portu Lotniczego Lublin, podjta wsplnie przez wadze Lublina i wojewdztwa lubelskiego. Jest to jedyny w Polsce port lotniczy, ktry powsta z inicjatywy regionu i jego stolicy, przy wsparciu ssiednich samorzdw, z wykorzystaniem szans oferowanych przez fundusze unijne. Brak regulacji prawnych dotyczcych metropolii komplikuje inne formy wsppracy z mikroregionem, lecz mimo to s realizowane porozumienia Lublina z ssiednimi gminami, dotyczce obsugi dojazdw do pracy i korzystania z infrastruktury spoecznej. Dziki dugoletnim staraniom o dobre relacje z miastami Ukrainy i Biaorusi, pomimo skomplikowanych uwarunkowa politycznych, s rozwijane z tymi krajami kontakty spoeczne i kulturalne oraz jest budowana wsppraca naukowa (mimo e projekt Uniwersytetu Wschodniego nie doczeka si realizacji). Na podstawie tych kontaktw Lublin jest rozwaany jako najdogodniejsze miejsce do ulokowania centrali obsugujcej Partnerstwo Wschodnie.

Dla diagnozy stanu Lublina jest pomocny raport PricewaterhouseCoopers (PwC) o wielkich miastach Polski12 (opublikowany w 2011 roku w oparciu o dane z lat 20062010). Analizuje on siedem miejskich kapitaw rozwojowych: ludzki i spoeczny, kultury i wizerunku, jakoci ycia, techniczny i infrastrukturalny, instytucjonalno-demokratyczny, atrakcyjnoci inwestycyjnej i rde finansowania. Istotnym walorem tego raportu jest nie tylko obiektywizujce spojrzenie z zewntrz, ale i fakt, e metodologia jego opracowania spenia wymagania ekspertyzy zintegrowanej, ktra pozwala na porwnywanie Lublina z innymi wielkimi polskimi miastami. Porwnanie to potwierdza wprawdzie, e Lublin plasuje si na rednim poziomie rozwoju gospodarcz ego liczonego wartoci PKB na mieszkaca, ale jednoczenie wskazuje na fakt, e w latach 20062010 Lublin nalea do najszybciej rozwijajcych si miast, obok Trjmiasta i Biaegostoku. Wedug konkluzji wspomnianego raportu PwC atuty Lublina to przede wszystkim: zaplecze akademickie, sprawne instytucje, wysoka jako ycia. Gwne wyzwania zdefiniowane w tym raporcie to: potrzeba okrelenia strategii rozwojowej lepiej uwzgldniajcej atuty miasta, lepsze wykorzystanie funduszy unijnych, poprawa warunkw do inwestowania, poprawa wizerunku miasta. Zestawienie wynikw raportu z informacjami o realizacji Strategii z 2008 roku (sporzdzanymi regularnie w ramach monitoringu Strategii przez Wydzia Strategii i Obsugi Inwestorw) prowadzi do nastpujcych wnioskw: W Lublinie w ostatnich latach dokonao si istotne przewartociowanie dotychczasowych niedoborw

Raport na temat wielkich miast Polski, PricewaterhouseCoopers [www.pwc.pl/pl/publikacje/raport-na-temat-wielkich-miast-polski.jhtml].

12

15 | S t r o n a

i walorw lokalnych. Pooenie geograficzne, traktowane wczeniej jako ograniczajce dostpno miasta, zaczyna by postrzegane jako jego szansa na rozwj funkcji zwizanych z poredniczeniem w kontaktach midzy Wschodem a Zachodem Europy. Niedostateczny rozwj przemysu skutkujcy niskimi wskanikami ekonomicznymi staje si na naszych oczach atutem w transformacji post industrialnej, ktrej sprzyja rozbudowana baza akademicka dostarczajca wykwalifikowanych kadr wraz z moliwociami badawczymi i innowacyjnymi. Walor ten jest dodatkowo wzmocniony korzystnymi cechami rodowiska miasta i regionu. Bogate zasoby dziedzictwa kulturowego (materialnego i niematerialnego) wzmacniaj atrakcyjno miasta i jego rozpoznawalno w kontekcie europejskim. Decyzje ostatnich lat dotyczce infrastruktury zewntrznej przeamuj stopniowo bariery rozwojowe, z ktrymi miasto borykao si od czasw zakoczenia II wojny wiatowej. Dziki realizacji tych zamierze Lublin moe zacz budowa otwarte relacje ze wiatem szczeglnie w zakresie przedsibiorczoci i rozwoju funkcji akademickich. Otwarto ta jest kluczowym warunkiem do tworzenia centrum relacji Wschd-Zachd, a w dalszej przyszoci take Pnoc-Poudnie. Dokonania zwizane z popraw jakoci ycia zarwno materialne, jak i kulturalno-spoeczne pokazuj specyficzny i rzadki talent mieszkacw Lublina do kompensowania niedoborw kapitau gospodarczego kapitaem spoecznym. Tam, gdzie brakuje rodkw na due przedsiwzicia, pojawiaj si drobne, ale liczne inicjatywy generujce korzystne zmiany. W efekcie, pomimo przecitnej zamonoci, miasto jest postrzegane jako przyjazne i dysponujce stosunkowo wysok jakoci ycia. Ten model aktywnoci stanowi duy potencja dla dziaa rewitalizacyjnych, kulturalnych i ekologicznych. Naley jednak podkreli, e uruchomienie tego potencjau zaley od wypracowania rozwiza instytucjonalnych wspierajcych wymiern skuteczno t akich inicjatyw. Dynamiczny rozwj przedsibiorczoci zaobserwowany w ostatnich latach jest efektem uruchomienia przez mieszkacw Lublina wspomnianego wyej kapitau spoecznego, przy wspierajcej ten kierunek polityce wadz miasta. Konieczne jest kontynu owanie i utrwalanie tych zmian w obszarach gwarantujcych harmonijny i trway wzrost zamonoci mieszkacw oraz budujcych gospodarcz mark Lublina. Wane jest dostosowanie tworzonych przez miasto warunkw inwestowania do rnej skali i specyfiki przedsiwzi inwestycyjnych. Zaplecze akademickie miasta zostao znacznie wzmocnione dziki projektom inwestycyjnym wszystkich uczelni, dofinansowywanym w ramach Programu Rozwoju Polski Wschodniej. Inwestycje te naley traktowa jako warunek wstpny rozwoju orodka akademickiego w Lublinie. Kolejny krok umoliwiony dziki nowej ustawie o szkolnictwie wyszym powinien polega na aktywizacji dziaalnoci badawczej uczelni i ich wsppracy z innowacyjnym biznesem oraz na rozwizaniach instytucjonalnych zwikszajcych efektywno tego najwaniejszego dla miasta sektora aktywnoci. Poprawa wizerunku miasta osignita dziki strategii marketingowej i staraniom o tytu ESK 2016 nie jest efektem trwaym. Stanowi zaledwie pocztek stara w tym zakresie i wymaga kontynu acji. Wizerunkowymi atutami Lublina nie zawsze w peni wykorzystanymi s jego walory historyczne i ekologiczne oraz akademicki charakter miasta. Wci sabo rozpoznawalny jest te walor dogodnej bazy do kontaktw midzy Wschodem i Zachodem, cho to powinno ulec zmianie po otwarciu Portu Lotniczego Lublin. Potrzebne jest take budowanie marki miasta w obszarach aktywnoci gospodarczej i naukowej. A wic miasto stoi przed wyzwaniem pogbienia dotychczasowej dziaalnoci promocyjnej poprzez wykorzystanie wymiernych aspektw swoich walorw obecnych i dopiero tworzonych. Zalecana w raporcie PwC poprawa wykorzystania funduszy unijnych ju nastpia. Szereg projektw o kluczowym dla miasta znaczeniu zostao ju rozpocztych lub wrcz zrealizowanych. Skala tych inwestycji dochodzi do granic moliwoci finansowania wkadu wasnego. Dziki ni m odnowiono Teatr Stary i wiele innych zabytkw, trwa renowacja Centrum Kultury, wybudowano kilka prestiowych obiektw akademickich, powsta i zosta uruchomiony pod koniec 2012 roku Port Lotniczy Lublin i drogi do niego prowadzce, rozpoczyna si budowa Centrum Spotkania Kultur, modernizuje si transport publiczny i infrastruktura miasta, a wreszcie powstaje i rozwija si wiele

16 | S t r o n a

prywatnych przedsiwzi gospodarczych. Wsparcie funduszy europejskich uzyskuj take liczne projekty kulturalne. Wyzwaniem aktualnym staje si przygotowanie do nowej perspektywy finansowej UE na lata 20142020, wymagajce opracowania nie tyle pojedynczych projektw, ile raczej zintegrowanych metod zarzdzania rozwojem miasta. Niniejsza Strategia ma suy temu celowi. Powysze wnioski uzasadniaj przyjte w Strategii cztery gwne obszary interwencji wyznaczone na podstawie atutw, ale i wyzwa miasta. Nowa wersja Strategii modyfikuje dotychczasowy ukad celw strategicznych, podkrelajc ich komplementarno, a jednoczenie uzupeniajc o istotne dla rozwoju miasta aspekty warunkujce rwnowaenie rozwoju i decydujce o innowacyjnoci. Zostay one wyraone w formie czterech Obszarw Rozwojowych: OTWARTO stanowi odpowiednik poprzedniego Celu Strategicznego 3 i odnosi si do budowania coraz lepszych kontaktw zewntrznych Lublina budujcych wizerunek miasta i kreujcych nowe moliwoci rozwoju. W wyniku realizacji poprzedniej strategii (a zwaszcza rozw oju przedsibiorczoci) Obszar ten zyska na znaczeniu i zacz istotnie way na realizacji dalszych aspiracji rozwojowych. PRZYJAZNO jest rozwiniciem Celu Strategicznego 2 i decyduje o jakoci ycia w miecie w szerszym aspekcie kulturowym. Poza wpywem na zadowolenie mieszkacw z ycia w Lublinie umoliwia ona wyhamowanie niekorzystnych trendw demograficznych, z ktrymi borykaj si wszystkie polskie miasta. W duym stopniu Obszar ten opiera si na dowiadczeniach zdobytych przy staraniach o tytu ESK 2016. PRZEDSIBIORCZO odpowiada Celowi Strategicznemu 1 i oznacza wzmacnianie gospodarczego znaczenia Lublina, z czego wynika poprawa zamonoci mieszkacw. Uwzgldnia jednoczenie specyfik Lublina, wprowadzajc dziaania wynikajce z rosncych na znaczeniu atutw geograficznych i spoecznych. AKADEMICKO jako nowy kierunek strategiczny, ktry ma suy wykorzystaniu obecnoci uczelni do wzmacniania kreatywnoci i innowacyjnoci we wszystkich dziedzinach rozwoju (zbiorowego i indywidualnego). Obszar ten jest wic istotnym uzupenieniem pozostaych Obszarw Rozwojowych, opartym na koncepcji wspdziaania samorzdu z istotnymi dla ywotnoci miasta partnerami, jakimi s uczelnie.

Wypenienie powyszych Obszarw konkretnymi dziaaniami i przedsiwziciami bdzie zalee nie tylko od aktywnoci wadz miasta, ale i od wielu innych podmiotw i osb. Konieczno zintegrowanych, wielopodmiotowych dziaa na rzecz rozwoju miasta wynika bowiem nie tylko z ambicji wadz i liderw, ale z tego, e tworz one szans na popraw sytuacji osobistej kadego mieszkaca Lublina. Kade dziaanie zaplanowane w Strategii wymaga poniesienia odpowiednich nakadw finansowych. Cz z wymienionych zada zostanie sfinansowana przez miasto, cz kosztw ponios wsprealizujcy wsplne projekty partnerzy (uczelnie, przedsibiorstwa, instytucje samorzdowe, organizacje NGO itd.) korzystajcy z wasnych budetw i zewntrznych dotacji. Dodatkowym rdem finansowania bd rodki UE z kolejnej perspektywy finansowej 20142020, cho w momencie przygotowywania Strategii Rozwoju Lublina 2020 nie s one moliwe do oszacowania. Kolejnym rdem realizacji przedsiwzi rozwojowych w Lublinie bd rodki inwestorw prywatnych, biznesu, rwnie w formule partnerstwa publiczno-prywatnego. 17 | S t r o n a

W niniejszej strategii nie sprecyzowano, gdy nie jest to moliwe, kosztw jakie s potrzebne do realizacji wszystkich dziaa wymienionych w dokumencie. Z uwagi na przyjty system wdraania Strategii, wybr i finansowanie odpowiednich dziaa do realizacji bdzie dokonywane w krtko- i rednioterminowych planach wykonawczych (rocznych i kilkuletnich).

18 | S t r o n a

3. Kontekst dokumentw strategicznych

Dokumenty strategiczne o zasigu krajowym: Dugookresowa Strategia Rozwoju Kraju 2030 (DSRK 2030) , redniookresowa Strategia Rozwoju Kraju 2020 (SRK 2020) , Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030 (KPZK 2030), Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego 20102020 (KSRR 20102020) oraz Strategia rozwoju spoeczno-gospodarczego Polski Wschodniej do roku 2020 wyznaczaj ramy prowadzenia przez pastwo ukierunkowanej terytorialnie polityki rozwoju. Cele i zasady okrelone w horyzontalnych strategiach rzdowych stay si w dalszej kolejnoci punktem wyjcia do sformuowania krajowej polityki miejskiej. Uwzgldnienie wymiaru terytorialnego jest trendem silnie akcentowanym na caym wiecie, a take w Unii Europejskiej. Nawizujc do projektw rozporzdze regulujcych polityk spjnoci UE po 2013 roku, wymiar miejski zostanie znacznie wzmocniony. Krajowa polityka miejska bdzie wpisywa si w realizacj Strategii Europa 2020, ktra jako trzy najwaniejsze cele rozwoju Europy wskazuje : wzrost inteligentny, zrwnowaony oraz sprzyjajcy wcz aniu spoecznemu.13 Rozwj miast oraz zintegrowane podejcie do polityki miejskiej odgrywa du rol w ich osigniciu. Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego wprowadzia wiele fundamentalnych i korzystnych zmian sposobu prowadzenia polityki regionalnej (w tym rwnie w odniesieniu do miast, jako jednego z elementw tej polityki), a wraz z nimi rnych polityk publicznych, majcych najwikszy wpyw na osiganie okrelonych celw. Z perspektywy strategii Lublina, istotnym elementem jest nadanie miastom szczeglnej roli orodkw wzrostu. KSRR wskazuje na konieczno powiza strategicznych instrumentw planistycznych na rnych szczeblach. Istotne staje si wic zapewnienie optymalnej spjnoci zapisw strategii regionalnej i strategii rozwoju stolicy wojewdztwa Lublina. Z kolei Zielona Ksiga Dotyczca Obszarw Metropolitalnych, odwoujc si do Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030, wyodrbnia 10 orodkw metropolitalnych: Warszaw, Aglomeracj Grnolsk, Krakw, d, Trjmiasto, Pozna, Wrocaw, duopol Bydgoszczy z Toruniem, Szczecin oraz Lublin. W ramach KPZK 2030 orodki te zostay wyznaczone na podstawie kryteriw odnoszcych si gwnie do funkcji w systemie osadniczym kraju. Bardzo wanym dokumentem dla rozwoju Lublina jest Strategia Rozwoju Wojewdztwa Lubelskiego na lata 20062020 (SRWL). W przygotowywanej obecnie aktualizacji SRWL podstawow kwesti jest wskazanie gwnych przestrzeni aktywnoci gospodarczej, ktre mog da najwiksze prawdopodobiestwo

Wszystkie wymienione elementy stanowi priorytety wyznaczajce dziaania Unii Europejskiej. Inteligentny rozwj oznacza uzyskanie lepszych wynikw w dziedzinie edukacji, bada naukowych/innowacji, spoeczestwa cyfrowego. Zrwnowaony rozwj jako cel bdzie realizowany przez budowanie bardziej konkurencyjnej gospodarki niskoemisyjnej, ktra bdzie korzysta z zasobw w sposb racjonalny i oszczdny, ochron rodowiska naturalnego, ograniczenie emisji gazw cieplarnianych i zapobieganie utracie biornorodnoci, wykorzystanie pierwszoplanowej pozycji Europy do opracowania nowych, przyjaznych dla rodowiska technologii i metod produkcji, wprowadzenie efektywnych, inteligentnych sieci energetycznych, wykorzystanie sieci obejmujcych ca UE do zapewnienia dodatkowej przewagi rynkowej firmom europejskim (zwaszcza maym przedsibiorstwom produkcyjnym), poprawienie warunkw do rozwoju przedsibiorczoci, zwaszcza w odniesieniu do maych i rednich przedsibiorstw (MP) i pomaganie konsumentom w dokonywaniu wiadomych wyborw. Rozwj sprzyjajcy wczeniu spoecznemu ma na celu podniesienie stopy zatrudnienia w Europie (czyli wicej lepszych miejsc pracy, zwaszcza dla kobiet, modych ludzi i pracownikw starszych wiekiem), pomaganie modym ludziom w przewidywaniu zmian i radzeniu sobie z nimi dziki inwestycjom w podnoszenie kwalifikacji i szkolenia. Podkrelenie znaczenia wczenia spoecznego ma na celu zaznaczenie, i dziki celom wskazanym w Strategii Europa 2020 to caa Unia Europejska odniesie korzyci z wzrostu. Wicej zob.: [www.ec.europa.eu/europe2020/index_pl.htm].
13

19 | S t r o n a

uzyskania wartoci dodanej. Polityka regionalna UE, a take Polski jest coraz bardziej u kierunkowana na wzmacnianie konkurencyjnoci kraju, a w szczeglnoci obszarw metropolitalnych. W nowej strategii regionalnej Lublin bdzie postrzegany w trzech wymiarach: regionalnym jako jeden z gwnych potencjaw rozwoju, krajowym jako centrum naukowe i wiedzy, oraz centrum innowacyjno-gospodarcze dla Polski Wschodniej (Lublin jako jedyny orodek miejski zosta wskazany jako metropolia w Polsce Wschodniej), europejskim funkcje wsppracy wschodniej, funkcje administracyjno-gospodarcze dla Europy. Strategia Rozwoju Wojewdztwa Lubelskiego za jeden z gwnych celw strategicznych uznaje Wzmocnienie urbanizacji regionu. W ujciu operacyjnym przejaw em tego zamierzenia bd dziaania majce na celu rozwj funkcji metropolitalnych Lublina i wzmocnienie jego ponadlokalnego znaczenia. Istotne rwnie stan si przedsiwzicia prowadzce do skomunikowania Lublina z obszarami metropolitalnymi Polski i zagranicy. Sprostanie temu wyzwaniu zaley w duej mierze od powiza funkcjonalnych Lublina z otaczajcym go obszarem. Z tego punktu widzenia niezmiernie istotne jest, aby Lublin spenia rol wiarygodnego partnera w procesie tworzenia powiza sieciowych. Z perspektywy Lublina i jego potencjau naukowego kluczowe znaczenie ma rwnie kolejny cel strategiczny SRWL, czyli Selektywne zwikszanie potencjau wiedzy, kwalifikacji, zaawansowania technologicznego, przedsibiorczoci i innowacyjnoci regionu . Dziaania operacyjne skoncentruj si na wspieraniu kierunkw ksztacenia na poziomie wyszym szczeglnie wanych dla przyszego rynku pracy oraz rozwijaniu systemu ksztacenia dostosowanego do specyfik i regionu. Wybrane sektory gospodarki zostan objte systemem wsparcia naukowego, eksperckiego i wdroeniowego (Lublin okreli ju sektory kluczowe z punktu widzenia obecnego i przyszego rozwoju Miasta 14). Pomoc skierowana bdzie take do instytucji i naukowcw prowadzcych najbardziej perspektywiczne kierunki bada, ktrych efekty maj by komercjalizowane. Dziaania operacyjne skupi si rwnie na wsparciu maych i rednich przedsibiorstw oraz rozwoju spoeczestwa informacyjnego. Ze wzgldu na pooenie geopolityczne regionu, spjno celw Strategii Rozwoju Lublina 2020 i Strategii Rozwoju Wojewdztwa Lubelskiego uwidacznia si w kwestii podkrelenia znaczenia wymiaru wschodniego, czego wyrazem jest utworzenie w Lublinie Centrum Kompetencji Wschodnich. Uzupenieniem Strategii Rozwoju Wojewdztwa Lubelskiego w czci dotyczcej identyfikacji potencjau innowacyjnego regionu oraz wskazania kierunkw jego wzmacniania i wykorzystywania w rozwoju w szczeglnoci obszarw inteligentnej specjalizacji, bdzie stanowi obecnie aktualizowana Regionalna Strategia Innowacji Wojewdztwa Lubelskiego do 2020 roku (RSIWL). Ponadto RSIWL ma by instrumentem okrelajcym wsplne na poziomie kraju i regionu cele i obszary interwencji oraz dziaa prorozwojowych. W unijnych dokumentach strategicznych wspieranie inteligentnej specjalizacji regionw, czyli innowacyjnego rozwoju poszczeglnych obszarw konkretnych pastw czerpicego z ich naturalnych zasobw, tradycyjnych przemysw itp., czyli z tego wszystkiego, co stanowi o ich specyfice i wyjtkowoci , zostao podkrelone w Strategii Europa 2020. W przeszoci polityka rozwojowa miast i regionw bya wyznaczana w oparciu o te same priorytety rozwojowe, ktre realizoway wiodce regiony, bez wzgldu na faktyczny poziom zasobw i niewielkie szanse na zajcie pozycji wiatowych liderw. Obecnie najbardziej podan metod rozwoju regionu i miasta jest wzmocnienie ich konkurencyjnoci w oparciu o wiedz,
14

Zob.: rozdzia 5. Obszary Rozwojowe, Obszar C. Przedsibiorczo.

20 | S t r o n a

a take dywersyfikacj posiadanych technologii i wytwarzanych produktw i usug, ktre s cile powizane z regionaln baz umiejtnoci. Strategia ta jest wskazywana jako najbardziej skuteczna, jeeli ma miejsce w obrbie powizanych ze sob bran, generujcych efekty synergii. W ramach unijnej polityki spjnoci na lata 20142020 Komisja Europejska zaproponowaa inteligentn specjalizacj, jako warunek wstpny dla wspierania inwestycji w zakresie dwch kluczowych zaoe polityki: wzmacniania bada, rozwoju technologicznego i innowacji (cel dotyczcy bada i innowacji) , poprawy dostpu technologii informacyjno-komunikacyjnych i korzystania z technologii o wysokiej jakoci (cel dotyczcy brany informacyjno-telekomunikacyjnej ICT). Inteligentna specjalizacja jest sposobem udoskonalenia i poprawy istniejcej metodologii planowania i wdraania funduszy strukturalnych. Opiera si ona na 15 latach dowiadcze w zakresie wspierania strategii innowacyjnych w regionach oraz na wkadzie myli ekonomicznej ze strony instytucji midzynarodowych, takich jak Bank wiatowy, OECD i Midzynarodowy Fundusz Walutowy. Podsumowujc, naley stwierdzi, e nowy ksztat polityki spjnoci wyznaczy nowe priorytety rozwojowe. Z tego powodu strategia rozwoju dla Lublina powinna przede wszystkim uwzgldnia: polityk koncentracji i selektywnoci wyboru (tzn. skupienie si na ograniczonej efektywnej rozwojowo liczbie obszarw) zgodnie z tym zaoeniem Strategia Rozwoju Lublina 2020 wskazuje na cztery gwne obszary rozwojowe, denie do budowania i umacniania mechanizmw konkurencyjnoci miasta, dziaania na rzecz wypracowania i budowania sprawnych mechanizmw endogennych umoliwiajcych wykorzystanie wewntrznego potencjau miasta tylko takie s w stanie zagwarantowa trway wzrost, budowanie sieciowych systemw wsppracy, przypieszajcych i racjonalizujcych procesy tworzenia i dyfuzji wiedzy i innowacji, projektowanie i wspfinansowanie przedsiwzi w zakresie rozwoju infrastruktury tech nicznej. Kontekst strategiczny jest niezmiernie istotny rwnie ze wzgldu na moliwo pozyskiwania dodatkowych rodkw na rozwj z Unii Europejskiej na zasadzie kontraktu terytorialnego, ITI (Integrated Teritorial Investments15), grantu globalnego czy te innych instrumentw finansowych (np. Inicjatywa JESSICA).

W tumaczeniu na jzyk polski: Zintegrowane Inwestycje Terytorialne (ZIT) nowy pilotaowy sposb finansowania rozwoju funkcjonalnych obszarw miejskich.
15

21 | S t r o n a

4. Wizja i misja
4.1. Wizja
Lublin miastem inspiracji Obserwacja dynamiki rozwojowej na wiecie skania do ostronoci co do przewidywania przyszoci i szacowania stabilnoci uwarunkowa rozwojowych, szczeglnie jeeli chodzi o szybko rozwijajce si miasta. Dlatego zamiast sztywno zarysowanej misji i wizji proponujemy poczenie mechanizmw i kompetencji, ktre chcemy wypracowa, oraz wartoci, jakimi bdziemy si kierowa w rozwoju. Lublin jako miasto inspiracji to: miasto otwarte na inspiracje z zewntrz, miasto otwarte na inspiracje z wewntrz w tym wychodzce od mieszkacw, miasto samo bdce rdem inspiracji wskazujce nowe wzorce i kierunki uyteczne dla innych. Przyswajanie inspiracji z zewntrz i przekazywanie ich na zewntrz moe by koem zamachowym rozwoju. Dlatego wizja Lublina jako miasta inspiracji nie opisuje docelowego produktu czy stanu, lecz docelowy kurs na stae doskonalenie miasta dziki rozpoznawaniu, akcept owaniu i wdraaniu poytecznych innowacji, ktre mog by pomysami zarwno nowatorskimi, jak i od dawna znanymi. Jest w tym procesie miejsce na: akceptacj, pielgnowanie i wykorzystywanie rnorodnoci, w tym czerpanie z innych kultur, interdyscyplinarne i twrcze mieszanie ludzi i rodowisk, kultur akceptacji ryzyka kreatywnego chaosu, dajcej szans pozytywnym przypadkom, uczenie si zawsze i wszdzie. Przyjcie tego kursu wymaga pracy na rzecz mentalnego otwierania si na zmian, ustawicznego samoksztacenia, waciwej ewaluacji wasnych i cudzych potrzeb, umiejtnoci oceny korzyci i rozeznania ich przyczyn. S to kompetencje kluczowe dla rozwoju i dlatego wpisano je w sam Wizj Strategii Rozwoju Lublina 2020.

4.2. Misja
Misj Lublina jest tworzenie warunkw i zdobywanie najlepszej wiedzy w celu : zaspokajania i rozwoju potrzeb mieszkacw Lublina i innych jego interesariuszy oraz realizacji i rozwoju dla dobra wsplnego ich talentw i twrczego potencjau. Powysze sformuowanie Misji jest wynikiem poszukiwania najprostszego patentu na dobre miasto. Spojrzenie na rozwj Lublina przez pryzmat potrzeb (na wszystkich poziomach piramidy potrzeb) i talentw interesariuszy pozwala dostrzec gwny przedmiot troski wadz samorzdowych, jakim jest likwidacja lokalnych deficytw i wykorzystanie posiadanych zasobw. W ten dwutorowy sposb miasto dy do tego, aby w jak najwikszym stopniu jego interesariusze stali si jego beneficjentami, poniewa wtedy bd chcieli by z miastem zwizani i przyczynia si do pomylnoci wsplnoty. Spjno Wizji i Misji wyraa si w tym, e inspiracj dla Lublina mog by take potrzeby i talenty jego interesariuszy. Mylenie w kategoriach rozwoju potrzeb a nie tylko ich zaspokajania zapobiega marginalizowaniu niektrych grup oraz przecenianiu potrzeb doranych, ktrych prymat mgby zamkn drog do zaspokojenia potrzeb wyszych w przyszoci. Miasto nie moe zadowoli jednoczenie wszystkich swoich 22 | S t r o n a

interesariuszy, bo dysponuje ograniczonymi zasobami czasu, miejsca i rodkw. Co wicej ich potrzeby czasem koliduj ze sob, a take zmieniaj si wraz z rozwojem spoecznym i cywilizacyjnym oraz w skali ludzkiego ycia. Ta ekonomia i dynamika potrzeb sprzyja debacie publicznej, budowaniu wzajemnego zrozumienia oraz wypracowywaniu optymalnych rozwiza. Pozytywny wpyw talentw spoecznoci miasta na jego rozwj jest oczywisty, ale sztuk pozostaje potgowanie tego wpywu. Rwnie na t umiejtno mona spojrze przez pryzmat ludzkich potrzeb, poniewa kady czowiek dy do spenienia si i rozwoju. Miasto, ktre umoliwia swoim mieszkacom i innym interesariuszom samorealizacj, rwnoczenie korzysta z ich talentw, kompetencji, predyspozycji i aspiracji. O sukcesie miast decyduje nie tylko ich ekspansywno i sia, ale take elastyczno i zdolno do adaptacji, ktr posiadaj systemy zrwnowaone. Poniewa ludzkie potrzeby s w pewnych granicach stae, mog one peni rol stabilizatora zmiany w deniu do budowy miasta opartego na rwnowadze rnych czynnikw. Lublin bdzie si rozwija, podobnie jak wszystkie inne miasta, na zasadzie konkurencji, wykorzystujc swoje przewagi i szanse, wzmacniajc sabe strony i unikajc zagroe. Jednak w ten sposb postpuj wszyscy. Dlatego Strategia Rozwoju Lublin a 2020 jako nowe kryteria konkurencyjnoci i rozwoju wykorzystuje dodatkowo synergi i empati w optymalnym rozwizywaniu problemw mieszkacw, goci i otoczenia.

23 | S t r o n a

5. Obszary Rozwojowe16
A. Otwarto
Lublin otwarty Lublin zawsze rozwija si dziki otwartoci jako synce z jarmarkw miasto kupieckie pomidzy Krakowem a Wilnem, na skrzyowaniu wanych szlakw prowadzcych w cztery strony wiata. Dwa ubiege stulecia naday miastu charakter nieco peryferyjny, jednak zmiany ostatnich dwch dekad stworzyy perspektyw ponownego otwarcia. Dziki wejciu do Unii Europejskiej i pooeniu na wschodnim skraju Polski Lublin powoli wraca do roli miejsca spotka i wymiany. W tym celu musimy wpisa go w wane szlaki spotka i wymiany odnajdujc istniejce lub tworzc nowe. Otwarto dotyczy wszystkich wymiarw czy rodzajw ssiedztwa i dlatego przenika ca Strategi jako otwarto naszej wyobrani na przyszo i przeszo, na samych mieszkacw i goci, na umidzynarodowienie uczelni i kontakty gospodarcze. Tej otwartoci potrzebujemy tak w kategoriach kompetencji mentalnych naszej spoecznoci, jak i w wymiarze praktykowanych kontaktw midzynarodowych, a take jako fundamentu w relacjach z lokalnymi podmiotami oraz okolicznymi gminami i regionem. Te ostatnie czy z Lublinem wsplna szansa na rozwj wizi o charakterze metropolitalnym z uwagi na wsplnot interesw zwizan z budowaniem konkurencyjnoci regionu i z przeamywaniem wci dotkliwych barier infrastrukturalnych.

W rozdziale 5. Obszary Rozwojowe dla skrcenia oznacze poszczeglnych podrozdziaw zrezygnowano z powtarzania cyfry 5 w ich numeracji, poniewa tylko ten rozdzia zawiera oznaczenia literowe, zatem one wystarczaj do jednoznacznej identyfikacji danego fragmentu.
16

24 | S t r o n a

A.1. Poprawa dostpnoci komunikacyjnej Lublina

Miejsce Lublina w Polsce i Europie jego ranga i atrakcyjno zale w pierwszej kolejnoci od poprawy dostpnoci komunikacyjnej miasta. Potrzebujemy: drg czcych nas z reszt Polski i Europy, mostw na Wile, pocze kolejowych, lotniczych i taniego, szerokopasmowego dostpu do Internetu. Jednym z kierunkw tych zmian powinno by uniezalenienie nas od Stolicy i wzmocnienie relacji z innymi orodkami. Starania o budow lotniska i modernizacj drogi krajowej S17 wraz z budow obwodnicy miasta przyniosy efekt w postaci rozpocztych inwestycji, ktrych skutki pojawi si w cigu najbliszych dwch lat. Obwodnica wraz z cznicami spowoduje odcienie ulic miejskich z ruchu tranzytowego i zwikszy dostpno wielu terenw miejskich. Port lotniczy zapewni dostpno miasta poprzez bezporednie i przesiadkowe poczenia praktycznie z caym wiatem. To oznacza zasadnicz zmian skali kontaktw Lublina gospodarczych, naukowych, kulturalnych i prywatnych. Inwestycj rwnie wan jest budowa mostu w okolicach Solca na Wis. Pozwoli on na znacznie lepszy dojazd do ukadu autostrad A1 i A2 z ominiciem Warszawy. Wyzwaniem najbliszych lat pozostaje modernizacja drogi S19 oraz modernizacja i rozbudowa pocze kolejowych. Droga S19 kluczowa dla poprawy pocze nie tylko z Biaymstokiem i Rzeszowem, ale jako przyszy korytarz sieci TEN-T (Transeuropejska Sie Transportowa) midzy Batykiem a Bakanami, poprawi przejazdy w kierunku pnoc-poudnie i udroni obsug wszystkich relacji transgranicznych wzdu wschodnich granic Unii Europejskiej. Perspektywa rozwoju Lublina jako centrum obsugi kontaktw ze Wschodem jest w duym stopniu uzaleniona od tej wanie inwestycji. Poczenia kolejowe z brakiem dogodnych powiza nawet w skali regionu wymagaj nie tylko modernizacji istniejcych linii dla zapewnienia wikszych prdkoci przejazdw, ale take ich rozbudowy, by poczenia na zachd i poudnie nie musiay przebiega przez jeden jedyny most w Dblinie, a poczenia kolejowe do innych miast wojewdzkich i z ssiednimi krajami stay si konkurencyjne wobec pocze drogowych. Decyzje o wymienionych inwestycjach zapadaj w Warszawie, ktra korzysta z funkcji kluczowego wza komunikacyjnego, bez refleksji nad faktem, e ten swoisty monopol ogranicza skal i jako kontaktw krajowych i midzynarodowych. Konieczne jest wic stwierdzenie, e infrastrukturaln racj stanu nie tylko Lublina, ale i caej Polski jest rozbudowa sieci drg krajowych i szlakw kolejowych w poprzek linii Wisy i wzdu wschodniej granicy kraju. Realizacja tych zada do 2020 roku jest sprawdzianem waciwego pojmowania polityki spjnoci Unii Europejskiej. Celem wadz miasta jest upowszechnianie tego rozumowania i budowanie wok wskazanych wyej zada szerokiej koalicji politycznej.

25 | S t r o n a

Dziaania wraz z gwnymi zadaniami i projektami A.1.1. Rozwj usug i sieci pocze lotniczych z Lublina Rozwj i promocja pocze lotniczych Portu Lotniczego Lublin: krajowych, z Europ i wiatem. Rozbudowa Portu Lotniczego Lublin, uwzgldniajca rwnie terminal cargo. A.1.2. Budowa cznikw z obwodnic miasta i trasami wylotowymi 17 Budowa ul. Poligonowej wraz z przebudow ul. Generaa Ducha i skrzyowania z ul. Sikorskiego. Rozbudowa al. Kranickiej w kierunku wza Konopnica. Budowa cznika do drogi wojewdzkiej nr 835 (przeduenie ul. Grygowej w kierunku ul. Abramowickiej). Budowa ul. eglarskiej i ul. Uhorczaka (speniajcych funkcje poudniowego objazdu Lublina). A.1.3. Starania o modernizacj i rozwj zewntrznych sieci dojazdowych do Lublina wszystkimi rodzajami transportu (kolej, samochody, rowery) Lobbing na rzecz modernizacji caego przebiegu drg S12, S17 oraz S19 i wpisania ich do sieci TEN -T (europejskich korytarzy transportowych). Lobbing na rzecz modernizacji linii kolejowej Warszawa-Lublin, a w dalszej perspektywie Lublin-Lww. Starania o uzupenienie sieci regionalnych, krajowych i midzynarodowych pocze kolejowych. Lobbing na rzecz obecnoci Lublina w midzyregionalnej sieci drg rowerowych. A.1.4. Rozbudowa wiatowodowej i udostpnianie interesariuszom Lublina szkieletowej szerokopasmowej sieci

Zalecenia i Synergie A.1.a. Powysze dziaania powinny by sprzgnite z aktywnoci w innych Obszarach Rozwojowych, np. rozbudowa sieci pocze lotniczych z promocj lubelskich wydarze kulturalnych, budowa cznikw obwodnicy z konsultacjami rowerowymi i krajobrazowymi, a rozbudowa Internetu z edukacj medialn i tworzeniem zasobw internetowych miasta. A.1.b. Starania o inwestycje transportowe zalene od decyzji zewntrznych mog obejmowa szeroki zakres dziaa takich jak: wsparcie akcji spoecznych i medialnych, projekty kulturalne, konferencje, debaty planistyczne, a przede wszystkim budowanie koalicji midzy miastami i regionami (np. Polski Wschodniej). A.1.c. Naley dooy stara, aby budowa szerokopasmowej szkieletowej sieci dostpu do Internetu przeoya si na upowszechnienie i obnienie kosztw tego dostpu , odczuwalne w praktyce przez uytkownikw kocowych. A.1.d. Ubocznym skutkiem maksymalizacji udostpnienia komunikacyjnego Lublina z zewntrz jest uatwianie uytkownikom przestrzeni miasta osiedlania si na jego obrzeach i poza jego granicami. Dlatego rozwj tej dostpnoci nie powinien by traktowany jako niezaleny cel , lecz naley go zrwnowaa dziaaniami zachcajcymi do przebywania i meldunku w miecie. W szczeglnoci inwestycje zapewniajce ten rozwj nie powinny pogarsza aktualnej jakoci ycia w miecie18.

17

Propozycje rozwiza komunikacyjnych zob.: Studium komunikacyjne oraz koncepcja organizacji ruchu w obszarze centralnym miasta Lublin. Studium komunikacyjne Materiay przygotowane na konsultacje spoeczne w dniu 11 padziernika 2012 r. [www.um.lublin.pl/um/index.php?t=210&id=175640]. 18 Zob.: rozdzia 5. Obszary Rozwojowe, Cel B.1. Poprawa infrastruktury technicznej, cz Zalecenia i Synergie.

26 | S t r o n a

A.2. Rozwj relacji zewntrznych

Uzasadnieniem i dopenieniem poprawy dostpnoci komunikacyjnej Lublina jest budowa nie relacji zewntrznych gospodarczych, naukowych, kulturalnych, spoecznych i turystycznych. Nie chcemy by miastem coraz sprawniejszego tranzytu. Nasz aspiracj jest bycie miastem spotka, wymiany i dialogu nie miejscem wyjazdw, ale raczej powrotw: dla lublinian, naukowcw, przedsibiorcw i turystw. Relacje zewntrzne generuj ruch osb i s rdem uytecznych inspiracji. Mona je nawizywa przez uczestnictwo w projektach partnerskich lub rozwijajc lokalny potencja przycigajcy odbiorcw. Partnerstwa. Lublin moe rozwija relacje zewntrzne, bazujc na swoich dobrych dowiadczeniach udziau w sieciach wsppracy czcych miasta o zblionych uwarunkowaniach, problemach i aspiracjach takich jak: EUROCITIES19, InterCultural Cities20, INTA21 czy URBACT.22 Uczestnictwo w projektach midzynarodowych angaujce rne rodowiska i instytucje buduje ich kompetencje, daje dostp do nowych pomysw, pomaga wychodzi z zakltego krgu niemonoci, pozwala lepiej ocenia zmiany cywilizacyjne oraz reagowa na nie stosownymi decyzjami. Realizujc ten Cel w ramach nawizywania partnerstw midzynarodowych, Lublin bdzie rwnie stara si stwarza warunki do otwierania przedstawicielstw dyplomatycznych (konsulaty generalne i honorowe). Kontakty Lublina ze wiatem buduj uznanie dla naszego miasta i jego mieszkacw, ale pomagaj te nam samym doceni walory i dokonania, ktre na co dzie traktujemy jako oczywiste, tworzc motywacj do dalszych wysikw. Potencja lokalny. Sztandarowym dziaaniem w tym zakresie bdzie tworzenie Centrum Kompetencji Wschodnich. Ze wzgldu na swoj lokalizacj i kulturowe po winowactwo w Lublinie jest obecne zrozumienie dla problemw krajw Partnerstwa Wschodniego i innych pooonych na wschd od Unii Europejskiej oraz wola wsppracy w ich rozwizywaniu, szczeglnie w obszarach takich jak: spoeczestwo obywatelskie, zarzdzanie i administracja, kultura, edukacja, relacje biznesowe, innowacje spoeczne i zrwnowaony rozwj. Chcemy by porednikiem w kontaktach zachodnich Wschodu, ale take wschodnich Zachodu. Rozbudowa infrastruktury wzdu wschodniej granicy UE utworzy z czasem moliwoci poredniczenia Lublina w kontaktach pomidzy Skandynawi i Bakanami. Cyberprzestrze i turystyka. S to dwa powizane ze sob obszary relacji zewntrznych o podobnym charakterze. W obu przypadkach chodzi o wizyt w Lublinie fizycznie lub wirtualnie w odpowiedzi na waciwie wypromowan atrakcyjn ofert. W cyberprzestrzeni jej tworzenie polega na budowaniu cyfrowych zasobw miasta i regionu (danych, usug i potencjau innowacyjnoci), a w wiecie rzeczywistym na rozwoju intrygujcego i w peni dostosowanego do potrzeb klientw programu turystycznego. Rozwj relacji zewntrznych w cyberprzestrzeni nie wymaga wielkich inwestycji, gdy w tym obszarze osignicia zale od kreatywnoci i zawartoci baz danych, za dwigni rozwoju turystyki moe by odpowiednio zarzdzane i powizane z innymi dziaaniami lubelskie dziedzictwo kultury.
EUROCITIES stowarzyszenie miast europejskich, gwnie z pastw UE, utworzone w 1986 roku przez burmistrzw Barcelony, Birmingham, Frankfurtu, Lyonu, Mediolanu i Rotterdamu. Lublin jest czonkiem tej sieci od 1 maja 2004 roku. 20 InterCultural Cities wsplny projekt Rady Europejskiej i Komisji Europejskiej majcy na celu stymulowanie rozwoju nowych idei i praktyk w zakresie polityki migracyjnej i mniejszoci etnicznych. Lublin by uczestnikiem tego projektu. 21 INTA globalne stowarzyszenie miejskich decydentw i praktykw stawiajce sobie za cel dzielenie si wiedz, dowiadczeniem i narzdziami zintegrowanego rozwoju przestrzennego. 22 URBACT sieciowy program UE na rzecz poprawy skutecznoci polityki rozwoju miast i wzmocnienie wsplnego podejcia do zintegrowanego rozwoju miejskiego. Wspiera gromadzenie i upowszechnianie wiedzy oraz aktywnie przyczynia si do realizacji Strategii Lizboskiej na rzecz wzrostu gospodarczego i zatrudnienia oraz strategii zrwnowaonego rozwoju UE.
19

27 | S t r o n a

Dziaania wraz z gwnymi zadaniami i projektami A.2.1. Wczanie Lublina w midzynarodowe sieci wsppracy oraz tworzenie nowej oferty turystycznej Lublina Stwarzanie warunkw do otwierania w Lublinie przedstawicielstw dyplomatycznych innych pastw (konsulaty generalne i honorowe). Organizacja wydarze o rnorodnym charakterze i ponadregionalnym znaczeniu pomagajcych w nawizywaniu relacji zewntrznych (festiwale, targi, kongresy, wystawy itp.) lub przycigajcych indywidualnych goci (wydarzenia kulturalne i sportowe itp.) oraz uzupenianie infrastruktury (budynkw, terenw) potrzebnych do realizacji tych zamierze. Realizacja nowych obiektw i usug wzbogacajcych sta ofert miasta w rnych dziedzinach na poziomie wystarczajco wysokim, aby zwiksza liczb odwiedzajcych miasto . A.2.2. Stworzenie Centrum Kompetencji Wschodnich Wspomaganie rozwoju relacji gospodarczych regionu z pastwami Partnerstwa Wschodniego i innych krajw pooonych na wschd od Unii Europejskiej tworzenie centrum doradztwa i porednictwa gospodarczego. Cykliczne spotkania praktykw wsppracy transgranicznej rnych dziedzin ( np. Kongres Kultury Partnerstwa Wschodniego, Kongres Inicjatyw Europy Wschodniej). Utworzenie na wzr Funduszu Wyszehradzkiego zarzdzanego z Lublina midzynarodowego programu grantowego dla podmiotw z krajw Partnerstwa Wschodniego i innych pooonych na wschd od Unii Europejskiej. Organizacja specjalistycznych studiw wschodnich na obecnych uczelniach wyszych lub w formie autonomicznej instytucji. A.2.3. Budowanie oferty internetowej ukazujcej atuty miasta Tworzenie i doskonalenie zasobw oraz usug internetowych (w tym Biblioteki Wirtualnej). Rozwj projektw wok idei Lublin 2.023, koncentrujcych si na wielostronnej prezentacji miasta w przestrzeni cyfrowej. A.2.4. Zagospodarowanie atrakcyjnoci turystycznej Lublina Adaptacja programu Gocinny Lublin z aplikacji ESK 2016. Ustalenie i wdroenie programu zintegrowanego zarzdzania dziedzictwem kulturowym. Budowanie oferty turystycznej zrnicowanej ze wzgldu na potrzeby rnych odbiorcw oraz integrujcej walory miasta i regionu powizanej z e-dostpem do jej usug. A.2.5. Promowanie Lublina w kraju i za granic Naganianie lubelskich osigni i sukcesw. Organizacja spotka osb zwizanych z Lublinem mieszkajcych w Polsce i za granic. Nadawanie tytuu Ambasadora Lublina znanym postaciom, ktre uznaj, e warto wspiera miasto swoj osob. Zbudowanie relacji z mediami oglnopolskimi i midzynarodowymi w zakresie promocji miasta. Rozwj programw promocyjnych towarzyszcych marce Lublin. Miasto inspiracji i Lublin. Inspiruje biznes.

23

Idea ta zostaa zawarta w aplikacji ESK 2016. Zob.: Obszar Inspiracji 6.8. Miasto 2.0.

28 | S t r o n a

Zalecenia i Synergie A.2.a. Rozwojowi zasobw i usug internetowych powinny towarzyszy dedykowane im dziaania powicone ich promocji i pozycjonowaniu w sieci. A.2.b. Zwikszenie zarzdczej zdolnoci miasta do uczestnictwa w sieciach i projektach midzynarodowych (m.in. przez zintegrowan wspprac struktur i instytucji, kwalifikacje jzykowe). A.2.c. Tworzenie przez miasto i jego interesariuszy systemowych rozwiza asymilacji dobrych praktyk i pomysw. A.2.d. Relacje zewntrzne nawizywane przez Urzd Miasta mog by uyteczne dla wielu innych podmiotw i vice versa. S one te tworzone w innych Obszarach Rozwojowych. Dlatego naley usystematyzowa przepyw i uporzdkowa dotyczce ich dane. Wie si to np. ze stworzeniem publicznie dostpnej mapy operatorw w poszczeglnych dziedzinach dla partnerw zagranicznych i portfela lubelskich dobrych praktyk i osigni, aby pomc w ich dyfuzji na zewntrz. A.2.e. Rozwj oferty turystycznej powinien zosta zaplanowany w osobnym dokumencie skupiajcym si na wdraaniu najlepszych praktyk z innych miast Polski i wiata. A.2.f. Przyszo Lublina jako miasta otwartego na goci jest silnie skorelowana z przestrzennymi zagadnieniami przyjaznoci (B.1. Poprawa infrastruktury technicznej i B.3. Dbao o kultur przestrzeni) oraz budowaniem oferty spdzania czasu wolnego (B.4. Wspieranie rozwoju kultury czasu wolnego), ktra rwnie powinna by uwzgldniona w programie zagospodarowania turystycznej atrakcyjnoci miasta.

29 | S t r o n a

A.3. Wzmacnianie otwartoci kulturowej

Otwarto kulturow mona uzna za specyficzny rodzaj infrastruktury komunikacyjnej, ktra subiektywnie skraca realnie istniejce dystanse i jest powizana z tworzeniem relacji zewntrznych. W czysto midzyludzkich kategoriach sprowadza si do atmosfery akceptacji osb rnicych si czym od wikszoci: pochodzeniem, jzykiem, kultur, yciowymi preferencjami czy zwyczajami. Otwarto kulturowa powinna przenika wszelkie dziaania wice si z nawizywaniem przez Lublin i jego mieszkacw relacji zewntrznych. Lublin ley w czci Polski odbieranej jako konserwatywna i przywizana do tradycji. Jednak to wanie w lubelskiej tradycji ley otwarto kulturowa. Nie musimy wic zmienia naszej tosamoci w imi nowych wzorcw, lecz tylko lepiej j pozna i konsekwentnie kultywowa. Ma ona bowiem nowoczesny charakter, ktry wspbrzmi ze wspczesn tsknot za harmonijn rnorodnoci. Wyraaj to synne sowa Jana Pawa II: Od Unii Lubelskiej do Unii Europejskiej. Wspieranie rnorodnoci jest kluczowym war unkiem denia do innowacji. To z zewntrz przychodz inspiracje i niezalene oceny. Otwarto wynika z pewnoci siebie, z wewntrznego poczucia bezpieczestwa, a wic z dojrzaej tosamoci kulturowej, dobrego zakorzenienia we wasnym dziedzictwie, z odpowiedzialnych wizi z miejscem ycia, z niezagroonego poczucia tego, kim si jest. Spoecznoci o takim charakterze nie boj si wchodzi w dialog i s w nim wartociowymi partnerami. Saba tosamo kulturowa rodzi kompleksy, ktre wymagaj kompensacji kosztem innych. To zniechca do kontaktu i zwiksza dystans. Dlatego te rozwj kompetencji otwartoci kulturowej powinien i w Lublinie dwutorowo: z jednej strony w kierunku edukacji mieszkacw jako prawdziwych mieszczan zanurzonych w kulturze i dz iedzictwie miasta i regionu; z drugiej w kierunku ksztatowania, w realnych dziaaniach i spotkaniach z ludmi, postaw wsppracy i tolerancji wobec rnorodnoci . Celowi temu moe suy m.in. program obchodw 700-lecia miasta w 2017 roku. Wydarzenie to zostanie wykorzystane analogicznie do projektu ESK 2016 jako szansa rozwojowa miasta obejmujca drog dojcia do 2017 roku, traktowanego umownie jako symboliczna ponowna lokacja miasta na ideach wiodcych do rozwoju miast na miar XXI wieku. Klamra przeszo-przyszo pozwoli na podsumowanie historii miasta i przekazanie jej przyszym pokoleniom wraz z nowym impulsem rozwojowym opartym na nowych inspiracjach.

