Fleksja imion: deklinacja rzeczownikw pospolitych

Deklinacja mska
Grupa deklinacyjna I Rzeczowniki mikkotematowe waciwe (zakoczone w M. lpoj. na spgoski fonetycznie mikkie: , d, , , i na p, b, m, w wymieniajce si w przypadkach zalenych z p, b, m, w oraz na l i j) i mikkotematowe r.m. zakoczone na -o. L. Przypadek M. yw. D. nyw . C. yw. B. nyw . N. Ms. W. os. M. nos. D. C. os. B. nos. N. Ms. os. W. nos. pojedyncza mnoga Zakoczenia - (-o) kowal -a kowala -a (-u) -owi (-u) -a - -em -u -u -e (-owie) -e -i, -w -om -i, -w -e -ami (-mi) -ach -e (-owie) -e kowalowi kowala kowalem kowalu kowalu kowale kowali kowalom kowali kowalami kowalach kowale krl krla krlowi krla krlem krlu krlu krlowie krlw1 krlom krlw1 krlami krlach krlowie go gocia gociu gocia gociem gociu gociu gocie goci gociom goci gomi gociach gocie Przykady ml mola molowi mola molem molu molu mole molw2 molom mole molami molach mole pal pala palowi pal palem palu palu pale pali3 palom pale palami palach pale bal balu balu bal balem balu balu bale bali4 balom bale balami balach bale

Grupa deklinacyjna II Rzeczowniki mikkotematowe stwardniae (zakoczone w M. lpoj. na spgoski funkcjonalnie mikkie: c, cz, dz, d, rz, sz, ). L. Przypadek M. yw. D. nyw . C. yw. B. nyw . N. Ms. W. os. M. nos. D. C. os. B. nos. N. Ms. os. W. nos. pojedyncza mnoga Zakoczenia - pisarz -a pisarza -a (-u) -owi (-u) -a - -em -u -u (-e) -e (-y, -owie) -e -w, -y -om -w, -y -e -ami -ach -e (-y, -owie) -e pisarzowi pisarza pisarzem pisarzu pisarzu pisarze pisarzy5 pisarzom pisarzy5 pisarzami pisarzach pisarze str stra strowi stra strem stru stru stre6 strw strom strw strami strach stre6 Przykady chopiec m chopca ma chopcu chopca chopcem chopcu chopcze chopcy chopcw chopcom chopcw chopcami chopcach chopcy mu ma mem mu mu mowie mw mom mw mami mach mowie plac placu placowi plac placem placu placu place placw placom place placami placach place -1b|Ikonierz konierza konierzowi konierz konierzem konierzu konierzu konierze konierzy konierzom konierze konierzami konierzach konierze

Fleksja imion: deklinacja rzeczownikw pospolitych Grupa deklinacyjna III Rzeczowniki zakoczone w M. lpoj. na spgoski tylnojzykowe: k, g, ch (rzadziej h) i r.m. zakoczone na -ko. L. Przypadek Zakoczenia ~k- (~ko) M. ~g- ~ch- ~ka yw. ~ga ~cha D. ~ka (~ku) nyw ~ga (~gu) . ~cha (~chu) ~kowi C. ~gowi ~chowi ~ka yw. ~ga ~cha B. ~k- nyw ~g- . ~ch- ~kiem N. ~giem ~chem ~ku Ms. ~gu ~chu ~ku W. ~gu ~chu ~cy (~kowie) ~dzy os. (~gowie) ~si M. (~chowie) ~ki nos. ~gi ~chy ~kw D. ~gw ~chw ~kom C. ~gom ~chom ~kw os. ~gw ~chw B. ~ki nos. ~gi ~chy ~kami N. ~gami ~chami ~kach Ms. ~gach ~chach W. os. ~cy (~kowie) pojedyncza mnoga robotnik pedagog mnich robotnika pedagoga mnicha dziadek mag staruch dziadka maga starucha Przykady stoek stawong duch stoka statek stg mech

druh

stawonoga ducha robotnikowi pedagogowi mnichowi robotnika pedagoga mnicha dziadkowi magowi staruchowi dziadka maga starucha stokowi stawonogowi duchowi stawonoga ducha stoek stokiem stawonogiem duchem stoku stawonogu duchu stoku stawonogu duchu

statku stogu mchu statkowi stogowi mchowi

druha

druhowi druha

robotnikiem pedagogiem mnichem robotniku pedagogu mnichu robotniku pedagogu mnichu robotnicy pedagodzy mnisi

dziadkiem magiem staruchem dziadku magu staruchu dziadku magu staruchu dziadkowie magowie staruchowie7

statek stg mech statkiem stogiem mchem statku stogu mchu statku stogu mchu

druhem druhu druhu druhowie8

robotnikw pedagogw mnichw robotnikom pedagogom mnichom robotnikw pedagogw mnichw

dziadkw magw staruchw dziadkom magom staruchom dziadkw magw staruchw

stoki stawonogi duchy stokw stawonogw duchw stokom stawonogom duchom

statki stogi mchy statkw stogw mchw statkom stogom

druhw druhom druhw

robotnikami pedagogami mnichami robotnikach pedagogach mnichach robotnicy pedagodzy

dziadkami magami staruchami dziadkach magach staruchach dziadkowie magowie - 1 b | II -

stoki stawonogi duchy stokami stawonogami duchami stokach

statki stogi mchy statkami stogami mchami statkach stogach mchach

druhami druhach

Fleksja imion: deklinacja rzeczownikw pospolitych ~dzy (~gowie) ~si (~chowie) ~ki ~gi ~chy mnisi staruchowie7 druhowie

nos.

stoki stawonogi duchy

statki stogi mchy

Grupa deklinacyjna IV Rzeczowniki twardotematowe (zakoczone w M. lpoj. na spgoski twarde: b, d, f, , m, n, p, r, s, t, w, z) i twardotematowe r.m. zakoczone na -o. pojedyncza L. Przypadek M. yw. D. nyw . C. B. N. Ms. W. mnoga M. D. C. B. N. Ms. os. W. nos. -y (-e) Grupa deklinacyjna V Rzeczowniki o wyduonym temacie, zakoczone w M. lpoj. na ~anin (rdze w lpoj. rozszerzony o przyrostek -in-). L. Przypadek M. yw. D. nyw . C. yw. B. nyw . N. Ms. W. M. os. pojedyncza Zakoczenia ~anin- mieszczanin ~anina mieszczanina ~aninowi ~anina ~aninem ~aninie ~aninie ~anie mieszczaninowi mieszczanina mieszczaninem mieszczaninie mieszczaninie mieszczanie Przykady chrzecijanin republikanin chrzecijanina republikanina chrzecijaninowi chrzecijanina chrzecijaninem chrzecijaninie chrzecijaninie chrzecijanie - 1 b | III republikaninowi republikanina republikaninem republikaninie republikaninie republikanie dominikanin dominikanina dominikaninowi dominikanina dominikaninem dominikaninie dominikaninie dominikanie Zakoczenia - (-o) ssiad -a ssiada -a (-u) -owi (-u) yw. -a nyw - . -em -e -e os. -i (-y, -owie, -e) nos. -y (-e) -w -om os. -w nos. -y (-e) -ami -ach -i (-y, -owie) chop chopa szef szefa szefowi szefa Przykady bohater krajan bohatera krajana sup supa sen snu awans awansu awansowi awans

ssiadow chopu i ssiada chopa ssiade m ssiedzie ssiedzie ssiedzi

bohaterow krajanow supow snu i i i bohatera krajana sup sen krajane m krajanie krajanie krajanie

chopem szefem chopie chopie chopi9

bohatere m szefie bohaterze szefie bohaterze szefowie bohaterzy1

0

supem snem awansem supie supie nie nie awansie awansie awanse awansw awansom awanse awansami awansach

supy sny krajanw supw snw krajano supom snom m krajanw supy sny ssiada chopami szefami bohatera krajana supam snam mi mi mi i i ssiadac chopach szefach bohaterac krajanac supac snac h h h h h ssiedzi chopi szefowie bohaterzy1 krajanie ssiadw chopw szefw ssiado chopom szefom m ssiadw chopw szefw bohaterw bohatero m bohaterw
0

supy

sny

awanse

Fleksja imion: deklinacja rzeczownikw pospolitych mnoga nos. D. C. os. B. nos. N. Ms. W. os. nos. ~an- (~anw) ~anom ~an- (~anw) ~anami ~anach ~anie mieszczan mieszczanom mieszczan mieszczanami mieszczanach mieszczanie chrzecijan chrzecijanom chrzecijan chrzecijanami chrzecijanach chrzecijanie republikanw republikanom republikanw republikanami republikanach republikanie dominikanw dominikanom dominikanw dominikanami dominikanach dominikanie

Zakoczenia alternatywne:
1. 2. 3. 4. 5. krli moli palw balw pisarzw 6. strowie 7. staruchy 8. druhy 9. chopy 10. bohaterowie

- 1 b | IV -

Fleksja imion: deklinacja rzeczownikw pospolitych

Deklinacja nijaka
Grupa deklinacyjna I Rzeczowniki mikkotematowe waciwe (o temacie zakoczonym na spgoski fonetycznie mikkie: , d, , , , p, b, f, w oraz na l i j) i mikkotematowe stwardniae (o temacie zakoczonym na spgoski funkcjonalnie mikkie: c, cz, dz, d, rz, sz, ). L. pojedyncza Prz . M. D. C. B. N. Ms. W. M. D. C. B. N. Ms. W. Zakoczen ia -e, -o -a -u -e, -o -em -u -e, -o -a - (-i, -y, -w) -om -a -ami -ach -a Przykady pole pola polu pole polem polu pole pola pl polom pola polami polach pola puco puca pucu puco pucem pucu puco puca puc pucom puca pucami pucach puca stulecie stulecia stuleciu stulecie stuleciem stuleciu stulecie stulecia stuleci stuleciom stulecia stuleciami stuleciach stulecia studio studia studiu studio studiem studiu studio studia studiw studiom studia studiami studiach studia wybrzee wybrzea wybrzeu wybrzee wybrzeem wybrzeu wybrzee wybrzea wybrzey wybrzeom wybrzea wybrzeami wybrzeach wybrzea jajo jaja jaju jajo jajem jaju jajo jaja jaj jajom jaja jajami jajach jaja

L. pojedyncza

mnoga

Grupa deklinacyjna II Rzeczowniki o temacie zakoczonym w M. lpoj. na spgoski tylnojzykowe: k, g, ch. Prz . M. D. C. B. N. Ms. W. M. D. C. B. N. Ms. W. Zakoczenia ~ko ~ka ~ku ~ko ~kiem ~ku ~ko ~ka ~k- ~kom ~ka ~kami ~kach ~ka ~go ~ga ~gu ~go ~giem ~gu ~go ~ga ~g- ~gom ~ga ~gami ~gach ~ga ~cho ~cha ~chu ~cho ~chem ~chu ~cho ~cha ~ch- ~chom ~cha ~chami ~chach ~cha jabko jabka jabku jabko jabkiem jabku jabko jabka jabek jabkom jabka jabkami jabkach jabka Przykady bingo binga bingu bingo bingiem bingu bingo binga bing bingom binga bingami bingach binga licho licha lichu licho lichem lichu licho licha lich lichom licha lichami lichach licha

mnoga

Grupa deklinacyjna III Rzeczowniki twardotematowe (o temacie zakoczonym na spgoski twarde: b, d, f, , m, n, p, r, s, t, w, z). Grupa deklinacyjna IV Rzeczowniki o wyduonym temacie, zakoczone w M. lpoj. na ~, a w D. lpoj. na ~cia (przyrostek --/-t-/-t-). Grupa deklinacyjna V Rzeczowniki o wyduonym temacie, zakoczone w M. lpoj. na ~, a w D. lpoj. na ~enia (przyrostek -e-/-on-). -1b|V-

Fleksja imion: deklinacja rzeczownikw pospolitych Grupa deklinacyjna VI Rzeczowniki zakoczone w M. lpoj. na ~um. L. pojedyncza Prz. M. D. C. B. N. Ms. W. M. D. C. B. N. Zakoczen ia -o -a -u -o -em -e -o -a - -om -a -ami Przykady stado stada stadu stado stadem stadzie stado stada stad stadom stada stadami stadach stada Zakoczen ia ~ ~cia ~ciu ~ ~ciem ~ciu ~ ~ta ~t ~tom ~ta ~tami ~tach ~ta Przykady kurcz kurczcia kurczciu kurcz kurczcie m kurczciu kurcz kurczta kurczt kurczto m kurczta kurczta mi kurcztac h kurczta Zakoczen ia ~ ~enia ~eniu ~ ~eniem ~eniu ~ ~ona ~on ~onom ~ona ~onami ~onach ~ona Przykady imi imienia imieniu imi imieniem imieniu imi imiona imion imionom imiona imionami imionach imiona Zakoczen ia ~um ~um ~um ~um ~um ~um ~um ~a ~w ~om ~a ~ami ~ach ~a Przykady muzeum muzeum muzeum muzeum muzeum muzeum muzeum muzea muzew muzeom muzea muzeami muzeach muzea

mnoga

Ms. -ach W. -a

Deklinacja eska
Grupa deklinacyjna I Rzeczowniki mikkotematowe waciwe (o temacie zakoczonym na spgoski fonetycznie mikkie: , d, , , , p, b, f, w oraz na l i j) oraz o temacie zakoczonym na samogosk. L. pojedyncza Prz . M. D. C. B. N. Ms. W. M. D. C. B. N. Ms. W. Zakoczenia -a (-i) -i (-ii) -i (-ii) - - -i (-ii) -o (-u, -i) -e - (-i, -ii) [-yj, -ij] -om -e -ami -ach -e kula kuli kuli kul kul kuli kulo kule kul kulom kule kulami kulach kule mija mii mii mij mij mii mijo mije mij mijom mije mijami mijach mije linia linii linii lini lini linii linio linie linii1 liniom linie liniami liniach linie Przykady stacja stacji stacji stacj stacj stacji stacjo stacje stacji2 stacjom stacje stacjami stacjach stacje babcia babci babci babci babci babci babciu babcie bab3 babciom babcie babciami babciach babcie bogini bogini bogini bogini bogini bogini bogini boginie bogi boginiom boginie boginiam i boginiac h boginie idea idei idei ide ide idei ideo idee idei ideom idee ideami ideach idee

L.

mnoga

Grupa deklinacyjna II Rzeczowniki mikkotematowe stwardniae (o temacie zakoczonym na spgoski funkcjonalnie mikkie: c, cz, dz, d, rz, sz, ). Prz . M. D. C. B. Zakoczenia -a -y -y - ulica ulicy ulicy ulic jdza jdzy jdzy jdz - 1 b | VI Przykady pomaracza pomaraczy pomaraczy pomaracz msza mszy mszy msz

