Wprowadzenie do programu ABAQUS oraz przykad rozwizania tarczy

Piotr Mika

Kwiecie, 2012

2012-04-18

1. Program ABAQUS informacje oglne

ABAQUS to pakiet programw oparty na metodzie elementw skoczonych, ktry powsta w firmie Hibbit, Karlsson & Sorensen Inc, a jego obecnym wacicielem jest firma SIMULIA. Jest to pakiet dostpny na wielu platformach sprztowych, poczwszy od komputerw klasy PC z Intel Pentium, przez stacje robocze HP, Compaq, IBM, SGI do superkomputerw Compaq AlphaServers, HP, IBM RS.6000, serie SGI Onyx, serie SGI Origin. Pakiet ma budow moduow, co pozwala na stosunkowo swobodn konfiguracj caoci w zalenoci od specyfiki zastosowa. Uytkownik wersji edukacyjnej, zainstalowanej w laboratorium komputerowym L5, ma moliwo modelowania ukadw dyskretnych zawierajcych max 1000 wzw metody elementw skoczonych. W naszym wiczeniu do wykonania oblicze bdziemy uywa programu ABAQUS/Standard. Jest to modu oglnego przeznaczenia do przeprowadzania analiz metod elementw skoczonych. Zawiera on procedury analizy numerycznej nastpujcych problemw analizy statyczn, dynamiczn (lowspeed, drgania wasne), termiczn, natomiast nie zawiera nieliniowej analizy dynamicznej stosujcej cakowanie rwna ruchu metod jawn (zawartej w ABAQUS/Explicit). Model konstrukcji zostanie stworzony w programie ABAQUS/CAE - CAE (ang. Complete ABAQUS Environment). Program zawiera procedury do tworzenia, uruchamiania, monitorowania przebiegu oblicze i postprocesingu (Abaqus/Viewer) wynikw otrzymanych z symulacji ABAQUS/Standard. Pliki ktre s generowane przez program: - Plik .inp - tekstowy z danymi (wsadowy) - Plik .dat - tekstowy z wynikami - Plik .odb - binarny z wynikami. - Plik .log - zawiera informacji o postpie analizy - Plik .msg - ostrzeenia i bdy - Plik .sta - informacje o zakoczonych krokach, podsumowanie informacji z pliku .msg, wykorzystywany do sprawdzania postpu zadania w kolejce - Plik .cae binarny model - Plik .res zawiera dane potrzebne do restartu oblicze Plik .fil zawiera wyniki zapisane w formacie moliwym do odczytania przez inne aplikacje

2|Stro na

Skadowe modelu w programie ABAQUS stanowi: Zdyskretyzowana geometria Waciwoci przekroju Dane materiaowe Obcienie i warunki brzegowe a. obc. skupione b. obc. powierzchniowe c. obc. liniowe cinajce d. obc. liniowe i momenty na brzegu powoki e. siy masowe f. obcienia termiczne g. dowolne warunki brzegowe (mechaniczne, termiczne, ) 5. Typ analizy a. statyczna b. dynamiczna 6. Wymagane wyniki z oblicze do postprocesingu 7. Postprocesor ABAQUS/CAE 1. 2. 3. 4.