30 | S t r o n a

Dziaania wraz z gwnymi zadaniami i projektami A.3.1. Ksztatowanie postaw sprzyjajcych wsppracy i tolerancji wobec rnorodnoci we wszelkich dziaaniach obywatelskich i instytucjonalnych Realizacja staego programu zarzdzania wielokulturowoci . Budowanie dobrych relacji i wsppracy z mniejszociami narodowymi. Prowadzenie dziaalnoci edukacyjnej zwizanej z wielokulturow histori miasta, jego tosamoci i dziedzictwem. A.3.2. Systemowy rozwj wymiany midzynarodowej dla modziey szkolnej Zalecenia i Synergie A.3.a. Wpisanie w projekt obchodw 700-lecia Lublina dominanty otwartoci kulturowej jako gwnej cechy miejskoci, ktrej Lublin byby promotorem. A.3.b. Wdroenie wnioskw z uczestnictwa Lublina w sieci InterCultural Cities. A.3.c. W dziaania wzmacniajce otwarto kulturow zaangaowanych jest szczeglnie wiele pozaurzdowych podmiotw, w tym NGOsy, niektre z nich od kilkunastu lat. Realizacja Strategii w tym Celu musi opiera si na ich dowiadczeniu i dorobku. Zaangaowanie Urzdu Miasta powinno mie charakter wpierajco-koordynujcy i by rdem wartoci dodanej ich dziaa. A.3.d. Otwarto kulturowa wpywa decydujco na przyjazno miasta.

31 | S t r o n a

A.4. Budowanie wizi regionalnych i metropolitalnych

Miasta powstaway, a nastpnie przez wiele stuleci dziaay jako centra obsugi okolicznych terenw. Wraz ze swoim wzrostem i narastaniem problemw wewntrznych od XIX wieku staway si coraz bardziej egoistyczne i oderwane od potrzeb regionu. Rozwj zrwnowaony oznacza dla Lublina zakoczenie tej tendencji i powrt do integracji regionalnej poprzez wzmocnienie wizi regionalnych i tworzenie Lubelskiego Obszaru Metropolitarnego (LOM). Najwaniejsz z funkcji zewntrznych Lublina jest reprezentowanie interesw regionu : uatwianie Lubelszczynie dostpu do kultury i nauki, do rynkw zbytu i nowych technologii, tworzenie platformy kontaktw i wymiany gospodarczej oraz spoecznej. Wobec wzrastajcej mobilnoci spoeczestwa i akademickiego charakteru miasta Lublin jest te istotnym centrum migracyjnym, miejscem przyjmujcym osoby, ktre decyduj si na karier zwizan ze zmian miejsca zamieszkania. Otwarto na potrzeby regionu skutkuje zwielokrotnieniem walorw samego miasta, oferujc w zamian regionowi moliwo korzystania z caego skumulowanego tu potencjau. Warunkiem wypeniania tej roli jest wzmacnianie wzajemnych powiza zarwno komunikacyjnych, jak i instytucjonalnych opartych na wsplnej infrastrukturze. Pomocne w budowie wizi gospodarczych jest te tworzenie warunkw do rozwoju przedsibiorczoci w sektorze maych i rednich przedsibiorstw, majcych due znaczenie dla poprawy zamonoci mieszkacw regionu. Wsplnym zasobem miasta i regionu s: dziedzictwo kulturowe, walory rodowiska, produkcja i moliwoci jej dystrybucji. Dlatego te od poczenia oferty turystycznej Lublina i Lubelszczyzny w duym stopniu zaley rozwj regionalnej i miejskiej turystyki, gdy daje to wiksze szanse na budowanie ciekawych programw profilowanych zgodnie z potrzebami i zainteresowaniami rnych grup odbiorcw. Bogactwo kultury miasta i regionu wzmocni moliwoci jej prezentacji w Centrum Spotkania K ultur i w innych miejskich instytucjach kulturalnych, w ramach wsplnie realizowanych przedsiwzi kulturalnych. Dobrym przykadem takiego dziaania jest Jarmark Jagielloski oraz inne imprezy lubelskie powicone specyficznej, historycznie nawarstwiajcej si wielokulturowoci, bdcej walorem naszej czci Europy. Podobna synergia wystpuje w obszarze zwizanym z ekologi i produkcj zdrowej ywnoci. Tematem przyszoci wymagajcym wsppracy miasta i regionu bdzie eksploatacja z gazu upkowego oraz wykorzystanie tego sektora do wzmocnienia gospodarki regionalnej. Lublin jako miasto o wielorakich relacjach, znacznie przekraczajcych jego granice ma aspiracje metropolitalne. Realizacja ich zaley od zacienienia wsppracy z ssiednimi gminami i powiatami, ju dzi korzystajcymi z infrastruktury duego miasta. Przede wszystkim dotycz one uspjnienia obsugi obszaru metropolitalnego, pomimo wystpujcych barier prawnych i kompetencyjnych. Sprawna komunikacja, wsplne priorytety ekologiczne, porozumienia dotyczce funkcjonowania szk i innych obiektw infrastruktury spoecznej w tym poszerzonym obszarze wszystko to stworzy lepsze warunki do gospodarczej synergii miasta i jego otoczenia, zwikszy konkurencyjno i otworzy nowe moliwoci rozwoju.

32 | S t r o n a

Dziaania wraz z gwnymi zadaniami i projektami A.4.1. Budowa wsplnego systemu komunikacyjnego Lubelskiego Obszaru Metropolitalnego (LOM) Budowa Zintegrowanego Intermodalnego Dworca (obejmujcego gwny dworzec kolejowy i autobusowy) stanowicego zasadniczy wze transportu zbiorowego od zasigu lokalnego, przez regionalny do midzynarodowego. Rozwj systemu transportu publicznego w ramach LOM. Budowa kolei metropolitalnej. A.4.2. Integracja informacji oraz usug publicznych w celu stworzenia przyja znego otoczenia w Lubelskim Obszarze Metropolitalnym Wsppraca miasto-region w celu delimitacji i spjnego zagospodarowania przestrzennego LOM. Sukcesywne rozszerzanie porozumie midzy miastami i gminami tworzcymi Lubelski Obszar Metropolitalny na rzecz uspjnienia obsugi LOM. A.4.3. Budowanie strategicznego programu wsppracy miasto-region Dziaania wesp z Urzdem Marszakowskim na rzecz programu uytkowego Centrum Spotkania Kultur jako centrum kulturalnego i edukacyjnego dla regionu. Stworzenie specjalnej oferty turystycznej zachcajcej do odwiedzenia regionu (idea Lublina jako bramy prowadzcej w gb regionu). Adaptacja programu Miasto i Region z aplikacji ESK 2016. Udzia Lublina w regionalnej wsppracy i promocji gospodarczej. Zalecenia i Synergie A.4.a. Stworzenie programu wymiany wiedzy i dowiadczenia midzy regionem i miastem w rnych dziedzinach i na rnych poziomach (administracja, gospodarka, kultura, ekologia, turystyka itd.). A.4.b. Stworzenie miejsko-regionalnego partnerstwa na rzecz rozwoju marszakowskich instytucji kultury znajdujcych si na terenie Lublina oraz uatwienia dostpu mieszkacom regionu do miejskiej kultury. A.4.c. Cel ten dotyczy gwnie wspdziaania pomidzy instytucjami samorzdowymi, ktrych pole widzenia jest silnie determinowane przez mylenie sektorowe oraz lokalne problemy danego obszaru. Dlatego te byoby podane, aby do realizacji opisanych tu dziaa zastosowa specjalne narzdzia wsppracy takie jak: klastry24 i projekty pilotaowe, dziki ktrym partnerzy mogliby poszerza swoje kompetencje wsppracy na zasadzie nauki przez dziaanie. A.4.d. Realizacja Dziaania A.4.1. Budowa wsplnego systemu komunikacyjnego Lubelskiego Obszaru Metropolitalnego (LOM) powinna uwzgldnia wysoki priorytet rozwoju powiza komunikacyj nych ze widnikiem (komunikacja miejska, kolej metropolitalna, drogi rowerowe i piesze itd.). A.4.e. Inwestycje polegajce na budowaniu wsplnego systemu komunikacyjnego Lubelskiego Obszaru Metropolitalnego mog by realizowane w sposb zintegrowany (np. w ramach Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych), take z moliwoci rozszerzenia zakresu dziaa o zadania z innych obszarw bdcych w sferze zainteresowania wadz miasta .

Klaster to sie efektywnych pocze wykorzystujcych istniejcy na danym obszarze potencja synergii osb, przedsibiorstw, uczelni wyszych, jednostek naukowo-badawczych, instytucji otoczenia biznesu oraz wadz lokalnych i regionalnych. Tworzenie klastrw czy te inicjatyw klastrowych ma na celu podniesienie konkurencyjnoci danego sektora przemysu lub usug.
24

33 | S t r o n a

B. Przyjazno
Lublin przyjazny Miasta od zawsze daj swoim mieszkacom poczucie bezpieczestwa wynikajce z przebywania w oswojonej przestrzeni, z przynalenoci do spoecznoci i posiadania wasnej kultury. Dzi te podstawowe ludzkie potrzeby (ale na wyszym ju poziomie) zaspokaja przyjazno, ktr mona uzna za cech definiujc nowoczesn miejsko i urbanizacj. Miasto, w ktrym panuje serdeczna atmosfera, pena zaufania i wzajemnego szacunku, staje si powikszonym domem miejscem, dla jakiego warto pracowa; miejscem, w jakim domownikom przyjemnie si yje, a gocie czuj si jak u siebie. Lublin ju teraz ma wiele z tej atmosfery. Taka wydaje si nasza tradycja, temu te zawdziczamy fakt, e pomimo niezbyt wysokiej zamonoci, liczebno mieszkacw miasta spadaa wolniej ni w innych miastach o podobnej wielkoci. Lublin jest miastem na ludzk miar. Ma czytelny ukad i nie przytacza skal zabudowy. Zwraca uwag du iloci zieleni i przystpnoci charakterystyczn dla dobrej, polskiej prowincji. Chcemy te walory wzmocni i pogbi, nasyci dbaoci o wspln przestrze i czas, wpisa je w przestrzenn struktur miasta i wczy mieszkacw w proces zmian, sprawiajc , by je wsptworzyli. O przyjaznoci miasta decyduje wiele jego funkcji odpowiadajcych szerokiemu wachlarzow i potrzeb mieszkacw od bardziej przyziemnych do wysokich. Przyjazno Lublina na poziom ie podstawowym bdzie okrelana przez wygod ycia codziennego, czyli sprawno usug i dostpno do miejsc codziennych dziaa i obowizkw (nauka, praca) oraz atwo ich realizacji ( wygodne i bezpieczne dojazdy i dojcia, bezpieczestwo i jako przestrzeni publicznych), a take przez dostpno atrakcyjnych form wypoczynku w czasie wolnym od obowizkw a wic przez to wszystko, co w skali domu zapewnia jego ad i dobra organizacja. Wanym wymiarem przyjaznoci miasta, wymagajcym osobnego potraktowania, jest przyjazno wzgldem rodowiska naturalnego, czyli kompleksowe stosowanie zasad rozwoju zrwnowaonego jednoczenie w wielu sektorach, uwzgldniajce skuteczn ochron i wzmacnianie systemu przyrodniczego Lublina, najnowsze sposoby zamykania obiegu materii, a take oszczdzania energii i wykorzystania energii odnawialnej oraz promowania gospodarki niskoemisyjnej. Zagadnienie to wymaga zintegrowania przewijajcych si w wielu miejscach Strategii rnorodnych Dziaa, rwnie tych niewymienionych wprost. Nale do nich m.in. programy oszczdnoci energii w transporcie, budownictwie, usugach komunalnych (Cel B.1. Poprawa infrastruktury technicznej), denie do zagszczania miasta, obniajce koszty energetyczne na mieszkaca i koszty tworzenia infrastruktury (Dziaanie B.2.1., w ktrym jest mowa o miecie kompaktowym), denie do zamknicia obiegu materii (Dziaanie B.1.4., zawierajce zagadnienia zwizane z gospodark odpadami), wspieranie tworzenia miejskich systemw mikrogeneracji energii takich jak turbiny wiatrowe, baterie soneczne itd. (Obszar C. Przedsibiorczo) czy edukacja dotyczca pro-ekologicznych praktyk ycia codziennego (Cel B.5. Podnoszenie jakoci edukacji).

34 | S t r o n a

B.1. Poprawa infrastruktury technicznej

Mimo obserwowanego w ostatnich latach przyspieszenia inwestycji miejskich majcych na celu popraw infrastruktury technicznej, potrzeby Lublina wymagaj dalszych stara w tym zakresie, ze szczeglnym uwzgldnieniem wymogw rozwoju zrwnowaonego i wysokich standardw ekologicznych. Od ich kontynuacji zaley nie tylko poprawa warunkw inwestowania, ale te jako obsugi mieszkacw i instytucji oraz dostosowanie miasta do podstawowych potrzeb wszystkich jego uytkownikw zwizanych z dostpnoci komunikacyjn, warunkami sanitarnymi, ogrzewaniem i owietleniem. Jako infrastruktury technicznej wpywa take na efektywno energetyczn, decydujc o kosztach codziennej aktywnoci kadego mieszkaca, kadej firmy czy instytucji, take o wydatkach publicznych. W kocu wpywa te na jako rodowiska miejskiego: czysto powietrza, poziom haas u, jako wody w rzekach i zbiornikach. Naley kontynuowa proces poprawy ukadu komunikacyjnego miasta, aby usprawni jego funkcj usugow i dostpno. Obok realizacji zdefiniowanych od dawna inwestycji drogowych, sucych usprawnieniu pocze pomidzy rnymi czciami miasta, naley rozwija i promowa sie pocze pieszych i rowerowych oraz usprawnia transport publiczny, dc do budowania system u transportu zrwnowaonego. Mieszkacy powinni mie jak najszerszy wybr sposobw przemieszczania si. Kryzys ekonomiczny ujawni konieczno poprawy efektywnoci energetycznej miast i dbaoci o ich bezpieczestwo energetyczne. Rozwizania systemowe w tym zakresie wymuszaj potrzeb modernizacji odbiornikw energii. Dotycz one zarwno systemw grzewczych, jak i owietlenia miasta, i s zgodne z interesem indywidualnych odbiorcw energii w miecie, sprzyjajc redukcji zuycia energii. Wadze Lublina maj wiadomo, e zmiany te bd wymaga nie tylko decyzji na szczeblu krajowym, ale take zaangaowania samorzdw. Neutralizowanie oddziaywania miasta na rodowisko naturalne, przy jednoczesnej poprawie dostpu i jakoci usug, dotyczy podstawowych systemw obsugi miasta: wodocigw, kanalizacji sanitarnej i deszczowej, a take systemu gromadzenia i zagospodarowania odpadw komunalnych i innych. Sprostanie wyzwaniom rozwojowym miasta oznacza jednoczenie konieczno ustawicznej modernizacji tych systemw w interesie nie tylko obecnych uytkownikw, ale rwnie przyszych pokole.

35 | S t r o n a

Dziaania wraz z gwnymi zadaniami i projektami B.1.1. Kontynuacja rozwoju i modernizacji miejskiej sieci drogowej Usprawnienie pocze drogowych midzy dzielnicami i osiedlami. Stworzenie programu zarzdzania indywidualnym ruchem samochodowym w celu zmniejszenia jego uciliwoci dla innych uczestnikw ruchu. Budow drg dojazdowych do Zintegrowanego Intermodalnego Dworca . Udronienie komunikacji w Lublinie poprzez m.in.:25 dokoczenie budowy tzw. maej obwodnicy Lublina (Obwodnica rdmiejska wok rdmiecia), budow tzw. redniej obwodnicy Lublina (Obwodnica Miejska poczenia midzy dzielnicami), w tym: przeduenie ul. Bohaterw Monte Casino przeduenie ul. Kracowej do ul. Wrotkowskiej poprzez ul. Wycigow, przebudow ul. Grygowej wraz z budow wiaduktu, budow ul. Muzycznej wraz z mostem przez rzek Bystrzyc oraz przebudow i przeduenie ul. Gbokiej, budow Trasy Zielonej od skrzyowania Lubelskiego Lipca 80 do al. Jana Pawa II, przebudow ul. Narutowicza oraz ul. Nadbystrzyckiej, wprowadzenie ruchu jednokierunkowego w rdmieciu. B.1.2. Rozwj systemu komunikacji publicznej Poszerzenie jej na nowe obszary miasta. Rozbudowa taboru. Inteligentny system zarzdzania ruchem i informacj dla pasaerw. Promowanie i rozwj niskoemisyjnego transportu miejskiego. B.1.3. Rozwj alternatywnych form komunikacji wewntrz miasta Rozwj sieci drg komunikacji pieszej przyjaznej dla osb z niepenosprawnoci i seniorw (obejmujcej m.in. kadki, windy, regulacj sygnalizacji wietlnej). Wdraanie Polityki Rowerowej i rozbudowa infrastruktury rowerowej. B.1.4. Rozwj infrastruktury kluczowej dla rozwoju rodowiska miejskiego Rozbudowa i modernizacja sieci wodno-kanalizacyjnej, podczanie nowych gospodarstw domowych do sieci. Rozwj systemu proekologicznej gospodarki odpadami. Rozbudowa skadowiska odpadw. Zwikszanie efektywnoci energetycznej miasta. Ochrona wd powierzchniowych poprzez modernizacj sieci kanalizacji deszczowej.

Propozycje rozwiza komunikacyjnych zob.: Studium komunikacyjne oraz koncepcja organizacji ruchu w obszarze centralnym miasta Lublin. Studium komunikacyjne Materiay przygotowane na konsultacje spoeczne w dniu 11 padziernika 2012 r. [www.um.lublin.pl/um/index.php?t=210&id=175640].
25

36 | S t r o n a

Zalecenia i Synergie B.1.a. Miastu jest potrzebna radykalna zmiana priorytetw komunikacyjnych wedug hierarchii rnych uczestnikw ruchu stosowanej w przyjaznych miastach zachodnich (piesi, rowerzyci, uytkownicy transportu publicznego, indywidualni uytkownicy samochodw). B.1.b. Przestrzenie tras komunikacyjnych, a zwaszcza ulic i placw, powinny oprcz obsugi ruchu koowego zapewnia odpowiednie wraenia estetyczne i jako ekologiczn. Ziele przyuliczna, owietlenie, zestawy mebli miejskich, ochrona przed nadmiernym haasem oraz ekspozycja krajobrazu miejskiego powinny by rwnie wane jak techniczne parametry jezdni i zasady organizacji ruchu. B.1.c. Cele A.1. Poprawa dostpnoci komunikacyjnej Lublina i B.1. Poprawa infrastruktury technicznej powinny by realizowane z poszanowaniem jakoci przestrzeni miasta. W szczeglnoci naley unika niszczenia terenw zieleni, dewastacji krajobrazu, tworzenia trudnych do pokonania barier i fragmentacji miasta. Moe to by przedmiotem osobnej midzysektorowej strategii czcej zagadnienia inwestycyjne z proekologicznymi.

37 | S t r o n a

B.2. Zwikszenie komfortu ycia

Poczucie wygody ycia reprezentuje najbardziej podstawowe potrzeby mieszkacw zwizane z przyjaznoci miasta. Chodzi tu, po pierwsze, o jako przestrzeni miejskich; po drugie, o popraw warunkw mieszkaniowych; po trzecie , o dziaania na rzecz grup spoecznych zmarginalizowanych lub wymagajcych szczeglnej opieki; po czwarte , o pewne rutynowe obszary dziaa gminy, takie jak obsuga interesantw, w ktrych mona osign spektakularny postp. Lublin, jak wszystkie polskie miasta, potrzebuje zasadniczej poprawy polityki przestrzennej. Bez niej grozi miastu narastanie chaosu przestrzennego i stopniowa utrata walorw historycznych i naturalnych pod presj doranie zaspokajanych potrzeb inwestorw. Kierunki zmian systemowych w tym zakresie zapowiadaj opublikowane niedawno Zaoenia Krajowej Polityki Miejskiej i Koncepcja Zagospodarowania Przestrzennego Kraju 2030. Przy wykorzystaniu naturalnych walorw krajobraz u oraz dotychczasowych stref zurbanizowanych jest moliwe stosunkowo szybkie wprowadzenie korekt sprzyjajcych poprawie funkcjonowania miasta zgodnie z postulatami zrwnowaonego rozwoju. Ukad dolin i wwozw przenikajcy obszary zabudowy stwarza doskonae warunki do rekreacji mieszkacw i promowania zdrowego trybu ycia. Poprawie ukadu komunikacyjnego, opisanej m.in. w Dziaaniu B.1.2. Rozwj systemu komunikacji publicznej, powinna towarzyszy stopniowa korekta funkcjonalna, sprzyjajca redukowaniu liczby codziennych dojazdw, przez przyblianie miejsc pracy, nauki i usug do miejsc zamieszkania. W ten sposb mona wpywa na ograniczanie ruchu, by w duszej perspektywie zmniejszy potrzeb budowy sieci nowych drg, a jednoczenie unikn wzrostu nakadw czasu i pienidzy na codzienne dojazdy. Lublin posiada naturalne i historyczne warunki sprzyjajce wytworzeniu sieci wielofunkcyjnych, niemal samowystarczalnych dzielnic i osiedli, dziki rozwojowi idei policentrycznego zaoenia ukadu miasta z 1959 roku. Mieszkalnictwo jest drugim kluczowym czynnikiem sucym poprawie warunkw ycia. O ile nowe inwestycje mieszkaniowe s adresowane do zamoniejszej czci mieszkacw, o tyle poprawa standardw ju istniejcych zasobw mieszkaniowych moe okaza si dostpniejszym i powszechniejszym sposobem rozwizywania problemw mieszkaniowych. Jednoczenie stanowi wany aspekt rewitalizacji starszych dzielnic miasta. Moe te czciowo zastpi tendencje do budowania domw poza miastem. Rozwj taniego budownictwa mieszkaniowego czy infrastruktury spoecznej (zwaszcza sucej rodzinom z dziemi) moe skompensowa nisze zarobki mieszkacw. Wygoda ycia polega take na dostosowaniu miasta do potrzeb rnych grup mieszkacw. Wrd nich dzieci i seniorzy szczeglnie zasuguj na opiek i realizacj ich potrzeb. Dzieci to przyszo spoecznoci Lublina. Na wszystko, co dobrego spotka ich w miecie dzi, odpowiedz dobrem w przyszoci jako obywatele. Ponadto, kade dziecko jest przedmiotem troski swoich rodzicw , dziadkw i bab. Kade wic dziaanie skierowane do dzieci przekada si na rozwj ich rodzin. Wysoki priorytet jakoci ycia seniorw nie potrzebuje szczeglnego uzasadnienia wobec zjawiska starzejcego si spoeczestwa i decyzji o wydueniu wieku aktywnoci zawodowej. Wykorzystanie ich wiedzy i dowiadcze oraz zapewnienie im poczucia bezpieczestwa socjalnego, zalenego nie tylko od zamonoci, stanowi o zdolnoci kumulowania dorobku pokole i istotnie poprawia jako ycia. Rwnie wane s zadbanie o popraw warunkw ycia osb z niepenosprawnoci i starania o umoliwienie im normalnego (w miar ich moliwoci) uczestnictwa w yciu miasta. Bezpieczestwo socjalne tej grupy osb, powizane z ich aktywnoci zawodow, jest istotne take w kontekcie niematerialnym, stanowi bowiem platform ich integracji ze spoeczestwem. 38 | S t r o n a

Dziaania wraz z gwnymi zadaniami i projektami B.2.1. Sukcesywne korygowanie ukadu funkcjonalno-przestrzennego Lublina pod ktem wygody mieszkacw i optymalizacji ruchu oraz innych aspektw zrwnowaonego rozwoju ukadu przestrzennego Racjonalne gospodarowanie zasobami przestrzeni z priorytetem ksztatowania zwartej struktury terenw zurbanizowanych (integrowanie funkcji, zapobieganie rozpraszaniu si zabudowy i uzupenianie istniejcej tzw. miasto kompaktowe). Rygorystyczna ochrona terenw zieleni, a w szczeglnoci suchych dolin i wwozw przed zabudow i grodzeniami. Ksztatowanie spjnego systemu powizanych ze sob terenw zieleni (powizania przyrodnicze i rekreacyjne). B.2.2. Poprawa standardw zamieszkania Poprawa istniejcych zasobw mieszkaniowych miasta . Ochrona funkcji mieszkaniowych w centrum miasta. Wsparcie (organizacyjne, prawne) oddolnie powstajcych wsplnot mieszkaniowych i maych spdzielni. B.2.3. Rozwj sieci centrw dzielnicowych zapewniajcych piesz dostpno usug (publicznych i komercyjnych) oraz lokalnych miejsc pracy B.2.4. Poprawa jakoci usug publicznych Polepszanie dostpu do usug ochrony zdrowia. Usprawnienie obsugi mieszkacw i dostpu do informacji publicznej, a w tym: karta miejska (zintegrowany system patnoci i udostpniania usug), polepszenie dostpu do informacji publicznej wedug zasady dogodnoci , m.in. z wykorzystaniem osigni technologii cyfrowych, budowa przyjaznego dla mieszkacw Nowego Ratusza (konsolidacja usug dla mieszkacw, interesariuszy oraz inwestorw w jednym miejscu), program nieodpatnej pomocy prawnej dla obywateli Lublina. Tworzenie i realizacja zintegrowanych, interdyscyplinarnych programw adresowanych d o grup o specyficznych potrzebach: dzieci i ich rodzice (oferta spdzania czasu wolnego, miejsca przyjazne rodzinie itp.), seniorzy (np. Centrum Aktywizacji Seniorw, a take system rabatowy oraz informacyjny, promocja postaw aktywnych itp.), rodziny zagroone wykluczeniem lub bdce w trudnej sytuacji, ze szczeglnym uwzgldnieniem rodzin wielodzietnych i niepenych, osoby z niepenosprawnoci (aktywizacja, zwikszanie dostpu do dbr i usug, likwidacja barier komunikacyjnych, architektonicznych, mentalnych itp.). B.2.5. Zwikszanie bezpieczestwa publicznego Usprawnianie systemu monitoringu, wsppraca z policj i stra miejsk, odpowiednie zarzdzanie przestrzeni (projektowanie bezpiecznych osiedli, rewitalizacja, partycypacja i organizacja ruchu), edukacja itp. B.2.6. Warunkowe poszerzenie granic miasta (w sytuacji, gdy bd wskazyway na to analizy demograficzne i ekonomiczne) 39 | S t r o n a

Zalecenia i Synergie B.2.a. Miasto nie moe zaniedbywa poprawy wygody ycia mieszkacw w ramach swoich rutynowych dziaa takich jak: bezpieczestwo publiczne, pomoc spoeczna czy usugi komunalne s to jednak warunki konieczne, niewystarczajce do zapewnienia Lublinowi w tym wzgldzie wyrniajcej pozycji. B.2.b. Poczucie wygody jest warunkowane przez wiele heterogenicznych czynn ikw, dlatego te powicone mu dziaania maj charakter holistyczny i interdyscyplinarny i czsto pokrywaj si z dziaaniami w innych Obszarach Rozwojowych. B.2.c. Przyjazno tkwi w szczegach do tworzenia przyjaznych rozwiza jest potrzebna wyobrania projektantw (w stosunku do obiektw, interfejsw, dziaa i procesw) , oparta na empatii, ktr mona rozwija dziki specjalnym metodom projektowania z udziaem uytkownikw (por. Obszary Inspiracji 6.13. Partycypacja spoeczna i 6.14. Grupy kreatywne). B.2.d. W tym Celu niezbdne jest systemowe badanie potrzeb rnych grup, a take wsppraca z ich kreatywnymi przedstawicielami, take w skadach reprezentujcych potrzeby kolidujce. Tylko w ten sposb mona bowiem okreli, co dla mieszkacw jest wygodne , i wypracowa optymalne rozwizania. Efektywno realizacji tego priorytetu czy si z efektywnoci wdraania partycypacyjnego zarzdzania miastem.

40 | S t r o n a

B.3. Dbao o kultur przestrzeni

Kultura przestrzeni opisuje otoczenie, w ktrym ma si ochot przebywa. Pomaga dy do podnoszenia jakoci ycia za pomoc przestrzeni ksztatowanej czsto przez samych uytkownikw, zgodnie z ich potrzebami i marzeniami. Szczeglne miejsce zajmuje w niej przestrze publiczna, z ktr wszyscy spotykaj si codziennie i dlatego powinna by tworzona z wyjtkow kultur. Uytkownicy postrzegaj przestrze w sposb zintegrowany jako sie relacji midzy wszystkim, co w niej postrzegamy lub jej przypisujemy. Kultura przestrzeni dotyczy tak rozumianego wielowymiarowego wpywu przestrzen i na ycie mieszkacw oraz wpywu ich ycia na przestrze. Przestrze jest nieodnawialnym zasobem miasta, dlatego naley j ksztatowa z e szczegln odpowiedzialnoci wobec przeszych i przyszych pokole, by harmonijnie zaspokajaa ludzkie potrzeby. Jest to wyzwanie dla planowania przestrzennego, ktre powinno by na tyle intensywne, aby wyprzedza i przewaa presj zmian przestrzennych ze strony inwestorw i naturalnych procesw demograficznych czy rozwojowych. Wysoka kultura przestrzeni oznacza racjonalne i przemylane gospodarowanie przestrzeni, a take dbao o jej estetyk i pikno z priorytetowym traktowaniem walorw historycznych, krajobrazowych i ekologicznych. Cechami takiego otoczenia s m.in.: dostpno pieszo i rowerem codziennych celw podry, wygodna i estetyczna maa architektura, obecno sztuki publicznej, brak haasu akustycznego i wizualnego, moliwo atwego obcowania z natur i histori, urozmaicone widoki i obecno panoram, dobre warunki do rekreacji, atrakcyjne miejsca spot ka, dbao o estetyk w duej i maej skali, czytelny ukad urbanistyczny. Przestrze wiadczy o kulturze. Dziaa jak medium spoecznej komunikacji, ktre uczy i wychowuje , informujc mieszkacw i goci o panujcych w danym miejscu normach zachowania i grupowych wartociach. Dlatego tak wane jest w kulturze przestrzeni rozumienie przestrzennej logiki miasta, respekt dla jego dawnych budowniczych i ich umiejtnoci wpisywania budynkw w krajobraz. Dziedzictwem historycznym Lublina w tym wzgldzie jest m.in.: specyficzna architektura, urozmaicony przebieg ulic i zmienne widoki cznie z szerokimi panoramami. Ma liczb bud owli monumentalnych kompensuje obfito miejsc kameralnych oraz bogatych w znaczenia i opowieci istotne dla rozumienia historii miast a, Polski i Europy. W otoczeniu krzyuj si potrzeby wszystkich jej uytkownikw, co daje im moliwo rozwoju w kierunku wzajemnego zrozumienia i empatii. Pozytywne skutki kultury przestrzeni przekadaj si na proces oswajania przestrzeni ycia poza wasnym mieszkaniem, m.in. przez rozwj relacji ssiedzkich, podejmowanie wsplnych zamierze kulturalnych i spoecznych, a take rozwizywanie lokalnych problemw. Dlatego te miasto powinno dysponowa jak najwiksz liczb miejsc spotka, by razem spdza czas w pracy oraz w ramach wypoczynku. Dziki temu przestrze publiczna zmienia si w przestrze wspln, a ycie w niej nabiera smaku i koloru.

41 | S t r o n a

Dziaania wraz z gwnymi zadaniami i projektami B.3.1. Realizacja Programu Rewitalizacji dla Lublina Wykorzystanie potencjau rozwoju rejonu dworca kolejowego wraz z popraw jego dostpnoci i moliwoci lokalizacji centrum obsugi biznesu. Rewitalizacja Placu Litewskiego wraz z przedueniem deptaka na ul. Krakowskie Przedmiecie. Rewitalizacja obszaru Podzamcza i okolic. Zagospodarowanie dolin rzecznych (Bystrzycy, Czerniejwki i Czechwki), suchych i wwozw w formie systemu terenw zielonych dla wzmocnienia niepowtarzalnych walorw rodowiskowych miasta oraz nadanie im nowych funkcji publicznych poprzez tworzenie przestrzeni aktywnoci plenerowych. Rewitalizacja terenw zajezdni MPK na Helenowie poprzez stworzenie nowoczesnego centrum biurowo-usugowego (Lubelskie City) o wysokiej zabudowie. B.3.2. Wzmacnianie wartoci kulturowych przestrzeni miasta Dokoczenie i realizacja programu zintegrowanego zarzdzania dziedzictwem kulturowym. Prawna ochrona obiektw i miejsc z listy Dbr Kultury Wspczesnej. 26 Dugofalowe starania o wpis zabytkowego centrum Lublina na List wiatowego Dziedzictwa UNESCO. Aktywna ochrona panoram i widokw miasta. B.3.3. Rozwj przestrzeni publicznych we wszystkich czciach miasta Powikszanie stref ruchu pieszego dogodnych dla kontaktw spoecznych, z dbaoci o ich estetyk i jako uytkow. Program wprowadzania sztuki w przestrze miasta. Stworzenie i wdraanie Systemu Informacji Miejskiej sucego orientacji w miecie. Poprawa krajobrazu akustycznego miasta bez naruszania walorw widokowych. B.3.4. Budowanie wraliwoci i odpowiedzialnoci za jako przestrzeni i rodowiska miejskiego Rozwj programw edukacji przestrzennej. System maych grantw na rzecz upikszania otoczenia (w ramach partycypacji). Program zarzdzania reklamami zewntrznymi w przestrzeni publicznej. B.3.5. Opracowywanie planw zagospodarowania przestrzennego miasta z dbaoci o najwysz jako planistyczn oraz dostosowywanie ich do potrzeb i moliwoci rozwoju miasta B.3.6. Rozwj, wzmacnianie i skuteczna ochrona systemu przyrodniczego miasta Inwentaryzacja przyrodnicza miasta w cyklu picioletnim wraz z ocen zmian w zasobach, walorach i warunkach funkcjonowania przyrody miasta oraz z wnioskami dotyczcymi kierunkw dalszego rozwoju systemu przyrodniczego miasta.

Lista ta zostaa opracowana przez zesp przedstawicieli organizacji zawodowych (Stowarzyszenia Architektw Polskich, Towarzystwa Urbanistw Polskich, Stowarzyszenia Historykw Sztuk, Stowarzyszenia Konserwatorw Zabytkw), powoany zarzdzeniem przez Prezydenta Miasta Lublin w celu zachowania tosamoci kulturowej miasta z uwzgldnieniem historycznego cigu twrczoci architektonicznej i urbanistycznej, cznie z dniem dzis iejszym.
26

42 | S t r o n a

Zalecenia i Synergie B.3.a. Konsekwentne egzekwowanie prawa w drobnych sprawach (np. nielegalne parkowanie), ktre w masowej skali istotnie wpywaj na pogarszanie jakoci funkcjonowania przestrzeni miasta. B.3.b. Poniewa przestrze jest zarzdzana przez wielu operatorw, dziaania w obszarze kultury przestrzeni powinny by heterarchiczne27, oparte na poziomej wsppracy midzy nimi. B.3.c. Kultura przestrzeni integruje Cele B.1. Poprawa infrastruktury technicznej, B.2. Zwikszenie wygody ycia i B.4. Wspieranie rozwoju kultury czasu wolnego. B.3.d. Dziaanie B.3.6. Rozwj, wzmacnianie i skuteczna ochrona systemu przy rodniczego miasta jest jednym z kryteriw realizacji Dziaania B.3.5. Opracowywanie planw zagospodarowania przestrzennego miasta z dbaoci o najwysz jako planistyczn oraz dostosowywanie ich do potrzeb i moliwoci rozwoju miasta . Wymaga ono take koordynacji i spjnoci na wielu poziomach zmian przestrzennych realizowanych przez rnorodne podmioty. Spektrum tych zmian obejmuje zarwno tematy ju podjte w Strategii Rozwoju Lublina 2020 (m.in. rewitalizacja dolin i rozwj terenw zielonych), ale rwnie zalene od przyszych ustale (np. stworzenie zielonego piercienia wok miasta, nowych obszarw prawnie chronionych, zbiornikw wodnych, dzielnic parkowych, renaturalizacj wybranych terenw itp.).

Przez heterarchi jest tu rozumiana sieciowa wsppraca zalena od kontekstu i kompetencji; elastyczne zoenie wielu hierarchii.
27

43 | S t r o n a

B.4. Wspieranie rozwoju kultury czasu wolnego

Czas wolny mieszkacw to naturalne zasoby lokalnej spoecznoci, o ktre toczy si gra rynkowa pomidzy wieloma podmiotami prbujcymi pozyska te zasoby dla konsumpcji proponowanych przez siebie usug, szczeglnie w sektorze nowych mediw. W efekcie grozi nam rozwj spoecznoci wyalienowanej z miejsca swojego ycia. Dlatego szanujc wolne wybory mieszkacw w trosce o ich zdrowie i zachowanie lokalnej tosamoci miasto powinno tworzy dla nich jak najatrakcyjniejsz ofert spdzania czasu wolnego w swojej przestrzeni oraz infrastrukturze, opierajc si na swoich zasobach kulturowych i spoecznych. Kultura czasu wolnego oznacza nie tylko tworzenie ciekawej oferty dostosowanej do istniejcych preferencji mieszkacw i ich aktualnych moliwoci odbioru i zaangaowania, ale take proponowanie im rzeczy nieznanych, pomaganie w odkrywaniu nowych pasji i moliwoci oraz zdobywaniu nowych umiejtnoci i wiedzy. Dlatego te podstaw oferty kultury wolnego czasu jest aktywne uczestnictwo oraz edukacja kulturalna i sportowa. Sport i kultura to dziedziny o rnej specyfice, ale poczone odczytywan obecnie na nowo staroytn ide jednoci ducha i ciaa. Maj wiele cech wsplnych. Naley do nich udzia w dziaaniach zespoowych, moliwo wykazania si, aktywno, przekraczanie granic swoich moliwoci i widowiskowo. S to podstawowe ludzkie potrzeby, ktrych zaspokojenie podnosi zadowolenie z ycia. Sport i kultura jednocz mieszkacw, buduj wspln tosamo, poczucie dumy i promuj miasto. Moliwoci spdzania czasu wolnego, ktre interesariusz miasta postrzega w sposb zintegrowany, maj bardzo interdyscyplinarny i midzysektorowy charakter od strony organizacyjnej. Skadaj si na nie dziaania stricte kulturalno-artystyczne i sportowe, ale take edukacyjne (poznawcze czy zwizane z rozwojem umiejtnoci), rekreacyjne i turystyczne, o charakterze czynnym lub biernym, dla rnych grup wiekowych, rodzin itd. Kluczem do strategicznego planowania tych dziaa jest synergia midzysektorowa. Jej podstawowy skadnik stanowi dokumenty strategiczne dotyczce kultury (w tym rezultaty projektu ESK 2016) i sportu, ktre powinny zosta uspjnione z e Strategi gwn i wsparte programami dziaa w pokrewnych Obszarach i Celach, np. rozwoju i udostpniania infrastruktury. Swoist infrastruktur czasu wolnego dla Lublina moe sta si system terenw zielonych zaadaptowanych do celw rekreacyjnych i sportowych poprzez wyposaenie ich w odpowiednie urzdzenia i obiekty. Cz z nich moe by poczona z obiektami infrastruktury spoecznej: przedszkolami, szkoami czy domami opieki. Miejsca takie mog powstawa z inicjatywy Rad Dzielnic, stowarzysze lub grup osb zainteresowanych korzystaniem z nich i dbaniem o ich stan. Oferta spdzania czasu wolnego we wszelkich obszarach ma za zadanie wspiera wszechstronnie osobowy i fizyczny rozwj mieszkacw w formach waciwyc h tym obszarom. Tak wic oferta kulturalna powinna m.in. rozwija orientacj odbiorcw w kulturze polskiej i wiatowej na poziomie tak mainstreamu jak i awangardy, tradycji i nowoczesnoci, a oferta sportowa powinna obejmowa sport kwalifikowany i amatorski, szkolny i rekreacj ruchow (w tym sporty niszowe), przyczyniajc si do pobudzenia w mieszkacach potrzeb i upodoba zwizanych z aktywnoci fizyczn i do polepszania ich zdrowia. W obu tych obszarach naley dy do maksymalizacji poziomu i osigni w wybranych dyscyplinach oraz zarwno prowadzi programowe dziaania sektorowe, jak i wspiera inicjatywy oddolne, spoeczne czy komercyjne. Niezwykle istotnym elementem tworzenia oferty czasu wolnego jest budowanie publicznoci oraz nacisk na uczestnictwo aktywne i twrcze poczone z edukacj (zrnicowanie poziomu oferty, tworzenie cieek rozwojowych czy piramid szkoleniowych).

44 | S t r o n a

Dziaania wraz z gwnymi zadaniami i projektami B.4.1. Rozwj oferty rekreacyjno-sportowej Lublina oraz promocja aktywnoci plenerowych Projekt Morze Lublin oczyszczenie i zagospodarowanie sportowe, biznesowe i rekreacyjne Zalewu Zemborzyckiego. Zagospodarowanie doliny rzeki Bystrzycy wraz z powizanymi z ni Parkiem Ludowym, Parkiem Rusaka, Parkiem Zawilcowa i Parkiem Bronowickim jako kluczowy etap rozwoju publicznych terenw zieleni w Lublinie. Rozwj infrastruktury sportowej w dzielnicach. Rozwj rekreacyjno-turystycznej infrastruktury rowerowej. Budowa toru wycigw konnych. Tworzenie przestrzeni do uprawiania sportw na wieym powietrzu (boiska, korty tenisowe itp.). Wspieranie dziaa na rzecz mdrego i odpowiedzialnego kibicowania. B.4.2. Rozwj oferty kulturalnej i denie do zwikszenia uczestnictwa mieszkacw Lublina w dziaaniach kulturalnych Wsparcie istniejcych na terenie miasta placwek muzealnych w zakresie nowych metod zarzdzania i udostpniania oferty. Utworzenie kompleksu muzealno-edukacyjnego o profilu tematycznym opartym na lubelskim potencjale w dziedzinie sztuki i dziedzictwa kultury. Poszerzanie oferty muzealno-edukacyjnej w ramach istniejcego potencjau (np. polepszenie dostpnoci zbiorw, pomieszcze, obiektw itd.). Stworzenie zintegrowanego systemu informacji o ofercie kulturalno-rekreacyjno-edukacyjnej w przestrzeni publicznej dla poszczeglnych grup wiekowych. Stworzenie programu oywienia kulturalnego w dzielnicach Dzielnice Kultury. Promowanie aktywnoci bibliotek wrd mieszkacw. Tworzenie warunkw do lepszego zarzdzania w istniejcych i nowo powstajcych instytucjach kultury. Wspieranie pracowni artystycznych. Zalecenia i Synergie B.4.a. W obszarach tych czsto s organizowane spektakularne wydarzenia wymagajce specjalistycznych obiektw. Realizacja tych wydarze i budowa potrzebnej dla nich infrastruktury zostay ujte w Celu A.2. Rozwj relacji zewntrznych. Naley dokada stara, aby wydatkom na te wydarzenia i obiekty towarzyszyy w ich obszarach tematycznych proporcjonalnie intensywne dziaania wspierajce edukacj i aktywne uczestnictwo mieszkacw. B.4.b. Rozwj istniejcych i promocja nowych form spdzania czasu wolnego , czcych aktywno fizyczn z kultur i edukacj (takich jak turystyka, nowy cyrk, zabawy tradycyjne, nieszablon owe place zabaw, sporty niszowe itp.), stanowi ofert dla grup naraonych na marginalizacj w dotychczasowej ofercie spdzania czasu wolnego takich jak: nastolatki, mieszkacy dzielnicsypialni, ludzie obarczeni prac i wychowaniem dzieci (czenie aktywnoci dzieci i rodzicw) oraz seniorzy. B.4.c. Kultura operuje w sferze znacze i wartoci, a sport w strefie podnoszenia kw alifikacji i wspzawodnictwa, dlatego strategia rozwoju kultury moe wzorowa si na pragmatycznym myleniu stosowanym w rozwoju sportu, za rozwj sportu moe skorzysta na ideowym podejciu charakterystycznym dla kultury. 45 | S t r o n a

B.5. Podnoszenie jakoci edukacji

Edukacja zapewnia mieszkacom poczucie bezpieczestwa. Wiedza i umiejtnoci przekazywane w szkole daj nam kontrol nad otoczeniem. Dziki nim lepiej rozumiemy rzeczywisto i umiemy wobec niej odpowiednio postpowa. Szkoy zapewniaj rodzicom opiek nad dziemi, a dzieciom przynaleno do grup koleeskich. Wszystko to kwalifikuje owiat jako wany czynnik decydujcy o przyjaznoci miasta. Dbanie o szkoy jest jednym z obowizkowych zada samorzdu, ktry ma zapewni placwkom owiatowym stabiln dziaalno. Jednak wiat wraz ze swoimi wymaganiami zmienia si duo szybciej ni programy szkolne. Nie premiuj one twrczego kojarzenia informacji, lecz ich bierne zapamitywanie, ucz sukcesu indywidualnego kosztem grupowego, a system ocen koncentrujcy si na wytykaniu bdw zniechca do kreatywnoci oraz samodzielnoci mylenia. Znaczna cz edukacji przebiega obecnie poza szkoami. Modzie bardzo wiele czasu spdza przy komputerach, co utrudnia nauczycielom kierowanie ciekawoci uczniw ku uniwersalnym wartociom i grupowej ich realizacji. W tej sytuacji wyzwaniem edukacyjnym staje si zdolno wiadomego korzystania z ogromu dostpnej wiedzy i umiejtno wspdziaania. Oferta wartociowych zaj pozaszkolnych jest dzi bardzo bogata, ale korzystaj z niej gwnie aktywni rodzice, co moe powodowa rozwarstwienie oglnego poziomu edukacji. Poza realizacj powszechnego obowizku nauki szkoy peni dzi bardzo wan rol jako orodk i autorytetu, wiedzy i kultury w lokalnych spoecznociach. Nie mog wic pozostawa w tyle za rozwojem tych spoecznoci, a wrcz przeciwnie powinny znajdowa si w awangardzie zmian lub ponad nimi, aby budowa i poytecznie wykorzystywa swj autorytet. Ponadto miasto, ktre chce si rozwija, musi robi wicej dla owiaty i swoich mieszkacw, ni wymagaj tego przepisy, aby w przyszoci mieszkali w nim obywatele zdolni jego rozwj rozumie i kontynuowa. Dlatego te samorzd, szkoy i mieszkacy powinni szuka nowych form wsppracy. Dziaania, ktre miasto moe podejmowa w tym kierunku , obejmuj m.in. zwikszanie funkcjonalnoci i atrakcyjnoci sieci przedszkoli i szk oraz ich otoczenia, wspierani e rozwoju kwalifikacji nauczycieli, wzbogacanie programw nauczania, motywowanie rodzicw do korzystania z oferty edukacji pozaszkolnej, wzmacnianie autorytetu nauczyciela i wsppracy na linii nauczyciele-rodzice. Szans dla osignicia tych celw jest ni demograficzny, ktry mona wykorzysta do zwikszenia jakoci nauczania, np. poprzez zmniejszanie liczby dzieci w klasach czy wsparcie wsppracy szk z sektorem NGO i sektorem kultury. Zamiast oszczdnoci osiganych poprzez redukowanie liczby klas i szk nastpi wwczas przesunicie wydawanych rodkw na podnoszenie poziomu nauczania.

46 | S t r o n a

Dziaania wraz z gwnymi zadaniami i projektami B.5.1. Dostosowanie sieci przedszkoli, szk i innych placwek owiatowo -wychowawczych do potrzeb edukacyjnych dzieci i modziey (z uwzgldnieniem zmieniajcych si warunkw demograficznych i urbanistycznych miasta) Stworzenie dla Lublina paszczyzny debaty o rozwoju relacji szkoa-samorzd i definiowania wsplnych zada oraz wzajemnych korzyci, w tym integracji najbar dziej innowacyjnych i proaktywnych nauczycieli i rodzicw. Rozwj infrastruktury sportowo-rekreacyjnej (boiska, sale gimnastyczne, place zabaw) oraz jej zagospodarowanie na potrzeby mieszkacw. Regulowanie liczebnoci klas do poziomu zapewniajcego maksymaln efektywno nauki. Udostpnianie szkolnej infrastruktury sportowej (sale, boiska, baseny) mieszkacom. Podnoszenie jakoci warunkw pracy nauczycieli oraz zakupy nowoczesnych pomocy dydaktycznych. Tworzenie oferty edukacyjnej zawodowej dostosowanej do potrzeb osb z niepenosprawnoci. B.5.2. Rozwijanie oferty dydaktycznej w miecie Wdraanie programw ksztatowania postaw kreatywnych i przedsibiorczych. Wdraanie programw ksztatowania kompetencji matematycznych i inynierskich. Utworzenie w Lublinie placwki lub sieci usug penicych funkcje centrum nauki lub medialabu jako miejsca ksztacenia zainteresowa naukowych i poznawczych dzieci i modziey. Modernizacja szkolnictwa zawodowego zgodnie z wyzwaniami wspczesnego rynku pracy. Odkrywanie, wzmacnianie i wykorzystywanie potencjau szk jako orodkw zrwnowaonego rozwoju spoecznoci lokalnych. Angaowanie szk w sieci wsppracy z innymi aktorami lokalnych dziaa spoeczno -kulturalno-edukacyjnych, w tym z animatorami, organizacjami i instytucjami kulturalnymi.. Wielokierunkowe wsparcie jakoci edukacji w szkoach wszystkich poziomw. Zalecenia i Synergie B.5.a. Szkoy peni kluczow rol w acuchu edukacyjnym, ktrego w duej mierze dotyczy Strategia. Dlatego te powinny by potraktowane jako kluczowy partner jej realizacji. B.5.b. Utworzenie przy Prezydencie Miasta zespou reprezentujcego cztery najwaniejsze rodowiska d o ksztacenia zawodowego (pracodawcw, urzdw pracy, podmiotw prowadzcych ksztacenie zawodowe i szk wyszych) w celu proponowania konkretnych przedsiwzi w dziedzinie ksztacenia zawodowego. B.5.c. Tworzenie przychylnego klimatu dla osb i instytucji chccych inwestowa w owiat zarwno poprzez wspomaganie szk prowadzonych przez miasto, jak i w formie samodzielnych dziaa w sferze owiaty i wychowania.