Fleksja imion: deklinacja rzeczownikw pospolitych mnogapojedyncza N. Ms. W. M. D. C. B. N. Ms. W. - -y -o -e - (-y) -om -e -ami -ach -e ulic ulicy ulico ulice ulic ulicom ulice ulicami ulicach ulice jdz jdzy jdzo jdze jdz jdzom jdze jdzami jdzach jdze pomaracz pomaraczy pomaraczo pomaracze pomaraczy pomaraczom pomaracze pomaraczami pomaraczach pomaracze msz mszy mszo msze mszy mszom msze mszami mszach msze

Grupa deklinacyjna III Rzeczowniki o temacie zakoczonym w M. lpoj. na spgoski tylnojzykowe: k, g, ch (rzadziej h). L. pojedyncza Prz . M. D. C. B. N. Ms. W. M. D. C. B. N. Ms. W. Zakoczenia ~ka ~ki ~ce ~k ~k ~ce ~ko ~ki ~k- ~kom ~ki ~kami ~kach ~ki ~ga ~gi ~dze ~g ~g ~dze ~go ~gi ~g- ~gom ~gi ~gami ~gach ~gi ~cha ~chy ~sze ~ch ~ch ~sze ~cho ~chy ~ch- ~chom ~chy ~chami ~chach ~chy matka matki matce matk matk matce matko matki matek matkom matki matkami matkach matki Przykady ksiga ksigi ksidze ksig ksig ksidze ksigo ksigi ksig ksigom ksigi ksigami ksigach ksigi mucha muchy musze much much musze mucho muchy much muchom muchy muchami muchach muchy wataha watahy watae4 watah watah watae4 wataho watahy watah watahom watahy watahami watahach watahy

L. pojedyncza

mnoga

Grupa deklinacyjna IV Rzeczowniki twardotematowe (o temacie zakoczonym na spgoski twarde: b, d, f, , m, n, p, r, s, t, w, z). Grupa deklinacyjna V Rzeczowniki mikkotematowe waciwe (zakoczone w M. lpoj. na spgoski fonetycznie mikkie: , d, , , i na p, b, m, w wymieniajce si w przypadkach zalenych z p, b, m, w oraz na l i j). Grupa deklinacyjna VI Rzeczowniki mikkotematowe stwardniae (zakoczone w M. lpoj. na spgoski funkcjonalnie mikkie: c, cz, dz, d, rz, sz, ). Prz . M. D. C. B. N. Ms. W. M. D. C. Zakoczen ia -a -y -e - - -e -o -y - -om Przykad y kobieta kobiety kobiecie kobiet kobiet kobiecie kobieto kobiety kobiet kobieto m Zakoczen ia - -i -i - - -i -i -e (-i) -i -om Przykady o osi osi o osi osi osi osie osi osiom ko koci koci ko koci koci koci koci koci kociom Zakoczen ia - -y -y - - -y -y -e (-y) -y -om Przykady noc nocy nocy noc noc nocy nocy noce nocy nocom mysz myszy myszy mysz mysz myszy myszy myszy myszy myszom

mnoga

- 1 b | VII -

Fleksja imion: deklinacja rzeczownikw pospolitych B. N. Ms. W. -y -ami -ach -y kobiety kobieta mi kobietac h kobiety -e (-i) -ami (-mi) -ach -e (-i) osie osiami osiach osie koci komi kociach koci -e (-y) -ami -ach -e (-y) noce nocami nocach noce myszy myszami myszach myszy

Zakoczenia alternatywne:
1. 2. 3. 4. linij stacyj babci watadze / watasze

***

Wymiany gosek w deklinacjach regularnych: Rzeczowniki r.m. grupy IV w M. lpoj. zakoczone na: ~p ~b ~f ~w ~t ~d ~s ~z ~n ~m ~ ~r ~st ~zd ~sn ~zn ~s ~z r.. grupy IV w M. lpoj. zakoczone na: r.n. grupy III w M. lpoj. zakoczone na: przybieraj w Ms. (r.. take w C.) lpoj. zakoczenie: ~pie ~bie ~fie ~wie ~cie ~dzie ~sie ~zie ~nie ~mie ~le ~rze ~cie ~dzie ~nie ~nie ~le ~le r.m. grupy IV w M. lpoj. zakoczone na: ~p ~b ~f ~w ~t ~d ~s ~z ~n ~m ~ ~r ~st ~zd ~sn ~zn ~s ~z Rzeczowniki przybieraj w M. lmn. zakoczenie: osobowe: Goski ~pi ~bi ~fi ~wi ~ci ~dzi ~si ~zi ~ni ~mi ~li ~rzy Zbitki goskowe ~ci ~dzi ~ni ~ni ~li ~li nieosobowe: ~py ~by ~fy ~wy ~ty ~dy ~sy ~zy ~ny ~my ~y ~ry ~sty ~zdy ~sny ~zny ~sy ~zy

Goski ~pa ~po ~ba ~bo ~fa ~fo ~wa ~wo ~ta ~to ~da ~do ~sa ~so ~za ~zo ~na ~no ~ma ~mo ~a ~o ~ra ~ro Zbitki goskowe ~sta ~sto ~zda ~zdo ~sna ~sno ~zna ~zno ~sa ~so ~za ~zo

Deklinacja mieszana
1. Rzeczowniki rodzaju mskiego formalnie rwne rodzajowi eskiemu zakoczone na - a w M. lpoj. odmieniaj si wg deklinacji eskiej, natomiast w lmn. wg deklinacji mskiej osobowej, np. mczyzna, wojewoda, monarcha, suga, zdrajca, kamca, znawca, starosta, despota, dentysta, poeta. L. pojedyncza Prz . M. D. C. B. N. Ms. W. Przykady mczyzna mczyzny mczynie mczyzn mczyzn mczynie mczyzno wojewoda wojewody wojewodzie wojewod wojewod wojewodzie wojewodo suga sugi sudze sug sug sudze sugo zdrajca zdrajcy zdrajcy zdrajc zdrajc zdrajcy zdrajco starosta starosty starocie starost starost starocie starosto poeta poety poecie poet poet poecie poeto Typ dekl.

Deklinacja eska

- 1 b | VIII -

Fleksja imion: deklinacja rzeczownikw pospolitych mnoga M. D. C. mczyni wojewodowi e wojewodw wojewodom wojewodw wojewodam i wojewodach wojewodowi e sudzy sug sugom sug sugami sugach sudzy zdrajcy zdrajcw zdrajcom zdrajcw zdrajcami zdrajcach zdrajcy staroci starostw starostom starostw starostami starostach staroci poeci poetw poetom poetw poetami poetach poeci Deklinacja mska osobowa

mczyzn mczyzno m B. mczyzn N. mczyzna mi Ms. mczyznac h W. mczyni

2. Rzeczowniki rodzaju mskiego zakoczone na - owy, -ny, -i w M. lpoj., odmieniaj si wg deklinacji przymiotnikowej, np. gajowy, wony, krewny, blini. Rzeczowniki typu chory, owczy, podskarbi, podkomorzy, podczaszy, podstoli, podstaroci, rabbi maj wyjtkow odmian w M. i W. lmn. (- owie zamiast -i/-y), z kolei wyrazy typu leniczy, motorniczy, budowniczy mog mie w M. i W. lmn. zarwno owie, jaki i -y. Rwnie rzeczowniki rodzaju eskiego zakoczone na -owa, -na, w M. lpoj. odmieniaj si wg deklinacji przymiotnikowej (za wyjtkiem W. lpoj.), np. krlowa, cesarzowa, krawcowa, generaowa, teciowa, poona. L. pojedyncza Prz . M. D. C. B. N. Ms. W. M. D. C. B. N. Ms. W. Przykady wony wonego wonemu wonego wonym wonym wony woni wonych wonym wonych wonymi wonych woni chory chorego choremu chorego chorym chorym chory chorowie chorych chorym chorych chorymi chorych chorowie leniczy leniczego leniczemu leniczego leniczym leniczym leniczy lenicy / leniczowie leniczych leniczym leniczych leniczymi leniczych lenicy / leniczowie krlowa krlowej krlowej krlow krlow krlowej krlowo krlowe krlowych krlowym krlowe krlowymi krlowych krlowe Typ dekl.

Deklinacja przymiotnik .

mnoga

3. Rzeczowniki rodzaju mskiego o odmianie przymiotnikowo-rzeczownikowej w lmn. odmieniaj si wg deklinacji przymiotnikowej, w D., C., B. lpoj. mog przyjmowa zarwno rzeczownikowe, jak i przymiotnikowe zakoczenia, natomiast w M., N., Ms. i W. lpoj. wg deklinacji rzeczownikowej eskiej, np. sdzia, hrabia, margrabia, burgrabia, wicehrabia. Odmian przymiotnikoworzeczownikow ma take rzeczownik rodzaju eskiego ksina, ktry w D., C., B. i Ms. lpoj. obok zakocze przymiotnikowych przyjmuje zakoczenia rzeczownikowe, natomiast w lmn. przyjmuje odmian przymiotnikow, jednak w M., C., B. i W. lmn. zachowuje odmian rzeczownikow. L. pojedyncza Prz . M. D. C. B. N. Ms. W. M. Przykady sdzia sdziego / sdzi sdziemu / sdzi sdziego / sdzi sdzim / sdzi sdzi sdzio sdziowie hrabia hrabiego / hrabi hrabiemu / hrabi hrabiego / hrabi hrabim / hrabi hrabi hrabio hrabiowie - 1 b | IX ksina ksiny / ksinej ksinie / ksinej ksin / ksin ksin ksinie / ksinej ksino ksiny / ksine Typ dekl.

Deklinacja przymiotn.rzeczown.

Fleksja imion: deklinacja rzeczownikw pospolitych mnoga D. C. B. N. Ms. W. sdziw sdziom sdziw sdziami sdziach sdziowie hrabiw hrabiom hrabiw hrabiami hrabiach hrabiowie ksinych ksinom / ksinym ksiny / ksine ksinymi ksinych ksiny / ksine

Deklinacja nieregularna
1. Rzeczownik ksi ma dwie formy oparte na duszym i krtszym temacie w lpoj. Duszy temat odmienia si jak IV grupa deklinacji nijakiej (tj. z tematem, rozszerzonym o przyrostek - ci-/-t-/-t-), jednak upowszechnia si odmiana z krtszym (skrconym) tematem, gdy wyraz ksi zaczto traktowa jak rzeczownik rodzaju mskiego, a nie nijakiego. W lmn. odmienia si jak regularny rzeczownik IV grupy deklinacji nijakiej. Prz . M. D. C. B. N. Ms. W. Liczba pojedyncza mnoga ksi ksita ksicia / ksicia ksit ksiciu / ksiciu ksitom ksicia / ksicia ksita /ksit ksiciem / ksitami ksiciem ksiciu / ksiciu ksitach ksi ksita

2. Rzeczowniki typu brat, ksidz w lmn. maj formy dawnych rzeczownikw zbiorowych bracia, ksia, wystpujcych kiedy w lpoj., ale znaczeniowo odnoszcych si do zbiorowoci, ogu i pierwotnie odmieniajcych si wg deklinacji eskiej. Prz . M. D. C. B. N. Ms. W. Liczba brat brata bratu brata bratem bracie bracie pojedyncza ksidz ksidza ksidzu ksidza ksidzem ksidzu ksie bracia braci braciom [braci] braci [braci] brami [braci] braciach [braci] bracia [bracio] mnoga ksia ksiy [(ksiej)] ksiom [ksiy (ksiej)] ksiy [ksi] ksimi [ksi] ksiach [ksiy (ksiej)] ksia [ksio]

3. Rzeczownik niebo jako jedyny w lmn. zachowuje rozszerzajcy temat archaiczny przyrostek - osoraz pewne opcjonalne kocwki archaiczne. M. lmn. moe te mie posta nieba, jednake tylko w powiedzeniach typu: O wielkie nieba! Prz . M. D. C. B. N. Ms. W. Liczba pojedyncza niebo nieba niebu niebo niebem niebie niebo mnoga niebiosa / niebiosy niebios / niebiosw niebiosom niebiosa niebiosami / niebiosy niebiosach / niebiesiech niebiosy

4. Rzeczowniki oko (r.n.), ucho (r.n.) i rka (r..) maj formy nieregularne wynikajce z zachowania form liczby podwjnej. Form lpodw. oko, ucho uywamy w znaczeniu dosownym (tj. gdy mwimy o czciach ciaa), jeli natomiast uywamy tych wyrazw w znaczeniu przenonym, przyjmuj one w -1b|X-

Fleksja imion: deklinacja rzeczownikw pospolitych lmn. regularne zakoczenia III grupy deklinacji nijakiej. Formy D. lpodw.-lmn. oczw / cz oraz uszw s ju przestarzae, podobnie formy N. lpodw.-lmn. oczyma oraz uszyma s czciej zastpowane przez oczami oraz uszami odpowiednio. Forma N. lpodw.-lmn. wyrazu rka rkoma uywana jest czsto w takich powiedzeniach jak wasnymi rkoma, z kolei forma Ms. lpodw.-lmn. rku take znajdywana jest w staych powiedzeniach (dziecko na rku) i nierzadko jest interpretowana jako lpoj. (w moim rku, cho moliwe take w moich rku). Szcztkowo lpodw. znajdziemy rwnie w przysowiach: Trzy baby, dwie niewiecie, uczyniy jarmark w miecie, Mdrej gowie do dwie sowie itd. Prz . M. D. C. B. N. Ms. W. pojedyncza oko ucho rk a oka ucha rki oku oko okie m oku oko uchu ucho uche m uchu ucho rc e rk rk rc e rk o Liczba podwjna-mnoga oka uszy ucha ok okom oka oka mi okac h oka uszu [uszw] uszom uszy uszyma / uszami uszach uszy uch ucho m ucha ucha mi uchac h ucha

oczy oczu [oczw/cz] oczom oczy oczyma / oczami oczach oczy

rce rk rkom rce rkoma / rkami rku / rkach rce

4. Rzeczownik r.. statua ma wymieszan deklinacj mikko- i twardotematow.

Prz . M. D. C. B. N. Ms. W.

