You are on page 1of 128

Podrcznik Superpoligloty

Benny Lewis

Spis treci

Numer strony O AUTORZE. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7 O TUMACZU . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .8 WSTP. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9 Cz I: Mentalno . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11 Motywacja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13 Dlaczego uczysz si tego jzyka?. . . . . . . . . . . . . . . . . . .15 Dobre pierwsze wraenie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17 Przecie si pomyl!. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20
-2-

Odpowiednie nastawienie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22 Co, jeli nie jestem naturalnie utalentowany?. . . 25 Cz II: Plan dziaania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28 Spis treci Misja. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29 Niezbdne kroki. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32 Mini-cele. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34 Definiowanie celw. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35 Dziennik jzykowy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38 Cz III: Komunikacja od Pierwszego Dnia 41 Kiedy bd gotowy, aby rozmawia w obcym jzyku?. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ..42 Jzyk to co wicej ni dane wejciowe i dane
-3-

wyjciowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45 Komunikacja niewerbalna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48 Jak porozumiewa si z obcokrajowcami, nie umiejc zbyt wiele . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51 Otaczanie si jzykiem w domu/w kraju . . . . . . . . . 57 Totalne zanurzenie a konwersacja. . . . . . . . . . . . . . . 60 Nabywanie swobody w mwieniu . . . . . . . . . . . . . . . . 64 Nieunikniona frustracja . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . 68 Jak oswoi si z jzykiem obcym . . . . . . . . . . . . . . . . . 70 Popenianie bdw jest wane . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73 Kwestia priorytetw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75 Punkt krytyczny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78

-4-

Spis treci

Cz IV: Rozmowy z rodzimymi uytkownikami jzyka. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .80 Po prostu zapytaj . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .81 Aspekt ludzki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 84 Zbyt niemiay, aby rozmawia . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87 czniki konwersacyjne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 92 Uczenie si kilku jzykw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 95 Cz V: Narzdzia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .98 Usprawnianie pamici . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99 Zapamitywanie sw poprzez skojarzenia . . . 101 Zapamitywanie zwrotw dziki muzyce . . . . ..106 Zarzdzanie czasem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 108
-5-

Jak znale rodzimych uytkownikw jzyka nie podrujc . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . .111 Narzdzia online . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 115 Cz VI: Wybrane aspekty jzyka . . . . 120 Dlaczego sowa musz mie rodzaj? . . . . . . .121 Spis treci Sownictwo, ktre ju znasz . . . . . . . . . . . . . . . . . .123 Redukcja akcentu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 125 WYWIADY . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 127 PODSUMOWANIE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 128

-6-

O AUTORZE
Nazywam si Benny Lewis. Jestem wegetarianinem i nie pij alkoholu. Pochodz z Cavan z Irlandii. Lubi myle o sobie jako o cyfrowym nomadzie obieywiacie, ktry moe prowadzi taki styl ycia dziki nowoczesnej technologii. W cigu ostatnich dziesiciu lat czsto zmieniaem prace byem nauczycielem angielskiego, matematyki, hiszpaskiego, francuskiego, fotografem, recepcjonist w hostelu modzieowym, przewodnikiem wycieczek, menederem w sklepie z artykuami dla osb uprawiajcych jog, modszym ratownikiem medycznym, elektronikiem itd. Zanim postanowiem utrzymywa si ze sprzeday tego poradnika, byem niezalenym od lokalizacji tumaczem pracujcym na zlecenie. Dziki sprzeday poradnika i coachingowi mam nadziej uzbiera pienidze, ktre pozwol mi mieszka przez 3 miesice w Moskwie i w Tokio (niestety tak si skada, e to dwie najdrosze stolice wiata!), by uczy si rosyjskiego i japoskiego. Zanim jednak bd mg sobie na to pozwoli, bd nadal podrowa do taszych miejsc. Jestem przekonany, e zawarto tego podrcznika, tumaczenia, arkusze wiczeniowe i wywiady mog Ci bardzo pomc. Te idee kompletnie zmieniy moje ycie w przecigu ostatnich dziesiciu lat. Odkryem niesamowity wiat nauki jzykw i komunikacji z ludmi na caym wiecie. Dzikuj, e zakupie ten poradnik. Niech nauka jzykw sprawi Ci wiele radoci!

-7-

O TUMACZU
Nazywam si Izabela Dubiel i jestem szczliw mieszkank Krakowa. Nie boj si wyzwa i staram si wykonywa powierzone mi zadania najlepiej, jak to moliwe. Moj prawdziw pasj jest taniec, zajmuj si tym ju od okoo 9 lat. Obok taca, uwielbiam uczy si jzykw. W tej chwili mog powiedzie, e znam dobrze angielski i niemiecki. Obecnie jestem na etapie nauki norweskiego.

-8-

WSTP
Kiedy koczyem 21 lat jedynym jzykiem, jaki znaem, by jzyk angielski. W szkole co prawda uczyem si niemieckiego i irlandzkiego, ale z obydwu przedmiotw otrzymywaem kiepskie oceny. Skutkiem tego byo przewiadczenie o moim kompletnym braku talentu do nauki jzykw i zaakceptowanie faktu, i do koca ycia bd posugiwa si wycznie angielskim. Studiowaem inynieri elektroniczn. Po ukoczeniu studiw przeniosem si do Hiszpanii i tak bardzo pokochaem tamtejsz kultur, e postanowiem lepiej j pozna poprzez zrozumienie mieszkajcych tam ludzi nie tylko tych mwicych po angielsku. W cigu szeciu miesicy prbowaem wielu sposobw nauki hiszpaskiego jednake robiem to nieregularnie i korzystajc jedynie ze standardowych kursw. Po caym tym czasie znaem zaledwie kilka sw, zwrotw i reguek gramatycznych nie byo to zbyt przydatne. W kocu jednak postanowiem naprawd powici si nauce tego jzyka, korzystajc z niekonwencjonalnych metod, o ktrych nie wspominano na wikszoci kursw. Tak wanie rozpocza si moja przygoda z szybk nauk jzykw obcych. Nie jestem oczywicie jedynym czowiekiem, ktry szybko uczy si jzykw obcych; wielu przede mn rwnie uczyo si ich bardzo szybko. Podczas moich podry spotkaem wielu takich ludzi i wiele si od nich nauczyem. Zawarem w tym podrczniku wywiady z jednymi z najbardziej znanych w Internecie pasjonatami nauki jzykw obcych. Pytaem ich o metody, ktre pomogy im nauczy si danego jzyka szybciej i efektywniej od przecitnego czowieka. Ten poradnik zawiera najwaniejsze lekcje, ktrych nauczyem si podczas mojej przygody z nauk jzykw obcych. Dzielc si tymi dowiadczeniami, mam nadziej oszczdzi innym ludziom frustracji, ktrej dowiadczyem, aby dotrze do punktu, w ktrym jestem obecnie. Zbyt -9-

wielu ludzi cae lata uczy si jzyka obcego, eby potem nie umie posugiwa si nim w rozmowie poza podstawowymi formukami. Chc pomc tym osobom. Moja propozycja jest nastpujca natychmiast zacznij rozmawia w jzyku, ktry chcesz pozna, a jeli wybierzesz odpowiedni sposb nauki, ju w przecigu kilku miesicy bdziesz w stanie mwi bardzo dobrze. Zawarem w tym poradniku niektre z wielu darmowych moliwoci i metod dostpnych dla kadego, kto szybko chce osign etap, na ktrym bdzie w stanie rozmawia w obcym jzyku z rodzimymi uytkownikami jzyka, zarwno za granic, jak i w rodzinnym miecie. Moliwo penego zrozumienia kultury dziki umiejtnoci rozmawiania z jej czonkami jest w zasigu wielu ludzi. Mam nadziej, e zarwno rady zawarte na tych stronach jak i nagrania audio pomog Ci speni to marzenie!

- 10 -

CZ I MENTALNO

- 11 -

Tysicmilowa podr zaczyna si od jednego kroku , a nauk jzykw mona porwna do takiej wanie podry.
Ju teraz podje najwaniejsz decyzj postanowie podj nauk, ale to, jak daleko zajdziesz, zaley od wielu czynnikw. Przez proces nauki jzykw przechodziem kilka razy w cigu ostatnich dziesiciu lat. Podejmowaem zarwno dobre jak i ze decyzje. Wszystkie jednak sprawiy, e staem si mdrzejszy. W tym poradniku opisuj dokadnie, co umoliwia mi szybk nauk nowego jzyka i co jest pomocne w osigniciu pynnoci jzykowej w bardzo krtkim czasie. Pisz ten poradnik tak, jakbym pisa go do dawnego siebie 21 latka, czujcego si niezrcznie wrd nieznajomych, niepewnego swoich moliwoci w wielu kwestiach, a przede wszystkim przekonanego, e nigdy nie bdzie w stanie nauczy si obcego jzyka. Moja podr w cigu ostatnich siedmiu lat (trwajca nadal) bya niesamowita i w yciu nie zamienibym tego dowiadczenia na co innego. Byoby oczywicie o wiele atwiej, gdybym wczeniej mia dostp do informacji zawartych w tym poradniku. Nie zmarnowabym wtedy tyle czasu. Ch osignicia pynnoci w bardzo krtkim czasie nie jest tylko kwesti tego, jakich materiaw uywasz do nauki lub jak duo si uczysz. Najwikszy wpyw na to ma Twoja postawa i motywacja. eby przygotowa si do robienia duych postpw w nauce jzyka, koniecznie musisz si na to odpowiednio nastawi. Nawet najdrosze kursy i najlepsze techniki na wiecie nie dayby nic ludziom ze zym psychicznym nastawieniem. - 12 -

CZ I Mentalno

MOTYWACJA
Sama ch nauki jzyka to nie wszystko. Wybacz, e musz Ci to uwiadomi, ale prawie kady czowiek na wiecie byby szczliwy, gdyby nauka jzykw obcych nie wymagaa wysiku. Waciwie to chyba nigdy nie spotkaem osoby, ktra nie chciaaby posugiwa si obcym jzykiem. Wykazujc zaledwie zainteresowanie tematem, masz niewielk szans na wielkie osignicia w krtkim czasie. Natknem si na nieskoczon liczb ludzi, ktrzy po miesicach, a nawet latach nauki jzyka nie osignli przynajmniej zadowalajcych rezultatw w tej dziedzinie. Wszystko przez to, e znajomo jakiegokolwiek innego jzyka ni ich jzyk ojczysty, ktrego uywali w codziennych rozmowach ze znajomymi, z chopakiem/dziewczyn lub mem/on/dziemi, piszc maile, czytajc ksiki, bd ogldajc telewizj i filmy, nie bya im niezbdna. Podobna sytuacja dotyczy ekspatw, ktrzy zwykle nie staraj si zgbi kultury kraju, do ktrego przybyli, co sprawia, e mimo miesicy lub nawet lat kontaktu z nowym jzykiem wcale go nie rozumiej. Jest to jednak dobra wiadomo dla ludzi mieszkajcych w krajach, gdzie jzyk, ktrego si ucz, nie jest uywany. Jeli ekspaci bdc za granic s w stanie zamkn si w jzykowej bace akceptujcej jedynie ich jzyk ojczysty, to dlaczego reszta z nas nie moe w swoim domu stworzy podobnej baki do nauki jzyka obcego? Odpowied jest prosta wcale nie chcemy tego a tak bardzo. Podczas wycieczki do Ameryki Poudniowej z chopakiem lub dziewczyn nie widzimy koniecznoci rozmawiania po hiszpasku. Bardziej naturalne wydaje si to, e bdziemy mwi w naszym jzyku ojczystym. - 13 -

CZ I Mentalno

Jednym z wikszych odkry, jakie poczyniem w trakcie nauki jzykw byo to, aby aspekt chc zamieni na potrzebuj. O tym, jak udao mi si to zrealizowa napisz pniej. Na chwil obecn najwaniejsze jest jedynie zrozumienie kluczowej rnicy pomidzy tymi dwoma sowami.

CZ I Mentalno

Prawdziwa potrzeba posugiwania si danym jzykiem to wicej ni zwyka nadzieja, e moe kiedy uda si go nauczy. To autentyczne pragnienie, aby jzyk wypeni cakowicie Twoje ycie. Ten poziom zaangaowania to znacznie wicej ni to, do czego przyzwyczajony jest zwyky czowiek uczcy si jzyka. PODSUMOWANIE Zmie swoje nastawienie z chc na potrzebuj.

- 14 -

DLACZEGO UCZYSZ SI TEGO JZYKA?


Jest wiele powodw, dla ktrych ludzie chc nauczy si jzyka obcego. Moe chcesz odkry skd pochodzisz? Uwielbiasz podrowa? Chcesz zda egzamin? A moe po prostu pasjonuj Ci jzyki i chcesz poszerza swoje horyzonty? Wszystkie te powody to wspaniae, dugoterminowe motywatory, ale szczerze mwic, nie s one w stanie pomc w osigniciu pynnoci w krtkim czasie. Kady z tych powodw jest niesprecyzowany i ma nieokrelony (lub bardzo odlegy) limit czasowy. Moesz mie cel, ktrego nie da si rozoy na atwiej osigalne kroki, przez co trudno mierzy Twj progres. To wanie dlatego nie lubi wyznacza sobie dugoterminowych celw kocowych (zwykle jest to pynno). Zamiast tego, tworz sobie krtkoterminowe, realistyczne do wykonania zadania, ktre daj mi poczucie postpu i osigni. Stwarza to swego rodzaju presj i pomaga w budowaniu potrzeby, aby osign co konkretnego w krtkim czasie. Na wikszoci kursw jzykowych jest ona nieobecna. Testy sprawdzajce s do pewnego stopnia przydatne, ale i tak wikszo kursw nie ma nic wsplnego z uywaniem jzyka na co dzie. Znajomo imponujcej gramatyki i sownictwa wcale nie oznacza, e umiesz si porozumiewa w danym jzyku. Spotkaem wielu ludzi z wysokimi, teoretycznymi kwalifikacjami jzykowymi, ktrzy wci czuli si nieprzygotowani do rozmowy. Mimo tego, e mj cel kocowy moe brzmie pynno w trzy miesice, to po drodze realizuj cele krtkoterminowe w rodzaju np. zakupu karty SIM dzi po poudniu, nauki sw zwizanych - 15 -

CZ I Mentalno

z Internetem aby uczestniczy w rozmowie na Wikipedii i zrozumie jej sens lub przedostanie si z lotniska do hotelu bez uycia angielskiego. Wymienione cele krtkoterminowe nie wymagaj dugotrwaego zaangaowania. S bardzo sprecyzowane i korzystajc z technik, o ktrych bdzie mowa pniej, mona je przygotowa w cigu paru godzin. Jeli osigniesz swj cel to niewane, e popenisz bd, zatniesz si, nie zrozumiesz wszystkiego lub zdenerwujesz drug osob (pniej wyjani jak tego unikn). Osigne wszystko, co sobie zaoye. PODSUMOWANIE W nauce jzyka stawiaj sobie praktyczne, krtkoterminowe cele.

CZ I Mentalno

- 16 -

DOBRE PIERWSZE WRAENIE


Moesz myle (zwaszcza jeli uczszczae do szkoy jzykowej bd korzystae z kursu online), e na nauk jzyka skada si jedynie gramatyka i sownictwo. Nic bardziej mylnego. Moim zdaniem najwaniejsza jest pewno siebie w posugiwaniu si danym jzykiem.

CZ I Mentalno

Istnieje wiele powodw, dla ktrych niemiecki, chiski, szwedzki, rosyjski lub jakikolwiek inny jzyk mgby by uwaany za najtrudniejszy. Nie ma znaczenia, jakiego jzyka zaczynasz si uczy jeli bdziesz skupia si na tym, co sprawia, e jest on trudny faktycznie stanie si on dla Ciebie najtrudniejszym jzykiem wiata. Bdzie on zawsze tak trudny, jak Ty mylisz, e jest. Spotkaem niezliczon grup ludzi, ktrzy wydaj si by duo inteligentniejsi ode mnie i mimo tego robi niewielkie postpy. Dzieje si tak, poniewa znajduj mnstwo powodw, eby nie mwi w obcym jzyku. Skupiaj si bez przerwy na negatywnych aspektach, a to sprawia, e ich nastawienie do nauki jest cakowicie bdne. Osoba, ktra szybko uczy si jzykw, robi dokadnie odwrotn rzecz od samego pocztku skupia si na pozytywach. A teraz co sobie wyobra: Zamierzam przedstawi Ci mojemu przyjacielowi, niewiele Ci o nim wczeniej mwic. Chwil przed spotkaniem, mwi Ci, e nie znosi dzieci, upiera si przy swoim zdaniu, puszcza bki, kiedy jest zdenerwowany i ma bardzo irytujcy miech. To wszystko moe by prawd, ale byoby bardzo zoliwe z mojej strony zaprzepaci jego szanse na zrobienie dobrego - 17 -

pierwszego wraenia. Mogoby to rwnie sprawi, e obawiaby si tego spotkania, a moe nawet straciby na nie ochot, wiedzc o tym czowieku par nieprzyjemnych rzeczy. A teraz id do kogo innego i mwi mu o tym samym mczynie e pracuje dla NASA, jest bardzo miy, ma wietne poczucie humoru, opowiada ciekawe historie ze swojej dziaalnoci charytatywnej w Afryce. To wszystko rwnie jest prawd. W tym przypadku, mj przyjaciel zyskuje szans na ciepe przyjcie. W kocu nowi znajomi odkryliby jego denerwujce cechy charakteru, ale zaakceptowaliby je jako cz jego osoby. Dokadnie tak, jak robi to przyjaciele. DLACZEGO NIE MOEMY ZROBI TEGO SAMEGO Z JZYKIEM? Zamiast patrze na jzyk jak na przeciwnika, ktrego musz pokona, staram si zobaczy w nim przyjaciela i bliej go pozna. Nie szukam dla niego wymwek, ale broni jego honoru, gdy kto go obraa. W ostatniej czci tego poradnika podaj list aspektw jzyka, ktre s atwe do nauki (sownictwo, rodzaje itd.). Te jzyki to moi przyjaciele i chc dostrzega ich dobre strony. Jeli na przykad powiesz mi, e francuski jest trudny, bo jego rzeczowniki maj rodzaj mski i eski, powiem Ci, e jest atwy, poniewa ogromna ilo sw jest taka sama jak w jzyku angielskim. Poza tym mwi, e kocwki sw uatwiaj zapamitanie rodzaju. Jeli powiesz, e jzyki azjatyckie maj dziwne brzmienie, powiem Ci, e wcale nie s takie ze. W przeciwiestwie do innych jzykw nie posiadaj (zazwyczaj) przypadkw, rodzajw rzeczownika, odmian czasownikw, skomplikowanych szykw zda oraz innych trudnych aspektw. Natomiast jeli chodzi o te inne jzyki, podam Ci powody, dlaczego ich cechy nie s takie ze. Bez wzgldu na to, jaki jest jzyk, staram si dostrzega w nim pozytywne cechy. Jeli artujesz z mojego przyjaciela za jego plecami, wtedy broni go, jak kady dobry przyjaciel. Traktuj dobrze jzyk, ktrego si uczysz, a stanie si on Twoim przyjacielem! - 18 -

CZ I Mentalno

To gwnie dlatego tak szybko osignem sukces. Ludzie, ktrzy obserwowali mnie z zewntrz, myleli pewnie, e jestem bardzo mdry, skoro nauka jzyka przysza mi tak atwo. Tak naprawd zawdziczam to zmianie mentalnoci, a nie ilorazowi inteligencji. PODSUMOWANIE Przesta myle o tym, jak trudny jest jzyk, ktrego si uczysz. To droga donikd. Skup si na pozytywach!

CZ I Mentalno

- 19 -

PRZECIE SI POMYL!
Aspektu trudnoci w nauce jzyka z pewnoci jednak nie mona zlekceway. Dlatego sugeruj, aby spojrze na to w inny sposb. Niewane jak pozytywne jest Twoje nastawienie przyzwyczajenie si do aspektw jzyka, ktre rni si od tych wystpujcych w Twoim jzyku ojczystym zajmie troch czasu, a popenianie bdw jest nieuniknione. Jeli to zaakceptujesz, nie bdziesz musia martwi si tak bardzo nieznajomoci najtrudniejszych aspektw jzyka na wczesnym etapie nauki . Lepiej jest czu dany jzyk, ni zna dokadnie jego gramatyk. Zamy, e kto, kto uczy si polskiego od kilku tygodni, powie Ten telefon jest do ja (zamiast do mnie). Z ca pewnoci wybaczybym mu t pomyk, bdc pod wraeniem, e w ogle cokolwiek powiedzia po tak krtkim czasie. Powiniene skupi si jedynie na tym, aby przekaza swoj myl i zrozumie wikszo z tego, co kto do Ciebie mwi. Jeeli czowiek z powyszego przykadu najpierw zaczby uczy si gramatyki i po 6 miesicach wiedziaby, e naley powiedzie do mnie zamiast ja, nie osignby wiele na paszczynie porozumiewania si. Moe i bdzie mwi gramatycznie lepiej, ale nie musi to oznacza, e si porozumiewa. Jzyk istnieje po to, aby si komunikowa. Nawet uczc si go wycznie do egzaminw, musisz zda sobie z tego spraw, bo w przeciwnym razie jzyk stanie si dla Ciebie spisem reguek gramatycznych i tabelek ze swkami. Pamitaj, e uywanie jzyka to porozumiewanie si z - 20 -

CZ I Mentalno

ludmi i nawet jeli na pocztku nie bdziesz robi tego cakowicie poprawnie, wci moesz si komunikowa. A wic nie bj si popenia bdw! Nie moesz si nauczy mwi pynnie, jeeli nie bdziesz popenia bdw. Wane jest take, aby traktowa bdy jako okazj do nauki, a nie jako przeszkody. Czasem lubi odtworzy w gowie swoje bdy i z dum spojrze na swj postp, jeli udao mi si je wyeliminowa. PODSUMOWANIE Popenianie bdw jest naturaln czci procesu uczenia si. Zaakceptuj to, e pomyki si pojawi i pamitaj, e nie s one przeszkod w komunikacji.

CZ I Mentalno

- 21 -

ODPOWIEDNIE NASTAWIENIE
W przecigu kilku lat nauki jzykw, natknem si na wielu ludzi, ktrzy uczyli si duo szybciej ode mnie. Wiele si od nich nauczyem. Niestety, spotkaem take do du grup ludzi, ktrzy nie osigali adnych sukcesw w nauce jzykw (gdyby ich nie byo, poradnik taki jak ten nie byby potrzebny). Od nich jednak rwnie duo si nauczyem. Nauczyem si jak nie powinno si uczy jzyka obcego. Wiesz, co czy wikszo tych ludzi? Skupiaj si na negatywnych aspektach jzyka, ktrego si ucz. Ich szklanka (lub bardziej adekwatnie: jzyk) jest w poowie pusta, a nie w poowie pena. Moe jest to zbyt due uproszczenie, ale wierz gboko, e to wanie tu tkwi rnica pomidzy odnoszcymi sukces ludmi, a tymi, ktrym si to nie udaje. Bycie realist jest wane, ale ludzie, ktrym nie idzie nauka jzykw, za bardzo skupiaj si na negatywnych aspektach. Tacy ludzie znajduj bardzo wymylne tumaczenia, podajc ca list powodw, dlaczego nauka jzyka nie jest dla nich moliwa (lub powody, dlaczego Ty tego nie osigniesz, jeeli s na tyle hojni by dzieli si swoimi negatywnymi mylami). Jeeli zobacz, e komu udao si osign to, co wydawao im si by niemoliwe, potraktuj tak osob jako wyjtek od reguy lub jako geniusza. Jest to jednak lenistwo w czystej postaci. Wyliczajc cechy charakterystyczne dla rnych jzykw w postaci np. zbyt duej iloci przypadkw w jzykach sowiaskich, rodzajw w romaskich, tonw w azjatyckich, ludzie skupiaj si jedynie na ich trudnoci. I wiesz co? Teoretycznie maj racj nauka danego jzyka polega na przyswojeniu rwnie tych trudnych aspektw, zatem Twoja szklanka jest w poowie pusta. To nie kamstwo.

CZ I Mentalno

- 22 -

Mog nawet i dalej i znale dowd na poparcie ich tezy, e dany jzyk jest trudny. Skoro w szkole uczyli si go przez ponad 10 lat i nadal go nie umiej, to niemoliwe jest nauczenie si jzyka szybciej. Tym razem jednak nie mog si z nimi zgodzi. Nawet jeli Ci mwi, e jzyk ktrego si uczysz, jest najtrudniejszy na wiecie, wcale si nie myl! Kady jzyk moe by najtrudniejszy, jeli mylisz o nim w ten sposb. Trudny to sowo wzgldne tak samo jak duy lub pikny i zaley jedynie od obserwatora. Kierowanie si t dziwn logik i wpadanie w obsesj nie pomoe Ci nic osign. Sugeruj tym samym, e Twoja szklanka powinna by w poowie pena. Optymizm i pozytywne nastawienie s najwaniejszymi aspektami w efektywnej nauce jzyka. Staram si nie szufladkowa jzyka jako trudny kady po prostu jest inny. A odkd sta si on moim przyjacielem, chc opowiada, jaki jest wspaniay. Nieprzyjemne aspekty i tak si pojawi, ale postaraj si odrnia fakty od opinii na temat poziomu trudnoci. Kiedy usyszaem, e jzyk czeski ma siedem przypadkw, mgbym zmarnowa mas czasu narzekajc na te cholerne przypadki (spotkaem wielu ludzi, ktrzy mieli takie podejcie). To nie pomaga! Obiecuj, adne narzekanie nie przybliy Ci do osignicia pynnoci w jzyku, cho szkoda, bo wielu ludzi jest w tym naprawd dobrych. Powiniene wyeliminowa wszystko, co utrudnia Ci robienie postpw np. pesymizm, ktry znajduje si na czele listy tych rzeczy. Jeli za chodzi o czeski, pomylaem sobie w porzdku! i zaczem rozmawia, uywajc na pocztku zych przypadkw. Przez cay czas jednak nad tym pracowaem.