47 | S t r o n a

B.6. Partycypacja spoeczna

Strategia definiuje partycypacj spoeczn jako now filozofi zarzdzania miastem. W partycypacji wyraaj si bowiem najwysze potrzeby mieszkacw zwizane z aktywnoci obywatelsk i wspodpowiedzialnoci za swoje miejsce ycia. Demokracja partycypacyjna dysponuje dobrze rozwinitym know-how. Jej stopniowe wprowadzanie ma na celu wyksztacenie nowego modelu zarzdzania publicznego opartego na zaufaniu. Wyszy poziom zaufania spoecznego zwik sza komfort ycia i zdolno do wspdziaania na rzecz wsplnego dobra. Partycypacja spoeczna oznacza gotowo do wsplnego projektowania rozwiza bez hierarchicznego podporzdkowania si partnerw. Jest uzupenieniem systemu wyborczego, dziaajc jako staa relacja wybieralnych wadz i zarzdzanych przez nie struktur z aktywnymi grupami obywateli oraz z innymi organizacjami i podmiotami majcymi wpyw na zmiany. Stosowanie zasad partycypacji wymaga podejmowania mudnego procesu uzgodnie, debat, konsul tacji, ale bywa mniej kosztowne finansowo i politycznie ni skutki arbitralnych decyzji oprotestowywanych w trakcie realizacji. Korzyci takiego procesu jest fakt, e wprowadzone zmiany staj si w pewnym sensie wasnoci wszystkich stron uczestniczcych w ich przygotowaniu, a wic s lepiej traktowane i uytkowane. Ponadto rozwizania wypracowane z udziaem ich uytkownikw s zwykle duo lepsze ni tworzone odgrnie. Miasto nieczue na potrzeb partycypacji jest odbierane jako wyjtkowo nieprzyjazne, a nawet wrogie mieszkacom. W partycypacji mona wyrni wiele poziomw od biernego (polegajcego np. na jednostronnym informowaniu mieszkacw czy monitoringu ich zadowolenia z usug) do czynnego, przejawiajcego si we wsppracy samorzdu z organizacjami pozarzdowymi, w planowaniu partycypacyjnym, w inicjatywach cia doradczych czy w dziaaniach straniczych.28 Partycypacja wymaga od wszystkich stron aktywnoci i odpowiednich kompetencji takich jak: wiedza o potrzebach odbiorcw, merytoryce i mechanizmach zmian, umiejtno dialogu i odpowiedzialno za jego wyniki. Produktem ubocznym partycypacji jest wiksze upodmiotowienie spoecznoci miasta i zwikszenie jego wiedzy o tym, jak miasto funkcjonuje, od czego zaley jego rozwj i na czym polegaj jego walory. Partycypacja jest procesem cigym, ale nie moe by traktowana jako cel sam w sobie. Lublin ma ju due osignicia w dziedzinie partycypacji , wyrniajce go na tle innych miast. Na bazie tych dowiadcze stopniowo zostanie w nim wprowadzone pene spektrum narzdzi partycypacyjnych dostosowanych do konkretnych kontekstw wedug kryterium najwikszej skutecznoci w osiganiu pozytywnych efektw.

Terminem dziaania stranicze okrelane s inicjatywy organizacji obywatelskich (watchdog organizations) oraz mediw polegajce na obserwowaniu dziaa instytucji i osb publicznych, prowadzcym do zwikszenia przejrzystoci i praworzdnoci ycia publicznego. Watchdog Portal Organizacji Straniczych [www.watchdog.org.pl/9,29,co_to_jest_straznictwo.html].
28

48 | S t r o n a

Dziaania wraz z gwnymi zadaniami i projektami B.6.1. Wypracowanie i realizacja programu Miasto w Dialogu, dotyczcego rozwoju demokracji partycypacyjnej w Lublinie Wypracowanie mechanizmw uzgadniania potrzeb mieszkacw z rnymi instytucjami. Stworzenie Programu wsppracy Urzdu Miasta z organizacjami pozarzdowymi. Budowanie mechanizmw partycypacji, monitoringu i rzecznictwa interesw mieszkacw Lublina i ich przedstawicieli. Wspieranie procesw decentralizacji w miecie, w tym wzrostu znaczenia dzielnic i wsppracy z samorzdami dzielnic mieszkaniowych (m.in. poprzez wprowadzanie budetw partycypacyjnych Rad Dzielnic i rozszerzanie ich kompetencji wraz ze stopniem ich uspoecznienia w oparciu o systemowe narzdzie Plany Rozwoju Dzielnic 29). Rozwj i usprawnienie dziaa spoecznych zespow doradczych ( Rada Rozwoju Lublina, Rada Biznesu, Rada Kultury Przestrzeni, Porozumienie Rowerowe, Rada Dziaalnoci Poytku Publicznego Miasta Lublin i inne). Usprawnianie partycypacji przez zastosowanie nowoczesnych technologii (np. internetowy system zgaszania napraw www.naprawmyto.pl). Wpisanie zasady konsultacji z uytkownikiem do wszelkich prac projektujcych nowe rozwizania usug, produktw czy inwestycji miejskich (m.in. poprzez wykorzystanie modelu Lokalnych Grup Wsparcia europejskiego programu URBACT). Wprowadzenie partycypacyjnych procedur planistycznych wykorzystujcych debaty definiujce interesy publiczne przed podjciem prac projektowych. Stay monitoring jakoci wiadczenia usug publicznych. B.6.2. Budowanie Obserwatorium Miasta jako systemu zbierania, przetwarzania i udostpniania adekwatnych do potrzeb rozwojowych baz danych, generowanych w skalach bliskich mieszkacom (dzielnice, osiedla), umoliwiajcego monitorowanie i koordynacj wsppracy oraz obserwowanie skutkw realizowanych projektw Zalecenia i Synergie B.6.a. Wdraanie partycypacji wymaga poprzedzajcego programu edukacji urzdnikw i decydentw, na czym polega ta metoda i jak si j stosuje w rnych okolicznociach skutkiem tego programu powinno by pojawienie si wyobrani partycypacji, ktra pomoe w realizacji waciwych procedur bez ich sztywnego definiowania. B.6.b. Partycypacja od zarzdzania proceduralnego rni si tym, czym sie neuronowa od komputera: umoliwia nauk przykadania rnych wag do napywajcych informacji, dlatego jej rozwj powinien by wsparty przez system promocji spoecznych liderw i reprezentantw rnych grup interesariuszy. B.6.c. Skuteczno wdraania Strategii powinna by ewaluowana przez reprezentantw interesariuszy obdarzonych publicznym zaufaniem wadz i samych interesariuszy. B.6.d. Partycypacja spoeczna moe wspiera podejmowanie waciwych decyzji w kadym obszarze i na kadym poziomie.

29

Zob.: Zacznik nr 1 System wdraania Strategii Rozwoju Lublina na lata 20132020, rozdzia 1.2.4. Warstwa planw.

49 | S t r o n a

C. Przedsibiorczo
Lublin przedsibiorczy Zamono jest podstawow yciow potrzeb mieszkacw, ktrej zaspokojenie pociga za sob rozwj innych potrzeb. Naturalnym sposobem poprawy zamonoci mieszkacw jest dziaalno gospodarcza. Jej celem nie jest skokowe osignicie bogactwa, ale denie do dobrej sytuacji materialnej majcej stabilny i wzrostowy charakter, budujcej nadziej na przyszo oraz poszerzanie krgu silnej klasy redniej, ktrej indywidualna zamono przeoy si na bogactwo miasta. Lublin ma dobry punkt startu do wzrostu przedsibiorczoci, poniewa nie obcia go dziedzictwo wielkiego przemysu, natomiast dysponuje zasobami poszukiwane j wiedzy. Wyznaczaj one gwne kierunki rozwoju lubelskiej gospodarki: technologie informatyczne, nowoczesne usugi, brana motoryzacyjna, biotechnologia i farmacja oraz przetwrstwo ywnoci. Istniej trzy gwne paszczyzny tego rozwoju: atrakcyjno dla inwestorw, wasna aktywno gospodarcza i duch przedsibiorczoci, ktry sprzyja osiganiu zyskw w nowatorski sposb. Cechy te przenikaj tosamo nowej marki gospodarczej miasta Lublin. Inspiruje biznes. Atrakcyjno Lublina dla inwestorw zaley od wielu czynnikw obecnych w innych obszarach strategicznych (dostpno miasta, wyksztaceni mieszkacy, planowanie przestrzenne itd.). Podobnie jest z klimatem sprzyjajcym przedsibiorczoci, ktry zaley od ambitnych i twrczych osb majcych dostp do wiedzy i okazje do spotykania si i podejmowania wsplnych inicjatyw. Wspczenie gospodarka potrzebuje bowiem strumienia pomysw, ktre w procesie innowacyjnym owocuj nowymi produktami lub usugami opartymi na trafnie zdefiniowanych potrzebach konsumentw. Dlatego istotnym elementem gospodarczej polityki Lublina jest wspieranie inicjatyw klastrowych i sieciowych (np. czenia uczelni z ich branowym i spoecznym otoczeniem). Maj one skupia w Lublinie dziaania o zasigu regionalnym, krajowym oraz midzynarodowym. Osobnym wyzwaniem jest dywersyfikacja i elastyczno gospodarki Lublina (wiele sektorw i rna skala firm) zapewniajca stabilno podczas kryzysw i waha koniunktury branowej. Dlatego tak wane jest sprzyjanie kadym przejawom aktywnoci, kademu mikroprzedsibiorstwu czy biznesowi rodzinnemu a szczeglnie wspieranie sektora maych i rednich przedsibiorstw (m.in. handlowych) oraz moderowanie ich relacji z duymi przedsibiorstwami. Niezmiernie istotnym zadaniem dla miasta jest umiejtna i zindywidualizowana promocja gospodarcza jego aktyww skierowana do wszystkich interesariuszy Lublina, ale przede wszystkim do potencjalnych inwestorw zewntrznych (w coraz wikszym stopniu zagranicznych). Multispecjalizacja stanowi obecnie jedn z najbardziej obiecujcych strategii lokalnego rozwoju gospodarczego. Jej skuteczno wynika z powiza midzybranowych, generujcych dodatkowe efekty synergiczne. Kluczowym elementem w tym procesie jest zdiagnozowanie potencjau gospodarczego miasta.

50 | S t r o n a

C.1. Rozwj sektora przemysu

Ten kierunek zmian opiera si na wykorzystaniu mocnych stron i szans Lublina. Wielosektorowy rozwj przemysu Lublina jest podyktowany jego aktywami: tradycj, kadrami, kooperantami, zapleczem rynkowym, firmami istniejcymi i odnoszcymi ju sukcesy na rynku. Opierajc si na ocenie wewntrznego potencjau rozwojowego poszczeglnych sektorw , wskazano brane30, ktre mog stanowi silny impuls rozwojowy dla Lublina. Miasto wyznacza wic sobie cele bliskie lokalnej rzeczywistoci. Lublin jest jednym z najwaniejszych orodkw przemysu spoywczego w kraju. Lokalizacja miasta w rolniczym regionie, ktry jest spichlerzem Polski , stanowi doskona baz surowcow, gwnie dla produkcji rolinnej. W kilku powiatach dominuj tradycyjne metody produkcji rolnej, ktre stanowi dogodny punkt wyjcia rozwoju rolnictwa ekologicznego. W okolicach Lublina s usytuowane take gospodarstwa rolne o wysokim potencjale, produkujce na potrzeby przetwrstwa owocowo -warzywnego. Producentw wspiera dobrze rozwinita sie instytucji otoczenia rolnictwa. Wobec niewtpliwych atutw rozwojowych tej brany miasto Lublin ma szans sta si czoowym orodkiem certyfikacji i bada nad ywnoci w Polsce. Kolejny mocny punkt na mapie gospodarczej Lublina to biotechnologia, ktra bdzie miaa, obok takich dyscyplin jak nanotechnologia i informatyka, ogromny wpyw na rozwj wiatowej gospodarki w XXI wieku. Wiedza biochemiczna, genetyczna czy te mikrobiologiczna rozwija si w oszaamiajcym tempie. Lublin jako miasto akademickie dysponuje ogromnym potencjaem do rozwoju przemysu biotechnologicznego, ktry korzysta z najnowszych osigni nauki, wsppracuje z uczelniami i instytutami badawczymi. Produkcja szczepionek, surowic, probiotykw jest przyszoci mi asta, a firmy obecnie funkcjonujce w tym sektorze zwikszaj produkcj i udzia w rynku. Sektor ten stwarza moliwoci tworzenia klastra produkcji i usug prozdrowotnych. Warto przypomnie, e miasto posiada dugoletnie tradycje przemysu maszynowego i samochodowego, ktre s obecnie odbudowywane. Sprzyja temu odpowiednie zaplecze naukowo -badawcze oraz dostp do wykwalifikowanej, dowiadczonej kadry, a take infrastruktura uatwiajca reaktywacj dziaalnoci firm z tego sektora. Istotn rol odgrywaj producenci maszyn rolniczych. Znaczenie tej brany sukcesywnie wzrasta, zarwno w Lublinie jak i w regionie lubelskim, co potwierdza systematyczny napyw inwestorw zagranicznych. Lublin zaczyna te istnie ma mapie sektora TSL (Transport Spedycja Logistyka), ktry bdzie mg si rozwija dziki budowie obwodnicy, drg ekspresowych lotnisk a, a w przyszoci terminala Cargo. Jest to wany sektor uzupeniajcy dla rozwoju biznesowego Lublina. Uwarunkowania rodowiskowe regionu i potencja naukowo-badawczy lubelskich uczelni sprzyja budowaniu w Lublinie silnego sektora energii odnawialnej. Wytworzona zielona energia bdzie uzupenia nie tylko zapotrzebowanie na energi pync z rozwijajcych si gazi przemysu, ale rwnie moe by wykorzystywana na potrzeby mieszkalnictwa, komunikacji czy te gospodarki komunalnej miasta. Strefy aktywnoci przemysowej zlokalizowane na Zadbiu, Wrotkowie i Bursakach dysponuj dobr dostpnoci i znacznym potencjaem rozwoju. Sprzgnicie ich z podobnymi strefami w Lubelskim Obszarze Metropolitalnym stworzy wystarczajce moliwoci lokalizacji nowych inwestycji.
Raport Deloitte Uwarunkowania rozwoju gospodarczego wojewdztwa lubelskiego na przykadzie Gminy Lublin wskazuje sektory kluczowe z punktu widzenia obecnego i przyszego rozwoju Lublina. Zostay wyrnione trzy brane podstawowe: przemys spoywczy, BPO/SSC, informatyka i telekomunikacja oraz pi uzupeniajcych: logistyka i transport, energia odnawialna, motoryzacja, ochrona zdrowia i farmacja, biotechnologia.
30

51 | S t r o n a

Dziaania wraz z gwnymi zadaniami i projektami C.1.1. Tworzenie warunkw do inwestycji przemysowych Rozwj Specjalnej Strefy Ekonomicznej Euro-Park Mielec Podstrefy Lublin (SSE): tworzenie kolejnych terenw objtych statusem SSE w Lublinie (na terenie byych Zakadw Daewoo Motor Polska, Wrotkw, Hajdw), wykup gruntw prywatnych przy ul. Rataja i ul. Grygowej i objcie ich statusem SSE. Rozwj pozostaych terenw aktywizacji gospodarczej: uzbrajanie nowych terenw inwestycyjnych typu greenfield31 w Lublinie (Hajdw, Zadbie, tereny przy pnocno-wschodniej obwodnicy miasta, obszary zlokalizowane przy pnocnej czci ul. Rataja), wsppraca z partnerami prywatnymi przy tworzeniu Parku Przemysowo-Technologicznego na terenie byych Zakadw Daewoo Motor Polska, rewitalizacja terenw przemysowych po byej odlewni eliwa. C.1.2. Pozyskiwanie inwestorw (zewntrznych i lokalnych) w strategicznych kierunkach rozw oju miasta Wsppraca z doradc strategicznym w celu pozyskiwania inwestorw zewntrznych z kluczowych bran przemysu. C.1.3. Promocja potencjau gospodarczego sektora przemysowego w Lublinie i Lubelskim Obszarze Metropolitalnym Promocja SSE w Polsce i za granic. Promowanie lokalnych przedsibiorstw-czempionw w kraju i za granic. Wsparcie lubelskich firm w procesie tworzenia powiza sieciowych wrd lokalnego biznesu poprzez wspprac z Targami Lublin przy organizacji cyklicznych imprez targowych bran priorytetowych w sektorze przemysowym. C.1.4. Budowanie synergii dla wzmocnienia potencjau sektora produkcji w Lublinie Animowanie i wspieranie inicjatyw klastrowych podnoszcych konkurencyjno lokalnych przedsibiorstw w sektorze przemysu. Pozyskiwanie staych i renomowanych partnerw zewntrznych stabilizujcych efektywno lubelskich kooperantw.

Jest to rodzaj bezporednich inwestycji zagranicznych, za dosowne tumaczenie oznacza budowanie od podstaw (na zielonym polu) nowych magazynw, centrw logistyczno-dystrybucyjnych, fabryk.
31

52 | S t r o n a

C.2. Rozwj sektora usug

Drugi filar rozwoju gospodarczego Lublina rwnie wynikajcy z jego szans i mocnych stron to rozwj sektora usug w kilku specjalnociach opartych na wiedzy i nowoczesnych technologiach. Cech gospodarek rozwinitych jest wysoki udzia usug rynkowych w PKB. Outsourcing32 biznesowy. W zglobalizowanej gospodarce outsourcing (czyli powierzanie wsparcia gwnych dziaa przedsibiorstw podmiotom zewntrznym) staje si koniecznoci. Wzmacnianie BPO (Business Process Outsourcing zdalne usugi biznesowe), ze szczeglnym naciskiem na rozwj KPO (Knowledge Process Outsourcing outsourcing kompetencyjny oparty na wiedzy spec jalistw), jest moliwe dziki wyksztaconym kadrom. Centra KPO oferuj swoim klientom szeroki wybr wysoko wykwalifikowanych specjalistw, maj te moliwo wskazania zakresu kompetencji i dowiadczenia wymaganych od specjalisty, w zalenoci od zmieniajcych si potrzeb jego organizacji. Outsourcing publiczny i e-usugi.33 Szans dla Lublina jest rwnie e-administracja, a potencja miasta w sektorze takich wyspecjalizowanych usug zosta dostrzeony przez instytucje rzdowe w Lublinie powoano pierwszy, i do tej pory jedyny, e-sd w Polsce. Ze wzgldu na swoje usytuowanie i blisko stolicy, a take zasoby ludzkie Lublin buduje swj wizerunek doskonaej lokalizacji centrw usug zewntrznych dla urzdw centralnej administracji. Technologie informacyjne. W sektorze usugowym w Lublinie istotn rol odgrywa rwnie brana technologii informacyjnych (IT) oraz informacyjno-komunikacyjnych (ICT). W ostatnich latach powstao tu i szybko si rozwino wiele innowacyjnych biznesw ICT. Samorzd Miasta , bazujc na potencjale firm informatycznych powstajcych w Lublinie oraz wychodzc na przeciw oddolnym inicjatywom przedsibiorcw, wspiera tworzenie dogodnych warunkw do rozwoju ekosystemu IT. Dziki spozycjonowanemu wsparciu potencja sektora IT bdzie ulega gradualnej globalizacji. Usugi medyczne. Rozwinitym sektorem usug w Lublinie s take usugi medyczne zwizane z diagnozowaniem, wykonywaniem zabiegw i leczeniem pacjentw. Prnie dziaajca uczelnia medyczna zapewnia profesjonalnie przygotowany pers onel medyczny. Tendencje oglnokrajowe wskazuj, i segment prywatnej opieki medycznej stopniowo wypiera sektor publiczny. Wzrost zamonoci konsumentw w znacznym stopniu wpywa na czstsze podejmowanie decyzji o wyborze prywatnej opieki medycznej, oferujcej kompleksow obsug wysokiej jakoci. Potencja brany zosta dostrzeony take przez rynki finansowe, a inwestorzy coraz odwaniej decyduj si na inwestowanie w spki o tym profilu dziaalnoci. Znamienne jest to, i placwki oferujce usugi medyczne zaczynaj podlega procesowi konsolidacji. Kolejn szans dla rozwoju tej brany w przyszoci jest telemedycyna, czyli nowoczesny system wsppracy pacjentw i personelu medycznego przy wykorzystaniu nowoczesnych technologii.

Outsourcing korzystanie z zasobw zewntrznych. Termin ten zacz by stosowany oglnie do opisu strategii powierzania operacji wspierajcych gwn dziaalno przedsibiorstwa firmom zewntrznym specjalizujcym si w zarzdzaniu nimi. 33 E-usugi to wiadczenie usug w sposb w peni automatyczny, bez udziau czynnika ludzkiego, za porednictwem systemu informatycznego (np. aplikacja internetowa). E-usuga musi: wykorzystywa publiczn sie telekomunikacyjn (np. Internet), by wiadczona na dowolne danie usugobiorcy (o kadej porze, w rnej formie), by realizowana zdalnie, jednoznacznie odpowiada na pytanie lub zamwienie uytkownika.
32

53 | S t r o n a

Dziaania wraz z gwnymi zadaniami i projektami C.2.1. Tworzenie warunkw instytucjonalnych i przestrzennych do rozwoju sektora usug Wsppraca z doradc strategicznym w celu pozyskiwania inwestorw zewntrznych kluczowych podsektorw usug w Lublinie. Wsparcie realizacji parku biurowego na potrzeby firm z sektora IT/BPO/KPO w Podstrefie Lublin SSE Euro-Park Mielec w ramach jej czci usugowej. Oferowanie lokalizacji dla rozwoju nieuciliwych usug w dzielnicach mieszkaniowych. C.2.2. Wspieranie budowy nowoczesnego sektora usug w Lublinie Pozyskiwanie inwestorw (zewntrznych i lokalnych) w strategicznych kierunkach rozwoju miasta. Rozwj ekosystemu IT w Lublinie: wspieranie rozwoju brany IT we wsppracy z przedsibiorcami, lubelskimi uczelniami oraz studentami kierunkw IT (projekt Lubelska Wyyna IT), stworzenie Lubelskiej Platformy Informatycznej (LPI), cykliczny konkurs informatyczny dla uczniw szk gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych, promocja kierunkw IT w lubelskich szkoach ponadgimnazjalnych, pozyskiwanie funduszy inwestycyjnych inwestujcych w ekosystemie IT, wsparcie procesu tworzenia studiw podyplomowych z informatyki oraz uruchamianie nowych specjalnoci informatycznych, powoanie Funduszu Innowacji zrzeszajcego lubelskie firmy z brany IT. Wspieranie rozwoju brany BPO/KPO: kontynuacja realizacji ramowego programu wsppracy z lubelskimi uczelniami m.in. utworzenie studiw podyplomowych ksztaccych specjalistw BPO/KPO, patronat nad tworzeniem przez kilka uczelni Midzywydziaowego Instytutu Zarzd zania. Kreowanie warunkw do rozwoju outsourcingu publicznego i e-usug: wsparcie tworzenia centrw usug wsplnych dla wybranych ministerstw i innych instytucji centralnych, rozwj outsourcingu prawniczego w Lublinie, stworzenie Centrum Usug Wsplnych wymiaru sprawiedliwoci, wspieranie rozwoju e-sdu oraz Krajowej Szkoy Sdownictwa i Prokuratury w Lublinie, utworzenie jednostki badawczej jakoci wymiaru sprawiedliwoci i administracji publicznej, tworzenie pilotaowych rozwiza outsourcingowych dla Urzdu Miasta, szk i spek miejskich (miejskie centrum usug wsplnych). Wsparcie rozwoju sektora usug medycznych. wspieranie i inicjowanie inicjatyw klastrowych w tym obszarze, wsparcie w zakresie realizacji parku medyczno-biurowego Lublin Healthcare City (obszar powizany funkcjonalnie z kompleksem Uniwersytetu Medycznego). C.2.3. Promocja potencjau gospodarczego sektora usug w Lublinie i w Lubelskim Obszarze Metropolitalnym Promowanie Lublina jako miejsca do inwestowania przy wykorzystaniu projektu Promocji Gospodarczej Polski Wschodniej poprzez udzia w targach i misjach inwestycyjnych. Promocja marki, klastra i ekosystemu Lubelskiej Wyyny IT w Polsce i za granic. Organizacja corocznych targw i konferencji budujcych pozycj Lublina w jednej z poddziedzin IT. Promowanie Lublina jako perspektywicznego miejsca do lokalizacji centrw usug wsplnych dla instytucji centralnych mieszczcych si w Warszawie. Promowanie Lublina jako silnego orodka usug medycznych (w kraju i za granic). 54 | S t r o n a

C.3. Kultura przedsibiorczoci

Warunkiem rozwoju przedsibiorczoci jest aktywno miasta w sferze dynamizowania procesu powstawania firm oraz tworzenie warunkw do ich rozwoju, a take ksztatowanie postaw proprzedsibiorczych i prokreatywnych wrd mieszkacw Lublina, w szczeglnoci modziey, studentw i absolwentw uczelni. Postawom tym sporo miejsca powica Obszar D. Akademicko, ale w kontekcie gospodarczym unikalnym jej elementem jest konkretny kapita inwestowany w pomys oraz specyficzna metodologia dalszego postpowania w celu osignicia wymiernego zysku. Promowanie kultury przedsibiorczoci pozwoli na wykreowanie takiego zespou cech spoecznoci lokalnej, w jakim bdzie obecna gotowo do podejmowania ryzyka (zaoenia firmy lub podjcia realizacji nowatorskiego pomysu) oraz zaistniej wysokie kompetencje trafnej oceny tego ryzyka. Sprzyja temu otoczenie biznesowe, infrastruktura instytucji finansowych, pomoc doradcza i finansowa dla maych i nowo powstajcych firm. Istotn rol w tym procesie odgrywaj instytucje edukacyjne rozumiejce istot innowacji. Kultur przedsibiorczoci tworzy te kadra naukowa uczelni, ktra moe zachca studentw i absolwentw do starania si o osignicia naukowe i doradza im przy powstawaniu start-upw (mode przedsibiorstwo dziaajce na przykad w Internecie). Dziaania w tym zakresie obejmuj rwnie rozwijanie aspiracji jakociowych (jak solidno czy wiarygodno) i umiejtnoci uwzgldniania interesw innych ni wasne (przydatne przy budowaniu zdolnoci do wsppracy rnych podmiotw, w tym prywatnych i publicznych) oraz promowanie spoecznej odpowiedzialnoci biznesu (np. kultura organizacji pracy, motywowanie pracownikw do lojalnoci). Ogromne znaczenie ma te kompleksowo systemu wsparcia lokalnej przedsibiorczoci. Zaprojektowany przez miasto system hodowania przedsibiorstw zakada wspieranie przedsibiorcw poprzez dostarczanie spjnej systemowej informacji na kadym z etapw rozwoju przedsibiorstwa: preinkubacji, inkubacji i wzrostu, a do osignicia przez przedsibiorstwo statusu czempiona lokalnego czy krajowego. Koordynacja systemu preinkubacji to przede wszystkim wzmacnianie spjnoci dziaa inkubatorw na poszczeglnych uczelniach. Szczegln trosk miasto pragnie otoczy firmy z brany ICT i innych bran priorytetowych. Transfer technologii, komercjalizacja bada naukowych i dostp do know-how dotyczcego prowadzenia innowacyjnego biznesu maj sta si coraz powszechniejszymi elementami krajobrazu przedsibiorczego Lublina. Jednym z proponowanych dziaa strategicznych jest tworzenie warunkw d o zewntrznych branowych funduszy inwestycyjnych do inwestowania w lubelskie firmy. Dziki temu pozyska bdzie mona nie tylko kapita na rozwj, ale rwnie niezmiernie wany kapita relacji 34 (rwnie w globalnej skali) oraz dowiadczenie menederskie. Kolejnym udogodnieniem dla lokalnych przedsibiorcw jest sieciujco -integrujca dziaalno Targw Lublin. Poprzez organizowanie targw branowych i konferencji stwarza ona moliwo zaistnienia lubelskich przedsibiorstw w szerszym kontekcie spoecznym i ekonomicznym, a take rozwija sie wsppracy pomidzy kooperantami i poddostawcami. Rozwinicie tych form aktywnoci w zakresie doradztwa i porednictwa w Centrum Kompetencji Wschodnich wzmocni rang gospodarcz Lublina.

Kapita relacyjny wszystkie relacje organizacji z otoczeniem zewntrznym (klientami, dostawcami, innymi partnerami biznesowymi, spoecznoci lokaln, za: K.B. Matusiak, Innowacje i transfer technologii. Sownik poj, Polska Agencja Rozwoju Przedsibiorczoci, Warszawa 2011, s. 133 [www.parp.gov.pl/files/74/81/469/12812.pdf.].
34

55 | S t r o n a

Dziaania wraz z gwnymi zadaniami i projektami C.3.1. Wspieranie tworzenia ekosystemu przedsibiorczoci w Lublinie, opartego na lokalnych przedsibiorstwach i kreatywnej przedsibiorczoci Zdefiniowanie ekosystemu przedsibiorczoci w Lublinie i wypracowanie narzdzi wsparcia (p rojekt Prowad Biznes w Lublinie). Stworzenie kompleksowego systemu udostpniania wiedzy o instrumentach wsparcia dla przedsibiorcw na kadym etapie rozwoju (know-how biznesu, komercjalizacja bada naukowych, formy dokapitalizowania). Wspieranie rozwoju przedsibiorczoci ze rodkw publicznych znajdujcych si w dyspozycji Miejskiego Urzdu Pracy w Lublinie. Organizacja gied i targw pracy przez Miejski Urzd Pracy w Lublinie. Wspieranie edukacji ekonomicznej (jako korzeni przedsibiorczoci) i ksztatowanie postaw proprzedsibiorczych i prokreatywnych. Tworzenie warunkw zewntrznym branowym funduszom inwestycyjnym do inwestowania w lubelskie spki. Tworzenie miejsc spotka przedsibiorczej i innowacyjnej modziey. Wsparcie tworzenia spjnego systemu preinkubacji i inkubacji firm z sektorw priorytetowych. Inspirowanie i promowanie lokalnych inicjatyw klastrowych. Podejmowanie i wspieranie dziaa w zakresie przedsibiorczoci spoecznej (klastry spoeczne, franczyza spoeczna itp.). C.3.2. Wspieranie transferu wiedzy do sektora biznesu Wsparcie systematycznego rozwoju lubelskiego technopolis (Park Naukowo-Technologiczny, centra transferu technologii). C.3.3. Promocja potencjau gospodarczego Lublina i Lubelskiego Obszaru Metropolitalnego Organizowanie cyklicznych spotka prezydenta Lublina z poszczeglnymi sektorami lubelskiego biznesu. Stymulowanie jakociowego wspzawodnictwa lokalnych firm (np. w formie Nagrody Gospodarczej Prezydenta Lublina). Organizowanie misji przyjazdowych dla przedstawicieli biznesu, mediw, organizacji pozarzdowych w celu promocji potencjau biznesowego miasta. Zalecenia i Synergie C.3.a. Przedsibiorczo spoeczna m.in. daje szans partycypacji w yciu gospodarczym i spoecznym grupom zagroonym wykluczeniem spoecznym i w tym sensie nie tylko osiga korzyci ekonomiczne, ale take pomaga samorzdowi w realizacji aktywnej polityki spoecznej. Jej efektywno wymaga sprawnej wsppracy midzysektorowej.

56 | S t r o n a

C.4. Wspieranie przemysw kreatywnych

Na styku kultury, akademickoci i przedsibiorczoci znajduj si przemysy kreatywne, ktre w rozwinitych gospodarkach w coraz wikszym stopniu generuj produkt krajowy, zatrudnienie i dochody. Przemysy kreatywne to rnorodne dziaania, ktrych geneza i warto rynkowa s zwizane z twrczoci, a ich produkty zwykle podlegaj ochronie przez prawo wasnoci intelektualnej (rwnie na zasadach open source35). S zwizane z komunikacj, projektowaniem, spdzaniem czasu woln ego oraz kultur i sztuk.36 Wspieranie przemysw kreatywnych w Polsce dopiero si rozpoczyna, poniewa weryfikowalna rynkowo warto twrczego mylenia jest obecna rwnoczenie w wielu dziedzinach tradycyjnie traktowanych jako osobne i czsto nieproduktywne obszary aktywnoci. Jednak rozwj przemysw kreatywnych to dzi nie tylko koncepcja gospodarcza, ale te konieczno wynikajca ze zmian zachodzcych we wspczesnych spoeczestwach (stylu ycia, sposobu wiadczenia pracy) oraz ze wzrostu znaczenia bada naukowych i kultury w rozwoju nowoczesnej gospodarki. Bardzo wane jest te pozytywne zwrotne oddziaywanie przemysw kreatywnych na gospodark i porednio na jako ycia w miecie. Na rozwj przemysw kreatywnych wpywa wiele czynnikw o charakterze lokalnym takich jak: kapita ludzki i spoeczny, rodzaj i poziom wyksztacenia, zapotrzebowanie na produkty i usugi kreatywne, otoczenie gospodarcze, kultura i rnorodno czy poziom rozwoju spoeczestwa informacyjnego. Dlatego te wsparcie tego sektora wymaga stworzenia programu dziaa dostosowanego do lokalnego kontekstu poprzez poszukiwanie zwizkw midzy biznesem a wieloma innymi dziedzinami , m.in. szeroko pojtej kultury, i uwzgldnienie potrzeb ksztatujcej si nowej grupy pracownikw kreatywnych. Rozwijanie przemysw kreatywnych w Lublinie jest moliwe ze wzgldu na odpowiedni potencja wynikajcy z akademickiego i kulturalnego charakteru miasta sprzyjajcego edukowaniu twrcw produktw kreatywnych i wysokiemu popytowi na nie. Rozwj teg o sektora jest dla miasta korzystny, poniewa bez wielkich inwestycji kreuje nowe miejsca pracy , zatrzymujc utalentowanych absolwentw i pomagajc w rewitalizacji przestrzeni. Ponadto angauje twrcze jednostki z wielu rodowisk, przeciwdziaajc wykluczeniu, wspierajc integracj spoeczn i podnoszc ogln jako ycia przez wskazywanie rozwiza uwzgldniajcych potrzeby rnych grup.

Open source (ang. otwarte rdo) chodzi tu o ogln filozofi udostpniania wasnoci intelektualnej (jej cytowania, uytkowania, rozwoju zwizanych z ni projektw itd.) na zasadach innych ni komercyjne (Creative Commons copy left itd.). 36 Wsparcie przemysw kreatywnych w Lublinie. Analiza potencjau i kierunki rozwoju, Lubelskie Towarzystwo Zachty Sztuk Piknych, Lublin 2012. Raport ten zalicza do przemysw kreatywnych: reklam, film i wideo, architektur i wzornictwo (design), rzemioso artystyczne, rynek sztuki i antykw, sprzeda detaliczn dbr kultury, sztuki performa tywne, sztuki wizualne, muzea i inn dziaalno kulturaln, oprogramowanie, dziaalno wydawnicz, dziennikarstwo (media, radio i telewizja), dziaalno twrcz i rozrywkow.
35

57 | S t r o n a

Dziaania wraz z gwnymi zadaniami i projektami C.4.1. Wspomaganie rozwoju sektora przemysw kreatywnych Tworzenie partnerstw kreatywnych, klastrw przedsibiorstw kreatywnych i systemu inkubacji firm z przemysw kreatywnych. Wsparcie rozwoju obszaru nowych mediw. Wspieranie dziaalnoci kulturalnej i dostpu do kultury, take za pomoc nowych technologii. Wspieranie komercjalizacji przedsiwzi kreatywnych. C.4.2. Oddziaywanie na tworzenie postaw aktywnoci prokreatywnej Edukacja w zakresie rozwoju kreatywnoci, przedsibiorczoci i odpowiedzialnoci spoecznej. Podnoszenie spoecznej wiadomoci respektowania praw wasnoci intelektualnej.

58 | S t r o n a

D. Akademicko
Lublin akademicki Trudno sobie wyobrazi rozwj Lublina bez wymiaru akademickiego, poniewa uczelnie s najwikszymi pracodawcami miasta, a co czwarty jego mieszkaniec jest studentem. Obecno naukowcw i studentw ma wpyw praktycznie na kady aspekt ycia mieszkacw Lublina. Jednak opisujc akademicki charakter miasta, czsto nie umiemy wyj poza argumenty czysto statystyczne. Wspczesny etos akademicki powstaje na styku uniwersytetu i miasta, jego mieszkacw, biznesu, kultury i innych partnerw. Powinnimy do niego dy zarwno w sensie idei, jak i pragmatycznych efektw wynikajcych z synergicznego i symbiotycznego modelu wsppracy i wzajemnych relacji. Osignicie tego celu jest moliwe tylko przez zbudowanie prawdziwego partnerstwa midzy miastem a uczelniami oraz przez konsolidacj rodowiska akademickiego. Wyzwanie to z rnych przyczyn nie jest atwe. Wadze uczelni s autonomiczne w procesie opracowywania wasnych programw rozwoju, doskonalenia wiedzy, kryteriw awansu i ewaluacji sukcesw. Samorzdowi za moe brakowa formalnoprawnych narzdzi do dugofalowego wspierania uczelni i stabilnej z nimi wsppracy. Wszystkie te trudnoci zostan jednak pokonane, jeli obu partnerw poczy solidarno dla osignicia dobrze zdefiniowanego, wsplnego interesu. Temu jest powicona niniejsza cz Strategii. Poszczeglne aspekty rozwoju Lublina akademickiego tworz czyteln struktur. Umidzynarodowienie uczelni oraz ich symbioza z otoczeniem dotycz intensyfikacji relacji uniwersytetw z ich dalszym i bliszym ssiedztwem na poziomie konkretnych osigni naukowo-badawczych. Pozostae dwa Cele skupiaj si na przepywie przez uczelnie modych ludzi, dla ktrych studia s etapem r ozwoju i edukacji midzy szko a prac. Budowanie akademickiego ducha miejsca dotyczy okresu studiw, a trosk a o modych ludzi przed i po studiach okresu, kiedy wybieraj miejsce swojego zamieszkania, ktrym moe, ale nie musi by Lublin. Strategicznym celem Lublina jako miasta akademickiego jest przyciganie coraz zdolniejszych studentw i stworzenie dla nich oferty samorealizacji w miecie. Zarwno symbiotyczny charakter uczelni, jak i silny akademicki genius loci37 miasta w decydujcy sposb zwiksz atrakcyjno lubelskich uczelni.

Genius loci (wym. genius loci, ac. duch opiekuczy miejsca) metafora caoci czynnikw, ktre sprawiaj, e subiektywnie dana przestrze, miejsce, wydaje si jedyna w swoim rodzaju (najczciej w sensie pozytywnym). Termin ten bywa definiowany te jako synteza znacze i wartoci kojarzonych z danym miejscem. Potrzeba uycia teg o okrelenia w Strategii wynika std, e czynniki decydujce o wraeniu, ja kie sprawia dane miejsce, s wyjtkowo trudne do zdefiniowania i heterogeniczne, natomiast ich skutki maj bardzo wymierny charakter , przekadajc si na wizerunek, opinie, wybory yciowe (jeli chodzi o wybr uniwersytetu) itd.
37

59 | S t r o n a

D.1. Umidzynarodowienie uczelni

Dla instytucji tak wanych jak uczelnie umidzynarodowienie jest warunkiem sine qua non ich dugotrwaego istnienia w warunkach globalizacji, niu demograficznego i krajowej polityki finansowania wybranych, wiodcych orodkw. Klucze do spenienia tego warunku posiadaj same uczelnie. Miasto deklaruje swoje zaangaowanie w kadym z obszarw. Midzynarodowa ranga uczelni wyraa si w wielu wymiarach, m.in. w atrakcyjnoci studiw wrd zagranicznych kandydatw (a wic i w odsetku zagranicznych studentw), w obecnoci uczelni w midzynarodowych badaniach i sieciach wsppracy czy te w podejmowaniu tematw badawczych o znaczeniu midzynarodowym. W tym sensie uczelnie s dla miasta oknem na wiat, dziki ktrem u zyskuje kontakt z now wiedz, a take z poszukujcymi i kreatywnymi modymi ludzi, wzbogacajcymi lokaln spoeczno swoj kultur i nawizujcymi z miastem i uczelniami dusze zwizki zawodowo-yciowe, przekadajce si na kolejne kontakty midzynarodowe. Obecno uczelni na arenie midzynarodowej przynosi im obok prestiu take inspiracje do pozytywnych zmian, ktre w obszarze szkolnictwa wyszego czsto przychodz z zewntrz. Lublin jest historycznie predestynowany do bycia miastem o silnych powizaniach midzynarodowych szczeglnie w kontaktach z krajami Partnerstwa Wschodniego, ze wzgldu na ich blisko kulturow i geograficzn. Obecno (staa lub okazjonalna) zagranicznych naukowcw na lubelskich uczelniach jest take istotnym czynnikiem budujcym rang uczelni i miasta. Dowiadczenia Europejskiego Kolegium Kultury (w ramach stara o tytu ESK 2016) potwierdzaj istotne znaczenie nawet gocinnych wykadw dla tworzenia unikalnych moliwoci kontaktu z wybitnymi osobowociami nauki wiatowej, zwizanymi z renomowanymi orodkami, a take dla kreowania wizerunku Lublina. Wspieranie tego typu przedsiwzi ley w oboplnym interesie miasta i uczelni.

60 | S t r o n a

Dziaania wraz z gwnymi zadaniami i projektami D.1.1. Wzmocnienie pozycji Lublina jako atrakcyjnego orodka ksztacenia dla studentw zagranicznych Study in Lublin program Urzdu Miasta zachcajcy obcokrajowcw do studiowania w Lublinie. Zaspokajanie specyficznych potrzeb studentw z zagranicy poprzez wielojzyczny dostp do informacji, usprawnianie obsugi, dziaania integracyjne. Inicjowanie dziaa synergicznych w innych Obszarach Rozwojowych poprzez takie przedsiwzicia jak np. tworzenie atmosfery otwartoci na inne kultury. Wspieranie dziaa zmierzajcych do otwierania kierunkw obcojzycznych na lubelskich uczelniach. Wsporganizacja specjalistycznych szk letnich, studiw podyplomowych dla osb z krajw Partnerstwa Wschodniego. D.1.2. Wspdziaanie z wadzami uczelni na rzecz zwikszenia udziau lubelskich naukowcw, nauczycieli i studentw w europejskich i wiatowych programach wymiany akademickiej D.1.3. Wspieranie uczelni lubelskich w nawizywaniu i utrzymaniu sieciowych kontaktw midzynarodowych z uczelniami na wiecie Wspdziaanie z lubelskimi uczelniami na rzecz nawizywania aktywnej wsppracy z prestiowymi uniwersytetami na wiecie. Wsporganizowanie midzynarodowych konferencji naukowych (patronaty). Promowanie osigni lubelskich naukowcw za granic (patronaty). D.1.4. Wsppraca z uczelniami na rzecz podnoszenia poziomu kompetencji studentw w obszarze nauki jzykw obcych oraz innych metod doksztacania Wspieranie i promowanie rozwoju umiejtnoci jzykowych studentw i modziey.

61 | S t r o n a

D.2. Symbioza z otoczeniem

Nowa ustawa o szkolnictwie wyszym czyni wspprac z otoczeniem spoeczno-gospodarczym formalnym zadaniem uczelni. Przedsibiorczo i aktywne dziaania na rzecz komercjalizacji technologii stay si kolejnym, po edukacji i badaniach, elementem misji uniwersytetw, poniewa wspczesne rezerwy rozwojowe kryj si w kontaktach midzysektorowych i interdyscyplinarnych. S inspirowane najczciej przez zewntrznych partnerw szk wyszych, ktrych praktyczne potrzeby tworz pomosty pomidzy rnymi gaziami wiedzy. Z uczelniami chce wsppracowa wielu interesariuszy z krgw takich jak samorzd, owiata, biznes czy kultura. Aby lepiej wykorzysta potencja intelektualny i techniczny uczelni oraz umoliwi transfer wynikw prac naukowych do gospodarki, uczelnie mog obecnie same prowadzi akademickie inkubat ory przedsibiorczoci i centra transferu technologii czy te sieci przyuczelnianych firm. Miasto moe w tych kontaktach pomaga, zakadajc klastry nauka-biznes-samorzd lub moderujc kontakty z biznesem w celu dostosowywania kierunkw ksztacenia do przyszych potrzeb lokalnego rynku pracy. Istniej jednak rwnie pozamaterialne korzyci, jakie uczelnie mog odnie ze wsppracy z innymi interesariuszami , takie jak wzajemna inspiracja, stymulacja i synergizacja ich dziaa. To pozabiznesowe podejcie jest istotne z dwch powodw. Po pierwsze, znaczna cz dziaalnoci uniwersytetw skupia si na wiedzy nienadajcej si do bezporedniej komercjalizacji (humanistyka, socjologia, psychologia, nauki o ziemi). Po drugie, za 10 20 lat wielu absolwentw bdzie pracowao w sektorach, jakich jeszcze nie ma, wiadczc usugi, jakie jeszcze nie wynaleziono, i rozwizujc problemy, o jakich istnieniu jeszcze nic nie wiemy. Dlatego te za przysz przydatno dzisiejszej edukacji odpowiadaj interdyscyplinarne formy ksztacenia, rozwijajce elastyczno mylenia, zdolno adaptacji do rnych kontekstw i ksztatujce postawy innowacyjne. Miasto moe je wspiera , tworzc kadrze i studentom moliwoci wiczebnych kontaktw z now rzeczywistoci w obszarach miastu przydatnych, a studentom koniecznych do zrozumienia wiata wzajemnych zalenoci. Mog to by niezobowizujce okazje do wymiany myli albo konkretne dziaania zwizane z kultur, edukacj, pomoc spoeczn, ochron zabytkw i zarzdzaniem dziedzictwem, analizami ukadu komunikacyjnego miasta, budowaniem bazy danych o miecie z moliwoci kojarzenia faktw z rnych dziedzin itp. Kluczowe w tej metodzie jest takie definiowanie obszarw wsppracy, aby byy one zrozumiae i uyteczne dla akademikw, a take dostosowane do trybu pracy partnerw. Aby umocni si w praktyce uczelnianej, oferta takich dziaa ze strony miasta musi trwa duej ni kadencja wadz uczelni. Istotne jest te systemowe i midzynarodowe nagonienie wszelkich wsplnych sukcesw (konferencje, publikacje, ekspertyzy, debaty itp.). W ten sposb akademicki charakter Lublina wejdzie w konkretny, spoecznie uyteczny wymiar, gdy w budowaniu dobrobytu spoecznoci lokalnej Lublina wana rola przypada nie tylko spoecznie odpowiedzialnemu biznesowi, ale te spoecznie odpowiedzialnym uczelniom.

62 | S t r o n a

Dziaania wraz z gwnymi zadaniami i projektami D.2.1. Budowanie wsppracy na paszczynie uczelnie -biznes Wspieranie tworzenia zaplecza infrastrukturalnego dla rozwoju i transferu innowacji z uczelni do biznesu. Pobudzanie do przedsibiorczoci studentw, absolwentw i modych pracownikw naukowych. Tworzenie sieci brokerskiej dziaajcej na rzecz transferu technologii i komercjalizacji bada naukowych. Wsppraca z Parkiem Naukowo-Technologicznym i innymi podobnymi partnerami w miecie i poza nim na rzecz tworzenia inkubatorw innowacyjnoci. Wsparcie adaptacji kierunkw ksztacenia do potrzeb pracodawcw (m.in. studia podyplomowe dostosowane do potrzeb konkretnych firm i bran). D.2.2. Budowanie wsppracy na paszczynie uczelnie-miasto Rozwj wsppracy z uczelniami w projektach miejskich wymagajcych pracy naukowej (np. polegajcych na gromadzeniu wiedzy o miecie, stawianiu prognoz itp. , m.in. w ramach Dziaania B.6.2. Budowanie Obserwatorium Miasta jako systemu zbierania, przetwarzania i udostpniania adekwatnych do potrzeb rozwojowych baz danych, generowanych w skalach bliskich mieszkacom (dzielnice, osiedla), umoliwiajcego monitorowanie i koordynacj wsppracy oraz obserwowanie skutk w realizowanych projektw). Animacja regularnej aktywnoci akademickiej, np. poprzez zamawianie prac naukowych i konkursy na nie, od licencjatu do doktoratu. Rozwj miejskiego programu stypendialnego dla studentw i doktorantw. Wsparcie tworzenia narzdzi trwaej komunikacji (np. portale internetowe, czasopisma) pomagajcych w kontaktach interdyscyplinarnych i midzysektorowych (np. oferty praktyk, stay, porednictwa pracy). Tworzenie warunkw do edukowania studentw w danych specjalnociach przez praktykw. Wsparcie i promocja Lubelskiego Festiwalu Nauki. D.2.3. Budowanie wsppracy na paszczynie uczelnie -uczelnie Stymulowanie budowy trwaej i efektywnej wsppracy midzyuczelnianej m.in. poprzez wspieranie procesw wsppracy i ewentualnej konsolidacji uczelni lubelskich. Angaowanie uczelni w miejskie przedsiwzicia o charakterze zintegrowanym, wymagajcym wsppracy rnych dziedzin nauki.