Liczba pojedyncza statua statui / statuy statui statu statu statui statuo mnoga statuy statui statuom statuy statuami statuach statuy

5. Rzeczownik r.m. cudzysw odmienia si wg deklinacji twardotematowej (a nie mikkotematowej). Prz . M. D. C. B. N. Ms. W. fleksyjnego: a. Rzeczownik r.m. tydzie ma we wszystkich przypadkach zalenych (prcz B. lpoj.) temat tygodi odmienia si wg I grupy deklinacji mskiej. Dawna forma M. i B. lpoj. tygodzie zostaa skrcona do tydzie. - 1 b | XI Liczba pojedyncza cudzysw cudzysowu cudzysowowi cudzysw cudzysowem cudzysowie cudzysowie mnoga cudzysowy cudzysoww cudzysowom cudzysowy cudzysowami cudzysowach cudzysowy

6. Niektre formy fleksyjne pewnych rzeczownikw mog by tworzone od zmodyfikowanego tematu

Fleksja imion: deklinacja rzeczownikw pospolitych b. Rzeczowniki r.m. pienidz, miesic, zajc maj nieregularny D. lmn., a pienidz dodatkowo N. lmn. c. Rzeczownik r.m. przyjaciel ma w lmn. (prcz M. i W., ktre dawniej miay form przyjacioy) zmieniony temat. d. Rzeczownik r.m. chrzest ma we wszystkich przypadkach zalenych (prcz B. lpoj.) skrcony temat do chrzt-/chrz-. L. pojedyncza Prz . M. D. C. B. N. Ms. W. M. D. C. B. N. Ms. W. (a) tydzie tygodnia tygodniowi tydzie tygodniem tygodniu tygodniu tygodnie tygodni tygodniom tygodnie tygodniami tygodniach tygodnie pienidz pienidza pienidzowi pienidz pienidzem pienidzu pienidzu pienidze pienidzy pienidzom pienidze pienidzmi pienidzach pienidze (b) miesic miesica miesicowi miesic miesicem miesicu miesicu miesice miesicy miesicom miesice miesicami miesicach miesice zajc zajca zajcowi zajca zajcem zajcu zajcu zajce zajcy zajcom zajce zajcami zajcach zajce (c) przyjaciel przyjaciela przyjacielowi przyjaciela przyjacielem przyjacielu przyjacielu przyjaciele przyjaci przyjacioom przyjaci przyjacimi przyjacioach przyjaciele (d) chrzest chrztu chrztowi chrzest chrztem chrzcie chrzcie chrzty chrztw chrztom chrzty chrztami chrztach chrzty

mnoga f. i. j. L. pojedyncza

e. Rzeczownik r.m. ojciec w przypadkach zalenych ma zredukowany temat ojc- zamiast dawnego oc-, natomiast w M. lpoj. zostao dodane nieetymologiczne j (w dawnej formie ociec nie zasza redukcja tematu z powodu obecnoci tam ruchomego e). Rzeczownik r.m. dech w przypadkach zalenych (prcz B. lpoj.) z powodu ubezdwicznienia pierwszej goski d jest wyjtkowo pisany przez t. Nie posiada te form lmn. g. Rzeczownik r.m. deszcz dodatkowo posiada alternatywne archaiczne formy, ktre mog wystpowa w niektrych powiedzeniach takich jak: Czeka / pragn / wyglda jak kania ddu. h. Rzeczownik r.. cze w niektrych przypadkach zalenych ma skrcony temat do cz-. Nie posiada te form lmn. Rzeczownik r.n. dziecko ma w lmn. zmieniony temat. Rzeczowniki r.n. ziele i nasienie maj w lmn. zmieniony temat. Prz . M. D. C. B. N. Ms. W. M. D. C. B. N. Ms. (e) ojciec ojca ojcu ojca ojcem ojcu ojcze ojcowie ojcw ojcom ojcw ojcami ojcach (f) dech tchu tchowi dech tchem tchu tchu (g) deszcz [ded] deszczu/ ddu deszczowi / ddowi deszcz [ded] deszczem / ddem deszczu / ddu deszczu / ddu deszcze deszczy / deszczw deszczom deszcze deszczami deszczach (h) cze czci czci cze czci czci cze (i) dziecko dziecka dziecku dziecko dzieckiem dziecku dziecko dzieci dzieci dzieciom dzieci dziemi dzieciach ziele ziela zielu ziele zielem zielu ziele zioa zi zioom zioa zioami zioach (j) nasienie nasienia nasieniu nasienie nasieniem nasieniu nasienie nasiona nasion nasionom nasiona nasionami nasionach

mnoga

- 1 b | XII -

Fleksja imion: deklinacja rzeczownikw pospolitych W. ojcowie deszcze dzieci zioa nasiona 7. Rzeczowniki czowiek (take identycznie odmieniajca si forma skrcona czek) i rok obecnie posiadaj odmian supletywn w lmn. dawne formy czowiecy i roki zostay zastpione przez ludzie i lata odpowiednio. Prz . M. D. C. B. N. Ms. W. 8. Liczba czowiek czowieka czowiekowi czowieka czowiekiem czowieku czowiecze / czowieku pojedyncza rok roku rokowi rok rokiem roku roku przyjmuj formy ludzie ludzi ludziom ludzi ludmi ludziach ludzie pojedynczych mnoga lata lat latom lata latami / laty latach lata przypadkw, ktre wychodz poza

Niektre

rzeczowniki

paradygmat: w, baw D. i B. lpoj. wou, bawou (nietypowe zakoczenie dla rzeczownikw

mskoywotnych); bg W. lpoj. boe, B. lpoj. bg (archaiczne zakoczenie, jak w powiedzeniu na miy Bg; obok wspczesnej formy boga), M. lmn. bogi (archaiczne zakoczenie; obok wspczesnej formy bogowie); anio W. lpoj. aniele, M. lmn. anieli (archaiczne zakoczenie; obok wspczesnych form anioy / anioowie); diabe M. lmn. diabli (archaiczne zakoczenie; obok wspczesnej formy diaby); br, lud, dziad W. lpoj. boru, ludu, dziadu (obok wspczesnych form borze, ludzie, dziadzie); grunt, koszt, akt, organ M. lmn. grunta, koszta, akta (dokumenty prawne), organa (urzdy) (obok form grunty, koszty, akty (czynnoci), organy (narzdy)); znak, dziw, cud, sowo, czas, lato, wos, skrzydo, szyk, usta N. lmn. znaki, dziwy, cudy, sowy, czasy, laty wosy, skrzydy, szyki, usty (archaiczne zakoczenia, jak w powiedzeniach z wszystkimi znaki, dziw nad dziwy, cud nad cudy, innymi sowy, dawnymi czasy, dawnymi laty, przed laty / czasy, z wosy biaymi, ze skrzydy zotymi, zbrojnymi szyki, wymownymi usty; obok wspczesnych form znakami, czasami, dziwami, cudami, sowami, czasami, latami, wosami, skrzydami, szykami, ustami); dzie Ms. lpoj. dnie (archaiczne twardotematowe zakoczenie, jak w powiedzeniu we dnie i w nocy; obok wspczesnej formy dniu), M. i B. lmn. dni / dnie (w poczeniu z liczebnikami dwa, trzy, cztery tylko dni); pan, dom, syn Ms. lpoj. panu, domu, synu (mikkotematowe zakoczenia), W. lpoj. panie (regularne zakoczenie), domu, synu (mikkotematowe zakoczenia); m, ko, brat, zwierz B. lpoj. m, ko, brat, zwierz (archaiczne zakoczenia, jak w powiedzeniach wyj za m, si na ko, by z kim za pan brat, postpowa sobie brat za brat, i na zwierz; obok wspczesnych form ma, konia, brata, zwierza);

- 1 b | XIII -

Fleksja imion: deklinacja rzeczownikw pospolitych raz D. lmn. razy (archaiczne zakoczenie, jak w powiedzeniach wiele razy i innych, w ktrych wystpuj liczebniki i zaimki liczebne; obok wspczesnej formy razw); szewc M. lmn. szewcy (nietypowe zakoczenie); mie M. lmn. mieci (nietypowe zakoczenie; obok formy miecie); brew M., B. i W. lmn. brwi (nietypowe zakoczenie); pani B. lpoj. pani (nietypowe zakoczenie); nuda, cudo D. lmn. nudw, cudw (nietypowe zakoczenia); szansa M. lmn. szanse (mikkotematowe zakoczenie); kuchnia, suknia, winia D. lmn. kuchen, sukien, wisien (zakoczenie na n, a nie ; obok form kuchni, sukni, wini); poudnie C. lpoj. poudniowi (nietypowe zakoczenie, prawdopodobnie pod wpywem formy dniowi); dobro, zo Ms. lpoj. dobru, zu (mikkotematowe zakoczenie); Niemcy, Wgry, Wochy Ms. lmn. w Niemczech, na Wgrzech, we Woszech (archaiczne zakoczenia).

- 1 b | XIV -

Fleksja imion: deklinacja rzeczownikw wasnych

Deklinacja rzeczownikw wasnych osobowych

Imiona rodzime (swojskie) Wszystkie imiona polskie oraz zapoyczone, lecz spolszczone i odczuwane jako polskie, powinny by odmieniane (jedyny wyjtek: Beatrycze). Imiona odmieniamy, korzystajc z wzorca odmiany wyrazw pospolitych o podobnie zakoczonym temacie. I. Tak jak rzeczowniki odmieniaj si: imiona mskie zakoczone na spgosk lub samogosk - o, ktrych deklinacja jest zgodna z deklinacj msk rzeczownikw pospolitych o tych samych zakoczeniach, np. Andrzej, Karol, Jzio (zdrobnienie od Jzef) (I grupa); ukasz, Tomasz, Tadeusz (II grupa); Henryk, Stasiek (zdrobnienie od Stanisaw), Mieszko (III grupa), Adam, Jarosaw, Jan (IV grupa). Formy lmn. s rzadko uywane, a M. i W. lmn. wyjtkowo moe oznacza osob o tym imieniu i jego on. L. pojedyncza Prz . M. D. C. B. N. Ms . W. M. D. C. B. N. Ms . W. Przykady Andrzej Andrzeja Andrzejowi Andrzeja Andrzejem Andrzeju Andrzeju Andrzejowie Andrzejw Andrzejom Andrzejw Andrzejami Andrzejach Andrzejowie Jzio Jzia Jziowi Jzia Jziem Jziu Jziu Jziowie Jziw Jziom Jziw Jziami Jziach Jziowie ukasz ukasza ukaszowi ukasza ukaszem ukaszu ukaszu ukaszowie ukaszw ukaszom ukaszw ukaszami ukaszach ukaszowie Henryk Henryka Henrykowi Henryka Henrykiem Henryku Henryku Henrykowie Henrykw Henrykom Henrykw Henrykami Henrykach Henrykowie Mieszko Mieszka Mieszkowi Mieszka Mieszkiem Mieszku Mieszku Mieszkowie Mieszkw Mieszkom Mieszkw Mieszkami Mieszkach Mieszkowie Jarosaw Jarosawa Jarosawowi Jarosawa Jarosawem Jarosawie Jarosawie Jarosawowie Jarosaww Jarosawom Jarosaww Jarosawami Jarosawach Jarosawowie

mnoga L. pojedyncza

imiona eskie zakoczone na spgosk -a, ktrych deklinacja jest zgodna z deklinacj esk rzeczownikw pospolitych o tych samych zakoczeniach, np. Maria, Julia, Basia (zdrobnienie od Barbara) (I grupa); Kazimierza, witomirza (II grupa); Monika, Zoka (zdrobnienie od Zofia), Jadwiga (III grupa), Joanna, Mirosawa (IV grupa) Formy lmn. s rzadko uywane. Prz . M. D. C. B. N. Ms . W. M. D. C. B. N. Ms . W. Przykady Maria Marii Marii Mari Mari Marii Mario Marie Marii / Maryj Mariom Marie Mariami Mariach Marie Basia Basi Basi Basi Basi Basi Basiu Basie Ba Basiom Basie Basiami Basiach Basie Kazimierza Kazimierzy Kazimierzy Kazimierz Kazimierz Kazimierzy Kazimierzo Kazimierze Kazimierz Kazimierzom Kazimierze Kazimierzami Kazimierzach Kazimierze -1b|IMonika Moniki Monice Monik Monik Monice Moniko Moniki Monik Monikom Moniki Monikami Monikach Moniki Joanna Joanny Joannie Joann Joann Joannie Joanno Joanny Joann Joannom Joanny Joannami Joannach Joanny

mnoga

Fleksja imion: deklinacja rzeczownikw wasnych imiona mskie zakoczone na spgosk -a, ktrych deklinacja jest zgodna z deklinacj mieszan rzeczownikw pospolitych o tych samych zakoczeniach, np. Kuba, Barnaba, Bonawentura. Prz . M. D. C. B. N. Ms. W. Liczba pojedyncza Barnaba Barnaby Barnabie Barnab Barnab Barnabie Barnabo mnoga Barnabowie Barnabw Barnabom Barnabw Barnabami Barnabach Barnabowie

II. Tak jak przymiotniki odmieniaj si imiona mskie zakoczone na samogosk - i lub -y, np. Antoni, Bazyli, Wasyli, Kali, Marceli, Jerzy, Horacy, Dionizy, Walery, Aleksy, Wincenty. Jednako w M. i W. lmn. przyjmuj zakoczenie -owie). Jeli -i wystpuje przed l, to w D., C., B. lpoj. i M. i W. lmn. pomijamy j. Formy lmn. s rzadko uywane. L. pojedyncza Prz . M. D. C. B. N. Ms . W. M. D. C. B. N. Ms . W. Przykady Antoni Antoniego Antoniemu Antoniego Antonim Antonim Antoni Antoniowie Antonich Antonim Antonich Antonimi Antonich Antoniowie Bazyli Bazylego Bazylemu Bazylego Bazylim Bazylim Bazyli Bazylowie Bazylich Bazylim Bazylich Bazylimi Bazylich Bazylowie Jerzy Jerzego Jerzemu Jerzego Jerzym Jerzym Jerzy Jerzowie Jerzych Jerzym Jerzych Jerzymi Jerzych Jerzowie Horacy Horacego Horacemu Horacego Horacym Horacym Horacy Horacowie Horacych Horacym Horacych Horacymi Horacych Horacowie

