Jak sobie radzi przy dolegliwociach reumatycznych Terapia wedug metody Kneippa obejmuje rwnie rne rodzaje kpieli.

Kpiele cakowite, poowiczne i trzy- wierciowe, kpiele rk i ng, nasiadwki. Kpiele zimne, umiarkowane, ciepe i gorce (przegrzewajce), kpiele o temperaturze staej lub wznoszcej si i opadajcej. Kpiele naprzemienne, tzn. ciepe k piele przerywane krtkimi polewaniami (prysznicem, obmywaniem, inn kpiel) i znw kontynuowane. Kpiele z dodatkami lub bez. Kneipp zaleci hrabiemu N. cakowit, ciep, naprzemienn kpiel z dodatkiem zi. Jej temperatura wynosia okoo 38C. Wysze temperatury prowadz bo wiem do dugiego oddziaywania ciepa, co jest wprawdzie czasami korzystne w blach plecw, ale bardzo mocno obcia serce i ukad krenia. W konkretnych wypadkach naley si zatem poradzi lekarza, czy takie temperatury s potrzebne i czy nie bd szkodliwe. Z kolei nisze temperatury (poniej 34C) s przez wielu reumatykw odczuwane jako nieprzyjemne. Ciepa, pena kpiel przemienna (z 3 zmianami) trwaa u Kneip - pa 30 minut. Wygldaa nastpujco: 7 minut ciepej kpieli, 10 do 15 sekund obmywanie caego ciaa zimn wod (pierwsza zmiana), znw 7 minut ciepej kpieli i krtkie obmywanie zimn wod (dr uga zmiana), to samo jeszcze raz (trzecia zmiana), na koniec ostatnia 7-minutowa ciepa kpiel oraz krtki prysznic przy uyciu wody zimnej lub umiarkowanej, 30 minut odpoczynku w dobrze na grzanym ku. W warunkach domowych krtkie zabiegi zimnowodne, ktrymi przerywa si kpiel, polegaj przewanie na krtkim obmywaniu caego ciaa, bo w wikszoci domw nie ma takich warunkw, by mona byo bra jednoczenie gorc kpiel i zimny prysznic. Dlatego dopiero wtedy, gdy ju spucimy wod po kpieli, a wic na kocu cyklu, stosujemy prysz nic jako czwarty zabieg zimnowodny. Zabieg powtarzamy dwa razy w tygodniu. Soma owsiana Zawiera kwas krzemowy. Wzmacnia tkank czn, dziaa przeciwblowo i przeciwreumatycznie. Igy wierkowe Pobudzaj przemian materii i dziaaj odprajco na minie. Peny wycig z igie i maych gazek wierkowych dziaa szczeglnie rozkurczowo. Natomiast dodatki kpielowe produkowane z kory wierku maj dziaanie pobudzajce. Mieszanka sienna Jest to mieszanka wszystkich kwiatw, traw, lici i nasion spotykanych na kach i bdcych skadnikami siana. Stosuje si j chtnie do kpieli w wypadku ataku lumbago, poniewa umierza bl. Mona te robi okady przy uyciu woreczka z tak mieszank. Pomaga on na niezbyt rozlege stany kurczowe w obrbie plecw i ldwi, a jego dziaanie jest tak silne, e nadano mu nazw "natural nej morfiny". Przygotowanie woreczka z mieszank sienn Woreczek lniany o wielkoci dostosowanej do bolcego miejsca napeniamy w 3/4 mieszank sienn, mocno zawizujemy i zalewamy wrzc wod. Zostawiamy go na 10 minut we wrztku, a nastpnie wyymamy specjaln prask lub za pomoc dwch deseczek, tak aby usun ca zbdn wod. Naley dokadnie sprawdzi temperatur, poniewa byy ju wypadki oparze takim woreczkiem.

