Do czego przydaje si router

Zapewni internet
Zastanawiasz si, jak udostpni internet w caym domu bez uycia kabli, aby mc z kadego urzdzenia surfowa po internecie? To proste: potrzebujesz routera Wi-Fi.

w caym domu

Do czego przydaje si router

mona podczy komputer lub inne urzdzenia za pomoc kabla. Najwiksz zalet routera jest jednak sygna Wi-Fi, pozwalajcy na bezprzewodowe poczenie z urzdzeniami.

outer to niewielkie urzdzenie, ktre emituje sygna Wi-Fi w obrbie mieszkania lub domu, zapewnia szybk i bezpieczn prac cza internetowego, zarzdza wszystkimi procesami zachodzcymi w domowej sieci.

Bezprzewodowa wolno
Dziki sieci bezprzewodowej mona korzysta z laptopa lub tabletu, siedzc wygodnie na kanapie, przej do innego pokoju, lub wyj do ogrodu, nadal majc dostp do internetu. O wiele wygodniej jest te udostpni internet i sie urzdzeniom stacjonarnym, jak na przykad konsola do gier, serwer plikw NAS, Home Theater Media Center, odtwarzacz plikw Divx, czy nowoczesny telewizor z funkcjami internetowymi (np.: przegldanie stron www, ogldanie filmw z youtube itp.). Jeszcze niedawno konieczne byo przeprowadzenie przez cae mieszkanie dodatkowych kabli sieciowych. Dzi trudno nam sobie wyobrazi, aby urzdzenia czyy si z internetem inaczej ni bezprzewodowo. Routery nie tylko umoliwiaj korzystanie z internetu. Dziki nim tworzymy w domu sie lokaln, w ktrej moemy wspdzieli mulimedia oraz inne pliki pomidzy rnymi urzdzeniami.Filmy, zdjcia czy muzyk zgromadzon na dysku twardym komputera, mini serwerze plikw NAS, odtworzymy na telewizorze, tablecie lub sprzcie HiFi. Do drukarki z funkcj Wi-Fi mona wysa dokument, by wydrukowa go bez bezporedniego poczenia z komputerem.
Poradnik sieciowy | 3

Jak dziaa router?

Kade urzdzenie czce si z internetem wymaga unikalnego adresu IP (np.: 64.121.91.88).

Dlaczego warto kupi router Wi-Fi

01 02 03 04 05 06

Mona korzysta z internetu w dowolnym miejscu mieszkania, domu, a take w ogrodzie lub na balkonie Mona wygodnie przesya dane pomidzy komputerami i innymi urzdzeniami W atwy sposb rozdzielimy cze internetowe pomidzy posiadanymi urzdzeniami Zyskujemy moliwo wspdzielenia multimediw pomidzy urzdzeniami Z jednej drukarki skorzystaj wszyscy uytkownicy sieci Z rodzin lub przyjacimi zagramy w gry wieloosobowe przez internet

Routery nie tylko umoliwiaj korzystanie z internetu. Dziki nim tworzymy w domu sie lokaln, w ktrej moemy wspdzieli multimedia oraz inne pliki pomidzy rnymi urzdzeniami.
Dostawca internetowy z reguy zapewnia nam tylko jeden taki adres. Router uzyska dostp do internetu przez wpisany mu adres IP dostawcy internetu, a nastpnie dla kadego urzdzenia, ktre zechcemy poczy z Internetem, stworzy lokalne adresy IP (np.: 192.168.1.100). Zastosowanie routera ma jeszcze jedn du zalet. Lokalne adresy IP nadawane przez router nie s widoczne w internecie dla hakerw i cyberprzestpcw, co daje dodatkow ochron. Ponadto, routery dziki dodatkowym funkcjom szyfrowania i moliwoci ustawienia silnego hasa dostpu, zapewniaj wysze bezpieczestwo dla urzdze w sieci domowej. Typowy router wyposaony jest w kilka standardowych gniazdek Ethernet (RJ-45), do ktrych

2 | Poradnik sieciowy

Do czego przydaje si router

TP-LINK TL-WR1042ND
Bezprzewodowy router, standard N, 300Mb/s, gigabitowe porty Ethernet

Jak wybra router Wi-Fi

Wybierz dobrze
Dostp do internetu w caym domu dla wszystkich urzdze komputerowych. Wymiana plikw pomidzy uytkownikami. Ogldanie multimediw z internetu, suchanie muzyki z radia internetowego, czy tworzenie sieciowych kopii zapasowych. To tylko niektre korzyci wynikajce z dostpu do internetu oraz budowy domowej sieci lokalnej, w ktrej gwn rol bdzie odgrywa router.

i ciesz si komfortem pracy

Doceni warto te moliwo synchronizowania plikw przechowywanych na rnych urzdzeniach. Gdy mamy kilka urzdze, jak laptop, tablet, smartfon, przenoszenie danych pomidzy nimi bdzie wygodniejsze przy uyciu Wi-Fi ni za pomoc dysku zewntrznego lub pendrive.

oferujce transmisje z prdkoci 300 i 450Mb/s, np.: dwupasmowe modele TP-LINK z serii WDR. Funkcjonalno nowoczesnych modeli routerw wykracza znacznie poza zwyke udostpnianie internetu. W ofercie firmy TP-LINK dostpne s modele, ktre umoliwiaj wspdzielenie plikw zapisanych na dysku przenonym, pendrive lub aparacie cyfrowym podczanym przez port USB. Dziki temu moemy prosto i szybko utworzy odpowiednik domowego serwera NAS, stanowicego przydatny i bezpieczny magazyn danych. Do routera podczymy te drukark, do ktrej dostp bd mieli wszyscy uytkownicy sieci. Zalety, jakie niesie ze sob czno bezprzewodowa s nie do przecenienia. Ceny domowych routerw, w zalenoci od ich funkcjonalnoci, waha mog si od kilkudziesiciu do kilkuset zotych.