Imiona obce (cudzoziemskie) W odniesieniu do imion obcych stosujemy nastpujce zasady: a) Odmieniaj si wszystkie imiona eskie zakoczone na samogosk - a, np. Ornella (-lli, -ll), Martha (-rcie, -rth), Linda (-dzie, -d), Cynthia (-thii, -thi), Virginia (-nii, -ni). Pozostae imiona eskie nie odmieniaj si, np. Sally, Alice, Jacqueline, Catherine, Margaret, Michelle, Shirley, Sarah, Alexis, Abigail, Noemi, Nel. b) Odmieniaj si imiona mskie zakoczone w wymowie: na spgosk, np. Francis (-sa, -sie), John (-na, -nie), Jacques (-cquesa, -cquesu), Helmut (-uta, -ucie), Joseph (-pha, -fie), Max (Maksa, Maksie), Felix (-iksa, -iksie), Gustav (-va, -wie), Hector (-ra, -rze), Agamemnon (-na, -nie), Ezop (-pa, -pie), Teodozjusz (-sza, -szu), Xenofont / Ksenofont (Ksenofonta, Ksenofoncie), Xerxes / Kserkses (Kserksesa, Kserksesie); na samogosk -a, np. Sasza (-szy, -sz), Woodia (-dii, -di), Seneka (-ki, -k);

mnoga

- 1 b | II -

Fleksja imion: deklinacja rzeczownikw wasnych na samogosk -o, np. Benito (-ita, -icie), Claudio (-dia, -diu), Paavo (-va, -wie), Romeo (ea, -eu); na samogosk -y, np. Zachary (-ryego, -rym), Henry (-ryego, -rym); na samogosk -i, np. Luigi (-giego, -gim), Giovanni (-nniego, -nnim); na samogosk -e (nieakcentowane), np. Jozue (-ego, -em), Noe (-ego, -em), Dante (-tego, -tem). Mona te odmienia imiona zakoczone na -e oraz akcentowane na ostatniej sylabie, np. Cesare [Czezare] (-rego, -rem a. ndm), Andr (-rgo, -rm a. ndm), Ren (-ngo, -nm a. ndm), Louis (-isa, -isie a. ndm). Jednak imi Franois nie jest odmieniane. Niektre imiona zakoczone na -o (najczciej aciskiego pochodzenia) przyjmuj w przypadkach zalenych rozszerzajcy temat przyrostek -n-, np. Hugo (Hugona, Hugonie), Bruno (Brunona, Brunonie), Gwido (Gwidona, Gwidonie), Iwo (Iwona, Iwonie), Otto (Ottona, Ottonie). Niektre z tych imion take i w M. i W. lp. mog mie rozszerzajce - n-, np. Cycero / Cyceron, Scypio / Scypion, Nero / Neron. Osobliw odmian ma imi Apollo / Apollon: Prz . M. D. C. B. N. Ms. W. Liczba pojedyncza mnoga Apollo / Apollon Apollonowie / Apollinowie Apolla / Apollona / Apollina Apollonw / Apollinw Apollowi / Apollonowi / Apollinowi Apollonom / Apollinom Apolla / Apollona / Apollina Apollonw / Apollinw Apollem / Apollonem / Apollinem Apollonami / Apollinami Apollu / Apollonie / Apollonie Apollonach / Apollinach Apollo / Apollonie / Apollinie Apollonowie / Apollinowie

Pozostae imiona mskie nie odmieniaj si (zakoczone na u w pimie i/lub wymowie), np. Matthew [Metju], Andrew [Endrju], Radu, Jehu. Nazwiska rodzime (swojskie) Oglne zalecenie dotyczce odmiany nazwisk polskich i obcych jest nastpujce: jeli tylko jest moliwe przyporzdkowanie nazwiska jakiemu wzorcowi odmiany, naley je odmienia. Wybr odpowiedniego wzorca odmiany zaley gwnie od: 1) pci waciciela, 2) jego narodowoci, 3) zakoczenia nazwiska (moe chodzi albo o zakoczenie fonetycznej formy nazwiska, albo o zakoczenie tematu). I. Tak jak przymiotniki odmieniaj si: nazwiska mskie zakoczone na -ski, -cki, -dzki oraz nazwiska eskie zakoczone na - ska, -cka, -dzka: L. pojedyncza Prz . M. D. C. B. N. Ms . W. Przykady Sobieski Sobieskiego Sobieskiemu Sobieskiego Sobieskim Sobieskim Sobieski Sobieska Sobieskiej Sobieskiej Sobiesk Sobiesk Sobieskiej Sobieska Potocki Potockiego Potockiemu Potockiego Potockim Potockim Potocki - 1 b | III Potocka Potockiej Potockiej Potock Potock Potockiej Potocka Zawadzki Zawadzkiego Zawadzkiem u Zawadzkiego Zawadzkim Zawadzkim Zawadzki Zawadzka Zawadzkiej Zawadzkiej Zawadzk Zawadzk Zawadzkiej Zawadzka

Fleksja imion: deklinacja rzeczownikw wasnych mnoga M. D. C. B. N. Ms . W. Sobiescy Sobieskich Sobieskim Sobieskich Sobieskimi Sobieskich Sobiescy Sobieskie Sobieskich Sobieskim Sobieskie Sobieskimi Sobieskich Sobieskie Potoccy Potockich Potockim Potockich Potockimi Potockich Potoccy Potockie Potockich Potockim Potockie Potockimi Potockich Potockie Zawadzcy Zawadzkich Zawadzkim Zawadzkich Zawadzkimi Zawadzkich Zawadzcy Zawadzkie Zawadzkich Zawadzkim Zawadzkie Zawadzkimi Zawadzkich Zawadzkie

nazwiska mskie i eskie, utworzone na podstawie przymiotnikw pospolitych (jednako w M. i W. lmn. maja tendencj do przyjmowania zakoczenia - owie; z kolei nazwiska eskie mog by nieodmienne, jeli przyjmuj form msk):

Prz . M. D. C. B. N. Ms. W.

Liczba May Maego Maemu Maego Maym Maym May pojedyncza Maa/May Maej/May Maej/May Ma/May Ma/May Maej/May Maa/May Maowie/Mali Maych Maym Maych Maymi Maych Maowie/Mali mnoga Mae/May Maych/May Maym/May Mae/May Maymi/May Maych/May Mae/May

nazwiska mskie zakoczone na -i, -y (jednako w M. i W. lmn. przyjmuj zakoczenie - owie; eskie wersje dodaj zakoczenia -owa/-wna bd si nie odmieniaj): Prz . M. D. C. B. N. Ms. W. Liczba pojedyncza Rakoczy Rakoczego Rakoczemu Rakoczego Rakoczym Rakoczym Rakoczy mnoga Rakoczowie Rakoczych Rakoczym Rakoczych Rakoczymi Rakoczych Rakoczowie

nazwiska eskie zakoczone na -owa (przyrostek do tworzenia nazwisk on): Prz . M. D. C. B. N. Ms. W. Liczba pojedyncza Orzeszkowa Orzeszkowej Orzeszkowej Orzeszkow Orzeszkow Orzeszkowej Orzeszkowa mnoga Orzeszkowe Orzeszkowych Orzeszkowym Orzeszkowe Orzeszkowymi Orzeszkowych Orzeszkowe

II. Tak jak rzeczowniki odmieniaj si: nazwiska mskie zakoczone na -ik, -yk, -czyk, -ek, -ak, -ec, -icz, -owicz, -ewicz (jednako W. lpoj. jest rwny M. lpoj.; eskie wersje dodaj zakoczenia -owa/-wna bd si nie odmieniaj): L. pojedyncza Prz . M. D. C. B. N. Ms Przykady Jdrusik Jdrusika Jdrusikowi Jdrusika Jdrusikiem Jdrusiku Szewczyk Szewczyka Szewczykowi Szewczyka Szewczykiem Szewczyku - 1 b | IV Kaczmarek Kaczmarka Kaczmarkowi Kaczmarka Kaczmarkiem Kaczmarku Nowak Nowaka Nowakowi Nowaka Nowakiem Nowaku

Fleksja imion: deklinacja rzeczownikw wasnych . W. M. D. C. B. N. Ms . W. Jdrusik Jdrusikowie Jdrusikw Jdrusikom Jdrusikw Jdrusikami Jdrusikach Jdrusikowie Szewczyk Szewczykowie Szewczykw Szewczykom Szewczykw Szewczykami Szewczykach Szewczykowie Kaczmarek Kaczmarkowie Kaczmarkw Kaczmarkom Kaczmarkw Kaczmarkami Kaczmarkach Kaczmarkowie Nowak Nowakowie Nowakw Nowakom Nowakw Nowakami Nowakach Nowakowie

L. pojedyncza

mnoga

Prz . M. D. C. B. N. Ms . W. M. D. C. B. N. Ms . W.

Przykady Adamiec Adamca Adamcowi Adamca Adamcem Adamcu Adamiec Adamcowie Adamcw Adamcom Adamcw Adamcami Adamcach Adamcowie Dubicz Dubicza Dubiczowi Dubicza Dubiczem Dubiczu Dubicz Dubiczowie Dubiczw Dubiczom Dubiczw Dubiczami Dubiczach Dubiczowie Jzefowicz Jzefowicza Jzefowiczowi Jzefowicza Jzefowiczem Jzefowiczu Jzefowicz Jzefowiczowie Jzefowiczw Jzefowiczom Jzefowiczw Jzefowiczami Jzefowiczach Jzefowiczowie Mickiewicz Mickiewicza Mickiewiczowi Mickiewicza Mickiewiczem Mickiewiczu Mickiewicz Mickiewiczowie Mickiewiczw Mickiewiczom Mickiewiczw Mickiewiczami Mickiewiczach Mickiewiczowie

mnoga L. pojedyncza

nazwiska mskie zakoczone na spgosk i utworzone na podstawie rzeczownikw pospolitych (czsto w takich nazwiskach, zalenie od woli je noszcego, nie wypadaj goski ruchome ani nie zachodz obocznoci w przypadkach zalenych; eskie wersje dodaj zakoczenia - owa/-wna bd si nie odmieniaj): Prz . M. D. C. B. N. Ms . W. M. D. C. B. N. Ms . W. Przykady Kozio Koz(io)a Koz(io)owi Koz(io)a Koz(io)em Koziole/Kole Kozio Koz(io)owie Koz(io)w Koz(io)om Koz(io)w Koz(io)ami Koz(io)ach Koz(io)owie Grudzie Grud(zie)nia Grud(zie)niowi Grud(zia)nia Grud(zie)niem Grud(zie)niu Grudzie Grud(zie)niowie Grud(zie)niw Grud(zie)niom Grud(zie)niw Grud(zie)niami Grud(zie)niach Grud(zie)niowie Cukier Cuk(ie)ra/Cukru Cuk(ie)rowi Cukiera/Cukru Cuk(ie)rem Cuk(ie)rze Cukier Cukierowie Cukierw Cukierom Cukierw Cukierami Cukierach Cukierowie Niemen Niem(e)na Niem(e)nowi Niem(e)na Niem(e)nem Niem(e)nie Niemen Niemenowie Niemenw Niemenom Niemenw Niemenami Niemenach Niemenowie Db Dba/Dba Dbowi/Dbowi Dba/Dba Dbem/Dbem Dbie/Dbie Db Dbowie/Dbowi e Dbw/Dbw Dbom/Dbom Dbw/Dbw Dbami/Dbami Dbach/Dbach Dbowie/Debowi e

mnoga

nazwiska eskie zakoczone na -ina, -yna (przyrostki do tworzenia nazwisk on), -anka, -wna (przyrostki do tworzenia nazwisk crek): -1b|V-

Fleksja imion: deklinacja rzeczownikw wasnych L. pojedyncza Prz . M. D. C. B. N. Ms . W. M. D. C. B. N. Ms . W. Przykady Puzynina Puzininy Puzininie Puzinin Puzinin Puzininie Puzinina Puzyniny Puzynin Puzyninom Puzyniny Puzyninami Puzyninach Puzyniny Wayna Wayny Waynie Wayn Wayn Waynie Wayna Wayny Wayn Waynom Wayny Waynami Waynach Wayny Zarbianka Zarbianki Zarbiance Zarbiank Zarbiank Zarbiance Zarbianka Zarbianki Zarbianek Zarbiankom Zarbianki Zarbiankami Zarbiankach Zarbianki Nowakwna Nowakwny Nowakwnie Nowakwn Nowakwn Nowakwnej Nowakwna Nowakwny Nowakwien Nowakwnom Nowakwny Nowakwnami Nowakwnach Nowakwny

mnoga

nazwiska mskie zakoczone na -a (w lpoj. odmieniaj si jak rzeczowniki eskie, w lmn. jak mskoosobowe; eskie wersje dodaj zakoczenia - owa/-ina/-yna/-wna/-anka bd si nie odmieniaj): Prz . M. D. C. B. N. Ms. W. Liczba pojedyncza Sapieha Sapiehy Sapiehy Sapieh Sapieh Sapiee Sapieha mnoga Sapiehowie Sapiehw Sapiehom Sapiehw Sapiehami Sapiehach Sapiehowie

nazwiska mskie zakoczone na -o: a) jeli przed kocwk -o wystpuje spgoska twarda, to w lpoj. odmieniaj si jak rzeczowniki eskie, a w lmn. jak mskoosobowe: b) jeli przed kocwk -o wystpuje spgoska mikka, to i w lpoj., i w lmn. odmieniaj si jak rzeczowniki mskie: Prz . M. D. C. B. N. Ms. W. Liczba Moniuszko Moniuszki Moniuszce Moniuszk Moniuszk Moniuszce Moniuszko pojedyncza Dyzio Dyzia Dyziowi Dyzia Dyziem Dyziu Dyzio Moniuszkowie Moniuszkw Moniuszkom Moniuszkw Moniuszkami Moniuszkach Moniuszkowie mnoga Dyziowie Dyziw Dyziom Dyziw Dyziami Dyziach Dyziowie

III. Czciowo jak rzeczowniki, a czciowo jak przymiotniki odmieniaj si nazwiska mskie zakoczone na -e (w lpoj. odmieniaj si jak przymiotniki, a w lmn. jak rzeczowniki): Prz . M. D. C. B. N. Ms. Liczba pojedyncza Linde Lindego Lindemu Lindego Lindem Lindem mnoga Lindowie Lindw Lindom Lindw Lindami Lindach

- 1 b | VI -

Fleksja imion: deklinacja rzeczownikw wasnych W. Linde Linde IV. Odmiana nazwisk dwuczonowych: jeli pierwszy czon w nazwisku mskim czy eskim jest herbem lub przydomkiem, to pierwszy czon nie jest odmienny, natomiast drugi odmienny: Korwin-Mikke, Korwin-Mikkego, z Korwin-Mikkem, o Korwin-Mikkem; Rymwid-Mickiewiczowa, Rymwid-Mickiewiczowej, z Rymwid-Mickiewiczow, o RymwidMickiewiczowej; jeli pierwszy czon w nazwisku mskim samodzielnym nazwiskiem lub pseudonimem, to oba czony odmieniamy: Boy-eleski, Boya-elenskiego, z Boyem-eleskim, o Boyu-eleskim; jeli pierwszy czon w nazwisku eskim jest nazwiskiem rodowym o postaci rzeczownika, to pierwszy czon nie jest odmienny, natomiast drugi odmienny:

