Listy do redakcji

Listy do redakcji W ostatnim dniu listopada 2012 r. Gos Wielkopolski opublikowa artyku na temat w nim liczne nies Instytutu Zachodniego. Poniewaz znalazy sie cisos ci i wiele nieprawdziwych stwierdzen , postanowiam skorygowac przynajmniej niekto re z nich. Ponadto caa k dotyczy bowiem rzetelnos sprawa ma jeszcze inny wydz wie ci dziennikarskiej. W IZ przepracowaam 35 lat, z tego 14 lat na stanowisku dyrektora. Was ciwie nigdy nie instytucja i dobrze orientuje sie w jej problemach. Poniewaz straciam kontaktu z ta Gos do redakcji Przegla du Wielkopolski odmo wi opublikowania mojego listu, zwracam sie zamieszczenia go w czasopis Zachodniego z propozycja mie instytutowym. Gos Wielkopolski by inicjatorem prestiz owej dla regionu Wielkopolski Nagrody Pracy Organicznej. Two rcom Nagrody przys wiecao nos ne przesanie pozytywisto w poznan w ich koronie bya i pozostaje skich, kto re wyznacza kanon fundamentalnych wartos ci. Pera tpliwie spo odpowiedzialnos c . Cechy tej zabrako niewa ce autorskiej Karoliny Koziolek 30 listopada na i Agatona Kozin skiego, kto rych tekst Czy to zmierzch instytutu? ukaza sie amach tegoz pisma. Jego lektura skania przede wszystkim do pytania, co byo przewodnim prawde chcieli przekazac motywem autoro w? Jaka opinii publicznej naszego miasta? Anonimowy dostarczyciel kasandrycznych prognoz na temat Instytutu Zachodniego przekaza autorom tekstu s wiadomie lub wskutek ignorancji kilka faszywych informacji. aowac wigoru. Pozwala kreowac Anonimowos c dodaje z pewnos cia klimat podejrzliwos ci. Z z otwarta przybica z dorobkiem moz na, iz nasze z ro do z MSZ nie potrafio zmierzyc sie Instytutu Zachodniego. Ubolewac nalez y ro wniez , z e autorom tekstu zabrako woli i wyobraz ni, by zweryfikowac uzyskane oceny. Tym samym przekroczone zostay podstawowe zasady Kodeksu Etyki Dziennikarzy:

aden motyw, z podania faszywych czy niesprawZ adne naciski czy inspiracje nie usprawiedliwiaja zuje szczego dzonych informacji (...). W sytuacjach konfliktowych obowia lna starannos c w dotarciu do z ro de informacji wszystkich stron sporu.
, z Gdyby K. Koziolek i A. Kozin ski zadali sobie nieco trudu, przekonaliby sie e nie moz na c logicznie uzasadnionym kryterium. PISM, stawiany poro wnywac instytucji, nie dysponuja ca kro na wzo r, to placo wka analityczna z wysokim budz etem, przygotowuja tkie prognozy i ekspertyzy, instytucja o cakowicie odmiennych funkcjach i zadaniach. Instytut Zachodni naukowa , finansowana przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyz jest placo wka szego. Oceniany jest za publikacje, projekty badawcze, awanse i konferencje naukowe. dne informacje na temat struktury organizacyjnej, Anonimowy rozmo wca przekaza be budz etu i kondycji naukowej Instytutu. Przeprowadzony przez ministerstwo audyt, kto rego przedmiotem bya struktura organizacyjna, nie moz e w z adnym razie orzekac o wartos ci