1.1.Moduy programu ABAQUS

Poszczeglne skadowe modelu konstrukcji definiuje si w tzw. moduach. Moduy okrelaj logiczny aspekt procesu tworzenia i analizowania modelu, np. definiowanie geometrii, definiowanie wasnoci materiau. Kady modu posiada swj wasny zestaw polece, parametrw i danych sucych do utworzenia pliku wejciowego (z rozszerzeniem .inp) dla moduu obliczeniowego (Standard). Modu obliczeniowy (ang. solver) czyta plik wejciowy, dokonuje oblicze, podczas ktrych wysya informacje do ABAQUS/CAE pozwalajce ledzi postpy, na kocu umieszcza rezultaty w bazie wynikw (plik z rozszerzeniem .odb). Wyniki zapisane w bazie mona wczyta do CAE i dalej przetwarza. Dugie obliczenia wykonujemy w tle, posugujc si poleceniami ABAQUS do zlecenia oblicze. Po zakoczeniu symulacji mona uruchomi CAE ponownie i wczyta baz modelu (plik z rozszerzeniem .cae) i baz wynikw (plik z rozszerzeniem .odb) w celu wizualizacji otrzymanych rozwiza. W ABAQUS/CAE wyrniamy nastpujce moduy: 1. Part Tworzenie lub import geometrii, podzielonej na czci-elementy part 2. Property Definicja przekroju waciwoci kadej czci lub jej fragmentu, tzn. przekrj i rodzaj materiau. Tutaj definiujemy rodzaj przekroju i przypisujemy go do elementu konstrukcji 3. Assembly Kada cz po utworzeniu ma swj wasny, lokalny ukad wsprzdnych, niezaleny od innych czci. Tutaj skadamy czci tworzc instance (przypadek), ktry jest zorientowany w globalnym ukadzie wsprzdnych, tak wic otrzymujemy konstrukcj jako zbir czci assembly 4. Step

3|Stro na

Konfiguracja wariantw danych i przebiegu oblicze analizy (definicja warunkw brzegowych, obcienia, wynikw do postprocessingu mona to zrobi osobno dla kadego kroku) 5. Interaction Definicja mechanicznej i termicznej interakcji pomidzy konstrukcj a otoczeniem 6. Load Definicja obcienia i warunkw brzegowych. Obcienia i warunki brzegowe s zalene od kroku, dlatego naley zdefiniowa krok, w ktrym s one aktywne 7. Mesh Narzdzia suce do definicji siatki elementw skoczonych 8. Job Modu do analizy modelu wykonanie oblicze 9. Visualization Wywietlenie modelu i wynikw. Rodzaj wynikw jest zdefiniowany w module Step 10. Sketch Dwuwymiarowe rysunki pomocne w tworzeniu geometrii. Rysunek moe by rozcignity, obrcony, cignity wzdu krzywej w celu stworzenia obiektu 3-D

1.2.Elementy skoczone w programie ABAQUS

Elementy skoczone zawarte w programie s charakteryzowane przez: typ liczba wzw stopnie swobody rzd aproksymacji (liniowy, kwadratowy ) kwadratur cakowania numerycznego

Na kolejnych rysunkach zilustrowano typy elementw skoczonych oraz wyjaniono przyjt zasad nazewnictwa:

4|Stro na

2. Rozpoczcie pracy z programem, elementy okien

Po wybraniu z menu Start - Abaqus 6.7 Student Edition/ Abaqus CAE, na ekranie pojawi si okno startowe:

5|Stro na

W celu utworzenia nowego modelu wybieramy polecenie Create Model Database, co prowadzi do pojawienia si na ekranie nastpujcego okna:
Pasek tytuowy Menu gwne Pasek narzdzi

Obszar model tree

Obszar rysunku (canvas & drawing area)

Obszar narzdzi pomocniczych - toolbox Obszar wyboru elementw modelu i wynikw model/results Obszar podpowiedzi - prompt Okno komunikatw i komend Kalkulator

CANCEL porzucenie aktualnego zadania PREVIOUS porzucenie biecego kroku w zadaniu i powrt do poprzedniego kroku

6|Stro na

2.1. Uycie myszki i zaznaczanie obiektw

Funkcje poszczeglnych klawiszy myszki: Przycisk 1 (lewy) - wybr Przycisk 3 (prawy) menu Przycisk 2 (rodkowy) enter lub wykonaj (done) Wielokrotny wybr, zaznaczenie obszaru - myszk lub trzymanie SHIFT przy klikaniu Odwoanie zaznaczenia - CTRL

2.2.Tworzenie modelu konstrukcji

Po klikniciu w ikonk opisan jako Create Part znajdujc si w obszarze narzdzi lub dwukrotne kliknicie na drzewie polece (Model Tree) w Parts, wywoujemy nastpujce okno, w ktrym poszczeglne elementy su do nastpujcych celw:

Nazwa elementu

Definicja przestrzeni: 3D trjwymiarowa 2D Planar paska Axisymmetric osiowo-symetryczna Definicja typu: Deformable ciao odksztacalne Dicrete rigid ciao sztywne Analytical rigid ciao sztywne Eulerian definicja obszaru dla analizy Eulera Definicja ksztatu: Solid brya 3D Shell powoka 3D lub powierzchnia paska Wire kratownice, belki Point - punkty Definicja sposobu tworzenia ksztatu: Extrude - wycignicie Revolution - obrt Sweep cignicie wzdu krzywej

Przybliony rozmiar konstrukcji, zadawany w celu naszkicowania modelu geometrycznego

7|Stro na

Ilustracj poszczeglnych metod tworzenia geometrii stanowi schemat

2.3. Szkicownik
Najczciej posugujemy si szkicownikiem. Podstawowe polecenia dostpne w szkicowniku zestawiono w poniszej tabeli: Punkt Okrg Elipsa uk(rodek i 2 punkty) Zaokrglenie krawdzi Linia konstrukcyjna Przemieszczanie obiektw Przemieszczenia, obroty Powtrzenia owtrzenia tego samego elementu Automatyczne wprowadzanie prowadzanie staych zalenoci (np. rwnolego, kt prosty,) Automatyczne wymiarowanie ymiarowanie Zmiana wymiarw Cofnicie ostatniej czynnoci Wczytanie wczeniej zapisanego szkicu Waciwoci oci szkicownika Linia amana Prostokt uk stanowicy przeduenie odcinka uk przez 3 punkty Spline Linia tworzona przez rzutowanie Przycinanie, wyciganie Przesuwanie konturu Powtrzenia tego samego elementu Wprowadzanie staych zalenoci (np. rwnolego, kt prosty,) Wymiarowanie rczne Definiowanie zalenoci parametrycznych Mazanie obiektu Zapisywanie szkicu Odwieanie zawartoci okna szkicown.

8|Stro na

3. Przykad rozwizanie tarczy programem ABAQUS

Celem zadania jest znalezienie rozwizania tarczy przy zaoeniu paskiego stanu naprenia. Wymiary oraz stae materiaowe podane s na rysunku 1.

37.5 KN/m

Rysunek 1 Geometria tarczy oraz stae materiaowe

3.1.Preprocessing
W tabeli na nastpnych stronach opisano czynnoci prowadzce do zdefiniowania modelu konstrukcji w programie ABAQUS

9|Stro na

DANE PODSTAWOWE Po uruchomieniu programu ABAQUS, ABAQUS wybraniu Create Model Database i klikniciu w ikonk opisan jako Create Part znajdujc si w obszarze narzdzi lub dwukrotne kliknicie na drzewie polece (Model Tree) w Parts wywoujemy nastpujce okno, w ktrym definiujemy podstawowe dane modelu: nazw elementu tarcza (nazwa jest dowolna), przestrze 2D, ciao odksztacalne Deformable, podstawowy ksztat Shell

GEOMETRIA KONSTRUKCJI Wybieramy ikon Create lines: connected, nastpnie w obszarze prompt podajemy wsprzdne punktw tw tworzcych zarys tarczy oddzielajc je klawiszem enter (0, 1.5), .5), (0, 0), (2, 0.5), (2, 1.5), (0, 1.5), nastpnie klikamy rodkowym klawiszem klawisze myszy (lub ESC) i zatwierdzamy poleceniem DONE, a wtedy ksztat konstrukcji zostaje wypeniony kolorem biaym Ikona powoduje dopasowanie okna do narysowanego schematu konstrukcji DEFINICJA MATERIAU Menu Tree/Materials Po wybraniu opcji wpisujemy dane jak na rysunku 1 nazwa np. materia wasny

10 | S t r o n a

W karcie Mechanical/Elasticity/Elastic

wybieramy materia izotropowy - Isotropic i podajemy modu Younga i wspczynnik Poissona