Kossak-Szczucka, Kossak-Szczuckiej, z Kossak-Szczuck, o Kossak-Szczuckiej; jeli pierwszy czon w nazwisku eskim jest nazwiskiem rodowym o postaci przymiotnika, to oba czony odmieniamy: Pawlikowska-Jasnorzewska, Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej, z Pawikowsk-Jasnorzewsk, o Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej. Nazwiska obce (cudzoziemskie) I. ODMIANA NAZWISK ANGIELSKICH I FRANCUSKICH 1. Nazwiska zakoczone w pimie: a) na spgosk wymawian, np. Bush, Eliot, Eisenhower, Pasteur, Auber; b) na spgosk niewymawian, np. Mitterrand, Villon, Diderot, Jouvet, Anouilh; wyjtkiem s niewymawiane spgoski -s, -x; c) na -y po samogosce, np. Shelley, Disney, Macaulay; otrzymuj kocwki polskie bez apostrofu, np. Auber, Aubera, z Auberem, o Auberze; Bush, Busha, z Bushem, o Bushu; Mitterrand, Mitterranda, z Mitterrandem, o Mitterrandzie; Anouilh, Anouilha, z Anouilhem, o Anouilhu; Disney, Disneya, z Disneyem, o Disneyu. 2. Nazwiska zakoczone na -e nieme (tzn. niewymawiane) otrzymuj polskie kocwki po apostrofie, np. Larousse, Laroussea, Larousseowi, z Larousseem; Montaigne, Montaignea, Montaigneowi, z Montaigneem; - 1 b | VII -

Fleksja imion: deklinacja rzeczownikw wasnych Malebranche, Malebranchea, Malebrancheowi, z Malebrancheem; Donne, Donnea, Donneowi, z Donneem; Moore, Moorea, Mooreowi, z Mooreem; Wallace, Wallacea, Wallaceowi, z Wallaceem. Dotyczy to take nazwisk, w ktrych po -e niemym pojawia si spgoska, np. Descartes, Descartesa, Descartesowi, z Descartesem; Combes, Combesa, Combesowi, z Combesem. 3. Jeli w ktrym przypadku gramatycznym brzmienie goski koczcej temat nazwiska jest w jzyku polskim inne ni w jzyku oryginalnym, wwczas zakoczenie tego nazwiska piszemy zgodnie z pisowni polsk, a -e nieme i apostrof jeli wystpuj pomijamy: Grant [Grant], z Grantem, o Grancie. Joyce [Dojs], z Joyceem, o Joysie; Barthes [Bart], z Barthesem, o Barcie; Ingres [gr], z Ingresem, o Ingrze; Mauriac [Moriak], z Mauriakiem, o Mauriacu; Proust [Prust], z Proustem, o Proucie; Remarque [Remark], z Remarkiem, o Remarqueu; Robespierre [Robespier], z Robespierreem, o Robespierze; Ronsard [Ronsar], z Ronsardem, o Ronsardzie; Inne przykady: Descartes o Descarcie, Combes o Combie, Manet o Manecie. UWAGA 1: Powysze zalecenie odnosi si rwnie do nazwisk typu Ustinov, Sainte-Beuve, ktre jakkolwiek nie zmieniaj w Ms. lpoj. brzmienia tematycznej spgoski, to jednak zgodnie z oglnymi zasadami pisowni gosek zmikczonych w jzyku polskim przyjmuj odmian nastpujc: Ustinov o Ustinowie, Sainte-Beuve o Sainte-Beuwie. Jednak szanujc przyzwyczajenia uytkownikw polszczyzny, dopuszcza si w tym przypadku gramatycznym rwnie wersj pisan przez - vi-. UWAGA 2: Nazwiska odmienne, ktre maj w zakoczeniu tematu liter x, take przyjmuj w deklinacji polskie kocwki, bez apostrofu, np. Halifax Halifaksa, z Halifaksem, o Halifaksie; Hendrix Hendriksa, z Hendriksem, o Hendriksie. 4. Nazwiska zakoczone na -a (dotyczy to nie tylko nazwisk angielskich i francuskich, ale rwnie wszystkich innych) odmieniaj si tak samo jak polskie nazwiska zakoczone na - a, np. Gowala, Kudera, Lasota: Zola, Zoli, Zol, Zol; OHara, OHarze, OHar, OHar; Gambetta, Gambetcie, Gambett, Gambett.

- 1 b | VIII -

Fleksja imion: deklinacja rzeczownikw wasnych W lmn. nazwiska wymienione w punktach 1.4. rwnie otrzymuj polskie kocwki (odmieniaj si tak, jak polskie nazwiska zakoczone na spgosk, np. Kurek, Gob): Mitterrandowie, o Mitterrandach (moliwe te pastwo Mitterrand, o pastwu Mitterrand); Lumireowie, o Lumireach (moliwe te bracia Lumire, o braciach Lumire). 5. Nazwiska koczce si w wymowie na -e (zapisywane w postaci liter: -, -e, -ai, -eu, po ktrych mog nastpowa niewymawiane litery spgoskowe -s lub -x) odmieniamy w lpoj. jak przymiotniki, przy czym odcinamy pocztkowe samogoski z kocwek przymiotnikowych - ego, -emu, -im (-ym), np. Debr, Debrgo, Debrm; Mrime, Mrimego, Mrimem; Montesquieu, Montesquieugo, Montesquieum. a) Po niewymawianej literze spgoskowej -s lub -x stawiamy apostrof, np. Marais, Maraisgo, o Maraism; Rabelais, Rabelaisgo, o Rabelaism; Beaumarchais, Beaumarchaisgo, o Beaumarchaism. UWAGA: W niektrych opracowaniach zaleca si nieodmienno nazwisk Beaumarchais, Resnais, Marais, ale zalecenie to nie wydaje si uzasadnione; oczywicie gdy te nazwiska wystpi wraz z imieniem, mog pozostawa w formie nieodmiennej. b) W lmn. nazwiska zakoczone w wymowie na - e zwykle wystpuj z imionami, nazwami, tytuami s wic nieodmienne, np. pastwu Debr. 6. Nazwiska koczce si w wymowie na -y lub -i po spgosce (pisane przez -y, -ie) odmieniaj si w lpoj. jak przymiotniki. Nazwiska na -y w D., C. i B. piszemy z apostrofem, gdy goska ta w tych przypadkach nie jest wymawiana; nazwiska zakoczone na -i, -ie bez apostrofu, np. OKelly, OKellyego, OKellyemu, z OKellym, o OKellym; Murphy, Murphyego, Murphyemu, z Murphym, o Murphym; Lully, Lullyego, Lullyemu, z Lullym, o Lullym; Valry, Valryego, Valryemu, z Valrym, o Valrym; Christie, Christiego, Christiemu, z Christiem, o Christiem; Muskie, Muskiego, Muskiemu, z Muskiem, o Muskiem. Nazwa wasna Piotr Curie tradycyjnie pozostaje w postaci nieodmienianej (jednake przede wszystkim ze wzgldu na zwyczaj uycia tego nazwiska z imieniem, gdyby nazwisko Curie oznaczajce mczyzn wystpio samodzielnie, naleaoby je odmienia wedug powyszego wzoru). a) Nazwiska Francuzw i Anglikw zakoczone na - i s z reguy pochodzenia woskiego i odmieniaj si tak jak podobne nazwiska woskie.

- 1 b | IX -

Fleksja imion: deklinacja rzeczownikw wasnych b) W lmn. nazwiska zakoczone na - y, -i, -ie wystpuj zwykle z imionami, nazwami, tytuami tote nie s odmieniane, np. bracia Kennedy (ale te wyjtkowo: o Kennedych), o pastwu Murphy. 7. Nazwiska koczce si w wymowie -i po samogosce (pisane przez -ais) odmieniaj si w lpoj. jak przymiotniki i w przypadkach zalenych piszemy z apostrofem, ale bez dodatkowej litery e, tzn. Rabelais, Rabelais'go, Rabelais'mu, z Rabelais'm, o Rabelais'm. 8. Nazwiska na -o, -oi, -au, -ou, rwnie wtedy, gdy po tych samogoskach nastpuj niewymawiane -s, -x, s nieodmienne, np. Hugo, Dubois, Despiau, Clemenceau, Pompidou, Cocteau, Giraudoux, Delacroix, Laclos. Wyjtkiem jest tylko spolszczona forma nazwiska Rousseau: Russo, Russa, z Russem, o Russie. II. ODMIANA NAZWISK NIEMIECKICH Zasady dotyczce nazwisk angielskich i francuskich stosuj si te do nazwisk niemieckich. Przede wszystkim zachowujemy oryginaln pisowni nazwisk, ktrych wacicielami s Niemcy; spolszcze typu Szyler (Schiller), Gete (Goethe) nie naley wspczenie stosowa. Dodatkowo trzeba uwzgldni nastpujce reguy: 1. W zakoczeniu -er pozostawiamy w przypadkach zalenych samogosk e: Schiller, Schillera, o Schillerze; Grillparzer, Grillparzera, o Grillparzerze; Beckenbauer, Beckenbauera, o Beckenbauerze. Jedynie w nazwiskach, w ktrych nie utrudnia to wymowy, a ktre zostay ju dawno przyswojone, moe wystpi e ruchome, np. Luter, Lutra, o Lutrze; Schneider, Schneidra, o Schneidrze. 2. Zakoczenie -el zawiera e ruchome: Wackernagel, Wackernagla, o Wackernaglu; Diesel, Diesla, o Dieslu; Weigel, Weigla, o Weiglu. 3. Nazwiska zakoczone na -e, -i odmieniaj si jak przymiotniki apostrofu nie stosujemy; kocowe -i zostaje zachowane, np. Goethe, Goethego, Goethemu, z Goethem, o Goethem; Boehme, Boehmego, Boehmemu, z Boehmem, o Boehmem; Zwingli, Zwingliego, Zwingliemu, z Zwinglim, o Zwinglim; Tschudi, Tschudiego, Tschudiemu, z Tschudim, o Tschudim.

-1b|X-

Fleksja imion: deklinacja rzeczownikw wasnych 4. Nazwiska zakoczone na -au odmieniaj si jak rzeczowniki mskie (np. admira); w Ms. nie odmieniaj si, wic zalecamy uycie imienia, aby unikn wtpliwoci co do pci waciciela oraz co do przypadka gramatycznego, np. Lenau, Lenaua, Lenauowi, z Lenauem, o (Nikolausie) Lenau; Murnau, Murnaua, Murnauowi, z Murnauem, o (Friedrichu) Murnau. III. ODMIANA NAZWISK WOSKICH 1. Nazwiska zakoczone na -i odmieniaj si jak przymiotniki; apostrofu w przypadkach zalenych nie stosujemy, np. Paganini, Paganiniego, Paganiniemu, z Paganinim, o Paganinim; Craxi, Craxiego, Craxiemu, z Craxim, o Craxim; Pavarotti, Pavarottiego, Pavarottiemu, z Pavarottim, o Pavarottim. W nazwiskach zakoczonych na -li opuszczamy niewymawian liter - i przed kocwkami -ego, -emu, np. Torricelli, Torricellego, Torricellemu, z Torricellim, o Torricellim; Botticelli, Botticellego, Botticellemu, z Botticellim, o Botticellim. 2. Podobnie jak przymiotniki odmieniaj si nazwiska zakoczone na -e, np. Dante, Dantego, Dantemu, z Dantem, o Dantem; Malaparte, Malapartego, Malapartemu, z Malapartem, o Malapartem. 3. Nazwiska zakoczone na -o odmieniaj si tak, jak polskie nazwiska typu Puzio; rnice mog wystpi jedynie w Ms.: o Tassie, Canaletcie, Tintoretcie (ale: o Puziu), np. Boccaccio, Boccaccia, Boccacciowi, z Boccacciem, o Boccacciu; Leoncavallo, Leoncavalla, Leoncavallowi, z Leoncavallem, o Leoncavallu; Vico, Vica, Vicowi, z Vikiem, o Vicu. IV. ODMIANA NAZWISK WGIERSKICH 1. Nazwiska zakoczone na spgosk odmieniamy tak samo jak podobne rzeczowniki polskie, np. Molnr, Molnra, Molnrowi, z Molnrem, o Molnrze; Liszt, Liszta, Lisztowi, z Lisztem, o Liszcie. 2. Nazwiska koczce si na -i oraz -y otrzymuj kocwki przymiotnikowe, przy czym przed kocwkami -ego, -emu liter -i lub -y zachowujemy, natomiast przed -im, -ym (i przed kocwkami lmn.: -ich, -ych; -im, -ym; -imi, -ymi) pomijamy j, np. Kosztolnyi, Kosztolnyiego, Kosztolnyiemu, z Kosztolnyim, o Kosztolnyim; Gmri, Gmriego, Gmriemu, z Gmrim, o Gmrim; Ady, Adyego, Adyemu, z Adym, o Adym; Ormandy, Ormandyego, Ormandyemu, z Ormandym, o Ormandym. - 1 b | XI -

Fleksja imion: deklinacja rzeczownikw wasnych a) Nazwiska spolszczone nie zachowuj -i, -y: Batory, Batorego, Batoremu, z Batorym, o Batorym; Rakoczy, Rakoczego, Rakoczemu, z Rakoczym, o Rakoczym. b) Sowiaskie nazwiska Wgrw zakoczone na -szky, -czky zachowujemy w oryginalnej postaci tylko w M., za w pozostaych przypadkach stosujemy polsk ortografi w zakoczeniach nazwisk (tzn. -szky, -czky zamieniamy na -ski, -cki), np. Rakovszky, Rakovskiego, Rakovskiemu, z Rakovskim, o Rakovskim; Medveczky, Medveckiego, Medveckiemu, z Medveckim, o Medveckim. c) Nazwiska o zakoczeniach -gy, -ly, -ny (w wymowie: -d, -j, -) odmieniaj si jak rzeczowniki typu abd, dobrodziej, kamie: Nagy [Nod], Nagya [Noda], Nagyowi [Nodowi], z Nagyem [Nodem], o Nagyu [Nodu]; Kodly [Kodaj], Kodlya [Kodaja], Kodlyowi [Kodajowi], z Kodlyem [Kodajem], o Kodlyu [Kodaju]; Arany [Ara], Aranya [Araa], Aranyowi [Araowi], z Aranyem [Araem], o Aranyu [Arau]. Nazwisko Jkai [Jokaj] moe by odmieniane jak rzeczownik lub jak przymiotnik: Jkai, Jkaia, Jkaiowi, z Jkaiem, o Jkaiu; Jkai, Jkaiego, Jkaiemu, z Jkaim, o Jkaim. W odmianie nazwisk wgierskich jak pokazuj powysze przykady nigdy nie stosujemy apostrofu. V. UWAGI KOCOWE Nie odmieniaj si nazwiska obce nie dajce si podcign pod polski wzorzec deklinacyjny: nazwiska zakoczone na -u: Ceausescu, Kimbangu, Nehru. kilkuczonowe nazwiska wschodnie zakoczone samogosk: Kuo Mo-o (Guo Mo-ruo), Li Tajczao (Li Tai-chao).