63 | S t r o n a

D.3. Genius loci miasta uniwersyteckiego

Co najmniej poow swojego czasu kady student spdza poza uczelni i bez zwizku z ni. Co wwczas si z nim dzieje? Jest to temat dotyczcy miasta. Studia dla wielu modych ludzi s etapem poszukiwa yciowych drogowskazw i mistrzw, sprawdzania siebie w rnych sytuacjach, pierwszych zada zwizanych z odpowiedzialnoci materialn lub za innych ludzi. Istotnym elementem rozwoju czowieka na tym etapie ycia jest wielokierunkowy rozwj pasji i aktywnoci w rnych rodowiskowych inicjatywach nieobjtych wpisami do indeksu. W pynnej rzeczywistoci38 to wanie one czsto wyznaczaj kurs obrany w dorosym yciu. Poczenie studiw z aktywnoci kulturaln, spoeczn i zawodow jest sposobem na odnalezienie si modych ludzi w otaczajcej rzeczywistoci i wzbogacenie przyszych kwalifikacji zawodowych oraz kompetencji spoecznych i komunikacyjnych, nawykw uczestnictwa w kulturze. Przede wszystkim jednak takie zaangaowanie ksztatuje charakter i pozytywne cechy relacji z innymi ludmi lojalno, szacunek i umiejtno wsppracy. Elementy te pozwalaj ksztatowa postaw obywatelsk, uatwiajc zakorzenienie studentw i absolwentw w Lublinie, a take rozwijajc ich osobiste dugotrwae fascynacje. Akademicko-studencki genius loci czsto tworzy si spontanicznie w koach naukowych gromadzcych pasjonatw, w instytucjach czy organizacjach NGO, gdzie studenci odbywaj stae lub uczestnicz w wolontariacie. To wanie studenci zachcaj mieszkacw do aktywnego udziau w yciu kulturalnym miasta oraz wspieraj spoeczno lokaln. Wszystko, co trzeba w tym obszarze zrobi, to nobilitowa owego ducha jako podany wymiar miasta i pomaga w jego rozwoju, np. tworzc system premiowania i doskonalenia pozadydaktycznej aktywnoci studentw oraz promocji ich sukcesw. Innym pomysem jest kreowanie okazji (miejsc, wydarze, sieci komunikacji) sprzyjajcych wymianie myli i dzieleniu si pasjami kreatywnych jednostek. Ten wtek dziaa jest powizany z tworzeniem symbiozy z otoczeniem, ale mniej jest nastawiony na konkretne efekty, a bardziej na zabaw i eksperyment nieodczne warunki innowacji. Atmosfera wsppracy i dzielenia si fascynacjami jest na trwae wpisana w ide Lublina jako miasta inspiracji, natomiast genius loci miasta uniwersyteckiego powinien na trwae wpisa si w charakter Lublina i stanowi inspiracj dla mieszkacw, biznesu, turystw nie tylko dla studentw.

Pynna rzeczywisto (rwnie pynna nowoczesno) to metafora stworzona przez socjologa i filozofa Zygmunta Baumana, zwracajca uwag na trudnoci w wyznaczaniu kryteriw adu wspczesnego wiata, a wic i kryteriw pewnoci wyborw wasnych dziaa. Okrelenie to zostao tu uyte, gdy wydaje si dobrze opisywa sytuacj modych ludzi zwizan ze zdobywanym przez nich wyksztaceniem i warunkami panujcymi na rynku pracy.
38

64 | S t r o n a

Dziaania wraz z gwnymi zadaniami i projektami D.3.1. Wsparcie rozwoju studentw w oparciu o istniejcy potencja kulturalno-edukacyjny Stworzenie programu informowania studentw, szczeglnie pierwszego roku, o wydarzeniach i dziaaniach, w ktre mona si zaangaowa na uczelniach i w miecie. Wspieranie demokracji studenckiej (np. w oparciu o partycypacyjne dowiadczenia miasta). Rozwj programw praktyk w instytucjach miejskich (w tym przyg otowanie samych instytucji do roli opiekunw). Upowszechnianie idei edukacyjnego wolontariatu studenckiego na rzecz spoecznoci lokalnych. D.3.2. Wsparcie akademickich liderw (kadry i studentw) zainteresowanych nadprogramow lub pozaprogramow dziaalnoci edukacyjn Pomoc w integracji liderw akademickich. Wsparcie tworzenia systemowego programu opieki nad liderami akademickimi (np. w oparciu o wspprac z tutorami i mentorami). Wsparcie tworzenia systemu promowania i premiowania ich osigni. D.3.3. Wsparcie rozwoju studentw w oparciu o now ofert kulturalno-edukacyjn Rozwj standardowych form kolektywnych dziaa budzcych fascynacj wiedz i jej wspczesnymi zastosowaniami (naukowo-edukacyjne kawiarenki i kluby, portale, czasopisma, konkursy i konferencje popularnonaukowe itp.). Adaptowanie nowych formatw interdyscyplinarnych dziaa budzcych fascynacj wiedz i jej wspczesnymi zastosowaniami (np. spotkania typu TEDx 39, hackaton40, booksprint41, internetowe narzdzia pracy kolektywnej itd). Tworzenie dugofalowych inwestycji wspierajcych twrcze i innowacyjne mylenie w grupach kreatywnych (np. medialab42 czy hackerspace43). Promowanie postawy uczenia si przez dziaanie i przez cae ycie. Wsporganizowanie imprez studenckich o zasigu oglnopolskim z wyranym moduem spoeczno-edukacyjnym.

TEDx (Technology, Entertainment and Design) globalna wersja organizowanych w USA od 1984 roku spotka nt. idei wartych rozpowszechniania z dziedziny technologii, rozrywki i projektowania. Zazwyczaj s to konferencje, skadajce si z kilkunastu porywajcych, interdyscyplinarnych wystpie. Twrcy TEDx wierz w si idei zmieniajc postawy, ycie i ostatecznie wiat. Zob.: [www.ted.com/tedx]. 40 Hackathon (take: hackfest, codefest) to wydarzenie, w ktrym programici oraz graficy, projektanci interfejsw i kierownicy projektw wsppracuj intensywnie nad projektami zwizanymi z oprogramowaniem. 41 Booksprint warsztatowa metoda wsplnego pisania ksiek pozwalajca na zebranie i opracowanie wiedzy wielu osb podczas intensywnej pracy kolektywnej w stosunkowo krtkim czasie. Booksprint sprawdza si w pocztkowej fazie prac nad projektem lub podczas podsumowa pozwala na szybkie przygotowanie konstrukcji publikacji, jej tematu, celu i zawartoci. 42 Medialab instytucja (lub jej wydzielona cz) umoliwiajca wspln prac nad innowacyjnymi, czsto eksperymentalnymi projektami wykorzystujcymi media i technologie. Poprzez nacisk na wzmoenie wymiany dowiadcze i wiedzy midzy osobami reprezentujcymi rne specjalnoci i zawody, takimi jak artyci, projektanci, programici, animatorzy kultury czy badacze, medialaby sprzyjaj innowacyjnym pomysom opartym na syntezie odlegych czsto dyscyplin wiedzy i wraliwoci. 43 Hackerspace to przestrze stworzona i utrzymywana przez rodowisko kreatywnych osb, ktre czy fascynacja oglno pojtym tworzeniem w duchu kultury hackerskiej. Przestrze stymuluje rozwj projektw, organizujc i uyczajc potrzebnych narzdzi. Ta formua miejsca spotka moe mie zastosowanie w wielu dziedzinach aktywnoci. Zob.: [www.hackerspace.pl].
39

65 | S t r o n a

Zalecenia i Synergie D.3.a. Jak to ju zostao podkrelone, studenci bior udzia w yciu miasta i jego rozwoju na rwni z innymi mieszkacami. Cel ten dotyczy jednak rwnie oferty dedykowanej specjalnie studentom i dlatego zwizane z nim projekty powinny w szczeglny sposb uwzgldnia ich specyficzne potrzeby. D.3.b. Powysze dziaania dotycz przede wszystkim wsparcia przez miasto uczelni, a dopiero w drugiej kolejnoci inicjatyw wasnych samorzdu. D.3.c. Niniejszy Cel czy si z Celem D.2. Symbioza z otoczeniem (szczeglnie jeli chodzi o kultur i organizacje pozarzdowe). Wsparcie miasta na tych polach tworzy obszar poszerzonej przestrzeni ksztacenia wyszego. Naley wic dy do tego, aby dziaania w ramach obu tych Celw miay ze sob jak najwicej wsplnego.

66 | S t r o n a

D.4. Przyciganie i zatrzymywanie talentw w Lublinie

Lublin powinien by miejscem, gdzie gromadz si ludzie wartociowi. Cel ten obejmuje szczegln trosk miejsca styku szkoa-uniwersytet i uniwersytet-rynek pracy. Spoeczna odpowiedzialno miasta akademickiego (czyli wsplnie miasta i uczelni) przejawia si trosk o modych ludzi, ktrzy na studia pjd, i o tych, ktrzy studia kocz. Chodzi o dobro tych osb, ale te o dobro miasta i uczelni, aby najbardziej wartociowi ludzie nie chcieli opuszcza miasta ani przed studiami, ani po ich zakoczeniu. Abiturienci i absolwenci to najbardziej mobilne grupy mieszkacw miasta, w ktrych kryj si przysze elity. Jednym z celw Strategii jest przycignicie i zatrzymanie w miecie jak najwikszego ich odsetka. Migracja bdzie towarzyszya miastu zawsze, ze wzgldu na cigy napyw kandydatw na studia , skutkujcy popytem na prac znacznie przewyszajcym poda. Naley jednak przeciwdziaa takiej dyfuzji modych ludzi do i z Lublina, kiedy ci bardziej ambitni i kompetentni wyjedaj, bo czuj, e miasto nie dorasta do ich oczekiwa, a z kolei ci mniej ambitni i kompetentni wybieraj Lublin, bo czuj, e gdzie indziej bdzie im za trudno. O odwrceniu tego zjawiska decyduje atrakcyjno miasta i uczelni, przede wszystkim dla osb najzdolniejszych, najbardziej pracowitych, uczciwych i pomysowych. To oni gwnie musz widzie sens zwizania swojego ycia z Lublinem, zdobycia tu edukacji i pracy. Dlatego nie naley tego wyzwania sprowadza do kwestii PR-u i wizerunku, ktry poprawia si reklam i robieniem dobrego wraenia. Wymaga to, z jednej strony, podnoszenia wymaga i standardw w wielu obszarach, a z drugiej tworzenia szans na realizacje wartociowych aspiracji. Do osignicia tego celu bdzie si przyczynia realizacja caej Strategii i oglna kondycja miasta, ale mona wskaza szereg dziaa specjalni e mu dedykowanych, tym bardziej e le one na styku kompetencji rnych sektorw, wymagaj wic zaplanowanej wsppracy. Kluczem do sukcesu jest wieloletnia, dugofalowa praca u podstaw obejmujca tworzenie kapitau spoecznego midzy modzie a Lublinem i jego uczelniami. Wpyw na przysze wybory ucznia ma zakorzenienie w przestrzeni maej ojczyzny, a wic take poznawanie jej pikna, historii, funkcjonowania i problemw. Drugim obszarem jest wsparcie wszelkiej aktywnoci i sukcesw licealistw. Trzeci obszar to rozwj partnerskich i twrczych kontaktw uczniw ze studentami i naukowcami. Czwarty wsparcie absolwentw w doskonaleniu i poszukiwaniu pracy po studiach. Dwa ostatnie punkty mog by czci innowacyjnej polityki promocji lubelskich uczelni w regionie i Polsce.

67 | S t r o n a

Dziaania wraz z gwnymi zadaniami i projektami D.4.1. Poznawanie maej ojczyzny przez uczniw szk Stworzenie programu wsppracy szk z organizacjami i instytucjami specjalizujcymi si w edukacji regionalnej (kultura, historia, rodowisko naturalne, samorzd itp.) . Wprowadzenie systemowego programu edukacji regionalnej. Stworzenie systemu dystrybucji lubelskich czasopism niszowych na uczelniach, w liceach i gimnazjach. Dedykowany uczniom system dystrybucji informacji o wydarzeniach kulturalnych w Lublinie. Wczanie uczniw w dziaania partycypacyjne i prac na rzecz swojego otoczenia. D.4.2. Wsparcie aktywnoci licew i gimnazjw w zakresie zatrzymania talentw w Lublinie Stypendia i inne formy premiowania dla najlepszych lubelskich licealistw, ktrzy zamierzaj podj nauk na lubelskich uczelniach. Zwikszenie liczby klas dwujzycznych w szkoach podstawowych i gimnazjalnych. Zwikszenie wymiany midzynarodowej w liceach. Organizacja Lubelskich Targw Edukacyjnych nastawionych na pozyskiwanie przez nauczycieli i uczniw nowych kompetencji dydaktycznych i samoksztaceniowych. Wspieranie aktywnej wsppracy szk z harcerstwem, klubami turystycznymi itd. Wsparcie organizacji pozarzdowych animujcych dziaania w liceach. D.4.3. Rozwj kontaktw lubelskie szkoy-lubelskie uczelnie Rozwj i usprawnienie pod ktem potrzeb uczniw imprez takich jak Lubelski Festiwal Nauki czy Lubelski Piknik Naukowy. Stworzenie programu adaptacji dziaa w Celu D.3. Genius loci miasta uniwersyteckiego na styku liceum-uczelnia kierowanie aktywnoci obecnych studentw na rzecz przyszych studentw. Pomoc w ramach otwartych drzwi uczelni. D.4.4. Stworzenie unikatowego w Polsce programu wsparcia absolwentw podczas startu na rynku pracy Rozwj programw stay w instytucjach miejskich (w tym przygotowanie samych instytucji do roli opiekunw). Stworzenie systemu ewaluacji studentw poprzez ich osignicia pozauczelniane , pozwalajcy na wykorzystanie tych wynikw w relacjach z pracodawc (program wiadomego samorozwoju na wzr www.youthpass.eu, indeks miejski premiujcy zaangaowanie spoec zno-kulturalne itd.). Wsparcie bada relacji midzy wyksztaceniem a przyszymi karierami studentw. Dziaania na rzecz wprowadzenia staej oferty zaj na wszystkich uczelniach uwiadamiajcych studentom, jaki wpyw maj ich wybory edukacyjne na przysze szanse uzyskania zawodu spotkania z pracodawcami, gry symulacyjne, uwarunkowania prawne, prognozy dotyczce Lublina i regionu itd.

68 | S t r o n a

6. Obszary Inspiracji
Definiowanie Lublina jako miasta inspiracji wymaga wskazania zjawisk, ktre mog dla miasta by takimi inspiracjami pyncymi z zewntrz lub bdcymi produktem Lublina i mog stanowi punkty wyjcia zmian istotnych w przyszoci. Poniej wymieniono te inspiracje, ktre s prb inicjowania zmian i korygowania oglnych trendw cywilizacyjnych i ktra jednoczenie okrelaj wane obszary ycia miasta. Niektre z nich s ju czciowo realizowane w podjtych dziaaniach.

6.1. Tosamo historyczna

Lublin od chwili zaoenia by wiadkiem i miejscem wanych wydarze historii pastwa i narodu polskiego. Wrd nich ogromne znaczenie ma unia polsko -litewska z 1569 roku. Lublin czerpic sw tosamo z chrzecijaskiej tradycji pozosta otwarty wobec innych kultur, religii i narodw, stajc si miejscem ich pokojowego wspistnienia . Okupacja niemiecka przerwaa to wielowiekowe dziedzictwo. Symbolem powrotu do poszanowania wartoci stao si przesanie bogosawionego Jana Pawa II, przez wier wieku zwizanego z Lublinem, honorowego obywatela miast. Wierno chrzecijaskiej tradycji i pami o wszystkich tych, ktrzy przed nami tworzyli Lublin, zobowizuje nas do troski o jego dziedzictwo, zachowania go i przekazania kolejnym pokoleniom.

6.2. Rozwj zrwnowaony

Zaspokajanie potrzeb obecnego pokolenia, tak by nie umniejsza szans przyszych generac ji na zaspokojenie ich potrzeb, jest sztuk wsppracy na rzecz nierabunkowego wykorzystywania zasobw. Szczegowe stosowanie zasady rozwoju zrwnowaonego wykracza poza proste zalenoci midzy gospodark, spoecznoci i rodowiskiem. Szanse na zaspokajanie potrzeb przyszych pokole zale od tego, jak ksztatujemy potrzeby pokole obecnych. Wadze miasta maj na to wpyw przez gospodark trudno odnawialnymi zasobami otoczenia materialnego i niematerialnego w takich obszarach jak przestrze, transport, zaufanie, kultura, pami, oferta usug publicznych itd. Strategia rekomenduje mylenie w kategoriach rozwoju zrwnowaonego we wszystkich moliwych kontekstach, by unikn lepych uliczek rozwojowych i podatnoci miasta na destabilizacj. Jednym z elementw skadowych koncepcji rozwoju zrwnowaonego jest take spoeczna odpowiedzialno organizacji.

6.3. Zamono i spenienie

Rwnowaga midzy by i mie to podstawa bytu kadego mieszkaca. Dla jednych gwnym motorem lub brzegowym warunkiem egzystencji jest zamono, a dla innych cele niematerialne. Dziki temu miasto bogaci si w obu tych obszarach. Dyskusja na ten temat dotyka najgbszych przekona mieszkacw. Dlatego wane jest, aby nie traktowa tych aspiracji na zasadzie dominacji jednej z opcji. Rozwj miasta zaley od symbiozy ludzi majcych rozmaite motywacje. Rol wadz jest stwarzanie szans na ich spenienie w moliwie najszerszym zakresie, poczwszy od aktywizacji bezrobotnych i uatwiania im powrotu na rynek pracy. Zadowolenie i duma z ycia w Lublinie bd wynika zarwno z zamonoci mieszkacw, jak i z ich samorealizacji w innych dziedzinach.

69 | S t r o n a

6.4. Nowa wyobrania rozwoju

Szukamy systemu dokumentowania jakociowych wskanikw rozwoju. Obowizujce dotychczas wskaniki sukcesu rozwoju ilociowego przestaj by uyteczne albo wrcz ukazuj stan klski. Kilometry budowanej drogi trac sens, jeli prowadzi ona w zym kierunku. Nieustanny wzrost nie jest moliwy, ale brak wzrostu nie musi oznacza kryzysu. Alternatywnych obszarw rozw oju mona szuka w deniu do rwnowagi dynamicznej, ktr mierzy si zdolnoci do stabilnego trwania i adaptacji. Inspiracji dostarcza te rozwj osobowy czowieka, w ktrym tryb progresywny czy si z cyklicznym. Czowiek, niezalenie od epoki, rozwija odziedziczone dobra, ale te mierzy si z tymi samymi wyzwaniami przystosowawczymi zwizanymi z kolejnymi okresami ycia.

6.5. Nowy urbanizm

Rozwizania problemw nowoczesnych metropolii kryj si w tradycyjnych wzorcach miast na ludzka miar. Polska droga do efektywnoci struktury miejskiej powinna sta si prb poszukiwania odpowiedzi na kryzys miast. Narastajce problemy obsugi rozlewajcych si miast w poczeniu z rosncymi kosztami transportu przesdzaj o koniecznoci skrcenia martwych przebiegw. Odpowiedzi na ni jest koncepcja wielofunkcyjnej i policentrycznej sieci dzielnic, w ktrych mieszkacy s w mniejszym stopniu zmuszeni do codziennych dojazdw. Nowy urbanizm to poszukiwanie sposobw na ograniczenie coraz dotkliwszych kosztw ekonomicznych, ekologicznych i czasowych, wynikajcych z dotychczasowego rozwoju miast w oparciu o rozdzielanie przestrzeni o rnych funkcjach. Jest on take propozycj powrotu do tradycyjnej estetyki i funkcjonalnoci miast historycznych.

6.6. Nadzieje i zaufanie

Zaamania gospodarcze okrela si mianem kryzysw zaufania, a niezadowolenie spoeczne i procesy migracyjne wie si z brakiem nadziei na lepsze jutro. Nadzieja zwiksza zadowolenie z ycia, sprzyja postawom innowacyjnym i proaktywnym. Termin zarzdzenie zaufaniem wszed ju do sownika menederw. Nic nie stoi na przeszkodzie, aby sta si opcj polityki miejskiej, gdy mieszkacy darz zaufaniem miasto, ktre budzi nadziej. Cech charakterystyczn zaufania i nadziei jest to, e maj one duy potencja twrczy, a nie zawsze wymagaj wielkich inwestycji. Nadzieja i zaufanie tworz niematerialn infrastruktur miasta, dajc jego mieszkacom poczucie bezpieczestwa i kontroli otoczenia oraz przyszoci.

6.7. Marka gospodarcza miasta

Lublin to centrum maej, kreatywnej przedsibiorczoci, ktra staje si istotnym motorem napdowym rozwoju duego biznesu. Si Lublina jest inspiracja wynikajca ze styku kultury rnych rodowisk, co pozwala na tworzenie nowych rozwiza, projektw i modeli biznesowych, czsto zagospodarowujcych woln przestrze rynkow. Korzenie klimatu gospodarczego miasta ksztatowao poczenie kultury Zachodu ze wschodni duchowoci i yk przedsibiorczoci ydowskich obywateli Lublina. Te tradycje znajdujemy w handlowej wietnoci okresu jagielloskiego i rozkwicie przedsibiorczoci okresu midzywojennego. 70 | S t r o n a

Dzi Lublin jest silny swoim kapitaem ludzkim, tkwicym w modych ludziach i zasobach kultury alternatywnej, ktra ma wpyw rwnie na jego charakter biznesowy. W poczeniu z coraz prostszym i bardziej przyjaznym sposobem zakadania i prowadzenia biznesu moe to uczyni Lublin trudnym do skopiowania poddostawc globalnego acucha wartoci.

6.8. Miasto 2.0.

Przewag konkurencyjn miasta jest jego zdolno do p ozyskiwania, przetwarzania i udostpniania danych. Miasta zaczynaj przypomina sieciowe systemy informatyczne. Wynika to z coraz dostpniejszej infrastruktury cyfrowej (czujniki, sieci, interfejsy), a take z faktu, e mieszkacy oczekuj od komunikacji miasto-mieszkacy wysokiej funkcjonalnoci, znanej im na co dzie z nowych mediw. Mylenie o miecie w kategoriach produktu informacyjnego daje nowe moliwoci jego monitoringu, diagnostyki i tworzenia usug publicznych. Miasto 2.0 kreatywnie wykorzystuje nowe technologie cyfrowe, ale take podnosi efektywno standardowych rozwiza i dowartociowuje kad wiedz o sobie, rwnie t tradycyjn lub pozyskiwan analogowo, np. poprzez badania. Miasto 2.0 nieustannie uczy si swojego rozwoju, ktry stara si inteligentnie projektowa.

6.9. Dziedzictwo jako szansa

Przy odpowiednim zarzdzaniu lokalne dziedzictwo moe by dwigni rozwoju miasta . Mylenie o dziedzictwie wycznie w kategoriach biernej konserwacji naley do przeszoci. Dzi dy si do nadawaniu mu roli czynnika pozytywnych zmian w projektach przyszoci, aby dla kolejnych pokole miao oczywist warto, godn zachowania bez dodatkowych wyjanie. Mona je wpisywa w plany gospodarcze, procesy rewitalizacyjne, polityk kulturaln i edukacyjn. W tym zakresie przed Lublinem stoi wiele moliwoci dziaania w podaniu za przykadem innych miast z kraju i zagranicy. Wymaga to jednoczenie podejcia aktywnego, kreatywnego i zintegrowanego.

6.10. 700-lecie lokacji Lublina

Rok 2017 jest wyjtkow szans zintegrowania tosamo miasta i wyznaczenia drogowskazu jego rozwoju dla kilku nastpnych pokole. W 1317 roku Lublinowi zosta wszczepiony kod genetyczny europejskiej cywilizacji. Jej charakterystyczn cech jest miejska obywatelsko, ktra obecnie przeywa w Polsce swj renesans. Przyjto wwczas zasady, wedug ktrych zacz nastpowa rozwj przestrzenny miasta i jego kontakty ze wiatem. Dlatego 2017 rok moe by dat symbolicznej drugiej lokacji miasta, ktra pozwoli poczy i wnie w kolejny wiek rozwoju Lublina nasz midzynarodow pozycj i dobrze pojt lokalno, nasze dziedzictwo i wyobrani przyszoci. Moemy wtedy pokaza, jak wyobraamy sobie Lublin pielgnujcy europejsk tradycj, ktrego spoeczno jest przygotowana do wejcia w nowy etap swojej historii.

71 | S t r o n a

6.11. Eksperyment i zabawa

Zabawa jest katalizatorem wspczesnych rezerw rozwojowych. Nie da si realizowa postpowej strategii w duchu mylenia rutynowego. Zeszowieczne metody nauki wpajaj strach przed ocen i krytyk, ktry w dorosym yciu rodzi obaw przed eksperymentem i tumi inicjatyw. Dlatego wanie to, co nazywamy zabaw lub gr , skupia dzi uwag uczonych i edukatorw na caym wiecie. Poprzez zabaw testujemy realne sytuacje, wiczymy zdolnoci kognitywne, zarzdzanie ryzykiem i podejmowanie decyzji, budowanie sensu i denie do doskonaoci. Przeciwiestwem zabawy nie jest praca czy powaga, lecz depresja. Prac, w ktrej odnajdujemy element zabawy, wykonujemy z pasj, pomysowoci i bez zmczenia. O korzyciach z zabawy musimy pamita, jeli Lublin ma by miastem ludzi modych. Bo oni ju to wiedz.

6.12. Kultura szeroka

Kultura szeroka tworzy nowe trendy i kapita spoeczny, rozwija wiedz i uczy przedsibiorczoci. Istnieje rozlegy obszar dziaa okrelanych jako niszowe, amatorskie, alternatywne, do it yourself, nieformalne, fanowskie czy offowe. Mieszkacy podejmuj je spontanicznie i oddolnie, czsto na styku innych, formalnie zdefiniowanych dziedzin. Jest to bardzo cenna aktywno i dlatego podczas aplikowania o tytu ESK 2016 ukuto dla niej now nazw: kultura szeroka 44. Daje ona kademu obszar wasnego, prywatnego rozwoju, ale jednoczenie zakada kontakt z innymi ludmi o podobnych zainteresowaniach i z mistrzami danej dziedziny. Dostosowuje si do rnych zasobw, miejsc i skal. Jest bliska, dostpna, wcza, uczy, zachca do aktywnoci, pozwala kademu niezalenie od wieku na rado uczestniczenia w tworzeniu.

6.13. Partycypacja spoeczna

Mieszkacy, ktrzy chc bra czynny udzia w ksztatowaniu miasta, s jego niezastpionym i niepodrabialnym kapitaem rozwojowym. Zasada partycypacji spoecznej jest jedn z najwaniejszych zmian w tradycyjnym pojmowaniu funkcjonowania miasta, przy tym stanowi zjawisko na tyle innowacyjne i wielopoziomowe w praktyce samorzdowej, e zostaa wymieniona w niniejszej Strategii w dwch miejscach: tutaj i jako Cel w Obszarze A. Przyjazno. Obejmuje ona monitoring potrzeb mieszkacw, procedury planistyczne, konsultowanie wariantowych decyzji i otwarto na inicjatywy obywateli, ich wiedz i dowiadczenie. Wynika z zasad demokracji, ale wci jest trudna dla spoeczestwa wychodzcego z wieloletnich nawykw autorytaryzmu, mylenia proceduralnego i sektorowego. Polega na definiowaniu wsplnych interesw i warunkw ich niesprzecznoci oraz na partnerskim realizowaniu uzgodnionych zada. Partycypacja spoeczna jest metod cywilizowania egoizmw na wsplnie uytkowanej przestrzeni.

M. Skrzypek (red.), Kultura szeroka. Ksiga wyjcia, Orodek Brama Grodzka Teatr NN.PL, Lublin 2011 [www.biblioteka.teatrnn.pl/dlibra/Content/29958/KULTURA+SZEROKA_CALOSC.pdf].
44

72 | S t r o n a

6.14. Grupy kreatywne

Innowacje pojawiaj si na styku rnych specjalnoci, argonw, wyobrani i wraliwoci. W kadym rodowisku s osoby wyrniajce si aktywnoci, kreatywnoci, kompetencjami, ciekawoci i zdolnoci wsppracy. Mog to by studenci, naukowcy, biznesmeni , ale take spoecznicy czy patrioci lokalni, niekoniecznie urodzeni liderzy czy przebojowi menederowie. Efektem twrczych spotka takich osb ze rodowisk o rnych specjalnociach s unikalne pomysy i nowe horyzonty mylenia. Wyzwaniem dla miasta jest zapewni tej warstwie lokalnej spoecznoc i jak najlepsze warunki samorealizacji i wzajemnej inspiracji. Pomaga w tym tworzenie okazji do spotka i wsppracy w mieszanym skadzie (np. metoda collaborative design45), edukacja i zapewnianie instytucjonalnego otoczenia gotowego na ryzyko wdraania nowatorskich projektw.

6.15. Innowacje spoeczne

W innowacjach spoecznych stosunkowo may wkad przekada si na niewspmiernie due rezultaty: wicej za mniej dla wielu. Kwintesencj innowacji spoecznych jest eksperymentowanie, twrcze wykorzystywa nie lokalnych zasobw, wczanie dotychczas pomijanych grup spoecznych czy partnerw instytucjonalnych lub biznesowych w proces zmiany spoecznej, elastyczno procedur i otwarto na modyfikacje w procesie wdraania oraz duy nacisk na budowanie i wykorz ystywanie kultury kreatywnej. Tworzenie innowacji spoecznych wymaga nieustannego wykorzystywania i przetwarzania lokalnych zasobw oraz kreowania warunkw do nieskrpowanego poszukiwania, prototypowania i testowania nowych rozwiza. Wspieranie innowacyjnoci spoecznej to sposb na now form wczania rodowiska akademickiego, partnerw spoecznych, spoecznoci lokalnych czy biznesu w proces budowania miasta bardziej przyjaznego i efektywnego. Umoliwia wypracowywanie rozwiza szytych na miar realny ch, lokalnych uwarunkowa, potrzeb i aspiracji.

6.16. Spoeczna odpowiedzialno biznesu

Komisja Europejska zdefiniowaa spoeczn odpowiedzialno biznesu jako koncepcj, zgodnie z ktr przedsibiorstwa dobrowolnie uwzgldniaj spoeczne interesy oraz ochron rodowiska we wasnej dziaalnoci biznesowej oraz relacjach z interesariuszami. W koncepcji rozwoju zrwnowaonego, ktry stanowi dugoterminowy cel Unii Europejskiej, spoeczna odpowiedzialno biznesu (CSR Corporate Social Responsibility) jest narzdziem dla sektora prywatnego, odzwierciedlajcym potrzeb wystpienia w obronie wsplnych wartoci i zwikszajcym poczucie solidarnoci i jednoci w Europie. Takie niematerialne aspekty prowadzenia dziaalnoci gospodarczej coraz czciej decyduj we wspczesnym wiecie o przewadze konkurencyjnej firm, wpywajc bezporednio na efektywno funkcjonowania przedsibiorstw. W perspektywie przyszych procesw depopulacyjnych prospoeczna postawa biznesu nabiera szczeglnego znaczenia.

Collaborative design, a take design thinking to terminy odnoszce si do nowoczesnych me tod opracowywaniu nowych rozwiza w grupach m.in. z uwzgldnieniem ich interdyscyplinarnego skadu, obserwacji zwyczajw uytkownikw (lub ich udziau w grupie) oraz tworzenia i testowania prototypw. W metodach tych du rol odgrywa tzw. mylenie abdukcyjne (formuowanie wielu opcjonalnych rozwiza jednego problemu) i lateralne (redefiniowanie problemu).
45

73 | S t r o n a

6.17. Ekosystemy biznesu

Rozwj technologii i wzrost szybkoci komunikacji spowodowa zasadnicze zmiany w sposobie zarzdzania firmami. Coraz wicej procesw realizowanych przez firm odbywa si w ramach szerokiego ekosystemu wsppracujcych partnerw. O tym, czy przedsibiorstwo moe si rozwija, decyduje ju nie tylko dojrzao operacyjna firmy, ale w coraz wikszej mierze sie horyzontalnych relacji w ramach ekosystemu biznesowego. Obejmuje on dostawcw, dystrybutorw, podwykonawcw, producentw porwnywalnych produktw lub usug, dostawcw technologii i wiele innych organizacji tworzc sie wzajemnych powiza. Wiele firm zawdzicza swj wzrost ekosystemom biznesowym funkcjonujcym wok ich dziaalnoci, jednak w Polsce firmy dopiero ucz si zarzdzania zasobami, ktre nie s ich bezporedni wasnoci i dlatego dziaania miasta bd wspiera rozwj ekosystemu przedsibiorczoci w Lublinie w jego obszarach strategicznych.

6.18. Kompetencje wschodnie

W nawizywaniu i rozwijaniu wzajemnych kontaktw midzy Uni Europejsk a krajami na wschd od jej granic pomaga okrelona wiedza i wraliwo, ktre trzeba gromadzi i rozwija. Dowiadczenia historyczne, blisko geograficzna, mnogo kontaktw ze wschodem i zachodem Europy s rdem mikkich kompetencji lubelskich podmiotw umoliwiajcych budowanie metod wsppracy midzy partnerami obu czci kontynentu, akceptowalnych dla partnerw o rnej kulturze prawnej i obyczajowej. Wanym aspektem tych kompetencji jest znajomo problemw uwarunkowanych geograficznie i historycznie, w tym rozeznanie szans na korzystne obszary wsppracy. Kompetencje te dotycz aspektw spoecznych, kulturowych, gospodarczych oraz ekologicznych i mog mie istotny wpyw na jako kontaktw i efektywno Partnerstwa Wschodniego , a take wsppracy z krajami na wschd od Unii Europejskiej. Kompetencje wschodnie to jednak nie tylko know-how kontaktw midzynarodowych, ale take unikalne inspiracje i wzory, ktre pochodz ze Wschodu.

6.19. Partnerstwo z Regionem

Wobec rosncego we wspczesnym wiecie znaczenia wzajemnych powiza, denie do bycia caoci w coraz wikszym stopniu oznacza uwiadamianie sobie, e jest si czci . Dlatego te Lublin uznaje Region, ktrego jest czci, jako osobny Obszar Inspiracji. Obejmuje on zagadnienia wymienione w Zaoeniach aktualizacji Strategii Rozwoju Wojewdztwa Lubelskiego na lata 20062020 takie jak rozwj metropolitalnych i ponadlokalnych funkcji miasta, popraw komunikacji z innymi obszarami metropolitalnymi Polski czy te wsparcie wielostronnego rozwoju terenw wiejskich. Bezporedni inspiracj dla Lublina s rwnie Zaoenia aktualizacji Regionalnej Strategii Innowacji Wojewdztwa Lubelskiego do 2020 roku stawiajce nacisk na selektywne zwikszanie zdolnoci rozwojowych wedug rozeznania lokalnych specjalizacji istniejcego potencjau wiedzy, kwalifikacji, zaawansowania technologicznego, przedsibiorczoci oraz innowacyjnoci. Owe mocne strony Regionu i jego unikalna specyfika powinny znale odbicie w dziaaniach polegajcych na w spieraniu przez miasto najbardziej perspektywicznych kierunkw ksztacenia i bada wpywajcych na rozwj gospodarczy Lublina i wojewdztwa lubelskiego.

74 | S t r o n a

7. Od czytania do dziaania
Zakrelenie w Strategii Rozwoju Lublina 2020 szerokiego krgu jej odbiorcw nakada na Urzd Miasta obowizek aktywnej dyfuzji treci dokumentu w szerokich krgach jej potencjalnych realizatorw. Dyfuzja ta nie powinna by jednorazowym aktem, lecz procesem permanentnego pozyskiwania nowych realizatorw Strategii.46 Nie da si tego zrobi jedynie poprzez lektur. Najlepszym sposobem jest dialog, omawianie konkretnych przykadw i planowanie realnych dziaa. Std te pewna cz pracy w celu przyswojenia Strategii przez szersze krgi odbiorcw powinna mie charakter warsztatowy i odbywa si na etapie aplikacji dokumentu. Tego dotyczy niniejszy rozdzia.

7.1. Upowszechnienie treci Strategii

W celu upowszechnienia treci Strategii zostan podjte osobne dziaania takie jak: publikacja na stronach Urzdu Miasta w formie hipertekstowej, publikacja w formie ksikowej z ilustracjami i ergonomicznym ukadem treci, konferencja naukowa, dyskusje z interesariuszami oraz opracowania Strategii przystpne dla szerszego krgu czytelnikw i inne dziaania popularyzujce futurologi Lublina jako systemu organizowania naszej wiedzy i wyobrani w procesie mylenia o przyszoci miasta .47

7.2. Rozpisanie na gosy

Toczca si wok Strategii dyskusja powinna mie swj cig dalszy w jej uszczegowianiu poprzez tworzenie dokumentw pochodnych opisanych w rozdziale 1.8.1. Dokumenty pochodne. Stanowi one konieczne uzupenienie Strategii gwnej, poniewa nie jest ona zamknitym dzieem literackim , lecz programem dziaania, kompozycj wymagajc rozpisania na gosy, co daje duy zakres autonomii realizacyjnej i szerok gam moliwoci uczestnictwa. Wynika to wprost z synergicznego przenikania si Obszarw Rozwojowych i Celw w Strategii. Na osigniecie danego Celu czsto skadaj si dziaania podejmowane w wielu sektorach lub zwizane z rnorodnymi grupami odbiorcw, co wymaga uzgodnie z partnerami oraz interesariuszami odbiorcami. Wstpem do tworzenia dokumentu pochodnego Strategii (np. strategii sektorowej) jest znalezienie w niej wszystkich fragmentw powizanych z danym tematem. Ostatecznie taki dokument powinien zawiera odnoniki, ktre zapisy Strategii przedkada si do realizacji i w jaki sposb. Pozwoli to odnajdywa zwizki midzy rnymi substrategiami (gdzie konieczna jest koordynacja midzysektorowa), a take identyfikowa Cele czy Dziaania sumarycznie, realizowane w zbyt maym lub w zbyt duym stopniu w porwnaniu do potrzeb czy oczekiwa. Na podobnej zasadzie powinno te przebiega okresowe podsumowywanie prac poszczeglnych wydziaw i komrek Urzdu Miasta. Dokumenty pochodne nie musz by dosownym przedueniem wtkw Strategii gwnej. Raczej bd one splata i rekonfigurowa poruszone w niej tematy wedug rnych perspektyw interesariuszy. Jest to naturalny i podany etap wdraania Strategii polegajcy na translacji wypracowanego w niej porzdku na dziaanie i mylenie interesariuszy aktywnych we wasnych dziedzinach ycia miasta. Te same dziaania mog by elementem wielu rnych programw tematycznych, przez co atwiej bdzie budowa wok nich koalicje. Bdzie te rosa warto takich dziaa, poniewa zainteresowanie danym dziaaniem wielu

46 47

Zob.: Zacznik nr 6 Recenzja Strategii Rozwoju Lublina na lata 20132020. Tame.

75 | S t r o n a

rnych grup odbiorcw ukae wielokierunkowo jego skutkw. Pozwoli to rwnie na zaoszczdzenie zasobw, jeli jedno dziaanie przyczyni si do osignicia celw w kilku rnych pr ogramach. Substrategie i inne podobne dokumenty powstae na tym etapie mog mie rozmaity charakter i stopie zoonoci od listy rekomendacji, poprzez programy, a do formalnych strategii sektorowych. Mog te rozwija si w czasie wok realizowanych ju projektw penicych rol katalizatorw szerszych dziaa. Przykadowe tematy takich dokumentw pochodnych: Dobrze mieszka w Lublinie (dokument Rady Kultury Przestrzeni), wsppraca samorzdu z organizacjami pozarzdowymi, Lublin 2.0 (caociowa strategia wykorzystania najnowszych technologii cyfrowych do rozwoju Lublina), polityka na rzecz wzrostu liczby mieszkacw, zintegrowany program na rzecz proekologicznych rozwoju miasta itp. Obowizkiem samorzdu jest zachcanie grup interesariuszy do podejmowania takich inicjatyw, sugerowanie im tematw zbienych z planami Urzdu Miasta i moderacja dialogu midzy rnymi grupami interesu.

7.3. Efekt kulminacji midzysektorowej

Sukces dziaania o charakterze przekrojowym zaley od kumulacji rezultatw wielu zada realizowanych przez wiele wydziaw Urzdu Miasta. Nawet jeli takie dziaania s kluczowe dla rozwoju miasta, czasem trudno je skoordynowa, jeli skadajce si na nie zadania maj osobno niski priorytet w poszczeglnych planach sektorowych. T koordynacj moe uatwi midzysektorowy dokument pochodny Strategii zestawiajcy skadowe zadania we wspln cao i w ten sposb podnoszcy ich indywidualn rang w wydziaach. W podobnych sytuacjach czsto tworzy si zespoy zadaniowe, ale one przewanie zajmuj si pojedynczymi przedsiwziciami, natomiast planowanie efektu kumulacji midzysektorowej moe by narzdziem realizacji caych programw dziaa i jedn z metod zarzdzania przez cele (opisanego w rozdziale 1.7. Zarzdzanie przez cele).

7.4. Rozwj systemu miernikw

Ze wzgldu na innowacyjno Strategii zamierzone w niej efekty czsto wyprzedzaj powstanie standardw ich pomiarw. Dlatego docelowy system miernikw wdraania dokumentu bdzie tworzony w trakcie jego realizacji, we wsppracy z naukowcami oraz interesariuszami. Rozwj tego systemu bdzie rwnolegy z rozwojem Obserwatorium Miasta opisanego w Celu B.6.2. Budowanie Obserwatorium Miasta jako systemu zbierania, przetwarzania i udostpnianie adekwatnych do potrzeb rozwojowych baz da nych, generowanych w skalach bliskich mieszkacom (dzielnice, osiedla), umoliwiajcego monitorowanie i koordynacj wsppracy oraz obserwowanie skutkw realizowanych projektw. Wan rol w tym systemie bdzie odgrywaa spoeczna ocena realizacji Strategii przez organizacje sektora pozarzdowego, samorzdy dzielnicowe i grupy doradcze prezydenta, a nawet nieformalne zespoy interesariuszy, ktre oddolnie podejm trud sporzdzenia raportu na dany temat. Wsparciem tego procesu bdzie wczeniejsze tworzenie t ematycznych dokumentw pochodnych Strategii, wyraajcych oczekiwania w wybranych sektorach czy aspektach.

76 | S t r o n a

Zacznik nr 1 System wdraania Strategii Rozwoju Lublina na lata 20132020

Spis treci
SPIS TRECI ............................................................................................................................................................ 2 WSTP ...................................................................................................................................................................... 3 1. POZIOMY I WARSTWY ZARZDZANIA...................................................................................................... 3 1.1. POZIOMY ................................................................................................................................................................. 3 1.1.1. Poziom oglnomiejski ....................................................................................................................................... 3 1.1.2. Poziom sektorowy ............................................................................................................................................ 3 1.1.3. Poziom dzielnicowy ......................................................................................................................................... 3 1.2. WARSTWY ............................................................................................................................................................... 4 1.2.1. Warstwa analiz ................................................................................................................................................ 4 1.2.2. Warstwa inspiracji ........................................................................................................................................... 4 1.2.3. Warstwa strategii ............................................................................................................................................. 4 1.2.4. Warstwa planw .............................................................................................................................................. 4 1.2.5. Warstwa programw ........................................................................................................................................ 5 1.2.6. Warstwa operacyjna ......................................................................................................................................... 5 1.2.7. Warstwa ogranicze ........................................................................................................................................ 6 2. STRATEGIE SEKTOROWE ............................................................................................................................... 6 2.1. STRUKTURA STRATEGII (PLANW) SEKTOROWYCH................................................................................................ 6 2.2. STRATEGIE SEKTOROWE A WARSTWA ANALIZ........................................................................................................ 6 3. PROJEKTY WIELOPODMIOTOWE I NIEZALENE OD URZDU MIASTA .......................................... 7 4. ROCZNY TRYB ZARZDZANIA MIASTEM ................................................................................................ 7

2|Strona

Wstp
Strategia zawiera ramowe zasady rozwoju i rozpatruje miasto jako cao a wic ujmuje take zagadnienia takie jak zewntrzna dostpno komunikacyjna czy rozwj i wsppraca uczelni wyszych, ktre nie nale do kompetencji samorzdu lokalnego. S jednak kluczowo wane dla rozwoju miasta i dobrostanu jego mieszkacw. O ile zawarta w strategii lista Obszarw Rozwojowych, Celw i Dziaa jest szkieletem zasadniczym, o tyle spis Zada i Projektw ma charakter otwarty i jest uszczegawiany na poziomie strategii sektorowych, ktre w zdecydowanej wikszoci dotycz ju bezporednio kompetencji gminy. To przez strategie sektorowe bdzie pyn rzeka projektw realizowanych przez miasto . Podmioty wdraajce Strategi to nie tylko struktury Urzdu Miasta Lublin. Wszelkie podmioty wpisujce zawarte w niej Cele i Dziaania w swoje plany i zamierzenia s partnerami w realizacji tej Strategii. Mog je realizowa samodzielnie, mog take podejmowa wspprac z innymi podmiotami, a jednoczenie liczy na wsparcie ze strony miasta organizacyjne, ale te finansowe. Wsparcie to, w zalenoci od skali i charakteru zada, moe przybiera form partnerstwa publiczno -prywatnego (PPP) lub umw wynikajcych z programw wspierania prowadzonych w ramach strategii sektorowych (np. dotacj e udzielane w ramach Programu Wsppracy z Organizacjami Pozarzdowymi). Wsparcie to moe te przyjmowa form partnerstwa przy realizacji projektw finansowanych z udziaem funduszy europejskich. Ustalenia w tym zakresie s regulowane odrbnymi przepisami, a zawieranie porozumie naley do struktur Urzdu Miasta, stosownie do ich kompetencji.

1. Poziomy i warstwy zarzdzania

Wprowadza si podzia na trzy poziomy zarzdzania miastem, z ktrych kady jest podzielony na kolejne warstwy odpowiadajce za kolejne etapy przygotowania dziaa.

1.1. Poziomy
1.1.1. Poziom oglnomiejski
Poziom oglnomiejski tworzy nowa Strategia miasta, obejmujca swoim zakresem take zadania wychodzce poza kompetencje miasta (np. rozwj uczelni, dostpno komunikacyjna miasta), wyznaczajc wartoci i kierunki rozwoju.

1.1.2. Poziom sektorowy

Poziom sektorowy obejmuje strategie sektorowe i programy sektorowe znajdujce si w kompetencjach samorzdu oraz spek komunalnych, realizujcych zadania publiczne.

1.1.3. Poziom dzielnicowy

Poziom dzielnicowy, na ktrym kluczowym graczem s Rady Dzielnic, porzdkuje sprawy maej skali bezporedniego otoczenia miejsc zamieszkania.

3|Strona

1.2. Warstwy
W przedstawionym poniej znacznie szerszym opisie warstw uwzgldniono take informacje, jak dana warstwa jest zrnicowana w zalenoci od poziomu.

1.2.1. Warstwa analiz

Warstwa analiz to proces staego badania zmian, jakie nastpuj w miecie i jego otoczeniu. Su temu trzy istniejce bd budowane systemy. Pierwszy to System Analiz Miasta (SAM) oparty na zbieraniu danych wewntrznych urzdu i Gwnego Urzdu Statystycznego (GUS). Drugi to System Analiz Samorzdowych (SAS), prowadzony przez Zwizek Miast Polskich i oparty jest na dobrowolnej wymianie danych midzy miastami, w czym Urzd Miasta Lublin uczestniczy. Trzeci, na pocztku tworzenia, to Miejski System Bada Spoecznych (MSBS), ktry ma da informacje o nateniu rnego rodzaju zjawisk spoecznych i opinii o usugach wiadczonych przez suby publiczne. Informacje te bd przedstawiane take na mapach, co pozwoli adekwatnie, punktowo reagowa subom miejskim. Wszystkie te systemy bd te bada miary i wskaniki przyjte dla Strategii i poszczeglnych strategii sektorowych. Jednolite systemy analiz dostarczaj wiedz dla wszystkich poziomw zarzdzania miaste m.

1.2.2. Warstwa inspiracji

Warstwa inspiracji to przestrze, w ktrej nieustannie trwa debata o miecie, nowych rozwizaniach i ulepszaniu projektw ju przewidzianych do realizacji (ujte w planie), ale czekajcych na wyznaczenie terminu wykonania (ujcie w programie wykonawczym). To take szukanie moliwoci ulepszania rozwiza ju dziaajcych. Warstw t tworz nie tylko wadze miasta Prezydent i Rada Miasta, ale te ciaa spoeczne dziaajce w skali okoomiejskiej, takie jak: Rada Poytku Publicznego, Rada Kultury Przestrzeni, Rada Seniorw i inne. Do warstwy tej s wliczane wszelkie procesy deliberacji i konsultacji spoecznych. Proponuje si take utworzenie miesicznika elektronicznego Miasto Inspiracji, w ktrym zarwno urzdnicy, specjalici, jak i zwykli mieszkacy bd mogli przedstawia swoje propozycje ulepszenia miasta lub skada sprawozdania z takich procesw. W Warstwie inspiracji takie same mechanizmy przewidziano zarwno dla poziomu oglnomiejskiego, jak te sektorowego, natomiast na poziomie dzielnicowym postuluje si organizacj (raz lub dwa razy w roku) Kongresu Rozwoju Dzielnic, na ktrym rni partnerzy spoeczni (rady dzielnic, spdzielnie mieszkaniowe, zarzdcy nieruchomoci, organizacje pozarzdowe) bd mogli wymieni si dowiadczeniami i przedyskutowa mechanizmy wsppracy.

1.2.3. Warstwa strategii

Warstw strategii stanowi niniejszy dokument. Mona go traktowa w caoci jako wizj miasta, a jednoczenie mechanizmy i projekty przyjmowane w strategiach sektorowych musz by niesprzeczne z mechanizmami i wartociami opisanymi w strategii generalnej.

1.2.4. Warstwa planw

Warstwa planw na poziomie oglnomiejskim to zbir kart projektw inwestycyjnych (Plan Rozwoju Miasta) dla zada zaproponowanych w strategiach se ktorowych lub wprowadzonych do planu przez Prezydenta, Rad Miasta lub w trybie projektw obywatelskich. Samo ujcie w Planie nie daje pewnoci 4|Strona

realizacji zadania w przewidywalnym horyzoncie planowania. Jest to portfolio projektw, uznawanych przez wadze miasta za potrzebne i wykonalne, wpisywanych do programu wykonawczego w miar moliwoci ich realizacji poprzez zbilansowanie dostpnych rodkw finansowych. Na poziomie sektorowym projekty uznane za potrzebne i wykonalne bd porzdkowane w programach sektorowych. Program sektorowy to wicej ni jedynie portfolio projektw powinien okrela ich wzgldn hierarchi, a wiec take proponowa kolejno realizacji wzgldem projektw tego samego rodzaju. Na poziomie dzielnicowym wprowadza si nowe narzdzie zarzdzania Plany Rozwoju Dzielnic (PRD). To narzdzie analogiczne do Planu Rozwoju Miasta (PRM), ale dotyczce zada drobnej skali, ktrych realizacja nastpuje przez wykorzystanie rodkw finansowych wydzielonych w budecie i przypisanych do dyspozycji Rad Dzielnic. Po wprowadzeniu systemu Rady Dzielnic bd mogy przeznacza rodki jedynie na zadania, dla ktrych Rady przyjy stosowne uchway i przedoyy Kart Projektu zawierajce opis projektu wedug oglnie obowizujcego wzoru oraz ktre zostay pozytywnie ocenione przez odpowiedni wydzia merytoryczny Urzdu Miasta i znalazy si w powszechnie dostpnym przez przegldark internetow systemie [www.plany.lublin.eu].