CZ I Mentalno

- 23 -

I wiesz co? Udao mi si przez to przebrn i mog z czystym sumieniem powiedzie, e uywanie siedmiu przypadkw podczas konwersacji wcale nie jest takie trudne. To kolejny powd, dla ktrego na pocztku nie przywizuj zbyt duej wagi do gramatyki. wiadomo, jak wiele pracy ona wymaga, jest zastraszajca, dlatego pomijam ten etap i zaczynam od razu rozmawia (wiadomy tego, e robi wiele bdw). Za gramatyk zabieram si troch pniej. I wiesz co si dzieje? Gramatyka przestaje by potworem, ktrego trzeba unicestwi i staje si naprawd ciekawa. Sprawianie, e gramatyka staje si przystpniejsza pozwala mi cay czas cieszy si z moich postpw. Ten optymizm tworzy efekt niegowej kuli zapewnia moment rozpdu, ktry daje gwarancj, e nadal bd robi postpy.

CZ I Mentalno

Jeli mylisz, e co moesz lub czego nie moesz, za kadym razem masz racj Henry Ford.

- 24 -

CO, JELI NIE JESTEM NATURALNIE UTALENTOWANY?


Kolejnym czynnikiem, ktry zniechca ludzi do nauki jzykw jest ich przewiadczenie, e nie s ani utalentowani ani wystarczajco bogaci/mdrzy/wolni.

CZ I Mentalno

Pjciem na atwizn byoby uznanie ludzi, ktrym udao nauczy si obcego jzyka za szczciarzy lub naturalnie uzdolnionych . Sam tak mylaem, zanim zabraem si za nauk . Od tamtej chwili zmienio si moje pojcie na temat tego, czym jest szczcie i czym jest talent. Moesz mwi o uwarunkowaniach genetycznych i innych, ale ostatecznie Twoje wymwki nie s istotne. Kto przed Tob zmierzy si ju z tymi przeciwnociami i zrealizowa swoje marzenia. Rnica jest taka, e Ci ludzie nie przestaj si stara lub maj w zanadrzu mdre sposoby, dziki ktrym radz sobie z niedogodnociami. Wikszo z nich wcale nie ukrywa swoich metod nauki. Musisz jedynie pozna ich historie lub sprbowa odnale swoj wasn drog. Pozwl, e dam jako przykad histori kogo, kto mimo przykrych dowiadcze yciowych zdoa nauczy si nie tylko francuskiego, niemieckiego, greckiego i aciny, ale i osign duo wicej. Bya to kobieta, ktra urodzia si w 1880 Alabamie w USA i uczszczaa do Radcliffe College eskiego wydziau Harvardu. W tamtych czasach kada kobieta powinna bya pozosta w rodzinnym miecie, wyj za m i wychowywa dzieci. Wychodzenie poza powyszy schemat byo wtedy w Alabamie rzadkoci. Mimo to napisaa ksik, przetumaczon pniej na 25 jzykw, spotkaa si ze wszystkimi prezydentami USA urzdujcymi za jej ycia i zostaa blisk przyjacik Grahama Bella i Marka Twaina. - 25 -

Cakiem niele, prawda? Mona myle, e miaa szczcie wikszo ludzi nigdy nie osignaby podobnych rzeczy, a w szczeglnoci kobieta w tamtych czasach. A moe jednak bya szczciar? Osigna to wszystko i jeszcze wicej, pomimo tego e od 18 miesica ycia bya gucha i niewidoma i ledwo umiaa mwi. Nazywaa si Helen Keller.

CZ I Mentalno

Potrafisz sobie wyobrazi, jak trudna musiaa by jej walka? Bdc na jej miejscu, z ca pewnoci nie omielibym si nawet marzy o takich rzeczach. Helen nie ualaa si nad sob i nie mylaa o tym, jak bardzo nie fair byo ycie wzgldem niej, jak postpiaby wikszo z nas, znajdujc si w takiej sytuacji. Mimo tych wszystkich przeciwnoci osigna niewiarygodne rzeczy, a jej ycie byo niezwyke. Jak kady czowiek, z ca pewnoci miaa gorsze momenty, ale udao jej si przez nie przebrn. Niewane co Ci powstrzymuje jeste w stanie to przezwyciy. Kiedy tylko napadaj mnie wtpliwoci i wydaje mi si, e ktre z moich marze jest nieosigalne, jak na przykad rozmawianie w kompletnie nieznanym mi jzyku lub podrowanie z maym budetem, myl o ludziach takich jak Helen. W porwnaniu do nich moje wymwki s aosne. Jeli jeste kreatywny, znajdziesz rozwizanie kadego swojego problemu. Problem zwykle nie tkwi w samym kopocie, ale w osobie stawiajcej mu czoa i w tym, jak podchodzi ona do rozwizania tego problemu. Nie obchodz mnie Twoje wymwki. Jeli faktycznie na czym Ci zaley, znajdziesz rozwizanie swoich problemw. Te wszystkie zmiany w moim nastawieniu pomogy mi w poczynieniu tak wielkiego postpu w cigu ostatnich paru lat. Zamiast szufladkowa ludzi na szczciarzy i pechowcw, - 26 -

utalentowanych i nieutalentowanych, musisz samodzielnie odkry, jak osign to, co maj ci szczciarze. Czasami faktycznie zdarza si, e niektrzy maj szczeglne uzdolnienia w jakiej dziedzinie, ale to ich historia, a nie Twoja. Ty rwnie masz na pewno jakie talenty, ktrych miliony ludzi nie posiadaj. Moesz znale swoj wasn drog do celu. Nie maj tu nic do rzeczy koskie podkowy, spadajce gwiazdy ani magiczne moce. W dalszej czci poradnika znajdziesz kilka sugestii, jak radzi sobie z problemami takimi jak brak czasu lub jak uczestniczy w konwersacji, nie znajc zbyt dobrze jzyka. Jeli istniej inne kwestie (ona i dzieci, dugi, dotychczasowe poraki w szkole), ktre prawdopodobnie bd blokowa Ci przed nauk jzyka, pomyl, e na pewno by ju kto, komu udao si przezwyciy takie same problemy. PODSUMOWANIE Pech, brak talentu lub ze geny nie s dobrymi wymwkami, aby nie uczy si jzyka. Jeli bdziesz ciko pracowa, dasz sobie rad z kadym wyzwaniem i osigniesz swoje cele.

CZ I Mentalno

- 27 -

CZ II PLAN DZIAANIA

- 28 -

MISJA
CZ II Plan dziaania
Moim celem jest zazwyczaj nie tylko osignicie pynnoci w posugiwaniu si jzykiem , ale czasami take redukcja obcego akcentu. Ale na wstpie wikszo ludzi byaby bardziej ni szczliwa, osigajc chocia redniozaawansowany poziom umiejtnoci konwersacji. Bez wzgldu na to, jaki jest Twj cel, potrzebujesz planu dziaania. Zamiast robi postanowienia noworoczne lub co gorsza myle kategoriami chciabym, mam nadziej, przygotuj sobie misje. To nie jest tylko nazwanie tego samego innym sowem. Misja to co bardzo pilnego z okrelonym celem. Proces jest zupenie inny. Jestem pewien, e ju wczeniej stawiae sobie rne cele: rzucenie palenia, regularne wiczenie na siowni, chodzenie po schodach zamiast jedenie wind itp. Niektre z tych celw pocigaj za sob konieczno wyrzecze i cakowitej zmiany dotychczasowych przyzwyczaje, a ludzie nie zdaj sobie sprawy z tego, jak trudno wytrwa w takich postanowieniach. W wywiadzie ze Scottem Youngiem znajdziesz par interesujcych wskazwek, jak sobie z tym radzi. Sprbuj zatem zmieni perspektyw i zamieni obszerne i trudne zadania na mniejsze, atwiej osigalne kroki. Problem z celami typu rozmawia pynnie w trzy miesice/sze miesicy/rok polega na tym, e s zbyt oglnikowe i trudno okreli dla nich konkretn strategi. Spotkaem wielu ludzi, ktrych postanowieniem noworocznym byo nauczenie si hiszpaskiego/francuskiego itp. Prawie zawsze bezskutecznie.

- 29 -

Powodem tego byo to, e nie zdefiniowali sowa rozmawia, a e koniec roku by bardzo odlegy, cigle odkadali nauk na pniej. Nawet jeli okrelali sobie krtszy termin na wykonanie zadania, nadal nie robili nic ponad mwienie, e chcieliby to zrobi. Potrzebujesz strategii. W poradniku znajdziesz kilka rad i opisy strategii, ktre s dla mnie skuteczne. Istnieje oczywicie olbrzymia liczba ludzi, ktrzy osignli sukces, korzystajc z kompletnie innych metod ni ja (tak jak Khatzumoto, z ktrym przeprowadziem wywiad). To co mamy wsplnego, to nie konkretna strategia, ale fakt, e w ogle je posiadamy. Wszyscy mamy jakie plany i staramy si je realizowa. Nawet kto z nie najlepsz strategi (powiedzmy sobie otwarcie adna nie jest idealna) osignie duo wicej, ni kto ze wietnymi pomysami, ktrych nigdy nie wprowadzi w ycie. Nawet jeli przeczytasz cay ten poradnik i wysuchasz wszystkich wywiadw, a nadal nie wiesz na czym polega nauka jzyka, nie osigniesz niczego. Mwi powanie koniecznie musisz zastosowa si do mojego polecenia! A wic teraz stwrz plan na nastpne miesice, zawierajc w nim realistyczne cele, ktre chcesz osign. Chcesz w cigu 6 miesicy rozumie wikszo tego, co mwi w telewizji? Zapisz to! Chcesz porozmawia z obcokrajowcem przynajmniej przez 20 sekund i by w stanie dalej swobodnie kontynuowa rozmow? Zanotuj! W materiaach wiczeniowych zamieciem zadania, ktre powinny Ci pomc. Otwrz wic pierwszy arkusz, wydrukuj bd przepisz to wiczenie. Wane, aby nie robi tego na komputerze. Zapisywanie czego i trzymanie tego na biurku lub w kieszeni to wietny sposb, aby cigle przypomina sobie o swoich zadaniach. Doceniam bardzo technologi, ale posiadanie czego fizycznego robi ogromn rnic. Kartka papieru z list moich zamierze, ktr przykleiem do biurka nie zniknie, nawet kiedy wycz komputer. - 30 -

CZ II Plan dziaania

Jeeli jeszcze nie zacze pisa, dlaczego wci to czytasz? Twoje cele ju teraz powinny by spisane! To nie s arty zacznij w tej chwili, a jeli w trakcie czytania tego poradnika wpadniesz na jaki pomys, odwieaj i udoskonalaj swoj list, pamitajc przy tym, aby jasno definiowa cele. PODSUMOWANIE Nawet najlepsze pomysy na wiecie nie s nic warte, jeli pozostaj jedynie w Twojej gowie.

CZ II Plan dziaania

- 31 -

NIEZBDNE KROKI
Kiedy ju masz w gowie swj cel kocowy, teraz musisz si skupi na tym, aby rozbi go na atwe do osignicia czci skadowe.

CZ II Plan dziaania

Spjrz na niego jako na cao. Nie musisz si nad tym duej zastanawia, bo przyjdzie Ci to naturalnie. Teraz sprbuj odtworzy logiczny cig wydarze , ktry pomaga w osigniciu tego celu. Pozbd si mylenia, e moe si uda i zacznij pracowa, eby tak si stao. Aby rozumie programy telewizyjne, musisz skupi si na ich suchaniu. By moe od razu skoczysz na gbok wod i bdziesz oglda seriale telewizyjne (ten sposb by skuteczny dla Khatzumoto) albo zaczniesz od suchania materiaw przygotowanych dla ludzi uczcych si jzyka, aby si z nim oswoi (ja osobicie mieszaem obydwa sposoby, co niekoniecznie jest lepsze, ale po prostu byo dla mnie ciekawsze). Kada z tych metod ma swoje zalety, ale wci najwaniejsze jest Twoje zaangaowanie. Aby faktycznie zaangaowa si w denie do celu, kadego dnia musisz powici na kontakt z jzykiem moliwie najwicej czasu i zrobi wszystko, aby go lepiej rozumie. Jeli ju cigne lub nagrae programy telewizyjne w obcym jzyku, nie masz wymwki, aby przegapi jaki odcinek. Jeli stawiasz na stopniow nauk, powiniene by nawet bardziej zdeterminowany , aby szybko przebrn przez przygotowane wczeniej materiay. Suchanie nagra, w ktrych mwi si wolno, nie pomoe Ci za bardzo w zrozumieniu naturalnej konwersacji, ale jeli stopniowo zwikszasz poziom trudnoci owych nagra, wpynie to korzystnie na Twoj nauk. Sprbuj da sobie mniej czasu na wykonanie jakiego zadania, robic dan czynno intensywniej. To jednak zaledwie jeden przykad. Cokolwiek jest Twoim celem, roz to na czci skadowe, tak aby mia wiadomo codziennych postpw. - 32 -

Jeli kadego dnia powicasz swj czas na nauk, moesz przej do nastpnego etapu MINICELW.

CZ II Plan dziaania

- 33 -

MINI-CELE
Mini-cel jest czym, co moesz osign za jednym razem. Jeli Twj waciwy cel jest zbyt odlegy (rozmawianie w danym jzyku pewnego dnia/za rok o tej porze) i mao realny, to istnieje niebezpieczestwo, e go zlekcewaysz. Musisz ogranicza sobie czas na wykonanie danego zadania, najlepiej nie duej ni do jednego dnia. Nie stawiaj sobie celu, e kiedy bdziesz mie bogaty zasb sownictwa. Zamiast tego, naucz si np. w p godziny wszystkich sw zwizanych z czciami ciaa. Mnie osobicie pomaga w nauce rzucajcy si w oczy czasomierz jeli pracuj na komputerze, 25% ekranu zajmuje wanie on, a upywajce sekundy stale do mnie mrugaj. Zamiast marzy o posiadaniu dobrego akcentu, przez nastpne trzy dni popracuj nad swoim r wiczc uoenie jzyka, ogldajc filmiki na YouTube lub proszc rodzimych uytkownikw jzyka, aby Ci poprawiali (osobicie lub przez Skypea). Te drobne zadania zo si na Twj cel kocowy. Ich gwn zalet jest to, e im bardziej s krtkoterminowe, tym atwiej jest je wykona. atwo jest uzna kogo za jzykowego geniusza, ale ludzie, ktrych tak nazywamy, osignli to wszystko w gwnej mierze dziki wyznaczaniu sobie duej iloci takich wanie prostych zada. O ile tylko s poprawnie zaplanowane, pomog osign sukces. Majc dobr strategi i wykazujc szczere zaangaowanie w osignicie swojego celu, Twoje marzenia mog si urzeczywistni. PODSUMOWANIE Roz na czci swoje miesiczne/tygodniowe plany i zrb z nich zadania, ktre atwiej bdzie Ci natychmiast wykona. - 34 -

CZ II Plan dziaania

DEFINIOWANIE CELW
CZ II Plan dziaania
To bardzo wane, aby by bardzo konkretnym w definiowaniu swoich celw. Chcesz rozumie, co mwi w radiu? To nie wystarczy postanw sobie, e chcesz zrozumie przynajmniej poow tego, co byo powiedziane, a pniej sprbowa to komu zrelacjonowa. A moe chcesz poradzi sobie podczas pierwszego tygodnia pobytu za granic? To bardzo pikny, ale zbyt niejasny cel, co sprawia, e trudno go osign. Bd konkretny! Postanw sobie, e nauczysz si zwrotw, za pomoc ktrych zapytasz o drog, zamwisz jedzenie itp. Pomyl, jakie odpowiedzi moesz uzyska, popraw swoj umiejtno zapamitywania sw lub cokolwiek innego. Jeli nie potrafisz opisa swojego celu w szczegach, nie jest to cel a zaledwie zachcianka, a ona nie uatwi Ci stworzenia planu dziaania. Ja zazwyczaj stawiam sobie za cel pynno w jzyku. Jest to jedynie krtka odpowied, ktr udzielam ludziom, mimo e mam w gowie jej konkretn definicj. Chciabym przekona ludzi, e warto mie sprecyzowany cel przynajmniej dla samych siebie. Jeli pynno rwnie jest Twoim celem, atwo moesz wpa w puapk jak wielu ludzi, ktrym wydaje si, e pynno to to samo co perfekcja. Stawianie sobie za cel perfekcji nie jest waciwe, poniewa nigdy nie jest si w stanie jej osign. Takie ambitne i niejasne cele zniechcaj i nie pomagaj w osigniciu sukcesu. Czym zatem jest dla mnie pynno? Ludzie definiuj to sowo na rne sposoby. Jeli chodzi o mnie, uwaam, e pynno nie ma nic wsplnego z perfekcj w mwieniu, mwieniem jak rodzimy uytkownik jzyka lub umiejtnoci rozmawiania z nimi na kady temat.

- 35 -

CZ II Plan dziaania

Nie na kady temat mog rozmawia po angielsku i moesz by pewien, e nie stawiam sobie takiego celu w adnym innym jzyku. Jakkolwiek byoby to pikne, nie jest to realne ani potrzebne. Zarwno kobiety rozmawiajce o butach jak i architekci prowadzcy konwersacj o barokowych budowlach uywaj sownictwa, ktrego nie rozumiem (marki oraz techniczna terminologia) i pomimo tego nadal jestem w stanie stwierdzi, e mwi po angielsku jak jego rodzimy uytkownik. Musz przyzna, e gdyby program, w ktrym pisz nie posiada autokorekty, ten tekst byby peen bdw. A wic skoro perfekcja nie jest osigalna dla rodzimych uytkownikw jzyka, dlaczego ludzie uczcy si jzykw stawiaj j sobie za cel?
Chciabym zacz od oficjalnej definicji pynnoci. Ot jest to: 1. 2.

naturalno w rozmowie i w pimie posugiwanie si czym z atwoci i w odpowiedni sposb

Jak atwo zauway, nie ma to nic wsplnego z perfekcj. Posugiwanie si jzykiem z atwoci to co, co wikszo z ludzi moe postawi sobie za cel. Mwic dokadniej, uwaam, e mwi pynnie, jeeli udaje mi si przekaza moj myl robic niewiele bdw (jednak je robic), zrozumie prawie wszystko, co si do mnie mwi podczas normalnej konwersacji i nada za rozmawiajcymi ze sob rodzimymi uytkownikami jzyka, kiedy nie mwi na temat, na ktry bym nie rozmawia w swoim jzyku ojczystym. Wedug mnie pynno to 9095% poprawno i jest to wietny poziom, z osignicia ktrego mona by dumnym. Pozostae 510% procent nie jest konieczne dla wikszoci ludzi, szczeglnie w krtkim okresie. Osobicie w duszym okresie d do tego, eby jak najbardziej zbliy si do perfekcji, ale w mniej ni rok 90% poprawno jest jak najbardziej moliwa, o ile powanie skupisz si na osigniciu tego celu. Jeeli powicisz si swojemu celu na 100%, moesz to osign w kilka miesicy. - 36 -

Podczas okrelania swoich jzykowych celw, musisz by tak konkretny, jak to tylko jest moliwe: ilo miesicy przeznaczonych na nauk, co dokadnie oznacza dla Ciebie podstawowa/redniozaawansowana/pynna rozmowa, liczba sekund, ktre upyn podczas rozmowy, zanim zapytasz co znaczy jakie sowo. Cokolwiek jest Twoim celem, zawsze dokadnie go zdefiniuj.

CZ II Plan dziaania

Jeeli uczysz si jzyka, nie wiedzc dokadnie co jest Twoim celem i na czym powiniene si skupi (na rozmowie? suchaniu? czytaniu? rozumieniu? pewnoci siebie w mwieniu?), Trudo bdzie Ci osign cel. Umie dobrze rozmawia w jzyku X nie jest adnym celem i nie pozwala na napisanie planu dziaania. Jeeli w umyle masz cel, moesz stworzy drog aby go osign i skupi si na strategii.

Co w takim razie planujesz? W arkuszu II napisz dokadn definicj!

- 37 -

DZIENNIK JZYKOWY
Wiele z tego, o czym pisz w tym poradniku bazuje na ostatnich siedmiu latach nauki, ale jest wiele rzeczy, ktrych nauczyem si w tym roku. Po pierwsze odkryem, e atwiej jest osign sukces, prowadzc co w rodzaju jzykowego dzienniczka. Polega to na dokumentowaniu postpw w nauce i dzieleniu si swoimi zmaganiami z innymi, ktrzy dowiadczaj podobnych problemw. Samotne denie do celu sprawia, e atwiej jest straci go z oczu, a co gorsza straci motywacj. Dzielenie si z innymi swoj misj (np. na blogu) tworzy dodatkow presj, aby osign swj cel. Jeeli wielu ludzi zacznie czyta Twojego bloga, nada to Twojej misji wikszego wymiaru, bdziesz bowiem zobligowany regularnie dzieli si z czytelnikami swoimi postpami. Jak ju wczeniej mwiem, samo czytanie tego poradnika i suchanie nagra nie zaprowadzi Ci daleko, jeli nie zastosujesz si do moich sugestii . A wic radz Ci, aby w tym momencie zaoy swj dzienniczek (np. bloga). Odwied stron www.wordpress.com, (czy np. http://blog.onet.pl/ przyp. tum.) utwrz darmowe konto i wymyl interesujc nazw bloga (zwizan z zagadnieniami jzykowymi to nie miejsce na wrzucanie filmw o kotach!). Kiedy ju to zrobisz, napisz pierwszy wpis, w ktrym umiecisz to, co napisae w wiczeniu pierwszym (jasno zdefiniowany cel, ktry chcesz osign). Wszystko to zajmie Ci nie wicej ni kilka minut. Jeeli zaley Ci na prywatnoci, zacznij pisa dziennik lub skorzystaj z Worda i tam opisuj swoj jzykow podr, ale w obu przypadkach pamitaj, eby go regularnie aktualizowa. Gwn wad tej opcji jest brak wsparcia i zacht od czytelnikw. Jeli zaoye ju bloga i chcesz mie pewno, e ludzie go czytaj, pisz interesujce rzeczy, ktre odkrye podczas swojej nauki jzyka, a ktre mog te pomc innym. Dziki temu, e tak robiem, poznaem ludzi, ktrzy w - 38 -

CZ II Plan dziaania

razie potrzeby pomog mi z trudniejszymi zadaniami. Gdybym nie prowadzi bloga, prawdopodobnie nie zrobibym a tak duych postpw w cigu ostatniego roku. W poprzednich latach rwnie radziem sobie cakiem niele, ale czasami po prostu dopada mnie le. Teraz, kiedy pojawia si pokusa, eby przez tydzie zrobi sobie wolne, mam cay czas w gowie wiadomo, e zblia si moja miesiczna aktualizacja i musz mie co, czym mgbym si podzieli z czytelnikami! Na blogu pisz rwnie o trudnociach, z ktrymi si borykam, dziki czemu nie pozostaj z nimi sam. Otrzymuj fantastyczny odzew w postaci linkw do niesamowitych narzdzi, dziki czemu moja nauka staje si o wiele bardziej efektywna. Liczba ludzi, ktrzy czytaj Twojego bloga nie jest wana. Na samym pocztku moj stron odwiedzao zaledwie kilkadziesit osb, ale i dla nich warto byo si stara. Jak wic pozyska nowych czytelnikw? Komentuj ich blogi. To wietna okazja, aby zapozna si z histori kogo innego. Nie martw si, jeli Twj styl pisania nie jest dobry pisz tak, jakby mwi. Mogem zacz prowadzi swojego bloga par lat wczeniej, ale cay czas miaem w gowie lekcje angielskiego w szkole. Mylaem, e ocena sprzed jedenastu lat odzwierciedla moje umiejtnoci pisarskie. Zaoye ju swj jzykowy dziennik? Napisae co? Nie? Ok, w takim razie poczekam. ..... Nadal czekam, nie martw si. Nigdzie si nie wybieram! Zminimalizuj to okno albo od na bok wydrukowany dokument i przygotuj pierwszy wpis. Zrobione? Dobrze!

CZ II Plan dziaania

- 39 -

Wraz ze swoim pozytywnym nastawieniem, planem dziaania i platform, dziki ktrej bdziesz mg kontrolowa swoje postpy, jeste gotowy. Myl, e ju do gadaniny. Nadszed czas aby naprawd zabra si za Twoj nauk! W nastpnym rozdziale powiem Ci, jak moesz rozmawia w danym jzyku ju od pierwszego dnia nauki.