Multimedialny Gigabitowe porty Ethernet oraz bezprzewodowa transmisja danych z prdkoci do 300 Mb/s to znak, e router nadaje si do strumieniowanych transmisji wideo HD i gier online.

Funkcjonalno Co wicej, router ma port USB, dziki ktremu mona liczy na funkcj udostpniania dysku, serwera mediw, serwera FTP i serwera druku - funkcje te s dostpne po podczeniu odpowiedniego urzdzenia do routera.

Szybko i funkcjonalno
Jeli wykupilimy szybkie cze internetowe, o prdkoci np.: 100 Mb/s, warto take wybra router oferujcy wysokie prdkoci transferu Wi-Fi. Obecnie najpopularniejszy standard sieci bezprzewodowej 802.11n zapewnia szybko transmisji danych nawet do 600 Mb/s. Kwestie techniczne poruszymy bardziej szczegowo w dalszej czci poradnika. Uytkownikom, ktrzy intensywnie korzystaj z internetu, ogldaj strumieniowane filmy HD i graj w gry online, zalecamy routery
4 | Poradnik sieciowy

atwa obsuga Kolejna przydatna funkcja to przycisk Wireless On/Off do atwego wyczania i wczania sieci bezprzewodowej oraz przycisk WPS do atwego nawizywania bezpiecznego poczenia.

ybr odpowiedniego urzdzenia, ktre zapewni dostp do internetu dla wielu urzdze, jest zaleny od kilku czynnikw oraz potrzeb uytkownika. Na pocztku naley upewni si, jaki typ cza internetowego mamy w domu - bdzie to kluczowy element stanowicy punkt wyjcia do zakupu routera i urzdze sieciowych.

TP-LINK TL-WDR4300
Dwupasmowy router gigabitowy, N 300 i 450 Bardzo zaawansowany i szybki router sieciowy. Pracuje w pamie 2,4 oraz 5 GHz, odpowiednio z prdkoci 300 i 450 Mb/s. Gigabitowy port WAN oraz przecznik sieciowy zapewniaj doskonae transfery w sieci lokalnej i internecie. Dwa porty USB umoliwiaj uruchomienie serwera multimediw, danych oraz drukarek.

Poradnik sieciowy | 5

Jak wybra router Wi-Fi

Jak wybra router Wi-Fi

Duo zaley od cza

Jeli mamy cze ADSL (np. operatorzy Orange czy Netia) i chcemy zbudowa domow sie lokaln, warto zaopatrzy si w router z wbudowanym modemem ADSL. Pozwoli on na dostp do internetu dla wikszej liczby komputerw. Uytkownicy korzystajcy z cza operatora telewizji kablowej lub lokalnego operatora internetu (popularnie zwanego osiedlwk) powinni zakupi router przewodowy z wbudowanym przecznikiem sieciowym - najczciej 4-portowym. Zapewni on podczenie komputerw do sieci LAN oraz dostp do internetu. Gdy chcemy korzysta take z pocze bezprzewodowych, np. podczajc do sieci laptop, tablet czy smartfon, naley wybra router oferujcy sie Wi-Fi. Do intensywnego korzystania z cznoci bezprzewodowej idealny bdzie router z wbudowanym przecznikiem gigabitowym, ze sprztow akceleracj NAT (wzrost prdkoci w sieci LAN i WAN do 800 Mb/s), dwupasmowy, w standardzie 802.11n, obsugujcy czstotliwoci 2,4 oraz 5 GHz. Takie routery cechuj si bardzo dobrym zasigiem oraz du szybkoci. Do mniej wymagajcych zada wystarczy router jednopasmowy, w standardzie 802.11n z prdkoci 150 lub 300 Mb/s, oraz przecznikiem sieciowym 10/100 . Gdy nasz operator internetowy dostarcza nam usug poprzez
6 | Poradnik sieciowy

TP-LINK TL-WR741ND
Jednopasmowy router, N 150

Wygld Niedrogi router zamknity w estetycznej obudowie, ktry okae si w peni wystarczajcy do zbudowania prostej sieci Wi-Fi.