1.2.5. Warstwa programw

Warstwa programw na poziomie oglnomiejskim to podzbir planu obejmujcy projekty, ktre maj ju przygotowan dokumentacj zgodn z zakresem okrelonym indywidualnie dla danego projektu. S to projekty, dla ktrych ju ustalono termin realizacji i ktre maj zapewnione finansowanie , a take projekty przygotowane i oczekujce na przyjcie do programu. W warstwie tej stosowane s dwa mechanizmy (dokumenty) gwne. Pierwszy to Wieloletni a Prognoza Finansowa (WPF), koordynowana przez Wydzia Budetu i Ksigowoci, zbierajca projekty, na ktre s ju podpisane umowy, i analizujca skutki obcie finansowych. Drugi to Wieloletni Program Inwestycyjny (WPI), koordynowany przez Wydzia Strategii i Obsugi Inwestorw, zbierajcy wszystkie projekty, co do ktrych wadze miasta s pewne, i bd realizowane i maj zapewnione finansowanie. Pomocnicz rol peni Lista Projektw Oczekujcych (LPO). Jest to podzbir projektw z Planu Rozwoju Miasta, ktre maj przygotowan dokumentacj , ale nie s ujte w WPI. Mona zaoy, e bd to w wikszoci projekty, ktrych realizacja jest uzaleniona od uzyskania dotacji z funduszy zewntrznych. Projekty te bd przenoszone na WPI, gdy pojawi si szansa na uzyskanie dotacji, a limit dopuszczalnego zaduenia nie zostanie przekroczony w wyniku finansowania dodatkowego projektu. Warstwa programw na poziomie sektorowym zawiera programy przygotowywane na podstawie strategii sektorowych oraz rocznych limitw wydatkw na dany cel. Przykadem dla projektw inwestycyjnych jest Roczny Program Remontw Ulic, a dla projektw nieinwestycyjnych Gminny Program Przeciwdziaania Alkoholizmowi.

1.2.6. Warstwa operacyjna

Warstwa operacyjna to realizacja projektw zgodnie z harmonogramem, obejmujcym postpowanie przetargowe, wybr wykonawcy, nadzr i rozliczenia. W przypadku projektw nieinwestycyjnych bd si w tej warstwie take mieci dziaania wasne urzdu, dziaania zlecan e (w trybie konkursowym i innym) oraz dziaania wsplne, w ktrych zakres odpowiedzialnoci jest dzielony midzy strony .

5|Strona

Na poziomie dzielnicowym narzdziem do zarzdzania biecego jest system Naprawmy To [www.lublin.naprawmyto.pl], ktry pozwala kademu mieszkacowi zgosi informacj o awarii przez przegldark internetow lub smartfon zgosi informacj o awarii.

1.2.7. Warstwa ogranicze

Na warstw ogranicze skadaj si analizy sytuacji finansowej miasta, wykonywane przez Wydzia Budetu i Ksigowoci. Kluczowe znaczenie bdzie miao dla spenienia wymogw prawnych w tym zakresie utrzymywanie dugu miasta poniej okrelonego w ustawie o finansach wskanika limitu zaduenia (przyjto dla niego nazw WLZ), ktry oblicza si jako redni warto nadwyki operacyjnej (rodkw niewydawanych na wydatki biece) za ostatnie trzy lata.

2. Strategie sektorowe
2.1. Struktura strategii (planw) sektorowych
Sytuacja prawna strategii sektorowych jest bardzo zrnicowana. Dla czci z nich istnieje obowizek prawny ich wykonywania i narzucona struktura dokumentu (np. program ochrony rodowiska). W innych obszarach celem tworzenia dokumentu jest stworzenie mechanizmw wsppracy midzy rnymi podmiotami rynkowymi dla wsplnego dobra i panuje znaczna dowolno w sposobie jego tworzenia (np. strategia rozwoju turystyki). Zaleca si, aby prace nad planem dziaa w danym sektorze przeprowadza warsztatowo, tworzc tzw. Karty Projektw. Powinny one dostarcza informacji w zakresie czterech kwestii: problem, ktry wymaga interwencji, propozycja dziaania/koncepcja inwestycji, dotychczas prowadzone dziaania w tej sprawie lub tego typu, jakie bd rezultaty dziaania i z jakimi innymi zadanie jest powizane. Ten uniwersalny, podstawowy opis (uzupeniony o szkic czy rysunek) zada powinien by opracowany dla wszystkich planowanych projektw inwestycyjnych umieszczanych w PRM i PRD. Zaleca si, aby strategie spoeczne korzystay z metody Karty Projektw w trakcie pracy warsztatowej i wewntrznej nad strategi i aby poprzez ocen i grupowanie zada budoway drzewo celw i jego opis. Mog jednak nie ujawni samych kart w tekcie strategii ze wzgldu na ich roboczy charakter i zmienno na tym poziomie szczegw. Materiay takie bd jednak podstaw do operacjonalizacji strategii oraz podstaw do budowania mechanizmw budetu zadaniowego.

2.2. Strategie sektorowe a warstwa analiz

Strategia miasta zawiera system miar miernikw i wskanikw. Docelowo powinien by on w duej czci oparty na miarach przyjtych dla strategii sektorowych, ktrych wartoci bd zbierane przez odpowiednie wydziay merytoryczne.

6|Strona

3. Projekty wielopodmiotowe i niezalene od Urzdu Miasta

Podmioty wdraajce Strategi to nie tylko struktury Urzdu Miasta Lublin. Wszelkie podmioty wpisujce zawarte w niej cele i dziaania w swoje plany i zamierzenia s partnerami w realizacji tej Strategii. Przykadowo, dziaania na rzecz zwikszenia liczby studentw zagranicznych to przede wszystkim dziaania prowadzone przez same uczelnie wysze. Uczelnie wprowadzaj kierunki studiw w jzyku angielskim, reklamuj si za granic. Prowadzony przez Urzd Miasta portal Studiuj w Lublinie [www.study.lublin.eu] ma tylko wspierajc rol. Ponadto strategie sektorowe mog przewidywa projekty realizowane wsplnie przez rne podmioty. Wsplne warsztaty organizowane podczas tworzenia strategii sektorowych mog stanowi doskona okazj do wykreowania projektw opartych na wsppracy midzy rnymi partnerami instytucjonalnymi, a nawet osobami fizycznymi.

4. Roczny tryb zarzdzania miastem

Budet miasta decyduje o realizowanych w danym roku zadaniach, a wic nadaje praktyczny wymiar deklaracjom strategicznym. Wane jest, aby we wprowadzanej, zadaniowej strukturze budetu znalazy odbicie cele i dziaania przyjte w Strategii jako zasady porzdkujce spis zada ustalonych do realizacji. Wdraany w Urzdzie Miasta Lublin budet zadaniowy wymusza wydzielanie zada, opisywanie ich i proponowanie dla nich miernikw skutecznoci i efektywnoci. Przedstawiona metodologia pracy nad strategiami sektorowymi od dou (od opisywania kart projektw) bdzie sprzyja sprawnemu wdraaniu nowych mechanizmw zarzdzania budetem.

7|Strona

Rysunek 1. Schemat Systemu Wdraania Strategii

rdo: Opracowanie wasne. 8|Strona

Zacznik nr 2 Lista potencjalnych miernikw realizacji Strategii Rozwoju Lublina na lata 20132020

Nieszablonowa Strategia wymaga zastosowania nieszablonowych metod monitorowania jej realizacji. Coroczna ocena stopnia wykonania Strategii Rozwoju Lublina 2020 musi bazowa na wieloaspektowej analizie, opierajcej si zarwno na twardych danych statystycznych (ilociowych), jak i na danych jakociowych, a take na biecej charakterystyce dziaalnoci Urzdu Miasta Lublin oraz opisie zjawisk i zmian zachodzcych w otoczeniu. Mierniki ilociowe bd opiera si na informacjach publikowanych przez Gwny Urzd Statystyczny w Warszawie oraz przez inne instytucje tworzce bazy danych, a take na danych wewntrznych Urzdu Miasta Lublin i zalenych od niego podmiotw. Mierniki jakociowe bd generowane z systematycznie przeprowadzanych wrd mieszkacw Lublina bada socjologicznych w ramach opracowanego Miejskiego Systemu Bada Spoecznych (MSBS) oraz na podstawie bada prowadzonych przez inne podmioty. Miernik opisowy moe stanowi uzupenienie powyszych dwch kategorii lub mie zasadniczy charakter przy ocenie realizacji danego celu operacyjnego, gdy niestandardo we cele, jakie zostay wpisane w Strategi, nie zawsze mog by opisane standardowymi wskanikami. Poniej znajduje si wykaz potencjalnych miernikw sucych do monitorowania Strategii. Z racji dugiej perspektywy czasowej dokumentu naley podkreli, e przyjte wskaniki przez cay okres obowizywania Strategii mog ulega zmianie, udoskonaleniu i uzupenieniu o dodatkowe, ktre bd niezbdne do oceny stopnia realizacji Celw w ramach poszczeglnych Obszarw Rozwojowych.

Zob.: rozdzia 7.4 Rozwj systemu miernikw.

2|Strona

WYKAZ POTENCJALNYCH MIERNIKW

Obszar

Cel

A.1. Poprawa dostpnoci komunikacyjnej Lublina

A.2. Rozwj relacji zewntrznych

A. OTWARTO

Miernik Ilociowe: liczba pasaerw korzystajcych z portu lotniczego liczba pocze lotniczych, kolejowych i autobusowych oraz ich kierunki czas przejazdu i odlego do najwikszych miast oraz przej granicznych z krajami ssiadujcymi (kolej, samochd) natenie ruchu na drogach dojazdowych do Lublina dugo szkieletowej szerokopasmowej sieci wiatowodowej liczba bezpatnych punktw dostpu do sieci internetowej Jakociowe: ocena warunkw i moliwoci komunikacyjnych z Lublina do innych destynacji ocena dostpnoci do infrastruktury teleinformatycznej i jakoci wiadczonych usug w tym zakresie Opisowe: analiza pooenia Lublina w kontekcie odlegoci od europejskich sieci komunikacyjnych i moliwoci dojazdu do nich Ilociowe: liczba turystw krajowych i zagranicznych odwiedzajcych Lublin baza noclegowa i jej wykorzystanie liczba miast partnerskich i podpisanych porozumie o wsppracy liczba uczestnikw konferencji i kongresw zwizanych tematycznie z Partnerstwem Wschodnim Jakociowe: ocena atrakcyjnoci turystycznej miasta ocena dziaalnoci promocyjnej miasta w poszczeglnych kanaach komunikacji Opisowe: analiza dziaalnoci Urzdu Miasta w zakresie wsppracy midzynarodowej (realizowane projekty z miastami partnerskimi) analiza dziaalnoci promocyjnej Urzdu Miasta analiza dziaalnoci Centrum Kompetencji Wschodnich Ilociowe: liczba realizowanych projektw midzynarodowych przez miasto i podlege mu instytucje Jakociowe: ocena poziomu tolerancji mieszkacw Lublina wobec obcych narodowoci i kultur Opisowe: analiza dziaalnoci instytucji kultury i Urzdu Miasta w kontekcie podkrelenia wielokulturowego charakteru miasta Ilociowe: dugo tras komunikacji publicznej poza granicami miasta Lublin wysoko PKB na mieszkaca liczba zarejestrowanych patentw wskaniki innowacyjnoci Jakociowe: ocena wsppracy samorzdw rnego szczebla na rzecz rozwoju regionu Opisowe: analiza dziaalnoci instytucji/obiektw o funkcjach metropolitalnych na terenie miasta analiza postpw w budowie spjnego systemu transportowego/ komunikacyjnego dla metropolii analiza powiza z innymi metropoliami

A.3. Wzmacnianie otwartoci kulturowej

A.4. Budowanie wizi regionalnych i metropolitalnych

3|Strona

Obszar

Cel

B.1. Poprawa infrastruktury technicznej

B.2. B. PRZYJAZNO Zwikszenie komfortu ycia

B.3. Dbao o kultur przestrzeni

Miernik Ilociowe: gsto sieci drogowej liczba pasaerw korzystajcych z komunikacji publicznej dugo drg rowerowych dugo sieci rozdzielczej wodocigowej, kanalizacyjnej i gazowej oraz liczba korzystajcych ilo odpadw wytworzonych, skadowanych i poddanych odzyskowi ilo wytworzonych i oczyszczonych ciekw Jakociowe: ocena transportu publicznego ocena infrastruktury drogowej i alternatywnych form komunikacji Opisowe: analiza dziaalnoci inwestycyjnej Urzdu Miasta w obszarze infrastruktury (udzia wydatkw w budecie miasta na transport i czno) analiza dziaalnoci Urzdu Miasta w zakresie ochrony rodowiska (udzia wydatkw w budecie miasta na ochron rodowiska) Ilociowe: przecitna powierzchnia uytkowa mieszkania przypadajca na osob ceny mieszka na rynku pierwotnych i wtrnym wyposaenie mieszka w instalacje sanitarno-techniczne liczba przestpstw i ich wykrywalno liczba kolizji i wypadkw drogowych liczba zakadw opieki zdrowotnej, ek szpitalnych i porad udzielonych w ramach podstawowej opieki zdrowotnej liczba placwek stacjonarnej pomocy spoecznej, ich obcienie i struktura korzystajcych Jakociowe: ocena wasnej sytuacji yciowej ocena warunkw mieszkaniowych ocena poziomu bezpieczestwa ocena jakoci usug publicznych Opisowe: analiza dziaalnoci Urzdu Miasta w zakresie zwikszenia dostpnoci do usug publicznych analiza dziaalnoci Urzdu Miasta w zakresie pomocy spoecznej i przystosowania przestrzeni publicznej dla osb z niepenosprawnoci Ilociowe: pokrycie powierzchni miasta planami zagospodarowania przestrzennego liczba pojazdw poruszajcych si po drogach tereny zieleni bdce w gestii samorzdu liczba miejsc parkingowych (patnych i bezpatnych) Jakociowe: ocena dostpnoci i stanu przestrzeni miejskiej Opisowe: analiza dziaalnoci Urzdu Miasta na rzecz rewitalizacji i wzmacniania wartoci kulturowych przestrzeni miejskiej Ilociowe: liczba kin i ludnoci na 1 miejsce oraz liczba widzw i seansw liczba muzew i zwiedzajcych ksigozbir bibliotek, liczba czytelnikw i wypoycze liczba obiektw sportowych, klubw sportowych oraz medali zdobywanych przez lubelskich sportowcw Jakociowe: ocena oferty rekreacyjno-sportowej ocena zadowolenia ze sposobw spdzania czasu wolnego ocena oferty kulturalnej

B.4. Wspieranie rozwoju kultury czasu wolnego

4|Strona

Obszar

Cel

B.5. Podnoszenie jakoci edukacji

B.6. Partycypacja spoeczna

Miernik Opisowe: analiza struktury instytucji kultury oraz walorw miasta w zakresie dziedzictwa historycznego i kulturowego analiza oferty sportowo-rekreacyjnej miasta analiza dziaalnoci wspierajcej rnorodno kulturow miasta Ilociowe: liczba miejsc w obkach i przedszkolach wspczynnik skolaryzacji (szkoy podstawowe i gimnazja) liczba placwek owiatowych, pomieszcze szkolnych i uczniw w szkoach komputeryzacja i dostp do Internetu w szkoach wskaniki zdawalnoci egzaminw maturalnych Jakociowe: ocena poziomu edukacji w placwkach owiatowych ocena infrastruktury i wyposaenia placwek owiatowych Opisowe: analiza dziaa Urzdu Miasta w zakresie owiaty (realizowane programy i projekty) Ilociowe: liczba organizacji pozarzdowych (fundacje, stowarzyszenia, organizacje spoeczne) frekwencja w wyborach i referendach Jakociowe: ocena gotowoci zaangaowania si w prac na rzecz miasta skonno do podejmowania inicjatyw obywatelskich Opisowe: analiza efektw wdroonego systemu Plan Rozwoju Dzielnic analiza wsppracy Urzdu Miasta z organizacjami pozarzdowymi Ilociowe: liczba i rodzaj dziaajcych klastrw nakady inwestycyjne w przedsibiorstwach warto brutto rodkw trwaych w przedsibiorstwach produkcja sprzedana przemysu ogem i w przeliczeniu na 1 mieszkaca zatrudnienie w przemyle Jakociowe: ocena i przewidywania przedsibiorcw dotyczce wasnej sytuacji ekonomicznej ocena atrakcyjnoci sektora przemysu oraz moliwoci zatrudnienia Opisowe: analiza dziaalnoci Urzdu Miasta w zakresie kreowania warunkw do rozwoju kluczowych bran z sektora przemysu analiza funkcjonowania Specjalnej Strefy Ekonomicznej Euro-Park Mielec Podstrefa Lublin analiza dziaalnoci Urzdu Miasta w zakresie promocji gospodarczej sektora przemysu i pozyskiwania inwestorw Ilociowe: zatrudnienie w sektorze usug wg rnych podziaw liczba i powierzchnia uytkowa budynkw biurowych oraz handlowo-usugowych oddanych do uytku Jakociowe: ocena i przewidywania przedsibiorcw wiadczcych usugi dotyczce wasnej sytuacji ekonomicznej ocena atrakcyjnoci sektora usug oraz moliwoci zatrudnienia Opisowe: analiza dziaalnoci Urzdu Miasta w zakresie promocji gospodarczej sektora usug analiza dziaalnoci Urzdu Miasta w zakresie kreowania warunkw do rozwoju kluczowych bran z sektora usug

C.1. Rozwj sektora przemysu C. PRZEDSIBIORCZO C.2. Rozwj sektora usug

5|Strona

Obszar

Cel

C.3. Kultura przedsibiorczoci

C.4. Wspieranie przemysw kreatywnych

D.1. Umidzynarodowienie uczelni

D.2. Symbioza z otoczeniem

D.3. Genius loci miasta uniwersyteckiego

Miernik Ilociowe: liczba i struktura podmiotw wpisanych do rejestru REGON zmiany liczby podmiotw gospodarki narodowej wpisanych do rejestru REGON liczba firm dziaajcych w inkubatorach Jakociowe: ocena moliwoci prowadzenia dziaalnoci gospodarczej w Lublinie ocena procedur zwizanych z zaoeniem i prowadzeniem dziaalnoci gospodarczej Opisowe: analiza dziaalnoci Urzdu Miasta (w tym Miejskiego Urzdu Pr acy) w kontekcie wspierania rozwoju przedsibiorczoci analiza dziaalnoci instytucji otoczenia biznesu Ilociowe: liczba podmiotw dziaalnoci gospodarczej zaliczanych do sektora przemysw kreatywnych do oglnej liczby podmiotw liczba zatrudnionych w sektorze kreatywnym do oglnej liczby zatrudnionych Jakociowe: ocena roli podmiotw zaliczanych do sektora przemysw kreatywnych w kontekcie kreowania impulsw rozwojowych dla miasta Opisowe: analiza dziaalnoci Urzdu Miasta i innych instytucji w zakresie wsparcia przemysw kreatywnych Ilociowe: liczba studentw zagranicznych w stosunku do oglnej liczby studentw liczba naukowcw, nauczycieli akademickich i studentw korzystajcych z europejskich i wiatowych programw wymiany akademickiej liczba kierunkw prowadzonych w jzykach obcych miejsca uczelni w rankingach midzynarodowych i rankingach uwzgldniajcych kryterium umidzynarodowienia Jakociowe: opinia studentw zagranicznych na temat studiowania w Lublinie Opisowe: analiza dziaalnoci lubelskich uczelni wyszych w zakresie wsppracy z zagranicznymi orodkami akademickimi analiza dziaalnoci Urzdu Miasta Lublin na rzecz przycignicia studentw zagranicznych Ilociowe: liczba wsplnych projektw realizowanych na paszczynie uczelnie -biznes, uczelnie-uczelnie, uczelnie-miasto wyniki nauczania przedsibiorczoci (liczba laureatw, rednie oceny) liczba wdroe dostarczonych przez nauk Jakociowe: ocena wsppracy na paszczynie uczelnie-biznes, uczelnie-uczelnie, uczelnie-miasto Opisowe: analiza wsppracy na paszczynie uczelnie-biznes, uczelnie-uczelnie, uczelnie-miasto Ilociowe: liczba studentw w stosunku do liczby mieszkacw miejsca uczelni w rankingach uwzgldniajcych rne kategorie Jakociowe: ocena programw wspierajcych rozwj studentw i wzbogacajcych ofert kulturalno-edukacyjn Opisowe: analiza oferty praktyk i wolontariatu w instytucjach publicznych analiza oferty kulturalno-edukacyjnej w miecie

6|Strona

D. AKADEMICKO

Obszar

Cel

D.4. Przyciganie i zatrzymywanie talentw w Lublinie

Miernik Ilociowe: liczba studentw i absolwentw szk wyszych liczba uczcych si jzykw obcych w szkoach Jakociowe: ocena perspektyw rozwoju osobistego ocena poczucia zwizku z miastem Opisowe: analiza oferty edukacyjnej lubelskich uczelni wyszych (kierunki, specjalnoci) analiza danych z systemu monitorowania losw absolwentw uczelni wyszych analiza funkcjonujcych programw wsparcia uczniw i studentw

7|Strona

Zacznik nr 3 Dziaania, ktre przyczyni si do realizacji Celw Strategii Rozwoju Lublina na lata 20132020

MATRYCA GWNYCH ZIDENTYFIKOWANYCH DZIAA W RELACJI DO CELW

A. OTWARTO A.4. Budowanie wizi regionalnych i metropolitalnych A.2. Rozwj relacji zewntrznych B.2. Zwikszenie komfortu ycia B. PRZYJAZNO B.3. Dbao o kultur przestrzeni B.5. Podnoszenie jakoci edukacji B.4. Wspieranie rozwoju kultury czasu wolnego C. PRZEDSIBIORCZO D. AKADEMICKO D.1. Umidzynarodowienie uczelni D.4. Przyciganie i zatrzymywanie talentw w Lublinie

C.3. Kultura przedsibiorczoci

C.1. Rozwj sektora przemysu

A.3. Wzmacnianie otwartoci kulturowej

C.4. Wspieranie przemysw kreatywnych

DZIAANIA

1. 2.

3.

4.

5.

Rozwj usug i sieci pocze lotniczych z Lublina Budowa cznikw z obwodnic miasta i trasami wylotowymi Starania o modernizacj i rozwj zewntrznych sieci dojazdowych do Lublina wszystkimi rodzajami transportu (kolej, samochody, rowery) Rozbudowa i udostpnianie interesariuszom Lublina szkieletowej szerokopasmowej sieci wiatowodowej Wczanie Lublina w midzynarodowe sieci wsppracy oraz tworzenie nowej oferty turystycznej Lublina

DG DG DG

ZR

DK ZR

DK

DK DK

DK DK DK

DK

ZR

DK

ZR

DK

DK

DG

DK

DK

ZR

DG

DK

DK

ZR

Oznaczenia: DG dziaanie gwne (dane dziaanie jest niezbdne do realizacji wskazanego celu). ZR zaleno rwnolega (dane dziaanie istotnie w sposb rwnolegy oddziauje na wskazany cel). DK dziaanie komplementarne (dane dziaanie ma charakter uzupeniajcy i wspomagajcy wskazany cel).

2|Strona

D.3. Genius loci miasta uniwersyteckiego

Lp.

CELE

D.2. Symbioza z otoczeniem

B.1. Poprawa infrastruktury technicznej

B.6. Partycypacja spoeczna

A.1. Poprawa dostpnoci komunikacyjnej Lublina

C.2. Rozwj sektora usug

A. OTWARTO A.4. Budowanie wizi regionalnych i metropolitalnych A.2. Rozwj relacji zewntrznych B.2. Zwikszenie komfortu ycia

B. PRZYJAZNO B.3. Dbao o kultur przestrzeni B.5. Podnoszenie jakoci edukacji B.4. Wspieranie rozwoju kultury czasu wolnego

C. PRZEDSIBIORCZO

D. AKADEMICKO D.1. Umidzynarodowienie uczelni D.4. Przyciganie i zatrzymywanie talentw w Lublinie

C.3. Kultura przedsibiorczoci

C.1. Rozwj sektora przemysu

A.3. Wzmacnianie otwartoci kulturowej

C.4. Wspieranie przemysw kreatywnych

DZIAANIA

6. 7. 8. 9.

10.

11.

12.

13.

14.

Stworzenie Centrum Kompetencji Wschodnich Budowanie oferty internetowej ukazujcej atuty miasta Zagospodarowanie atrakcyjnoci turystycznej Lublina Promowanie Lublina w kraju i za granic Ksztatowanie postaw sprzyjajcych wsppracy i tolerancji wobec rnorodnoci we wszelkich dziaaniach obywatelskich i instytucjonalnych Systemowy rozwj wymiany midzynarodowej dla modziey szkolnej Budowa wsplnego systemu komunikacyjnego Lubelskiego Obszaru Metropolitalnego (LOM) Integracja informacji oraz usug publicznych w celu stworzenia przyjaznego otoczenia w Lubelskim Obszarze Metropolitalnym Budowanie strategicznego programu wsppracy miasto-region

DG DG DG DG

ZR DK DK DK ZR

DK

DK

DK

DK

ZR DK

ZR

D.3. Genius loci miasta uniwersyteckiego

Lp.

CELE

D.2. Symbioza z otoczeniem

B.1. Poprawa infrastruktury technicznej

B.6. Partycypacja spoeczna

A.1. Poprawa dostpnoci komunikacyjnej Lublina

C.2. Rozwj sektora usug

DK

DG

DK

ZR

DK

DK

DG ZR DG ZR DK

ZR

DK

DG DK DG DK

ZR DK DK DK

3|Strona

A. OTWARTO A.4. Budowanie wizi regionalnych i metropolitalnych A.2. Rozwj relacji zewntrznych B.2. Zwikszenie komfortu ycia

B. PRZYJAZNO B.3. Dbao o kultur przestrzeni B.5. Podnoszenie jakoci edukacji B.4. Wspieranie rozwoju kultury czasu wolnego

C. PRZEDSIBIORCZO

D. AKADEMICKO D.1. Umidzynarodowienie uczelni D.4. Przyciganie i zatrzymywanie talentw w Lublinie

C.3. Kultura przedsibiorczoci

C.1. Rozwj sektora przemysu

A.3. Wzmacnianie otwartoci kulturowej

C.4. Wspieranie przemysw kreatywnych

DZIAANIA

15. 16. 17. 18.

19.

20. 21. 22. 23.

Kontynuacja rozwoju i modernizacji miejskiej sieci drogowej Rozwj systemu komunikacji publicznej Rozwj alternatywnych form komunikacji wewntrz miasta Rozwj infrastruktury kluczowej dla rozwoju rodowiska miejskiego Sukcesywne korygowanie ukadu funkcjonalno-przestrzennego Lublina pod ktem wygody mieszkacw i optymalizacji ruchu oraz innych aspektw zrwnowaonego rozwoju ukadu przestrzennego Poprawa standardw zamieszkania Rozwj sieci centrw dzielnicowych zapewniajcych piesz dostpno usug (publicznych i komercyjnych) oraz lokalnych miejsc pracy Poprawa jakoci usug publicznych Zwikszanie bezpieczestwa publicznego

DK DK DK

DG DG DG DG

ZR ZR ZR ZR

DK

DK

DK

DK DK

DG

ZR

DG DG DG DG

DK DK DK DK DK DK

4|Strona

D.3. Genius loci miasta uniwersyteckiego

Lp.

CELE

D.2. Symbioza z otoczeniem

B.1. Poprawa infrastruktury technicznej

B.6. Partycypacja spoeczna

A.1. Poprawa dostpnoci komunikacyjnej Lublina

C.2. Rozwj sektora usug

A. OTWARTO A.4. Budowanie wizi regionalnych i metropolitalnych A.2. Rozwj relacji zewntrznych B.2. Zwikszenie komfortu ycia

B. PRZYJAZNO B.3. Dbao o kultur przestrzeni B.5. Podnoszenie jakoci edukacji B.4. Wspieranie rozwoju kultury czasu wolnego

C. PRZEDSIBIORCZO

D. AKADEMICKO D.1. Umidzynarodowienie uczelni D.4. Przyciganie i zatrzymywanie talentw w Lublinie

C.3. Kultura przedsibiorczoci

C.1. Rozwj sektora przemysu

A.3. Wzmacnianie otwartoci kulturowej

C.4. Wspieranie przemysw kreatywnych

DZIAANIA

24.

25. 26. 27. 28.

29.

30.

31.

Warunkowe poszerzenie granic miasta (w sytuacji, gdy bd wskazyway na to analizy demograficzne i ekonomiczne) Realizacja Programu Rewitalizacji dla Lublina Wzmacnianie wartoci kulturowych przestrzeni miasta Rozwj przestrzeni publicznych we wszystkich czciach miasta Budowanie wraliwoci i odpowiedzialnoci za jako przestrzeni i rodowiska miejskiego Opracowywanie planw zagospodarowania przestrzennego miasta z dbaoci o najwysz jako planistyczn oraz dostosowywanie ich do potrzeb i moliwoci rozwoju miasta Rozwj, wzmacnianie i skuteczna ochrona systemu przyrodniczego miasta Rozwj oferty rekreacyjno-sportowej Lublina oraz promocja aktywnoci plenerowych

DK

DG ZR

DK DG DG DK DK

DK DK

DK ZR DK DK

DG DG

DK ZR

DK

ZR

DG

DK

DK

ZR ZR

DG DG

5|Strona

D.3. Genius loci miasta uniwersyteckiego

Lp.

CELE

D.2. Symbioza z otoczeniem

B.1. Poprawa infrastruktury technicznej

B.6. Partycypacja spoeczna

A.1. Poprawa dostpnoci komunikacyjnej Lublina

C.2. Rozwj sektora usug

Lp.

35.

34.

33.

32.

6|Strona
DZIAANIA CELE Rozwj oferty kulturalnej i denie do zwikszenia uczestnictwa mieszkacw Lublina w dziaaniach kulturalnych Dostosowanie sieci przedszkoli, szk i innych placwek owiatowo-wychowawczych do potrzeb edukacyjnych dzieci i modziey (z uwzgldnieniem zmieniajcych si warunkw demograficznych i urbanistycznych miasta) Rozwijanie oferty dydaktycznej w miecie Wypracowanie i realizacja programu Miasto w Dialogu, dotyczcego rozwoju demokracji partycypacyjnej w Lublinie A.1. Poprawa dostpnoci komunikacyjnej Lublina A.2. Rozwj relacji zewntrznych

A. OTWARTO

DK

A.3. Wzmacnianie otwartoci kulturowej A.4. Budowanie wizi regionalnych i metropolitalnych B.1. Poprawa infrastruktury technicznej

DK DK

DK

B.2. Zwikszenie komfortu ycia B.3. Dbao o kultur przestrzeni

B. PRZYJAZNO

DG

DK DG DK ZR DK DK DK DG DG

B.4. Wspieranie rozwoju kultury czasu wolnego B.5. Podnoszenie jakoci edukacji

ZR DK

B.6. Partycypacja spoeczna C.1. Rozwj sektora przemysu C.2. Rozwj sektora usug C.3. Kultura przedsibiorczoci C.4. Wspieranie przemysw kreatywnych D.1. Umidzynarodowienie uczelni D.2. Symbioza z otoczeniem D.3. Genius loci miasta uniwersyteckiego D.4. Przyciganie i zatrzymywanie talentw w Lublinie C. PRZEDSIBIORCZO D. AKADEMICKO

A. OTWARTO A.4. Budowanie wizi regionalnych i metropolitalnych A.2. Rozwj relacji zewntrznych B.2. Zwikszenie komfortu ycia

B. PRZYJAZNO B.3. Dbao o kultur przestrzeni B.5. Podnoszenie jakoci edukacji B.4. Wspieranie rozwoju kultury czasu wolnego

C. PRZEDSIBIORCZO

D. AKADEMICKO D.1. Umidzynarodowienie uczelni D.4. Przyciganie i zatrzymywanie talentw w Lublinie

C.3. Kultura przedsibiorczoci

C.1. Rozwj sektora przemysu

A.3. Wzmacnianie otwartoci kulturowej

C.4. Wspieranie przemysw kreatywnych

DZIAANIA

36.

37.

38.

39.

40.

Budowanie Obserwatorium Miasta jako systemu zbierania, przetwarzania i udostpniania adekwatnych do potrzeb rozwojowych baz danych, generowanych w skalach bliskich mieszkacom (dzielnice, osiedla), umoliwiajcego monitorowanie i koordynacj wsppracy oraz obserwowanie skutkw realizowanych projektw Tworzenie warunkw do inwestycji przemysowych Pozyskiwanie inwestorw (zewntrznych i lokalnych) w strategicznych kierunkach rozwoju miasta Promocja potencjau gospodarczego sektora przemysowego w Lublinie i Lubelskim Obszarze Metropolitalnym Budowanie synergii dla wzmocnienia potencjau sektora produkcji w Lublinie

DG

DG DK DG

ZR DK

DK ZR

ZR

DG

DK

D.3. Genius loci miasta uniwersyteckiego

Lp.

CELE

D.2. Symbioza z otoczeniem

B.1. Poprawa infrastruktury technicznej

B.6. Partycypacja spoeczna

A.1. Poprawa dostpnoci komunikacyjnej Lublina

C.2. Rozwj sektora usug

DK

DG

DK

ZR

7|Strona

A. OTWARTO A.4. Budowanie wizi regionalnych i metropolitalnych A.2. Rozwj relacji zewntrznych B.2. Zwikszenie komfortu ycia

B. PRZYJAZNO B.3. Dbao o kultur przestrzeni B.5. Podnoszenie jakoci edukacji B.4. Wspieranie rozwoju kultury czasu wolnego

C. PRZEDSIBIORCZO

D. AKADEMICKO D.1. Umidzynarodowienie uczelni D.4. Przyciganie i zatrzymywanie talentw w Lublinie

C.3. Kultura przedsibiorczoci

C.1. Rozwj sektora przemysu

A.3. Wzmacnianie otwartoci kulturowej

C.4. Wspieranie przemysw kreatywnych

DZIAANIA

41. 42. 43.

44.

45. 46. 47. 48. 49.

Tworzenie warunkw instytucjonalnych i przestrzennych do rozwoju sektora usug Wspieranie budowy nowoczesnego sektora usug w Lublinie Promocja potencjau gospodarczego sektora usug w Lublinie i w Lubelskim Obszarze Metropolitalnym Wspieranie tworzenia ekosystemu przedsibiorczoci w Lublinie, opartego na lokalnych przedsibiorstwach i kreatywnej przedsibiorczoci Wspieranie transferu wiedzy do sektora biznesu Promocja potencjau gospodarczego Lublina i Lubelskiego Obszaru Metropolitalnego Wspomaganie rozwoju sektora przemysw kreatywnych Oddziaywanie na tworzenie postaw aktywnoci prokreatywnej Wzmocnienie pozycji Lublina jako atrakcyjnego orodka ksztacenia dla studentw zagranicznych

DG DG ZR DG

ZR DK

DK ZR DK DK

DK

DK

DG

ZR

DK ZR DK DK ZR

DK

DG DG

DK

ZR DK DK

DK DK

DG DG DG DK ZR DK

8|Strona

D.3. Genius loci miasta uniwersyteckiego

Lp.

CELE

D.2. Symbioza z otoczeniem

B.1. Poprawa infrastruktury technicznej

B.6. Partycypacja spoeczna

A.1. Poprawa dostpnoci komunikacyjnej Lublina

C.2. Rozwj sektora usug

A. OTWARTO A.4. Budowanie wizi regionalnych i metropolitalnych A.2. Rozwj relacji zewntrznych B.2. Zwikszenie komfortu ycia

B. PRZYJAZNO B.3. Dbao o kultur przestrzeni B.5. Podnoszenie jakoci edukacji B.4. Wspieranie rozwoju kultury czasu wolnego

C. PRZEDSIBIORCZO

D. AKADEMICKO D.1. Umidzynarodowienie uczelni D.4. Przyciganie i zatrzymywanie talentw w Lublinie

C.3. Kultura przedsibiorczoci

C.1. Rozwj sektora przemysu

A.3. Wzmacnianie otwartoci kulturowej

C.4. Wspieranie przemysw kreatywnych

DZIAANIA

50.

51.

52.

53. 54. 55. 56.

Wspdziaanie z wadzami uczelni na rzecz zwikszenia udziau lubelskich naukowcw, nauczycieli i studentw w europejskich i wiatowych programach wymiany akademickiej Wspieranie uczelni lubelskich w nawizywaniu i utrzymaniu sieciowych kontaktw midzynarodowych z uczelniami na wiecie Wsppraca z uczelniami na rzecz podnoszenia poziomu kompetencji studentw w obszarze nauki jzykw obcych oraz innych metod doksztacania Budowanie wsppracy na paszczynie uczelnie-biznes Budowanie wsppracy na paszczynie uczelnie-miasto Budowanie wsppracy na paszczynie uczelnie-uczelnie Wsparcie rozwoju studentw w oparciu o istniejcy potencja kulturalno-edukacyjny

ZR

DK

DK

DG

D.3. Genius loci miasta uniwersyteckiego

Lp.

CELE

D.2. Symbioza z otoczeniem

B.1. Poprawa infrastruktury technicznej

B.6. Partycypacja spoeczna

A.1. Poprawa dostpnoci komunikacyjnej Lublina

C.2. Rozwj sektora usug

DK

ZR

DK

ZR

DG

DK

ZR

DG

DK

ZR

ZR

DK

DK

DG DG DG ZR DK DG

DK DK ZR

DK

DK

ZR

9|Strona

Lp.

62.

61.

60.

59.

58.

57.

10 | S t r o n a
DZIAANIA CELE Wsparcie akademickich liderw (kadry i studentw) zainteresowanych nadprogramow lub pozaprogramow dziaalnoci edukacyjn Wsparcie rozwoju studentw w oparciu o now ofert kulturalno-edukacyjn Poznawanie maej ojczyzny przez uczniw szk Wsparcie aktywnoci licew i gimnazjw w zakresie zatrzymania talentw w Lublinie Rozwj kontaktw lubelskie szkoy-lubelskie uczelnie Stworzenie unikatowego w Polsce programu wsparcia absolwentw podczas startu na rynku pracy A.1. Poprawa dostpnoci komunikacyjnej Lublina A.2. Rozwj relacji zewntrznych

A. OTWARTO

ZR DK

A.3. Wzmacnianie otwartoci kulturowej A.4. Budowanie wizi regionalnych i metropolitalnych B.1. Poprawa infrastruktury technicznej B.2. Zwikszenie komfortu ycia B.3. Dbao o kultur przestrzeni B.4. Wspieranie rozwoju kultury czasu wolnego

B. PRZYJAZNO B.5. Podnoszenie jakoci edukacji

ZR

ZR

DK DK DK DK DK ZR DG ZR DG

DK DK ZR DG DG DK DK DG DK

B.6. Partycypacja spoeczna C.1. Rozwj sektora przemysu C.2. Rozwj sektora usug C.3. Kultura przedsibiorczoci C.4. Wspieranie przemysw kreatywnych D.1. Umidzynarodowienie uczelni C. PRZEDSIBIORCZO

D. AKADEMICKO

ZR DG DK

D.2. Symbioza z otoczeniem D.3. Genius loci miasta uniwersyteckiego D.4. Przyciganie i zatrzymywanie talentw w Lublinie

Zacznik nr 4 Podsumowanie zmian wprowadzonych do Strategii Rozwoju Lublina na lata 20132020 w procesie konsultacji spoecznych i recenzji dokumentu

Wstp
Niniejsze opracowanie opiera si na dokumentacji zgromadzonej w trakcie przeprowadzonych konsultacji spoecznych z mieszkacami Lublina w przedmiocie projektu Strategii Rozwoju Lublina na lata 2012 20201 w dniach od 29 czerwca do 20 lipca 2012 roku, ale opisuje take poprawki o szerszym zasigu, do ktrych Zesp Autorski skoniy rwnie inne opinie i recenzje pierwotnego tekstu S trategii Rozwoju Lublina 2020 (dalej: Strategia, Dokument). Opracowanie nie zapowiada miejscowych zmian w stosunku do dokumentu konsultowanego, lecz odnosi si caociowo do ju istniejcej ostatecznej wersji Dokumentu. Jednym z zamierze przygotowanego podsumowania byo przyblienie czytelnikowi procesu powstawania Strategii Rozwoju Lublina 2020, by bya lepiej rozumiana. Ma wic ono take cel edukacyjny. W opracowaniu zastosowano nastpujce zabiegi redakcyjne: odniesienia do poszczeglnych uwag sformuowano w formie komentarzy a nie odpowiedzi, poniewa niektre z tych odniesie maj charakter wyjanie, jeli zostao to uznane za pomocne dla lepszego rozumienia Strategii, informacja w ostatniej kolumnie Ujto nie odnosi si do kwestii wprowadzenia zmiany, lecz faktu, czy ostatecznie dana tre zostaa w Strategii uwzgldniona czy nie, tam, gdzie byo to moliwe, nie cytowano uwag rdowych, lecz dokonano ich streszcze, pominito uwagi powtarzajce si lub majce charakter publicystyczny, ktre mogyby by wstpem do dyskusji, lecz trudno byoby je odnie do tekstu Strategii, numeracja fragmentw Strategii, do ktrych odnosz si dane uwagi, pochodzi z Dokumentu finalnego (chyba, e w komentarzu zaznaczono inaczej), co oznacza, e dany fragment budzi wczeniej wtpliwoci. W komentowaniu uwag przyjto nastpujce zasady: uwagi odnosz si tylko do treci Strategii, a wic nie do praktycznych moliwoci realizacji zawartych w nich pomysw lub ich walorw wiatopogldowych, kada uwaga w miar moliwoci zostaa konstruktywnie rozstrzygnita poprzez: odniesienie do wprowadzonej poprawki, wskazanie istniejcego wczeniej fragmentu Strategii , ktry j uwzgldnia, wyjanienie odmiennego stanowiska przyjtego w Strategii itp., jeli dana uwaga stopniem szczegowoci wykraczaa poza zakres tematyczny Strategii, w komentarzu wprowadzono rekomendacje, ktre mona wykorzysta przy opracowywaniu dokumentw pochodnych takich jak: strategie, polityki czy programy sektorowe, midzysektorowe, tematyczne i branowe.

W momencie prowadzenia konsultacji spoecznych posugiwano si nazw Strategia Rozwoju Lublina na lata 2012 2020. Z racji tego, i Strategia nie zostaa uchwalona w 2012 roku nazwa zdezaktualizowaa si i obecnie uywa si okrelenia Strategia Rozwoju Lublina na lata 20132020.
1

2|Strona

1. Wnioski oglne
Wrd spostrzee przekazanych podczas przeprowadzonych konsultacji spoecznych i w trakcie opiniowania Strategii przez rne rodowiska interesariuszy, oprcz gosw proponujcych konkretne zmiany wybranych fragmentw tekstu, mona wyrni uwagi, ktrych cechy wsplne pozwalaj je podzieli na trzy gwne grupy: propozycje uszczegowienia lub ukonkretnienia wybranych zagadnie wanych dla danej grupy interesariuszy, pytania lub wtpliwoci wynikajce z przyswajania Strategii (dotyczce jzyka, formy, struktury oraz wewntrznych powiza tekstu), postulaty dotyczce wdraania Strategii. Na podstawie tych uwag zdecydowano si w znacznym stopniu skrci i przeformuowa rozdzia 1. Jak czyta Strategi?, w tym doda do niego osobny podrozdzia 1.8. Wnioski pokonsultacyjne oraz na zakoczenie doda rozdzia 7. Od czytania do dziaania bdcy cznikiem midzy zasadniczymi zaoeniami Strategii a jej wdraaniem. Istotny wpyw na t decyzj miay kompleksowe uwagi ze strony Komisji Naukoznawstwa Wydziau Filozoficznego Towarzystwa Naukowego KUL oraz recenzja Strategii autorstwa prof. Antoniego Kukliskiego. Dodanie tych rozdziaw miao dwa gwne cele: zaznaczy wyranie w Strategii tre wynik z konsultacji ( feedback) jako krok w kierunku budowania obyczaju dialogu o sprawach publicznych, udoskonali samouczek Strategii (ktrego rol peni rozdzia 1. Jak czyta Strategi?), na podstawie realnych reakcji czytelnikw, by na wikszo pyta mogli sami znale odpowied w treci Dokumentu, przeoy twrczy potencja refleksji nad Strategi na tworzenie dokumentw pochodnych o midzysektorowym i operacyjnym charakterze; z samych zasad partycypacji spoecznej wynika, e Strategia nie moe wyczerpa kadego tematu i sztywno definiowa kadego dziaania, lecz powinna zostawia pole do zagospodarowania przez jej interesariuszy, ktrzy w sprawach najbliej ich dotyczcych s bardziej kompetentni od autorw Dokumentu. W zamierzeniach autorw Strategii rozdziay te powinny zawiera odpowie dzi na wszelkie pytania i uwagi nie uwzgldnione w czci przedstawiajcej zestawienie uwag d o Strategii Rozwoju Lublina na lata 2013 2020, oraz te, ktre mog pojawi si w przyszoci. Nawet jeli zamierzenie to bdzie spenione, autorzy Strategii rekomenduj jej dalsz krytyczn lektur w celu udoskonalania zaoe Dokumentu na poziomie dokumentw pochodnych i wdraania oraz wycigania wnioskw w kontekcie aktualizacji Strategii w przyszoci.

3|Strona

2. Zestawienie uwag do Strategii Rozwoju Lublina na lata 20132020

Uwagi do Strategii Pan Pawe Dbrowski Komentarz autorw W Strategii zrezygnowano z linearnego modelu kamieni milowych, poniewa bardziej nadaje si on do projektowania procesw o jednorodnym charakter ze. Strategia za integruje wiele takich wtkw we wsplnych interdyscyplinarnych Obszarach Rozwojowych. Ujto

Brak wskazania kamieni milowych.

NIE

REKOMENDACJA: Kamienie milowe mog by stosowane w dokumentach pochodnych. Strategia przekracza skal zadania, ktre mona wyceni. Budetowanie projektw, a tym samym i przyblienia Brak orientacyjnego budetu realizacji Strategii. budetowania Strategii, bd ujte m.in. w Wieloletnim Programie Inwestycyjnym. Realizacja poszczeglnych zada zawartych w czterech Obszarach Rozwojowych to efekt pracy zbiorowej. Bdzie Brak wskazania osb i stanowisk ona monitorowana w Wydziale Strategii i Obsugi odpowiedzialnych za realizacj poszczeglnych Inwestorw Urzdu Miasta Lublin. Dane o osobach Obszarw Rozwojowych Strategii. zajmujcych si poszczeglnymi dziaaniami zostan zamieszczone w opisie projektw ujtych w Planie Rozwoju Miasta i innych dokumentach pochodnych. Wprowadzono zapis nt. rozwizania systemowego. Idea stworzenia instyucji koordynujcej system W Dziaaniu C.3.1. Wspieranie tworzenia ekosystemu dokapitalizowania dla firm perspektywicznych przedsibiorczoci w Lublinie opartego na lokalnych grozi zbiurokratyzowaniem procesu przedsibiorstwach i kreatywnej przedsibiorczoci dodano i ograniczeniem niezbdnej w tym zakresie Zadanie Stworzenie kompleksowego systemu udostpniania konkurencji. Lepszy byby zesp zadaniowy wiedzy o instrumentach wsparcia dla przedsibiorcw na kadym etapie rozwoju (know-how biznesu, komercjalizacja bada i system ni instytucja. naukowych, formy dokapitalizowania). Ekosystem przedsibiorczoci zosta wprowadzony jako oglna idea wielostronnego wsparcia biznesu w caej System wsparcia dla rozwoju przedsibiorczoci Strategii (m.in. w Dziaaniu C.3.1 Wspieranie tworzenia nie moe koncentrowa si na modziey. ekosystemu przedsibiorczoci w Lublinie, opartego na lokalnych Lepszy byby ekosystem przedsibiorczoci. przedsibiorstwach i kreatywnej przedsibiorczoci oraz jako Obszar Inspiracji 6.17. Ekosystemy biznesu). Przesunito te akcent z modziey na wiele grup wiekowych i bran. W Dziaaniu C.1.2. Pozyskiwanie inwestorw (zewntrznych Ustanowienie partnerstwa strategicznego ze i lokalnych) w strategicznych kierunkach rozwoju miasta znan firm doradcz polegajcym na umieszczono mniej kategoryczny zapis: wsppraca z doradc uwiarygodnieniu Lublina w wiecie biznesu itd. strategicznym. Obecnie dla Lublina zadanie to wykonuje oznacza wprowadzenie porednika, co firma doradcza Deloitte. Jej praca oczywicie nie zastpuje przeduy i skomplikuje procesy pracy urzdnikw miejskich i Prezydenta, ktry ma bardzo komunikacyjne. Kontakty z lokalnym biznesem oywione i szerokie kontakty z przedsibiorcami. Korzy ze powinny by bezporednie, na szczeblu wsppracy z tak firm wynika z jej porednictwa w kontaktach z biznesem globalnym poszukujcym nowych wiceprezydenta ds. rozwoju gospodarczego. lokalizacji do inwestycji. Pan Wojciech Dec Zwizek Stowarzysze Forum Lubelskich Organizacji Pozarzdowych (FLOP) W toku prac nad dokumentem Strategii sowniczek zosta zlikwidowany, poniewa jego waciwe metodologicznie W sowniczku zagadnie uywanych opracowanie wykraczao poza ramy Strategii. W zamian w Strategii doda haso NGO jako kluczowe wprowadzono przypisy wyjaniajce kontekstowe znaczenie dla rozwoju w samorzdach a nie zawsze uycia trudniejszych sformuowa, natomiast definicj dobrze rozumiane. terminw powszechnie uywanych takich jak NGO mona znale w innych oglnodostpnych rdach, np. w Internecie.