CZ II Plan dziaania

- 40 -

CZ III KOMUNIKACJA OD PIERWSZEGO DNIA

- 41 -

KIEDY BD GOTOWY, ABY ROZMAWIA W OBCYM JZYKU?


CZ III Komunikacja S jednak sprawy, ktre bywaj do kontrowersyjne jak np. to, kiedy powiniene zacz Zdarzao si, e ludzie, ktrzy nie rozmawiali od razu rwnie osigali sukcesy od pierwszegorozmawia. jzykowe, ale mimo wszystko ich postpy byy znacznie wolniejsze. Jednym z moich rozmwcw by Moses McCormick, ktry tak jak ja uwaa, e naley mwi ju od pierwszego dnia. dnia
Wan kwesti jest take poczucie gotowoci. Wydaje si by logiczne, e skoro nie znasz wystarczajcej iloci podstawowych sw, choby szcztkowej gramatyki i nie rozumiesz ewentualnych odpowiedzi, nie jeste gotowy, eby rozmawia. No dobrze... Nawet jeli znasz ju te podstawy i tak bdziesz popenia bdy i nadal nie bdziesz zna wszystkich wyrae. A wic powiniene wci czeka, a wreszcie bdziesz gotowy? By moe ale w dalszym cigu nie bdziesz umia uywa odpowiednich sw oraz trudno bdzie Ci zrozumie np. programy telewizyjne lub piosenki w danym jzyku. Widzisz ju do czego zmierzam? Jeeli skupiasz si tylko na tym, czego nie wiesz, nigdy nie bdziesz gotowy aby rozmawia. To smutne, ale spotkaem wielu ludzi, ktrzy myl w ten - 42 Wiele z tego, co odkryem i czym dziel si z Tob w tym poradniku jest waciwie zdrowym rozsdkiem z perspektywy wielu osb uczcych si jzyka. Rozmawiajc z innymi dowiadczonymi ludmi (posuchaj wywiadw zawartych w tym poradniku), doszedem do wniosku, e to o czym mwi, jak np. dobre nastawienie, odpowiednie metody nauki itd. s wsplne dla ludzi, ktrzy ucz si efektywnie.

sposb. Natknem si rwnie na takich, ktrzy rozumieli dokadnie, jak funkcjonuje dany jzyk, a wci to ja mwiem lepiej ni oni. Naley pozby si chci osignicia perfekcji, poniewa jest to niemoliwe. Nigdy nie bdziesz w 100% przygotowany, aby rozmawia w obcym jzyku. Kiedy pytam ludzi kiedy bd gotowi, eby rozmawia, otrzymuj zwykle mao satysfakcjonujce, pokrtne odpowiedzi w stylu bd wiedzia, kiedy to si stanie . Myl, e wanie to zachca ludzi do coraz duszego czekania.

CZ III Skoro wic nie potrafisz powiedzie kiedy, myl, e moesz zacz JU PIERWSZEGO DNIA. To dlatego ucz si szybciej ni przecitny czowiek po prostu wczeniej zaczynam Komunikacja wanie mwi. od pierwszegoMoim zdaniem jest to nic wicej jak czysta matematyka. Jeli wicej rozmawiasz, to nawet w tych samych ramach czasowych w wikszym stopniu ni inni poprawisz swoj umiejtno mwienia, dnia po prostu dlatego, e wiczysz wicej.
Zarzutem, z jakim si spotkaem odnonie mojej teorii, jest niebezpieczestwo utrwalania bdw. Skoro bdziesz popenia duo bdw, pojawia si podejrzenie, e nie uda Ci si ich oduczy. Myl jednak, e to zbyt wielkie uproszczenie ludzkiej inteligencji. Oczywicie, trudniej jest przyzwyczai si do poprawnej wersji, jeli dotychczas uywalimy bdnej i to jest gwn zalet czekania w porozumiewaniu si a do czasu zdobycia poprawnej wiedzy. Myl jednak, e trudno zwizana z oduczeniem si bdnej wersji to maa niedogodno, ktr w peni rekompensuje szybkie nabycie umiejtnoci porozumiewania si w obcym jzyku.

- 43 -

PODSUMOWANIE Pozbd si mylenia kategoriami gotowy, niegotowy i zacznij rozmawia od razu.

CZ III Komunikacja od pierwszego dnia

- 44 -

JZYK TO CO WICEJ NI DANE WEJCIOWE I DANE WYJCIOWE


wane jest, aby uwiadomi sobie, e w nauce jzyka najwaniejsza jest wanie CZ III Bardzo komunikacja. Nie zaimponujesz ludziom sam znajomoci odmiany czasownikw oraz uyciem danego sowa, podczas gdy mgby zastpi je innym. Nawet jeli przez duszy czas miae Komunikacja kontakt z jzykiem, nie musi to oznacza, e ju umiesz si nim posugiwa. Jeli faktycznie chcesz mwi w danym jzyku, najpierw musisz sobie uwiadomi dlaczego on istnieje. od pierwszego Istnieje, aby si komunikowa. dnia Jako inynier mam tendencj do rozkadania skomplikowanych systemw na czynniki pierwsze i to samo radz robi w nauce jzyka. Jestem zaskoczony widzc, jak niektrzy ludzie przedstawiaj proces nauki jzyka i jak bardzo tym samym upraszczaj rzeczywisto: 2. We czowieka, ktry nie umie mwi w adnym jzyku obcym. 3. Aby przygotowa czowieka, w w niego sownictwo, gramatyk lub poddaj go biernej ekspozycji na jzyk. 4. Powtarzaj punkt 2 przez bardzo dugi czas (lata, dziesiciolecia). 5. Pewnego dnia czowiek ten jest w stanie rozmawia na satysfakcjonujcym poziomie.

Tu jednak pojawia si wtpliwo w jaki sposb masz rozmawia, skoro jeszcze nic nie umiesz?

- 45 -

Wiara w ten schemat bardzo kusi, jako e jest on sposobem nauki wikszoci ludzi. Skoro dopiero zacze si uczy, nie jeste przecie w stanie rozmawia, bo jest zbyt wiele rzeczy, ktrych nie umiesz. Podajc tak logik, trzeba by albo geniuszem albo posiada magiczn formu do zapamitywania swek i gramatyki, aby rozmawia ju w pierwszym tygodniu nauki. Ja jednak ani nie znam takiej formuy ani nie jestem geniuszem. Zapewniam Ci, e po pierwszym tygodniu nadal nie znam OLBRZYMIEJ iloci podstaw, ktre pozwoliyby mi dobrze mwi w danym jzyku. Nie przeszkadza mi to jednak w komunikacji.

CZ III jest to, e nie uznaj zaprezentowanego powyej systemu. Nie jestem pudekiem, Komunikacja Powodem ktre czeka, a woy si w nie co i dopiero wtedy bdzie w stanie da co z siebie. Ani Ty ani od pierwszegoja nie jestemy ludmi bez znajomoci adnego jzyka obcego. Tak naprawd posiadasz ju pewne podstawy, bo w zasadzie nie jest moliwe zacz uczy si dnia jzyka od zera.

Fakt, e nauka niektrych jzykw przychodzi Ci atwiej wydaje si by oczywisty. Rodzimi uytkownicy angielskiego z atwoci rozpoznaj olbrzymi ilo sw w obcych jzykach (wyjaniam to w ostatniej cz poradnika). Poza tym istniej liczne podobiestwa pomidzy rnymi jzykami. Umiejc hiszpaski atwiej byo mi rozmawia po wosku, poniewa oba jzyki s do siebie podobne. Podobnie byo z niemieckim, bo kiedy uczyem si go w szkole. Zdarzay si jednak i takie przypadki, kiedy nie posiadaem adnej znajomoci danego jzyka, a mimo tego nadal byem w stanie porozumiewa si dobrze za jego pomoc.

- 46 -

Na przykad podczas pierwszego tygodnia pobytu w Pradze opanowaem wikszo tego, co byo mi potrzebne do komunikacji, nie majc wczeniej nic do czynienia z tym jzykiem. Podobnie jeden weekend, w ktrym staraem si rozmawia po tajsku, da mi o wiele wicej ni kilka tygodni leniwej nauki. Podchwyciem podstawy tego jzyka mimo, e uywaem go tylko jeden czy dwa dni. Wszystko to udao mi si dziki skupieniu uwagi na tym co umiem, a nie na odwrt (o czym wspominaem w poprzednim rozdziale). Okazao si, e zanim nawet zaczem rozmawia w tym jzyku, miaem w gowie o wiele wicej wkadu ni sugeruje powysza wizualizacja. W tym rozdziale, podam Ci kilka pomysw na to, jak efektywnie porozumiewa si ju w pierwszym tygodniu nauki jzyka!

CZ III Komunikacja od pierwszego dnia

- 47 -

KOMUNIKACJA NIEWERBALNA
CZ III Komunikacja Nie powiniene umniejsza znaczenia metod komunikacji niewerbalnej, ktre uatwiaj Ci si w nieznanym jzyku. Pewne badania na UCLA (University of California w Los od pierwszegoporozumiewanie Angeles) wykazay, e ludzie wyraaj si a w okoo 93% za pomoc sygnaw niewerbalnych (38% przez gos, intonacj, ton, a 55% poprzez komunikacj niewerbaln). dnia
Wielu ludzi uwaa, e powinnimy uczy si jzykw tak, jak robi to mae dzieci. Zgadzam si z tym i w wikszoci tego poradnika promuj taki wanie naturalny procesu nauki. Nie mona jednak zapomnie o jednej zasadniczej rnicy midzy dorosymi, a dziemi doroli wiedz, jak porozumiewa si z innymi. Znaczna wikszo uywanych przez nich sposobw komunikacji jest uniwersalna i opiera si na przekazie niewerbalnym.

Trudno o dokadne liczby, ale zaledwie okoo 7% komunikacji stanowi wypowiadane przez nas sowa. Oczywicie, da si czasem za pomoc owych 7% przekaza gwn cz informacji, ale wol mie pewno, e w pozostaych 93% rwnie jestem pynny, co jest dodatkowym plusem. Te konkretne statystyki odnosz si do wyraania uczu i emocji, ale w pozostaych przypadkach proporcje s podobne. Pynno w komunikacji niewerbalnej jest wedug mnie sekretem szybszego uczenia si. To niekonwencjonalny sposb uatwiajcy osignicie pynnoci jzykowej, a szczeglnie tej wstpnej umiejtnoci mwienia w obcym jzyku. Wybacz, jeli zabrzmi zbyt pompatycznie, ale umiejtnoci niewerbalne to ludzki aspekt, ktry jest lekcewaony przez wikszo uczcych si. Myl oni mechanicznie kategoriami dane wejciowe i dane wyjciowe. To co napisaem powyej nie oznacza, e zamierzam uprawia pantomim i taczy, aby wyrazi to, co chc powiedzie. Chodzio mi o to, e jestem w stanie co przekaza bez potrzeby uywania angielskiego, nawet jeli jest to pierwszy dzie, podczas ktrego prbuj mwi - 48 -

obcym jzykiem. W nastpnym rozdziale zawarem kilka przykadw, ktre pomagaj mi to zilustrowa. Na pocztku sprbuj zgadn, co mog mie na myli, mwic o komunikacji niewerbalnej. Od razu nasuwa si skojarzenie, e jest to prba wyraenia czego za pomoc ciaa. Nie znasz w jakim jzyku sowa pi? Udaj, e pijesz wod/piwo z niewidzialnej szklanki. Chcesz powiedzie, e czego nie lubisz? Zrb odpowiedni min i odwr gow z obrzydzeniem. Jest to uniwersalny sposb komunikacji, podobny do tego, jakim posuguj si dzieci.

CZ III Komunikacja Oczywicie wiem o tym, e s pewne gesty, ktre w rnych krajach wyraaj przeciwstawne kiwanie gow jest odpowiednikiem krcenia ni na Bakanach, a podniesione kciuki od pierwszegotreci oznaczaj gdzie indziej tyle, co wystawienie rodkowego palca. Mimo wszystko wikszo z nich jest taka sama we wszystkich krajach. dnia

Niektrzy ludzie zasypaliby mnie teraz innymi przykadami obalajcymi moj tez, ale jest to nic innego jak mylenia kategoriami szklanka w poowie pusta, o czym wspominaem w pierwszym rozdziale. Oczywicie, e rnice istniej, ale znaczna wikszo gestw jest uniwersalna dla wszystkich kultur. Mowa ciaa, postawa, spojrzenie, mimika twarzy, gesty, dotykanie (ramion/rk/klepanie po plecach), ton gosu istnieje mnstwo sposobw porozumiewania si, ktre nie wymagaj uycia sw. Umiechaj si ciepo, by stopi pierwsze lody, udawaj, e szczekasz, gdy masz na myli psa, wska miejsce, ktre Ci boli, robic przy tym smutn min nie potrzebujesz adnych sw, aby to zakomunikowa. Nie twierdz, e te sposoby mog z powodzeniem zastpi komunikacj werbaln, ale pozwol Ci zrozumie, e nie zaczynasz od zera. Nie musisz zawraca sobie gowy cig nauk, zanim - 49 -

zaczniesz rozmawia, poniewa ju teraz posiadasz umiejtnoci komunikacji. Postaraj si jedynie dopieci je w kontekcie danego jzyka/kultury. A teraz czas na przykady!

CZ III Komunikacja od pierwszego dnia

- 50 -

JAK POROZUMIEWA SI Z OBCOKRAJOWCAMI, NIE UMIEJC ZBYT WIELE?


Sysz w wyobrani Twj krzyk Ok, ju dosy tej teorii!. Czas pokaza Ci co mam na myli. Nim naucz si czegokolwiek na pami, przez pierwsze par tygodni pobytu w danym kraju nosz ze sob rozmwki. Dziki temu mog w kadej chwili znale potrzebne mi sowo/wyraenie i powtrzy je sobie, zanim je powiem. (Ktrdy do...? Mog prosi o...?) W rozdziale pt. Narzdzia objaniam dokadniej jak zapamituj na duej nieznane mi wyraenia.

CZ III Komunikacja co troch innego ni dane wejciowe/wyjciowe, poniewa jedynie odczytujesz na gos to, od pierwszegoTo co jest zawarte w rozmwkach, niekoniecznie przywizujc wiksz uwag do struktury zda i wanych sw. Jeli tylko przeczytasz w miar poprawnie zasugerowan wymow lub masz dnia podstawowe rozeznanie w tonach (w przypadku jzykw nieeuropejskich), jeste w stanie
powiedzie co podobnego do poprawnej wersji. Jeli posiadasz dobre rozmwki, sownik lub odpowiedni aplikacj w telefonie, masz ju cakiem nieze warunki do komunikacji, zwaszcza kiedy zaakceptujesz wizj swoich bdw oraz to, e czsto bdziesz musia polega na pojedynczych sowach. Z ca pewnoci nie jest to na dusz met uyteczne, ale pomaga mi natychmiast zacz mwi w obcym jzyku. Moe wydawa si to do sztuczne, ale na pocztku porozumiewam si gwnie dziki temu oszustwu. Szukam rwnie w rozmwkach odpowiedzi, ktr spodziewam si usysze (pojedynczego sowa lub wyraenia) dziki czemu rozumiem jej sens. Oczywicie, nie moesz prowadzi w ten sposb duszej konwersacji, ale wystarczy Ci to chwilowo, aby poradzi sobie bez niczyjej pomocy, szczeglnie jeli s to Twoje pocztki. - 51 -

Pierwszego dnia pobytu w danym kraju korzystam do woli z rozmwek i sownika. Nawet bez koniecznoci budowania penych zda, jestem w stanie przekaza wszystkie najwaniejsze informacje, korzystajc z tych ksiek jako tymczasowych pomocy. Jeeli spodziewasz si, e regularnie bdziesz zadawa jakie pytanie, postaraj si je zapamita (wczeniej czy pniej). Przykad ten pokazuje, e moesz si porozumiewa, (cho w ograniczonym stopniu) nie skupiajc si na nauce, bowiem uywajc tej metody automatycznie przyswajasz informacje. Wszystko to, o czym pisaem, moesz zastosowa do porozumiewania si w wielu jzykach, ale w szczeglnoci tych, ktre s blisze Twojemu ojczystemu.

CZ III Komunikacja Jzyki europejskie uatwiaj to poprzez brak skomplikowanych regu brzmieniowych. Moesz kade wymylone przez siebie pytanie, bdc uzbrojonym jedynie w transkrypcj sw od pierwszegozada (wikszo rozmwek j posiada). Nie bdzie to brzmiao elegancko, a Twj akcent pewnie nie bdzie dobry, ale nadal bdziesz si komunikowa. dnia
Skoro nie osigniesz perfekcji nawet po 30 latach nauki, dlaczego zaley Ci na tym ju pierwszego dnia?

Nastpny przykad pokae, jak wany jest kontekst i wyciganie wnioskw. Nie jest tu istotna komunikacja niewerbalna, ale procesy, ktre zachodz w umyl, a ktre nie maj nic wsplnego z Twoj znajomoci jzyka. Czasami lepiej jest zwyczajnie pomyle, ni wkuwa tabelki z mianownikami/biernikami/celownikami.

Pierwszego dnia w Berlinie prbowaem przypomnie sobie mj niemiecki z czasw szkolnych. Chciaem kupi kart SIM do iPhonea oraz upewni si nim wyjd ze sklepu, e Internet 3G bdzie dziaa. Musiaem wic poprosi o pomoc pracownika sklepu.

- 52 -

Wielu ludzi o podobnej znajomoci jzyka co ja wtedy, zwyczajnie nie czuoby si na siach przeprowadzi tak konwersacj. Czy znajomo wycznie standardowych pyta i odpowiedzi to najlepsze na co Ci sta? Oczywicie e nie! Mylenie w ten sposb to zwyke umniejszanie ludzkiej inteligencji! Pracownik sklepu uy masy sw, ktrych po prostu nie zrozumiaem. Dopiero po pewnym czasie usyszaem co, co zabrzmiao znajomo, a mianowicie Netzwerk, Mobiles Dattennetzwerk. Znajc interfejs iPhonea, skojarzyem te sowa z Network, Celullar Data Network i zorientowaem si, e musz wej w gwne ustawienia. Jak pokazuje powyszy przykad, nie musiaem rozumie kadego sowa, aby zrobi to, co radzi mi tamten czowiek.

CZ III Komunikacja tego przykadu nie jest pokazanie faktu, e Netzwerk i Network brzmi podobnie ale to, od pierwszegoCelem e bazujc na kontekcie, wywnioskowaem znaczenie sw, ktrych nie rozumiaem. Oczywicie pomogo mi to, e znaem menu iPhonea, ale na co dzie rwnie rozmawiasz o rzeczach, ktre dnia s Ci w jaki sposb znane. Nawet jeli nie rozumiesz pewnych sw, sama sytuacja naprowadzi
Ci niejednokrotnie na waciwy tok rozumowania. Znajc zaledwie 20% wypowiadanych sw, nadal jeste w stanie wszystko zrozumie. To zaledwie proste przykady jest ich w rzeczywistoci znacznie wicej. Obserwacja mowy ciaa bardzo pomoga mi odnale si w wielu miejscach na wiecie, a w licznych krajach europejskich (w ktrych biay kolor skry mnie nie wyrnia) ludzie myleli nawet, e jestem tutejszy. Wszystko to ze wzgldu na ubrania, ktre nosiem, moj postaw, wyraz twarzy, brzmienie, ton gosu itd. Ekspaci nie zwracaj zwykle uwagi na te sprawy, wskutek czego zawsze odstaj od spoeczestwa, w ktrym yj. Oczywicie, kiedy kto usysza jak wypowiadam wicej ni dwa sowa, pierwsze wraenie ulegao zmianie. Jednake nawet przez dwa tygodnie udawao mi si w ten sposb nabiera ludzi - 53 -

mijanych w budynku (starajc si mwi dzie dobry bez obcego akcentu), dziki czemu myleli, e jestem z tego samego kraju, co oni. Zachowywanie si jak mieszkaniec danego kraju jest samo w sobie form komunikacji i skania ludzi do mwienia do mnie w ich jzyku, nawet jeli ja znam go gorzej ni oni angielski. Takie umiejtnoci ciko jest opisa jako cao, poniewa bior si one z obserwacji otaczajcego wiata i zwracania uwagi na porednie rda informacji, a nie z prb rozumienia samych sw.

CZ III nie musisz nabywa takich umiejtnoci, gdy ju je posiadasz! Nawet kiedy rozmawiasz Komunikacja Wcale w jzyku ojczystym z kim, kto mwi podniesionym gosem przez telefon kiepskiej jakoci i nie od pierwszegosyszysz fragmentw wypowiedzi, nadal potrafisz zrozumie sens wypowiedzi. Dzieje si to za spraw czsto uywanych, ale nie wnoszcych do rozmowy adnej treci sw dnia wypeniaczy typu miaby co przeciwko, wiesz. Wprawdzie posiadaj one wiele zalet
(zobacz w rozdziale czniki konwersacyjne), ale nie przejmuj si, e ich nie syszysz lub nie rozumiesz nie tracisz bowiem adnych informacji. Miae kiedy okazj oglda film lub rozmawia z osob w Twoim ojczystym jzyku, ale w innym dialekcie? Ogldajc amerykaskie filmy lub odcinki The Simpsons, zdarzyo mi si wiele razy natkn na sowa lub wyraenia, ktrych nie znaem. Czy naciskaem wtedy stop i nie ogldaem dalej, pki nie dowiedziaem si co znacz? Oczywicie, e nie, poniewa byem w stanie si tego domyli. Kiedy pierwszy raz byem w Ameryce, spotykaem si czsto z nowymi dla mnie sowami i wyraeniami, jednake z atwoci udawao mi si wyczyta je z kontekstu. Nigdy nie uczyem si tych sw, ale dziki korzystaniu z tej metody nie miaem problemw z porozumiewaniem si z ludmi z innych krajw.

- 54 -

Mimo, e od czasu do czasu grano ze mn w rne gry, dziki ktrym jako dziecko uczyem si nazw zwierzt itp., to wikszo mojego jzyka poznaem wanie poprzez kontekst. Nigdy nie uczyem si sw wraz z definicjami, ale wnioskujc i wycigajc je z kontekstu. Zasada ta odnosi si zarwno do znanego nam jzyka, jak i do tych, ktrych dopiero si uczymy. A oto kolejny przykad: w hipermarketach na caym wiecie kasjerzy czsto zadaj przed transakcj pytanie, ktrego nie rozumiem, podczas gdy ja mam nadziej usysze wycznie cen swoich zakupw.

CZ III Wikszo supermarketw posiada specjalne karty klubowe, ktre uprawniaj do zniek, ale ja zwykle nie posiadam. Na pocztkowych etapach nauki mog co najwyej zrozumie masz... Komunikacja ich kart i z intonacji (podobnej w wikszoci jzykw europejskich) wywnioskowa, e jest to od pierwszegopytanie. Nie przypuszczam wtedy, e mogoby chodzi o co innego (zniki dla seniora mnie nie dotycz, dnia a kiedy pac gotwk nie potrzebuj adnej innej karty) wic cakiem bezpiecznie mog
wywnioskowa, e mowa jest wanie o karcie klubowej. W takich sytuacjach to nie znajomo jzyka, ale okolicznoci pozwalaj mi zrozumie o co chodzi. Nawet jeli to Twj pierwszy dzie nauki danego jzyka, jeste w stanie zrozumie i powiedzie wicej, ni mogoby Ci si wydawa. Mam wic wan rad dla ludzi, ktrzy powanie myl o szybkich postpach niewane gdzie jestecie, pozwlcie sobie na totalne zanurzenie w jzyku . Wicej dowiecie si o tym w nastpnym rozdziale. PODSUMOWANIE

- 55 -

Na komunikacj skada si wiele czynnikw: mowa ciaa, ton i brzmienie gosu, wnioskowanie oraz kontekst. Te niewerbalne sposoby komunikacji pomog Ci w rozmowach z lokalnymi mieszkacami, nawet jeli niewiele jeszcze umiesz.

CZ III Komunikacja od pierwszego dnia

- 56 -

OTACZANIE SI JZYKIEM W DOMU/W KRAJU


CZ III Komunikacja O zanurzeniu si wol myle tak jak o pynnoci. Twj stopie zaangaowania zaley tak od tego, jak okrelasz swj cel. Dobrze jest myle o tym w sposb metaforyczny od pierwszegonaprawd swoboda w jzyku jest jak pynca rzeka. Zazwyczaj (prawie nigdy) nie jest czysta i zawsze meandruje. Podajc t logik, pynno nie oznacza perfekcji. dnia
Zanim zaczn mwi o zanurzaniu si w obcym jzyku, pragn zaznaczy, e nie jest to dla mnie rwnoznaczne z wyjazdem. Nawet w rodzinnym kraju moliwe jest totalne zanurzenie si (chocia tylko czciowo). Na potwierdzenie mojej teorii moe posuy historia Khatzumoto, ktry nauczy si japoskiego na poziomie zaawansowanym w ptora roku, zanim wyjecha do Japonii.