W przypadku routerw 3G dostp do internetu zapewnia podczony do urzdzenia modem USB.

zapomina o waciwym zabezpieczeniu sygnau Wi-Fi. Su do tego mechanizmy szyfrujce WEP, WPA, WPA2. Najbezpieczniejszym i zalecanym jest standard WPA2, wykorzystujcy 128-bitowe klucze kryptograficzne oraz wysoki poziom bezpieczestwa autoryzacji uytkownika. Routery TP-LINK oferuj ponadto rozwizanie Quick Security Setup (WPS/QSS), ktre umoliwia automatyczne skonfigurowanie zabezpieczonego poczenia bezprzewodowego, poprzez nacinicie przycisku WPS/QSS. To bardzo prosty i szybki sposb na zabezpieczenie sieci, a dodatkowo nie trzeba pamita hasa. Nowoczesne routery oferuj nam take moliwo uruchomienia zapory sieciowej, ktra chroni sie domow oraz komputery przed atakami z internetu. Mechanizmy kontroli rodzicielskiej i reguy dostpu do sieci pozwalaj take zabezpieczy dzieci przed niepodanymi treciami w sieci www.

Bezpieczestwo

TP-LINK TL-WR1043ND
Jednopasmowy router, N 300

sygna bezprzewodowy, otrzymujemy urzdzenie abonenckie Wi-Fi, ktre pracuje w trybie klienta punktu dostpowego. W takim przypadku kryteria wyboru domowego routera s identyczne, jak w przypadku operatora kablowego. Wyjtkiem jest usuga przy uyciu karty sieciowej zamontowanej bezporednio w komputerze i antenie na zewntrz budynku. Przy takim rozwizaniu konieczne jest skorzystanie z urzdzenia oferujcego funkcj WISP, np.: TP-LINK TL-WR743ND bezprzewodowy router z funkcj AP i klienta WISP. Obsuga pocze WISP umoliwia podczenie do sieci bezprzewodowego dostawcy internetu i utworzenie sieci lokalnej.

Oferuje prdkoci do 150 Mb/s, wysokie bezpieczestwo WPA2 i przycisk zabezpieczajcy Quick Security Setup.

tym, e sygna nie jest odbierany kablem, ale drog radiow, czyli jak w telefonach komrkowych. Dostp do internetu zapewnia podczony do routera, przez zcze USB, modem 3G/4G (wyglda jak duy pendrive). Do takich zastosowa przeznaczone s przenone routery 3G/4G z wbudowan obsug modemw USB, na przykad TP-LINK TL-MR3040 - przenony router bezprzewodowy 3G/4G z wbudowan bateri. Pozwala stworzy sie lokaln w dowolnym miejscu w podry, na urlopie, na spotkaniu, konferencji, turnieju, czy innej imprezie. Takie routery poradz sobie z wikszoci modemw dostpnych na rynku - zarwno rozwiza 3G, 4G i LTE. Dodatkow zalet routerw przenonych jest zasilanie ich z portu USB komputera lub wbudowany akumulator, ktry zapewni nieprzerwan czno do kilku godzin. Dodatkowy port Ethernet, oraz rne tryby pracy zapewniaj ich uniwersalne wykorzystanie w kadych warunkach i wszdzie tam, gdzie dostpna jest sie komrkowa.

Cena i jako

Internet dla mobilnych

Uytkownicy modemw 3G lub 4G rwnie mog stworzy domow sie LAN opart na routerze Wi-Fi. Technicznie bdzie to wyglda tak samo, jak w przypadku operatorw telewizji kablowej czy czy ADSL. Rnica polega na

Gdy chcemy korzysta take z pocze bezprzewodowych, np. podczajc do sieci laptopy, tablety czy smartfony, naley wybra router obsugujcy sie Wi-Fi.

Router ze wietnym stosunkiem ceny do oferowanych moliwoci. Oferuje prdkoci do 300 Mb/s, ktre s wystarczajce do pynnego strumieniowania filmw w jakoci HD, ma wbudowany port USB do wspdzielenia multimediw przez sie

Inne funkcje warte uwagi

Routery czsto wyposaone s w dodatkowe funkcje. Jeli mamy w domu kilka urzdze/ dyskw magazynujcych multimedia (fotki, filmy, muzyk), warto wybra router z portem lub portami USB. Podczymy do niego zewntrzny dysk twardy lub pendrive, a router speni rol centrum multimedialnego, do ktrego bdziemy mogli podczy si np. z laptopa, telefonu czy tabletu. To wygodne wspdzielenie multimediw. Kolejna przydatna funkcja to wbudowany
Poradnik sieciowy | 7

Bezpieczestwo Ma te wygodn w obsudze funkcj zabezpieczajc Quick Security Setup.

Bezpieczestwo jest kluczowe

Tworzc sie domow i bezprzewodow, nie wolno

Jak wybra router Wi-Fi

Na opakowaniu routera zazwyczaj znajdziemy prdko transmisji, ktra wyraona jest w wartociach 10, 100, 150, 300, 450 Mb/s lub wicej. Jak prdko powinnimy wybra? To zaley od dwch czynnikw: ile urzdze w domu czy si z internetem, oraz do czego uywamy cza internetowego.

Jak wybra router Wi-Fi

Standard 802.11n

TP-LINK TL-MR3020
Przenony router bezprzewodowy, N 150 Router jest kompatybilny z modemami LTE i pozwala na wspdzielenie poczenia mobilnego 3G/3,75G/4G. Jego miniaturowe wymiary i maa waga pozwalaj na zabranie go w podr - zmieci si w kadej torbie i pozwoli cieszy si dostpem do internetu niemal w kadym miejscu.