NIE

NIE

TAK

TAK

TAK

NIE

4|Strona

Uwagi do Strategii Komentarz autorw Odniesienia do trzeciego sektora pojawiaj si Zwikszono liczb odniesie do skrtu NGO i jego synonimw zbyt rzadko. (np. organizacje pozarzdowe). Naley jednak pamita, e trzeci sektor okrelany jest take przez inne, bardziej oglne [Uwaga ta pochodzi z wczeniejszego etapu sformuowania takie jak partnerzy czy interesariusze. konsultacji, ale zostaa uznana za Wymienianie ich wszystkich wg bran czy formy prawnej reprezentatywn na potrzeby niniejszego zmniejszaoby czytelno tekstu. opracowania przyp. MS.] Na licie miernikw realizacji Strategii jest zapis Zgodnie z sugesti w opisie Celu B.6. Partycypacja spoeczna, dotyczcy liczby organizacji pozarzdowych gdzie jest mowa o rnych formach partycypacji, dodano zapis i analizy wsppracy Urzdu Miasta o wsppracy samorzdu z organizacjami pozarzdowymi. z organizacjami pozarzdowymi, ale w Celu Ponadto w Dziaaniu B.6.1. Wypracowanie i realizacja programu B.6. Partycypacja spoeczna zabrako takich poj Miasto w Dialogu dotyczcego rozwoju demokracji partycypacyjnej jak: organizacje pozarzdowe, wsppraca w Lublinie dodano Zadania: Stworzenie Programu wsppracy midzysektorowa, program wsppracy Miasta Urzdu Miasta z organizacjami pozarzdowymi oraz Budowanie Lublin z organizacjami pozarzdowymi, mechanizmw partycypacji, monitoringu i rzecznictwa interesw budowanie mechanizmw partycypacji, mieszkacw Lublina i ich przedstawicieli, bo trafnie konkretyzuj monitoringu i rzecznictwa interesw opis Dziaania. mieszkacw Lublina i ich przedstawicieli. W Celu B.6. Partycypacja spoeczna naley Strategia opisuje kierunki lub narzdzia kreowania uwzgldni wiodc rol organizacji pozytywnych zmian dostpne wszystkim interesariuszom na pozarzdowych (obok 27 Rad i Zarzdw rwnych zasadach, natomiast unika deklaracji nt. dominujcej Dzielnic w Lublinie) w rozwoju partycypacji roli wybranych partnerw, bo to dyskryminowaoby innych. obywatelskiej. W ramach planowanego Obserwatorium Uwaga jest zbyt szczegowa, eby wprowadzi j do Strategii. Miasta (Dziaanie B.6.2.) wskazane byoby stworzenie Mapy Aktywnoci Obywatelskiej REKOMENDACJA: tj. przeprowadzenia inwentaryzacji aktywnoci Uwaga stanowi dobry pomys na dalsze etapy wdraania spoecznej dzielnic mieszkaniowych (np. spis Strategii, ktry moe by wykorzystany np. w docelowej lokalnych NGO, placwek kulturalnych, substrategii dotyczcej wsppracy samorzdu i NGO. klubw, zespow itd.). Zabrako wanego pojcia przedsibiorczo Zagadnienie przedsibiorczoci spoecznej w duej mierze spoeczna, ktre mona wpisa w Celu w wyniku sugestii zawartej w rozwiniciu tej uwagi zostao B.6. Partycypacja spoeczna i/lub C.3. Kultura wpisane do Dziaania C.3.1 Wspieranie tworzenia ekosystemu przedsibiorczoci. Jest ono wane bo polityka przedsibiorczoci w Lublinie, opartego na lokalnych Urzdu Miasta (np. MOPR) powinna zmierza przedsibiorstwach i kreatywnej przedsibiorczoci w Zadaniu w kierunku aktywizacji grup zagroonych Podejmowanie i wspieranie dziaa w zakresie przedsibiorczoci wykluczeniem poprzez dawanie im szansy spoecznej (klastry spoeczne, franczyza spoeczna itp.) oraz do partycypacji w yciu gospodarczym Zalece i Synergii w punkcie C.3.a. i spoecznym (aktywna polityka spoeczna), w czym wietnie sprawdza si wanie REKOMEDACJA: przedsibiorczo spoeczna. Tzw. spoeczny Bardziej szczegowe zagadnienia odnoszce si do np. logiki biznes uzupenia luk w gospodarce, w ktrej i mechanizmw rozwoju klastrw spoecznych mogyby tradycyjne przedsibiorstwa nie funkcjonuj ze znale si w docelowej substrategii dotyczcej wsppracy wzgldu na brak opacalnoci, za sektor samorzdu i NGO czy rozwoju przedsibiorczoci. publiczny nie potrafi dziaa efektywnie. Pan Mariusz Banach Radny Rady Miasta Lublin Pierwsze dwa rozdziay przedoonego dokumentu wymagaj opracowania edytorskiego i stylistycznego. Pojawiaj si Dokument zosta poddany korekcie edytorskiej i jzykowej. bdy interpunkcyjne, stylistyczne i literowe, ktre utrudniaj rzeczow refleksj. Wiele czstkowych i do realistycznych ocen obecnej sytuacji (ktre te czsto s nowoci wzgldem zaoe starej str ategii) Brak realistycznego spojrzenia na stan obecny zostao rozmieszczonych kontekstowo w opisach moe uniemoliwi waciwe okrelenie celw poszczeglnych Obszarw Rozwojowych i Celw. Bardziej rozwojowych. szczegowe spojrzenie na stan miasta zostao za ujte w osobnym dokumencie pt. Strategia Rozwoju Lublina na lata 20132020. Diagnoza stanu wyjciowego.

Ujto

TAK

TAK

NIE

NIE

TAK

TAK

TAK

5|Strona

Uwagi do Strategii Zbyt optymistyczna i zdawkowa wydaje si ocena realizacji Strategii Rozwoju Miasta Lublin na lata 20082015.

Wtpliwo budzi, czy wymieniane czsto w caym dokumencie instytucje spoza sektora samorzdowego zaangauj si w realizacj Strategii.

W opisie realizacji celw strategicznych i operacyjnych zabrako realnego spojrzenia na aspiracje metropolitalne Lublina. Metropoli TAK REKOMENDACJA: staje si miasto, ktre realizuje funkcje Niewtpliwie, spektrum poruszonego problemu jest bardzo metropolitalne dla swojego regionu. szerokie, dlatego powinno by przedmiotem osobnej substrategii midzysamorzdowej, co zostao uwzgldnione m.in. w Dziaaniu A.4.3. Budowanie strategicznego programu wsppracy miasto-region. W zakresie obsugi rolnictwa tak rol spenia Lubelski Rynek Hurtowy SA w Elizwce. Strategia zakada rozwj tych funkcji w opisie Celu C.1. Rozwj sektora przemysu (fragment na temat przemysu spoywczego) oraz poprzez Zadania: Wsparcie lubelskich firm w procesie tworzenia powiza sieciowych wrd lokalnego biznesu poprzez wspprac z Targami Lublin przy organizacji cyklicznych imprez targowych Lubelszczyzna to przede wszystkim region bran priorytetowych w sektorze przemysowym w ramach rolniczy, a w naszym miecie wci nie ma Dziaania C.1.3. Promocja potencjau gospodarczego sektora przemysowego w Lublinie i Lubelskim Obszarze nawet w planach powstania wielkiego centrum Metropolitalnym, obsugi rolnictwa, gdzie rolnicy z naszego TAK regionu mogliby sprzeda swoje produkty, Animowanie i wspieranie inicjatyw klastrowych podnoszcych konkurencyjno lokalnych przedsibiorstw w sektorze przemysu kupi nowe technologie, wzi dobry kredyt, w ramach Dziaania C.1.4. Budowanie synergii dla wzmocnienia itd. potencjau sektora produkcji w Lublinie). REKOMNDACJA: Propozycje zawarte w niniejszej uwadze s ju konkretnymi pomysami na realizacj tych zamierze, zatem wykraczaj poza tekst Strategii, ale mona je wykorzysta na etapie wdraania. Podstawowym narzdziem dbaoci o ad przestrzenny (w tym dziaania firm deweloperskich) s wysokiej jakoci plany miejscowe. Punktem wyjcia do ich tworzenia jest bdce w trakcie opracowywania nowe Studium Uwarunkowa TAK i Kierunkw Zagospodarowania Przestrzennego Miasta Lublin. Wskazwki na ten temat zawarte bezporednio w Strategii mona znale m.in. w Celach B.2. Zwikszenie komfortu ycia i B.3. Dbao o kultur przestrzeni.

Komentarz autorw Ujto Nowa Strategia opiera si na nieco innym podziale problemw ni Strategia Rozwoju Miasta Lublin na lata 20082015 i dlatego rozdzia 2. Gdzie jestemy? diagnoza syntetyczna zosta uznany NIE za wystarczajce bezporednie odniesienie do poprzedniego dokumentu. Interesariusze miasta spoza samorzdu angauj si w jego rozwj z definicji, bo jest logicznie niemoliwe, aby tego nie robili, czyli postpowali wbrew swoim interesom ulokowanym w miecie. Dokumentacja tego zaangaowania w Lublinie byaby bardzo szeroka. Strategia zauwaa to zaangaowanie, traktuje jako potencja rozwojowy, zachca do niego NIE i proponuje rne przykadowe wsplne tematy i sposoby koordynacji wsppracy. Nie wiadomo czy tak wspprac uda si nawiza w konkretnych przypadkach, ale prbowa trzeba i ten imperatyw jest jednym z elementw Strategii Rozwoju Lublina 2020. Po konsultacjach fragmenty dotyczce metropolitalnych funkcji Lublina zostay w wielu miejscach przeredagowane (m.in. Cel A.4. Budowanie wizi regionalnych i metropolitalnych), ale poniewa niniejsza uwaga ma charakter dyskursywny, trudno powiedzie, czy wci ma odniesienie do tekstu Dokumentu.

W Zaleceniach i Synergiach do Celu B.3. brakuje ustosunkowania do dziaa firm developerskich. Nie sposb nie zauway w jaki sposb firmy te w ostatnich latach zniszczyy ukad przestrzenny miasta (np. w okolicach ul. Doynkowej, czy bpa Gorala). Trzeba wyranie napisa w jaki sposb miasto bdzie si przed tak dziaalnoci bronio.

6|Strona

Uwagi do Strategii Lublin ma wci zbyt may zwizek z najwikszymi firmami funkcjonujcymi w regionie. Takie firmy jak: Zakady Azotowe Puawy SA, Lubelski Wgiel Bogdanka SA i wiele innych nie znajduj powodw, dla ktrych miayby przenosi siedziby swoich firm do stolicy regionu. Do rozwizania pozostaje problem dojazdu do Lublina. Dla przykadu naley tu wymieni cigle niezadawalajcy stan poczenia z Warszaw (drogowy, jak i kolejowy) lub jako jednej z najbardziej uczszczanych drg Lubelszczyzny czcej nasze miasto z Bigorajem. Badania wskazuj na zmniejszajc si jako ksztacenia lubelskich uczelni wyszych. By moe jednym z powaniejszych powodw takiego stanu jest brak umiejtnoci wsppracy pomidzy uczelniami. Samorzd z ca pewnoci moe sta si animatorem takiej wsppracy. W Misji susznie mwi si o rozwoju polegajcym na zaspokajaniu potrzeb. Mona jednak odnie wraenie, e chodzi tu jedynie o zaspokajanie potrzeb wyszych. W Celu A.3. znajduje si doskonaa refleksja nad potrzeb wzmacniania tosamoci lokalnej. Niestety, refleksja ta nie znajduje odbicia nastpujcych dalej Dziaaniach. Warunkiem tego, by w miar monolityczna kulturowo spoeczno Lublina moga wzbogaca si o wartoci z innych kultur, jest nie tylko wiadomo, ale wrcz duma z wasnego dorobku kulturowego.

Komentarz autorw Przekonywanie firm regionalnych do takich posuni nie mieci si w celach Strategii. Lepiej, aby w Lublinie powstaway nowe firmy ni kosztem regionu przenosiy si do niego ju istniejce.

Ujto

NIE

Diagnoza ta znana jest autorom Strategii. Odpowiedzi na ni jest cay Cel A.1. Poprawa dostpnoci komunikacyjnej Lublina i Dziaanie A.1.3. Starania o modernizacj i rozwj zewntrznych TAK sieci dojazdowych do Lublina wszystkimi rodzajami transportu (kolej, samochody, rowery). Problem jest znany, a jego przyczyny maj zoony charakter i dlatego wymagaj kompleksowego potraktowania opisanego w poszczeglnych Celach zawartych w Obszarz e Rozwojowym D. Akademicko, a szczeglnie w Dziaaniach: D.2.2. Budowanie TAK wsppracy na paszczynie uczelnie-miasto i D.2.3. Budowanie wsppracy na paszczynie uczelnie-uczelnie.

W rozwiniciu Misji dodano sformuowanie: na wszystkich TAK poziomach piramidy potrzeb. Poczucia dumy z dziedzictwa kultury Lublina nie da si zadekretowa odgrnie, ale mona ywi nadziej, e wyniknie ono z realizacji Strategii, ktra odnosi si do tego tematu w wielu miejscach np.: w Wizji znajduje si zapis: akceptacj, pielgnowanie i wykorzystywanie rnorodnoci, w tym czerpanie z innych TAK kultur, Cel A.3. Wzmacnianie otwartoci kulturowej, Dziaanie B.3.2. Wzmacnianie wartoci kulturowych przestrzeni miasta, Obszar Inspiracji 6.7. Marka gospodarcza miasta. Sektor handlu nie jest jednorodnym zjawiskiem rynkowym i dlatego nie zosta uznany w caoci jako wymagajcy interwencji publicznej dla wspomoenia rozwoju. Opis Obszaru Rozwojowego C. Przedsibiorczo wspomina o jego znaczeniu w maej skali: Dlatego tak wane jest sprzyjanie kadym przejawom aktywnoci, kademu mikroprzedsibiorstwu czy biznesowi rodzinnemu a szczeglnie wspieranie sektora maych TAK i rednich przedsibiorstw (m.in. handlowych) oraz moderowanie ich relacji z duymi przedsibiorstwami, natomiast znaczenie handlu w wikszej skali zwizanego z miejscow produkcj jest tematem wielu konkretnych Celw i Dziaa zwizanych z przemysem i gospodarczymi specjalnociami Lublina. Zob.: np. komentarz do jednej z powyszych uwag zaczynajcej si od sw Lubelszczyzna to przede wszystkim region rolniczy .

W Celu C.6. nie wyszczeglnia si handlu. Dua cz mieszkacw Lublina wanie w ten sposb angauje si gospodarczo. Lublin potrzebuje te gied towarowych dla wielkiego przemysu i miejsc, gdzie spotykaj si producenci ywnoci z caego regionu z podmiotami, ktre s zainteresowane kupnem tych produktw.

Cel A.4 pozostawia pytanie o potrzeb podjcia Dodano Dziaanie B.2.6. Warunkowe poszerzenie granic miasta stara o poszerzenie granic miasta. Tu rwnie (w sytuacji, gdy bd wskazyway na to analizy demograficzne TAK potrzeba wyranej deklaracji i okrelenia i ekonomiczne). stanowiska Urzdu Miasta. Strategia nie moe zaleca bezporednio wsparcia wybranego sektora medialnego, natomiast porednio odnosi si do W Celu B.6. brakuje pomysw na wspieranie mediw sublokalnych np. w Dziaaniu B.6.1. wymienionym tosamoci w wymiarze sublokalnym. By wyej czy Dziaaniu C.4.1. Wspomaganie rozwoju sektora TAK moe miasto powinno wspiera rozwj mediw przemysw kreatywnych, Zadania: Wsparcie rozwoju obszaru sublokalnych. nowych mediw i Wspieranie komercjalizacji przedsiwzi kreatywnych.

7|Strona

Komentarz autorw Ujto W Dziaaniu B.6.1. Wypracowanie i realizacja programu Miasto w Dialogu dotyczcego rozwoju demokracji partycypacyjnej w Lublinie dodano Zadanie Wspieranie procesw decentralizacji W Celu B.6. brakuje odniesienia do wsppracy w miecie, w tym wzrostu znaczenia dzielnic i wsppracy TAK samorzdu i spdzielni mieszkaniowych. z samorzdami dzielnic mieszkaniowych (m.in. poprzez wprowadzanie budetw partycypacyjnych Rad Dzielnic i rozszerzanie ich kompetencji wraz ze stopniem ich uspoecznienia w oparciu o systemowe narzdzie Plany Rozwoju Dzielnic). Pan Jan Kamiski Rada Kultury Przestrzeni W Celu B.2. Zwikszenie komfortu ycia, proponujemy by w dziaaniach podkreli, e drog do jakoci przestrzeni jest: ksztatowanie zrwnowaonego ukadu Cztery pierwsze punkty zostay dodane w sugerowanym przestrzennego, brzmieniu do Dziaania B.2.1. Sukcesywne korygowanie ukadu racjonalne gospodarowanie zasobami funkcjonalno-przestrzennego Lublina pod ktem wygody przestrzeni, z preferencj do integrowania mieszkacw i optymalizacji ruchu oraz innych aspektw funkcji i ksztatowania zwartej struktury zrwnowaonego rozwoju ukadu przestrzennego. W Dziaaniu terenw zurbanizowanych (miasto tym rwnie uwzgldniono cz punktu pitego kompaktowe), nt. przeciwdziaania rozpraszaniu si zabudowy i uzupenianiu rygorystyczna ochrona terenw zieleni istniejcej (Zadanie Racjonalne gospodarowanie zasobami a w szczeglnoci suchych dolin i wwozw przestrzeni z priorytetem ksztatowania zwartej struktury terenw TAK przed zabudow i zainwestowaniem, zurbanizowanych (integrowanie funkcji, zapobieganiu rozpraszania ksztatowanie spjnego systemu si zabudowy i uzupenienie istniejcej tzw. miasto kompaktowe). powizanych ze sob terenw zieleni (powizania przyrodnicze i rekreacyjne), Racjonalna gospodarka terenami inwestycyjnymi polega m.in. przeciwdziaanie rozpraszaniu si na tym, e nowe tereny uzbraja si zanim wyczerpi si te ju zabudowy, preferencje do uzupeniania uzbrojone, by zawsze istniaa rezerwa. Regu jest uzbrajanie istniejcej zabudowy oraz racjonalne, kolejnych terenw inwestycyjnych, gdy obecne wykorzystane przemylane i sukcesywne otwieranie s w 60%. nowych terenw inwestycyjnych (uruchamianie nowego kolejnego terenu w momencie wykorzystania pod wzgldem inwestycyjnym poprzedniego). W Celu B.3. Dbao o kultur przestrzeni doda, e jest to przede wszystkim racjonalne Uwag uwzgldniono w opisie Celu B.3. Dbao o kultur TAK i przemylane gospodarowanie przestrzeni, przestrzeni. a take dbao o jej estetyk i pikno. W Celu A.1. Poprawa dostpnoci komunikacyjnej Lublina i B.1. Poprawa infrastruktury technicznej pragniemy doda, e poprawa ta, musi by realizowana z poszanowaniem jakoci przestrzeni jakoci przestrzeni miasta. W Zaleceniach i Synergiach do Celu B.1. Poprawa infrastruktury W szczeglnoci dotyczy to niebezpieczestw, technicznej dodano punkt B.1.c. zgodnie z przedstawion TAK ktre rodz nowe struktury drogowe: uwag. zniszczenia terenw zieleni, dewastacji krajobrazu (np. przeduenie al. Solidarnoci w okolicach Skansenu), tworzenia trudnych do pokonania barier i fragmentacji miasta przez ukad drogowy. W Zaleceniach i Synergiach do tego Celu dodano punkt W Celu A.4. Budowanie wizi regionalnych A.4.d. Realizacja Celu A.4.1. Budowa wsplnego systemu i metropolitalnych proponujemy zaakcentowa komunikacyjnego Lubelskiego Obszaru Metropolitalnego (LOM) TAK rol powiza z najwaniejszym ssiadem powinna uwzgldnia wysoki priorytet rozwoju powiza komunikacyjnych ze widnikiem (komunikacja miejska, kolej miastem widnik. metropolitalna, drogi rowerowe i piesze itd.).

Uwagi do Strategii

8|Strona

Uwagi do Strategii Dodatkowo prosimy o uwzgldnienie w Strategii Stanowiska Rady Kultury Przestrzeni dokument pt. Dobrze mieszka w Lublinie, opracowanego przez pana Huberta Trammera, dotyczcego zagadnie jakoci ycia w naszym miecie. W Dziaaniu B.3.2. Wzmacnianie wartoci kulturowych przestrzeni miasta doda po programie zarzdzania dziedzictwem kulturowym podpunkt: Stworzenie prawnej sytuacji w zakresie ochrony obiektw i przestrzeni o istotnych wartociach kulturowych, znajdujcych si na licie Dbr Kultury Wspczesnej. W Zaleceniach i Synergiach do wspomnianego we wczeniejszej uwadze punktu doda zapis: Lista zostaa opracowana przez zesp wyoniony z przedstawicieli organizacji zawodowych SARP, TUP, SHS, SKZ i powoany zarzdzeniem Prezydenta Miasta Lublin. Dla zachowania tosamoci kulturowej miasta konieczne jest uwzgldnienie caego historycznego cigu twrczoci architektonicznej i urbanistycznej, cznie z dniem dzisiejszym, z moliwoci uzupeniania o kolejne obiekty w miar ich odkrywania lub w miar nabierania wartoci w spoecznej ocenie wraz z upywem czasu. Pan Daniel Skawro

Komentarz autorw Ujto Opracowanie to jest zbyt szczegowe i zbyt dyskusyjne, aby zawarte w nim pomysy mogyby by uwzgldnione bezporednio w Strategii, ale zostao ono potraktowanie w niniejszym opracowaniu jako dokument-matka, w ktrym NIE mona by zebra wiele innych podobnych propozycji w celu stworzenia docelowej substrategii dotyczcej mieszkalnictwa, rozwiza przyjaznych rodzinom itp.

W sugerowanym miejscu dodano Zadanie Prawna ochrona TAK obiektw i miejsc z listy Dbr Kultury Wspczesnej.

W Dziaaniu B.3.2. w przypisie do wspomnianego punktu wprowadzono zapis: Lista ta zostaa opracowana przez zesp przedstawicieli organizacji zawodowych (Stowarzyszenia Architektw Polskich, Towarzystwa Urbanistw Polskich, Stowarzyszenia Historykw Sztuk i Stowarzyszenia Konserwatorw Zabytkw) TAK i powoany zarzdzenie, przez Prezydenta Miasta Lublin, w celu zachowania tosamoci kulturowej miasta z uwzgldnieniem historycznego cigu twrczoci architektonicznej i urban istycznej, cznie z dniem dzisiejszym.

Postulat o utworzenie terenu zielonego w okolicach zabytkowego mostu na Bystrzycy.

Propozycja ta jest zbyt szczegowa jak na zapis w Strategii, ale mieci si w Dziaaniach Celw B.2. Zwikszenie komfortu ycia i B.3. Dbao o kultur przestrzeni. NIE REKOMEDNACJA: Warto ten pomys uwzgldni w planach rozwoju przestrzeni publicznych i zielonych Lublina. W Dziaaniu A.1.3. Starania o modernizacj i rozwj zewntrznych sieci dojazdowych do Lublina wszystkimi rodzajami transportu (kolej, samochody, rowery) dodano Zadanie Starania o uzupenienie sieci regionalnych, krajowych i midzynarodowych pocze kolejowych. TAK REKOMENDACJA: Szczegowa analiza towarzyszca tej uwadze w tekcie rdowym moe by wykorzystana w realizacji ww. zamierzenia.

Lublinowi brakuje przygranicznych pocze kolejowych.

Pani Agata Will Warsztaty Kultury Lublin jako centrum komunikacyjne, informacyjne, kulturowe i turystyczne na Wschd od Schengen, zintegrowanie komunikacyjne, turystyczne, kulturowe i informacyjne z regionem. Strategia miasta powinna by konsultowana nie tylko z mieszkacami, ale take np. z miastami partnerskimi co do polityki midzynarodowej, z ekspertami w dziedzinie planowania i polityki miasta (osobicie polecam prof. Franco Biancini z Uniwersytetu w Leeds), a take miastami, ktre wypracoway modelowe strategie (np. Burgos, Karlsruhe, Munster i inne).

Zagadnieniom tym jest powicony m.in. cay rozdzia TAK A.2. Rozwj relacji zewntrznych. Tak szerokie konsultacje nie byy moliwe, wziwszy pod uwag bilans ich szacowanych efektw i kosztw (finansowych i czasowych). REKOMENDACJA: Warto zastanowi si nad moliwociami konsultacji Strategii z zagranicznymi ekspertami i partnerami pod ktem pomysw na jej wdraanie. NIE

9|Strona

Uwagi do Strategii

Stworzy w Lublinie jako miecie sprzyjajcym artystom i organizacjom pozarzdowym: moliwo odstpienia za niewielk cen nieuywanych nieruchomoci miejskich na atelier artystyczne, dziaania artystyczne czy kulturalne, mechanizmy wsppracy z NGOsami w realizacji celw i dziaa miasta, REKOMENDACJA: mechanizmy finansowe dla NGOsw na Warto proponowane pomysy uwzgldni w powstajcej wieloletnie dziaania (24 lata), oraz na Strategii Rozwoju Kultury Lublina i rozwoju programu wsparcie grantw z UE. wsppracy miasta z sektorem NGO. Akceptacja Strategii przez partnerw w jej realizacji przebiega Strategia powinna by przestrzegana przez jako proces wzajemnego uzgadniania celw i stanowisk. Suy organy administracji publicznej na kadym ma temu system wartoci zapisany w Strategii oraz jej System szczeblu i w kadej dziedzinie. Wdraania. Uwaga zbiena z wnioskami recenzenta Strategii Dziaania instytucji kultury powinny by prof. Antoniego Kukliskiego. Na ich podstawie dodano m.in. zgodne z zaoeniami miasta naley stworzy zapis 7.1. Upowszechnienie treci Strategii. specjalny program edukacyjny dla dyrektorw i pracownikw instytucji publicznych REKOMENDACJA: nt. tworzenia strategii wieloletnich, zarzdzania Niniejszy pomys wart jest wykorzystania we wdraaniu instytucj i komunikacji, team building. Strategii lub dokumentach pochodnych. Tym priorytetem powicone s Cele A.2. Rozwj relacji zewntrznych i A.3. Wzmacnianie otwartoci kulturowej w Obszarze Rozwojowym A. Otwarto, a take wiele Celw Utworzenie spjnej polityki kulturalnej i Dziaa w innych Obszarach, poniewa caa Strategia nastawionej na wspprac, budowanie podkrela rozwojow konieczno wsppracy i partnerstwa. partnerstwa i sieci o zasigu lokalnym i regionalnym. REKOMENDACJA: Uwaga warta wykorzystania w Strategii Rozwoju Kultury Lublina. Uwaga zostaa uwzgldniona w Celu A.2. Rozwj relacji Lublin jako przewodnik na Wschd Europy zewntrznych (fragment: Potencja lokalny. Sztandarowym dziaaniem w tym zakresie bdzie tworzenie Centrum Kompetencji (szeroko rozumiane). Wschodnich). Stworzenie spjnej komunikacji wizualnej: Uwaga zostaa uwzgldniona w Dziaaniu B.3.3. Rozwj znaki kierujce do instytucji publicznych przestrzeni publicznych we wszystkich czciach miasta w postaci wszelkich rodzajw (szpitali, administracji, Zadania Stworzenie i wdraanie Systemu Informacji Miejskiej edukacji, kultury, najwaniejszych miejsc pod sucego orientacji w miecie. wzgldem turystycznym). Przetumaczenie wikszoci informacji na jzyk Strategia zostanie przetumaczona na jzyk angielski i rosyjski. angielski i ewentualnie rosyjski (nawizujc do W miar moliwoci portale internetowe miasta rwnie bd polityki wschodniej). tworzone w wersjach obcojzycznych. Uwaga dotyczca lokowania w miecie Postulat uwzgldniony w Celu B.3. Dbao o kultur przestrzeni mniejszej liczby galerii handlowych, a wikszej (bez odniesienia do przedsiwzi komercyjnych), liczby parkw rekreacji i turystyki, miejsc a szczeglnie w Dziaaniu B.3.3. Rozwj przestrzeni publicznych spotka itp. we wszystkich czciach miasta. Pytanie o moliwo nakazu pewnych kryteriw w przypadku sprzeday gruntu lub Nie ma takiej moliwoci w istniejcym systemie prawa. nieruchomoci miejskich osobom prywatnym, czy firmom, e przez najblisze x lat maj REKOMENDACJA: obowizek wsppracowa z NGOsami, Warto sprawdzi, czy, jeli nie prawnie, to w inny sposb duch instytucjami publicznymi i stara si wpisa tego postulatu jest moliwy do wdroenia w wybranych w cele i strategi miasta oraz oddawa podatek sytuacjach w ramach dokumentw pochodnych. na cele spoeczne (nawet niewielki).

Komentarz autorw Ujto Propozycje te s zbyt szczegowe jak na skal Strategii, ale mieszcz si w Dziaaniach takich Celw jak C.4. Wspieranie przemysw kreatywnych czy B.6. Partycypacja spoeczna. W pewnym zakresie s one ju realizowane w przez roczny program wsppracy miasta z organizacjami pozarzdowych (np. program dofinansowania wkadw wasnych do NIE projektw).

TAK

TAK

TAK

TAK

TAK

TAK

TAK

NIE

10 | S t r o n a

Uwagi do Strategii Komentarz autorw Ujto Pan Ryszard Milewski i Pan Krzysztof Werner Przewodniczcy i Zastpca Przewodniczcego Zarzdu Dzielnicy rdmiecie w Lublinie Ten postulat w oglnym sensie jest uwzgldniony w Zaleceniach i Synergiach do Celu B.1. Poprawa infrastruktury technicznej, punkt A.1.b. Przestrzenie tras komunikacyjnych, a zwaszcza ulic i placw powinny obok obsugi ruchu koowego zapewnia odpowiednie wraenia estetyczne i jako ekologiczn. Ziele znajdujca si w pasach drogowych jest Ziele przyuliczna, owietlenie, zestawy mebli miejskich, ochrona zdegradowana i zaniedbana. Wprowadzi do przed nadmiernym haasem oraz ekspozycja krajobrazu miejskiego Strategii zadanie mwice o nasadzaniu drzew, TAK powinny sta si rwnie wane jak techniczne parametry jezdni krzeww oraz traw, ktre s odporne na trudne i zasady organizacji ruchu. warunki oraz intensywne uytkowanie. REKOMENDACJA: Pomys ten wart jest uwzgldnienia w dokumentach pochodnych dotyczcych ksztatowania estetyki i walorw ekologicznych miasta. Maksymalne wykorzystanie szerokoci drg poprzez zmiany ukadu linii poziomych i znakw drogowych na ulicach. Dobrym przykadem jest ul. Sowiskiego, gdzie dokonano w czerwcu tego roku reorganizacj linii poziomych tworzc lewo i prawo skrty wraz z wysepkami. Propozycja wprowadzenia zmian na: ul. Gbokiej od ul. Narutowicza do ul. Sowiskiego, ul. Radziszewskiego, ul. Zwizkowej, ul. Nadbystrzyckiej itd. Usprawnienie ruchu drogowego poprzez wyregulowanie sygnalizacji wietlnej i stosowanie sygnalizacji kierunkowej (np. na skrzyowaniu ulic: Narutowicza, Pisudzkiego Chopina i Lipowej czy ul. Filaretw z ul. Sowiskiego). Oznaczenie w caym miecie biaymi pasami konkretnych miejsc parkingowych (zda rza si, e na parkingu przeznaczonym dla 30 aut mieci si tylko 20, poniewa kierowcy parkuj blokujc np. 2 miejsca postojowe)

Uwagi s zbyt szczegowe, eby uwzgldni je w Strategii. REKOMENDACJA: Pomys warty wykorzystania w opracowaniu pt. Kierunki rozwoju systemu transportowego Lublina oraz dokumentach podobnych tematycznie lub te moliwy do bezporedniego wdroenia.

NIE

Uwaga jest zbyt szczegowa, eby uwzgldni j w Strategii. Tworzenie wdrujcych drg rowerowych wykorzystujcych elastycznie wolne miejsce na chodnikach i jezdniach. Zaczamy mapy wraz z wytyczonymi propozycjami drg rowerowych (skonsultowanymi z mieszkacami dzielnicy rdmiecie) w centrum miasta. REKOMENDACJA: Pomys warty wykorzystania w opracowaniu pt. Kierunki rozwoju systemu transportowego Lublina oraz dokumentach podobnych tematycznie lub te moliwy do bezporedniego wdroenia.

NIE

Zalecany kontakt bezporedni z Oficerem Rowerowym i Porozumiem Rowerowym. Pan Mieczysaw Biszkont Przewodniczcy Zarzdu Dzielnicy Czuby Pnocne Wprowadzenie szybkiej komunikacji pomidzy Zadanie jest w trakcie realizacji. NIE lotniskiem w widniku a Lublinem. Uwaga zbyt szczegowa, eby j uwzgldni dosownie w Strategii, ale mieszczca si w Dziaaniu B.1.1. Kontynuacja rozwoju i modernizacji miejskiej sieci drogowej, Zadanie Poprawa komunikacji miejskiej pomidzy Usprawnienie pocze drogowych midzy dzielnicami i osiedlami . Dzielnic Czuby a np. dzielnicami: Felin, TAK Wrotkw, Dziesita, Ponikwoda. REKOMENDACJA: Pomys warty wykorzystania w opracowaniu pt. Kierunki rozwoju systemu transportowego Lublina oraz dokumentach podobnych tematycznie.

11 | S t r o n a

Komentarz autorw Ujto Pomys mieci si w Dziaaniu A.4.1. Budowa wsplnego systemu komunikacyjnego Lubelskiego Obszaru Metropolitalnego (LOM). Jego realizacja jest planowana jako wsplne przedsiwzicie Urzdu Realizacja planowanej budowy dworca PKP Marszakowskiego Wojewdztwa Lubelskiego, Urzdu Miasta TAK w okolicy Starego Lasu. Lublin i PKP Polskie Linie Kolejowe SA. Zasadno lokalizacji poszczeglnych przystankw/dworcw zostanie okrelona w studium wykonalnoci kolei metropolitalnej. Uwaga zbyt szczegowa, eby j uwzgldni dosownie w Strategii, ale mieszczca si w Dziaaniu B.3.1. Realizacja Programu Rewitalizacji dla Lublina, Zadanie Zagospodarowanie dolin rzecznych (Bystrzycy, Czerniejwki i Czechwki), suchych i wwozw w formie systemu terenw zielonych dla wzmocnienia niepowtarzalnych walorw rodowiskowych miasta oraz nadanie im Zagospodarowanie wwozw na terenie nowych funkcji publicznych poprzez tworzenie przestrzeni NIE Dzielnicy Czuby. aktywnoci plenerowych. REKOMENDACJA: Pomys warty wykorzystania w dokumentach pochodnych Strategii nt. rozwoju przestrzeni publicznych, zielonych oraz ekologicznych walorw miasta i podobnych. Uwaga jest zbyt oglna jak na tak szczegowe zagadnienie, aby mona j uwzgldni w Strategii. Zagadnienia z tym zwizane bd realizowane w ramach Dziaania B.3.5. Opracowywanie planw zagospodarowania przestrzennego miasta z dbaoci o najwysz jako planistyczn oraz dostosowywanie ich do potrzeb i moliwoci rozwoju miasta. Propozycje mieszcz si w Dziaaniu A.1.2. Budowa cznikw z obwodnic miasta i trasami wylotowymi i B.1.1. Kontynuacja rozwoju i modernizacji miejskiej sieci drogowej.

Uwagi do Strategii

Dokonanie zmian w planie zagospodarowania przestrzennego miasta majcych na celu umoliwienie inwestorom budowy na terenach zaniedbanych oraz uporzdkowanie spraw wasnociowych.

NIE

Poprawa przepustowoci ulic np. poprzez wprowadzanie drg jednokierunkowych, REKOMENDACJA: budow obwodnic, wprowadzenie zakazu Po uszczegowieniu pomysy te s warte wykorzystania wjazdu do miasta samochodw o duych w opracowaniu pt. Kierunki rozwoju systemu transportowego gabarytach. Lublina oraz dokumentach podobnych tematycznie lub te punktowo moliwe do bezporedniego wdroenia. przez Zarzd Drg i Mostw w Lublinie. Zadania te s stopniowo realizowane. Propozycja pierwsza i druga nale do podstawowych zada miasta. Tworzeniu Poprawa ycia mieszkacw Lublina poprzez: miejsc pracy powicony jest cay Obszar Rozwojowy budow odpowiedniej iloci obkw C. Przedsibiorczo, aczkolwiek naley zauway, e w Lublinie i przedszkoli, jako miecie uniwersyteckim popyt na oferty pracy zawsze zapewnienie odpowiedniej iloci domw bdzie przekraczaa poda. opieki dla seniorw i osb niepenosprawnych, REKOMENDACJA: tworzenie nowych miejsc pracy, szczeglnie Po uszczegowieniu pomysy te warte s wykorzystania dla modych ludzi wchodzcych w wiek w rozwoju opracowania Huberta Trammera pt. Dobrze produkcyjny. mieszka w Lublinie, przedoonego Prezydentowi przez Rad Kultury Przestrzeni. Pan Marcin Mazur Uwag uwzgldniono w opisie do Celu C.1. Rozwj sektora W kontekcie ekonomicznym do wymienionych przemysu: Lublin zaczyna te istnie ma mapie sektora TSL w Strategii bran doda sektor TSL (Transport, (Transport Spedycja Logistyka), ktry bdzie mg si rozwija dziki budowie obwodnicy, drg ekspresowych lotniska, a przyszoci Spedycja, Logistyka). terminala Cargo. Jest to wany sektor uzupeniajcy dla rozwoju biznesowego Lublina. Na szczegln uwag zasuguj rwnie brane: zielarska, farmaceutyczna, medyczna. Strategia podkrela znacznie sektora przemysw medycznych W Lublinie funkcjonuje wiele firm z tego rynku i biotechnologicznych w opisie do Celw C.1. Rozwj sektora jak chociaby Polfa Lublin, Biomed, Herbapol, przemysu i C.2. Rozwj sektora usug. Baxter, Biomaxima.

TAK

TAK

TAK

TAK

12 | S t r o n a

Uwagi do Strategii

W kontekcie wykorzystania naturalnych, ekologicznych zasobw miasta i okolic wane jest uksztatowanie terenu w naszym miecie. Na uwag zasuguje kilka kwestii: liczne wwozy, ktre pozwalaj w doskonay sposb zagospodarowa je na miejsca aktywnego wypoczynku (parki linowe, tory saneczkowe, trasy rowerowe), maa liczba kadek i tuneli dla pieszych; obecnie funkcjonujce powinny by wyremontowane, lepiej oznakowane oraz dostosowane do potrzeb osb starszych i niepenosprawnych; zagospodarowanie doliny rzeki Bystrzycy w szczeglnoci w rejonie ul. Wapiennej (stworzenie tam godnych warunkw ycia REKOMENDACJA: lub przesiedlenie do innego osiedla). Pomysy warte wykorzystania w dokumentach pochodnych Strategii dedykowanych rewitalizacji doliny rzeki Bystrzycy, rozwojowi przestrzeni publicznych, zielonych oraz ekologicznych walorw. Pomys mieci si w Dziaaniach: A.2.3. Budowanie oferty internetowej ukazujcej atuty miasta, A.2.4. Zagospodarowanie atrakcyjnoci turystycznej Lublina, Lublin powinien powoa komrk promujc A.2.5. Promowanie Lublina w kraju i za granic. miasto na rnego rodzaju portalach NIE spoecznociowych, by zwikszy atrakcyjno Niemniej uwaga jest zbyt szczegowa, eby j umieci zarwno turystyczn jak i inwestorsk. dosownie w Strategii, a jednoczenie zbyt oglna jak na spektrum moliwoci dziaa w Internecie eby j rekomendowa. Propozycja mieci si m.in. w Celu B.5. Podnoszenie jakoci edukacji i Dziaaniu D.4.1. Poznawanie maej ojczyzny przez Zagospodarowa godziny wychowawcze uczniw szk czy opisie Obszaru C. Przyjazno (edukacja poprzez program kreowania postaw dotyczca pro-ekologicznych praktyk ycia codziennego), ale jest zbyt obywatelskich i przygotowanie do dorosego szczegowa, aby j uwzgldni dosownie w Strategii. ycia (pisanie CV, przygotowanie do rozmw NIE kwalifikacyjnych, poszukiwania pracy, REKOMENDACJA: wypeniania deklaracji podatkowych, wizyty Pomys wart wykorzystania w dokumentach pochodnych w Urzdzie Miasta, oczyszczalni ciekw, na Strategii dedykowanych podnoszeniu jakoci edukacji wysypisku mieci itd.). w Lublinie, programach wsppracy szk z innymi instytucjami itp. United Nations Development Programme W Dziaaniu A.2.1. proponuj uzupenienie zda z uyciem sformuowania pastwa Dziaanie A.2.1. zostao przeformuowane, a tre, ktrej Partnerstwa Wschodniego poprzez dodanie dotyczya uwaga przeniesiona do Dziaania A.2.2. Stworzenie TAK i inne kraje pooone na wschd od Unii Centrum Kompetencji Wschodnich i tam dokonano poprawek. Europejskiej. Uzasadnienie jak w poprzedniej uwadze. Poprawi w caym tekcie Strategii zwrot osoby niepenosprawne na sformuowanie Uwaga zostaa uwzgldniona i dokonano stosownych TAK osoby z niepenosprawnoci bd osoby poprawek. z niepenosprawnociami.

Komentarz autorw Ujto Tym zagadnieniom powicono w Strategii wiele zapisw, np.: Zadanie Zagospodarowanie dolin rzecznych (Bystrzycy, Czerniejwki i Czechwki), suchych i wwozw w formie systemu terenw zielonych dla wzmocnienie niepowtarzalnych walorw rodowiskowych miasta oraz nadanie im nowych funkcji publicznych poprzez tworzenie przestrzeni aktywnoci plenerowych w ramach Dziaania B.3.1. Realizacja Programu Rewitalizacji dla Lublina, Dziaanie B.4.1. Rozwj oferty rekreacyjno-sportowej Lublina oraz promocja aktywnoci plenerowych, Zadanie Powikszanie stref ruchu pieszego dogodnych dla kontaktw spoecznych, z dbaoci o ich estetyk i jako uytkow w ramach Dziaania B.3.3. Rozwj przestrzeni TAK publicznych we wszystkich czciach miasta, Zadanie Rozwj sieci drg komunikacji pieszej przyjaznej dla osb z niepenosprawnoci i seniorw (obejmujcego m.in. kadki, windy, regulacj sygnalizacji wietlnej) w ramach Dziaania B.1.3. Rozwj alternatywnych form komunikacji wewntrz miasta).

13 | S t r o n a

Uwagi do Strategii Komentarz autorw Ujto W Obszarze Inspiracji 6.2 Rozwj zrwnowaony zdanie poprzez rnorodne dziaania rozpowszechnia idee i wartoci zwizane ze spoeczn odpowiedzialnoci (CSR) proponujemy uzupeni: poprzez rnorodne dziaania Wzmiankowana fraza w sugerowanym brzmieniu zostaa rozpowszechnia idee i wartoci zwizane ze ostatecznie umieszczona w Obszarze Inspiracji 6.16. Spoeczna TAK spoeczn odpowiedzialnoci biznesu (CSR). odpowiedzialno biznesu. Zarwno sam tekst, jak i zastosowany skrt w nawiasie (CSR) wskazuj na spoeczn odpowiedzialno biznesu. W Celu A.2. zdanie Ze wzgldu na swoj lokalizacj i kulturowe powinowactwo, w Lublinie jest zrozumienie dla problemw krajw Partnerstwa Wschodniego i wola pomocy w ich rozwizywaniu proponuj zmieni na: Ze wzgldu na swoj lokalizacj i kulturowe powinowactwo, w Lublinie jest zrozumienie dla problemw krajw Partnerstwa Wschodniego i innych pooonych na wschd od Unii Europejskiej oraz wola wsppracy w ich rozwizywaniu. Uywanie tylko zwrotu Partnerstwo Wschodnie zamyka drog wsppracy z innymi pastwami na wschd od Unii Europejskiej. W naszej ocenie wola wsppracy jest zwrotem peniej oddajcym istot wsplnej pracy nad rozwizywaniem problemw. Dodatkowo, idea Centrum Kompetencji Wschodnich zakada take uczenie od siebie nawzajem, niezalenie od przynalenoci geograficznej partnerw do Wschodu czy Zachodu Europy. W Obszarze Inspiracji 6.18. zdanie Kompetencje te dotycz aspektw spoecznych, kulturowych, gospodarczych i ekologicznych i mog mie istotny wpyw na jako kontaktw i efektywno Partnerstwa Wschodniego proponujemy zmieni na: Kompetencje te dotycz aspektw spoecznych, kulturowych, gospodarczych i ekologicznych i mog mie istotny wpyw na jako kontaktw i efektywno Partnerstwa Wschodniego i wsppracy z krajami na wschd od Unii Europejskiej. Rada Kultury Przestrzeni Wyeliminowanie celu polegajcego na rozszerzeniu granic miasta. Naley dy do bardziej efektywnego zagospodarowania istniejcego obszaru miasta, aby inwestycje zamiast wkracza na nowe obszary przede wszystkim suyy uporzdkowaniu i/lub rewitalizacji terenw ju zurbanizowanych, z ktrych wiele ma spore rezerwy chonnoci, a jednoczenie wymagaj uporzdkowania. Uwaga zostaa poprawek. uwzgldniona i dokonano stosownych TAK

Uwaga zostaa poprawek.

uwzgldniona

dokonano

stosownych

TAK

Zapis dotyczcy poszerzenia granic miasta zmieniono na mniej kategoryczny. Dziaanie B.2.6. Warunkowe poszerzenie granic miasta (w sytuacji, gdy bd wskazyway na to analizy demograficzne i ekonomiczne). NIE REKOMENDACJA: Pozostae propozycje zawarte w uwadze mog by wzita pod uwag w Studium Uwarunkowa i Kierunkw Zagospodarowania Przestrzennego Miasta Lublin.

14 | S t r o n a

Uwagi do Strategii

Konieczno wprowadzenia rwnouprawnienia ruchu pieszego i rowerowego w stosunku do koowego. Dominacja ruchu koowego jest tak oczywista, e dalsze podkrelanie takiego celu rozwojowego jest problematyczne.

Strategia niepotrzebnie godzi si ze stagnacj demograficzn, rozwizania na rzecz poprawy jakoci ycia przy mniejszej iloci mieszkacw naley przewidzie jako plan awaryjny, zaoeniem podstawowym winny by dziaania na rzecz wzrostu demograficznego. W warunkach wzrostu poprawa jakoci jest duo atwiejsza do osignicia. Wdraane na szerok skal zwaszcza we wschodnich Niemczech strategie rozwoju jakociowego bez rozwoju ilociowego jak dotd nie doprowadziy jeszcze do zadowalajcych rozwiza Osabi zawarte w Strategii ukierunkowanie na modernizacj przy jednoczesnym zwrceniu uwagi na wykorzystywanie jako rdo inspiracji istniejcych rozwiza czy elementw dziedzictwa. Konieczno uzupenienia Strategii o kwesti wsparcia dla budownictwa mieszkaniowego np. poprzez wsparcie organizacyjne miasta dla powstawania i dziaa wsplnot mieszkaniowych, ktre zawizywayby si nie tylko jak dzi w celu zarzdzania gotowymi domami mieszkalnymi, ale ju w celu ich budowy.

Komentarz autorw Ujto Strategia nie podkrela dominacji ruchu koowego. Odnosi si natomiast w wielu miejscach do rozwoju ruchu rowerowego i pieszego, np.: w zapisie: Obok realizacji zdefiniowanych od dawna inwestycji drogowych sucych usprawnieniu pocze pomidzy rnymi czciami miasta, naley rozwija i promowa sie pocze pieszych i rowerowych oraz usprawnia transport publiczny, dc do budowania systemu transportu zrwnowaonego. Mieszkacy powinni mie jak najszerszy wybr sposobw przemieszczania si. (Cel B.1. Poprawa infrastruktury technicznej), w Zaleceniach i Synergiach w Celu B.1., punkt B.1.a. Miastu potrzebna jest radykalna zmiana priorytetw komunikacyjnych TAK wedug hierarchii rnych uczestnikw ruchu stosowanej w przyjaznych miastach zachodnich (piesi, rowerzyci, uytkownicy transportu publicznego, indywidualni uytkownicy samochodw), w Zadaniu Powikszanie stref ruchu pieszego dogodnych dla kontaktw spoecznych, z dbaoci o ich estetyk i jako uytkow (Dziaanie B.3.3. Rozwj przestrzeni publicznych we wszystkich czciach miasta), w Zadaniu Stworzenie programu zarzdzania indywidualnym ruchem samochodowym w celu zmniejszenia jego uciliwoci dla innych uczestnikw ruchu (Dziaanie B.1.1. Kontynuacja rozwoju i modernizacji miejskiej sieci drogowej). To prawda, e Strategia nie odnosi si bezporednio do kwestii demograficznych, poniewa s one w duej mierze zalene od krajowych zjawisk demograficznych i polityki pas twa. Niemniej mona mie nadziej, e realizacja wielu jej zapisw wpynie korzystnie na demografi miasta, do czego odnosi si zdanie w Sowie wstpnym: w najbliszych latach naley skupi si na staraniach poprawiajcych jako ycia i zamono mieszkacw, by odwrci tendencje depopulacyjne. NIE REKOMENDACJA: Wzrost populacji staych mieszkacw miasta moe by skutkiem wielu dziaa opisanych w Strategii. Mona je zebra i skoordynowa na poziomie operacyjnym w celu maksymalizacji efektu, zaczynajc od programu pt. Dobrze mieszka w Lublinie Huberta Trammera przedoonego Prezydentowi przez Rad Kultury Przestrzeni. Ta uwaga zostaa uwzgldniona w Wizji: docelowy kurs na stae doskonalenie miasta dziki rozpoznawaniu, akceptowaniu i wdraaniu TAK poytecznych innowacji, ktre mog by pomysami zarwno nowatorskimi, jak i od dawna znanymi.

Uwzgldniono w Zadaniu Wsparcie (organizacyjne, prawne) oddolnie powstajcych wsplnot mieszkaniowych i maych TAK spdzielni w ramach Dziaania B.2.2. Poprawa standardw zamieszkania.