Z zagbianiem si jest podobnie wchodzc do wody moesz albo cay dzie spdzi pod ni (w sprzcie do nurkowania) albo do niej wskoczy, popywa chwil pod jej powierzchni i pniej zaczerpn powietrza. W obu przypadkach moesz powiedzie, e bye zanurzony. Niestety, wikszo ludzi uczca si jzykw zaledwie moczy w wodzie palce, stwierdza, e jest za zimna i wraca nastpnego dnia, aby zrobi to samo. Myl, e jeli bd oswaja si z wod bardzo wolno, w kocu uda im si do niej przyzwyczai. To tylko woda, nie skrzywdzi Ci! Po prostu do niej wskocz! Zanurzanie w wodzie palcw nie nauczy Ci pywa, tak samo jak studiowanie gramatyki nie pomoe Ci w rozmowie. Kontynuujc t metafor, wyjazd za granic to nie wszystko. Wielu ekspatw yje przez wiele lat w obcym kraju i mimo to mwi aonie mao w obcym jzyku. Mona to porwna do ludzi znajdujcych si w klimatyzowanej odzi podwodnej, ktrzy myl, e dowiadczaj tego samego, co nurek. Teoretycznie s gboko pod wod, ale tak naprawd nie mocz si wcale. - 57 -

Zanurzenie w jzyku nie zaley od Twojego pooenia geograficznego, ale od zaangaowania. Na realizacj swojego celu musisz powici tak duo czasu, jak to tylko moliwe. Jeli tego nie robisz, nie jeste wystarczajco zaangaowany. Nie twierdz, e bdc w kraju moesz przez cay czas posugiwa si obcym jzykiem w kocu pewnie pracujesz/studiujesz (prawdopodobnie w ojczystym jzyku). Nawet jeli jeste za granic, praca i tak moe wymaga uywania Twojego jzyka ojczystego. To wszystko nie pomaga w nauce jzyka, ale takie s realia.

CZ III czynnoci, ktre absolutnie musisz wykonywa w jzyku ojczystym, marnujesz swj Komunikacja Pomijajc czas na inne rzeczy, ktre rwnie dobrze mgby robi w obcym. Zanurzenie w jzyku zaczyna wanie wtedy, gdy wikszo codziennych czynnoci wykonujesz bez uycia jzyka od pierwszegosi ojczystego. dnia Ogldasz telewizj? Generalnie jest to strata czasu, jeeli robisz to w jzyku ojczystym. Nie
Ludzie ktrzy mwi, e nie maj czasu na nauk jzykw, a pytaj mnie, czy widziaem ostatni odcinek opery mydlanej X albo jakiego reality show zasuguj moim zdaniem na policzek. Moe to pomogoby im przejrze na oczy!

uczysz si niczego, a wielu ludzi (w tym ja) uwaa to za bardzo zy pomys na spdzenie wolnego czasu, poniewa mona znale o wiele bardziej produktywne i ciekawsze zajcia. Istnieje wiele innych, lepszych sposobw na relaks po cikim dniu.

Jeli ogldasz telewizj w jzyku, ktrego si uczysz, staje si to poytecznym zajciem. Mnie osobicie nie sprawia to przyjemnoci, ale jeeli lubisz to robi, rb to w docelowym jzyku. W Internecie moesz znale dubbingowane wersje swoich ulubionych programw TV w wikszoci gwnych jzykw. Jeli Ci si nie uda, zostaw to i skocz na gbok wod: ogldaj filmy nakrcone w Twoim jzyku docelowym. Lubisz gra w gry video? Wejd w ustawienia i jeli to moliwe zmie jzyk. - 58 -

Czsto uywasz komputera? Zmie jzyk systemu operacyjnego oraz wszystkich portali internetowych (takich jak Facebook). Moesz take zmieni jzyk w telefonie i wczy internetow stacj radiow (lub stacj tradycyjn, jeli ju jeste w danym kraju). Dopiero wtedy zaczniesz zanurza si w jzyku! Wszystko o czym mwiem i tak zapewne musiaby robi w jzyku ojczystym. Dlaczego wic kadej z tych czynnoci nie wykonywa w jzyku, ktrego si uczysz? Moesz to robi niezalenie od tego, czy jeste w domu czy za granic.

CZ III Nastpny krok to oczywicie rozmowa tylko w tym jzyku! Komunikacja PODSUMOWANIE zanurzy si w jzyku nie musisz nigdzie wyjeda moesz zacz od wykonywania od pierwszegoAby drobnych czynnoci bez uycia jzyka ojczystego. Nie bdzie atwo, ale pomyl o tym jak o pywaniu tylko skaczc na gbok wod nauczysz si pywa. dnia

- 59 -

TOTALNE ZANURZENIE A KONWERSACJA


Jestem pewien, e wikszo ludzi czytajca ten poradnik uczya si jzykw obcych w latach szkolnych i mimo to nadal nie umie si nimi posugiwa! Moe by to spowodowane wieloma czynnikami niedowiadczonym nauczycielem, brakiem entuzjazmu nauczycieli, za duym skupianiu si na gramatyce, znudzeniem itp. Ale nawet majc najlepszego nauczyciela i uczszczajc na najlepszy kurs, a nie angaujc si nauk, nic nie zdziaasz. Kursy jzykowe dobrze przygotuj Ci do egzaminw, ale nie przygotuj Ci do komunikowania si w pierwszych tygodniach pobytu w obcym kraju. Znajc nawet najtrudniejsze zagadnienia gramatyczne, ludzie i tak nie potrafi poprowadzi podstawowej konwersacji.

CZ III sposobem, aby nauczy si mwi w bardzo krtkim czasie, jest rozmawianie od razu. Komunikacja Jedynym Przykro mi, ale nie da si tego obej, jeli naprawd zaley Ci na tym, aby szybko nauczy si od pierwszegojzyka. Chcc nauczy si mwi musisz mwi. Doszedem do tego wniosku w Hiszpanii, spdzajc p roku na rnych kursach, korzystajc z dnia dziwnych technik uczenia si, wkuwajc intensywnie gramatyk i sownictwo, ogldajc telewizj
i w dalszym cigu nie bdc w stanie rozmawia. Mj poziom hiszpaskiego by tragiczny mimo cikiej pracy. Magiczn decyzj, ktra wszystko zmienia byo postanowienie, e przez miesic prawie w ogle nie bd uywa angielskiego. Pozwl, e wyra si jasno i jeszcze raz to powtrz, poniewa to najwaniejsza decyzja, jak musisz podj na swojej drodze do pynnoci. PRZESTA UYWA SWOJEGO JZYKA OJCZYSTEGO! Powodem, dla ktrego ludzie nie umiej mwi w jzyku ktrego si ucz jest to, e go nie potrzebuj. Uczenie si od czasu do czasu swek i robienie wicze pomaga im nauczy si jzyka, w ktrym chcieliby rozmawia. Bardzo czsto si to nie udaje. - 60 -

Jeli zmusisz si do otaczania si jzykiem, Twoje chciabym-dlaczego-nie zamienia si natychmiast w potrzebuj-mwi-tym-jzykiem. Naprawd tego potrzebujesz, bo chcesz szybko si go nauczy. Zmiana motywacji drastycznie wpywa na Twoj szybko nauki. Po tym, jak napisaem o tym na blogu, kilku czytelnikw przeprowadzio przez miesic podobny eksperyment i wiele si dziki temu nauczyo. Poza momentami w ktrych uywanie jzyka ojczystego jest konieczne (w pracy, w rozmowach z dziemi itp.), sprbuj zagbia si w obcy jzyk. Sowem kluczowym ostatniego zdania jest konieczne, a spdzanie trzech nocy w tygodniu z kumplami w pubie bynajmniej nie naley do takich czynnoci wyeliminowaby je ze swojego ycia gdyby by naprawd zaangaowany w nauk jzyka. Rnica midzy ludmi szybko osigajcymi sukces w nauce jzykw, a tymi ktrym si nie udaje, polega na odmiennym definiowaniu tego, co jest konieczne.

CZ III Komunikacja od pierwszego W Hiszpanii pozwoliem sobie mwi po angielsku jedynie podczas cotygodniowych rozmw z dnia rodzicami i w pracy, jako e byem nauczycielem angielskiego. Kada pozostaa sekunda mojego
ycia bya w jzyku hiszpaskim, mimo e jego poziom by niesamowicie niski.
Jeli ju jeste w obcym kraju, Twoje moliwoci s nieskoczone. Wyjd ze swojej skorupy (wicej na ten temat nieco dalej) i dla odmiany spotkaj si z ludmi, ktrzy tam mieszkaj.

Jeeli Twj partner uczy si tego samego jzyka co Ty, zaproponuj, e przez par godzin dziennie bdziecie mwi w tym jzyku. Dla wikszoci ludzi (pewnie okoo 100%) podobna zmiana jest zbyt gwatowna, ale z pewnoci znajd si te tacy, ktrzy bd zainteresowani przyczeniem si do Twojej misji. Moecie na przykad rozmawia godzin lub dwie godziny dziennie i po tym czasie robi sobie przerw na jzyk ojczysty. Jeli Twoje nastawienie jest waciwe, nie bdziesz traktowa czasu, w ktrym mwisz jzykiem ojczystym jako przerwy komunikujc si w jzyku, ktrego si uczysz, bdziesz czerpa przyjemno z dowiadczania ycia w innym jzyku. Takie nastawienie sprawia, e nie - 61 -

traktujesz powrotu do jzyka ojczystego jako odpoczynku. Z pewnoci i tak bdziesz uywa swojego jzyka w pracy, a wic kiedy relaksujesz si np. ogldajc telewizj, postaraj si z niego zrezygnowa. Jeeli zaangaujesz si w nauk danego jzyka, bdziesz y uywajc tego jzyka (nawet jeli to tylko godzina dziennie konwersacji przez Internet, gdy wci jeste w swoim kraju). Nie myl o swoim jzyku ojczystym jak o odpoczynku. Takie podejcie odciga Ci od Twojej misji; musisz podej do tego bardziej agresywnie.

CZ III w danym jzyku najwicej jak to moliwe lub nawet przez cay dzie jest czym, co Komunikacja Rozmawianie na pewno pomoe Ci szybciej osign pynno. Bardzo mocno to podkrelam. Decyzja, aby nie angielskiego zmienia mnie ze sfrustrowanego czowieka pozbawionego talentu do od pierwszegouywa jzykw w poliglot, ktrym dzisiaj jestem. To jedna z waniejszych decyzji, ktre podjem w cigu ostatnich 10 lat. dnia
Majc ju pewn swobod jzykow staram si w rozmowach z rodzimymi uytkownikami jzyka opisa innymi sowami, to, ktrego nie znam. Nie wiesz jak s okulary? Powiedz oczy-szko i poka okulary rkami. Nie wiesz jak jest yrafa? Powiedz e to zwierz z Afryki o dugiej szyi. Z odrobin wyobrani i podstawowym sownictwem moesz wyrazi to, co chcesz powiedzie nawet nie znajc konkretnych sw. Uwierz, e potrafisz y, nie uywajc jzyka ojczystego. Kiedy wdraaem w ycie to postanowienie, dowiadczyem efektu niegowej kuli postp by ogromny, w porwnaniu do poprzednich szeciu miesicy pseudo-stara w nauce jzyka. Jeli czytasz ten podrcznik w porzdku, ale jedyny sposb na to, aby prawdziwie doceni t metod jest zanurzenie si w jzyku poprzez mwienie w tej chwili. Nie mw, e usiujesz mwi. Ty po prostu mwisz w tym jzyku, a jako Twoich wypowiedzi wcale nie wpywa na ten fakt. Jeeli wkrtce wybierasz si za granic, niech Twoim postanowieniem bdzie unikanie ludzi mwicych po angielsku (lub w Twoim jzyku ojczystym). Tak, dobrze przeczytae! Pewnie - 62 -

mylisz sobie, e to strasznie antyspoeczne, ale jeszcze bardziej antyspoeczne byoby tworzenie wok siebie kuli, ktra nie pozwalaaby Ci rozmawia z wikszoci otaczajcych Ci ludzi z lokalnymi mieszkacami. Zawizywanie przyjani z lokalnymi mieszkacami lub z innymi obcokrajowcami, ktrzy tak jak Ty ucz si obcego jzyka i s chtni do wsplnych wicze to najlepszy sposb nauki. dowiedzie si wicej, w jaki sposb moesz zanurzy si w jzyku w kraju lub za granic, CZ III Aby wypenij Arkusz III. Komunikacja od pierwszego dnia

- 63 -

NABYWANIE SWOBODY W MWIENIU


Mimo, e poradziem Ci unika ludzi mwicych w Twoim jzyku, s wrd nich tacy, ktrzy mog Ci si przyda nawet bardziej ni rodzimi uytkownicy jzyka. S to inne osoby zafascynowane nauk jzykw. Moesz wiele si od nich nauczy, wic przesta myle, e nie majc wok siebie adnych obcokrajowcw, nie masz moliwoci wiczenia jzyka. W rozmowach z tymi ludmi znika cz presji, co pozwala suy sobie wzajemn pomoc. Nie moesz jednak ograniczy si wycznie do rozmw z uczcymi si, poniewa nie bdziesz wiedzia, jak dany jzyk brzmi w ustach rodzimych uytkownikw jzyka. Jednake na pocztkowych etapach nauki uczcy si mog by sobie bardzo pomocni.

CZ III Komunikacja od pierwszegoZ ca pewnoci nie unikniesz pomyek wynikajcych z Twojego jzyka ojczystego, uywajc zaczerpnitych z niego struktur zdaniowych, przyimkw itp. To co, przez co musisz przej i dnia jak wci powtarzam nie skupia si na perfekcji.
Skoro bdziesz popenia bdy zwizane z Twoim jzykiem ojczystym, dlaczego miaby nie zrobi uytku ze swobody, ktr posiadasz, kiedy si nim posugujesz?

Maym oszustwem, z ktrego korzystam w rozmowach z innymi uczcymi si (bardzo rzadko, a najlepiej w ogle z rodzimymi uytkownikami jzyka) jest uywanie hybrydy jzyka, ktrego si ucz oraz mojego ojczystego. Puryci jzykowi nie toleruj podobnych dziaa, ale ja namawiam, aby korzysta ze wszystkiego, co pomaga osign swobod w uywaniu jzyka. Jest to dobry pomys dla par, czonkw rodziny, przyjaci oraz wszystkich innych, ktrzy chcieliby razem wiczy jzyk, ale martwi si, e nie bd znali jakiego sowa. Moesz rozmawia tak hybryd, ale ze wiadomoci, e nie przybliy Ci to do perfekcji w jzyku, ktrego si uczysz. Pomoe Ci jedynie w osigniciu pewnej swobody, ktrej potrzebujesz, aby przeskoczy barier, jak s pocztki mwienia obcym jzykiem. - 64 -

Zamiast myle, e Twj jzyk ojczysty i ten, ktrego si uczysz, znajduj si na przeciwnych biegunach, wyobra sobie wag oraz te jzyki na dwch szalach. Na pocztku Twojej przygody Twj jzyk ojczysty z pewnoci bdzie znacznie przewaa szal, ale jak ju wczeniej mwiem masz pewne podstawy, co daje Ci okoo 5% znajomoci jzyka docelowego. Nawet jeli wszystko czym dysponujesz w obcym jzyku to zaledwie par sw uywaj ich. Bdc w Hiszpanii nie mw do swoich anglojzycznych znajomych dzikuj, zawsze mw gracias. W Niemczech nie mw, e spotykasz kogo w pitek, powiedz, e we Freitag. Wplatanie w rozmow pojedynczych sw jest bardzo proste i nawet najbardziej leniwi powinni zna przynajmniej kilka z nich (zwaszcza jeli przebywaj w tamtym kraju).

CZ III Komunikacja to, e nawet jeli musisz przebywa wrd rodakw, nadal moesz przynajmniej do od pierwszegoOznacza pewnego stopnia uywa obcego jzyka. To pierwszy krok do nabycia swobody jzykowej i poznaniu sw w ich kontekstach a nie jedynie poprzez such definicj. dnia
To 510% wspomnianej szali.

Moesz bardzo szybko przej na nastpny poziom, na ktrym bdziesz uywa obcego i ojczystego jzyka w proporcji p na p. Bdc w Czechach zapytabym Anglika (mwicego po czesku) kde je... biblioteka? (gdzie jest biblioteka?). Bdc we Francji chcesz zapyta znajomych czy chc i do muzeum, ale wiesz jedynie jak powiedzie i i muzeum. Nie wahaj si i zapytaj: Chcesz aller do musee? W ten sposb uywasz sw, ktre znasz. Prbujc zadawa podobne pytania uwiadomisz sobie nad czym powiniene popracowa (w powyszym przykadzie nad zadawaniem pyta i odmian czasownika przez osoby). Skoro zarwno Tobie jak i Twojemu suchaczowi pomaga w rozmowie kontekst, nie obawiaj si uywa prostszych sw, eby przekaza swoj myl kiedy rozmawiasz z rodzimymi - 65 -

uytkownikami jzyka. Jeli nie znasz sowa tumaczy powiedz: tworz angielski tekst z francuskiego. Nie musisz zna wszystkich sw to wyobrania pomoe uy tych, ktre ju znasz. Jeli nic nie mwisz, jzyk zamienia si w pusty worek, ktry trzeba zapeni. Kiedy wreszcie zaczniesz rozmawia, przekonasz si, e moesz zrobi uytek nawet z samych podstaw. Dowiesz si wtedy, nad czym musisz popracowa oraz jak powiniene dostosowa do tego swoje metody nauki.

CZ III Komunikacja Szala przechyli si w stron jzyka obcego nawet do 50%. kocu poznasz podstawowe struktury jzykowe i jedyne czego bdziesz jeszcze potrzebowa od pierwszegoW to nowe swka. Jak ju wczeniej mwiem, istnieje sposb, aby sobie z tym poradzi. Rozmawiajc z rodzimymi uytkownikami jzyka opisz sowo, ktrego nie znasz lub zastp go dnia prostym synonimem. Nie potrafisz powiedzie wcieky? Powiedz bardzo zy.
Korzystaj z tej metody uczc si jednoczenie swek, ktrych bdziesz uywa na wyszym etapie nauki jzyka. Nawet kiedy mwisz ju w obcym jzyku penymi zdaniami, moesz czasem oszukiwa wplatajc w rozmow polskie swka. Staraj si jednak robi to bardzo rzadko, skoro jeste na wyszym poziomie zaawansowania i potrafisz w peni porozumiewa si obcym jzykiem. Unikniesz rwnie wtpliwoci, czy obcokrajowcy dobrze Ci zrozumiej. Oznacza to, e moesz bardzo szybko przeskoczy etap 50% hybrydy jzykowej i zacz uywa obcego jzyka w 100%. Nie bdziesz wyraa si cakowicie poprawnie, ale jeli wolisz, Twoje przejcie na wyszy poziom nie musi by takie gwatowne. Czeka Ci sporo pracy w szlifowaniu jzyka, nauce nowych sw oraz zwikszaniu swobody jzykowej, ale najwaniejsze jest to, e posugujesz si tylko i wycznie obcym jzykiem. - 66 -

Jak ju wczeniej powiedziaem, niektrzy ludzie z czystego lenistwa wplataj w rozmow rodzime sowa. Dla mnie jest to zaledwie tymczasowa metoda, ktra pomaga w przyzwyczajaniu si do jzyka. Nie jest ona przydatna w kontaktach z rodzimymi uytkownikami jzyka, powinnimy traktowa j jako element etapu przejciowego. Zamiast mwi, e umiem dany jzyk, stosuj nazw dla hybrydy, ktr si posuguj np. Spanglish (Spanish i English hiszpaski i angielski), Franglais (French i English, francuski i angielski), Portuol (Portuguese i Spanish portugalski i hiszpaski) itd. Nikt nie ma prawa skrytykowa Twojego niemieckiego, poniewa perfekcyjnie mwisz po Denglischu (Deutsch i English niemiecki i angielski)! Takie podejcie jest wietne dla ludzi z tego samego kraju, ktrzy razem mieszkaj i ktrzy s w rwnym stopniu zainteresowani nauk jzyka. Jeeli nie s, przekonaj ich! Biorc pod uwag Twoj misj jzykow, czas, ktry spdzasz na mwieniu w jzyku ojczystym, to czas stracony.

CZ III Komunikacja PODSUMOWANIE Zamiast od razu mwi w danym jzyku, zacznij si do niego przyzwyczaja wplatajc w pojedyncze sowa, ktrych ju si nauczye. Po pewnym czasie sprbuj tego samego od pierwszegorozmow ze strukturami gramatycznymi, czc je ze sowami w Twoim jzyku ojczystym. Moe nie bdzie to dobrze brzmiao, ale dziki temu nabierzesz swobody, ktra pozwoli Ci lepiej mwi w obcym dnia jzyku.

- 67 -

NIEUNIKNIONA FRUSTRACJA
Wcale nie zamierzam Ci oszukiwa. Zdaje sobie spraw z tego, e parogodzinne uywanie sabo znanego jzyka moe by stresujce i bardzo frustrujce. Tak, owszem, realizacja Twojego celu zwizana jest z licznymi wyrzeczeniami rzadsze spotkania ze znajomymi, ciga frustracja z powodu nikego stanu wiedzy. Nieraz zirytujesz si, e nie potrafisz czego powiedzie, a moe nawet poczujesz si samotny nie mogc si wyrazi i rozmawia z ludmi jak normalny, dorosy czowiek. Nie moesz omin etapu frustracji, gdy jest on czci jzykowej podry, ale jeste w stanie przez niego przej.

CZ III Komunikacja Posiadanie towarzysza tej podry sprawia, e atwiej jest przebrn przez etap frustracji. o tym w swoim dzienniku jzykowym, wicz z innymi ludzi i dziel si z nimi swoj irytacj od pierwszegoNapisz (naturalnie w jzyku, ktrego si uczysz ). Wiedzc, e innym te nie jest atwo, pomyl, e problem nie tkwi w Tobie, ale e jest to po prostu cz naturalnego procesu nauki. dnia
Etap frustracji to nieobce zjawisko dla wikszoci ludzi, ale dziki Twojemu pozytywnemu nastawieniu i wiadomoci postpw nie musi by on a taki straszny. Jeli tylko masz to na uwadze, szybciej przejdziesz przez ten nieprzyjemny etap. Nie wykazujc zbyt wielkiego zaangaowania, prawdopodobnie nigdy si z tym nie uporasz, a posugiwanie si obcym jzykiem nie bdzie sprawiao Ci przyjemnoci. Tu zazwyczaj koczy wikszo ludzi, ktrzy uczyli si jzykw w szkole. Bdc cakowicie zaangaowanym w realizacj celu, moesz przej przez etap frustracji nawet w przecigu paru tygodni, jeli za poowicznie, uda Ci si to moe po paru miesicach. Po tym czasie bdziesz rozmawia troch swobodniej (pomimo w dalszym cigu popenianych bdw i wizji ogromu pracy, ktra czeka Ci w przyszoci). Nie masz szans na perfekcj, ale atwo jest osign poziom jzyka, na ktrym bdziesz uczy si komfortowo. Warto si pomczy przez - 68 -

jaki czas, majc na uwadze to, e w cigu caego Twojego ycia pojawi si liczne moliwoci, dziki ktrym bdziesz mg bardzo czsto z niego korzysta. Pamitaj o tym, e frustracja nie pojawia si dlatego, e nie jeste wystarczajco mdry lub poniewa jzyk jest za trudny. Jest to co, przez co wielu ludzi po prostu musi przej. Uczc si intensywniej (majc dobre nastawienie i korzystajc z odpowiednich technik) przejdziesz przez ten etap bardzo szybko. Jeli w tej chwili dowiadczasz frustracji spowodowany brakiem widocznego postpu, wypenij arkusz IV.

CZ III Komunikacja od pierwszego dnia

- 69 -

JAK OSWOI SI Z JZYKIEM OBCYM


Olbrzymia cz frustracji, o ktrej mwiem w poprzednim rozdziale ma swoje podoe w braku praktyki w mwieniu w obcym jzyku. Wszystkie jzyki bd stanowiy dla Ciebie takie samo wyzwanie, niezalenie od tego za jak trudne s uwaane to w kocu do dziwne nie nazwa samochodu samochodem. Bdzie Ci si wydawao, e obcokrajowcy mwi le, ale to Ty musisz prbowa naladowa ich wymow. Nawet sowo obcy podkrela jak dziwne jest to wszystko. Zmiana mentalnoci jest olbrzymim wyzwaniem, bowiem wymaga przyzwyczajenia si do dziwnego uczucia, ktre towarzyszy wypowiadaniu obcych sw. Jeli dodasz do tego nieznane sownictwo i skomplikowan gramatyk, nie dziw si, e ludzie s tak bardzo przeraeni procesem nauki jzyka.