Deklinacja rzeczownikw wasnych miejscowych

Nazwy miejscowe rodzime (swojskie) I. Tak jak rzeczowniki odmieniaj si: nazwy miejscowe wystpujce wycznie w lmn. zakoczone na - owy, -y, -i, -ice, -yce, -owice, -owicze, Grdy, -ta, Siedlce, -tki, -ki, -wki (pochodzenia rzeczownikowego, Wilkowice, przymiotnikowego Baranowicze, lub imiesowowego), np. Makoszowy, Narkowy, Subkowy, Muszkowy, Rydutowy, Lichnowy, Tychy, Racawice, Katowice, Niemierzyce, Mocice, Pawowita, Stanitki, witniki, Jdrzejwki: Prz . M. Przykady Makoszowy Tychy Baranowicze - 1 b | XII Jdrzejwki Pawowita

Fleksja imion: deklinacja rzeczownikw wasnych D. C. B. N. Ms . W. Makoszw Makoszowom Makoszowy Makoszowami Makoszowach Makoszowy Tych / Tychw Tychom Tychy Tychami Tychach Tychy Baranowicz Baranowiczom Baranowicze Baranowiczami Baranowiczach Baranowicze Jdrzejwek Jdrzejwkom Jdrzejwki Jdrzejwkami Jdrzejwkach Jdrzejwki Pawowit Pawowitom Pawowita Pawowitami Pawowitach Pawowita

nazwy miejscowe zakoczone na -na, -ina, -yna, -inia, -ynia, -owa, -wka (pochodzenia przymiotnikowego lub imiesowowego, nie majce jednak odpowiednikw pospolitych), np. Czstochowa, Dbrowa, Kudowa, Milwka, Cisna, Jabonna, Jeziorna, Dbowina, Olszyna, Trzebinia, Gdynia:

Prz . M. D. C. B. N. Ms . W.

Przykady Czstochow a Czstochow y Czstochow ie Czstochow Czstochow Czstochow ie Czstochow o Milwka Milwki Milwce Milwk Milwk Milwce Milwko Cisna Cisny Cinie Cisn Cisn Cinie Cisno Dbowina Dbowiny Dbowinie Dbowin Dbowin Dbowinie Dbowino Olszyna Olszyny Olszynie Olszyn Olszyn Olszynie Olszyno Trzebinia Trzebini Trzebinie Trzebini Trzebini Trzebinie Trzebinio Gdynia Gdyni Gdyni Gdyni Gdyni Gdyni Gdynio

nazwy miejscowe zakoczone na -o, -owo, -ewo, -ino (pochodzenia rzeczownikowego, przymiotnikowego lub imiesowowego), np. Wilno, Grodno, Bardo lskie, Rytro, Redo, Chomtowo, Grajewo, Jelenino:

Prz . M. D. C. B. N. Ms . W.

Przykady Wilno Wilna Wilnu Wilno Wilnem Wilnie Wilno Chomtowo Chomtowa Chomtowu Chomtowo Chomtowem Chomtowie Chomtowo Grajewo Grajewa Grajewu Grajewo Grajewem Grajewie Grajewo Jelenino Jelenina Jeleninu Jelenino Jeleninem Jeleninie Jelenino

nazwy miejscowe zakoczone na -e (pochodzenia rzeczownikowego), np. Midzywodzie, Midzylesie, Midzyzdroje, Zagbie: Prz . M. D. C. B. N. Ms. W. Przykad Midzywodzie Midzywodzia Midzywodziu Midzywodzie Midzywodziem Midzywodziu Midzywodzie

nazwy miejscowe zakoczone na spgosk:

- 1 b | XIII -

Fleksja imion: deklinacja rzeczownikw wasnych a) tward (pochodzenia rzeczownikowego, przymiotnikowego lub imiesowowego (zakoczone na -ew, -w, -in, -yn)), np. Krakw, Lww, ukw, Skoczw, Sochaczew, Tczew, Lublin, Szczecin, Cieszyn, Olsztyn, Sopot: Prz . M. D. C. B. N. Ms . W. Przykady Krakw Krakowa Krakowowi Krakw Krakowem Krakowie Krakowie b) mikk lub Tczew Tczewa Tczewowi Tczew Tczewem Tczewie Tczewie stwardnia Lublin Lublina Lublinowi Lublin Lublinem Lublinie Lublinie (pochodzenia Cieszyn Cieszyna Cieszynowi Cieszyn Cieszynem Cieszynie Cieszynie rzeczownikowego, Sopot Sopotu Sopotowi Sopot Sopotem Sopocie Sopocie przymiotnikowego lub

imiesowowego (zakoczone na -im, -om, -iniec, -yniec, -owiec)), np. Owicim, Okocim, Radom, Bytom, Wrocaw, Przemyl, Jarosaw, Sieradz, Pozna, Toru, Baginiec, Zwierzyniec, Sosnowiec: Prz . M. D. C. B. N. Ms . W. Przykady Owicim Owicimia Owicimiu Owicim Owicimiem Owicimiu Owicimiu Radom Radomia Radomiu Radom Radomiem Radomiu Radomiu Wrocaw Wrocawia Wrocawiu Wrocaw Wrocawiem Wrocawiu Wrocawiu Pozna Poznania Poznaniu Pozna Poznaniem Poznaniu Poznaniu Zwierzyniec Zwierzyca Zwierzycu Zwierzyniec Zwierzycem Zwierzycu Zwierzycu Sosnowiec Sosnowca Sosnowcu Sosnowiec Sosnowcem Sosnowcu Sosnowcu

UWAGA: Zdarza si, i nazwy zakoczone na spgosk, nawet o podobnym brzmieniu, maj inny rodzaj gramatyczny. Wwczas odmieniaj si wg rnych wzorcw deklinacyjnych, np.: Prz . M. D. C. B. N. Ms . W. Przykady Ostrw Wielkopolski Ostrowu Wielkopolskiego Ostrowowi Wielkopolskiemu Ostrw Wielkopolski Ostrowem Wielkopolskim Ostrowie Wielkopolskim Ostrowie Wielkopolski Ostrw Mazowiecka Ostrowi Mazowieckiej Ostrowi Mazowieckiej Ostrw Mazowieck Ostrowi Mazowieck Ostrowi Mazowieckiej Ostrw Mazowiecka

II. Tak jak przymiotniki odmieniaj si: nazwy miejscowe zakoczone na - a, -na, -owa (pochodzenia przymiotnikowego lub

imiesowowego, majce odpowiedniki pospolite), np. Biaa, Czarna, Mokra, Wysoka, Sucha, Kamienna, Piwniczna, Jodowa, Limanowa:

Prz . M. D. C.

Przykady Biaa Biaej Biaej Kamienna Kamiennej Kamiennej - 1 b | XIV Jodowa Jodowej Jodowej

Fleksja imion: deklinacja rzeczownikw wasnych B. N. Ms . W. Bia Bia Biaej Biaa Kamienn Kamienn Kamiennej Kamienna Jodow Jodow Jodowej Jodowa

nazwy miejscowe zakoczone na -e (pochodzenia przymiotnikowego lub imiesowowego, majce odpowiedniki pospolite), np.: Zakopane, Mokre (w N. i Ms. przybieraj archaiczne kocwki - em (miast -ym)): Prz . M. D. C. B. N. Ms. W. Przykad Zakopane Zakopanego Zakopanemu Zakopane Zakopanem Zakopanem Zakopane

Podobnie zachowuj si nazwy dzielnic kraju, np. ( woj.) Krakowskie, (woj.) Warszawskie, (woj.) Poznaskie, (woj.) Kieleckie, ale jeli przy tej nazwie wystpuje rzeczownik okrelajcy typ dzielnicy, wystpuj ju kocwki ym., np. Krakowskiem / wojewdztwem Krakowskim, w Krakowskiem / w wojewdztwie Krakowskim IV. Odmiana nazwisk dwuczonowych: W nazwach dwuwyrazowych (zrostach i zestawieniach) odmieniaj si obydwa czony, np.: Biaa Podlaska, Biaej Podlaskiej, Biaej Podlaskiej, Bia Podlask, Bia Podlask, w Biaej Podlaskiej; Biaystok, Biaegostoku, Biaemustokowi, Biaystok, Biaymstokiem, w Biaymstoku; Bielsko-Biaa, Bielska-Biaej, Bielsku-Biaej, Bielsko-Bia, Bielskiem-Bia, w Bielsku-Biaej. Nazwy miejscowe obce (cudzoziemskie) Nazwy geograficzne mog funkcjonowa w postaci spolszczonej bd oryginalnej. Jednak inaczej ni w przypadku niektrych nazwisk nie ma zwyczaju stosowania pisowni wariantywnej. Pisownia Paris, Madrid, Roma zamiast Pary, Madryt, Rzym nie jest akceptowana przez normy jzyka polskiego. Pisowni spolszczon stosujemy tylko w odniesieniu do nazw pastw, kilkudziesiciu duych lub wanych miast i sporadycznie do innych nazw geograficznych; w odniesieniu do pozostaych stosujemy pisowni oryginaln. Odmiana nazw geograficznych spolszczonych opiera si na tych samych zasadach co odmiana rzeczownikw pospolitych oraz rodzimych nazw wasnych, chocia w wielu wypadkach trudno ustali, do ktrego wzorca odmiany naleaoby wczy okrelon nazw. Znacznie trudniejsza jest natomiast odmiana nazw niespolszczonych. Rwnie w tym wypadku obowizuje zasada odmieniania nazwy, jeli tylko da si j wczy do okrelonego wzorca odmiany. Mimo to jednak liczne nazwy miejscowe pozostaj nieodmienne, cho mona by dla nich taki wzorzec atwo znale. Ustalenia szczegowe s nastpujce:

- 1 b | XV -

Fleksja imion: deklinacja rzeczownikw wasnych

1. Nieodmienne nazwy geograficzne Nie odmieniaj si: a) nazwy, dla ktrych nie mona ustali wzoru odmiany, w tym zakoczone na - i, -u, -au czy -os, np. Capri, Bari, Haiti, Soczi, Hanoi, Honolulu, Turku, Baku, Peru, Fidi, Dhaulagiri, Dachau, Hanau, Lesbos, Rodos; b) nazwy akcentowane na ostatniej sylabie, np. Bordeaux, Basanon, Calais, Verdun, Clermont Ferrand; c) nazwy rodzaju nijakiego zakoczone na -um, np. Bochum, rwnie spolszczone: Bizancjum, Monachium, Herkulanum, Dyrrachium, Lacjum, Akcjum. UWAGA: Nazwy wasne rodzaju mskiego zakoczone na -um odmieniamy, np. Chartum (-mu, -mie). Nie odmieniamy zwyczajowo rwnie wielu innych nazw miast, np. Bonn, Nottingham, Los Angeles. 2. Odmienne nazwy geograficzne Powinnimy odmienia nastpujce nazwy geograficzne: a) zakoczone na -a, np. Atlanta (-ncie, -nt), Parma (-mie, -m), Casablanca (-nce, -nc mona te pisa Casablanka); b) nazwy sowiaskie, np. Hradec (-dca), Burgas (-su). 3. Nazwy zakoczone na -o Nazwy zakoczone na -o mog si odmienia, jednak wikszo z nich zwyczajowo nie jest odmieniana, np. Oslo, Chicago, Palermo, Orinoko, Ohio, Sorrento. 4. Nazwy zakoczone na -e Wrd nazw zakoczonych na -e odmieniaj si tylko sowiaskie, np. Pardubice (-bic), Skopie (-pia), ale w tym wypadku jest te moliwa nieodmienno; niesowiaskie, zarwno te, ktre maj - e w wymowie, jak i te, ktre maj -e tylko w zapisie, pozostaj nieodmienne, np. Halle, Westerplatte, Karlsruhe, Udine, Newcastle.

- 1 b | XVI -

Fleksja imion: deklinacja rzeczownikw kocwki

Zestawienie kocwek
Rodzaj Prz. mski nieosobowy nijaki ywotny nieywotny Liczba pojedyncza -, -o - -o, -e, - -um -a -a, -u -u, -a -a -um -owi, -u -u, -owi -um -a -a, -u - -o, -e, - -um -em -um -e, -u -um -e, -u -o, -e, - -um Liczba mnoga -i (-y), -e, -owie -y (-i), -e -a -w, -i (-y), - -om -y (-i), -e -ami, -mi -ach -y (-i), -e -a -y (-i), -e -a -ami -y (-i), -e -ami, -mi osobowy eski

M. D. C. B. N. Ms. W. M. D.

-a, -i - -y (-i), -i (-y) -e, -i (-y) -i (-y) - - - -e, -i (-y) -i (-y) -o, -u, -i -i (-y) -y (-i), -e -i (-y), -ii, - [-ij, -yj]

C. B. -w, -i (-y), - N. Ms. W. -i (-y), -e, -owie, -a Uwagi:

1. Zapis -y (-i) oznacza: -i po k, g, -y poza tym.

2.

Zapis -i (-y) oznacza: -y po c, dz, cz, d, sz, , rz, -i poza tym.