15 | S t r o n a

Uwagi do Strategii

Potrzeba zaznaczenia koniecznoci nadania priorytetowi inwestycjom przycigajcym do Lublina ludzi przy jednoczesnej rezygnacji z priorytetowego traktowania inwestycji drogowych.

Komentarz autorw Ujto Strategia nie zajmuje stanowiska w kwestii proporcji inwestycji drogowych do innych. Zauwaa natomiast potencja inwestycji przycigajcych ludzi m.in. w zapisach: Zadanie Realizacja nowych obiektw i usug wzbogacajcych sta ofert miasta w rnych dziedzinach na poziomie wystarczajco wysokim, aby zwiksza liczb odwiedzajcych miasto (Dziaanie A.2.1. Wczanie Lublina w midzynarodowe sieci wsppracy oraz tworzenie nowej oferty turystycznej Lublina), Zadanie Utworzenie kompleksu muzealno-edukacyjnego o profilu tematycznym opartym na lubelskim potencjale NIE w dziedzinie sztuki i dziedzictwa kultury (Dziaanie B.4.2. Rozwj oferty kulturalnej i denie do zwikszenia uczestnictwa mieszkacw Lublina w dziaaniach kulturalnych). REKOMENDACJA: Uwaga moe by cenn tez dla bada Obserwatorium Miasta oraz moe by uwzgldniona w ramach dokumentu pochodnego opartego na zaoeniach programu pt. Dobrze mieszka w Lublinie Huberta Trammera przedoonego Prezydentowi przez Rad Kultury Przestrzeni.

Zwrcenie uwagi na potrzeb stworzenia koalicji na rzecz inwestycji w popraw sieci kolejowej. Warto dopisa konieczno Ta uwaga stopniem szczegowoci wykracza poza zakres NIE skoncentrowania si w pierwszym etapie na Strategii. mniej kosztownych dziaaniach polegajcych na rewitalizacji istniejcych linii kolejowych. Uwaga zostaa uwzgldniona w Zadaniu Utworzenie w Lublinie Wzmocni wag powstania Eksploratorium/ placwki lub sieci usug penicych funkcje centrum nauki lub Poznawalni jako obiektu mogcego przycign medialabu jako miejsca ksztacenia zainteresowa naukowych TAK i poznawczych dzieci i modziey (Dziaanie B.5.2. Rozwijanie oferty do Lublina wielu ludzi. dydaktycznej w miecie). W Strategii nie ma bezporedniego odniesienia do tego obiektu. Sugestia zastpienia basenu olimpijskiego Przy al. Zygmuntowskich bdzie budowany basen olimpijski NIE aquaparkiem. razem z aquaparkiem. W opisie Celu B.2. Zwikszenie komfortu ycia wprowadzono Naley zwrci uwag, e tanie budownictwo zapis: Rozwj taniego budownictwa mieszkaniowego czy mieszkaniowe czy infrastruktura spoeczna infrastruktury spoecznej (zwaszcza sucej rodzinom z dziemi) TAK (zwaszcza suca rodzinom z dziemi) moe moe skompensowa nisze zarobki mieszkacw. Ponadto, do infrastruktury spoecznej (potrzeb rodzin) porednio odnosi si zrwnoway nisze zarobki. jeszcze kilka punktw tego Celu. Podniesienie poziomu edukacji dziki mniejszej liczbie dzieci jest mao realne, gdy znaczcym Strategia rekomenduje poszukiwanie rozwiza zmierzajcych elementem finansowania owiaty jest subwencja do podnoszenia jakoci edukacji wraz ze zmniejszaniem si NIE owiatowa spadek liczby dzieci to spadek liczby uczniw. Nie ocenia z gry efektw tych poszukiwa. liczby etatw nauczycielskich i trudnoci z utrzymaniem szk. Ta niepowtarzalno jest w Strategii wydobyta w Obszarze Rozwojowym B. Przyjazno. Do niej odnosi si m.in.: zdanie: Dziedzictwem historycznym Lublina w tym wzgldzie jest m.in.: specyficzna architektura, urozmaicony przebieg ulic Wydobycie elementu niepowtarzalnoci i zmienne widoki cznie z szerokimi panoramami. (opis Celu lubelskiej przestrzeni jako waloru znacznie B.3. Dbao o kultur przestrzeni), TAK bardziej istotnego anieli standardowe wartoci: Zadanie Rygorystyczna ochrona terenw zieleni funkcjonalno, spenianie standardw itp. a w szczeglnoci suchych dolin i wwozw przed zabudow i Grodzeniami (Dziaanie B.2.1. Sukcesywne korygowanie ukadu funkcjonalno-przestrzennego Lublina pod ktem wygody mieszkacw i optymalizacji ruchu oraz innych aspektw zrwnowaonego rozwoju ukadu przestrzennego).

16 | S t r o n a

Komentarz autorw Ujto Ta idea zostaa wyeksponowana jako drugi Obszar Inspiracji 6.2. Rozwj zrwnowaony oraz pojawia si w licznych zapisach Strategii do tego stopnia, e trudno byoby z niej uczyni Wyeksponowanie wtku rozwoju osobny cel strategiczny. zrwnowaonego, jako celu strategicznego NIE z jego rozpisaniem na gosy: dziaania miasta, REKOMENDACJA: oczekiwania w stosunku do inwestorw itp. Uwaga warta uwzgldnienia na poziomie wdraania lub operacjonalizacji poszczeglnych Celw w formie osobnego, interdyscyplinarnego i midzysektorowego dokumentu (karty zrwnowaonego rozwoju). Pani Anna Dbrowska Stowarzyszenie Homo Faber Strategia jest dokumentem poetyckim, z ogromn iloci neologizmw i zwrotw, za Dokonano zmian w caej Strategii w celu jej uczytelnienia, ktrymi nie zawsze wiem jakie przesanie m.in.: zrezygnowano z wielu metafor, dodano przypisy. Temat autorw si kryje. W wielu miejscach jest jzyka porusza te rozdzia 1.8.4. Jzyk. Diagnoza TAK niejasna i nieczytelna. Brakuje te w niej rzeczywistoci sporzdzona jest w formie osobnego diagnozy rzeczywistoci, z ktrej wychodzimy. dokumentu pt. Strategia Rozwoju Lublina na lata 20132020. Jeden raz (dosownie) autorzy powouj si na Diagnoza stanu wyjciowego. badania, a i wtedy wyniki s niepene. Wprowadzono w zdaniu: Ponadto, kade dziecko jest przedmiotem troski swoich rodzicw, dziadkw i bab (opis Celu B.2. Zwikszenie komfortu ycia). W Strategii wystpuje wiele sw, ktre Naley wprowadzi genderowy jzyk jako formalnie wymagayby ugenderowienia np. mieszkacy, miasto inspiracji chyba naleao by aby partnerzy, interesariusze. Analiza, w jakich kontekstach jzyk NIE inspiracja i nowoczesno sza te w ta stron. genderowy byby podany, a w jakich przynosiby efekt przeciwny do zamierzonego, wykracza poza ramy Strategii. Dla uniknicia tych dylematw i zachowania czytelnoci tekstu w pozostaych przypadkach przyjto jednolit konwencj, e sowa te s po prostu nazwami rodzajowymi. Uwaga dotyczca wielokulturowoci badacze i badaczki wskazuj, e termin te W Strategii uywa si obu tych okrele, poniewa moe by uywany do opisu rzeczywistoci o wielokulturowoci moemy mwi w szerszym wymiarze: NIE przed 1939 rokiem. Obecnie mamy do czynienia przestrzeni medialnej, Unii Europejskiej, cudzoziemcw itd. bardziej z zagadnieniem midzykulturowoci, interkulturowoci etc. Uwaga zbyt szczegowa, eby j dosownie uwzgldni w Strategii. W celu dotyczcym integracji i wsparcia partycypacji cudzoziemcw/ek wpisaabym te REKOMENDACJA: zalecenia tumacze na jzyki, ktre Urzd NIE Pomys do uwzgldnienia w trakcie realizacji Dziaania Miasta Lublin uzna za priorytetowe (ukraiski, A.3.1. Ksztatowanie postaw sprzyjajcych wsppracy i tolerancji angielski). wobec rnorodnoci we wszelkich dziaaniach obywatelskich i instytucjonalnych. Uwaga zbyt szczegowa, eby j dosownie uwzgldni Strategia sporo miejsca powica edukacji w Strategii. przestrzeni, natomiast nie ma nic na temat NIE edukacji midzykulturowej w tym tej REKOMENDACJA: skierowanej do grona pedagogicznego. Pomys ten moe by uwzgldniony w dokumentach pochodnych dotyczcych kultury. Strategia nie neguje podmiotowoci interesariuszy miasta, lecz skupia si na nich jako na jego potencjalne rozwojowym. Std Strategia w moim odczuciu traktuje by moe wspomniane wraenie. Pozostae zagadnienia cudzoziemcw/ki zwaszcza studiujcych obejmuje Zadanie Realizacja staego programu zarzdzania w Lublinie bardzo instrumentalnie. Co wielokulturowoci w ramach Dziaania A.3.1. Ksztatowanie z korzystaniem z absolwentw wywodzcych postaw sprzyjajcych wsppracy i tolerancji wobec rnorodnoci TAK si z tej grupy?. Co z modszymi, ktrzy chodz we wszelkich dziaaniach obywatelskich i instytucjonalnych). do szk podstawowych, gimnazjw i licew? Wreszcie cudzoziemcy to nie tylko studenci/ki, REKOMENDACJA: co z nimi? Uwaga warta uwzgldnienia w dokumentach pochodnych zwizanych z uczestnictwem Lublina w europejskiej sieci Miasta Midzykulturowe.

Uwagi do Strategii

17 | S t r o n a

Uwagi do Strategii Komentarz autorw Ujto Zwizek Prywatnych Pracodawcw Lubelszczyzny Lewiatan W Strategii brakuje analizy SWOT i innych Wyjanienia w tym zakresie mona znale w rozdziale narzdzi diagnostycznych stosowanych przy NIE 1.8.5. Metodyka powstawania Strategii. tworzeniu strategii. Podzia na cztery Obszary Rozwojowe wydaje Wyjanienia w tym zakresie mona znale w rozdziale NIE si zbyt oglny. 1.8.6. System czterech Obszarw Rozwojowych. Uwaga zbyt szczegowa, aby j uwzgldni w Strategii. Ponadto czciowo zagadnienie to znajduje odzwierciedlenie w W Obszarze Rozwojowym C. Przedsibiorczo Dziaaniu B.3.5. Opracowywanie planw zagospodarowania brakuje odniesienia do problemw przestrzennego miasta z dbaoci o najwysz jako planistyczn zagospodarowania przestrzennego miasta, oraz dostosowywanie ich do potrzeb i moliwoci rozwoju miasta. urbanizacji czy gospodarki nieruchomociami naley wskaza stopie zaawansowania REKOMENDACJA: procesw planistycznych w perspektywie do Pomys wart rozwaenia w procesie powstawania Studium 2020 roku, co z pewnoci wzbudzioby Uwarunkowa i Kierunkw Zagospodarowania zainteresowanie potencjalnych inwestorw. Przestrzennego Miasta Lublin oraz moliwy do wykorzystania w dziaaniach prowadzonych przez Wydzia Strategii i Obsugi Inwestorw UML. W Strategii nie porusza si problemu rozwoju Dodano Dziaanie B.2.6. Warunkowe poszerzenie granic miasta terytorialnego miasta co miaoby istotne (w sytuacji, gdy bd wskazyway na to analizy demograficzne znaczenie dla gmin ssiadujcych z Lublinem i ekonomiczne). (Cel A.4. i Dziaanie A.4.1.). Dziaanie to uzupeniono o Zadanie Zwikszanie efektywnoci energetycznej miasta. Uzupeniono rwnie opis Celu C.1. Rozwj Strategia pobienie traktuje o takich sektora przemysu o zagadnienia zwizane z OZE. Nawizania problemach, jak szeroko rozumiana ekologia do poruszonego tematu znajduj si take ostatnim akapicie i wykorzystywanie w tym zakresie potencjau opisu Obszaru B. Przyjazno (gdzie jest mowa o koniecznoci tkwicego w otoczeniu spoeczno- integracji dziaa z tego zakresu) i trzecim akapicie Celu gospodarczym (Dziaanie B.1.4.). Naley B.2. Zwikszenie komfortu ycia (optymalizacja ukadu omwi istotne wspczenie zagadnienia, jak komunikacyjnego). systemy wykorzystywania OZE czy te programy oszczdzania energii w transporcie, REKOMENDACJA: budownictwie, usugach komunalnych. Uwag mona potraktowa jako przyczynek do opracowania dokumentu pochodnego analizujcego spoeczno-ekonomiczne aspekty podnoszenia ekologicznych walorw miasta. W Dziaaniu A.2.3. wspomina si o ofercie internetowej oraz dostpie do e-usug (aczkolwiek tylko w odniesieniu do turystyki). Kwestie te zostay potraktowane priorytetowo jako osobny W pozostaych czciach Strategii wspomniane Obszar Inspiracji 6.8. Miasto 2.0, a take w postaci Zadania s kilkakrotnie moliwoci wykorzystywania Rozwj projektw wok idei Lublin 2.0 koncentrujcych si na dla potrzeb jej realizacji osignicia wielostronnej prezentacji miasta w przestrzeni cyfrowej (Dziaanie wspczesnej informatyki jednake jest to A.2.3. Budowanie oferty internetowej ukazujcej atuty miasta). dalece niewystarczajce. Istotnej roli nowoczesnej informatyki naley upatrywa REKOMENDACJA: rwnie w Obszarze B. Przyjazno traktujcym W rozdziale 7.2. Rozpisanie na gosy wymienia si Lublin 2.0 m.in. o komforcie ycia mieszkacw. Kwesti (caociowa strategia wykorzystania najnowszych technologii informatyzacji naley potraktowa cyfrowych do rozwoju Lublina) jako jeden z przykadw priorytetowo, tak jak uczyniy to inne miasta dokumentw pochodnych Strategii. Niniejsza uwaga np. Gdask (Wireless City Gdask, e-urzd, potwierdza konieczno podjcia tego tematu. rozbudowa portalu internetowego, czy te stworzenie systemu furtek internetowych). Naley podj prb sformuowania propozycji Temat ten zosta omwiony w odpowiednim dla Strategii w jaki sposb spoeczno Lublina powinna stopniu szczegowoci. Zob.: Obszar Inspiracji 6.10. 700-lecie uczci 700-lecie Lublina. lokacji Lublina.

NIE

TAK

TAK

TAK

TAK

18 | S t r o n a

Uwagi do Strategii Rada Dzielnicy Tatary W Dziaaniu A.2.4. doda punkt o treci: Zakoczy remont wszystkich kamienic (ewentualnie elewacji) Starego Miasta, Krakowskiego Przedmiecia (z udziaem rodkw europejskich i we wsppracy z ich wacicielami) wizytwek oferty turystycznej miasta. W Dziaaniu A.3.3 w punkcie drugim dopisa: w celu ekspozycji ycia i zagady ydw, poprzez pokazanie w ofercie ich gwnych siedlisk w miecie, Jesziwy, cmentarzy, getta hitlerowskiego na Podzamczu i na Majdanie Tatarskim, innych miejsc kani hitlerowskich (poza Majdankiem), jak np.: wwz na Tatarach, bocznica kolejowa na Tatarach. Miejsca te winny by obudowane stosown, na wysokim poziomie, infrastruktur dojazdow, parkingow, sanitarn, informacyjno-ekspozycyjn i ewentualnie handlow z materiaami informacyjnymi i pamitkami z Lublina. W Dziaaniu A.4.1. dopisa jako punkt pierwszy: Moliwie jak najszybciej uruchomi miejsk, autobusow, komunikacj publiczn ze widnikiem (do lotniska i Sdu Rejonowego Lublin-Wschd z siedzib w widniku przy ul. Kar. Stefana Wyszyskiego 18) ulicami: Megiewsk i Metalurgiczn.

Komentarz autorw

Ujto

Pomys zbyt szczegowy, aby go dosownie umieci w Strategii, ale znany i mieszczcy si w Zadaniu Ustalenie i wdroenie programu zintegrowanego zarzdzania dziedzictwem TAK kulturowym (Dziaanie A.2.4. Zagospodarowanie atrakcyjnoci turystycznej Lublina).

Autorzy zdecydowali si usun Dziaanie A.3.3. Budowanie dobrych relacji i wsppracy z diaspor ydowsk wraz z przypisanymi Zadaniami i Projektami.

NIE

Uwaga zostaa uwzgldniona w oglniejszym brzmieniu w Zaleceniach i Synergiach w Celu A.4. Budowanie wizi regionalnych i metropolitalnych, punkt A.4.d. Realizacja Dziaania A.4.1. Budowa wsplnego systemu komunikacyjnego Lubelskiego TAK Obszaru Metropolitalnego (LOM) powinna uwzgldnia wysoki priorytet rozwoju powiza komunikacyjnych ze widnikiem (komunikacja miejska, kolej metropolitalna, drogi rowerowe i piesze itd.). Zgoszone projekty inwestycyjne mieszcz si w ramach W Dziaaniu B.1.1. doda projekty inwestycyjne: Dziaania B.1.1. Kontynuacja rozwoju i modernizacji miejskiej sieci Budowa tunelu pod al. Racawickimi w cigu drogowej. Nie wszystkie zadania mog by zapisane wprost TAK ul. Sowiskiego oraz Budowa mostu nad z nazwy ze wzgldu na rne moliwoci ich realizacji przy Bystrzyc w cigu ul. Muzycznej. planowaniu wikszych przedsiwzi inwestycyjnych. W Dziaaniu B.1.4. w drugim punkcie dopisa zdanie: Zamierzenia dotyczce gospodarki odpadami w miecie winny zawiera wol Propozycja zbyt szczegowa, eby j uwzgldni dosownie rozwizania zmierzajcego do powszechnej w Strategii. Mieci si ona w Zadaniu Rozwj systemu segregacji odpadw przez mieszkacw miasta proekologicznej gospodarki odpadami wspomnianego Dziaania NIE i wyeliminowania mieszania frakcji na etapie B.1.4. Rozwj infrastruktury kluczowej dla rozwoju rodowiska odbierania ich przez operatorw; frakcja sucha miejskiego. winna by odbierana bez obcie i utylizowana w caoci. W Dziaaniu B.2.4. pierwsz propozycj wnosimy sformuowa nastpujco: Polepszenie dostpu do usug ochrony zdrowia, w tym: sukcesywne objcie wszystkich uczniw Propozycja zbyt szczegowa, aby j uwzgldni dosownie szk publicznych opiek stomatologiczn, w Strategii, ale mieszczce si w Dziaaniu B.2.4. Poprawa jakoci przejcie jednego ze szpitali na szpital usug publicznych. miejski z oddziaami, m.in. geriatri, opiek NIE paliatywn, izb wytrzewie oraz REKOMENDACJA: przychodniami specjalistycznymi. Uwaga warta uwzgldnienia przy wdraaniu Dziaania B.2.4. Natomiast w trzecim punkcie dopisa: w tym programy cakowicie nieodpatne (szczeglnie zajcia sportowe, pywalnie, przejazdy dla dzieci).

19 | S t r o n a

Uwagi do Strategii W Obszarze B.1. doda zapisy: Niezbdne te jest tworzenie warunkw finansowych do zwikszania konkurencyjnoci przewozw publicznych w celu redukcji obcie, niefunkcjonalnego ukadu komunikacyjnego, szczeglnie w rdmieciu, ruchem samochodw osobowych, Opaty wic za przejazdy komunikacj publiczn winny by tak niskie, jak to jest moliwe, szczeglnie dla uczniw, studentw oraz emerytw i rencistw, tj. nie wysze ni l z. za przejazd 15-minutowy, Miejska komunikacja publiczna winna uwzgldnia w polityce czstotliwoci kursowania pojazdw (szczeglnie w soboty i dni witeczne) obsug podrnych korzystajcych z dworcw kolejowych i autobusowych, szczeglnie przyjedajcych, W polityce komunikacyjnej gwnym przesaniem winno by poszerzanie zakresu wiadcze, racjonalizacja kosztw nie moe by gwnym powodem redukcji iloci kursw, Czysto i porzdek stale bd funkcjonowa w przestrzeni miasta. W Dziaaniu B.2.1. proponujemy wpisa punkt o treci: Zapewni rozwj sieci przedszkoli umoliwiajcej przyjcie wszystkich dzieci w wieku przedszkolnym, szczeglnie dzieci starszych. Sie szk podstawowych i gimnazjalnych bdzie utrzymywana jak najbliej miejsc zamieszkania. W Dziaaniu B.3.2. ostatniemu punktowi proponujemy nada brzmienie: Poprawa krajobrazu akustycznego miasta winna by realizowana, bez naruszenia walorw widokowych, dla okrelonych stref szczeglnie naraonych na haas, np. budow ochronnych pasw zieleni, oson, tuneli (jak np. tunelu nad fragmentem al. Tysiclecia lecym pomidzy Osiedlem Tatary a Osiedlem Przyjani w dzielnicy Tatary). W Dziaaniu B.3.3. proponujemy doda kolejne dwa punkty o brzmieniu: Rozwj sieci parkingw, w tym podziemnych, w centrum miasta i wyeliminowanie parkowania samochodw na chodnikach, Rozwj sieci parkingw osiedlowych poprzez zwikszone rodki dla Rad Dzielnicowych. W Dziaaniu B.5.2 w punkcie trzecim dopisa: jak np. utworzy w budynku po b. dworcu PKP-Lublin Pn. Centrum Zabawy Wiedz Poznawalnia jako przedsiwzicie prawno-publiczne.

Komentarz autorw

Ujto

Pomysy zbyt szczegowe, aby je uwzgldni dosownie w Strategii, ale mieszczce si w Dziaaniu B.1.2. Rozwj systemu komunikacji publicznej. NIE REKOMENDACJA: Propozycje warte uwzgldnienia w dokumentach pochodnych z zakresu transportu miejskiego na terenie Lublina i planach rozwoju usug komunikacji publicznej.

Zamierzenia te s realizowane sukcesywnie na miar moliwoci finansowych miasta i mieszcz si w Dziaaniu B.5.1. Dostosowanie sieci przedszkoli, szk i innych placwek owiatowo-wychowawczych do potrzeb edukacyjnych dzieci i modziey (z uwzgldnieniem zmieniajcych si warunkw demograficznych i urbanistycznych miasta). Propozycja zbyt szczegowa, aby j uwzgldni dosownie w Strategii, ale mieszczce si w Zadaniu Poprawa krajobrazu akustycznego miasta bez naruszania walorw widokowych (Dziaanie B.3.3. Rozwj przestrzeni publicznych we wszystkich czciach miasta). REKOMENDACJA: Uwaga stanowi przyczynek do aktualizacji programu ochrony przed haasem. Propozycja zbyt szczegowa, aby j uwzgldni dosownie w Strategii. Polityka parkingowa w centrum miasta powstanie na bazie wnioskw ze studium komunikacyjnego. Zwikszenie rodkw na parkingi osiedlowe mona osign w ramach biecej wsppracy Rad Dzielnic z Urzdem Miasta Lublin z uwzgldnieniem przyszych zaoe Studium Uwarunkowa i Kierunkw Zagospodarowania Przestrzennego Miasta Lublin. Uwaga zbyt szczegowa, aby j dosownie uwzgldni w Strategii. Podnoszona w niej kwestia mieci si w Zadaniu Utworzenie w Lublinie placwki lub sieci usug penicych funkcje centrum nauki lub medialabu jako miejsca ksztacenia zainteresowa naukowych i poznawczych dzieci i modziey w ramach Dziaania B.5.2. Rozwijanie oferty dydaktycznej w miecie.

NIE

NIE

NIE

NIE

20 | S t r o n a

Uwagi do Strategii W Dziaaniu B.2.2. dopisa punkty o treci: Obecny poziom czynszw za lokale komunalne mieszkaniowe zostaje zamroony. Rozpocznie si zarazem proces legislacyjny zmierzajcy do ustalania jego wysokoci na poziomie kosztw ustalanych przez wsplnoty mieszkaniowe, w ktrych te lokale s zlokalizowane, Miasto prowadzi bdzie budow mieszka komunalnych, w tym rwnie za porednictwem TBS-u, jak i poprzez ich zakup na rynku wtrnym. Przyjmuje si zasad, e mieszka typu komunalnego przybywa bdzie w roku nie mniej ni 100. Rozszerzana bdzie rwnie baza mieszka socjalnych i chronionych poprzez przekwalifikowania z istniejcej bazy mieszka komunalnych, Dodatki mieszkaniowe bd w dalszym cigu istotnym instrumentem wspierajcym lokatorw o niskim statusie materialnym, Poprawiany bdzie standard noclegowni dla bezdomnych a baza ilociowa bdzie dostosowywana do potrzeb, Rozpocznie si proces przyporzdkowywania niezbdnych terenw i infrastruktury do poszczeglnych wsplnot mieszkaniowych. Zarzd Nieruchomoci Komunalnych bdzie finansowa lub wspfinansowa koszty utrzymania infrastruktury przynalenej do budynkw komunalnych (z mocy prawa budowlanego) z pobieranego czynszu. Pozostaa infrastruktura komunalna administrowana przez ZNK bdzie finansowana z budetu miasta, Miasto wspiera bdzie przedsiwzicia rewitalizacyjne substancji mieszkaniowej realizowane, poprzez programy pomocowe, przez wsplnoty mieszkaniowe, spdzielnie mieszkaniowe i osoby fizyczne. W Dziaaniu B.4.1. drugiemu punktowi proponujemy nada brzmienie: Projekt zagospodarowania Doliny Bystrzycy (poczwszy od Zalewu Zemborzyckiego a po most kolejowy na linii Lublin-ukw) budowa infrastruktury sportowo-rekreacyjno-biznesowej (w tym stworzenie Parku Rusaka, odnowa Parku Ludowego, poszerzenie i owietlenie cieki pieszo-rowerowej, wyposaenie w place zabaw, ogrdki jordanowskie, miejsca piknikowe, zbudowania kaskad wodnych, itp.).

Komentarz autorw

Ujto

Propozycje s zbyt szczegowe, aby je uwzgldni dosownie w Strategii, ale mieszcz si w Dziaaniu B.2.2. Poprawa standardw zamieszkania oraz w punkcie Wspieranie procesw decentralizacji w miecie, w tym wzrostu znaczenia dzielnic i wsppracy z samorzdami dzielnic mieszkaniowych (m.in. poprzez wprowadzanie budetw partycypacyjnych Rad Dzielnic i rozszerzanie ich kompetencji wraz ze stopniem ich uspoecznienia w oparciu o systemowe narzdzie Plany Rozwoju Dzielnic). (Dziaanie B.6.1. Wypracowanie i realizacja programu Miasto w Dialogu dotyczcego rozwoju demokracji partycypacyjnej w Lublinie). REKOMENDACJA: Propozycje te s wanym przyczynkiem do powstania caociowego programu dziaa, ktrego podstaw moe stanowi dokument pt. Dobrze mieszka w Lublinie Huberta Trammera przedoony Prezydentowi przez Rad Kultury Przestrzeni, gdzie mogyby si znale tego typu regulacje uwzgldniajce potrzeby np. mniej zamonych mieszkacw. Dodatkowo propozycja szsta moe by rozwaona w ramach Dziaania B.3.1. Realizacja Programu Rewitalizacji dla Lublina.

NIE

Uwaga zbyt szczegowo okrela zakres przedsiwzicia. Dobr i lokalizacja poszczeglnych elementw infrastruktury i maej architektury bdzie wynika z konkretnego projektu przyjtego do realizacji. Fragment ten zosta przeformuowany i Zadanie to brzmi: Zagospodarowanie doliny rzeki Bystrzycy wraz z powizanymi z ni Parkiem Ludowym, Parkiem Rusaka, Parkiem Zawilcowa i Parkiem Bronowickim jako kluczowy etap rozwoju publicznych terenw zieleni w Lublinie.

NIE

Uwaga zbyt szczegowa, aby Teren tzw. Grek Czechowskich poza w Strategii, ale zgadzajca si z przeznaczeniem na centra handlowo-usugowe, (m.in. Cel B.3. Dbao o kultur winien by przejty przez miasto z myl wskazwek do tworzenia wycznie budowy parku krajobrazowego. przestrzennego na tym terenie.

j dosownie uwzgldni wieloma zapisami Strategii przestrzeni) penicymi rol planu zagospodarowania

NIE

21 | S t r o n a

Komentarz autorw Ujto Propozycja niemoliwa do uwzgldnienia w Strategii ze wzgldu na ograniczone moliwoci finansowe budetu W Dziaaniu B.4.1. trzeciemu punktowi miasta. proponujemy nada brzmienie: Rozwj infrastruktury sportowej w dzielnicach, w tym REKOMENDACJA: m.in. zapewnienia w kadej dzielnicy co Wizja warta dyskusji w przy realizacji Celu B.2. Zwikszenie NIE najmniej jednej krytej pywalni z szerok ofert komfortu ycia w kontekcie denia do policentrycznego usugow zaplecza (SPA, kawiarnie, modelu miasta, o czym wspomina Obszar Inspiracji 6.5. Nowy rehabilitacja, zajcia z dziemi, usug urbanizm i fragment opisu do Celu B.2. Lublin posiada naturalne kosmetyczne itp.). i historyczne warunki sprzyjajce wytworzeniu sieci wielofunkcyjnych, niemal samowystarczalnych dzielnic i osiedli, rozwijajc ide policentrycznego zaoenia ukadu miasta z 1959 roku . Dodano zapis sale gimnastyczne w Zadaniu Rozwj infrastruktury sportowo-rekreacyjnej (boiska, sale gimnastyczne, place zabaw) oraz jej zagospodarowanie na potrzeby mieszkacw w ramach Dziaania B.5.1. Dostosowanie sieci przedszkoli, szk W Dziaaniu B.5.1 w punkcie drugim dopisa: i innych placwek owiatowo-wychowawczych do potrzeb Kadej szkole liczcej powyej 300400 uczniw edukacyjnych dzieci i modziey (z uwzgldnieniem zmieniajcych si zapewnia si 2 sale gimnastyczne, o ile szkoa warunkw demograficznych i urbanistycznych miasta), jednak NIE posiada warunki do wybudowania 2-giej sali. pozostae szczegy uwagi wykraczaj poza ramy Strategii. Budowa sal dodatkowych winna by prowadzona sukcesywnie, po jednej rocznie. REKOMENDACJA: Propozycja warta wzicia pod uwag przy aktualizacji strategii sektorowych dotyczcych sportu lub podnoszenia jakoci edukacji. Pomys zbyt szczegowy, aby go dosownie uwzgldni w Strategii, ale mieszczcy si w Zadaniu Regulowanie W Dziaaniu B.5.1 w punkcie trzecim dopisa: liczebnoci klas do poziomu zapewniajcego maksymaln Od 2014 r. winien rozpocz si proces efektywno nauki w ramach Dziaania B.5.1. Dostosowanie sieci przygotowawczy do wprowadzenia obniania przedszkoli, szk i innych placwek owiatowo-wychowawczych do maksymalnej liczebnoci dzieci w klasach potrzeb edukacyjnych dzieci i modziey (z uwzgldnieniem szkolnych. Okres ten winien by powicony na zmieniajcych si warunkw demograficznych i urbanistycznych NIE zdefiniowanie skutkw materialnych tego miasta). przedsiwzicia, tak aby w 2015 r. przyj harmonogram jego wdraania. Maksymalna REKOMENDACJA: liczebno klas szkolnych w 2020 r. nie powinna Sugestia warta uwzgldnienia przy realizacji Dziaania B.5.1. by wysza od 26. czy podczas tworzenia zintegrowanego programu podnoszenia jakoci nauczania w Lublinie. Pomys zbyt szczegowy, aby go dosownie uwzgldni W Dziaaniu B.5.1. proponujemy doda kolejny w Strategii. punkt o brzmieniu: Przedsiwzicia (jak np. wycieczki) organizowane przez szkoy REKOEMDACJA: NIE publiczne musz by dostpne dla wszystkich Propozycja moe by rozwaona w ramach biecej uczniw bez wzgldu na ich status materialny, wsppracy samorzdu i szk jak rwnie stanowi wka d do tj. organizowane bez jakiejkolwiek odpatnoci. zintegrowanych programw rewitalizacji dzielnic, podnoszenia jakoci nauczania, zapobiegania marginalizacji itd. W Strategii dodano Dziaanie B.3.5. Opracowywanie planw przestrzennego zagospodarowania miasta z dbaoci o najwysz Strategia winna zawiera wol zakoczenia jako planistyczn oraz dostosowywanie ich do potrzeb i moliwoci opracowywania planw zagospodarowania TAK rozwoju miasta. Uwaga nie moe by uwzgldniona dosownie, przestrzennego wszystkich dzielnic miasta. poniewa proces planowania jest dziaaniem staym, towarzyszcym rozwojowi miasta. Komisja Naukoznawstwa Wydziau Filozoficznego Towarzystwa Naukowego KUL Strategia zostaa uzupeniona o informacje dotyczce zespou Dokument jest anonimowy. TAK przygotowujcego Dokument. W toku prac nad dokumentem Strategii dodano Zacznik nr 7 Brak literatury i rde. Spis dokumentw strategicznych i programw miejskich oraz TAK Zacznik nr 8 Bibliografia. Strategia zostaa uzupeniona o rozdzia 1.8.5. Metodyka Brak opisu metodologii Strategii. TAK powstawania Strategii.

Uwagi do Strategii

22 | S t r o n a

Uwagi do Strategii Komentarz autorw Ujto Na stronie tytuowej znajduje si bd gramatyczny. Obecny tytu SRL brzmi: Strategia Rozwoju Lublin 2020. Konieczny w tym kontekcie gramatycznym dopeniacz od sowa Lublin to Lublina, a zatem tytu Obecnie peny tytu brzmi: Strategia Rozwoju Lublina na lata TAK dokumentu powinien brzmie: Strategia 20132020. Rozwoju Lublina 2020 lub nawet w bardziej rozwinitej formie: Strategia Rozwoju Lublina do 2020 roku (alternatywnie: Strategia Rozwoju Lublina w perspektywie roku 2020). Dokonano zmian w caej Strategii w celu jej uczytelnienia, Styl dokumentu jest zbyt metaforyczny. m.in.: zrezygnowano z wielu metafor, dodano przypisy. Temat TAK jzyka porusza te rozdzia 1.8.4. Jzyk. W Strategii nie odrniono wyranie celw Strategia posiada Obszary Rozwojowe, Cele, Dziaania oraz NIE strategicznych, operacyjnych i zadaniowych. Zadania i Projekty. Zob.: rozdzia 1.6. Sieciowy ukad Strategii. W istniejcych uwarunkowaniach uznano t perspektyw czasow za waciw, ale moliwe jest przeduenie jej Strategia zostaa przygotowana w perspektywie w wyniku aktualizacji Strategii. Bliska data podsumowania NIE czasowej do 2020 roku, czyli krtkoterminowej. efektw realizacji Strategii odnosi nas do wyobraalnej przyszoci, co pomaga w podejmowaniu midzysektorowej wsppracy na rzecz realizacji zaoonych dziaa. Nazewnictwo moe budzi teoretyczne wtpliwoci, ale przyjo si w praktycznym odbiorze. Wskazywaniu powiza Jednowyrazowe, monotematyczne midzy Obszarami Rozwojowymi su inne elementy Strategii (jednowymiarowe) nazewnictwo Obszarw takie jak Zalecenia i Synergie czy dokumenty pochodne. NIE Rozwojowych oraz ich odniesienie do wartoci , Odniesienie do wartoci jest narzdziem zarzdzania a nie materii celw strategicznych. dugofalowego. Chodzi o zaszczepienie tych wartoci w Lublinie, by mc orientowa na nie poszczeglne dziaania i w ten sposb podnosi spjno ich efektu.

23 | S t r o n a

Zacznik nr 5 Podsumowanie przebiegu procesu konsultacji spoecznych i recenzji dokumentu Prognozy Oddziaywania na rodowisko Strategii Rozwoju Lublina na lata 20132020

Wstp
Podsumowanie zostao sporzdzone w oparciu o uwagi zgoszone w trakcie przeprowadzonych konsultacji spoecznych z mieszkacami Lublina w przedmiocie opinii o dokumencie Prognoza Oddziaywania na rodowisko Strategii Rozwoju Lublina na lata 20132020 (dalej: Prognoza Oddziaywania na rodowisko) w dniach od 23 stycznia do 13 lutego 2013 roku, ale opisuje take inne dziaania, ktre zostay podjte w celu recenzji sporzdzonej Prognozy Oddziaywania na rodowisko i omwienia wpywu Strategii Rozwoju Lublina 2020 na otaczajce nas rodowisko. Oficjalne spotkanie konsultacyjne odbyo si 28 stycznia 2013 roku i uczestnicz yli w nim m.in. przedstawiciele Stowarzyszenia Obrocw Wwozw Zimne Doy, reprezentanci dzielnic Lublina i miejscy radni. Prognoza Oddziaywania na rodowisko bya rwnie przedmiotem debaty w ramach zorganizowanego Forum Dyskusyjnego Lublin 2020 w dniu 9 stycznia 20 13 r. na Wydziale Nauk o Ziemi i Gospodarki Przestrzennej UMCS w Lublinie, a take bya przedmiotem dyskusji na posiedzeniu Rady Dziaalnoci Poytku Publicznego Miasta Lublin w dniu 22 stycznia 2013 roku i internetowym Forum Kultury Przestrzeni oraz podlegaa zaopiniowaniu przez Lubelskiego Pastwowego Inspektora Sanitarnego w Lublinie i Regionalnego Dyrektora Ochrony rodowiska w Lublinie. W opracowaniu zastosowano nastpujce zasady i zabiegi redakcyjne: odniesienia do poszczeglnych uwag sformuowano w formie komentarzy, a nie odpowiedzi, poniewa niektre z tych odniesie maj charakter wyjanie, informacja w ostatniej kolumnie Ujto nie odnosi si do kwestii wprowadzenia zmiany, lecz faktu czy ostatecznie dana tre zostaa w Prognozie Oddziaywania na rodowisko lub bezporednio w Strategii Rozwoju Lublina 2020 uwzgldniona czy nie, tam, gdzie byo to moliwe, nie cytowano uwag rdowych, lecz dokonano ich streszcze, pominito uwagi powtarzajce si, nie odnoszce si do tekstu Prognozy Oddziaywania na rodowisko lub majce charakter publicystyczny, wstpu do dyskusji, kada uwaga w miar moliwoci zostaa konstruktywnie rozstrzygnita poprzez odniesienie do wprowadzonej poprawki lub wyjanienie odmiennego stanowiska.

2|Strona

1. Wnioski oglne
Regionalny Dyrektor Ochrony rodowiska w Lublinie (RDO) na temat Prognozy Oddziaywania na rodowisko Strategii Rozwoju Lublina na lata 20132020 wypowiada si dwukrotnie. Za pierwszym razem zwrci uwag na konieczno poszerzenia przedstawionej analizy i oceny wpywu dziaa ujtych w Strategii na poszczeglne elementy rodowiska przyrodniczego o stosowane uzasadnienia i komentarze, wskazujce take znaczce oddziaywania na poszczeglne elementy rodowiska oraz obszary chronione . RDO poprosi rwnie o przedstawienie rozwiza majcych na celu zapobieganie, ograniczanie lub kompensacj przyrodnicz negatywnych oddziaywa na rodowisko, mogcych by rezultatem realizacji Strategii Rozwoju Lublina na lata 20132020. Natomiast Lubelski Pastwowy Wojewdzki Inspektor Sanitarny w Lublinie stwierdzi brak podstaw do zajcia stanowiska. W rezultacie przedstawionej opinii przez Regionalnego Dyrektora Ochrony rodowiska w Lublinie, a take w wyniku przeprowadzonych konsultacji spoecznych i recenzji dokumentu p rzez inne zainteresowane rodowiska, w Prognozie Oddziaywania na rodowisko dokonano stosownych uzupenie wedle przedstawionych uwag. Po zapoznaniu si z uzupenionym dokumentem w swoim drugim stanowisku RDO stwierdzi: W prognozie oddziaywania na rodowisko wykazano, e wikszo dziaa o charakterze organizacyjnym, marketingowym i edukacyjnym, ujtych w projekcie Strategii Rozwoju Lublina nie bdzie oddziaywaa negatywnie na rodowisko przyrodnicze. Natomiast w obrbie obszarw: Otwarto, Przyjazno oraz Przedsibiorczo wskazano dziaania o charakterze inwestycyjnym, ktrych realizacja moe powodowa negatywne oddziaywanie na wybrane elementy rodowiska przyrodniczego. W prognozie nie stwierdzono moliwoci wystpienia znaczco negatywnego oddziaywania na rodowisko na skutek realizacji ktregokolwiek z dziaa ujtych w projekcie Strategii Rozwoju Lublina na lata 20132020. () W prognozie oddziaywania nie przewiduje si moliwoci wystpienia oddziaywa o charakterze transgranicznym na skutek realizacji ustale projektu Strategii Rozwoju Lublina na lata 20132020. Oznacza to, e proponowane w Strategii przedsiwzicia o charakterze inwestycyjnym mog wywrze wpyw na rodowisko przyrodnicze. W zwizku z tym, jeeli zaistnieje taka konieczno, szczegowa ocena oddziaywania na rodowisko danego projektu inwestycyjnego bdzie przeprowadzana na etapie jego realizacji. Ponadto w Prognozie Oddziaywania na rodowisko przedstawiono szereg rozwiza, ktre maj na celu chroni przyrod, i ktre powinny by uwzgldnione w momencie prowadzenia prac projektowych. Natomiast szczegowe uwagi przekazane podczas przeprowadzonych konsultacji spoecznych zostay przedstawione w dalszej czci podsumowania.

3|Strona

2. Zestawienie uwag do Prognozy Oddziaywania na rodowisko Strategii Rozwoju Lublina na lata 20132020
Uwagi do Strategii Komentarz autorw Pan Jan Rybojad Stowarzyszenie Obrocw Wwozw Zimne Doy Bibliografia zostaa uzupeniona o wskazan pozycj. W bibliografii naley umieci odniesienie do Odbyo si spotkanie z prof. Chmielewskim, w trakcie publikacji prof. Chmielewskiego z 1998 roku ktrego Pan Profesor zosta przeproszony za brak ujcia pt. Inwentaryzacja przyrodnicza Lublina. rda w bibliografii. W Strategii dodano Dziaanie B.3.6. Rozwj, wzmacnianie Miasto powinno wykona ponown i skuteczna ochrona systemu przyrodniczego miasta a w ramach inwentaryzacj fauny i flory. Poprzednia niego Zadanie Inwentaryzacja przyrodnicza miasta w cyklu inwentaryzacja przeprowadzona przez prof. picioletnim wraz z ocen zmian w zasobach, walorach i warunkach funkcjonowania przyrody miasta oraz z wnioskami Chmielewskiego pochodzi z 1998 roku. dotyczcymi kierunkw dalszego rozwoju systemu przyrodniczego. Uwaga bezporednio nie dotyczy dokumentu Prognozy Oddziaywania na rodowisko, ale porusza kwestie zwizane ze rodowiskiem przyrodniczym. Program Urzd Miasta powinien opracowa Program Ochrony rodowiska moe by dokumentem pochodnym do Ochrony rodowiska. Strategii. Wydzia Strategii i Obsugi Inwestorw bdzie wnioskowa do Wydziau Ochrony rodowiska o przygotowanie takiego opracowania. Wwozy s jednoczenie systemem spywu wd powierzchniowych do dolin rzecznych. Zapewne mona si Stosunki wodne, o ktrych mowa jest w ustawie powoywa na ustaw Prawo wodne przy uzasadnianiu Prawo wodne s naruszane w wwozach. wpywu zabudowy i grodzenia dolin na stosunki wodne. Zostao to opisane w uwagach do dziaa w sporzdzonej Prognozie Oddziaywania na rodowisko. Prognoza Oddziaywania na rodowisko zawiera informacje co jest objte ochron. Nie jest funkcj tego Dokumentu Prognoza nie zawiera informacji co powinno proponowanie nowych obszarw do objcia ochron zosta objte szczegow ochron. prawn. Wnioski takie mog znale si w innych opracowaniach np. inwentaryzacji przyrodniczej lub Programie Ochrony rodowiska. Informacje na temat konsultacji spoecznych zostay zamieszczone na miejskiej stronie internetowej oraz w Biuletynie Informacji Publicznej Urzdu Miasta Lublin. Urzd Miasta powinien publikowa informacj Prace nad Strategi Rozwoju Lublina na lata 20132020 tocz o prowadzonych konsultacjach spoecznych si od ponad roku i w tym czasie publikowano szereg w prasie, tak by komunikacja pomidzy informacji o rnych spotkaniach, debatach itp. Dokument Urzdem a mieszkacami Lublina bya lepsza. Prognozy Oddziaywania na rodowisko zosta opiniowa ny przez rnych interesariuszy, o czym mowa na pocztku niniejszego podsumowania. Uwaga bezporednio nie dotyczy dokumentu Prognozy Oddziaywania na rodowisko. Moe by potraktowana jako uwaga do Strategii, lecz jest zbyt szczegowa by zostaa Wnioskujemy o budow kadki nad wwozem wprost zapisana, ale mieci si w ramach Zadania Rozwj czc ul. Laury i przeduenie ul. Powstania sieci drg komunikacji pieszej przyjaznej dla osb z Styczniowego. niepenosprawnoci i seniorw (obejmujcej m.in. kadki, windy, regulacj sygnalizacji wietlnej) (Dziaanie B.1.3. Rozwj alternatywnych form komunikacji wewntrz miasta). Ujto

TAK

TAK

NIE

TAK

NIE

NIE

NIE

4|Strona

Zacznik nr 6 Recenzja Strategii Rozwoju Lublina na lata 20132020

prof. zw. dr hab. Antoni Kukliski

Recenzja ta formuuje pozytywn opini o dokumencie Strategia Rozwoju Lublina na lata 20132020. Opinia obejmuje pozytywn ocen problematyki i metodologii tego Dokumentu. Warto rwnie zwrci uwag na innowacyjny charakter wyboru i uzasadnienia czterech celw strategicznych (Obszarw Rozwojowych) rozwoju Lublina. Strategia Rozwoju Lublina na lata 2013 2020 bdzie pozycj wyrniajc si w krajobrazie polskich studiw strategicznych Anno Domini 20121. W uzasadnieniu pozytywnej oceny Dokumentu przedstawiam dziesi obserwacji diagnostyczno -programowych: obserwacja pierwsza Strategia jako oficjalny dokument programowy miasta, obserwacja druga wyobrania2 jako rdo inspiracji, obserwacja trzecia krgosup Strategii, sie czterech celw strategicznych 3, obserwacja czwarta wiat poj i jzyk Strategii, obserwacja pita spoeczestwo Lublina jako finalny podmiot Strategii4, obserwacja szsta Lublin jako laboratorium polityki miejskiej, obserwacja sidma Lublin jako orodek polskiej myli strategicznej, obserwacja sma 700-lecie lokacji Lublina, obserwacja dziewita Dokument jako motoryczny element dugookresowych procesw strategicznego mylenia, obserwacja dziesita Mundus Quo Vadis? Europa Quo Vadis? Polonia Quo Vadis? Lublin Quo Vadis? Obserwacja pierwsza Strategia jako oficjalny dokument programowy miasta W interpretacji instytucjonalnej najwaniejszy jest nastpujcy fragment Dokumentu: Strategia, cho jest oficjalnym dokumentem programowym miasta, nie zakada powstania odrbnej struktury wdraajcej. Dokument ten ma pomaga w stosowaniu metody zarzdzania przez cele, ktra jest komplementarna, ale i nadrzdna wobec zarzdzania przez procedury. Zarzdzanie przez cele koncentruje potencja sprawczy wok zadania bez determinowania z gry sposobw jego wykonania. Dlatego te realizatorami Strategii s nie tylko struktury administracji miejskiej, ale wszystkie podmioty aktywne w miecie, ktre chc realizowa ktrykolwiek z zawartych w niej celw. Jest to suszna decyzja wyboru metody zarzdzania przez cele jako nadrzdnej wobec metody zarzdzania przez procedury. Strategia nie wpada w puapk dominujcego proceduralizmu, ktry niszczy tkank innowacyjnego mylenia strategicznego. Autorzy Strategii wykazali autonomi mylenia i dokonali waciwego wyboru midzy metod zarzdzania przez cele jako nadrzdn wobec metody zarzdzania przez procedury. Drug suszn decyzj cytowanego fragmentu Strategii jest szerokie zakrelenie krgu realizatorw Strategii jako zbioru obejmujcego nie tylko struktury administracji miejskiej, ale wszystkie podmioty aktywne w miecie, ktre chc realizowa ktrykolwiek z zawartych w niej celw. Tego rodzaju postawienie sprawy nakada na Urzd Miasta obowizek aktywnej dyfuzji treci Strategii w szerokich krgach jej potencjalnych
Polska myl strategiczna. Na spotkanie z enigm XXI wieku, Biuletyn Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego 2011, Wydanie Specjalne przy udziale Polskiego Towarzystwa Wsppracy z Klubem Rzymskim, nr 2 (52). Forum myli strategicznej. Myl strategiczna. Punkty zwrotne. Scena globalna, Biuletyn Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego 2012, Wydanie Specjalne przy wsppracy z Narodowym Bankiem Polskim, nr 2 (56). 2 P. Artymowska, A. Kukliski, P. uber (red.), Rozwj regionalny, polityka regionalna, studia regionalne nowe interpretacje, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Warszawa 2011, s. 28-29. 3 Tame, s. 30. 4 Tame, s. 153.
1

2|Strona

realizatorw. Dyfuzja Strategii nie powinna by aktem jednorazowego rozdzielnika, powinna by procesem permanentnego pozyskiwania nowych realizatorw Strategii. Obserwacja druga wyobrania jako rdo inspiracji Pamitamy o myli Alberta Einsteina Imagination is more important than knowledge (Wyobrania jest waniejsza ni wiedza). Nie ulega wtpliwoci, e w procesach mylenia strategicznego wyobrania odgrywa zasadnicz rol5. W Dokumencie tym Lublin definiowany jest, jako miasto inspiracji wyobrania jest wanym, moe najwaniejszym rdem tej inspiracji. Obserwacja trzecia krgosup Strategii, sie czterech celw strategicznych Krgosupem Strategii jest wyrnienie, definiowanie i interpretacja czterech celw strategicznych. Chodzi o cztery Obszary Rozwojowe: Otwarto, Przyjazno, Przedsibiorczo, Akademicko. W paralelnej interpretacji tych czterech Obszarw posuono si pojciem Lublin Otwarty, Lublin Przyjazny, Lublin Przedsibiorczy, Lublin Akademicki. Tak definiowana sie celw strategicznych jest pewn nowoci w literaturze przedmiotu oraz w praktyce opracowania instytucjonalnych dokumentw strategicznych. To innowacyjne ujcie moe wzbudzi zastrzeenia formuowane przez zwolennikw tradycyjnego kanonu myli strategicznej. Trzeba podj trud intelektualnego i pragmatycznego uzasadnienia wyboru czterech celw strategicznych, ktre integruj domen ukadw realnych oraz domen zjawisk duchowych (soft power) tworzcych klimaty otwartoci, przyjani i przedsibiorczoci. Wizja Lublina jako miasta otwartego, przyjaznego, przedsibiorczego i akademickiego jest wizj, ktra moe przeksztaci Strategi w dokument zinternalizowany przez wiadomo spoeczestwa Lublina, ktre jest finalnym podmiotem Strategii. Obserwacja czwarta wiat poj i jzyk Strategii Kada strategia rozwoju regionu czy miasta musi stworzy i zinterpretowa wiat poj budujcych pomosty pomidzy ogln problematyk studiw strategicznych a realiami konkretnego przypadku (case studies). Wydaje si, e omawiany Dokument sprosta testowi budowania pomostw pojciowych. Prawidowy wiat poj pozwoli stworzy jasny i efektywny jzyk Strategii, ktra nie gubi si w niejasnych sformuowaniach, co jest losem wielu dokumentw tego typu. Obserwacja pita spoeczestwo Lublina jako finalny podmiot Strategii 6 Jak ju podkrelaem wczeniej spoeczestwo Lublina jest finalnym podmiotem Strategii. W sferze uwagi tego spoeczestwa powinna znale si popularnie sformuowana futurologia Lublina jako systemu organizowania naszej wiedzy i wyobrani w procesie mylenia o przyszoci miasta 7.