CZ III Komunikacja Jeli znasz ju jeden obcy jzyk, nauka kolejnych przyjdzie Ci atwiej. Zaakceptowae ju to, e mwisz w innym jzyku ni Twj ojczysty. Zmiana w mentalnoci dziaa jak od pierwszegobowiem katalizator, ktry uatwia nauk nastpnego jzyka, nawet jeli rni si on kompletnie od poprzedniego. dnia
Myl, e wielu ludzi, ktrzy czytaj ten poradnik ma problem z nauk pierwszego jzyka. Dlaczego wic poruszam temat nauki kolejnego? Co by byo, gdyby dao si sprawi, e jzyk, ktrego tak bardzo chcesz si nauczy sta si drugim jzykiem? A gdyby mg szybciej przyzwyczai si do rozmawiania w tym jzyku? Jest na to pewne do niekonwencjonalne rozwizanie! Powi dwa tygodnie wycznie na nauk ESPERANTO. Esperanto to sztuczny jzyk, ktry w zamierzeniu mia by midzynarodowym jzykiem jak obecnie jzyk angielski. Jest przydatny w poznawaniu nowych ludzi, ale promowanie go tutaj ze wzgldw spoecznych czy politycznych nie jest moim zamysem. Traktuj esperanto z czysto praktycznego punktu widzenia jako rozwizanie dla kogo, kogo celem jest nauka innego jzyka obcego. - 70 -

Esperanto to bardzo atwy jzyk. Pozbawiony jest prawie wszystkich komplikacji obecnych w innych jzykach. Brak w nim rodzajw rzeczownikw, odmiany czasownika, trudnych zasad wymowy i trudnego sownictwa. Oznacza to, e kiedy si go nauczysz, musisz jedynie przyzwyczai si do innego jzyka. Badania wykazay, e ludzie uczcy si esperanto przez 6 miesicy (na kursach, ktrych fanami nie jestemy!), a pniej przez ptora roku waciwego jzyka, osignli znacznie lepsze wyniki od tych, ktrzy przez 2 lata uczyli si docelowego jzyka z pominiciem etapu nauki esperanto. Stao si tak dlatego, e przeskoczyli najtrudniejsz cz nauki, a jzyk, ktrego ostatecznie chcieli si nauczy, sta si ich trzecim jzykiem. Byli ju przyzwyczajeni do tego, e mwi jakim obcym jzykiem, wic mimo e jzyk docelowy by trudniejszy, jego nauka przysza im atwiej.

CZ III Komunikacja Sugeruj wic, aby skorzysta z tego sposobu i powici dwa tygodnie na nauk esperanto. Po czasie nie bdziesz mwi pynnie, ale jeli faktycznie zastosujesz odpowiednie techniki od pierwszegotym nauki, dasz rad porozumiewa si z innymi (na czacie/przez Skypea, gdzie znajdziesz wielu chtnych do pomocy ludzi). dnia
W dalszej czci poradnika podaj rda, z ktrych warto korzysta uczc si online i szukajc ludzi, z ktrymi moesz porozmawia rwnie w esperanto. Istnieje darmowa strona (www.lernu.net), na ktrej znajdziesz sownik i ciekawy kurs dostpny w rnych jzykach. W drugim tygodniu nauki esperanto moesz zacz rozmawia na Skypie, a wielu ludzi na chacie w Lernu i na forach bdzie szczliwa, e moe Ci pomc. Nawet jeli nie interesuje Ci nauka jzyka takiego jak esperanto (wielu ludziom nie podoba si pomys powicania czasu na jzyk z tak krtk histori), warto sprbowa. Jeli potraktujesz powanie esperanto, przypieszy to nauk Twojego docelowego jzyka o par miesicy i pomoe zdoby pewno siebie w rozmowach. - 71 -

Po tych dwch tygodniach umiesz ju mwi (oraz pisa/czyta/sucha) w obcym jzyku. To co, z czego mona by dumnym! Skup si teraz na jzyku, ktrego chcesz si nauczy, majc na uwadze to, e znasz ju jaki obcy jzyk. Ta wiadomo jest niezwykle pomocna w nauce kolejnego. PODSUMOWANIE Jednym z trudniejszych aspektw nauki jest to, e jeste nieprzyzwyczajony do porozumiewania si w jzyku, ktry nie jest Twoim wasnym. Dlaczego wic nie uatwi sobie pracy, uczc si najpierw prostszego jzyka? Ten, ktrego naprawd chcesz si nauczy, stanie si wtedy Twoim drugim jzykiem i jego nauka przyjdzie Ci o wiele atwiej.

CZ III Komunikacja od pierwszego dnia

- 72 -

Popenianie bdw jest wane


Niewane czy korzystasz z moich rad i tak bdziesz robi mas bdw podczas pierwszej rozmowy w obcym jzyku. Nie polecam jednak, aby prbowa ich unikn poprzez absorbowanie poprawnego jzyka, jak sugeruje wikszo kursw ( z pewnoci daje to widoczne, ale jednoczenie zbyt powolne rezultaty ). Sugerujc, e powiniene rozmawia ju na pierwszych etapach nauki, chc zarazem oswoi Ci z tym, e bdziesz popenia olbrzymi ilo bdw. Jest to niezbdna cz procesu nauki, jeli zaley Ci na szybkich postpach. Nie jeste w stanie unikn pomyek!

CZ III Aby nie straci pozytywnego nastawienia i rozpdu w nauce musisz zmieni swoje podejcie do Nie traktuj ich jako przeszkody, ale jako zakrty na drodze, ktr musisz poda Komunikacja pomyek. zmierzajc do celu. od pierwszegoJedyny sposb na to, aby w ogle nie popenia bdw to nie rozmawia wcale. Wielu ludzi korzysta z tej wanie metody i na pewno musi by z siebie bardzo dumna, nie popeniwszy w dnia yciu nawet najmniejszego bdu. Szkoda tylko, e nigdy osobicie nie uczestniczyli w
rozmowie. Powiniene pogodzi si z tym, e pomyki bd si pojawia! Im wicej bdw robisz, tym wicej si uczysz, ale przede wszystkim komunikujesz si, co przyblia Ci do osignicia celu jakim jest mwienie. Kady, kto przed Tob uczy si jzykw, popenia bdy. Jeli chciabym policzy swoje pomyki, ktre popeniem w cigu ostatnich 7 lat, doliczybym si setek, a nawet tysicy. Jeli w cigu dnia pomyliem si zaledwie raz oznacza to, e nie rozmawiaem wystarczajco duo. - 73 -

Dlatego wanie nie mam nic przeciwko popenianiu licznych bdw, cho oczywicie nie robi tego celowo i staram si mie wiadomo pomyek, poniewa s one wietnym sposobem, aby dowiedzie si, nad czym jeszcze musz popracowa. Kiedy nie zastanawiasz si nad nimi, moesz nawet popenia je do koca ycia. Bdy zwizane ze sownictwem mona zredukowa poprzez nauk nowych swek i ekspozycj na otaczajce nas rodowisko jzykowe (przykady w pniejszym rozdziale). Jeli za chodzi o gramatyk, musisz przezwyciy lenistwo i pracowa nad swoimi bdami. W przeciwnym razie bd si one pogbia, zwaszcza jeli osigne satysfakcjonujcy Ci poziom pynnoci i nie czujesz potrzeby ich wyeliminowania.

CZ III Komunikacja Przyjmowanie uwag i uwzgldnianie poprawek moe by na tym etapie bardzo pomocne wyjaniam jak przekona rodzimych uytkownikw jzyka do suchania i udzielania Ci od pierwszegoponiej pomocy. Naley jednak pamita, e na wczesnych etapach nauki jzyka nie naley przejmowa si wszystkimi uwagami, pracujc jedynie nad powanymi bdami. Na pocztku najwaniejsze dnia jest osignicie swobody w mwieniu, nawet jeli nie robisz tego poprawnie.
Naley uwiadomi sobie fakt, e wiele regu gramatycznych pomaga jedynie wyszlifowa jzyk i mwi nim poprawnie. Jeli uyjesz zego rodzajnika, kocwki przymiotnika lub bdnego szyku zdania, moe zabrzmie to dziwnie, ale dopki wyraasz si jasno i pewnie, druga osoba na pewno Ci zrozumie. Komunikacja powinna by zawsze najwaniejszym celem. PODUMOWANIE Bdy s nieodzownym skadnikiem nauki jzyka. Nie martw si nimi jeli nie ma bdw, nie ma te postpu.

- 74 -

KWESTIA PRIORYTETW
Istniej pewne sowa oraz zagadnienia gramatyczne, ktre s niezbdne, w przekazywaniu podstawowych informacji oraz pozwalaj unikn wieloznacznoci. S one rne w poszczeglnych jzykach, ale jeli ju od pocztku starasz si rozmawia, odkryjesz niebawem, co sprawia Ci problemy w podstawowej komunikacji i bdziesz wiedzia, na czym skupi swoj uwag. Lubi porwnywa nauk jzyka do systemu segregacji chorych. udaj si do szpitala, aby wyleczy rne dolegliwoci. Niewane jest, ile czeka si w CZ III Ludzie kolejce pierwszestwo zawsze maj ci bdcy w bezporednim zagroeniu ycia. Chyba Komunikacja oczywiste wydaje si by to, e pacjenci, ktrzy nie cierpi a tak bardzo, s chwilowo pomijani. odnie to do nauki jzykw. Dobre kursy charakteryzuj si tym, e uczysz si na nich od pierwszegoMona niezbdnych zwrotw i przy okazji odrobiny gramatyki. Jeli znajdziesz taki kurs, koniecznie si na niego zapisz i zapomnij o nauce z ksiek. Mam zwyczaj odwiedzania najbliszej ksigarni, dnia aby sprawdzi, czy nie pojawiy si jakie nowoci. Odkryem liczne zalety dostpnych tam kursw jzykowych, ale osobicie z adnego nie skorzystabym w caoci. Wkadajc w nauk wicej trudu moesz uczy si sam (z czasem jest atwiej, zwaszcza jeli uczysz si kilku jzykw; dlatego teraz ucz si wycznie samodzielnie). Moesz oczywicie korzysta z istniejcych kursw online, z ksiek lub uczszczajc do szkoy jzykowej, ale nie czuj si zobligowany do niczego. Ucz si tego, co jest Ci w danej chwili potrzebne. Powyszy przykad pokazuje, co mam na myli. Jeli tylko zaczniesz rozmawia, dowiesz si od razu, czego musisz si nauczy, aby wyrazi swoje myli i rozumie rozmwc. Moesz z powodzeniem opuci nauk wikszoci regu gramatycznych i ogromu sownictwa. Rozumienie wszystkiego wcale nie jest konieczne. - 75 -

Kiedy uczc si swek natrafiam np. na odpowiednik sowa podeszwa z pewnoci je pomin, pki mj poziom jzyka nie jest wysoki. Powd jest prosty nie zrobi z tego sowa uytku. Nie powinnimy uczy si sw, ktre moe kiedy si przydadz. Filtrowanie aspektw nauki, ktre mona w danym momencie pomin jest bardzo wane, poniewa pozwala Ci uwiadomi sobie, co tak naprawd jest dla Ciebie w danej chwili niezbdne.

CZ III Mimo, e wyjaniem ju, czym dla mnie jest pynno, pragn nadmieni, e istniej rne pynnoci i swobody jzykowej. Jeli natkniesz si na sowo, z ktrego prawdopodobnie Komunikacja poziomy nie zrobisz uytku, naucz si je pomija. Gromadzenie zbdnej wiedzy jedynie spowolni Twoj od pierwszegonauk. Kolejny raz powtrz stawianie sobie za cel perfekcji nie jest waciwe. Zaakceptowanie faktu, dnia e nie moesz wiedzie wszystkiego na pocztkowych etapach nauki sprawi, e o wiele szybciej
zauwaysz postpy. Nauka tego, co naprawd jest konieczne pomoe Ci si porozumiewa, nawet jeli s to Twoje pocztki. Opanuj kilka kurtuazyjnych zwrotw, jak prosz, dzikuj, powita, nazw tego, o co moesz chcie zapyta (azienka, hotel, jedzenie), podstawowe czasowniki (i, przyj, przynosi, mc, je itp.) oraz wszystko inne, czego czsto uywasz. Nie wiesz czego potrzebujesz? Najlepszym sposobem, aby si tego dowiedzie jest rozmowa! W gr wchodzi zarwno ta na ywo jak i przez Internet niewane jak sabe s Twoje umiejtnoci sprbuj, a dowiesz si natychmiast, jakich sw koniecznie musisz si nauczy i nad czym popracowa. Warto korzysta z pomocy rodzimych uytkownikw jzyka albo osb uczcych si danego jzyka obcego, ktre opanoway go ju w stopniu zaawansowanym, poniewa daje nam to - 76 -

pewno, e nasza nauka zmierza w dobrym kierunku. Na bardzo wczesnych etapach nauki lepiej skupi si na swobodzie jzykowej ni na pozbawionej bdw konwersacji. Kiedy ju moesz okreli si jako redniozaawansowanego w obcym jzyku, musisz przekona ludzi, aby pomogli Ci unikn pozostania na tym akceptowalnym poziomie. Twoje metody musz dopasowywa si do poziomu Twoich umiejtnoci. Sposb, w jaki uczysz si podczas pierwszego tygodnia nie powinien mie nic wsplnego z Twoj strategi po paru miesicach. PODSUMOWANIE Pomi sownictwo i gramatyk, ktre s zbdne do komunikacji na Twoim obecnym poziomie i ucz si tylko tego, co jest Ci potrzebne.

CZ III Komunikacja od pierwszego dnia

- 77 -

PUNKT KRYTYCZNY
Wraz z pozytywnym nastawieniem, dynamiczn strategi uczenia si i odpowiednim podejciem, zrobisz bardzo szybki postp w nauce jzyka. Utrzymanie dobrego tempa nauki przez cay proces nauki jest trudne, ale jeeli jeste odpowiednio zmotywowany, Twj postp jest nieunikniony. Czasami jednak zdarza si, e tracimy z oczu cel, a nasz entuzjazm spada jeli tak si dzieje oznacza to, e dotare do punktu krytycznego. Pojawia si nastpujce pytanie zostajesz w tym miejscu, czy chcesz wrci na drog postpu? zalenoci od Twojej osobowoci i stylu nauki, istnieje prawdopodobiestwo, e Twoje obecne CZ III W podejcie wymaga zmian. Zbyt wielu ludzi osiga jako taki poziom, na ktrym jest w stanie sobie w obcym kraju, zatrzymuje si tam i nigdy wicej nie pracuje nad swoimi Komunikacja poradzi umiejtnociami jzykowymi. Nawet Ci, ktrzy mwi pynnie, a ktrzy chcieliby zredukowa zy lub osign wyszy poziom nie robi tego, jeli okazuje si, e wybrana przez nich od pierwszegoakcent metoda nie dziaa. dnia W takim przypadku musisz zmieni strategi.

Po 800 prbach skonstruowania arwki przeprowadzono wywiad z Thomasem Edisonem. Jakie to uczucie, kiedy nie udaje si 800 razy? zapyta reporter. Co na to odpar Edison? To wcale nie byy nieudane prby. Nie byo nawet jednej nieudanej prby. Ja jedynie udowodniem, e tamte 800 sposobw nie dziaa. Kiedy ju wyeliminuj wszystkie niedziaajce metody, znajd tak, ktra jest waciwa. Par lat pniej, po tysicach skutecznych dowodw udao mu si znale waciw drog i rozwietli nasz wiat.
- 78 -

Takie wanie podejcie powiniene mie, uczc si jzykw. Ten poradnik wskae Ci waciw drog, ale jedynie Ty moesz odkry sposoby, ktre bd dla Ciebie najlepsze. Jeli metoda, z ktrej obecnie korzystasz nie dziaa, moe czas, aby sprbowa czego innego? Nie chodzi o porzucenie nauki, ale o przyznanie, e ten sposb zwyczajnie nie jest dla Ciebie. Dziki mojemu wyksztaceniu inynieryjnemu i znajomoci technologii informacyjnych, patrz na pewne problemy podobnie jak na program komputerowy (czytaj: rozwizywanie problemw moe by podobne, nie chodzi o to, aby traktowa w ten sposb czowieka!). Kiedy w kodzie pojawia si bd, ktry nie pozwala poprawnie dziaa caej aplikacji, znajduj go, eliminuj i prbuj czego innego. Takie podejcie jest bardzo efektywne rwnie w nauce jzykw. Na kady powaniejszy projekt mona popatrze jak na seri krokw, ktre trzeba postawi, aby osign ostateczny cel (krtko- lub dugoterminowy). Jeli natrafisz na przeszkod kombinuj, aby j obej. Zarwno na problemy yciowe, jak i na nauk jzyka mona patrze w analityczny sposb. Skoro sprbowae metody, z ktrej nie jeste zadowolony, moe warto pomyle o czym innym.

CZ III Komunikacja poradnik oparty jest na moich wasnych dowiadczeniach z ostatnich lat, w cigu ktrych od pierwszegoCay wyprbowaem wiele sposobw i eliminowaem te, ktre nie przybliay mnie do celu w wybranym odcinku czasu. dnia
W nastpnym rozdziale zawarem kilka moich najwaniejszych odkry, ktre uatwiy mi rozmowy z rodzimymi uytkownikami jzyka. Ty rwnie powiniene wyprbowa moliwie najwiksz ilo metod i jeli okae si, e s nieskuteczne szuka innych. Moje rady z pewnoci nie odpowiadaj wszystkim ludziom na tej planecie, jednake szukanie najlepszej metody samo w sobie jest strategi, a to przydaje si kademu. PODSUMOWANIE Aby przej przez punkt krytyczny, w ktrym nie robisz postpu, zrb krok w ty i upewnij si, czy nie moesz ulepszy ktrej z Twoich metod. Znajd t, ktra jest dla Ciebie najlepsza! - 79 -

CZ IV Rozmowy z rodzimymi uytkownikami jzyka

- 80 -

PO PROSTU ZAPYTAJ
Oprcz krytykowania mojej metody na mwienie od pierwszego dnia, nawet jeeli jeszcze nie umie si nic powiedzie, ludzie wypominaj mi, e nie bior pod uwag cierpliwoci ludzi, ktrzy maj mnie sucha.

CZ IV Rozmowa z rodzimymi Aby dowiedzie si jak znale rodzimych uytkownikw jzyka, z ktrymi moesz rozmawia jeli w danej chwili nie podrujesz, sprawd wskazwki w rozdziale Narzdzia. Kiedy uytkownikami nawet ju znajdziesz kandydatw, nie przejmuj si tym, e sabo znasz podstawy, postaraj si przekona ich do pomocy! jzyka
Wane jest, aby wiedzie, jak to robi zarwno w kraju, jak i za granic. Jeli Twoje podejcie jest ze, wiczenie jzyka moe okaza si zaskakujco trudne nawet za granic. Wci powtarzam, e spotkaem setki ekspatw, ktrzy mimo lat spdzonych w miejscu, do ktrego wyjechali, nadal nie umieli lokalnego jzyka. Jest to skutkiem nie tylko zych metod nauki, ale w duej czci take przewiadczenia, e nie zasuyli na to, aby rozmawia z lokalnymi mieszkacami. W niektrych miejscach lokalni mieszkacy mog nie by tak pomocni, jak w innych. Jeli Twoim jzykiem ojczystym jest angielski, tylko z tego powodu jeste na lepszej pozycji i moesz spodziewa si, e zostaniesz ciepo przyjty. Darmowe konwersacje po angielsku to co, z czego ludzie prawdopodobnie chtnie skorzystaj. Skutkiem tego, jest to, e anglojzyczni ekspaci owszem maj wielu przyjaci, ale nie ucz si lokalnego jzyka. Najlepszym sposobem, aby unikn takiej sytuacji, jest niedopuszczenie do tego ju od samego pocztku. - 81 -

Jest to jednak zbyt przesadzone uoglnienie ludzkich zachowa. W prawie kadej kulturze, ludzie ktrych spotkaem i ktrych jzykiem wyraaem szczere zainteresowanie, byli niesamowicie pomocni i cierpliwi, nawet w pnocnej Europie, gdzie poziom angielskiego jest naprawd wysoki i gdzie podobno miano zmusi mnie tam do jego uywania. Nauczyem si jednak, e wystarczy popracowa nad si przekonywania, aby znale skorych do pomocy ludzi.

Jak wic przekona lokalnych mieszkacw, aby uywali swojego jzyka?

Zwyczajnie o to popro.
Tak, to takie atwe.

CZ IV Rozmowa z rodzimymi przystan na Twoj prob, ale jeli sprawisz, e sytuacja stanie si dla nich uytkownikami Prawdopodobnie niekomfortowa, bd mogli chcie zmieni jzyk (jeli jaki znaj). Nie wynika to wycznie z umiejtnoci jzykowych, ale take z Twojego zachowanie i osobowoci. Jeli odpowiednio to jzyka rozegrasz, bd chcieli Ci sucha, nawet jeli nie mwisz najlepiej.

Czasami ludzie rozmawiaj z Tob w Twoim jzyku dlatego, e chc zrobi Ci przysug lub przypuszczaj, e nie znasz ich jzyka. Niektrzy myl rwnie, e bdc w Twoim kraju ojczystym koniecznoci jest dostosowa si do panujcej tam mowy. Jeli najzwyczajniej w wiecie zapytasz: Mgby mwi w swoim jzyku? Chciabym go powiczy (i zrb to oczywicie w ich jzyku!), wikszo ludzi bdzie bardzo szczliwa, mogc Ci pomc. W moim przypadku dziaa to prawie za kadym razem.

Nawet jeli Twj poziom umiejtnoci jest cakiem wysoki, nie zainteresujesz nikogo mwic cigle o sobie, w stylu nazywam si..., pochodz z..., pracuj jako.... Nie jest wane, czy mwisz to poprawnie czy nie sucha biografia jest po prostu nudna. Brak umiejtnoci jzykowych nie jest jedynym zmartwieniem. Wielu ludzi boi si mwi, poniewa uwaa, e nie ma nic interesujcego do powiedzenia .Zapewniam Ci pierwszych tygodni nauki jzyka nie spdziem na rozmowach o pogodzie... Zamiast powica zbyt wiele czasu na nauk podstawowych zwrotw (nazywam si, pracuj) na pocztku wyjaniam z pasj dlaczego ucz si jzykw. Uywam rwnie cznikw - 82 -

konwersacyjnych (opisane pniej), aby mie pewno, e druga osoba dotrwa do koca rozmowy, pomimo mojego braku umiejtnoci. Wszyscy kochamy dobrych suchaczy! PODSUMOWANIE Aby sprawi, eby kto rozmawia z Tob w swoim jzyku, zwyczajnie o to popro!