Dystrybucja kocwek
DEKLINACJA MSKA Mianownik liczby pojedynczej rodzaju mskiego: - -o u wikszoci rzecz. (np. ssiad, kot, go); u niektrych rzecz. r. m-os., w tym zdrobniaych i obcego pochodzenia (np. maestro, mafioso / mafiozo, mikado, figaro, igolo, gaucho / gauczo, dziadzio, wujcio, stryjko, tatulo, ksiulko, munio, syncio, tatuleko). Dopeniacz liczby pojedynczej rodzaju mskiego: -a u wszystkich rzecz. r. m-yw. (np. brata, murarza, dziadka, mdrca, chopca, pilota, lwa, kota, rysia, sonia, smoka, anioa, diaba, potwora, upiora, demona, amorka, krasnoludka, robota, bawana, manekina, chochoa); u rzecz. r. m-nyw.: nazwy miesicy (np. marca, czerwca, wrzenia, grudnia), wikszo nazw rolin, kwiatw, warzyw, owocw, jagd, orzechw, grzybw, zwaszcza egzotycznych (np. irysa, tulipana, narcyza, fioka, modrzewia, wierka, buraka, kartofla, owsa, pomidora, banana, rodzynka, ogrka, orzecha, ananasa, arbuza, daktyla, malaka, borowika, rydza, muchomora), wikszo nazw sodyczy, wypiekw, bakalii, kawakw misa (np. cukierka, miodynka, batonika, lizaka, sera, gofra, herbatnika, hamburgera, hotdoga, klopsa, koacza, pczka, chleba, wafla, pieroga, skacza, nalenika, chipsa, krokieta, kotleta, -1c|I-

Fleksja imion: deklinacja rzeczownikw kocwki befsztyka, sznycla), wikszo nazw naczy, urzdze, narzdzi pracy i innych artykuw gospodarstwa domowego (np. pdzla, mota, bata, wieka, gwodzia, kija, kabla, rubokrta, cyrkla, noa, widelca, koa, pieca, klawisza, fotela, dzbana, kielicha, garnka, soika, rondla, kosza, klucza, komina, yrandola), wikszo nazw artykuw odzieowych i galanteryjnych, obuwia oraz ich czci (np. swetra, koucha, surduta, fartucha, cylindra, kapelusza, parasola, kaftana, szalika, paska, buta, drewniaka, kalosza, pantofla, trzewika, sandaa, kaptura, rkawa, konierza, guzika, klipsa), wikszo nazw czci ciaa oraz uszkodze i patologii skry itp. (np. wosa, wsa, nosa, zba, ka, pazura, paznokcia, kciuka, palca, okcia, brzucha, jzyka, dzioba, ryja, ogona, piega, siniaka, sica, strupa, guza, bbla, liszaja, wgra, pryszcza, pieprzyka, zeza, platfusa), nazwy miar i wag (np. metra, kilograma, litra, ampera, wata, volta, oma, cala, morga, wza), nazwy pienidzy (np. grosza, dolara, sterlinga, jena, juana, dukata, tynfa, talara, rubla, lira, lita, ata), nazwy dziedzin sportowych, gier, tacw i terminy z nimi zwizane (np. walca, fokstrota, oberka, swinga, tenisa, golfa, hokeja, palanta, wista, bryda, pokera, totalizatora, asa, kiera, pika, seta, gola), nazwy marek fabrycznych i dbr konsumpcyjnych (np. papierosa, pilznera, ywca, drinka, vermuta, szampana, mercedesa, fiata, volkswagena, opla, samsunga), terminy gramatyczne, nazywajce czci mowy, zdania i przypadki (np. czasownika, zaimka, przyswka, okolicznika, mianownika, dopeniacza, biernika, woacza), wyrazy na ~ak, ~ek, ~ik, ~yk, czsto zdrobniae (np. durszlaka, krzaka, wiatraka, straszaka, skadaka, ogrdka, ogryzka, kbka, wzka, sownika, pojemnika, dziennika, pomnika, stolika, haczyka, patyka), wyrazy na ~ec (np. gocica, odrzutowca, brukowca, korkowca), wikszo wyrazw na ~ar, ~er, ~or, zwaszcza nazywajcych wyposaenie (np. bojlera, kanistra, tornistra, kaloryfera, tranzystora, komputera, telewizora, skutera, helikoptera, traktora), inne bez wyranych regu (np. ksa, yka, causa, kleksa, kaca, pecha, bzika, miecia, kocioa, myna, pioruna, owsa, jczmienia, knota, bandaa, wgla, afisza, wiersza, -u latawca, longplaya, wiata, zwiastuna); u rzecz. r. m-nyw.: nazwy zbiorowe (np. ludu, narodu, tumu, motochu, lasu, drobiu, gminu, kraju, oceanu, raju, wyraju), nazwy materialne (np. materiau, gazu, pynu, krysztau, glinu, tlenu, uranu, popiou, papieru, ryu, cukru, grochu, miodu, piasku, alkoholu, dziegciu, lnu), nazwy abstrakcyjne (np. tematu, fachu, rozumu, blu, miechu, gniewu, faszu, daru, pokoju, wyrazu, symbolizmu, idealizmu, totalitaryzmu, sceptycyzmu), nazwy dni tygodnia (np. poniedziaku, wtorku, czwartku, pitku), - 1 c | II -

Fleksja imion: deklinacja rzeczownikw kocwki niektre nazwy budowli i innych podobnych obiektw (np. domu, gmachu, hotelu, seraju, paacu, sadu, placu), niektre wyrazy obcego pochodzenia (np. uniwersytetu, teatru, kauczuku, komiksu, weekendu, biznesu, instytutu, makijau, oboju, beretu, gorsetu, akietu, mankietu, tortu), rzecz. utworzone od rdzeni czasownikowych, czsto zakoczone na ~ j (np. utworu, przelotu, urodzaju, napoju, zwoju, oju, boju, przeboju, skraju, poytku, suchu), skrtowce (np. PAN-u, PWN-u, BUW-u, LOT-u, PKS-u), inne bez wyranych regu (np. buku, dbu, cedru, bawatu, wozu, stou, oszczepu, / korkocigu, zeszytu, rogu, karku, kminku, soku, kompotu, gulaszu, bigosu, rosou); u niektrych rzecz. kocwka -a konkuruje z -u jako cakowicie synonimiczna (np. onkila / onkilu, jawora / jaworu, bambusa / bambusu, anyka / anyku, konara / konaru, befsztyka / befsztyku, fileta / filetu, zraza / zrazu, bunkra / bunkru, szpitala / szpitalu, chlewa / chlewu, daszka / daszku, przystanka / przystanku, procenta / procentu, dywana / dywanu, abaura / abauru, fotela / fotelu, puga / pugu, samowara / samowaru, adaptera / adapteru, wieczora / wieczoru, poranka / poranku, achmana / achmanu, krawata / krawatu, portfela / portfelu, balona / balonu, bilarda / bilardu) bd zwizana z rnicami znaczeniowymi do (np. zamka (budowla mieszkalno-obronna) gramatyczna / zamku (urzdzenie zamykania), przypadka (kategoria okrelajca

skadniow funkcj imion) / przypadku (zdarzenie), stracha (kuka do odstraszania ptactwa) / strachu (niepokj), geniusza (czowiek utalentowany; duch miejsca) / geniuszu (wybitna umiejtno), oryginaa (dziwak) / oryginau (pierwowzr), bala (kloc) / balu (impreza), szacha (wadca Persji) / szachu (posunicie w szachach), kasztana (nazwa drzewa) / kasztanu (nazwa koloru), cymbaa (gupek) / cymbau (nazwa instrumentu muzycznego), rodka (punkt rodkowy) / rodku (sposb), druta (prt do robienia art. dziewiarskich) / drutu (metalowy prt), ducha (dusza) / duchu (oddech, powietrze), adunka (nabj) / adunku (towar do przewoenia), lipca (7. miesic) / lipcu (mid), maja (5. miesic) / maju (zielono), mola (may motyl) / molu (gatunek sukna), sztokfisza (ryba jako cao) / sztokfiszu (ryba jako cz do jedzenia), zbiega (uciekinier) / zbiegu (miejsce zetknicia si)); Celownik liczby pojedynczej rodzaju mskiego: -owi -u /

u wikszoci rzecz. (np. ssiadowi, gadowi, sadowi); u niektrych rzecz. (np. panu, bratu, ojcu, chopcu, chopu, bogu, ksidzu, diabu, psu, lwu, wou, bawou, mrwkolwu, kotu, snu, wiatu); u niektrych rzecz. kocwka -owi konkuruje z historycznie uzasadnion - u (np. oru / orowi, osu / osowi, czeku / czekowi, praojcu / praojcowi, popu / popowi, czartu / czartowi, katu / katowi, kpu / kpowi, bu / bowi, kwiatu / kwiatowi);

u niektrych rzecz. przed przyimkiem ku (np. ku kocu / ku kocowi, ku Krakowu / ku Krakowowi).

Biernik liczby pojedynczej rodzaju mskiego : {=D. } {=M. } - 1 c | III u rzecz. r. m-yw.; u rzecz. r. m-nyw.

Fleksja imion: deklinacja rzeczownikw kocwki Narzdnik liczby pojedynczej rodzaju mskiego : -em -e u wszystkich rzecz. (np. ssiadem, mem, synem, wilkiem, kotem, sadem). z reguy u rzecz. twardotematowych (np. ssiedzie, liderze, kocie, kole, wole, murze, miodzie, dziobie, stanie, wiecie, czynie, kociele, popiele, aniele, obiedzie, wietrze, -u -e wjedzie); u rzecz. mikkotematowych (np. krlu, wodzu, tchrzu, starcu, ojcu, mu, gobiu, ledziu, koniu, guszcu, kamieniu, ulu); u rzecz. twardotematowych na ~k, ~g, ~ch (np. wilku, grzechu, brzegu, duchu). z reguy u rzecz. twardotematowych (np. ssiedzie, liderze, kocie, kole, wole, murze, miodzie, dziobie, stanie, wiecie, czynie, kociele, popiele, aniele, obiedzie, wietrze, wjedzie); -u u wielu rzecz. mikkotematowych na ~ ec (np. ojcze, starcze, chopcze, modziecze, mdrcze, pobratymcze, gocze, tubylcze, cudzoziemcze, powstacze, siostrzecze); z reguy u rzecz. mikkotematowych (np. krlu, wodzu, tchrzu, mu, gobiu, ledziu, koniu, guszcu, kamieniu, ulu); -o / u rzecz. twardotematowych na ~k, ~g, ~ch (np. wilku, grzechu, brzegu, duchu). u niektrych rzecz. r. m-os., obcego pochodzenia (np. maestro, mafioso / mafiozo, mikado, figaro, igolo, gaucho / gauczo). u rzecz. mikkotematowych na ~ec i twardotematowych na ~ k, ~g, ~ch kocwka -e konkuruje z -u (np. czowiecze / czowieku, czecze / czeku, kupcze / kupcu, krawcze / krawcu, jedcze / jedcu, wdowcze / wdowcu, gupcze / gupku, Niemcze / Niemcu, Kozacze / Kozaku); Mianownik liczby mnogiej rodzaju mskiego: -i + z reguy u rzecz. twardotematowych r. m-os. (np. mnisi, ssiedzi, kuzyni, chopi, prymasi, prezydenci, detektywi, intruzi, Litwini, Wosi); u rzecz. twardotematowych r. m-nos. na ~k, ~g (np. ptaki, banki, rogi, biegi); u rzecz. twardotematowych r. m-os. na ~k, ~g jako forma deprecjatywna (obraliwa) / archaizujca (z dawnego B. lmn.) (np. rzemielniki, chirugi) lub jedyna moliwa (np. -y + nieuki, gagatki); u rzecz. twardotematowych r. m-os. na ~ k, ~ik, ~g, ~r (np. stranicy, chirurdzy, premierzy, Grecy); u rzecz. mikkotematowych r. m-os. na ~ec, ~iec, ~niec (np. chopcy, mdrcy, malcy, ulubiecy, powstacy, kupcy, naukowcy, Niemcy); z reguy u rzecz. twardotematowych r. m-nos. (np. psy, baty, mchy, duchy, popioy, tumy, sekstansy); z reguy u rzecz. twardotematowych r. m-os. jako forma deprecjatywna / archaizujca (np. syny, posy, doktory, bohatery, senatory, chopy, biskupy, artysty) lub jedyna moliwa (np. chamy, piochy, pastuchy, kary, nieroby, darmozjady), przy tym u rzecz. na owie ~r nie zachodzi palatalizacja do ~rzy; u rzecz. twardotematowych r. m-os. na ~ek, ~f, ~, ~m, ~ch, ~h (np. wiadkowie, czonkowie, druhowie); - 1 c | IV potomkowie, marszakowie, fotografowie, radykaowie, astronomowie, Woacz liczby pojedynczej rodzaju mskiego : Miejscownik liczby pojedynczej rodzaju mskiego :

Fleksja imion: deklinacja rzeczownikw kocwki u wielu rzecz. twardo- i mikkotematowych, oznaczajcych wadcw, godno, tytu, zawd, stanowisko (np. krlowie, szejkowie, szachowie, profesorowie, senatorowie, ministrowie, generaowie, posowie, wieszczowie, mistrzowie), stopie pokrewiestwa (np. ojcowie, synowie, mowie, wujowie, teciowie), narodowo, plemi (np. Belgowie, Arabowie, Wikingowie, Hunowie, Batowie) tudzie zwyczajowo u niektrych innych (np. -e panowie, wrogowie, winiowie, uczniowie, pasaerowie, widzowie, staruchowie); z reguy u rzecz. mikkotematowych r. m-os. (np. gocie, rodzice, zbieracze, pisarze, onierze, koce, waciciele, listonosze); + u rzecz. r. m-os. na ~ anin (np. muzumanie, dworzanie, Sowianie, Amerykanie, Rosjanie, Indianie); u rzecz. twardotematowych r. m-os. na ~ an (np. zakrystianie, krajanie, modzianie, Cyganie, Hiszpanie); u rzecz. mikkotematowych r. m-nos. (np. szkice, czynsze, pokoje, ale); u rzecz. twardotematowych r. m-nos. na ~ ans i ~ons (np. kwadranse, fajanse, niuanse, romanse, seanse); u rzecz. mikkotematowych r. m-os. jako forma deprecjatywna / archaizujca (np. krle, ojce, panicze, chopce, winie, kupce) lub jedyna moliwa (rwna formie zwyczajnej) (np. / mazgaje, gamonie, lenie); -owie niekiedy wystpuje obok regularnego - i, -y lub -e, tworzc formy bardziej dostojne, formalne, uroczyste (np. bogi / bogowie, anioy / anieli / anioowie, stre / strowie, geolodzy / geologowie, doktorzy / doktorowie, reyserzy / reyserowie). u niektrych rzecz. twardotematowych r. m-nos. na ~ ans i ~ons kocwka -e konkuruje z -y, (np. dylianse / dyliansy, ambulanse / ambulansy, dystanse / dystansy, bilanse / bilansy, anonse / anonsy). Dopeniacz liczby mnogiej rodzaju mskiego: -w z reguy u rzecz. twardotematowych (np. panw, domw, stow, hakw, kopotw, krajanw, bernardynw, Cyganw, Hiszpanw); u wielu rzecz. mikkotematowych bez wyranych regu (np. szewcw, chopcw, klocw, celw, paacw, wodzw, rydzw, winiw, wujw, mw, krajw, dziejw, gajw, teleturniejw, strojw, faszw, nabojw, dorobkiewiczw, karierowiczw, mistrzw, burmistrzw, Niemcw);

u wielu rzecz. r. m-os. na ~anin bez wyranych regu (np. muzumanw, luteranw, anglikanw, purytanw, pretorianw, franciszkanw, dominikanw, wegetarianw, republikanw, Amerykanw, Afrykanw, Meksykanw, Germanw); z reguy u rzecz. mikkotematowych waciwych (np. goci, wielbicieli, soni, koni, wi, pawi, trzmieli, ledzi, karpi, pni, onkili, modrzewi, mini, dni, szczebli, paznokci); z reguy u rzecz. mikkotematowych stwardniaych (np. onierzy, faszerzy, lekarzy, talerzy, tancerzy, kopaczy, dopalaczy, listonoszy, groszy, papiey, sonday, noy); z reguy u rzecz. r. m-os. na ~anin (np. dworzan, mieszczan, pogan, ziemian, chrzecijan, mahometan, parafian, samarytan, katowiczan, wilnian, paryan, Wielkopolan, Indian, Egipcjan, Rosjan); u wielu rzecz. mikkotematowych kocwka - w konkuruje z historycznie uzasadnionymi -i lub -y (np. krli / krlw, medali / medalw, hoteli / hotelw, moli / molw, motyli / motylw, hydrofili / hydrofilw, zodziei / zodziejw, pokoi / pokojw, olei / olejw, soi / -1c|V-