10, 100, 150, 300, 450 Mb/s - czy to szybko internetu?

Najwysza prdko Wybierz router wstandardzie 802.11n, aby uzyska najwysze prdkoci transferu danych w sieci bezprzewodowej.

01

Kilka urzdze sieciowych Jeli wdomu jest kilka urzdze jednoczenie korzystajcych zsieci, gramy wgry online, ogldamy bezporednio zinternetu filmy wjakoci HD, przesyamy pomidzy urzdzeniami duo danych, rekomendujemy wybra moliwie najszybszy model, np.: 450 Mb/s, zwbudowanym gigabitowym przecznikiem sieciowym.

02

Jedno lub dwa urzdzenia sieciowe Jeli w domu mamy dwa urzdzenia jednoczenie korzystajce z sieci, a nasze potrzeby ograniczaj si do korzystania z Facebooka, poczty e-mail i suchania muzyki, nie ma potrzeby kupowa bardzo szybkiego routera. Wystarczy model 150 Mb/s i wbudowany przecznik 10/100 .

TP-LINK TD-W8968
Bezprzewodowy router z modemem ADSL2+ , N 300 Urzdzenie przeznaczone dla uytkownikw czy ADSL. Dodatkowy port EWAN (Ethernet WAN) zapewni alternatywn metod podczenia do internetu. Szybka sie Wi-Fi do 300 Mb/s oraz port USB pozwalaj bezprzewodowo komunikowa si z sieci i udostpnia drukark lub nonik danych.

Wsteczna kompatybilno Routery 802.11n s kompatybilne ze standardami 802.11g oraz 802.11b, wic starsze komputery i urzdzenia rwnie bd w stanie czy si z internetem.

serwer druku. Umoliwia podczanie do routera przez zcze USB dowolnej drukarki. W taki sposb szybko i prosto zyskujemy bezprzewodow komunikacj z drukark i udostpniamy j wszystkim uytkownikom w domu lub firmie.

Gdy z domowej sieci korzystaj take dzieci, warto zdecydowa si na router z wbudowan kontrol rodzicielsk. Funkcja ta umoliwia ustalenie regu korzystania z internetu, aby ograniczy dzieciom dostp do niewskazanych treci online.

Warto te wiedzie, e szybko routera nie oznacza, e internet bdzie dziaa nam szybciej. Wartoci podawane w Mb/s oznaczaj maksymaln szybko przesyania danych w sieci lokalnej lub na porcie internetowym (WAN). Szybko cza internetowego zaley od umowy z operatorem i to on reguluje t prdko. Dla przykadu, router 450 Mb/s nie sprawi, e cze internetowe bdzie szybsze ni na routerze 150 Mb/s.
Operator TV, operator ISP, operator ISP (klient AP) TD-W8968 + + + + + + + + + + TD-W8970 + + + + + + + + + + TL-R460 + + -(2) + TL-WR741ND + + + + + + TL-WR1043ND + + + + + + -(3) + + + + + TL-WDR3600 + + + + + + -(3) + + + + + + TL-WDR4300 + + + + + + -(3) + + + + + + +

Typ cza internetowego (1) - sie domowa po wyposaeniu w przecznik sieciowy (2) - bezprzewodowy internet po wyposaeniu w punkt dostpowy (3) - po instalacji alternatywnego oprogramowania Proponowane modele Korzystanie z internetu bez sieci WiFi Sie domowa i przewodowy internet Sie domowa i WiFi Bardzo szybka sie domowa i WiFi Serwer druku Serwer danych cze zapasowe 3G / obsuga modemw 3G Alternatywne oprogramowanie routera Sie ethernet 10/100 Sie ethernet 10/100/1000 Sie bezprzewodowa 2,4 GHz 802.11n 150 sie bezprzewodowa 2,4 GHz 802.11n 300 Sie bezprzewodowa 5 GHz 802.11n 300 Sie bezprzewodowa 5 GHz 802.11n 450 TD-8817 + - (1) -(2) + TD-8840T + + + -

ADSL TD-W8951ND + + + + + -

Operator ISP WiFi (tryb WISP) TL-WR743ND + + + + + + -

Internet mobilny z WiFi TL-MR3020 + + + + + + TL-MR3040 + + + + + + -

8 | Poradnik sieciowy

ZASTOSOWANIE I MOLIWOCI

Poradnik sieciowy | 9

Jak skonfigurowa router

Jak skonfigurowa router

To naprawd
proste!
Na przykadzie routera TP-LINK TL-WR1043ND pokaemy, jak przygotowa sie Wi-Fi do dziaania.

Router TP-LINK TL-WR1043ND ma wyranie oznaczone porty LAN (na to) oraz niebieski port WAN (cze do internetu). Upraszcza to jeszcze bardziej proces konfiguracji.