CZ IV Rozmowa z rodzimymi uytkownikami jzyka

- 83 -

ASPEKT LUDZKI
CZ IV Rozmowa z wcale nie s tacy. Niewana jest ilo pomyek, ktre popeniasz, ale o to, jak czuj si w rodzimymi Ludzie Twoim towarzystwie. Nie lekcewa wic ludzkiego aspektu, kiedy rozmawiasz w obcym jzyku! uytkownikami Wyjaniajc, dlaczego tak bardzo chciaby prowadzi konwersacj w ich jzyku, apelujesz do ich ludzkiej natury. Kiedy mwi o mojej szalonej 3-miesicznej misji zdarza si, e ludzie od razu jzyka si otwieraj. Opowiadaj o tym, jak odkryli swoje korzenie, syszc dziadkw rozmawiajcych w
Rnice s tutaj kluczowe. Ludzie, ktrzy uwaaj, e niemoliwe jest porozumiewanie si w obcym jzyku na wczesnych etapach nauki, pomijaj aspekt spoeczny. Rozmow z drug osob traktuj jako test (podobny do tych w szkole), na ktrym kada pomyka przyblia ich do jego oblania.

obcym jzyku lub e nauka tego jzyka zawsze bya ich marzeniem. Mwi te, e wcale nie chc by typowymi obcokrajowcami i nie zna jzyka kraju, w ktrym mieszkaj. Trafiajc w emocje suchacza, automatycznie przecigasz go na Twoj stron. Umiejtno poruszania ludzkich uczu nasz histori jest waniejsza od tego, by poprawnie powiedzie, ilu mamy braci/sistr, wyrecytowa swoje codzienne czynnoci lub duo innych rzeczy, ktrych uczymy si na wikszoci kursw. Mog to powtrzy? Rozmawiajc w obcym jzyku nie zapominaj o ludzkim aspekcie! A teraz spjrzmy na to: Em... Um... Uch te niezrczne momenty, w ktrych szukasz sowa, ktre wiesz, e powiniene zna, ale zanim uda Ci si je przypomnie mija okoo 5 sekund. To zdarza si wszystkim, a cierpliwy suchacz jako to zniesie. Odkryem jednak sposb, ktry dziaa dla mnie - 84 -

niesamowicie, w razie gdyby cierpliwo drugiej osoby bya ograniczona. Metod, ktr uywam to... ...... ...... robienie przerw, ktre buduj napicie! Z caa pewnoci nie jest to sposb, ktry odpowiada kademu (zaley od osobowoci). Mnie jednak pomaga skupi na sobie uwag suchacza i zainteresowa go, mimo e potrzebuj chwili, aby odnale w pamici zapomniane sowo. mwi ...um... kad rk na ramieniu drugiej osoby, spogldam jej w oczy (lub CZ IV Zamiast zamylony patrz w przestrze), bior powolny oddech... i mwi to sowo. Tego typu przerwy si naturaln czci prowadzonych przeze mnie konwersacji w obcym jzyku, a tak Rozmowa z stay naprawd uywam ich tylko po to, aby przypomnie sobie sowo, ktre w danym momencie rodzimymi wyleciao mi z pamici. uytkownikami Dziki owym przerwom nawet podstawowe konwersacje staj si o wiele ciekawsze. Jeli na przykad potrzebujesz chwili, aby przypomnie sobie kluczowe sowo, powiedz: jzyka wybieram si do... (podnie z namysem wskazujcy palec, cofnij si, we gboki oddech

jakby mia zamiar wyjawi sekret wszechwiata, spjrz na drug osob supermarketu! Potrzebujesz czego? Jeli bdziesz robi to czsto, ludzie zaczn si zastanawia, czy nie jeste szalony jak kapitan Jack Sparrow, ale bd cakiem ciekawi tego, co masz do powiedzenia. Moe nawet spodobaj im si Twoje przerwy, jeli robisz je umiejtnie. Pamitaj jednak aby nie przesadzi postaraj si przynajmniej nieco je urozmaica dodajc do tego mow ciaa. Nie sugeruj, e kady powinien tak robi, ale mam nadziej, e rozumiesz ju o co mi chodzi. Wplatanie w rozmow osobowoci sprawia, e nawet drobne pogawdki mog sta si by dla drugiej osoby interesujce. Nie chodzi tylko o to, co mwisz (Twoja historia, sownictwo), ale w jaki sposb to robisz (Twoja osobowo). Wikszo kursw uczy jedynie przekazywania - 85 -

konkretnych informacji, a pomija aspekt ludzki, ktry przecie jest tak istotny w codziennym yciu. Jeli masz pomys jak mgby wple w konwersacj swoj osobowo, zrb to! Niewane co wtedy powiesz bdzie to dla drugiej osoby bardziej interesujce ni suche fakty. Korzystanie podczas rozmowy z pewnych regu spoecznych jest bardzo pomocne. Jeli odkryjesz, e macie z rozmwc wsplne zainteresowania, pocignij ten temat, zamiast stara si zaimponowa zwrotami, ktrych si nauczye. Pytany o rad, zrb wszystko, eby pomc! mwi o tym, e kadego jzyka mona nauczy si ju w 3 miesice, rozmwca CZ IV Kiedy natychmiast zamienia si w such i przestaje zwraca uwag na poziom jzyka, w jakim mu o mwi. Interesujca informacja motywuje drug osob do suchania i pomagania Ci w Rozmowa z tym robieniu postpw. rodzimymi Moesz take oferowa mae motywatory jeli rozmawiasz w obcym jzyku ze swoim obiecaj buziaka za kade wskazanie bdu. Jeli za wychodzisz gdzie z rodzimymi uytkownikami partnerem, uytkownikami jzyka, zaoferuj, e stawiasz piwo kademu, kto poprawi Ci 20 razy. jzyka Kiedy kto Ci poprawia, szczerze dzikuj za pomoc i umiechaj si aby pokaza wdziczno za to, e przyczynia si do Twoich postpw. Jeli po jego sugestiach zapada niezrczna cisza, w przyszoci nie bdzie ju tak skory do pomocy. Umiech i przyjazna mowa ciaa, dziki ktrym ludzie czuj si komfortowo w Twoim towarzystwie dadz Ci o wiele wicej ni perfekcja w mwieniu. Kiedy rodzimy uytkownik jzyka widzi jak si mczysz, jak krcisz i oglnie zachowujesz tak, jakby rozmowa nie sprawiaa Ci adnej przyjemnoci, bdzie prbowa oszczdzi Ci tych tortur! Jeli tylko potrafi, zacznie mwi do Ciebie w jzyku, ktry znasz lepiej (o ile go zna), poniewa jest miy.

- 86 -

Mw pewnie i staraj si mie rwnie pewn postaw. W wielu krajach mowa ciaa moe by o wiele bardziej ekspresywna ni ta, do ktrej jeste przyzwyczajony i naley wzi to pod uwag. Niezrczne sytuacje nie wynikaj najczciej z Twojej nieznajomoci gramatyki, ale z tego jak niepewnie zachowujesz si wrd innych ludzi, czym sprawiasz, e oni czuj si podobnie. Z drugiej strony, pozytywne nastawienie rwnie jest zaraliwe. celem musi by stwarzanie wok siebie przyjaznej atmosfery i obdarowywanie ludzi CZ IV Twoim ciepym umiechem. Jeli to konieczne, miej si ze swoich bdw, dziki czemu druga osoba si poczuje. Te spoeczne katalizatory to co, co sprawia, e nawet podstawowa Rozmowa z lepiej konwersacja jest ciekawa lub w ogle moliwa, mimo bardzo niskiego poziomu jzyka. rodzimymi A wic powiem to trzeci raz, aby raz na zawsze zapamita. Rozmawiajc w obcym jzyku, uytkownikami nigdy nie lekcewa ludzkiego aspektu! :) PODSUMOWANIE jzyka Niczym nie przekonasz kogo do rozmowy tak bardzo, jak odkrywaniem przed nim swojej osobowoci. Twj poziom gramatyki i sownictwa nie gra tu roli. Jeli woysz w rozmow czstk siebie, nawet Twoje potknicia mog sta si interesujce!

- 87 -

ZBYT NIEMIAY, ABY ROZMAWIA


Niewane, jakiego jzyka si uczysz, jaka jest Twoja strategia i jakie intencje jest co, co nadal moe powstrzymywa Ci przed prb konwersacji niemiao i brak pewnoci siebie. e powodem popularnoci kursw online i tych na pytach CD jest wanie to, e nie CZ IV Myl, wymagaj, aby rozmawia. Nawet jeli jeste niemiay, a siedzisz zamknitym w swoim pokoju suchasz kursu z iPoda, nadal jeste w swojej strefie komfortu. Dlatego wanie wikszo ludzi Rozmowa z ipreferuje taki sposb nauki. rodzimymi Wielu z nich moe osign sukces uczc si w ten sposb, ale zajmie im to o wiele wicej Nawet jeli powicie lata na nauk jzyka, a przyjdzie pora na rozmow z uytkownikami czasu. obcokrajowcem, bdziesz musia si przeama i pokona niemiao, niezalenie od tego jak wiele umiesz. jzyka Poznawanie nowych ludzi i komunikowanie si z nimi to w kocu to, po co uczysz si obcego jzyka (o ile nie jest Ci on potrzebny wycznie do rozumienia ksiek i filmw). Jeli jeste zbyt niemiay, aby si odezwa, nie osigniesz nic, nawet z najwikszym potencjaem jzykowym. Jest to na naszej drodze kolejny zakrt, ktry trzeba przejecha, jeli mamy zamiar w peni opanowa dany jzyk. Kursy, podczas ktrych promuje si wycznie samoksztacenie, a pomija si praktyk (mwi samo za siebie) s ze i wydaj si jedynie pogbia ludzk niemiao. Czas na szczero jeli uwaasz, e jeste niemiay, samosprawdzajcej si przepowiedni. Zmierz si z tym! pozwalasz si wypenia

Trudno mi uwierzy w to, e ludzie urodzili si introwertykami lub ekstrawertykami. By moe istniej na to genetyczne dowody, ale nie traktuj tego jak doywotniego wyroku . Mimo e niektrzy ludzie musz pracowa ciej ni inni, aby osign zdolno porozumiewania si, - 88 -

pewno siebie to umiejtno jak kada inna. Skoro moesz nauczy si gotowa, mwi w danym jzyku, moesz rwnie nauczy si zwalczy niemiao. Sprawdzio si to w moim przypadku bdc modym, zdziwaczaym absolwentem inynierii zaczem podrowa. Byo mi do trudno nawizywa jakiekolwiek znajomoci, poniewa wmawiaem sobie, e jestem zbyt niemiay. Tak jak wczeniej wspomniaem, bya to samospeniajca si przepowiednia. Nie byem wystarczajco miay, eby do kogo podej i zagada, poniewa wmwiem sobie, e tak jest. Tak naprawd nie byo niczego, co mogoby powstrzyma mnie przez mwieniem. Barier na swojej drodze stworzyem sobie sam.

CZ IV Rozmowa z nie moe po prostu zacz widzie, bo tego chce, ale niemiao istnieje gwnie rodzimymi Niewidomy dlatego, e Ty w ni wierzysz. Moesz sobie z tym poradzi! uytkownikami Pomoe Ci w tym czytanie ksiek i blogw. Namawiam Ci rwnie, aby sam znalaz co, co sprawi, e poczujesz si ze sob o wiele pewniej. Wdawanie si w szczegy psychologii jzyka dotyczce niemiaoci wykracza poza zakres tego poradnika, ale to co musisz zrobi, nie jest a
tak skomplikowane. Nie skupiaj si zbyt dugo na przygotowaniach, szukaniu odpowiedniego momentu do rozmowy, zastanawianiu nad tym, co powiedzie itd. Mylenie za duo samo w sobie potguje niemiao, a perfekcja w danym jzyku jest rwnie nieosigalna, co przemiana w 100% ekstrawertyka. Musisz zaryzykowa, wyj naprzeciw rodzimym uytkownikom jzyka i zacz rozmawia. Przez ostatnie lata byem zmuszony, aby pokona swoj niemiao. Jako samotny podrnik, chcc znale przyjaci, musiaem podchodzi do ludzi i si przedstawia. Miao to wpyw na moj nauk jzyka; kiedy teraz widz obcokrajowca, po prostu do niego podchodz i mwi hola/ciao/salut itd. Zagadywanie czowieka, ktry mija Ci na ulicy moe by bardzo dziwne, ale rozmawianie z nieznajomymi w innych sytuacjach niekoniecznie. Ludzie oczekuj otwartoci na przyjciach, - 89 -

podczas robienia zakupw lub w restauracji, kiedy zamawiasz jedzenie. I tak musisz zamieni z nimi kilka sw, dlaczego wic nie urozmaici nieco tych rozmw? Jeli nie jest to godzina szczytu, prawdopodobnie uciesz si z moliwoci pogawdki (w zalenoci od kultury). Podczas rnego rodzaju imprez, wikszo ludzi wcale nie ma powodu, aby nie chcie z Tob rozmawia, zwaszcza jeli Twoja mowa ciaa i oglne zachowanie s przyjazne. tego typu wydarze nie tylko korzystam z metod opisanych powyej, ale rwnie staram CZ IV Podczas si, aby to, o czym mwi byo bardziej interesujce. W tym celu omijam przedstawianie si i rozmow od rodka. Mimo e oswajanie si z nieznajomymi zajmuje troch czasu, Rozmowa z zaczynam moja metoda sprawdza si wymienicie, kiedy chc zainteresowa sob nowopoznan osob. rodzimymi Jeli na imprezie, podejd do kogo i powiem Cze, mam na imi Benny. Jestem tumaczem z Lubi podrowa i uczy si jzykw. A Ty jak si nazywasz i czym si zajmujesz? uytkownikami Irlandii. brzmi to jak standardowa, mia formuka, do ktrej atwo jest si zawczasu przygotowa. Jeli s to Twoje pocztki, co takiego bdzie z ca pewnoci w porzdku, ale chcc naprawd kogo jzyka sob zainteresowa, lepiej jest pomin pocztkowe etapy rozmowy. W zalenoci od sytuacji, moesz robi to na wiele sposobw. Bdc na przyjciu, podchodz do nieznajomego, stukam w jego kieliszek mwic na zdrowie! (mimo e zwykle pij sok lub col) i pytam, czy podoba mu si muzyka. Jeli poznaj nowego ssiada, witam si z nim i zapraszam go na herbat/drinka/obiad, kiedy tylko ma na to ochot. Tego typu mie gesty czyni cuda, a po krtkiej rozmowie nowopoznana osoba jest zainteresowana, aby dowiedzie si o mnie czego wicej. Ilo podobnych przykadw jest nieskoczona, a Twoim zadaniem jest jedynie podej do nieznajomej osoby i zainicjowa rozmow. Pocztki mog by trudne w kocu wychodzisz poza swoj stref komfortu. Ale tak jak w wielu innych dziedzinach ycia to praktyka czyni mistrza! Zanim wyjedziesz za granic, przyzwyczaj si do spoecznego nurkowania poprzez rozmow z moliwie najwiksz iloci osb w Twoim miecie. - 90 -

Zacznij od razu i trenuj regularnie w obcym lub w ojczystym jzyku. Kiedy przyzwyczaisz si do rozmw z nieznajomymi, wpynie to korzystnie na Twoj pewno siebie oraz na przekonanie, e potrafisz rozmawia w jzyku, ktrego si uczysz. A teraz zajrzyj do arkusza V.

CZ IV Rozmowa z rodzimymi uytkownikami jzyka

- 91 -

CZNIKI KONWERSACYJNE
Wszystko piknie, ale nawet jeli jeste pewny siebie, Twoim ograniczeniem nadal jest brak kompetencji jzykowych. Wyobraasz sobie pewnie, e na pocztkowym etapie nauki moesz co najwyej zapyta o konkretn informacj przy uyciu wyuczonych zwrotw. Po otrzymaniu odpowiedzi rozmowa si koczy, poniewa nie umiesz poprowadzi jej dalej. to nie seria pyta z jednej strony i odpowiedzi z drugiej, poniewa to by byo CZ IV Rozmowa przesuchanie. Nawet jeli nadal oswajasz si z mwieniem w obcym jzyku i wci brakuje Ci Rozmowa z podstawowego sownictwa, jest sposb na to, aby rozmowa bya pynna. pewien model odpowiedzi, ktrym nie zachcisz drugiej osoby do dalszej rozmowy. Jak rodzimymi Istnieje si masz? dobrze. Ile masz lat? 27. Rozmwca moe poczu si niekomfortowo, bdc wymyla szybko kolejne pytania, a w dalszym cigu otrzymujc odpowied w uytkownikami zmuszonym postaci pojedynczego sowa. Nawet jeli jeste czarujcy, sprawiasz, e druga osoba nie ma zbyt wielkiego pola manewru. jzyka Nawet jeli nadal uczysz si podstaw, jest sposb na to, aby obej ten problem! czniki konwersacyjne to sowa lub wyraenia, ktre wplatasz w rozmow i ktre niekoniecznie nios ze sob konkretn informacj. Wanie ze wzgldu na t ich waciwo, mog by uyte w wielu rnych sytuacjach. Bez przerwy uywamy ich w jzyku ojczystym. Wtrcenia typu szczerze mwic, no wiesz oraz zwroty grzecznociowe jak dzikuj, przepraszam i prosz s zmikczaczami wypowiedzi i sprawiaj, e brzmi ona uprzejmiej. Same w sobie nie przekazuj informacji i to wanie sprawia, e s tak przydatne na pocztkowych etapach nauki.

- 92 -

Suchajc jzyka, ktrego si uczysz, zauwaysz, e istnieje wiele cznikw, ktre nie maj odpowiednikw w Twoim jzyku. Uywajc ich czsto sprawisz, e Twoje wypowiedzi bd brzmiay bardziej naturalnie. Nawet znajomo wysublimowanej gramatyki nie da takiego efektu. A teraz najlepsze uywanie tych cznikw da wraenie, e potrafisz prowadzi pynn konwersacj, nawet jeli jeszcze nie potrafisz wiele powiedzie. Pomys ten wyjani mi zobrazowa to w ten sposb. Anthony (http://www.youtube.com/user/FluentCzech), ktrzy

w restauracji i kto pyta Ci, co sdzisz o jakim daniu. Znajc jzyk jedynie ze szkoy, CZ IV Jeste poczujesz przypyw adrenaliny, zdenerwujesz si i powiesz uhm dobre, majc przy tym Rozmowa z nadziej, e nikt wicej nie zada Ci bardziej niewygodnych pyta. umiaby posugiwa si cznikami konwersacyjnymi, mgby udzieli nastpujcej rodzimymi Jeli odpowiedzi: Dzikuj e pytasz. Musz przyzna, e jedzenie jest dobre. Pozwl mi zada Ci to uytkownikami samo pytanie: co sdzisz o swoim daniu? cznikw konwersacyjnych mona uywa w rnych sytuacjach. Na pytanie: skd jeste?, jzyka moesz odpowiedzie w taki sposb: Jestem z Anglii. Mio, e pytasz. Pozwl, e ja zapytam o to samo. Tego typu odpowiedzi nie maj nic wsplnego z waciwym tematem rozmowy, ale pomagaj w stworzeniu przyjaznej atmosfery i podtrzymywaniu rozmowy.
Zamiast przyczynia si do zakoczenia rozmowy poprzez odpowiadanie pojedynczymi sowami, odbij pieczk do rozmwcy i zapro go do dalszej konwersacji.

- 93 -

W poradniku zawarty jest dokument (mona go otworzy za pomoc narzdzi Open Office lub Google Docs oba za darmo) z list rnych cznikw konwersacyjnych. Znajdziesz tam przykady na zgadzanie i niezgadzanie si, rozpoczynanie zda, wtrcenia itp. Uywanie cznikw pozwoli Ci unikn niezrcznych sytuacji, w ktrych nie wiesz, co powiedzie. Jeli dobrze nauczysz si tych zwrotw, bdziesz ich uywa bez wikszego namysu, a zaoszczdzone sekundy wykorzystasz na zastanowienie si, co powiedzie pniej. Otwrz dokument z cznikami konwersacyjnymi doczony do poradnika i sprbuj CZ IV Zadanie: zapeni go moliwie najwiksz iloci zwrotw w jzyku, ktrego si uczysz (korzystajc ze lub z pomocy rodzimych uytkownikw jzyka). Zapamitaj je i uywaj tak czsto, jak Rozmowa z sownika to moliwe! rodzimymi uytkownikami jzyka

- 94 -

UCZENIE SI KILKU JZYKW


Jeli nauka pierwszego obcego jzyka przynosi rezultaty, Twoim kolejnym dugoterminowym celem moe by nauczenie si kolejnego. Jest to jednak kwestia indywidualna wikszo ludzi jest wystarczajco usatysfakcjonowana znajomoci jednego jzyka obcego i nie odczuwa potrzeby poznania kolejnego. jak powiedziaem wczeniej, istnieje dua rnica pomidzy chcie, a potrzebowa, a CZ IV Tak wikszo ludzi po prostu nie potrzebuje zgbia jzykowych tajnikw. Jeli Twoj motywacj moliwo przechwalania si w przyszoci swoimi osigniciami, nie wr Ci sukcesu w Rozmowa z jest nauce nastpnego jzyka. rodzimymi Jeli Twoim prawdziwym celem jest zostanie poliglot, wane jest, aby nie przecenia swoich i nie uczy si naraz kilku podobnych do siebie jzykw, zwaszcza gdy adnego uytkownikami moliwoci jeszcze w peni nie opanowae. jzyka Moja rada, aby na pocztku zdoby pewno w jakimkolwiek jzyku nadal obowizuje. Tak wic, albo powi troch czasu na nauk esperanto albo pracuj nad innym jzykiem, dopki nie poczujesz si w nim pewnie. Jeli nie umiesz prowadzi konwersacji w Twoim pierwszym obcym jzyku, nastpny, ktrego zaczniesz si uczy, przysporzy Ci wiele problemw. Poza tym, uczc si dwch jzykw jednoczenie, atwo jest o pomyk, ktre sowo naley do ktrego. Moesz zacz myle o nauce kolejnego jzyka dopiero kiedy osigniesz pynno w jednym! Jeli zbyt wczeniej rozpoczniesz nauk kolejnego jzyka, moliwe e bdziesz niebezpiecznie balansowa pomidzy tymi dwoma jzykami. Rozpoczynajc nauk wikszej iloci jzykw, postaraj si, aby nie zapomnie tego, ktrego uczye si na samym pocztku. Nawet jeli jeste w kraju, w ktrym si go nie uywa, wicz go tak czsto jak to moliwe korzystajc z podanych pniej porad. - 95 -

Jeli naprawd nie wiesz, ktry jzyk powiniene wybra jako nastpny (to niedobrze! powiniene znale jaki osobisty powd), zdecyduj si na jzyk z tej samej rodziny jzykowej. Pewne podstawy (sownictwo i gramatyka), ktrych ju si uczye, uatwi Ci jego nauk. Jeli decydujesz si na nauk wikszej iloci jzykw, zwikszasz prawdopodobiestwo, e bdziesz je myli! Dlatego wanie uczc si jzyka uwzgldniam rwnie aspekt ludzki. uczy si jzyka powierzchownie, kojarz go z kultur, w ktrej si nim mwi, z ludmi, CZ IV Zamiast ich mow ciaa, postaw. Na przykad mwic po francusku, musisz odpowiednio formowa usta. Rozmowa z Jeli za mwisz po wosku, wana jest gestykulacja. ta jzyki s bardzo podobne, ale udao mi si ich nie myli stosujc powysz zasad. rodzimymi Oba Najzwyczajniej w wiecie nie jestem w stanie wyobrazi sobie siebie wymawiajcego francuskie (np. voiture), podczas gdy mwi po wosku! To po prostu nie jest moliwe voiture uytkownikami sowo kojarz pod kadym wzgldem z jzykiem francuskim i wypowiadajc to sowo zachowuj si tak francusko, jak tylko umiem. Kiedy jestem Wochem trudno jest mi je wypowiedzie, jzyka poniewa tego nie czuj i nie kojarzy mi si z tym jzykiem. Z czasem staje si to coraz bardziej oczywiste, e uczysz si sw w ich kontekstach biorc pod uwag ludzki aspekt i kultur. To wanie dlatego namawiam ludzi, aby uczyli si sw podczas rozmw. Uczenie si swek w samotnoci (w pokoju, w klasie) nie ma sensu, poniewa nie bdziesz ich uywa w odpowiednich momentach, nie posiadajc ludzkiego skojarzenia. Moesz zna ich znaczenie, ale robienie z nich uytku w odpowiedniej chwili to ju co trudniejszego. Jeli wielojzyczno jest Twoim celem kocowym, musisz by gotowy na wspomniany wczeniej etap frustracji. W przyszoci bdziesz lepiej sobie z tym radzi, jednake frustracja ta zawsze bdzie obecna, a sama tego wiadomo jest powodem do kolejnego zdenerwowania. Powicie ju duo czasu, aby porozumiewa si w obcym jzyku i nagle znw ldujesz w tym samym miejscu, nie mogc w peni si wyrazi. - 96 -

Bdziesz musia odtworzy metod, ktra pomoga Ci w nauce pierwszego jzyka. Kiedy ju Ci si to uda, moesz zastosowa j w nauce kolejnych. PODSUMOWANIE Jeli chciaby nauczy si wielu jzykw, poczekaj a dobrze opanujesz cho jeden. Aby zapobiec miksowaniu sw, kojarz sowo z kontekstem kulturowym i pomyl, jak mgby je powiedzie rodzimy uytkownik jzyka. Nie zapominaj, e frustracja pojawi si zawsze, niezalenie od tego jakiego jzyka bdziesz si uczy.

CZ IV Rozmowa z rodzimymi uytkownikami jzyka

- 97 -

CZ V Narzdzia

- 98 -

USPRAWNIANIE PAMICI
W tym rozdziale opowiem o pewnych sposobach, ktre pomog Ci poprawi Twj poziom umiejtnoci jzykowych i sprawi, e bdziesz lepiej rozmawia.

CZ V Narzdzia

Poprzednio pisaem o jednej z najwaniejszych metod nauki kontaktach z innymi ludmi. Jest jednak pewne narzdzie, ktre mona uywa wszdzie niezwizane z technologi, ksikami, a nawet ludmi. Tym narzdziem jest Twj umys! Czsto poruszan kwesti jest zapamitywanie obcych swek. Nauka dziesitek, setek czy tysicy sw, ktre pozwalaj czu si pewnie w jzyku, wydaje si by niemoliwa. Jest to szczeglnie niewyobraalne dla ludzi, ktrzy generalnie maj problemy z zapamitywaniem imion lub tego, gdzie zostawili klucze. W tym miejscu pojawia si kolejny pretekst, z powodu ktrego mielibymy pozostawi nauk jzykw geniuszom o nadludzkiej pamici. W adnym razie! Tak jak wczeniej powiedziaem, traktowania uczcych si jzykw jako geniuszy to przejaw lenistwa. Nawet my zwykli miertelnicy jestemy w stanie zwikszy pojemno naszej pamici. Powodem, dla ktrego moesz myle, e to niemoliwe, jest fakt, e metody, ktrych do tej pory prbowae byy nieskuteczne i czasochonne. Kiedy natrafiasz na sowo, ktre chciaby zapamita, najpopularniejsz metod aby si go nauczy jest cige powtarzanie. Zamy, e chcesz zapamita francuskie sowo gare, ktre oznacza po francusku dworzec kolejowy. Bdziesz wic powtarza je w kko, liczc na to, e utkwi Ci w pamici. Gare dworzec kolejowy, gare dworzec kolejowy, gare dworzec kolejowy. I tak dziesitki lub setki razy. To nie jest dobry pomys. W aden sposb nie czysz ze sob tych sw, liczc na to, e jedynie dziki powtarzaniu uda Ci si je zapamita. Owszem ta metoda si sprawdza, ale - 99 -

trzeba powtarza sowo naprawd wiele razy, co jest nuce i czasochonne. Dlatego warto zrezygnowa z tradycyjnych metod nauki. Uczc si sowa poprzez powtarzanie prawdopodobnie je rozpoznasz, ale nie bdziesz umia go uy. W ten sposb dziaaj kursy jzykowe, po ktrych ludzie owszem rozumiej cakiem niele, zwaszcza sowo pisane, jednake nie s w stanie przypomnie sobie, jak uy tych sw w trakcie konwersacji. Ta metoda nauki jest bardzo jednostronna i nie przydaje si w rozmowach.