Mona j sprawdzi grzbietem doni, najpewniejsze jest jednak zmierzenie jej termometrem. Termometr wkada si midzy fady worka, tak jak pod pach. Powinien wskazywa 42C. Obmywanie caego ciaa Obmywanie caego ciaa, jeden z ulubionych zabiegw Kneippa, nie suy do oczyszczania ciaa, lecz do jego hartowania. W tym celu po caym ciele (z wyjt- kim gowy) naley rozprowadzi cienk warstw zimnej wody, zaczynajc od gry. Obmywania cakowite wolno robi tylko wtedy, gdy ciao jest dobrze roz- gfzane, a wic najlepiej rano, po wyjciu z ka, zwaszcza e i ko bdzie wtedy jeszcze dostatecznie ciepe, aby mona byo wrci do niego w celu doprowadze nia do parowania skry. Technika: gruby, szorstki rcznik zanurzamy w zimnej wodzie i "myjemy si" nim, tzn. dugimi pocigniciami przesuwamy go najpierw po prawej rce, potem po lewej, a potem po szyi, piersiach, brzuchu, plecach, nogach i na koniec po podeszwach stp. Nie naley przy tym trze skry. Po zako czeniu tej czynnoci cae ciao (z wyjtkiem gowy) ma by rwnomiernie pokryte jednolit, cienk warstw wody. Obmywanie nie powinno trwa duej ni dwie minuty. Zdaniem Kneippa: "Kade obmywanie trwajce duej moe przynie szkod". Po zakoczeniu obmywania nie wycieramy si, lecz wracamy do ciepego jeszcze ka, aby doprowadzi do parowania skry. Chcc to osign, trzeba si przykry dokadnie po szyj (ma wystawa tylko gowa). Po upywie okoo 10 do 15 minut ciao jest suche. Proces parowania, ktry, nawiasem mwic, pochania sporo energii (560 kalorii na litr wody), powoduje usunicie zastojw powstaych w organizmie, wzmaga krenie krwi, przyspiesza przemian materii oraz pobudza strefy odruchowe (take te na podeszwach stp i dlatego powinny one by objte obmywaniem). Kiedy po raz drugi wstaniemy z ka, przeprowadzimy ju zwyk porann toa let. Jeli brak nam czasu na powtrne pooenie si do ka, to koczymy zabieg inaczej: nie wycierajc si wkadamy ubranie i w ten sposb wysychamy, zapewniajc jednoczenie parowanie skry. Wedug Kneippa powinno si wwczas przyspiesza wysychanie przez lekk gimnastyk lub jak rozgrzewajc prac fizyczn. Jeeli pacjent by osabiony, to zamiast obmywania caego ciaa Kneipp zaleca mu obmywanie czciowe, to znaczy: obmywanie grnej czci ciaa, obejmujce rwnie rce; obmywanie dolnej czci ciaa, od ppka w d do podeszew stp; obmywanie caego ciaa z pominiciem gowy, szyi, rk i ng. Ponadto zaleca, by do obmywania takiego pacjenta uywa wody z dodatkiem octu winnego (szklanka na 1 litr wody). W pocztkowej fazie uywano do tego celu wody o temperaturze "umiarkowanej", tj. 22 do 28C. Kiedy organizm osign ju pewn stabiln odporno, przechodzono do zabiegw zimnowodnych, tj. o temperaturze poniej 20C. Zabiegi wodne przy reumatyzmie W leczeniu schorze typu reumatycznego zabiegi wodne naley stosowa ostroniej ni przy innych dolegliwociach, np. zwykym blu gowy czy osabieniu odpornoci organizmu. le wykonane mog pogorszy stan chorego, zamiast go polepszy. Ksidz Kneipp, ktry mia w leczeniu schorze reumatycznych najwiksze osignicia wrd wszystkich pionierw wodolecznictwa, wypowiedzia si na ten temat nastpujco: "Im ogldniej potraktujemy ciao, tym atwiej zniesie to natura i wspomoe nas w zwalczeniu choroby". Stwierdzi te, e: "Nic tak nie psuje opinii o wodolecz nictwie, jak zabiegi stosowane bez umiaru i bez zastanowienia, jak ostre, szorstkie gwatowne postpowanie".