PAMITAJ: Sie bezprzewodowa powinna by odpowiednio zabezpieczona przed dostpem nieuprawnionych osb. Konfiguracja sieci Wi-Fi
Najprostszym rozwizaniem jest dynamiczne przydzielanie adresu IP WAN - jest to jednak zalene od operatora ISP. Pokaemy, jak skonfigurowa poczenie WAN ze staym adresem IP. Uzupeniamy pola adresu IP WAN (powinien by odnotowany w umowie z operatorem), maski, bramy, a take DNS-w. W kolejnym kroku tworzymy wewntrzn sie bezprzewodow, nadajc jej dowoln nazw. Sie bezprzewodowa powinna by odpowiednio zabezpieczona przed dostpem nieuprawnionych osb. Dlatego wybieramy Wysoki poziom zabezpiecze i podajemy haso do sieci Wi-Fi. W kolejnych krokach zostanie wywietlone podsumowanie konfiguracji, a plik z ustawieniami zostanie zapisany na pulpicie komputera. Na koniec rozpocznie si proces zapisywania wszystkich ustawie routera oraz ponowny jego rozruch. Po sprawdzeniu wszystkich ustawie kreator wywietli komunikat informujcy o zakoczeniu procesu ustawiania routera.

ierwsza, startowa konfiguracja nowego routera i sieci Wi-Fi, wymaga podczenia go przewodem sieciowym do komputera (gniazdko LAN). Drugim przewodem router podczamy od gniazdka WAN do gniazdka LAN operatora internetowego. Router ma wyranie oznaczone porty LAN na fotografii w kolorze tym, oraz w kolorze niebieskim port WAN. Najprostsza metoda na skonfigurowanie to uruchomienie z pytki CD doczonego do urzdzenia kreatora CD. Przewodnik krok po kroku pokae nam, w jaki sposb podczy urzdzenie i przej kolejne etapy ustawie.

W tym czasie moemy zapozna si ze schematem diod kontrolnych umieszczonych na froncie routera. Rozpoczyna si proces sprawdzania cznoci

Kreator Easy Setup Assistant przeprowadzi nas przez podstawow konfiguracj routera. Przeprowadzone dziaania pozwoliy na podczenie routera do sieci oraz konfiguracj, czego efektem jest dziaajce poczenie i sie Wi-Fi z uruchomionymi zabezpieczeniami. Ustawienia, ktre wprowadzilimy, w zupenoci wystarcz do poprawnego i sprawnego dzielenia cza internetowego oraz funkcjonowania sieci Wi-Fi.

Podczanie okablowania
Na pocztku podczamy przewd sieciowy do dowolnego portu LAN routera, a drugi koniec do gniazdka LAN w komputerze. Komputer suy nam wycznie do konfiguracji routera. Nastpnie podczamy drugi przewd do gniazda WAN oraz do gniazda sieciowego w cianie lub do modemu kablowego - czyli miejsca, skd dostarczana jest usuga dostpu do internetu. Pozostaje podczy zasilacz sieciowy i poczeka na uruchomienie urzdzenia.

Kluczowe moliwoci routera z punktem dostpowym

sieci LAN oraz WAN. Jeli router wykryje problem z poczeniem, to wywietli odpowiedni komunikat.

01
Pozwala utworzy w domu niezalen wydzielon sie lokaln.

02
Pozwala wspdzieli cze internetowe dla wielu komputerw.

03
Pozwala wymienia pliki pomidzy komputerami w sieci domowej.

04
Umoliwia korzystanie z sieci w kadym punkcie domu bez koniecznoci ukadania okablowania sieciowego.

10 | Poradnik sieciowy

Poradnik sieciowy | 11

Jak zabezpieczy sie Wi-Fi

Jak zabezpieczy sie Wi-Fi

Bezpieczestwo
to podstawa
Przy uyciu kreatora szybko i atwo okrelimy ustawienia routera, sieci Wi-Fi, a take podstawowe zabezpieczenia. Warto jednak zajrze do panelu zarzdzania routera i ustawi dodatkowe poziomy zabezpiecze.

kilka mechanizmw. Najlepszym rozwizaniem w przypadku domowych sieci bezprzewodowych jest uywanie szyfrowania WPA2 Personal. Wykorzystanie tzw. PSK (Pre-Shared Key) pozwala na utworzenie hasa od 8 do 63 znakw. Dlatego podczas jego zakadania warto skorzysta z jak najduszego i jak najbardziej skomplikowanego hasa, zawierajcego w sobie litery wielkie oraz mae, cyfry i znaki specjalne. WPA2 rwnie mona zama i aby tego unikn zaleca si stosowanie bardzo skomplikowanych hase, ktre nie zawieraj powszechnie uywanych sw i okrele. Na koniec ciekawostka: amanie WPA2 metod brute-force to proces na co najmniej kilkadziesit lat przy uyciu standardowego PC-ta.