CZ V Narzdzia

- 100 -

ZAPAMITYWANIE SW POPRZEZ SKOJARZENIA


CZ V Narzdzia
Zacznij uywa skojarze! Po pierwsze koniecznie upewnij si, e znasz dokadne znaczenie danego sowa i wiesz, kiedy poprawnie go uywa. Musisz w tym celu duo czyta i sucha w obcym jzyku. Jeli w gowie automatycznie tumaczysz obce sowa na jzyk ojczysty, ich znajomo bdzie jednostronna. Wystaw si przez jaki czas na kontakt z jzykiem, a wkrtce przestanie by Ci to potrzebne. Wci jednak nie jest to metoda, dziki ktrej bez przeszkd uyjesz dane sowo w rozmowie. Istniej dwie ciekawe techniki, z ktrych lubi korzysta, kiedy natkn si na nowe sowo lub wyraenie. Obie z nich pomagaj w swobodnym uywaniu sw podczas konwersacji, co jest o wiele waniejsze ni umiejtno ich rozpoznania. Ludzie s czsto zawiedzeni, kiedy nie mog przypomnie sobie swka, ktre przecie byliby w stanie rozpozna. Obydwie metody s ciekawe i kiedy si do nich przyzwyczaisz, zapamitanie sowa zajmie Ci par sekund (lub nawet mniej). Na cae szczcie, kada technika zapamitywania (nawet nudne powtarzanie), moe pomc Ci zapamita dane sowo, o ile podczas naturalnej rozmowy uyjesz go kilka razy w odpowiednim kontekcie. Starajc si je sobie przypomnie, prawdopodobnie zatniesz si kilka razy (nie zapomnij urozmaica te momenty!) aby odtworzy skojarzenie z nim zwizane. Po jakim czasie uywanie tego sowa stanie si dla Ciebie naturalne, bo po prostu bdziesz ju je zna. S to zatem tymczasowe strategie, ktre sprawi, e bdziesz szybciej przypomina sobie poznane sowa. Pierwsz metod, o ktrej wspomniaem na blogu, to zapamitywanie sw za pomoc skojarze. Pomyl o sowie, ktre chcesz zapamita i stwrz w wyobrani obraz zwizany z jego tumaczeniem. Koniecznie musi by ciekawy, kolorowy, mieszny i tak niedorzeczny, jak to tylko moliwe. Zwyczajne wyobraanie sobie obiektw nie wystarczy. Regua jest nastpujca im dziwniej tym lepiej. - 101 -

A oto jedna z moich ulubionych historii, ktr wymyliem aby zapamita wspomniane ju wczeniej francuskie sowo gare:

CZ V Narzdzia

Nie ma w jzyku angielskim sowa (a przynajmniej takiego, ktre bym zna), ktre brzmi podobnie jak gar. Po pewnym czasie na myl nasun mi si Garfield pomaraczowy, leniwy i sarkastyczny kot, bohater komiksw i kreskwek. Pomylaem rwnie o dworcu kolejowym, z ktrego korzystaem bdc w Walencji w Hiszpanii. To bardzo wane, aby od samego pocztku tworzenia historyjki wszystko byo kolorowe, pene szczegw i dynamiki. Wyobraziem sobie ludzi, pdzcych przez peron, z ktrego zazwyczaj odjedaem, rozkad jazdy i kas, w ktrej kupowaem bilety. Nagle zobaczyem wielkiego, grubego, kreskwkowego kota to nie by zwyky dachowiec, ale Garfield we wasnej osobie, ktry ironicznie si umiecha. Kocur nie siedzia jedynie na dworcu (byoby atwo zapomnie). Lada moment rusza pocig do Bolonii, ktrym mia jecha na zawody w jedzeniu lasagne. Mia przy sobie teczk i okulary przeciwsoneczne i gorczkowo usiowa znale peron, z ktrego mia odjecha jego pocig. By to cakiem zabawny widok ten tusty kocur po raz pierwszy w yciu musia biec! Mimo, e pocig ruszy ju z peronu, Garfield go dogoni, wrzuci do wagonu teczk, wskoczy... i odjecha. Ta niedorzeczna historia przypomina mi si zawsze ilekro pomyl o dworcu, co pomaga mi przypomnie sobie sowo, ktrego si uczyem. I na odwrt widzc sowo gare automatycznie mam w gowie obraz Garfielda siedzcego na dworcu. Przypomnienie sobie tej historii zajmuje mi mniej ni sekund i praktycznie nie ma wpywu na konwersacj.
W kadym moim skojarzeniu staram si zawrze wiele informacji, ktre sprawiaj, e historyjka jest ciekawsza i trudniejsza do zapomnienia. Zao si, e gdybym za par tygodni zapyta Ci, jak jest po francusku dworzec kolejowy, nie miaby adnego problemu, o ile naprawd wyobrazie sobie moj histori. Jeli przeczytae lub usyszae to sowo, rwnie jeste w - 102 -

stanie powiedzie co ono oznacza. Kluczow zalet, ktra odrnia t metod od innych jest to, e dziaa w dwie strony umiesz zarwno uy obcego sowa jak i je zrozumie.

CZ V Narzdzia

Bardzo lubi zapamitywa sowa w taki sposb. Mgby w tej chwili zarzuci mi, e zapamitanie pojedynczego sowa pochania za duo czasu i pracy, skoro samo przeczytanie mojej historyjki zajo Ci par minut. Tak naprawd wymyliem t histori w par sekund. Jeli tylko Twj umys pracuje sprawnie, moesz zadziwiajco szybko wymyla szczegowe historie. Po jakim czasie bdziesz robi to automatycznie dla kadego nowego sowa. Musisz jedynie obudzi w sobie dziecic wyobrani. Stworzenie historyjki moe na pocztku zaj Ci minut, zwaszcza jeli starasz si, aby bya interesujca, jednak po kilku razach bdziesz w stanie robi to bardzo szybko nawet w trakcie rozmowy. Ludzie zawsze pytaj, jak udaje mi si uczy tak efektywnie bezporednio z konwersacji, nie zamykajc si w pokoju i nie lczc nad ksikami. A mianowicie domylam si z kontekstu znaczenia nowego sowa (lub po prostu o nie pytam) i tworz na bieco zwizane z nim skojarzenie. Wdroenie si w ten schemat wymaga sporo praktyki, ale jak wida jest to moliwe, skoro nauczyem si tego, a generalnie mam raczej kiepsk pami (nigdy nie mog znale kluczy! Powinienem zacz korzysta z technik skojarze, eby zapamita, gdzie je kad...). Skoro mnie si udaje, jestem pewny, e uda si i Tobie. Pamitaj jednak, e jest to tylko tymczasowe skojarzenie. Odkryem, e po tym, jak musz przypomnie sobie sowo dwa czy trzy razy, nastpnym razem ono przychodzi do mnie natychmiast i ju znam to sowo bez tumaczenia na angielski czy kojarzenia z historiami. Zwiksza to swobod prowadzonej przeze mnie rozmowy. A oto par innych skojarze (bd bardziej zrozumiae dla anglojzycznych czytelnikw):

- 103 -

Hiszpaskie playa plaa. Pomyl sobie o tanim podrywaczu (ang. player) idcym po play (pomylaem sobie o konkretnej play w Walencji, gdzie mieszkaem, aby wzmocni skojarzenie) w jego spodenkach kpielowych. Wyobra sobie jak napra muskuy i zagaduje wszystkie dziewczyny na play (hiszp. playa). Podrywacz (player) i plaa (playa).

CZ V Narzdzia

Czeskie prvni pierwszy. Dodaj do tego sowa samogoski, aby mona byo je atwiej wymwi w moim przypadku wyszo pro van. Wyobraziem sobie profesjonalnego kierowc vana, ktry wygrywa pierwsze miejsce na igrzyskach olimpijskich vanw. Dodaj do tego troch miesznych szczegw, eby jeszcze atwiej to zapamita. Tajskie powitanie sawadee. Pierwsza cz brzmi prawie tak, jak Brytyjczycy powiedzieliby sowo sour (cierpki, zsiady), wic wyobraziem sobie brytyjskiego turyst na tajskiej wyspie Ko Phi Phi, ktry idzie do kawiarni (nawet wyobraziem sobie konkretn kawiarni, eby jeszcze lepiej to zapamita) i zamawia herbat (ang. tea, ktre brzmi podobnie jak dee). Pierwsz rzecz, ktr by powiedzia do kelnera turysta, byoby powitanie sawadee. Po otrzymaniu herbaty okazuje si, e mleko jest zsiade i turysta oblewa t herbat (ang. sour tea) kelnera brzmi prawie jak sawadee. Niegrzeczne oblanie kelnera herbat jest tak potnym obrazem, e szybko nauczyem si tego sowa. Dziki praktyce nauczyem si wymyla skojarzeniach dla kadego nowego sowa, z ktrym si spotkaem. Mona nawet delikatnie zmieni pisowni, ale naley pamita eby za kadym razem by moliwie najbardziej kreatywnym. Mona si tego nauczy. Sprbuj, kiedy zobaczysz nowe sowo, ktre chciaby zapamita! To wspaniaa metoda, ktra sprawia e nauka jzyka staje si ciekawsza. Kiedy nauczysz si robi to szybko, potencjalnie moesz nauczy si tysicy sw w o wiele krtszym czasie. Jeli chciaby pozna wicej pomysw, na stronie www.memorista.com znajduj si wskazwki do nauki podstawowych swek z francuskiego, niemieckiego, woskiego, polskiego i hiszpaskiego. - 104 -

Pamitaj, e skojarzenie maj o wiele wiksz moc, jeli tworzysz je, korzystajc ze swoich dowiadcze. Wikszo moich skojarze nie pomogaby w niczym innym ludziom, ale to niewane spraw, eby Twoje wizualizacje byy dla Ciebie interesujce i atwe do zapamitania. A teraz zapoznaj si z arkuszem VI!

CZ V Narzdzia

- 105 -

ZAPAMITYWANIE ZWROTW DZIKI MUZYCE


CZ V Narzdzia
Jedyn wad powyszej metody jest fakt, e dziaa tylko dla niewielkiej iloci sw zwykle jednego lub dwch. Kiedy prbujesz uczy si w ten sposb caych wyrae, bdzie Ci trudno zoy wszystko w cao. Aby umoliwi sobie komunikacj na pocztkowych etapach nauki lubi korzysta z podrnego sowniczka ze zwrotami. Nie jest to na dusz met dobre rozwizanie, ale dobre rozmwki pozwol Ci posugiwa si penymi zdaniami ju od samego pocztku. Alternatyw jest zapisanie podstawowych zwrotw na kartce lub w telefonie, dziki czemu bdziesz mg uczy si ich gdziekolwiek zechcesz. Bardzo lubi seri ksiek Lonely Planet, ktre zawieraj wiele uytecznych, podstawowych zwrotw. We wszystkich jzykach ograniczaj si tylko do podstaw, ale i tak znajdziesz w nich wszystko, co potencjalnie mgby chcie powiedzie. Korzystanie z tego typu ksiek umoliwia wypowiadanie penych zda ju na samym pocztku stycznoci z jzykiem. Zanim doszedby do tego etapu zaczynajc od nauki struktur zda, minoby bardzo duo czasu. Ale jak nauczy si tych zwrotw? Sposb ich wymowy moe rni si od tego w Twoim jzyku ojczystym. Mona prbowa utworzy acuch skojarze dla kadego sowa z osobna, ale wymaga to zbyt wielkiego wysiku i nie ma wikszego sensu, jeli jeszcze nie jeste zainteresowany nauk pojedynczych sw, a chcesz jedynie przyswoi cay zwrot.

Drug technik, ktrej uywam aby wzbogaci swoje sownictwo jest dodawanie melodii do wyrae, ktrych chc si nauczy. Nie sugeruj oczywicie, e kady Twj dzie powinien zamieni si w broadwayowski musical (chocia gdybym kiedykolwiek odkry, e jest to dobra metoda, polecibym ludziom to robi, chociaby dlatego, e wiat staby si o wiele ciekawszy!)

- 106 -

Wikszo ludzi jedynie powtarza zwroty, aby je zapamita. W tym przypadku robi podobnie, ale cz to z muzyk i ze skojarzeniami. Kumulujc te trzy metody atwo zapamituj zdanie, nawet jeli jest ono do dugie!

CZ V Narzdzia

Kojarzenie jest dobre, ale tylko dla pierwszego sowa lub pocztkowej czci zwrotu . Nawet jeli nie rozumiesz tego sowa/czci i tak moesz sobie poradzi. Spjrzmy na woskie zdanie Dove si trova il gabinetto?, ktre oznacza Gdzie jest toaleta?. Pierwsze sowo Dove moesz skojarzy z mark myda. A teraz wyobra sobie reklam papieru toaletowego, ktry jest rwnie delikatny, co owe mydo. Dove znaczy gdzie, ale i tak jest to dobry sposb na wstpne zapamitanie tego zwrotu. A teraz kiedy ju znasz pierwsze sowo, pora doda troch muzyki! Nie chodzi mi tylko o to, eby mwi melodyjnie (Wosi z tego syn) ale aby zapiewa ten zwrot. Uyj w tym celu przypadkowej melodii hejnau mariackiego lub wstpu do Twojej ulubionej piosenki. Tak jak ju mwiem moesz po prostu powtarza to wyraenie aby je zapamita, ale powtarzanie z melodi jest o wiele ciekawsze. Cay proces poczenia zwrotu z melodi zajmie Ci nie wicej ni 30 sekund. Na pocztku oczywicie bdzie to bardziej czasochonne, ale odkrywajc w sobie na nowo dziecic wyobrani, przyjdzie Ci to o wiele szybciej. Oczywicie, kiedy bdziesz rozmawia z ludmi, nie piewaj zwrotu, ktrego si nauczye. Korzystajc z cznikw konwersacyjnych, powiedz Prosz na chwilk wybaczy lub Czy mgbym zada pytanie?. Ta chwilka pozwoli Ci przypomnie sobie skojarzenie z pierwszym wyrazem, zapiewa sobie w gowie ten zwrot, a pniej powiedzie je normalnie. Po pewnym czasie korzystania z tej metody, zwrot, ktrego uczye si w ten sposb przypomni Ci si naturalnie. Muzyka moe by bardzo poyteczna w nauce jzykw czsto ucz si np. tekstw piosenek i staram si je piewa, dziki czemu atwiej zapamituj nowe sowa. - 107 -

ZARZDZANIE CZASEM
CZ V Narzdzia
Ten rozdzia chciabym powici na omwienie kwestii marnowanego przez Ciebie czasu. Tak wiem, e jeste naprawd zajty jak my wszyscy! Praca, rodzina, przyjaciele, hobby i zajcia dodatkowe, zakupy, prysznic, sprztanie, spanie i inne obowizki nic dziwnego, e nie mamy na nic czasu! Niewane kim jeste nawet najbardziej zapracowany prezes firmy czy student z niekoczc si iloci zada do wypenienia ma czas, ktry marnuje, a ktry mgby wykorzysta na poprawienie swoich umiejtnoci jzykowych. Twoim zadaniem jest wyeliminowanie ze swojego ycia bezsensownych czynnoci. Jak ju zasugerowaem wczeniej, ogldanie telewizji w jzyku ojczystym nie wnosi zbyt wiele do realizacji Twoich yciowych zamierze. Co takiego jeszcze robisz, co nie wpywa pozytywnie na Twoje ycie? Pomyl o tym i pozbd si tego ze swojego planu dnia . Jeli wypenie ju arkusz III i wypisae, co robisz kadego dnia, pewnie zauwaye, e przynajmniej kilka czynnoci jest cakiem zbdnych. Jeli si relaksujesz, zastanw si wtedy czy ta czynno pozwala Ci zrelaksowa si na krtko, czy na dugo. Kiedy ju wyeliminujesz ze swojego planu dnia zbdne czynnoci, bdziesz mia troch dodatkowego czasu na zrobienie czego poytecznego! Nastpnie spjrz na to, co cigle musisz robi, a co rwnie jest marnowaniem czasu: czekanie! Czekasz na autobus/metro/pocig, czekasz idc do pracy/szkoy/domu, czekasz w kolejce w supermarkecie, czekasz w korku, czekasz zamawiajc kaw, czekasz a zagotuje si woda, na przyjaciela, doktora, dentyst, w windzie, na wiatach, a co si wczy na komputerze, a kto otworzy drzwi itd.

- 108 -

W wikszoci tych sytuacji zwykle jeste sam a wic jeli nie masz z kim porozmawia, co robisz? Gapisz si w przestrze? Czytasz reklamy dookoa siebie? Krcisz mynka palcami? Sfrustrowany wciskasz kilka razy przycisk na przejciu dla pieszych? Te drobne elementy Twojego dnia odpywaj niewykorzystane i trafiaj do olbrzymiej puli zmarnowanego czasu. Nie moesz si ich ustrzec s bowiem naturaln czci Twojego dnia.

CZ V Narzdzia

Dla wikszoci ludzi, te mae odcinki czasu, podczas ktrych musz czeka, s bardzo irytujce dlaczego druga osoba si spnia? Dlaczego tak wielu ludzi stoi przede mn w kolejce? Czekanie wywouje frustracj, a zastanawianie si, jak wiele czasu kadego dnia spdzamy w ten sposb, jest samo w sobie rdem stresu. Jeli o mnie chodzi, jestem zadowolony, kiedy pojawiaj si takie sytuacje! Naprawd jeeli kto przychodzi za pno, kelner namiesza w moim zamwieniu i musz czeka duej albo jeli spniem si na autobus, a nastpny przyjedzie za pitnacie minut zamiast przeklina swj pech i niepotrzebnie si stresowa myl sobie wietnie! Kolejna szansa na nauczenie si nowych swek! Bardzo rzadko ucz si sw w tradycyjny sposb, siedzc przy biurku z zakrelaczem w doni. Po prostu nie mam na to czasu, bo w cigu dnia jestem bardzo zajty. Zwykle ucz si wanie wtedy, kiedy musz czeka, a zdarza si to bardzo czsto (szczeglnie w kraju, ktrego mieszkacy maj bardziej elastyczne podejcie do punktualnoci). Musisz jedynie zaopatrzy si w przenony materia naukowy. Wikszo czasu na pocztku pobytu w danym kraju powicam na nauk niezbdnych zwrotw. Nosz wic w kieszeni rozmwki. Kiedy opanuj ten materia i chc skupi si na gramatyce, mam przy sobie wydruk z odmianami czasownika lub przyimkami. W sytuacjach, w ktrych jedynie suchanie jest moliwe, (np. w aucie) wczam sobie kurs audio lub podcast.

- 109 -

W niektrych jzykach dostpne s ksiki, w ktrych sownictwo pogrupowane jest tematycznie, co bardzo uatwia nauk. W rozmwkach natomiast sownik jest may, dziki czemu uczc si za jednym razem swek danej litery alfabetu, zapewniasz sobie poczucie postpu.

CZ V Narzdzia

Po prostu wycignij kartk/ksik, otwrz j na odpowiedniej stronie i pki czekasz, naucz si swek albo sprawd, co ju umiesz. Rwnie dobrze moesz posucha kursu na swoim odtwarzaczu MP3. W zalenoci od tego, ile czasu marnuje dana osoba, te momenty czekania mog skumulowa si nawet w godziny nauki. Praktykuj to od paru lat i mog powiedzie, e faktycznie wida efekty! Odkryem ostatnio wietne ulepszenie tej metody Spaced Repetition Software. SRS to system, ktry dobiera Ci optymalne czasy powtrek, dziki czemu sowo na stae koduje si ono w Twoim umyle. Moesz zainstalowa darmowy program Anki (http://ichi2.net/anki/). Przeprowadziem wywiad z twrc tego programu Damienem Elmesem (zawarty w tym poradniku), ktry wyjania dlaczego warto korzysta z SRS. Komputer jako pomoc naukowa to niezastpiona rzecz, ale w tym rozdziale chc mwi wycznie o nauce w trakcie codziennych czynnoci. A wic jeli masz iPhonea, iPoda Touch, Androida lub Nintendo DS (do nauki offline, kiedy nie masz dostpu do Internetu) albo jakie inne mobilne urzdzenie z dostpem do sieci, moesz korzysta z programu SRS. Program ten decyduje, ktrych swek powiniene si nauczy, bazujc na ich poziomie trudnoci, po czym Ci z nich odpytuje. Samodzielne uczenie si z rozmwek jest w porzdku, ale korzystajc z tego programu zyskasz wiele czasu, poniewa nie zostaniesz wicej zapytany o swko, ktre ju znasz. Uatwia Ci to rozwj i poznawanie nowych sw. Aby skorzysta z tego programu, sprawd na stronie jak zainstalowa go na swoim urzdzeniu lub jak skonfigurowa go, aby dziaa online. - 110 -

Jak znale rodzimych uytkownikw jzyka nie podrujc


CZ V Narzdzia
Pragn w tym miejscu nawiza raz jeszcze do najlepszej ze wszystkich pomocy naukowych samych rodzimych uytkownikw jzyka! Jeeli jeste ju za granic, bdziesz przez nich bez przerwy otoczony, co stworzy liczne okazje do rozmw! Wystarczy, e otworzysz si na ludzi i zaczniesz rozmawia z nimi jak najczciej. A co jeli nie moesz teraz nigdzie wyjecha? Powiniene skupi si na nauce, eby by gotowym do rozmowy, kiedy pewnego dnia wyruszysz? Niekoniecznie! Istnieje wiele, zapewne niewyprbowanych przez Ciebie sposobw na to, aby zacz rozmawia ju teraz. Pierwszy z nich to tzw. tandemy jzykowe. Na tablicy ogoszeniowej najbliszego wydziau uniwersytetu moesz natkn si na anons zagranicznego studenta, ktry chciaby podszkoli si w Twoim jzyku ojczystym. Skontaktuj si z nim! Nierzadko zdarza si, e rodzimi uytkownicy jzyka przebywajcy w Twoim kraju nie potrzebuj pomocy w nauce Twojego jzyka ojczystego, poniewa znaj go wystarczajco dobrze. W takim przypadku moesz zaproponowa wymian czego innego, czego moesz ich nauczy. Grasz na pianinie/gitarze? Gotujesz? Robisz strony? wiczysz jog? Grasz w szachy? Niewane jaki masz talent; jeli faktycznie jeste dobry w jakiej dziedzinie, ludzie bd chcieli si od Ciebie uczy. Nawet jeli nie jeste profesjonalist, chtni i tak si znajd. Musz tylko obieca, e przez poow czasu bd uczy Ci swojego jzyka.

- 111 -

Jeli trudno jest spotka rodzimego uytkownika jzyka w miejscu, w ktrym mieszkasz, moesz spokojnie zadowoli si rodakiem, ktry pynnie mwi w danym jzyku, szczeglnie kiedy s to Twoje pocztki. Nie zapominaj, e kto kto dobrze zna jzyk (nie-rodzimy uytkownik jzyka) czasem nawet moe pomc nam bardziej ni rodzimy uytkownik jzyka. Jeli mieszkasz w wikszym miecie, sprawd darmowe ogoszenia na http://www.craigslist.org/about/sites (Polacy mog skorzysta z www.gumtree.pl przyp. tum.) (na licie po prawej znajd swj kraj/miasto) lub http://www.ebayclassifieds.com/ (kliknij eBay classifieds group na dole strony, aby zobaczy list krajw, jeli nie znalaze swojego miasta na stronie gwnej.) Natomiast aby umieci lub znale ogoszenie w sprawie nauki jzyka szukaj w takich kategoriach jak np. oferowane usugi > nauczanie. Na tych stronach moesz rwnie natkn si na oferty prywatnych lekcji po niszej cenie ni w szkoach jzykowych. Kolejn (duo bardziej niekonwencjonaln) metod, z ktrej chtnie korzystam, aby znale rodzimych uytkownikw jzyka, kiedy jestem w kraju jest Couchsurfing (http://www.couchsurfing.org/). Robi z tego uytek gwnie modzi podrnicy, ktrzy wyjedajc do obcego kraju wol mieszka u zagranicznych rodzin, a nie w hostelach i hotelach. Moe brzmie to podejrzanie, ale strona ma wietne referencje i system, dziki ktremu moesz sprawdzi wiarygodno kadej osoby. Gociem ponad tysic rnych couchsurferw z caego wiata i nigdy nie miaem z nimi adnego problemu. Korzyci dla podrujcych s oczywiste, ale gospodarz rwnie moe zyska na takiej wizycie! Jeli przyjmujesz ludzi, ktrzy mwi w jzyku, ktrego si uczysz, masz pod rk kogo, komu bdzie zaleao na tym, aby Ci pomc (oferujesz w kocu darmowe zakwaterowanie). Aby wiczy nie bdziesz nawet musia wychodzi z domu. Osobne ko, rozkadana kanapa, materac, a czasem nawet wolne miejsce na pododze to wszystko co zazwyczaj musisz zaoferowa na 2/3 dni. Na pocztku warto rwnie udziela noclegu ludziom, ktrzy nie mwi - 112 -

CZ V Narzdzia

w jzyku, ktrego si uczysz, gdy pomoe Ci to przyzwyczai si do idei couchsurfingu i zyska niezbdne referencje. Nawet jeli nie umiecha Ci si przyjmowanie kogo pod swj dach (zanim cakiem odrzucisz ten pomys, poczytaj o tym dokadnie!), nadal moesz korzysta z tej strony i dowiadywa si o regularnych spotkaniach z couchsurfurami, organizowanych w wikszych miastach. Sprawd na stronie spotka i w grupie dla Twojego miasta czy wkrtce przypadkiem nie szykuje si kolejne! Na licie ludzi, ktrzy potwierdzili przybycie zorientuj si, czy nie ma wrd nich rodzimych uytkownikw jzyka, ktrego si uczysz. Oczywicie wiesz ju z tego poradnika jak przekona ich do pomocy!