296

Listy do redakcji

intelektualnej IZ. Zamiast bezkrytycznie informowac o marazmie naukowym i chaosie raczej z opiniami oso organizacyjnym Instytutu warto byoby zapoznac sie b i instytucji c z recenzjami ksia z powoanych do tego celu; a wie ek wydanych przez Instytut, raportami z uzyskanych granto w, ocenami zagranicznych partnero w naukowych. Bogaty materia z zawartos Przegla du Zachodniego, jednego uzyskaliby autorzy poprzez zapoznanie sie cia cych sie na lis cych czasopism naukowych z najstarszych i znajduja cie najbardziej znacza w Polsce. tej obecnie sytuacji mie dzy MSZ a IZ? Odpowiedz Co lez y u podstaw napie na to pytanie wymagaaby wielostronnych poszukiwan . Jeszcze kilka lat temu nic nie wskazywao na te sytuacje . Instytut Zachodni otrzyma w 2004 r. nagrode Ministra Spraw kopotliwa Polski w s pnym roku, ustalona traktatem Zagranicznych za promocje wiecie oraz w naste Polsko Niemiecka , fundowana przez oba: polskie i niemieckie miniz 1991 r., Nagrode sterstwa spraw zagranicznych za wybitne zasugi dla rozwoju stosunko w polsko-niemieckich. Kiedy po przeomie 1990 r. wskutek pierwszych reform w resorcie nauki likwidowano towarzystwa naukowe, pierwszy minister spraw zagranicznych wolnej Polski, poznan ski c go pod kuratele naukowiec prof. Krzysztof Skubiszewski uratowa Instytut Zachodni, biora re ka MSZ w organizacji Forum Polsko-Niemieckiego, MSZ. Poznan ska placo wka bya prawa cznikowej. W klimacie z inicjowaa prace Polsko-Niemieckiej Komisji Podre yczliwos ci i poczuciu wspo lnej misji przedstawiciele IZ i MSZ przygotowywali podstawy i realizowali siedztwie i przyjaznej wspo dzy RP i RFN. zalecenia traktatu o dobrym sa pracy mie czyli prace naukowa z dziaalnos na rzecz praktyki politycznej. Pracownicy IZ zawsze a cia ta jest z miastem od Recenzowana przez autoro w tekstu placo wka naukowa zros nie . Dla wadz miasta, wojewo 1944 r. Bya zawsze jego wizyto wka dztwa, lokalnej prasy i placo wek kulturalnych bya dobrem wspo lnym. To do niej kierowali pierwsze kroki gos cie wodarzy miasta pracownicy IZ wprowadzali nauczycieli, Poznania z zagranicy. Na pros be regionu, dyskutowali na temat dziennikarzy, polityko w z krajo w zachodnich w historie dzynarodowych i pozycji wchodza cej na salony europejskie modej trudnych relacji mie swymi gos polskiej demokracji. Instytut dzieli sie c mi z Gosem Wielkopolskim; wybitni naukowcy i politycy uczestniczyli w obiadach Gosu, udzielali wywiado w, prezentowali swe przemys lenia poznaniakom. Problem Instytutu jest zoz ony. Jego nietypowy status stanowi w minionych niemal dowym rozwia zan 70 latach z ro do rozlicznych kopoto w. Brak na szczeblu rza strukturalnych z doraz powodowa, z e w przezwycie enie trudnos ci angaz oway sie nie wielkie autorytety nie zi s tylko Poznania. Czas solidarnos ci i wie rodowiskowych nalez y juz jednak do przeszos ci. zanie problemu Instytutu wymaga woli i wizji. Potrzebny jest okra gy sto Dzisiaj rozwia , da przedstawiciele ministerstwa nauki, spraw zagranicznych i kierownictwa przy kto rym zasia dna jest ostroz zbyt Instytutu. Niezbe nos c . Zasoby materialne i intelektualne tej placo wki sa wielkie, by moz na je zmarnowac . Unikatowa biblioteka i archiwa, z kto rych korzystaja wartos badacze z caego s wiata, dokumentacja prasowa gromadzona od 1945 r. stanowia c . ogo lnopolska od autoro zmierzyc z tym trudnym tematem, bezkrytyczNie oczekuje w, kto rzy chca sie c jednak do mego wste pnego pytania, musze odpowiedziec nos ci. Powracaja , z e otrzymalis my karykaturalny obraz placo wki naukowej, portret oso b o niskiej wartos ci intelektualnej, z pogra onej w chaosie organizacyjnym instytucji. Zabrako podstawowej refleksji na temat zania problemu. przyczyn trudnos ci oraz z yczliwego namysu nad moz liwos ciami rozwia

Listy do redakcji

297

c autorzy przygotuja kolejny materia do druku, warto by przypomnieli sobie Zanim wie zasade cytowanego wyz fundamentalna ej Kodeksu:
d. Podstawowym obowia zkiem etycznym Materia dziennikarski nie moz e wprowadzac odbiorcy w ba dziennikarza jest poszukiwanie i publikowanie prawdy.