Haso powinno by jak najdusze i najbardziej skomplikowane, zawiera wielkie oraz mae litery, cyfry i znaki specjalne.

ady router jest zabezpieczony przed nieautoryzowanym dostpem. Mechanizm uwierzytelniania zazwyczaj skada si z nazwy uytkownika oraz hasa. Fabrycznie, po wyjciu z pudeka router ma ustawiony domylny login oraz haso najczciej: admin | admin, lub admin i bez hasa. Informacje o domylnym adresie IP oraz danych do logowania mona te znale na etykiecie routera (szukaj jej na spodzie urzdzenia). Warto dokona zmiany domylnego hasa, oraz jeli interfejs na to pozwala - nazwy uytkownika z uprawnieniami administratora. Panel do zarzdzania routerem uruchomimy z komputera poprzez przegldark internetow, wpisujc w polu adresu numer IP np.: 192.168.0.1 lub 192.168.1.1. Waciwy numer mona odnale w instrukcji do routera lub na etykiecie. W przypadku routera, ktry posuy do przygotowania tego poradnika - TP-LINK TL-WR1043ND - mamy moliwo zmiany nazwy
12 | Poradnik sieciowy

i hasa. Dokonujemy tego w menu System Tools -> Password. Zalecamy ustawi mocne haso, ktre skada si z liter duych i maych, cyfr i znakw specjalnych, np.: tO+jeST_moJE*6$haSO

WPS - uatwienie nie tylko dla uytkownika

WPS (Wi-Fi Protected Setup) to mechanizm pozwalajcy na szybkie zestawienie poczenia pomidzy punktem dostpowym a urzdzeniem klienckim, bez znajomoci nazwy sieci czy metody zabezpiecze i hase. Metod czenia jest kilka, jednak te dwie s czsto stosowane i wykorzystywane przez producentw routerw. To Push-Button Configuration (PBC) oraz PIN. bdzie mia trudno z zalogowaniem si do routera i jego konfiguracj, gdy nie bdzie dopisany do listy komputerw uprawnionych do zarzdzania. Zezwolenie na lokalne zarzdzanie routerem przez okrelone komputery dziaa na zasadzie listy adresw MAC kart sieciowych komputerw. PBC pozwala zestawi poczenie poprzez wcinicie na routerze oraz na kliencie przycisku WPS lub - jak w przypadku produktw TP-LINK - przycisku WPS/ QSS (Quick Secure Setup). Metoda PIN zestawia poczenie przez wpisanie odpowiedniego kodu PIN (8-znakowy kod cyfrowy) w urzdzeniu klienckim.

Zarzdzanie routerem i bezpieczestwo sieci

W zalenoci od konfiguracji naszej sieci i uruchamianych w niej usug sieciowych, konfigurowanie dodatkowych elementw bezpieczestwa moe wyglda nieco inaczej. Warto zwrci uwag na zakadk Security routera TP-LINK. Moemy w niej wczy zapor sieciow SPI lub zmieni ustawienia przepuszczania ruchu VPN. Bardzo ciekawie przedstawiaj si zaawansowane waciwoci bezpieczestwa. Tu moemy ustawi zachowanie routera w przypadku wykrycia przez niego rnego rodzaju atakw sieciowych. Router TP-LINK umoliwia te ustawienie regu lokalnego zarzdzania routerem. Dziki aktywacji tej opcji nawet gdy dojdzie do wamania do naszej sieci, to potencjalny wamywacz

Szyfrowanie sieci bezprzewodowej

Po uruchomieniu sieci Wi-Fi naley skonfigurowa zabezpieczenia sygnau. Do dyspozycji jest

Poradnik sieciowy | 13

Jak zabezpieczy sie Wi-Fi

Przenone routery Wi-Fi

Zabierz internet
do parku i samochodu
Czsto okazuje si, e zapragniemy poszuka informacji lub skorzysta z poczty e-mail na urlopie, na wakacjach, na wyjedzie weekendowym lub subowym, czy podczas wizyty u babci, ktra najczciej nie ma internetu.
tyl ycia lub pracy wymaga od niektrych osb mobilnoci. Przy obecnych technologiach moemy mie dostp do internetu nie tylko wdomu iwpracy. Komputery stacjonarne wymienilimy na laptopy, czciej sigamy po tablet, smartfony staj si prawie nieodcznym urzdzeniem osobistym. Wszystkie ztych sprztw czy jedno: oferuj moliwo korzystania zinternetu, jeli tylko zadbamy odostp do cza.

Modemy USB s bardzo mae, a najnowsze przenone routery TP-LINK niewiele wiksze, dorwnujc wielkoci kartom kredytowym.

Przenone routery na ratunek

Osoby czsto podrujce mog wyposay si wprzenony router imodem. Jeli wdanym miejscu nie mona skorzysta zsieci Wi-Fi, nic nie stoi na przeszkodzie, aby samodzielnie stworzy tak sie, opierajc j na poczeniu bezprzewodowym 3G. Taki zestaw jest atwy wtransporcie, azapewnia moliwo korzystania zinternetu wszdzie tam, gdzie jest dostp do sieci 3G (czyli praktycznie wszdzie!). Majc kilka urzdze nie zapewnimy im wszystkim dostpu do internetu bez routera. Dlatego przenone routery TP-LINK to przydatny sprzt. Routery umoliwiaj wygodne czenie zinternetem iwspdzielenie poczenia wredniej wielkoci pomieszczeniu przy prdkoci do 150 Mb/s. Wystarczy podczy do routera modem ipo chwili mona go przemieni wbezprzewodowy punkt

dostpowy, ktry zapewni internet urzdzeniom znajdujcym si wjego zasigu. Poza komfortem, jaki wynika zsurfowania po internecie przy uyciu routera, zapewniaj one rwnie wysokie bezpieczestwo. Przenone routery mog by zasilane za pomoc zewntrznego zasilacza, albo wykorzystujc do tego port USB laptopa. Mona skorzysta zgniazda zapalniczki samochodowej - wystarczy dobra tylko odpowiedni adowark samochodow oparametrach 5V, 1A.