Rodzaje zabiegw wodnych, ktrym ma by poddawany chory na reumatyzm, zale zawsze od jego stanu fizycznego. Czsto bywa, e jest to czowiek osabiony, a wic zabiegi musz by przeprowadzane w cieple, agodnie i powoli. Organizmu takiego czowieka nie mona obcia ani zmusza do duego wysiku. Tego rodzaju postpowanie moe by sku teczne w odniesieniu do ludzi wzgldnie zdrowych, np. jeli chcemy podnie ogln odporno ich organizmu, ale nigdy w chorobach reumatycznych. Ksidz Kneipp w najbardziej znanej ze swoich ksiek pt. "Moje leczenie wod" opisuje, w jaki sposb leczy chorego na reumatyzm hrabiego N. Niech to posuy nam za przykad prawidowej terapii wo dnej. Leczenie wod chorego na reumatyzm hrabiego N. Jak ju wspomnielimy, Kneipp opisuje przypadek hrabiego N., ktry 25 lat cier pia na reumatyzm. Na pocztku pomagay mu popularne wwczas kpiele w Akwizgranie i Aiblingu. Jednak prze bywanie w zimnie i wilgoci podczas wojny w 1870 r. znacznie pogorszyo stan jego zdrowia. Kpiele pomagay tylko na krtko, a wreszcie zupenie przestay skutkowa. W czerwcu 1887 r. hrabia N. odwiedzi ksidza Kneippa. Kneipp opisuje to nastpujco: "Bezporednio po spdzeniu dwch miesicy w ku chory ten przyszed do mnie. Choroba reumatyczna ogarna cae jego ciao, umiejscawiajc si zwaszcza w stawach stp, kolan, doni i ramion. Prawa rka bya od palcw a do okcia mocno opuchnita, a jej stawy nieruchome. Kolana take sztywne, nie zdatne do uytku. Ten silny, dobrze zbudowany pan bardzo duo wycierpia wskutek drczcej go, dugiej choroby". Moemy si pokusi o odtworzenie toku mylenia Kneippa podczas badania cho rego. 1."Silny, dobrze zbudowany", a wic jego organizm sta na pewien wysiek. 2. "Choroba bya duga i wyczerpujca", a wic nie mona te zbyt wiele wymaga od jego organizmu. Wniosek: rednia intensywno zabiegw. 1."Zaatakowane s wszystkie czci ciaa", a wic nie ma miejsca, gdzie mona by sprbowa zimnych polewa lub zimnych, wilgotnych okadw. Wniosek: due ciepe okady i kpiele. 2."Najsilniej zaatakowana jest prawa rka", a wic trzeba jej powici szczeglnie duo uwagi. Wniosek: oprcz leczenia caego ciaa miejscowe leczenie prawej rki. Zgodnie z powyszym tokiem rozumowania Kneipp sporzdzi dla hrabiego N. nastpujcy plan leczenia: 1.Dwa razy w tygodniu zawijanie cakowite, a po pachy. Suca do tego celu tkanina zostaa zanurzona w ciepej wodzie o temperaturze 38C, "w ktrej uprzednio gotowaa si soma owsiana, mieszanka sienna i igy wierkowe". Czas zabiegu: ptorej godziny. 2.Dwa razy w tygodniu kpiel cakowita z dodatkiem zi i z trzema zmianami (tzw. naprzemienna). Temperatura ok. 38C. Czas kpieli cznie ze zmian (bardzo krtki zimny prysznic): ok. 30 minut. 3.Trzy razy w tygodniu chusta, czyli okad wok szyi, piersi, plecw i ramion. Temperatura ok. 32C. Czas zabiegu: jedna godzina. Tak wic w sumie codziennie wypada jeden z duych zabiegw. Najduszy z nich trwa ptorej godziny. Ponadto dwa razy dziennie poddawa Kneipp osobnym zabiegom praw rk chorego. 1.Okad na rk (od pachy po czubki palcw). Temperatura ok. 38C. Podob nie jak przy zawijaniu cakowitym zanurzano okad w odwarze ze somy owsianej, mieszanki siennej i igie wierkowych. Czas trwania: jedna do dwch godzin. Poniewa okad na rk stosowano rano i wieczorem, to due zabiegi przeprowadzano w cigu dnia. 5. Kneipp stosowa te na pewno codzienne obmywanie caego ciaa, jeli nawet o tym nie wspomnia. W sumie hrabia poddawany by zabiegom okoo czterech godzin dziennie, przy czym okad zawinity na rce utrzymywano duej lub krcej, w zalenoci od czasu trwania pozostaych zabiegw w danym dniu.