Anna Wolff-Powe ska

du Zachodniego Od redakcji Przegla

ce sie do artykuu Kierownictwo IZ przygotowao wyjas nienia i sprostowania odnosza tylko na stronie internetowej Czy to zmierzch instytutu?, jednakz e mogy one ukazac sie zku z czym czujemy sie w obowia zku opublikowac Instytutu Zachodniego, w zwia ich tres c : W opublikowanym 30 listopada br. na amach Polska Gos Wielkopolski artykule red. Karoliny Koziolek i Agatona Kozin skiego Czy to zmierzch instytutu? zawarte zostay nieprawdziwe informacje: c sie na rozmo z MSZ przytaczaja dane dotycza ce 1. Autorzy artykuu powouja wce ce z audytu przeprowadzonego przez Ministerstwo. Audyt publikacji Instytutu pochodza dotyczy go wnie kwestii organizacyjnych i obejmowa okres 01.01.2008-30.06.2011. s cej wspo IZ z MSZ, w tym publikacji na rzecz Ministerstwa, audyt nie W cze ci opisuja prace zku z tym nie moz dotyczy 2011 r. i w zwia e byc z ro dem podanych informacji. liczbe 136 opublikowanych referato 2. Autorzy podaja w jako wynik prac w 2011 r. nie na liczbe , Po pierwsze, Instytut nie publikuje referato w. Po drugie, nalez y zwracac uwage : a na charakter publikacji. Ws ro d efekto w podejmowanych w Instytucie badan dominuja monografie (7), artykuy w czasopismach (36), redakcje prac zbiorowych (12) oraz rozdziay prac zbiorowych (33). Ponadto pracownicy Instytutu wygaszali referaty na konferen na fakt, iz ksza sie liczba publikacji o charakterze cjach (47). Nalez y zwro cic uwage zwie dzynarodowym: opublikowano jeden artyku w czasopis mie mie z listy JCR, wydano dwie monografie zbiorowe w renomowanych zagranicznych wydawnictwach, zamieszczono zyku angielskim lub niemieckim. 10 artykuo w w monografiach wydanych w je czasopisma naukowego Przegla d Zachodni oraz Instytut Zachodni jest wydawca wraz z Uniwersytetem w Poczdamie niemieckiego dwumiesie cznika wspo wydawca takz WeltTrends. Na stronie internetowej Instytutu publikowane sa e Biuletyny Instytutu 23 numery Biuletynu, w tym dwa wydania specjalne: Zachodniego. W 2011 r. ukazay sie cony 20. rocznicy podpisania traktatu mie dzy Rzecza pospolita Polska a Repubzeszyt pos wie Federalna Niemiec o dobrym sa siedztwie i przyjaznej wspo ce lika pracy oraz zeszyty dotycza ro zyku niemieckiej opinii publicznej. Wybrane Biuletyny ukazyway sie wniez w je angielskim. , iz 3. Nie jest prawda Instytut Zachodni otrzyma w 2011 r. 1,9 mln zotych z Minister statutowa stwa Spraw Zagranicznych. Jako Instytut Badawczy IZ otrzymuje dotacje da cego w dyspozycji Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyz z budz etu nauki be szego. W 2011 r. jej wysokos c wyniosa 1 880 023 z, a MSZ jedynie raz wspar dziaania IZ dotacja na organizacje konferencji Drogi pojednania. 20 lat traktatu mie dzy Rzecza pospolita celowa a Republika Federalna Niemiec o dobrym sa siedztwie i przyjaznej wspo Polska pracy.

298

Listy do redakcji

4. MSZ otrzymuje zaro wno zamawiane, jak i niezamawiane ekspertyzy, wykonane przez , iz sie do rzeczywistos pracowniko w Instytutu i nie jest prawda nijak maja ci. Sytuacja mniejszos ci serbouz yckiej w RFN bya przedmiotem badan naukowych IZ w 2006 r. i nigdy ca solidarnos nie powstaa ekspertyza na ten temat. Ekspertyza dotycza ci humanitarnej pt. Kolejna Libia? Modelowa reakcja na konflikty. Wskazo wki dla polskiej prezydencji wykonana zostaa na zamo wienie MSZ. W latach 2009-2012 Instytut przekazywa MSZ ce takich temato zku Wype dzonych na niemieckiej ekspertyzy dotycza w, jak: pozycja Zwia scenie politycznej, rola Rosji w polityce Niemiec, polsko-niemieckie interesy i rozbiez nos ci tek mniejszos w UE, polityka zagraniczna koalicji CDUCSU-FDP, pozycja prawna i maja ci polskiej w RFN, sytuacja Polako w w Niemczech, polskie inwestycje w Niemczech, d prezydenta RFN, relacje niemiecko-ukrain konsekwencje wyboru J. Gaucka na urza skie, wizerunek Polski i Polako w w Niemczech czy polityka polonijna. 5. Nie jest uprawnione poro wnywanie Instytutu Zachodniego i Polskiego Instytutu Spraw dzynarodowych. PISM dziaa na podstawie wasnej ustawy, IZ na podstawie ustawy Mie s cej spraw o instytutach badawczych. PISM jest dotowany z cze ci budz etu pan stwa dotycza ok. 9 mln z rocznie, natomiast IZ z budz zagranicznych i czonkostwa RP w UE kwota etu 1,9 mln z w 2011 r., a 1,5 mln z w 2012 r. Inne sa takz nauki kwota e cele obu instytucji: co wynika PISM jest think tankiem, IZ prowadzi przede wszystkim dziaalnos c naukowa cych dziaalnos z zapiso w ustaw reguluja c obu instytucji. Instytut Zachodni powinien byc cymi dziaalnos zaro poro wnywany z podobnymi instytucjami prowadza c naukowa wno akademickimi, jak i pozaakademickimi.