CZ V Narzdzia

Inn stron, z ktrej moesz dowiedzie si o podobnych spotkaniach jest www.meetup.com. Cieszy si ona powodzeniem gwnie w anglojzycznych krajach w wikszoci miast organizowane s regularne spotkania w celu wiczenia danego jzyka. Jest to idealna okazja, aby spotka ludzi, ktrzy maj podobne trudnoci co Ty. Moesz nawet natkn si tam na paru rodzimych uytkownikw jzyka. Warto rwnie poszpera na popularnych portalach spoecznociowych. Na przykad, jeli w wyszukiwarce Facebooka wpiszesz swoje miasto, poprzedzajc je nazw jakiego jzyka i klikniesz wydarzenia, moe dowiesz si, e kto ju organizuje tego typu spotkania! Jeeli nie znasz adnych forw internetowych Twojego miasta, poszukaj ich! Kiedy okae si, e faktycznie nie s organizowane adne spotkania, przejmij inicjatyw! Rozgo to, a ludzie na pewno przyjd. Nie potrzebujesz nawet Internetu zapytaj swoich przyjaci moe znaj jaki obcokrajowcw? Jeli tak, jeste ju bardzo bliski wprowadzeniu w ycie swojego projektu.

Trzecim rdem, z ktrego moesz skorzysta, aby wiczy jzyk bez potrzeby podrowania jest Internet. Nie musisz si z nikim spotyka moesz zorganizowa wideokonferencj, ktra daje podobny efekt, co rozmowa na ywo. Korzystajc z Internetu nie jest istotne, gdzie jeste
- 113 -

zawsze bowiem znajdziesz jakich rodzimych uytkownikw danego jzyka, z ktrymi moesz porozmawia! Waciwie to istnieje zbyt duo stron, http://www.polyglot-learn-language.com/ http://www.chatonic.com/ http://www.babelyou.com/pl/login.php http://www.sharedtalk.com/ http://www.italki.com/ http://www.lenguaje.com/ ktre Ci to umoliwiaj! Oto kilka z nich:

CZ V Narzdzia

Wielu ludzi korzysta take z http://www.livemocha.com/ i http://www.busuu.com/. Mimo, e nie polecibym kursw jzykowych na tych stronach, warto z nich skorzysta z powodu duej liczby ludzi, ktrzy rwnie s zainteresowani wymianami jzykowymi. Korzystanie z niektrych opcji na tych stronach jest patne, ale nie dotyczy to wyszukiwarki. Jeli znalaze ju skorego do pomocy rodzimego uytkownika jzyka, jedyne czego potrzebujesz to jego login na Skype i ju moecie zacz rozmawia za darmo! Rozmowa z nieznajomymi moe na pocztku wydawa si dziwna, ale jeli utrzymasz stay kontakt z tymi ludmi, moe nawet zyskasz nowych przyjaci. Mimo, e wszystko dzieje si w Internecie, jest to doskonay sposb na przeamanie si i przyzwyczajenie do konwersacji. Upewnij si jedynie, e oni pomagaj Tobie tak bardzo jak Ty pomagasz im!

- 114 -

RDA NARZDZIA ONLINE


CZ V Narzdzia
Mimo, e w moim poradniku kad szczeglny nacisk na mwienie, wane jest, aby nie zapomina o innych aspektach jzyka. Na stronie www.lingq.com moesz powiczy umiejtno czytania i cign podcasty dostpne w kilku popularnych jzykach. Portal ten jest przyjazny uytkownikowi, a na moim blogu (http://www.fluentin3months.com/lingq-review/) znajdziesz szczegowy opis jego zalet (i wad, niezwizanych z obsug tekstw). Podcasty w ling s wietn pomoc naukow. Jeli nie ma takich, ktre Ci interesuj, moesz rwnie ciga podcasty korzystajc ze stacji radiowych, szukajc online lub przez iTunes (te podcasty stworzone s z myl o rodzimych uytkownikach jzyka, a nie osobach uczcych si). Wikszo z nich jest cakowicie darmowa. Ponadto, kady moe znale interesujcy go temat (newsy, nowinki techniczne itp). Innym sposobem, z ktrego lubi korzysta zamiast sownika, jest wyszukiwarka grafiki Google. Problem z dwujzycznymi sownikami jest taki, e wymagaj mylenia poprzez Twj jzyk ojczysty. To zawsze Ci spowalnia i powstrzymuje od mylenia w jzyku, ktrego si uczysz. Dobrze jest kojarzy dane sowo z obrazkiem, a nie z jego tumaczeniem (oczywicie lepiej dziaa to dla konkretnych przedmiotw ni dla przyimkw czy abstrakcyjnych poj). Sprbuj! Wejd na Google w jzyku, ktrego si uczysz (np. google.es dla hiszpaskiego, google.fr dla francuskiego itd.) kliknij opcj zmiany na ten jzyk (jeli strona nadal jest w jzyku domylnym) i poszukaj tego wyraenia wrd obrazw (ikonka aparatu po lewej). Korzystanie z wyszukiwarki Google w tym jzyku da Ci pewno waciwego wyniku. To jeden ze sposobw, z ktrego powiniene korzysta, aby zwikszy swj kontakt z jzykiem. Jeli wci bdziesz przecza jzyki, wybijesz si z rytmu nauki.

- 115 -

Aby sprawdzi gramatyk, skorzystaj ze zwykej wyszukiwarki Google. Moesz np. upewni si jakiego rodzaju jest dane sowo, jakiej kocwki uy po danym przyimku itp. Zwykle zamiast ze sownika korzystam wanie z Google.

CZ V Narzdzia

Szukana fraza powinna by wpisana w cudzysw. Jeli chcesz dowiedzie si, jak powiedzie po francusku commencer faire, commencer faire czy commencer de faire, poszukaj kadej wersji. Zazwyczaj pojawi si par wynikw dla tych zych, ale w tym wypadku dla waciwej wersji z , dostaniesz ich 100 razy wicej. Aby sprawdzi czy coche ma rodzaj mski czy eski, moesz uy sownika, albo po prostu wpisa w google coche pequeo i coche pequea (hiszp. samochd) i sprawdzi, ktry przykad ma wiksz liczb rezultatw. Nastpnie moesz chcie sprawdzi pisowni. Moesz uy systemu sprawdzania pisowni Google, ale mogoby by to do mudne dla pojedynczych sw. Na szczcie Firefox (i inne przegldarki) i Open Office wietnie dziaaj ze sownikami jzykw obcych, ktre moesz zainstalowa za darmo i z atwoci przecza. Nawet profesjonalne i drogie rozwizania jak sprawdzanie pisowni MS Office moe nie obsugiwa wikszej iloci jzykw, wic lepiej jest korzysta z darmowych odpowiednikw. Piszc list, korzystam z Open Office z wczonym odpowiednim sownikiem (mona wybra zarwno z jzykw popularnych jak i tych mniej znanych), ktry automatycznie sprawdza pisowni i podpowiada synonimy. Natychmiast poinformuje Ci, gdy napisae co nieprawidowo i zasugeruje alternatyw. Takie korekty to wietny sposb nauki. Uywajc Firefoxa atwo moesz zainstalowa inne sowniki, dziki czemu bdziesz mg sprawdza pisowni czatujc na Facebooku lub piszc maile. Ze wzgldu na to, e bardzo czsto uywam komunikatorw internetowych do wiczenia jzykw, zainstalowaem program Pidgin (http://www.pidgin.im/), ktry dziaa na Gadu-Gadu, - 116 -

MSN, na Facebooku, Skype, AIM, ICQ, Google Talk oraz wielu innych. Najlepsze jest to, e program od razu pokazuje, kiedy pisz co niepoprawnie. Czasami nie jest si w stanie znale czego w Google i wtedy naprawd konieczna staje si pomoc rodzimego uytkownika jzyka. Na cae szczcie s strony, ktre uatwiaj kontakt z nimi! Poprzez http://lang-8.com/ moesz da im do sprawdzenia krtki tekst. A co, jeli chcesz wiedzie jak poprawnie wypowiada dane zdanie? Uyj http://rhinospike.com/! Obydwie strony s cakowicie darmowe (najpierw si zarejestruj) i otrzymasz pomoc szybciej, jeli sam udzielasz si na stronie i udostpniasz nagrania tym, ktrzy s zainteresowani nauk Twojego jzyka. Aby usysze jak pojedyncze sowo wypowiadane jest przez rodzimych uytkownikw jzyka, skorzystaj z http://www.forvo.com/. Czasami moesz chcie zada techniczne pytanie dotyczce jzyka. Aby szybko rozwia swoj wtpliwo, moesz uy wielu aktywnych forw uywanych przez uczcych si i rodzimych uytkownikw jzyka. Do moich ulubionych rde naukowych online naley strona www.wordreference.com, na ktrej znajduj si tumaczenia dla szerokiej gamy jzykw. Moesz take skorzysta z Google, aby znale forum jzykowe wpisz [dany jzyk] forum. Znajd je, zarejestruj si i zadaj swoje pytanie. Odpowied powinna pojawi si niebawem. A co ze sownikami online? To w duej mierze zaley od jzyka, wic dobrym pomysem jest zapyta na forum jzykowym, ktre sowniki polecane s do nauki konkretnego jzyka. Mona znale rwnie te wielojzyczne, do ktrych naley np. Wikipedia. Wraenie robi nie tylko ilo informacji w niej zawarta, ale rwnie to, w jak wielu jzykach jest dostpna. Olbrzymia ilo artykuw ma swoje odpowiedniki w rnych jzykach, moesz wic poszuka w Wikipedii danego sowa (albo w Twoim jzyku, albo w tym, ktrego si uczysz). Jeli przewiniesz i poszukasz po lewej panelu z innymi wersjami jzykowymi, zobaczysz jego tumaczenie! Moe by to szczeglnie przydatne dla sw, ktrych nie sposb znale w zwykych sownikach. - 117 -

CZ V Narzdzia

Wordreference jest wietne nie tylko ze wzgldu na swoje forum, ale take na olbrzymi sownik. Korzystanie z tej strony jest darmowe z uwagi na du ilo irytujcych reklam. Instalujc jednak odpowiednie wtyczki, udao mi si je zlikwidowa. Sownik na tej stronie jest dostpny w kilku jzykach, sugeruje kontekst, a nawet pomaga w odmianie czasownikw.

CZ V Narzdzia

Jeli szukasz sownika ze specjalistyczn terminologi (techniczn, medyczn), poszukaj w http://www.proz.com/pts (uywajc opcji Kudoz) lub InterActive Terminology for Europe lub http://mymemory.translated.net/. Tak jak zasugerowaem wczeniej, powiniene zmieni jzyk we wszystkich moliwych urzdzeniach, ktrych uywasz (telefon, gry komputerowe, komputer). Wirtualne zanurzenie si w jzyku jest rwnie bardzo wane! Niektre programy jak Skype pozwalaj zrobi Ci to byskawicznie. Zmiana jzyka przegldarki internetowej rwnie nie jest szczeglnie skomplikowana (o ile nie korzystasz z Internet Explorer, w ktrego przypadku wymagana jest instalacja programu na nowo). Dla Firefoxa dostpne s wtyczki, dziki ktrym moesz to zrobi bardzo szybko. Korzystajc z Google Chrome z atwoci zmienisz take jzyk interfejsu. Na Macu jzyk Safari jest poczony z jzykiem systemowym. Aby zmieni jzyk caego systemu wejd w Preferencje Systemowe i kliknij Midzynarodowy. Kiedy to zrobisz, jzyk zmieni si rwnie na wielu stronach (wiele stron jak Google dopasowuje swoj wersj jzykow do aktualnego jzyka przegldarki). Inne strony jak Facebook wymagaj rcznych ustawie, ale jest to bardzo proste (ustawienia konta > jzyk). Zmiana ustawie jzyka caego systemu operacyjnego na Windowsie jest do skomplikowana i zazwyczaj wymaga od uytkownika posiadania profesjonalnej wersji. Moesz jednak zainstalowa system operacyjny Ubuntu i byskawicznie zmieni jzyk. Ubuntu, ktry jest - 118 -

produktem Linuxa, moe by zainstalowany za darmo na kadym komputerze i jest przyjazny w obsudze. Poza tym moesz korzysta z niego rwnoczenie z Windowsem. Korzystajc z tych wskazwek i wirtualnego zanurzania si robisz wany krok naprzd!

CZ V Narzdzia

- 119 -

CZ VI WYBRANE ASPEKTY JZYKA

- 120 -

DLACZEGO SOWA MUSZ MIE RODZAJ?


Kiedy zaczynasz uczy si jzyka, w ktrym wystpuj rodzaje rzeczownika, pierwszym pytaniem, ktre si nasuwa ludziom (a przynajmniej anglojzycznym) jest pytanie dlaczego? Cay ten aspekt gramatyczny wydaje si by jedynie bezuyteczn dawk informacji.

ksiyc w hiszpaskim i francuskim jest rodzaju eskiego, a za to mskiego w CZ VI Dlaczego niemieckim? Dlaczego sowo msko jest zazwyczaj eskie? Jak to moliwe, e dziewczynka Wybrane ma w niemieckim rodzaj nijaki? na to w ten sposb atwo si pogubi. Jeszcze gorsze jest jednak mylenie, e skoro aspekty jzyka Patrzc jzyk posiada nawet do miliona sw, to uczenie si rodzaju kadego z nich to dodatkowy ogrom
pracy. Nawet jeli korzystasz z technik kojarzenia, o ktrych zapamitywanie rodzajw pojedynczych sw jest zbyt mudne. mwiem wczeniej,

Moi nauczyciele zawsze kazali uczy si rodzajnikw (der/die/das) poprzez powtarzania ich wraz z danym sowem. To pomaga, ale nie jest wystarczajco skuteczne! Zamiast skupia si na bezsensownej pracy (pamitaj, ze nastawienie zawsze bdzie Ci blokowa!) lepiej jest uwiadomi sobie: to nie przedmioty maj rodzaj, ale wyrazy. To naprawd olbrzymia rnica. Sowo moe by albo rodzaju mskiego, albo eskiego i nie musi mie nic wsplnego z rzeczywist pci lub tym, e jest bardziej mskie lub eskie. atwiej jest myle o tym w ten sposb, e sowo zoone jest z wielu liter, a jego kocwka sprawia, e jest takiego, a nie innego rodzaju.

- 121 -

Rodzaje wyrazw bardzo rzadko zgadzaj si z waciwym rodzajem danego przedmiotu. Powiniene wic uczy si kocwek wyrazw, aby kojarzy ich rodzaj. Jeli powicisz par godzin na nauk kocwek (dostpne w dobrych ksikach do gramatyki) bdziesz zna rodzaj przynajmniej 90% wyrazw. przykad sowa okrelajce jakie koncepcje (w angielskim sowa z kocwk ness jak CZ VI Na happiness szczcie lub takie sowa jak freedom wolno) s w wikszoci jzykw eskiego. Nie z powodu koncepcji, ale wanie z powodu kocwek (-t po francusku, Wybrane rodzaju -dad po hiszpasku, -keit po niemiecku, -ost po czesku, -ation/acion/azione itd. w jzykach aspekty jzyka romaskich). Nauka samych kocwek nie wymaga olbrzymiej iloci pracy moe by ich kilkanacie, a to ju pozwoli Ci zna rodzaj wikszoci sw w danym jzyku. Jeli nie znasz rodzaju, niech nie powstrzymuje Ci to przed rozmow! Strzelaj! Masz 33% lub 50% szansy, e uda Ci si trafi. Nawet jeli si pomylisz, wiat si nie zawali! Rodzimy uytkownik jzyka powie Ci, e zrobie bd albo Ty sam w kocu si tego nauczysz. Wane jest, aby co mwi i podtrzymywa konwersacj.

- 122 -

Sownictwo, ktre ju znasz


Nawet jeli umiesz ju korzysta z technik zapamitywania sw za pomoc skojarze i muzyki, nadal czeka Ci duo pracy.

CZ VI To wanie dlatego wana jest wiadomo, e ju cho troch mwisz w obcym jzyku. jaki to jzyk japoski, szwedzki, tagalog, czy portugalski w kadym z nich figuruj Wybrane Niewane sowa, ktre ju znasz. aden jzyk nie jest odleg wysp maj na niego wpyw polityka, trendy, religia, historia i wiele innych aspektw ycia, ktre s uniwersalne dla aspekty jzyka technologia, wikszoci krajw.
Jeli postarasz si poszuka tych podobiestw, okae si, e znasz ju setki sw nawet w najbardziej egzotycznych jzykach. We Woszech np. wczasz computer, w Rosji czysz si z TT ( I, N, E R N E,T T teraz widzisz?), w Japonii sprawdzasz E- (wymowa drugiej czci brzmi podobnie, jak mail) Nazwa przegldarki internetowej w Turcji to Mozilla Firefox, za w Somalii korzystasz z Microsoft Windows lub z Linuxa w jzyku euskara. Znajomo nazwy marek i technologii zaopatruje Ci w olbrzymi ilo sw w kadym jzyku. Jeli gdziekolwiek na wiecie poprosz o Col lub Pepsi z pewnoci je dostan. Zamawiajc pizz rwnie nie musz si o to martwi. Znajc ju te sowa, skup si teraz na tym, aby wymawia je nieco inaczej, dziki czemu atwiej bdzie ludziom Ci zrozumie. Uczc si jzykw romaskich (francuskiego, hiszpaskiego, woskiego, portugalskiego itd.) dostajesz za darmo tysice sw (jeli Twoim jzykiem ojczystym jest angielski) wskutek wpyww francuskich, ktre rozpoczy si od najazdu Normanw na Angli. Natomiast sowa aciskie to wpyw nauki i religii. - 123 -

S pewne wzorce dla kocwek wyrazw, ktre sprawdzaj si w zdecydowanej wikszoci przypadkw.

CZ VI Wybrane aspekty jzyka

Na przykad angielskie sowa koczce si na -tion (np. action, nation, precipitation, solution, frustration, tradition, communication, extinction ) s takie same jak w jzykach romaskich. Po francusku pisze si je identycznie, chocia wymowa nieco si rni. W innych jzykach brzmi tylko troch inaczej: po hiszpasku -cion, po wosku -zione i po portugalsku -o. To samo dotyczy kocwek tude (gratitude, magnitude), -sion (explosion, expression), -ment (encouragement, segment), -age (garage, camouflage) oraz wielu, wielu innych.. Czasami natkniesz si na sowa, ktre s tzw. faszywymi przyjacimi, ale s to wyjtki i nauczysz si ich cakiem szybko. Jeeli chcesz zobaczy nieco sw, ktre s pisane tak samo po angielsku jak i po francusku (i prawie zawsze bd prawie takie same w innych jzykach romaskich), przejrzyj sobie t list 1700 przykadw.

- 124 -

REDUKCJA AKCENTU
Jeli umiesz ju bez przeszkd porozumiewa si w obcym jzyku, postaraj si popracowa nad odpowiednim akcentem. Druga osoba nie tylko zrozumie Ci lepiej, ale take rozmowa z Tob sprawi jej wiksz przyjemno. akcentu mojego jzyka ojczystego bardzo mi pomoga w integrowaniu si z ludmi w CZ VI Likwidacja obcych krajach. Proces ten rwnie mona rozbi na czci skadowe i dokadnie je zanalizowa. Wybrane Na Twj akcent skada si wiele rnych aspektw intonacja zdania, rytm, intonacja w sowach, aspekty jzyka a nawet uywanie pewnych wyrae. Aby poprawi swj akcent, popro rodzimego uytkownika jzyka, aby wskaza Ci bdy. Moesz rwnie korygowa samego siebie, wsuchujc si w rozmowy obcokrajowcw i powtarzajc na gos zasyszane wyraenia. Postaraj si poczu muzyk zdania i analizowa wymow. Zapewniam Ci, e da si nauczy dwikw, ktre nie istniej w Twoim jzyku ojczystym. Wymaga to jedynie praktyki. Zazwyczaj da si to wytumaczy instruujc jak uoy usta lub jzyk. Warto take znale w tym celu cierpliwego rodzimego uytkownika jzyka (a nawet mu zapaci) i poprosi aby przysiad z Tob na par godzin i pomg Ci w wyeliminowaniu zego akcentu. Niestety, nie mog w tym przypadku zaoferowa drogi na skrty jedynym rozwizaniem jest cige wiczenie. Jeli Twoim jzykiem ojczystym jest angielski, z pewnoci bdziesz chcia w pierwszej kolejnoci popracowa nad liter r (zwaszcza uczc si jzykw europejskich). Angielskie r nie ma swojego odpowiednika w adnym jzyku. Musisz wic powici na ni sporo czasu.

- 125 -

Na tej stronie http://www.wikihow.com/Roll-Your-%22R%22s, znajdziesz sposoby, dziki ktrym moesz wiczy wymow swojego r (w hiszpaskim, portugalskim, woskim, w jzykach sowiaskich, a nawet jzykw nieeuropejskich).

CZ VI Wybrane aspekty jzyka

W innych jzykach, takich jak francuski, brzmi to bardziej gardowo, dwik tworzy si podobnie jak przy wymowie g. Rodzimy uytkownik jzyka jest w stanie powiedzie Ci dokadnie jak co powinno brzmie i powie Ci, kiedy zabrzmisz lepiej.

- 126 -

WYWIADY
Do poradnika doczone s nagrania z wywiadami (cznie par godzin), ktre na pewno Ci si spodobaj! (wywiady s w jzyku angielskim). Z czasem bdzie ich przybywa, ale na chwil obecn moesz posucha rozmw z nastpujcymi ludmi: Khatzumoto z All Japanese All the Time (www.alljapaneseallthetime.com). Zanim Khatz wyjecha do Japonii, gdzie zacz pracowa posugujc si na co dzie jzykiem japoskim, uczy si go zaledwie ptora roku. Odbyem z nim 42-minutow rozmow, podczas ktrej staraem si pozna jego sposoby nauki. Profesor Alexander Arguelles, ktry na nauk jzykw powici cae swoje dorose ycie. Potrafi czyta w imponujcej iloci jzykw oraz rozmawia w paru innych. Czas nagrania: 43 minuty. Moses McCormick (www.youtube.com/user/laoshu505000) mieszka w Columbus, w stanie Ohio. Zna ponad 40 jzykw (w tym wiele afrykaskich i azjatyckich), a prawie wszystkich nauczy si w domu. Czas nagrania: 44 minuty. Scott H Young Scott wdraa w ycie moje metody (ktre opisywaem na blogu) podczas rocznego pobytu we Francji i osign imponujco wysoki poziom w jzyku francuskim (jego pierwszy obcy jzyk). Wyjania na blogu w jaki sposb dopasowa moje rady do swoich metod i jak udao mu si to przez ten okres. Czas nagrania: 29 minut. Damien Elmes twrca aplikacji Anki, o ktrej wspominaem w poradniku i na blogu. Wyjania jak korzysta z programu SRS. Czas nagrania: 17 minut.

- 127 -

PODSUMOWANIE
Niewane jak dobre s Twoje metody i pomysy i tak najlepsze, co moesz zrobi, to uczy si od rodzimych uytkownikw jzyka i przekonywa ich do pomocy. Mam nadziej, e podoba Ci si ten poradnik i e dziki niemu zaczniesz odkrywa metody nauki, ktre sprawdz si w Twoim przypadku. Jeli uwaasz, e poruszyem jaki temat nie do dokadnie, napisz do mnie: benny@irishpolyglot.com, a postaram si wyjani to w nastpnej aktualizacji (w ktrej planuj nie tylko rozwin tre rozdziaw, ale m. in zwikszy ilo tumacze w innych jzykach). Nawet jeli nie masz do mnie adnych pyta, bybym szczliwy, gdyby podzieli si ze mn swoimi uwagami na temat poradnika. Jeli znasz jakie ciekawe techniki nauki jzykw, powiedz mi o nich! Zawsze jestem otwarty na nowe metody. Jeli kupie ten poradnik, aby nauczy si pierwszego obcego jzyka, zwaszcza wtedy prosz o kontakt daj zna, czy udao Ci si przeprowadzi pierwsz konwersacj z rodzimym uytkownikiem jzyka duo szybciej, ni si spodziewae. Podziel si koniecznie swoimi spostrzeeniami odnonie tego podrcznika na Facebooku lub na Twitterze (@irishpoliglot). Poczytaj o innych moich wskazwkach i przygodach jzykowych na moim blogu www.fluentin3months.com.

- Benny Lewis

Czekam na wiadomo od Ciebie!

- 128 -

You might also like