Opisane wyej leczenie cigno si przez dwa tygodnie. Moemy sporzdzi tygo dniowy plan zabiegw uywajc podanych niej skrtw: Oc = obmywanie caego ciaa Zs = zawijanie okadw na stopach Zr = zawijanie okadu na rce Zc = zawijanie cakowite Ch = chusta Kc = kpiel cakowita Z = zmiana So = soma owsiana I = igy wierkowe S = mieszanka sienna "Po dwch tygodniach zabiegw jak pisze Kneipp stan chorego wyranie si poprawi". Zmiany reumatyczne cofny si, a odporno organizmu wzrosa do tego stopnia, e pacjent mg powrci do domu. Hrabia otrzyma program leczenia na nastpne osiem tygodni, przewidujcy skrcone zabiegi ciepowodne, z tym e stopniowo mia w nich wzrasta udzia zabiegw o "umiarkowanej" temperatu rze (22 do 28C). Nastpnie, po ponownym pobycie u Kneippa, zalecono mu program hartowania ciaa (patrz str. 211), agodzony okazjonalnymi ciepymi kpielami cakowitymi z dodatkiem zi oraz ciepymi okadami. Podstaw tego programu byy jednak krtkie zabiegi zimnowodne. Ten szczegowy opis leczenia dowodzi, e Kneipp mia opracowane oglne zasa dy stosowania zabiegw wodnych w schorzeniach reumatycznych. Mona je uj nastpujco: Leczenie rozpoczynamy zabiegami ciepowodnymi. Szczegln uwag powicamy organom najbardziej zaatakowanym przez chorob. Dopiero po wyranym cofniciu si objaww chorobowych przechodzimy stopniowo do zabiegw letnio- i zimnowodnych, ktrych celem jest osignicie wysokiego stopnia odpornoci organizmu. W ten sposb zmniejszamy te ryzyko nawrotu choroby. Na koniec wypada wspomnie, e hrabia N. jeszcze tego samego roku "odby dziewiciodniowe polowanie, zadziwiajc tym innych monych panw". W kuracji du rol odegray naturalnie take wskazania Kneippa dotyczce odywiania, zaleci on mianowicie: "domowe jedzenie", pieczywo razowe, owoce i warzywa korzeniowe, w tym take surowe, i w ogle duo warzyw. Wykluczy natomiast sodycze. Dieta musiaa zawiera take wystarczajc ilo biaka, przy czym Kneipp uwaa, e najlepiej, by jego rdem byy produkty mleczne, nie odrzuca jednak spoycia misa i ryb. Sdzi jedynie, e ich nadmiar hamuje procesy oczyszczania organizmu Technika przeprowadzania zabiegw wodnych Ostre ataki reumatyczne naley traktowa ze szczegln ostronoci. Zarwno przegrzanie, jak i przechodzenie organizmu moe doprowadzi do pogorszenia stanu zdrowia. Dobr odpowiednich zabiegw hydroterapeutycznych naley pozostawi lekarzowi, i to lekarzowi o duym dowiadczeniu w tej dziedzinie. To on powinien dobra odpowiedni kombinacj lekw przeciwreumatycznych (nie uda si z nich zrezygnowa w ostrym ataku choroby) z agodnie pobudzajcymi zabiegami wodnymi, terapi ruchow, diet itp. Jednoczenie musi czuwa nad przebiegiem caego leczenia. Takie warunki speniaj naturalnie tylko odpowiednio wyposaone sanatoria i szpitale. Zabiegi wodne wedug metody Kneippa przynosz najlepsze efekty lecznicze, jeli s stosowane w przerwach midzy ataka mi choroby reumatycznej i w moliwie wczesnych jej stadiach, zanim dojdzie do cikich zmian w stawach. Hrabia N. przyszed do Kneippa najwidoczniej wanie po zakoczeniu takiego ataku, ktry zmusi go do pozostawania przez dwa miesice w ku. Okady i zawijania

Do okadw i zawija trzeba naszykowa co najmniej trzy odpowiednio dobrane kawaki tkaniny (a jeszcze lepiej cztery). Bd to: 1.Mokra tkanina wewntrzna, tj. majca bezporedni kontakt z ciaem. Najlepiej nadaje si do tego celu grubo tkane, stare i sprane ptno, dobrze wchaniajce wod (stare przecierada lub rczniki) i oczywicie take specjalne, luno tkane "ptno Kneippa". 2.Tkanina rodkowa, rwnie z grubego ptna lub lnu. Pomaga ona zatrzymywa par wydobywajc si z tkaniny wewntrznej, a jednoczenie chroni zewntrzne przykrycie przed zabrudzeniem. Powinna by dookoa o kilka centymetrw wiksza od tkaniny wewntrznej. 3.Tkanina zewntrzna z weny lub flaneli. Ma ona stanowi dobr oson dla mieszczcych si pod ni warstw okadu, lecz powinna przepuszcza powietrze, aby mg on "oddycha". Wymiary pierwszej, mokrej tkaniny zale od wielkoci ciaa. Dla osoby dorosej wynosz przecitnie: do do do na okadu na stop 80 x 80 cm, okadu na rk 60 x 90 cm, zawijania caego ciaa 180 x 180 cm, chust 100 x 100 cm plus 50 x 50 cm.