Tame, s. 29. Tame, s. 153. 7 Tame, s. 27.

5 6

3|Strona

Obecny tekst przy wszystkich jego zaletach jest tekstem, ktry jest adresowany do podmiotw decyzyjnych, a wic do kilkuset osb, przedsibiorstw i instytucji. Potrzebny jest paralelny tekst Stra tegii adresowany powiedzmy do kilkunastu tysicy obywateli Lublina, a zwaszcza do modziey licealnej i akademickiej. Powinien to by charyzmatyczny tekst autorski, przygotowany na motywach Strategii przez literata, dziennikarza lub uczonego obdarzonego talentem literackim. Bardzo wan metafor tego tekstu autorskiego bdzie 700-lecie Lublina. Autor tego tekstu powinien by wyoniony w otwartym konkursie ogoszonym przez Urzd Miasta Lublin. Obserwacja szsta Lublin jako laboratorium polityki miejskiej Polityka miejska staa si przedmiotem skoncentrowanej uwagi OE CD oraz Ministerstwa Rozwoju Regionalnego. Opublikowano inspirujcy tom pt. OECD. Przykady Krajowej Polityki Miejskiej. Polska 20118. Trzeba sformuowa tez, e dowiadczenia Lublina tworz sui generis laboratorium polityki miejskiej, ktre moe bra udzia w oglnej dyskusji na temat polityki miejskiej, inspirowanej przez OECD i Ministerstwo Rozwoju Regionalnego. Proponuj, aby Miasto Lublin przedstawio Ministerstwu Rozwoju Regionalnego finaln wersj Strategii z odpowiednim memoriaem, stwierdzajcym, e Strategia ta jest wkadem do polskiej dyskusji na temat polityki miejskiej. Mona podkreli, e proces interpretacji i wdraania tej Strategii bdzie rdem nowych obserwacji i wnioskw w zakresie rozwoju polityki miejskiej w Polsce. Obserwacja sidma Lublin jako orodek polskiej myli strategicznej Strategia Rozwoju Lublina na lata 20132020 jest nowym ogniwem motorycznym w rozwoju Lublina jako orodka myli strategicznej. Obecnie w rodowisku Lublina rozwijaj si trzy inicjatywy, ktre mog stworzy efekt kumulacyjny w procesie tworzenia lubelskiego orodka polskiej myli strategicznej. Chciabym wspomnie o dwch przyczkach tej myli strategicznej. Primo Urzd Marszakowski Wojewdztwa Lubelskiego, ktry przygotowuje obecnie Strategi Rozwoju Region Lubelski 2020. Urzd ten bierze udzia w przygotowaniu strategii, ktra obejmie wszystkie Urzdy Marszakowskie w Polsce 9. W ten sposb mylenie strategiczne staje si wan domen koncentracji wiedzy i wyobrani caego rodowiska intelek tualnego i pragmatycznego tworzonego przez Urzdy Marszakowskie. Secundo Drugim przyczkiem jest Strategia Rozwoju Lublina na lata 20132020. Trzeba porwna problematyk i metodologi tych dwch strategii rozwoju Regionu i Miasta. yczliwa i efektywna wsppraca Urzdu Marszakowskiego oraz Urzdu Miasta Lublin w zakresie wsplnie inspirowanych studiw strategicznych moe przynie pikne rezultaty wzmacniajce oglnopolsk, a moe nawet i europejsk pozycj Lublina. Byoby rzecz dobr, aby orodek lubelski wspar dziaania Ministerstwa Rozwoju Regionalnego w zakresie tworzenia polskiego systemu regionalnej myli strategicznej 10. Obserwacja sma 700-lecie lokacji Lublina (13172017) W omawianym Dokumencie znajdujemy pikne, charyzmatyczne sformuowanie, ktre warto przytoczy w tym miejscu: W 1317 roku Lublinowi zosta wszczepiony kod genetyczny europejskiej cywilizacji. Jej charakterystyczn cech jest miejska obywatelsko, ktra obecnie przeywa w Polsce swj renesans. Przyjto wwczas zasady, wedug ktrych zacz nastpowa rozwj przestrzenny miasta i jego kontakty ze wiatem. Dlatego 2017 rok
OECD. Przegldy Krajowej Polityki Miejskie. Polska 2011, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Warszawa 2011. Strategia Rozwoju Wojewdztwa Maopolskiego na lata 20112020, Urzd Marszakowski Wojewdztwa Maopolskiego Departament Polityki Regionalnej, Krakw 2011. 10 P. Artymowska, A. Kukliski, P. uber (red.), poz. cyt.
8 9

4|Strona

moe by dat symbolicznej drugiej lokacji miasta, ktra pozwoli poczy i wnie w kolejny wiek rozwoju Lublina nasz midzynarodow pozycj i dobrze pojt lokalno, nasze dziedzictwo i wyobrani przyszoci. Moemy wtedy pokaza, jak wyobraamy sobie Lublin pielgnujcy europejsk tradycj, ktrego spoeczno jest przygotowana do wejcia w nowy etap swojej historii. Trzeba ju dzisiaj rozpocz proces przygotowania tego wielkiego Jubileuszu 700 -lecia Lublina. Wbrew pozorom horyzont 2017 roku jest bardzo bliskim, warto dobrze wykorzysta okres nastpnych lat 20132017. Naley powoa specjalny program studiw naukowych, z ktrych wyoni si wielka Monografia 700-lecia Lublina, jako innowacyjnego dziea publikowanego w 2016 roku w wersji polskiej i angielskiej oraz w wersji gutenbergowskiej i elektronicznej. Monografia ta musi przemwi zintegrowanym jzykiem historii miast europejskich, jzykiem procesw dugiego trwania i punktw zwrotnych. Trzeba zanalizowa bogate dzieje Lublina, trzeba odpowiedzie na pytanie Lublin Quo Vadis? By moe pytanie to mogoby by tytuem Problemowej Monografii Jubileuszowej. Jestem gboko przekonany, e przygotowanie tej monografii jest wanym wyzwaniem intelektualnym i pragmatycznym dla Urzdu Miasta Lublin oraz dla Rady Miejskiej Lublina. Obserwacja dziewita Dokument jako motoryczny element dugookresowych procesw strategicznego mylenia11 Strategia Rozwoju Lublina na lata 20132020 jest oficjalnym dokumentem programowym Miasta. Wiele dokumentw tego typu ulega statycznej interpretacji, w ktrej przygotowanie, uruchomienie i dyfuzja dokumentu jest aktem postpowania jednorazowego. Jestem przekonany, e omawiany Dokument bdzie interpretowany dynamicznie jako motoryczny element dugotrwaego procesu strategicznego mylenia. Rozumiem, e Dokument ten znajdzie efektywn drog trwaego funkcjonowania. Primo w samorzdowym systemie podejmowania decyzji. Secundo w wiadomoci spoeczestwa Lublina. Tertio w polskiej i europejskiej dyskusji na temat polityki miejskiej. Quarto w polskiej dyskusji na temat rozwoju myli strategicznej. Obserwacja dziesita Mundus Quo Vadis? Europa Quo Vadis? Polonia Quo Vadis? Lublin Quo Vadis?12 Henryk Sienkiewicz wpisa pytanie Quo Vadis? w wielki nurt wiatowej i polskiej kultury. Czas wrci do tego pytania w kontekcie jednego z najwikszych kryzysw w dziejach ludzkoci, w kontekcie wieku globalnego ryzyka i uniwersalnej niepewnoci. Rozumiem, e Strategia Rozwoju Lublina na lata 20132020 nie podejmuje dramatycznej problematyki sceny europejskiej i globalnej. Nie znaczy to jednak, e scena ta w pewnym momencie nie wejdzie w sposb bezporedni w dzieje lubelskiego wiata. To jest oczywicie odrbne zagadnienie, ktre warto zasygnalizowa skromnym odsyaczem do tekstu Strategii Rozwoju Lublina na lata 20132020. Post scriptum dualny charakter recenzji Recenzja prezentowana askawej uwadze zainteresowanego Czytel nika ma charakter dualny.
Zob.: Polska myl strategiczna. Na spotkanie z enigm XXI wieku, poz. cyt.; Forum myli strategicznej. Myl strategiczna. Punkty zwrotne. Scena globalna, poz. cyt. 12 A. Kukliski, K. Pawowski, J. Woniak (red.), Polonia Quo Vadis?, t. 3, Urzd Marszakowski Wojewdztwa Maopolskiego Departament Polityki Regionalnej, Biblioteka Maopolskiego Obserwatorium Polityki Rozwoju, Krakw 2010.
11

5|Strona

Primo jest to syntetyczna ocena dokumentu Strategia Rozwoju Lublina na lata 2013 2020. Secundo jest to zbir wnioskw i sugestii analizujcych Dokument jako motoryczne ogniwo dugookresowych procesw, ktre stworz widzialny na mapie Europy lubelski orodek miejskiej i regionalnej myli strategicznej. ***

W konkluzji chciabym zaproponowa, aby z inicjatywy Urzdu Miasta zorganizowano pikn Konferencj problemow pt. Cztery oblicza przyszoci Lublina: Lublin otwarty, Lub lin przyjazny, Lublin przedsibiorczy, Lublin akademicki.

6|Strona

Zacznik nr 7 Spis dokumentw strategicznych i programw miejskich

Dokumenty strategiczne i programy:

1. 2. Strategia Rozwizywania Problemw Spoecznych Miasta Lublin 20052013 (Uchwaa nr 797/XXXIII/2005 Rady Miasta Lublin z dnia 8 wrzenia 2005 r.). Studium Uwarunkowa i Kierunkw Zagospodarowania Przestrzennego Miasta Lublin (obecnie jest przygotowywana aktualizacja Rada Miasta podja Uchwa Nr 1076/XLIII/2010 o przystpieniu do sporzdzenia nowego studium uwarunkowa i kierunkw zagospodarowania przestrzennego Miasta Lublin). Strategia Wspierania Sportu i Rekreacji w Lublinie do roku 2015 (Uchwaa nr 496/XXIII/2012 Rady Miasta Lublin z dnia 28 czerwca 2012 r.). Wieloletnia Prognoza Finansowa 20122028 (Uchwaa nr 291/XVI/2011 Rady Miasta Lublin z dnia 22 grudnia 2011 r.). Program wsppracy Miasta Lublin z organizacjami pozarzdowymi oraz z podmiotami, o ktrych mowa w art. 3 ust. 3 ustawy o dziaalnoci poytku publicznego i o wolontariacie (opracowywany co roku) (Uchwaa nr 266/XV/2011 Rady Miasta Lublin z dnia 24 padziernika 2011 r.) . Zaoenia do Strategii Rozwoju Kultury Lublin 2020 (na podstawie Informacji na temat realizacji zada zwizanych z ubieganiem si Miasta Lublin o tytu Europejskiej Stolicy Kultury w 2016 oraz zaoe kierunkw rozwoju kultury w Lublinie do roku 2020) (Uchwaa nr /XV/2011 Rady Miasta Lublin z dnia 24 listopada 2011 r.).

3. 4. 5.

6.

Dokumenty strategiczne dotyczce promocji i marketingu: 7. Strategia Promocji Marki Miasto Inspiracji (Zarzdzenie Prezydenta Miasta Lublin Nr 390/2011 z dnia 18 czerwca 2008 r.). 8. Strategia Promocji Marki Ekologiczny Lublin (przygotowywana w ramach projektu Marka EkoLublin, realizowanego w okresie od 7 lutego 2011 r. do 21grdunia 2012 r.). Obowizujce programy w zakresie polityki komunikacyjnej: 9. Zintegrowany Plan Rozwoju Transportu Publicznego w Lublinie na lata 20052015 (Uchwaa nr 958/XXXVIII/2010 Rady Miasta Lublin z dnia 28 stycznia 2010 r.). 10. Koncepcja Rozwoju Komunikacji Rowerowej (Uchwaa nr 260/XV/2005 Rady Miasta Lublin z dnia 24 listopada 2011 r.). Obowizujce programy w zakresie polityki mieszkaniowej: 11. Wieloletni Program Gospodarowania Mieszkaniowym Zasobem Miasta Lublin na lata 20092013 (Uchwaa nr 514/XXVI/2008 Rady Miasta Lublin z dnia 27 listopada 2008 r.). 12. Plan wykorzystania zasobu nieruchomoci Gminy Lublin na lata 20122014 (Zarzdzenie Prezydenta Miasta Lublin Nr 1292/2011 z dnia 30 grudnia 2011 r.). 13. Plan wykorzystania zasobu nieruchomoci Skarbu Pastwa na lata 2011-2013 (Zarzdzenie Prezydenta Miasta Lublin Nr 65/2011 z dnia 7 lutego 2011 r .). Obowizujce programy w zakresie ochrony rodowiska: 14. Program ochrony rodowiska przed haasem dla Miasta Lublin (Uchwaa nr 594/XXIX/2009 Rady Miasta Lublin z dnia 19 lutego 2009 r.). 15. Plan gospodarki odpadami dla Miasta Lublin (Uchwaa nr 468/XXI/2004 Rady Miasta Lublin z dnia 8 lipca 2004 r.).

2|Strona

Dokumenty strategiczne dotyczce wsppracy midzynarodowej: 16. Strategia wsppracy transgranicznej LublinuckLwwIwanoFrankowsk 20072016 (przygotowywana w ramach projektu Strategia wsppracy transgranicznej LublinuckLww IwanoFrankowsk, realizowanego w okresie od 6 sierpnia do 26 listopada 2007 r.). 17. Strategia wsppracy midzynarodowej miast Lublin-Mnster-Poniewie-Viseu 20102020 (przygotowywana w ramach projektu Od Unii Lubelskiej do Unii Europejskiej, realizowanego w okresie od kwietnia 2009 r. do 30 listopada 2010 r.). 18. Strategia rozwoju turystyki miasta Lublina do roku 2025 (w opracowaniu). Obowizujce programy w zakresie polityki spoecznej: 19. Program Wsparcia i Aktywizacji Seniorw na terenie Miasta Lublin w 2012 roku (Uchwaa nr 325/XVII/2012 Rady Miasta Lublin z dnia 19 stycznia 2012 r.). 20. Program wsppracy z organizacjami pozarzdowymi na rok 2012 (Uchwaa nr 266/XV/2011 Rady Miasta Lublin z dnia 24 padziernika 2011 r.). 21. Strategia rozwizywania problemw spoecznych Miasta Lublin 20052013 (Uchwaa nr 797/XXXIII/2005 Rady Miasta Lublin z dnia 8 wrzenia 2005 r.) . 22. Program dziaa na rzecz niepenosprawnych mieszkacw Miasta Lublina (Uchwaa nr 71/VIII/2011 Rady Miasta Lublin z dnia 31 marca 2011 r.). 23. Miejski Program Przeciwdziaania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie w Lublinie na lata 20112015 (Uchwaa nr 176/XIII/2011 Rady Miasta Lublin z dnia 8 wrzenia 2011 r.). 24. Gminny Program Profilaktyki i Rozwizywania Problemw Alkoholowych na 2012 rok (Uchwaa nr 265/XV/2011 Rady Miasta Lublin z dnia 24 listopada 2011 r.). 25. Gminny Program Przeciwdziaania Narkomanii dla Miasta Lublin (Uchwaa nr 955/XXXVIII/2010 Rady Miasta Lublin z dnia 28 stycznia 2010 r.). 26. Program wspierania na terenie Lublina edukacji uzdolnionych dzieci i modziey (Uchwaa nr 56/VII/2011 Rady Miasta Lublin z dnia 24 lutego 2011 r.). 27. Program Rewitalizacji dla Lublina (Uchwaa nr 752/XXXIII/2009 Rady Miasta Lublin z dnia 18 czerwca 2009 r.). Obowizujce programy w zakresie informatyzacji: 28. Koncepcja strategii informatyzacji UM Lublin (w przygotowaniu). 29. Koncepcja strategiczna Miejskiej Szerokopasmowej Sieci Szkieletowej (w przygotowaniu). Obowizujce programy w zakresie bezpieczestwa: 30. Program zapobiegania przestpczoci oraz porzdku publicznego i bezpieczestwa obywateli Bezpieczny Lublin (Uchwaa nr 755/XXXII/2005 Rady Miasta Lublin z dnia 30 czerwca 2005 r.).

3|Strona

Zacznik nr 8 Bibliografia

Literatura
1. Artymowska P., Kukliski A., uber P. (red.), Rozwj regionalny, polityka regionalna, studia regionalne
2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. nowe interpretacje, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Warszawa 2011. Boni M. (red.), Modzi 2011, Kancelaria Prezesa Rady Ministrw, Warszawa 2011 . Bronisz U. (red.), Potencja ekonomiczny miast w wojewdztwie lubelskim w latach 20002010, Urzd Statystyczny w Lublinie, Lublin 2011. Castells M., Spoeczestwo sieci, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007. Castells M., Himanen P., Spoeczestwo informacyjne i pastwo dobrobytu. Model fiski, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa 2009. Castells M., Sia tosamoci, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2009. Drozdowski R., Zakrzewska A., Puchalska K., Morchat M., Mroczkowska D., Wspieranie postaw proinnowacyjnych przez wzmacnianie kreatywnoci jednostki, PARP , Warszawa 2010. Florida R., Narodziny klasy kreatywnej, Wydawnictwo Narodowe Centrum Kultury, Warszawa 2010. Forum myli strategicznej. Myl strategiczna. Punkty zwrotne. Scena globalna, Biuletyn Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego 2012, Wydanie Specjalne przy wsppracy z Narodowym Bankiem Polskim, nr 2 (56). Gierszewska G., Romanowska M., Analiza strategiczna przedsibiorstwa, wyd. IV, PWE, Warszawa 2008. Grniak J., Kompetencje jako klucz do rozwoju Polski. Raport podsumowujcy drug edycj bada Bilans Kapitau Ludzkiego realizowan w 2011 roku, PARP, Warszawa 2012. Jakubowska P., Kukliski A., uber P. (red.), Problematyka przyszoci regionw. W poszukiwaniu nowego paradygmatu, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Warszawa 2008. Jaowiecki B. (red.), Miasto jako przedmiot bada naukowych w pocztkach XXI wieku , Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2009. Jwik B., Sagan M., Zalewa P., Gorbaniuk O., Ocena instrumentw zwikszania atrakcyjnoci inwestycyjnej wojewdztwa lubelskiego, Projekt realizowany w ramach konkursu dotacji organizowanego przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, wspfinansowanego ze rodkw Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna, Lublin 2009. Jwik B., Sagan M. (red.), Rozwj Polski Wschodniej. Ograniczenia i wyzwania, Difin, Warszawa 2012. Kelly K., Nowe reguy nowej gospodarki, WiG-Press, Warszawa 2001. Kosowski W., Warda J., Wyspy szans. Jak budowa strategie rozwoju lokalnego? , Warda & Kosowski Consulting, Bielsko-Biaa 2001. Kolczyski M., uber P. (red.), New paradigm in action. Recent development and perspectives of regional policies, Ministry od Regional Development, Warsaw 2011. Koszarek M. (red.), Inicjatywy klastrowe: skuteczne i strategiczny rozwj, PARP, Warszawa 2011. Krier L., Architektura wsplnoty, Wydawnictwo sowo/obraz terytoria, Gdask 2011. Ksiek E., Pruvot J.M., Budowa sieci wsppracy i partnerstwa dla komercjalizacji wiedzy i technologii, wyd. I, PARP , Pozna-Lille 2011. Kukliski A., Malak-Ptlicka E., uber P. (red.), Southern Italy - Eastern Germany- Eastern Poland. The Triple Mezzogiorno?, vol. 5, Regional Development Forum Ministry of Regional Development, Warsaw 2010. Kukliski A., Pawowski K., Woniak J. (red.), Polonia Quo Vadis?, t. 3, Urzd Marszakowski Wojewdztwa Maopolskiego Departament Polityki Regionalnej, Biblioteka Maopolskiego Obserwatorium Polityki Rozwoju, Krakw 2010. Matusiak K.B., Innowacje i transfer technologii. Sownik poj, Polska Agencja Rozwoju Przedsibiorczoci, Warszawa 2011. Mczyska E., Dylematy ksztatowania spoeczno-gospodarczego adu przyszoci, Biuletyn Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego 2010, nr 6 (50).

10. 11. 12. 13. 14.

15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23.

24. 25.

2|Strona

26. Polska myl strategiczna. Na spotkanie z enigm XXI wieku, Biuletyn Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego 2011, Wydanie Specjalne przy udziale Polskiego Towarzystwa Wsppracy z Klubem Rzymskim, nr 2 (52). 27. Skrzypek M. (red.), Kultura szeroka. Ksiga wyjcia, Orodek Brama Grodzka Teatr NN.PL, Lublin 2011 . 28. Stefaski M. (red.), Endogenous factors in development of the Eastern Poland, Innovatio Press Wydawnictwo Naukowe Wyszej Szkoy Ekonomii i Innowacji w Lublinie, Lublin 2010 . 29. Stefaski M. (red.), Strategic issues of the development of the Lublin region, Innovatio Press Wydawnictwo Naukowe Wyszej Szkoy Ekonomii i Innowacji w Lublinie, Lublin 2011 . 30. Sutherland J., Canwell D., Klucz do zarzdzania strategicznego. Najwaniejsze teorie, pojcia, postaci, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007. 31. Thompson A.A., Jr., A.J. Strickland, III; Strategic Management: Concepts and Cases (Paperback), Academic Internet Publishers Incorporated, United States 2006. 32. Zarycki T., Peryferie. Nowe ujcia zalenoci centro-peryferyjnych, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2009.

Raporty i inne opracowania

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. Analiza oferty lubelskich uczelni i moliwoci jej dostosowania do aktualnych potrzeb rynku pracy. Raport z bada, Fundacja UMCS, Lublin 2012. Miasta przyszoci. Wyzwania, wizje, perspektywy, Unia Europejska 2011. Obserwatorium Lubelskiego Rynku Pracy, Lublin 2010 OECD. Przegldy Krajowej Polityki Miejskiej. Polska 2011, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Warszawa 2011. Polska, Przegldy Terytorialne OECD, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Warszawa 2008. Raport na temat wielkich miast Polski Lublin, PwC, Warszawa 2011. Raport Polska 2030. Wyzwania rozwojowe, Kancelaria Prezesa Rady Ministrw, Warszawa 2009. Maopolskiego Departament Polityki Regionalnej, Krakw 2011. Studium komunikacyjne oraz koncepcja organizacji ruchu w obszarze centralnym miasta Lublin. Studium komunikacyjne Materiay przygotowane na konsultacje spoeczne w dniu 11 padziernika 2012 r., Biuro Projektowo-Konsultingowe TRANSEKO, Warszawa 2012. Uwarunkowania rozwoju gospodarczego wojewdztwa lubelskiego na przykadzie Gminy Lublin cz.1, Deloitte, Warszawa-Lublin 2012. Uwarunkowania rozwoju gospodarczego wojewdztwa lubelskiego na przykadzie Gminy Lublin cz.2, Deloitte, Warszawa-Lublin 2012. World development report 2009. Reshaping Economic Geography, The Word Bank, Washington, DC, 2009. Wsparcie przemysw kreatywnych w Lublinie. Analiza potencjau i kierunki rozwoju, Lubelskie Towarzystwo Zachty Sztuk Piknych, Lublin 2012.

8. Strategia Rozwoju Wojewdztwa Maopolskiego na lata 20112020, Urzd Marszakowski Wojewdztwa

9.

10. 11. 12. 13.

3|Strona

Dokumenty strategiczne (unijne, krajowe i regionalne)

1. Dugookresowa Strategia Rozwoju Kraju 2030 (projekt z dnia 17 listopada 2011 r.) [www.zds.kprm.gov.pl/sites/default/files/dsrk_1_tom_17_listopada_2011_0.pdf]. Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030 (Uchwaa Rady Ministrw Nr 239 z dnia 13 grudnia 2011 r.). Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego 20102020. Regiony, Miasta, Obszary Wiejskie (Uchwaa Rady Ministrw Nr 423 z dnia 13 lipca 2010 r.) . Strategia Bezpieczestwo energetyczne i rodowisko. Perspektywa 2020 r. (przygotowany zosta projekt Uchway Rady Ministrw z dnia 17 maja 2012 r.). Strategia Europa 2020 (dokument przyjty przez Komisj Europejsk 3 marca 2010 r. i przez Rad Europy 17 czerwca 2010 r.) . Strategia Sprawne pastwo 2020 (projekt przekazany do konsultacji z dnia 6 kwietnia 2011 r.) [www.msw.gov.pl/portal/pl/715/9063/Sprawne_Panstwo.html]. Strategia Bezpieczestwa Narodowego RP 20112020 (projekt z kwietnia 2012 r.) [www.mon.gov.pl/pliki/File/strategia_obronnosci/SRSBN_RP_projekt.pdf]. Strategia Innowacyjnoci i Efektywnoci Gospodarki na lata 20122020 Dynamiczna Polska (projekt z dnia 17 maja 2012 r.) [www.bip.mg.gov.pl/files/upload/16127/2.PL_MG_MG_KRM_SIEG_w_0.18_20120517.pdf]. Strategia Rozwoju Kapitau Ludzkiego (projekt dokumentu z dnia 31 lipca 2012 r.) [www.zds.kprm.gov.pl/strategia-rozwoju-kapitalu-ludzkiego] Strategia Rozwoju Kapitau Spoecznego 20112020 (projekt dokumentu z 28 marca 2011 r.) [www.ks.mkidn.gov.pl/media/download_gallery/20110408_Strategia_Rozwoju_Kapitalu_MKiDN_teks t_glowny.pdf]. Strategia Rozwoju Spoeczno-gospodarczego Polski Wschodniej do roku 2020 (Uchwaa Rady Ministrw Nr 278 z dnia 30 grudnia 2008 r.). Strategia Rozwoju Transportu do 2020 roku (z perspektyw do 2030 roku) (projekt dokumentu z dnia 30 marca 2011 r.) [www.transport.gov.pl/files/0/1793988/SRTdo2020rzperspektywdo2030rprojekt.pdf]. Strategia Rozwoju Wojewdztwa Lubelskiego na lata 20062020 (przyjta przez Sejmik Wojewdztwa Lubelskiego 4 lipca 2005 r., a nastpnie zaktualizowana w 2009 r.; dokument ten bazuje na opracowaniu z 2000 roku). Strategie sektorowe Urzdu Miasta Lublin (zob.: Zacznik nr 4 do Strategii Rozwoju Lublina na lata 20132020 Spis dokumentw strategicznych). redniookresowa Strategia Rozwoju Kraju 2020 (dokument przyjty przez Rad Ministrw dnia 25 wrzenia 2012 r.). Strategia Rozwoju Kraju 20072015 (dokument przyjty przez Rad Ministrw dnia 29 listopada 2006 r.). Zaoenia aktualizacji Strategii Rozwoju Wojewdztwa Lubelskiego na lata 20062020 (podstaw trwajcego procesu aktualizacji Strategii Rozwoju Wojewdztwa Lubelskiego na lata 2006 2020 jest Uchwaa Nr VII/86/2011 Sejmiku Wojewdztwa Lubelskiego, ktra okrela zasady, tryb i harmonogram prac nad aktualizacj).

2. 3. 4. 5. 6.

7.

8.

9.

10.

11. 12.

13.

14. 15. 16. 17.

4|Strona

Artykuy prasowe
1. Krzysztof uk, Jaki ma by Lublin za 10 lat? (07/11/2011) [http://lublin.gazeta.pl/lublin/1,48724,10661481,Jaki_ma_byc_Lublin_za_10_lat_.html]. 2. Mariusz Sagan, Lublin 2020. Kierunkowskaz na przyszo (14/11/2011) [http://lublin.gazeta.pl/lublin/1,48724,10643817,Lublin_2020__Kierunkowskaz_na_przyszlosc.html]. 3. Marian Stefaski, Lublin. Dzi 346 tys. Mieszkacw, w 2035 300 tys. (22/11/2011) [http://lublin.gazeta.pl/lublin/1,37147,10685219,Lublin__Dzis___346_tys__mieszkancow__w_2035___3 00.html]. 4. Stanisaw Michaowski, Nie samymi fabrykami czowiek yje. Lublin ma by przyjazny (06/12/2011) [http://lublin.gazeta.pl/lublin/1,48724,10762393,Nie_samymi_fabrykami_czlowiek_zyje__Lublin_ma_b yc.html]. 5. Jan Pomorski, Akademicko Lublina: jakie szanse i jakie zagroenia (08/12/2011) [http://lublin.gazeta.pl/lublin/1,48724,10779953,Akademickosc_Lublina__jakie_szanse_i_jakie_zagroze nia.html]. 6. Maciej Batowski, Zbigniew Pastuszak, Strategia rozwoju Lublina lepiej dmucha na zimne (13/12/2011) http://lublin.gazeta.pl/lublin/1,48724,10806889,Strategia_rozwoju_Lublina___lepiej_dmuchac_na_zimn [e_.html]. 7. Wodzimierz Sitko, Jedna uczelnia zamiast piciu? To jest droga do sukcesu (21/12/2011) [http://lublin.gazeta.pl/lublin/1,48724,10850497,Jedna_uczelnia_zamiast_pieciu__To_jest_droga_do_su kcesu.html]. 8. Maciej Maniecki, Jak odmieni Lublin? Miasto przyjazne dla inwestorw (03/01/2012) [http://lublin.gazeta.pl/lublin/1,37147,10907441,Jak_odmienic_Lublin___Miasto_przyjazne_dla_inwest orow_.html]. 9. Tomasz Maciejak, Wszystkie grzechy Lublina. Dlaczego tu nie ma biznesu? (16/01/2012) [http://lublin.gazeta.pl/lublin/1,48724,10975349,Wszystkie_grzechy_Lublina__Dlaczego_tu_nie_ma_bi znesu_.html]. 10. Pawe Prokop, Zarobi na Wschodzie? Trzeba poczeka na demokracj (14/02/2012) [http://lublin.gazeta.pl/lublin/1,37147,11136520,Zarobic_na_Wschodzie__Trzeba_poczekac_na_demokr acje.html].

rda danych pierwotnych

1. 2. Dane Gwnego Urzdu Statystycznego Bank Danych Lokalnych [www.stat.gov.pl/bdr]. Rocznik Statystyczny Wojewdztwa Lubelskiego 2011, Urzd Statystyczny w Lublinie, Lublin 2011 .

rda internetowe
1. 2. 3. Portal Innowacji

[www.pi.gov.pl].
Strona internetowa Deloitte

[www.deloitte.com].
Strona internetowa Kancelarii Prezesa Rady Ministrw

[www.premier.gov.pl]. 5|Strona

4. 5. 6. 7.

Strona internetowa Ministerstwa Rozwoju Regionalnego

[www.mrr.gov.pl].
Strona internetowa Orodka Brama Grodzka Teatr NN

[www.tnn.lublin.pl].
Strona internetowa PricewaterhouseCoopers

[www.pwc.pl].
Watchdog Portal Organizacji Straniczych

[www.watchdog.org.pl].

6|Strona

Zacznik nr 9 Czonkowie Zespou przygotowujcego Strategi Rozwoju Lublina na lata 20132020

Zesp autorski Strategii Rozwoju Lublina na lata 20132020

prof. zw. dr hab. Maciej Batowski profesor nauk ekonomicznych, Kierownik Katedry Teorii i Historii Ekonomii na Uniwersytecie Marii CurieSkodowskiej w Lublinie, autor wielu ksiek i opracowa eksperckich na temat prywatyzacji polskiej gospodarki, sektora publicznego w Polsce oraz polityki gospodarczej w okresie transformacji; od 2010 r. czonek Kolegium Najwyszej Izby Kontroli; Krzysztof tka absolwent Uniwersytetu Marii Curie-Skodowskiej w Lublinie, magister zarzdzania i marketingu; Dyrektor Wydziau Projektw Nieinwestycyjnych Urzdu Miasta Lublin; do 2005 r. przez 10 lat dziennikarz lubelskich mediw, a od 2006 r. zwizany z Urzdem Miasta Lublin; w latach 20072009 peni funkcj Sekretarza Miasta Lublin; specjalista w zakresie realizacji projektw transgranicznych, szczeglnie z partnerami z Europy Wschodniej; lider linii dobre rzdzenie think-tanku Centrum Kompetencji Wschodnich, powoanego w 2012 r. wsplnie przez Prezydenta Miasta Lublin, Marszaka Wojewdztwa Lubelskiego oraz Dyrektora UNDP w Polsce; od 2008 r. czonek zespou ds. wzmocnienia potencjau administracji samorzdowej Komisji Wsplnej Rzdu i Samorzdu Terytorialnego; Ewa Kipta gwny specjalista ds. studialnych w Wydziale Planowania Urzdu Miasta Lublin; architekt i urbanistka, zajmujca si renowacj zabytkw, rewitalizacj i rozwojem jakociowym miast, m.in. koordynowaa lubelski Program Inicjatyw Lokalnych; uczestniczya w opracowaniu strategii odnowy Starego Miasta w Lublinie i koncepcji odnowy jego przestrzeni publicznych; braa udzia w opracowaniu wnioskw i studiw wykonalnoci dla projektw dofinansowanych przez Uni Europejsk (m.in. ulice i place Starego Miasta, Teatr Stary, klasztor powizytkowski Centrum Kultury); uczestniczya w przygotowaniu aplikacji Lublina o tytu Europejskiej Stolicy Kultury 2016; prowadzi dziaania na rzecz partycypacji mieszkacw w ksztatowaniu przestrzeni publicznych; od 2011 r. Prezes Stowarzyszenia Forum Rewitalizacji; Halina Kosienkowska redaktor, emerytowany pracownik Wydawnictwa Uniwersytetu Marii Curie-Skodowskiej w Lublinie, wsppracownik wielu orodkw edytorskich; prof. zw. dr hab. Antoni Kukliski emerytowany profesor Uniwersytetu Warszawskiego, geograf ekonomiczny o specjalizacji gospodarka przestrzenna i polityka naukowa; w latach 19901992 Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych, a nastpnie w Komitecie Bada Naukowych; w latach 19992011 Prezes Polskiego Towarzystwa Wsppracy z Klubem Rzymskim; czonek honorowy Akademie fr Raumforschung und Landesplanung w Hanowerze oraz International Akademy Regional Developmnet and Cooperation w Moskwie; czonek honorowy Klubu Rzymskiego i Komitetu Prognoz Polska 2000 Plus Polskiej Akademii Nauk; Tomasz Maciejak absolwent Uniwersytety dzkiego kierunku informatyka i ekonometria ; Dyrektor, Szef Biura Genpact w Czechach, w latach 20082011 Czonek Zarzdu Genpact w Polsce; Biegy Rewident, Certyfikowany Midzynarodowy Audytor Wewntrzny oraz czonek programu ACCA; od 12 lat zwizany z dziedzin finansw z racji zarzdzania przedsibiorstwami i projektami; w latach 20002003 specjalista w Deloitte & Touche, 20042007 Audytor Wewntrzny PGF SA, 20072008 Dyrektor Finansowy, Czonek Zarzdu

2|Strona

Grupy NVG UAB na Litwie; czonek Rady Rozwoju Lublina powoanej przez Prezydenta Miasta Lublin oraz Konwentu Uniwersytetu Marii Curie-Skodowskiej w Lublinie; Maciej Maniecki od 24 lat zwizany z bran IT, wspzaoyciel i wieloletni Prezes Zarzdu firmy Safo, ktra w 2007 r. wesza w struktury Asseco Business Solutions SA; jako I Wiceprezes Zarzdu Asseco Business Solutions SA w 2007 r. wprowadzi firm na Gied Papierw Wartociowych w Warszawie; w 2009 r. utworzy nowe spki dziaajce na rynku informatycznym: Solet sp. z o.o. (dostarczajc rozwizania klasy Business Inteligence wraz z usugami eksperckimi) i WebChili sp. z o.o. (specjalizujc si w wysokiej klasy aplikacjach internetowych); wspzaoyciel i od 3 lat Prezes Zarzdu Rady Przedsibiorczoci Lubelszczyzny; czonek Konwentu Uniwersytetu Marii Curie-Skodowskiej w Lublinie, Konwentu Politechniki Lubelskiej oraz Rady Rozwoju Lublina powoanej przez Prezydenta Miasta Lublin; od grudnia 2010 r. peni funkcj Doradcy Prezydenta Miasta Lublin; prof. dr hab. Stanisaw Michaowski doktor habilitowany nauk humanistycznych, profesor nadzwyczajny UMCS; Rektor Uniwersytetu Marii Curie-Skodowskiej w Lublinie w kadencji 20122016, Kierownik Zakadu Samorzdw i Polityki Lokalnej Wydziau Politologii UMCS, Prodziekan ds. Studenckich Wydziau Politologii w latach 19952005, Dziekan Wydziau Politologii w latach 20052008; autor i wspautor ponad 100 rozpraw naukowych; czonek Polskiego Towarzystwa Nauk Politycznych, Polskiego Towarzystwa Historycznego, Lubelskiego Towarzystwa Naukowego, Komitetu Nauk Politycznych Polskiej Akademii Nauk; prof. dr hab. Zbigniew Pastuszak doktor habilitowany nauk ekonomicznych, profesor nadzwyczajny UMCS, Dziekan Wydziau Ekonomicznego Uniwersytetu Marii Curie-Skodowskiej w Lublinie w kadencji 20122016, Kierownik Zakadu Systemw Informacyjnych Zarzdzania UMCS; autor blisko 200 prac naukowych opublikowanych w Polsce i za granic; peni funkcj Associate Editor w czasopimie International Journal of Services and Standards (IJSS, Wielka Brytania) oraz czonka rad programowych i recenzenta kilkunastu midzynarodowych czasopism naukowych; profesor wizytujcy i wykadowca przedmiotw: Digital Economy, E-business, E-Learning, SCM i Operations Management w ISSBS Celje (Sowenia) i Kasetsart University (Bangkok, Tajlandia), czonek komitetw organizacyjnych kilkunastu edycji cyklicznych konferencji naukowych odbywajcych si w Finlandii, Hiszpanii, Sowenii, Tajlandii, Tunezji i na Tajwanie; posiadacz kilkunastu krajowych i midzynarodowych nagrd naukowych, w tym: Emerald Literati Network 2012 Award for Excellence: Outstanding Paper (Wielka Brytania) oraz Computer Educator of the Year (IACIS, 2008, Atlanta, Georgia, USA); prof. zw. dr hab. Jan Pomorski profesor nauk humanistycznych, Kierownik Zakadu Metodologii Historii na Uniwersytecie Marii Curie Skodowskiej w Lublinie, autor ksiek i rozpraw naukowych przede wszystkim z metodologii historii i innych nauk spoecznych; by ekspertem i doradc przy wielu i nicjatywach gospodarczych i samorzdowych, w tym przy opracowywaniu strategii rozwoju Lubelszczyzny i Lublina; w latach 90. po d jego kierunkiem zrealizowano kilkadziesit projektw prywatyzacyjnych i restrukturyzacyjnych; kierowa licznymi projektami badawczymi, resortowymi w latach 80., a nastpnie grantami Komitetu Bada Naukowych; organizator krajowych i midzynarodowych konferencji naukowych; czonek Polskiego Towarzystwa Historycznego, Polskiego Towarzystwa Filozoficznego i Lubelskiego Towarzystwa Naukowego, Penomocnik Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyszego ds. utworzenia Europejskiego Uniwersytetu Polsko-Ukraiskiego, Penomocnik Prezydenta Miasta Lublin ds. wsppracy z uczeln iami wyszymi oraz partnerstwa wschodniego;

3|Strona

Pawe Prokop fundator i prezes Fundacji Inicjatyw Menederskich, konsultant i auditor Systemw Zarzdzania, autor programw wsppracy midzynarodowej, ekspert w projektach innowacyjnych finansowanych ze rodkw UE, specjalista w zakresie coachingu organizacyjnego i tworzenia strategii rozwoju; Doradca Prezydenta Miasta Lublin ds. partycypacji spoecznej i wsppracy transgranicznej, Szef Rady Programowej Centrum Kompetencji Wschodnich, czonek zespou Szefa Suby Cywilnej opracowujcego strategi szkole polskiej administracji na lata 20042007; wykadowca uczelni wyszych, autor publikacji z dziedziny zarzdzania w administracji, partycypacji spoecznej oraz etyki ycia publicznego; dr Mariusz Sagan doktor nauk ekonomicznych, Dyrektor Wydziau Strategii i Obsugi Inwestorw Urzdu Mia sta Lublin, penomocnik Prezydenta Lublina ds. specjalnej strefy ekonomicznej, adiunkt w Katedrze Zarzdzania Strategicznego Kolegium Nauk o Przedsibiorstwie Szkoy Gwnej Handlowej w Warszawie, ekspert i praktyk w zakresie rozwoju przedsibiorczoci oraz zarzdzania strategicznego, w tym strategii miast; autor i wspautor ponad 70 publikacji z zakresu rozwoju regionalnego i rozwoju miast, biznesu midzynarodowego oraz zarzdzania przedsibiorstwem, w tym kilkunastu publikacji o wysok ich wskanikach cytowa w renomowanych czasopismach amerykaskich i brytyjskich (Managing Service Quality, Chinese Management Studies, Cross Cultural Management, Marketing Education Review); autor, redaktor i wspredaktor naukowy 10 ksiek (m.in. Rozwj Polski Wschodniej, Praktyka skutecznego zarzdzania przedsibiorstwem, Management in International Business); prof. zw. dr hab. in. Wodzimierz Sitko specjalista i konsultant w zakresie zarzdzania; przez 15 lat z przerwami kadencyjnymi Rektor Politechniki Lubelskiej, Przewodniczcy Konwentu teje Uczelni, Kierownik Katedry Zarzdzania; wspzaoyciel i przez 10 lat Rektor, a obecnie Prezydent Wyszej Szkoy Przedsibiorczo ci i Administracji w Lublinie; autor ponad 300 publikacji naukowych, ponad 100 opracowa projektowych i eksperckich dla przemysu i gospodarki; promotor 13 prac doktorskich; czonek wielu rad nadzorczych spek prawa handlowego, organizacji naukowych, biznesowych i spoecznych; Honorowy Profesor Politechniki lskiej w Gliwicach; Marcin Skrzypek pracownik lubelskiego Orodka Brama Grodzka Teatr NN zaangaowany w dziaania o interdyscyplinarnym charakterze (plenerowe, internetowe, edukacyjne, edytorskie, sieciowe itd.); z wyksztacenia anglista, z zamiowania publicysta, analityk mechanizmw komunikacji, wsppracy i rozwoju; wspautor aplikacji Lublina do tytuu Europejska Stolica Kultury 2016 oraz Strategii Rozwoju Kultury (w trakcie opracowania); wsptwrca i czonek Rady Kultury Przestrzeni, popularyzator partycypacji spoecznej; czonek Orkiestry w. Mikoaja; dr Marian Stefaski doktor nauk ekonomicznych, Dziekan Wydziau Ekonomii w Wyszej Szkole Ekonomii i Innowacji w Lublinie; inicjator i uczestnik wielu przedsiwzi gospodarczych i naukowych; wsptworzy Fundacj Rozwoju KUL, ktra pniej powoaa Lubelsk Szko Biznesu; w 1991 r. zosta fundatorem Fundacji OIC Poland oraz utworzy i zorganizowa Delegatur Ministerstwa Przeksztace Wasnociowych w Lublinie; w latach 20072008 czonek zespou przygotowujcego powstanie Podstr efy Lublin Specjalnej Strefy Ekonomicznej Euro-Park Mielec; autor ponad 30 publikacji powiconych sektorowi maych i rednich przedsibiorstw oraz problematyce rozwoju regionalnego;

4|Strona

Sylwia Szajc inspektor ds. strategii w Wydziale Strategii i Obsugi Inwestorw Urzdu Miasta Lublin; ukoczya z wyrnieniem socjologi na Uniwersytecie Marii Curie -Skodowskiej w Lublinie; doktorantka Katolickie go Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawa II na Wydziale Nauk Spoecznych, stypendystka Urzdu Marszakowskiego (temat rozprawy: Sieci a rozwj innowacji w wojewdztwie lubelskim na przykadzie Regionalnego Systemu Innowacji); przedsibiorca z dowiadczeniem w midzynarodowej korporacji i zarzdzaniu firm handlu zagranicznego; autorka artykuw naukowych w jzyku pols kim i angielskim o rozwoju regionalnym, przedsibiorczoci, innowacyjnoci, sieciach, analizie sieciowej, science communication i odpowiedzialnoci spoecznej; dr Krzysztof Trojanowski meneder, czonek Zarzdu Stokrotka sp. z o.o. nalecej do Grupy Handlowej Emperia Holding SA, wykadowca na Wydziale Ekonomicznym Wyszej Szkoy Ekonomii i Innowacji w Lublinie; prac doktorsk z zakresu restrukturyzacji przedsibiorstw obroni na Katolickim Uniwersyt ecie Lubelskim w Lublinie; autor publikacji z dziedziny corporate governance, teorii przedsibiorstw, zarzdzania strategicznego i logistyki; by wspautorem programw studiw podyplomowych i wykadowc na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim w Lublinie; w latach 20112012 peni funkcj Dyrektora Biura Nadzoru Wacicielskiego Urzdu Miasta Lublin; dr Jacek Warda doktor nauk humanistycznych, inspektor ds. strategii w Wydziale Strategii i Obsugi Inwestorw Urzdu Miasta Lublin, specjalista w dziedzinie zarzdzania publicznego; wspautor podrcznika zarzdzania w samorzdach pt. Wyspy szans. Jak budowa strategie rozwoju lokalnego?; ordownik utworzenia w Lublinie Centrum Zabawy Wiedz POZNAWALNIA pierwszego centrum nauki we wschodniej Polsce; dr Andrzej Wodecki, MBA Kierownik Uniwersyteckiego Centrum Zdalneg o Nauczania i Kursw Otwartych Uniwersytetu Marii CurieSkodowskiej w Lublinie, od kilkunastu lat wdraajcy rozwizania e -learning w rodowiskach akademickich i biznesowych; niezaleny konsultant w obszarach systemw informacyjnych biznesu (wdroenia ERP), zarzdzania kapitaem ludzkim i efektywnoci, innowacyjnoci i kapitau intelektualnego (KI); wsptwrca wielu opracowa eksperckich i raportw, w szczeglnoci o innowacyjnoci polskiej gospodarki, polskiego sektora farmaceutycznego, KI Polski i KI Lubelszczyzny, a take Strategii rozwoju szkolnictwa wyszego do roku 2020; autor i wspautor kilkudziesiciu polskich i zagranicznych publikacji naukowych z zakresu e-learning i spoeczestwa informacyjnego; uczestniczy w kilkunastu midzynarodowych projektach badawczych; trener i wykadowca (systemy informacyjne biznesu, e -biznes) w Gdaskiej Fundacji Ksztacenia Menederw, Business Center Club w Warszawie, Szkole Biznesu Politechniki Warszawskiej, Fundacji OIC Poland w Lublinie, Wyszej Szkole Ekonomii i Innowacji w Lublinie i innych instytucjach szkoleniowych;

5|Strona

dr Krzysztof uk doktor nauk ekonomicznych, pracownik naukowo-dydaktyczny na Uniwersytecie Marii Curie Skodowskiej w Lublinie i w Wyszej Szkole Ekonomii i Innowacji w Lublinie; od 1996 r. by dyrektorem Delegatury Ministra Skarbu Pastwa w Lublinie, wsppracowa z Instytutem Bada nad Gospodark Rynkow przy projektach badawczych dotyczcych restrukturyzacji i prywatyzacji gospodarki komunalnej, koordynowa realizacj programw pomocowych Unii Europejskiej wdroonych przez Ministerstwo Skarbu Pastwa dla przedsibiorstw komunalnych; w 2005 r. zosta czonkiem Komisji Ekonomii i Zarzdzania Oddziau P olskiej Akademii Nauk w Lublinie oraz czonkiem Resortowej Komisji Orzekajcej w sprawach o naruszenie dyscypliny finansw publicznych przy ministrze Skarbu Pastwa; uczestniczy w pracach Rady Konsultacyjnej ds. Strategii Rozwoju Wojewdztwa Lubelskiego; w latach 20072009 Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Skarbu Pastwa; Przewodniczcy Rady Miasta widnik w latach 19901996 oraz Zastpca Prezydenta Miasta Lublin w latach 20062007; od grudnia 2010 r. Prezydent Miasta Lublin; Robert yko podinspektor ds. studiw i analiz w Wydziale Strategii i Obsugi Inwestorw Urzdu Miasta Lublin; ukoczy ekonomi oraz finanse i rachunkowo na Uniwersytecie Marii Curie -Skodowskiej w Lublinie; doktorant Wydziau Ekonomicznego UMCS; autor publikacji z dziedziny rynkw finansowych, rozwoju jednostek samorzdu terytorialnego i funkcjonowania przedsibiorstw na rynku.

6|Strona