DEFINICJA PRZEKROJU Dwa razy klikamy w Sections wybieramy opcj Solid/Homogeneous, nastpnie Continue Po wybraniu zdefiniowanego wczeniej materiau i zaznaczeniu opcji Plane stress/strain thickness podajemy grubo warstwy 0.2 PRZYPISANIE PRZEKROJU DO CZCI MODELU Po zdefiniowaniu przekroju naley przypisa waciwoci tego przekroju do poszczeglnych czci modelu. Robimy to rozwijajc + polecenia w model tree schowane w czci Part pod nazw konstrukcji tarcza. Wybieramy Section Assignments i wskazujemy na nasz konstrukcj, ktra zmienia kolor na czerwony. Zatwierdzamy wybr Done

Przekrj w oknie Edit Section Assignments pozostaje bez zmian (mamy w zadaniu tylko jeden)

11 | S t r o n a

STWORZENIE PRZYPADKU (INSTANCE) Assembly/Instances Wybieramy opcj siatkowania Independent

STWORZENIE KROKW OBLICZENIOWYCH Po rozwiniciu opcji Steps w model tree w kroku pierwszym, tzw. Initial, zadajemy warunki brzegowe. Klikamy obok napisu Initial w +, nastpnie dwukrotnie klikamy w BCs, po wywietleniu okienka Create Boundary Conditions, jako kategori wybieramy Mechanical i wskazujemy opcj Symmetry/Antisymmetry/Encastre i potwierdzamy continue. Nastpnie zaznaczamy krawdzie, gdzie naley zada warunki brzegowe (w naszym wypadku lewy bok tarczy) i zatwierdzamy Done.

W kolejnym oknie naley wybra rodzaj warunkw brzegowych Encastre i zatwierdzi ok.

12 | S t r o n a

Obcienie zadajemy w kolejnym kroku, ktry stworzymy dwukrotnie klikajc polecenie Step i wskazujc, ze kolejny krok obliczeniowy ma nastpowa po kroku Initial. Zmieniamy typ procedury na Linear perturbation oraz Static, Linear perturbation i dalej Continue. Pojawia si okno, w ktrym moemy opisa obcienie lub od razu zatwierdzi przyciskiem ok. ZADANIE OBCIENIA Dwukrotnie klikamy w Loads, po wywietleniu okienka Create load wybieramy krok, w ktrym ma by przyoone obcienie (Step-1), kategori Mechanical, typ Pressure i Continue

Nastpnie naley wskaza krawd, ktra bdzie obciona i zatwierdzi Done

W kolejnym oknie wybieramy Uniform oraz podajemy warto 37.5

13 | S t r o n a

Otrzymujemy zdefiniowany w peni model konstrukcji

GENERACJA SIATKI Zmieniamy modu na Mesh

Nastpnie z menu Mesh wybieramy polecenie Controls (lub ikona ), wskazujemy typ elementu Quad, technik siatkowania Free oraz wybieramy w tym wypadku algorytm Medial axis. Warto sprawdzi oba algorytmy (Medial axis i Advancing front), po czym wybra odpowiedni siatk

14 | S t r o n a

W nastpnym oknie Mesh/Element Type wybieramy bibliotek (Standard), typ elementu (Linear, Plane Stress). Pozostae opcje zostawiamy bez zmian

Ilo elementw zaley od wprowadzenia tzw. mesh seeds, ktre wyznaczaj pooenie naroy elementw. Robimy to w menu Seed/Instance /Instance lub klikajc w ikon Moemy zostawi bez zmian wartoci domylne. Po wybraniu Apply na brzegach tarczy pojawiaj si keczka

Teraz moemy wygenerowa siatk. Po wybraniu z menu Mesh polecenia Mesh/Instance trzeba potwierdzi komunikat, ktry pojawi si pod rysunkiem

15 | S t r o n a

Automatycznie zostanie wygenerowana siatka. Jeli chcemy zmieni siatk, w menu Mesh wybieramy Delete Instance Mesh, a nastpnie w miar potrzeb zmieniamy poszczeglne parametry, np. mesh seeds, typ elementu, rodzaj algorytmu tworzenia siatki