-i -y -

Fleksja imion: deklinacja rzeczownikw kocwki sojw, napoi / napojw, ogni / ogniw, kocy / kocw, suchaczy / suchaczw, badaczy / badaczw, palaczy / palaczw, tumaczy / tumaczw, meczy / meczw, paszczy / paszczw, cesarzy / cesarzw, dalmierzy / dalmierzw, czasomierzy / czasomierzw, wgorzy / wgorzw, koszy / koszw, wy / ww, bagay / bagaw, leni /leniw, cieni / cieniw, uczni / uczniw, durni / durniw, strusi / strusiw, pejzay / pejzaw, szczawi / szczawiw). Celownik liczby mnogiej rodzaju mskiego : -om {=D. } {=M. } Narzdnik liczby mnogiej rodzaju mskiego: -ami -mi / u wikszoci rzecz. (np. ssiadami, kotami); u niektrych rzecz. mikkotematowych (np. gomi, ludmi, komi, limi); u niektrych rzecz. kocwka -ami konkuruje z historycznie uzasadnion - mi (np. gwodmi / gwodziami, odmi / odziami). Miejscownik liczby mnogiej rodzaju mskiego : -ach {=M. } DEKLINACJA NIJAKA Mianownik liczby pojedynczej rodzaju nijakiego: -o -e - -um u rzecz. twardotematowych (np. sowo, drzewo, niebo, cudo, wiato, mleko, licho, lato); u niektrych rzecz. mikkotematowych (np. puco, jajo); u wikszoci rzecz. mikkotematowych (np. pole, danie, lepie, wesele, kazanie, zboe, morze); u rzecz. o temacie rozszerzonym (np. imi, znami, wymi, dzieci, zwierz, ciel, prosi); u pewnych rzecz. aciskiego pochodzenia (np. akwarium, votum, muzeum, gimnazjum, liceum). Dopeniacz liczby pojedynczej rodzaju nijakiego : -a -um u wszystkich rzecz. na -o, -e i - (np. sowa, lata, pola, wesela, morza, imienia, zwierzcia); u pewnych rzecz. aciskiego pochodzenia (np. akwarium, votum, muzeum, gimnazjum, liceum). Celownik liczby pojedynczej rodzaju nijakiego: -u -um u wszystkich rzecz. na -o, -e i - (np. sowu, latu, polu, weselu, morzu, imieniu, zwierzciu); u pewnych rzecz. aciskiego pochodzenia (np. akwarium, votum, muzeum, gimnazjum, liceum). Biernik liczby pojedynczej rodzaju nijakiego : {=M. u wszystkich rzecz. - 1 c | VI u wszystkich rzecz. (np. ssiadach, kotach). u wszystkich rzecz. Woacz liczby mnogiej rodzaju mskiego: u wszystkich rzecz. (np. ssiadom, stoom). u rzecz. r. m-os.; u rzecz. r. m-nos. Biernik liczby mnogiej rodzaju mskiego:

Fleksja imion: deklinacja rzeczownikw kocwki } Narzdnik liczby pojedynczej rodzaju nijakiego : -em -um u wszystkich rzecz. na -o, -e i - (np. sowem, latem, polem, weselem, morzem, imieniem, zwierzciem); u pewnych rzecz. aciskiego pochodzenia (np. akwarium, votum, muzeum, gimnazjum, liceum). Miejscownik liczby pojedynczej rodzaju nijakiego : -e -u z reguy u rzecz. twardotematowych (np. sowie, lecie, wietle); u rzecz. mikkotematowych (np. polu, morzu, zbou, weselu, jaju, pucu, znamieniu, cielciu); -um u rzecz. twardotematowych na ~k, ~g, ~ch (np. jabku, echu, imagu); u pewnych rzecz. aciskiego pochodzenia (np. akwarium, votum, muzeum, gimnazjum, liceum). Woacz liczby pojedynczej rodzaju nijakiego: {=M. } Mianownik liczby mnogiej rodzaju nijakiego: -a -i -y - u wszystkich rzecz. (np. pola, zboa, lata, jaja, jabka, licha, imiona, cielta, muzea). u rzecz. mikkotematowych waciwych bez wyranych regu (np. stuleci, osiedli, narzdzi, popoudni, przedszkoli, zaroli, skrzeli, lepi, badziewi, bezrybi); u rzecz. mikkotematowych stwardniaych bez wyranych regu (np. wybrzey, podwrzy, ostrzy, narczy, pojezierzy, zboczy, nozdrzy, obliczy, rozdroy, zapleczy); u rzecz. twardotematowych (np. lat, jajek, lich, imag, stad, bractw, pitn, drzew); u rzecz. mikkotematowych waciwych i stwardniaych bez wyranych regu (np. pl, ycze, mrz, puc); -w / u rzecz. o temacie rozszerzonym (np. kurczt, wymion); u pewnych rzecz. aciskiego pochodzenia na -o i um (np. radiw, studiw, akwariw, votw, muzew, gimnazjw, licew); u rzecz. (yw. zgrubiaych na ~isko i innych) kocwka -w konkuruje z - (np. chopisk / chopiskw, wilczysk / wilczyskw, dziadzisk / dziadziskw, przedmie / przedmieci, przyszw / przysowi). Celownik liczby mnogiej rodzaju nijakiego : -om u wszystkich rzecz. (np. polom, zboom, latom, jajom, jabkom, lichom, imionom, cieltom, muzeom). Biernik liczby mnogiej rodzaju nijakiego: {=M. } Narzdnik liczby mnogiej rodzaju nijakiego: -ami u wszystkich rzecz. (np. polami, zboami, latami, jajami, jabkami, lichami, imionami, cieltami, muzeami). Miejscownik liczby mnogiej rodzaju nijakiego : -ach u wszystkich rzecz. (np. polach, zboach, latach, jajach, jabkach, lichach, imionach, cieltach, muzeach). Woacz liczby mnogiej rodzaju nijakiego: - 1 c | VII u wszystkich rzecz. Dopeniacz liczby mnogiej rodzaju nijakiego: u wszystkich rzecz.

Fleksja imion: deklinacja rzeczownikw kocwki {=M. } DEKLINACJA ESKA Mianownik liczby pojedynczej rodzaju eskiego: -a -i - -y -i -i u wikszoci rzecz. (np. kobieta, noga, mapa, kasza, ziemia, idea); u niektrych rzecz. mikkotematowych na ~n (np. pani, bogini, gospodyni); u niektrych rzecz. mikkotematowych (np. krew, mysz, ko, do, kolej, sl, macierz). z reguy u rzecz. twardotematowych (np. kobiety, siy, siostry, muchy); u rzecz. mikkotematowych stwardniaych (np. ndzy, myszy, pracy, ulicy); u rzecz. mikkotematowych waciwych (np. bogini, cerkwi, wini, szyi, opcji, melodii, ziemi, mii, fali); u rzecz. twardotematowych na ~k, ~g (np. matki, ki, drogi, nogi, ksigi); u rzecz. o temacie samogoskowym (np. idei, trachei, orchidei). u rzecz. mikkotematowych waciwych (np. babci, gospodyni, intencji, wini, osi, lilii, opcji, ziemi); -y -e u rzecz. o temacie samogoskowym (np. idei, trachei, orchidei); u rzecz. mikkotematowych stwardniaych (np. jdzy, kaszy, duszy, macierzy); u rzecz. twardotematowych (np. kobiecie, babie, sile, siostrze, gwiedzie, ce, wadze, nodze, musze). Biernik liczby pojedynczej rodzaju eskiego: - - - u rzecz. na samogosk (-a, -i) (np. map, ziemi, kasz, gospodyni, ide); u rzecz. na spgosk (np. krew, cerkiew, mysz, ko, macierz). u wszystkich rzecz. (np. gospodyni, bab, kasz, koci, mysz, macierz, nici, orchide). Miejscownik liczby pojedynczej rodzaju eskiego : {=C. } Woacz liczby pojedynczej rodzaju eskiego: -o -y u rzecz. twardotematowych (np. kobieto, siostro, matko, ksigo, mucho); u rzecz. mikkotematowych na samogosk - a (np. ulico, duszo, wiedzo, ndzo, pomaraczo); -u -i u rzecz. o temacie samogoskowym (np. ideo, tracheo, orchideo); u rzecz. mikkotematowych zdrobniaych (np. babciu, mamusiu); u rzecz. mikkotematowych na samogosk -i (np. pani, bogini, gospodyni); u rzecz. mikkotematowych waciwych na spgosk (np. krwi, koci, osi, kolei, gbi, soli); u rzecz. mikkotematowych stwardniaych na spgosk (np. myszy, rzeczy, nocy, macierzy). Mianownik liczby mnogiej rodzaju eskiego: -e u rzecz. mikkotematowych na samogosk (- a, -i) (np. boginie, szanse, ulice, dusze, wiedze, jdze, idee); u niektrych rzecz. mikkotematowych na spgosk bez wyranych regu (np. twarze, - 1 c | VIII u wszystkich rzecz. u wszystkich rzecz.

Dopeniacz liczby pojedynczej rodzaju eskiego :

Celownik liczby pojedynczej rodzaju eskiego:

Narzdnik liczby pojedynczej rodzaju eskiego :

Fleksja imion: deklinacja rzeczownikw kocwki -i cerkwie, odzie, donie, macierze, pcie, konwie, sole); u niektrych rzecz. mikkotematowych waciwych (na ~ o i innych) na spgosk bez wyranych regu (np. sieci, brwi, oci, myli, koci, wasnoci, czci, odpowiedzi, powieci, przykroci); -y / u rzecz. twardotematowych na ~k, ~g (np. matki, ki, drogi, nogi, ksigi); z reguy u rzecz. twardotematowych (np. kobiety, baby, ony, mapy); u niektrych rzecz. mikkotematowych stwardniaych na spgosk bez wyranych regu (np. myszy, wszy, rzeczy); u niektrych rzecz. kocwka -e konkuruje z historycznie uzasadnion - i (np. nocy / noce, postaci / postacie, gsi / gsie, wsi / wsie, mocy / moce, napaci / napacie). Dopeniacz liczby mnogiej rodzaju eskiego: -i -y -ij -yj / u rzecz. mikkotematowych waciwych na samogosk - a bez wyranych regu (np. nadziei, zawiei, zbroi, gbi, szatni, uczelni, pracowni, butli); u rzecz. mikkotematowych waciwych na spgosk (np. osi, oci, koci, nici); u rzecz. o temacie samogoskowym (np. idei, trachei, orchidei); u rzecz. mikkotematowych stwardniaych na samogosk bez wyranych regu (np. pomaraczy, mszy); - u rzecz. mikkotematowych stwardniaych na spgosk (np. myszy, rzeczy, nocy); u rzecz. twardotematowych na samogosk (np. kobiet, on, matek, sosen, ksig, much, map, szaf, aptek); u rzecz. mikkotematowych waciwych na samogosk - a bez wyranych regu (np. wi, zgraj, kniej, szyj, ziem); u rzecz. mikkotematowych waciwych na samogosk -i (np. bogi, gospody); u rzecz. mikkotematowych stwardniaych na samogosk bez wyranych regu (np. ulic, jdz, owiec); opcjonalnie u rzecz. mikkotematowych na ~ ia po spgosce (np. linij, lilij, armij, hierarchij); opcjonalnie u rzecz. mikkotematowych na ~ ja po spgosce (np. stacyj, lekcyj, opcyj, teoryj); u niektrych rzecz. kocwki -i, -y konkuruj z - (np. kropel / kropli, bab / babci, gospo / gosposi, kuchen / kuchni, sukien / sukni, studzien / studni, wisien / wini, muszel / muszli, szabel / szabli, grobel / grobli, cukier / cukierni, ksigar / ksigarni, piekar / piekarni, latar / latarni, sadz / sadzy). Celownik liczby mnogiej rodzaju eskiego : -om u wszystkich rzecz. (np. kobietom, boginiom, ociom, jdzom, macierzom, onom, duszom, brwiom). Biernik liczby mnogiej rodzaju eskiego: {=M. } Narzdnik liczby mnogiej rodzaju eskiego: -ami -mi / u wikszoci rzecz. (np. kobietami, boginiami, matkami, kaszami, mapami, kulami, ulicami, nocami, osiami); u niektrych rzecz. mikkotematowych waciwych na spgosk (np. nimi, domi, komi, skromi); u niektrych rzecz. kocwka -ami konkuruje z historycznie uzasadnion - mi (np. omi / ociami, gami / gaziami, gmi / gsiami, sami / saniami, pimi / piciami). - 1 c | IX u wszystkich rzecz.

Fleksja imion: deklinacja rzeczownikw kocwki Miejscownik liczby mnogiej rodzaju eskiego : -ach u wszystkich rzecz. (np. boginiach, mapach, kach, ksigach, muchach, niciach, kociach, ideach). Woacz liczby mnogiej rodzaju eskiego: {=M. } *** Oznaczenia:
-x kocwka ~x zakoczenie (kocwka z kocowymi goskami tematu) (-x) mniej typowa kocwka w danym paradygmacie (~x) mniej typowe zakoczenie w danym paradygmacie - brak kocwki (tzw. kocwka zerowa) [] forma przestarzaa / forma alternatywna
n

u wszystkich rzecz.

odsyacz do form alternatywnych, gdzie n = 1, 2, 3

brak formy {} synkretyzm przypadkw

-1c|X-