Okady mog by gorce, ciepe, umiarkowane i zimne. W wypadku hrabiego N. stosowano zgodnie z zaleceniem Kneippa wycznie ciepe okady, przy czym do okadw na stopy i rk oraz do zawijania caego ciaa uywano wody o temperaturze 38C, a do zawija chust o temperaturze 32C. Rnica temperatur znajduje uzasadnie nie w tym, e kady okad musi by odczuwany jako przyjemny, a nie byby takim dla hrabiego N., gdyby chusta otaczajca jego klatk piersiow i ramio na bya zbyt gorca i wywoaa zaburzenia w oddychaniu. Wprawdzie rwnie zawijanie caego ciaa obejmuje klatk piersiow, ale tylko do pach, a wic z wyczeniem ramion. Dlatego nawet 38C nie powinno tu spowodowa uczucia dusznoci. Zakres temperatur jest na tyle duy, e daje wiele moliwoci dopasowania si do samopoczucia pacjenta. Mamy tu do wyboru: wod zimn: do 20C; wod umiarkowan: od 20 (lub 22) do 28C; jej temperatura ma by odczuwana jako przyjemna, co dla jednych zaczyna si przy 20C, a dla innych dopiero od 22C (w podobnie rny sposb odczuwana jest temperatura wody podczas k pieli morskich); wod ciep: 28 do 38C; wod gorc: ponad 38C. Jak robi okady? Najpierw przygotowujemy wywar z zi. Dzisiaj uywa si najczciej gotowych ekstraktw, ktre s dodawane do wody. ko musi by nagrzane (albo od ciaa, albo w inny sposb). Przygotowujemy okoo dziesiciu agrafek lub zapinek. Zanim zmoczymy tkanin wewntrzn, rozpocieramy na ku tkanin zewntrzn, a na niej rodkow. Zanurzamy tkanin wewntrzn w ciepym wywarze zioowym, pilnujc, by bya na wskro przemoczona. Lekko j wyymamy (nie powinno z niej kapa!). Moliwie szybko okadamy ni okrelony fragment ciaa, pilnujc, by gadko, bez fad przylegaa do skry. Tak przygotowan tkanin wewntrzn okrywamy zaraz tkanin rodkow. Powinna przylega gadko, ale nie ciasno, i wystawa wszdzie poza tkanin wewntrzn. Wreszcie za pomoc agrafek lub spinek umocowujemy tkanin zewntrzn. W duych zawijaniach dobrze jest jeszcze umieci na niej czwart tkanin, bo wtedy para wolniej si ulatnia. Tak zawinitego pacjenta przykrywamy lekko kodr.

Powinien on przelee okoo 40 minut, a po zdjciu okadu odpoczywa jeszcze przez dalsze p godziny. Okady na nogi i rce Okady na stopach i ydkach (lub samych stopach) oraz na rkach s robione w taki sam sposb, cho maj inne umiejscowienie. Kad z tkanin skadamy w trjkt i kadziemy j tak, aby palce nogi (lub rki) byy skierowane w stron ktrego kta, ale oddalone od niego na tyle, by po zawiniciu tkaniny starczyo jej na okry cie nogi (lub rki) z wierzchu. Zawijanie cakowite i chusta Zawijanie cakowite obejmuje cae ciao od pach a do samego dou (wcznie ze stopami). Mokr tkanin wewntrzn otaczamy tuw i nogi w taki sposb, eby nie pomin stp (tkanina ta musi wic dostatecznie daleko wystawa poza nie, bo inaczej mogoby jej nie wystarczy na ich zakrycie). Chusta ma opasa grn cz tuowia oraz szyj i rce (od ramion do okci). Aby uatwi sobie zadanie, naley du, czworoktn tkanin wewntrzn zoy po namoczeniu w trjkt . Na zoonej w trjkt tkaninie pacjent kadzie si w ten sposb, by ktry bok trjkta znajdowa si u nasady wosw, a przeciwlegy rg trjkta by skierowany w stron siedzenia. Takie usytuowanie pacjenta pozwoli na zakrycie szyi. Drug, mniejsz tkanin wewntrzn kadziemy na piersi pacjenta i podwijamy j po obu jego bokach. Na tak uoonej mniejszej tkaninie wewntrznej umieszczamy "skrzyda" duej tkaniny wewntrznej, robic to w ten sposb, aby obj nimi rce pacjenta (od barkw do okci). Koniec jednego "skrzyda" przekadamy z lewej na praw stron ciaa i umocowujemy midzy klatk piersiow i ramieniem, a koniec drugiego z prawej na lew stron i zawijamy pod spd po zewntrznej stronie ramienia. Klatka piersiowa jest oddzielona o d ramion wilgotn tkanin, co sprzyja prawidowemu parowaniu.