ZDEFINIOWANIE OBLICZE W dolnej czci model tree dwukrotnie klikamy w Jobs, w okienku moemy nada nazw zadaniu i wybra polecenie Continue

W oknie Edit Job pozostawiamy parametry bez zmian. Opcja Submit Time suy do okrelenia, kiedy maj zosta wykonane obliczenia. W karcie General mona wymusi zawarcie w pliku tekstowym z wynikami danych dotyczcych modelu konstrukcji (parametry Echo)

Wskazujc prawym klawiszem myszy na polecenie Job, wybieramy Job Manager. S tu do wyboru nastpujce opcje: Write Input zapisanie pliku typu *.inp zawierajcego tekstowy plik wsadowy Data Check - sprawdzenie poprawnoci wygenerowanego modelu (warto to zrobi przed wykonaniem waciwych oblicze) Submit wykonanie oblicze Monitor - nadzorowanie oblicze, wywietlenie komunikatw o bdach Results- ogldanie wynikw 16 | S t r o n a

 Kill przerwanie oblicze

Po wskazaniu polecenia Submit, w oknie Job Manager pojawia si odpowiednia informacja w kolumnie status

Zakoczenie oblicze wskazuje napis Completed w kolumnie Status WYNIKI POSTPROCESSING W module Visualisation moemy przystpi do ogldania wynikw. W tym celu po zakoczeniu oblicze klikamy przycisk Results. Nastpuje przejcie do moduu Visualisation i zostaje wywietlona konstrukcja w stanie pocztkowym Ikona powoduje wywietlenie mapy konturowej pola skalarnego dla domylnych wynikw (naprenia Misesa). Wskazanie przez krtki czas i kliknicie tej ikony umoliwia wybr, czy rysunki konturowe maj by rysowane na konstrukcji pocztkowej, zdeformowanej, czy na obu (rwnie menu Plot/Contour). Warto sprawdzi wygld rysunku po zaznaczeniu Quilt i Line, co umoliwia ikona ssiednia . Tutaj mona dokona zmiany parametrw rysunku, np. liczby przedziaw ilustrujcych zakres napre Contour Intervals. W przypadku oblicze wielokrokowych, wyniki z poszczeglnych krokw wywoujemy w menu Results/Step/Frame Rwnie w menu Results Field Output moemy wskaza zmienn, ktr chcemy wywietli na rysunku

17 | S t r o n a

Np. wybrano skadow tensora napre S11 lub skadow wektora przemieszczenia U2

Aby zobaczy wyniki w przekroju, moemy skorzysta z ikonki Activate/Deactivate View Cut narzdzi znajdujcej si na pasku

Korzystajc z narzdzia Animate: Scale Factor - ikona tworzymy animacj

Wybierajc Common Options

moemy wywietli numery elementw i wzw - karta labels

W menu Report/Field Output moemy zapisa wyniki w postaci tekstowej do pliku o rozszerzeniu *.rpt W menu Viewport/Viewport Annotation Options dostosowuje si wygld okna i jego poszczeglne elementy do potrzeb (np. wywietlanie legendy, napisw na ekranie, symbolu ukadu wsprzdnych) W menu Plot/Symbols (ikona ) pozwala na wywietlenie na rysunku wektorw, wskazujcych zwrot i ilustrujcych warto np. skadowej gwnej tensorw napre/odksztace czy wektora przemieszcze (np. rys.2 ). Menu Report (ikony ) zawiera polecenia do odczytania wartoci w poszczeglnych punktach (np. wzach siatki lub wzach cakowania) konstrukcji, a w przypadku analizy przyrostowej wywietli lini ilustrujc zmiany wartoci w czasie.