TP-LINK TL-WR702N
Nano router bezprzewodowy, standard N Miniaturowy ibardzo atrakcyjny router dla osb, ktre s stale wpodry. Zapewnia prdko transmisji do 150 Mb/s, wic nadaje si do strumieniowania filmw czy te telefonii internetowej, nie wspominajc oczywicie otypowym przegldaniu witryn WWW.

Kompatybilno wzestawie
Przenone routery TP-LINK obsuguj wiele modemw USB. Jeli nie mamy pewnoci, czy nasz modem bdzie wsppracowa zrouterem, warto zajrze na stron producenta zlist kompatybilnych modemw:
http://www.TP-LINK.com.pl/products/ ?categoryid=202&mode=complist

TP-LINK TL-MR3020
Przenony router 3G/4G, standard N

Niewielki i atrakcyjny router, ktry jest kompatybilny z ponad 120 modemami. Ze wzgldu na bardzo mae wymiary jest wietnym kompanem osb czsto podrujcych. Oferuje prdko transmisji do 150 Mb/s.

14 | Poradnik sieciowy

Poradnik sieciowy | 15

Transmitery sieciowe

Transmitery sieciowe

Internet

z gniazdka elektrycznego
Bardzo prostym sposobem na zbudowanie sieci domowej LAN jest skorzystanie z transmiterw sieciowych. Wystarczy podczy odpowiednie urzdzenie do gniazdka elektrycznego i po chwili mona korzysta z sieci.

Obecnie dostpne rozwizania oferuj prdkoci nawet do 500 Mb/s i s doskonaym uzupenieniem sieci przewodowych oraz sieci Wi-Fi.
s wsieci, wktrej pynie prd? Odpowiednie urzdzenie nadawcze wysya modulowany sygna, aurzdzenie odbiorcze wprocesie demodulacji sygnau odbiera dane iprzeksztaca je na oryginaln warto. By zapewni poprawne parametry komunikacji, niezbdne byo opracowanie odpowiednich standardw technologii PLC. Czuwa nad nimi midzy innymi organizacja HomePlug Powerline Alliance (www.homeplug.org). Pierwsza wersja HomePlug 1.0 oferowaa transmisj danych zprdkoci do 14 Mb/s. Obecnie stosowany standard - HomePlug AV, zwikszy prdko do 200 Mb/s. wietnie radzi sobie zprzesyaniem strumieni wideo wjakoci HD, muzyki oraz plikw przy wykorzystaniu sieci elektrycznej. Adaptery PLC mog by wyposaone we wbudowany bezprzewodowy punkt dostpowy, pracujcy wstandardzie 802.11n do 300 Mb/s. Nowoczesne urzdzenia PLC cechuj si take prostot instalacji. Wystarczy podczy je do gniazdka elektrycznego isieci LAN, anastpnie nacisn przycisk parowania, znajdujcy si na kadym zurzdze. Zostanie wwczas zestawione poczenie, wdodatku chronione 128-bitowym szyfrowaniem AES, co zapewnia wysokie bezpieczestwo.

TP-LINK TL-PA511KIT
Zestaw transmiterw sieciowych AV500, Zgodne ze standardem HomePlug AV, te transmitery oferuj prdko transmisji danych do 500 Mb/s. Wzestawie znajduj si dwa urzdzenia, ktre pozwalaj zestawi pierwsze poczenie sieciowe. Obsuga jest prosta - instalacja opiera si na metodzie Plug & Play (podcz izacznij uywa). Dodatkowym atutem jest tryb oszczdnoci energii, ktry automatycznie redukuje pobr prdu nawet do 85 proc.

T
Sieci PLC oferuj prdkoci nawet do 500 Mb/s i s nie tylko uzupenieniem, ale i alternatyw dla sieci przewodowych oraz Wi-Fi.

ransmitery sieciowe to znakomite rozwizanie wsytuacji, gdy pooenie okablowania sieciowego nie jest moliwe lub jest zbyt kosztowne, asie Wi-Fi oparta na routerze zjakich powodw nie sprawdza si wnaszej lokalizacji. Transmitery, wobrbie domu lub mieszkania, bez uycia kabla LAN, umoliwi poczenie ze sob dwch komputerw, lub komputera zmodemem udostpniajcym internet. Bardzo czsto zdarza si, e modem od dostawcy internetu musi znajdowa si tu przy gniazdku wcianie (najczciej rwnoczenie ztelewizj kablow), podczas gdy komputer do ktrego chcemy doprowadzi internet jest winnym pokoju.