3.2.Wyniki kontrolne
W poniszej tabeli zestawiono otrzymane wartoci oblicze (w celach kontrolnych oraz do ewentualnego porwnania z wynikami otrzymanymi z innych programw) Wze Smax (naprenie gwne) 193,978 0 Smin (naprenie gwne) -17,8528 -4,686 U min
(przemieszczenie wza)

U max
(przemieszczenie wza)

11 (lewy grny rg) 56 (prawy dolny rg(

0,0 -1,997 E-5

0,0 -3,024 E-6

Poniszy rysunek ilustruje map konturow pola skalarnego maksymalnej wartoci gwnej tensora napre z opisanymi w tabeli przedziaami wartoci, odpowiadajcymi kolorom poszczeglnych 18 | S t r o n a

warstwic. Dodatkowo na rysunku zamieszczono wektory ilustrujce kierunek i pogldowo wielko maksymalnej (wektor czerwony) i minimalnej (wektor ty) wartoci gwnej tensora napre.

Rysunek 2 Rysunek warstwicowy z wektorami ilustrujcymi kierunki i wartoci skadowych gwnych tensora napre

3.3.Plik tekstowy z danymi do programu:

*Heading ** Job name: Job-tarcza Model name: Model-1 *Preprint, echo=NO, model=YES, history=YES, contact=NO ** ** PARTS ** *Part, name=Tarcza *End Part ** ** ** ASSEMBLY ** *Assembly, name=Assembly ** *Instance, name=Tarcza-1, part=Tarcza *Node 1, 2., 1.5 1.5

2, 1.80000007,

19 | S t r o n a

3, 1.60000002, ..

1.5

64, 0.459091306, 0.114772826 65, 0.242941275, 0.0607353188 66, 0., 0.

*Element, type=CPS4R 1, 1, 2, 13, 12 2, 2, 3, 14, 13 3, 3, 4, 15, 14 .. 48, 52, 53, 64, 63 49, 53, 54, 65, 64 50, 54, 55, 66, 65 *Nset, nset=_PickedSet2, internal, generate 1, 66, 1 *Elset, elset=_PickedSet2, internal, generate 1, 50, 1 ** Section: Section-1 *Solid Section, elset=_PickedSet2, material=Material-1 0.2, *End Instance ** *Nset, nset=_PickedSet4, internal, instance=Tarcza-1, generate 11, 66, 11 *Elset, elset=_PickedSet4, internal, instance=Tarcza-1, generate 10, 50, 10 *Elset, elset=__PickedSurf5_S1, internal, instance=Tarcza-1, generate 1, 10, 1 *Surface, type=ELEMENT, name=_PickedSurf5, internal __PickedSurf5_S1, S1 *End Assembly ** ** MATERIALS

20 | S t r o n a

** *Material, name=Material-1 *Elastic 2.5e+07, 0.16 ** ** BOUNDARY CONDITIONS ** ** Name: BC-1 Type: Symmetry/Antisymmetry/Encastre *Boundary _PickedSet4, ENCASTRE ** ---------------------------------------------------------------** ** STEP: Step-1 ** *Step, name=Step-1, perturbation *Static ** ** LOADS ** ** Name: Load-1 Type: Pressure *Dsload _PickedSurf5, P, 37.5 ** ** OUTPUT REQUESTS ** ** FIELD OUTPUT: F-Output-1 ** *Output, field, variable=PRESELECT ** ** HISTORY OUTPUT: H-Output-1 ** *Output, history, variable=PRESELECT *End Step

21 | S t r o n a

Spis treci
1. Program ABAQUS informacje oglne ........................................................................................... 2 1.1. 1.2. 2. Moduy programu ABAQUS ..................................................................................................... 3 Elementy skoczone w programie ABAQUS............................................................................ 4

Rozpoczcie pracy z programem, elementy okien .......................................................................... 5 2.1. 2.2. 2.3. Uycie myszki i zaznaczanie obiektw..................................................................................... 7 Tworzenie modelu konstrukcji ................................................................................................ 7 Szkicownik ............................................................................................................................... 8

3.

Przykad rozwizanie tarczy programem ABAQUS ....................................................................... 9 3.1. 3.2. 3.3. Preprocessing .......................................................................................................................... 9 Wyniki kontrolne ................................................................................................................... 18 Plik tekstowy z danymi do programu: ................................................................................... 19

22 | S t r o n a