Filmy HD zgniazdka
Jak wyglda instalacja PLC wpraktyce? Najprostszy wariant skada si co najmniej zdwch adapterw. Wprzypadku kilku adapterw, jeden znich jest urzdzeniem nadawczym. Kolejne adaptery s podczane do gniazdek elektrycznych wmiejscach docelowych, np. wkolejnym pokoju, na pitrze domu rodzinnego. Urzdzenia pracujce wstandardzie HomePlug AV bez trudu komunikuj si na odlego do 300 metrw. Sie PLC standardu HomePlug AV

Warto postawi na PLC

Sieci PLC do niedawna byy postrzegane jako mao wydajne iskomplikowane wuyciu. Dodatkowo rozwj tego typu rozwiza blokowaa wysoka cena za komplet adapterw. Obecnie dostpne rozwizania s co najmniej dwa razy tasze, oferuj prdkoci nawet do 500 Mb/s, atake maj przyjazne narzdzia do konfiguracji sieci PLC.S doskona alternatyw iuzupenieniem sieci przewodowych oraz Wi-Fi.
Poradnik sieciowy | 17

Sie zgniazdka jest coraz szybsza

Coraz popularniejsze staje si niezwykle proste wuyciu

ikonfiguracji rozwizanie onazwie Power Line Communication (PLC), albo prociej - sie LAN zgniazdka elektrycznego. To metoda transmisji danych polegajca na ich przesyaniu przy wykorzystaniu linii elektrycznych niskiego napicia (230 V, 50 Hz). Wjaki sposb dane przesyane

16 | Poradnik sieciowy

Sowniczek poj

Sieci
Urzdzenie, ktre pozwala na wspdzielenie Router cza internetowego przez wiele komputerw. Pozwala te na stworzenie domowej sieci lokalnej izapewnia dostp do sieci bezprzewodowej. Gwnym zadaniem routera jest kierowanie ruchem sieciowym pomidzy komputerami isieciami. Sie lokalna. Taka definicja stosowana jest do LAN okrelenia sieci zlokalizowanych na niewielkim obszarze (dom, biuro, firma). Wzalenoci od zoonoci sieci LAN, zlokalizowane s wniej routery, switche (przecznik sieciowe), punkty dostpowe oraz komputery. Sie LAN ma zawsze adresy prywatne. NAT lub translacja adresw to mechanizm NAT pozwalajcy na zmian prywatnego adresu IP wsieci LAN na jego adres publiczny. To wanie za pomoc publicznego adresu IP identyfikowana jest nasza sie lokalna. Translacj (tumaczeniem) zajmuje si najczciej router, ktry po stronie gniazda WAN moe mie adres publiczny. Mechanizm NAT mona porwna do duego bloku mieszkalnego. Znamy jego adres (ulica inumer), ale bez wejcia do poszczeglnych klatek nie znamy numerw mieszka iich wacicieli (czyli komputerw wsieci lokalnej). 18 | Poradnik sieciowy

wiat sieci nie musi by skomplikowany. Przygotowalimy sowniczek zawierajcy wyjanienia popularnych i czsto, wydawa by si mogo, skomplikowanych poj.
To okrelenie odpowiadajce WAN sieci rozlegej (zlokalizowanej na bardzo duym obszarze). Jednoczenie WAN to take okrelenie portu wrouterze. Do portu WAN podczamy przewd od dostawcy internetu, od modemu ADSL albo modemu przewodowego. Specjalny adres nadawany kademu IP urzdzeniu wsieci lokalnej lub globalnej. Wwersji protokou komunikacyjnego IPv4 adres IP skada si z4 liczb oddzielonych kropkami. Adresy IP mona podzieli na publiczne iprywatne. DNS lub system nazw domenowych DNS to mechanizm tumaczcy adresy IP (publiczne lub prywatne) na nazwy przyjazne iodwrotnie. Zamiast zapamitywa adres IP skadajcy si czsto z12 cyfr, moemy zapamita jego nazw DNS, np. zamiast 173.194.69.94 atwiej zapamita www.google.pl. ISP (Internet Service Provider) to dostawca usug internetowych, firma zapewniajca usugi dostpowe do internetu. Oprcz cz internetowych ISP moe oferowa usugi dodatkowe wpostaci telefonii stacjonarnej, telefonii komrkowej, IP, VoIP, telewizji, itp. Usuga lub urzdzenie zajmujce si przydzielaniem adresw IP oraz danych konfiguracji dla komputerw lub urzdze sieciowych wdanej sieci LAN lub WAN.

DHCP

Protokoy szyfrowania transmisji danych stosowane wsieciach bezprzewodowych. Standard WEP zosta opracowany w1997 roku ijest bardzo atwy do zamania. WPA jest protokoem przejciowym. Obecnie najsilniejszym mechanizmem jest WPA2 ito ten mechanizm wpoczeniu ze skomplikowanym hasem dostpowym do sieci bezprzewodowej warto stosowa.

WEP, WPA, WPA2

ISP

Mb/s (Megabit, megabit na sekund) to jednostka powszechnie wtelekomunikacji do okrelenia szybkoci transmisji danych, najczciej wsieciach. Jednostki nie naley myli zmegabajtem (MB). Megabit informuje nas, jaka ilo informacji zostanie przetransmitowana (przesana) wcigu jednej sekundy. By uzyska realn prdko zapisu, wyraon wmegabajtach na sekund, warto Mb/s naley podzieli przez 8.

Mb/s

Rodzaj sieci bezprzewodowej, wktrej medium transmisyjnym s fale radiowe. Poczenia realizowane s bez uycia okablowania.

Wi-Fi / WLAN